Hoofdstuk 3 Verbintenissen uit rechtsfeiten
timeerde misleid werd door professionelen (niet in zake), die hem leidden bij zijn beslissingen; als leek mocht de geïntimeerde zich laten voorlichten; meer nog, hij was op deze voorlichting aangewezen; hij mocht aannemen dat deze deskundig zou worden gegeven. 2.6. Uit het voorgaande mag derhalve worden besloten tot bevestiging van het bestreden vonnis. …’
2.5
Het oorzakelijk verband
69. Begrip. Bovenop het bestaan van een grond van (persoonlijke of kwalitatieve) aansprakelijkheid en de aanwezigheid van schade moet de eiser tot slot aantonen dat er een oorzakelijk verband (of causaal verband) bestaat tussen de aansprakelijkheidsgrond en de schade. Algemeen genomen is er een causaal verband wanneer de schade, zoals die zich in concreto heeft voorgedaan, zonder de fout niet, of niet op dezelfde wijze, zou zijn voorgekomen. Het is aan de feitenrechter – onder toezicht van het Hof van Cassatie – om dit na te gaan. 70. Equivalentieleer. Bij de beoordeling van het causaal verband hanteren de Belgische rechtspraak en rechtsleer de zogenaamde ‘equivalentieleer’. Deze leer houdt in dat elke gebeurtenis of handeling zonder dewelke de schade, zoals zij zich in concreto heeft voorgedaan, niet zou zijn ontstaan, in aanmerking wordt genomen als oorzaak van de schade. Als je de fout wegdenkt en de schade blijft identiek bestaan, is er geen oorzakelijk verband tussen de fout en de schade. Men noemt dit de conditiosine-qua-non-test. Elke fout die een noodzakelijke voorwaarde is voor de schade, zoals zij zich in concreto heeft voorgedaan, geeft dus aanleiding tot aansprakelijkheid, ongeacht haar zwaarte of haar relatieve belang in het tot stand komen van de schade. Wanneer de equivalentieleer consequent wordt doorgetrokken, komt men tot een zeer ruim causaliteitsbegrip. Toch laat het Hof van Cassatie maar zelden toe dat de equivalentieleer opzij wordt gezet. De toepassing van de equivalentieleer maakt ook dat er vaak meerdere personen aansprakelijk gesteld kunnen worden voor dezelfde schade. Vaak liggen er immers meerdere fouten (tezelfdertijd of achtereenvolgens begaan) aan de basis van de schade. Al deze aansprakelijke personen zijn dan tegenover schadelijder (d.i. in de gehoudenheidsverhouding of obligatioverhouding) in solidum gehouden tot vergoeding van de gehele schade. De schadelijder zal de volledige schadevergoeding kunnen eisen van een van de aansprakelijke personen. Achteraf zullen de verschillende aansprakelijke personen de schade onderling verdelen op basis van de aansprakelijkheidspercentages die de rechter heeft vastgesteld (d.i. in de bijdrageverhouding of contributioverhouding).
266
Praktisch Verbintenissenrecht 2021_v7.indd 266
28/06/21 16:23
