Hoofdstuk 2 Verbintenissen uit rechtshandelingen
1.5.2.3 Uitzonderingen op de tegenwerpbaarheid aan derden van het bestaan van de overeenkomst 202. Uitzonderingen op de tegenwerpbaarheid. In een aantal gevallen kunnen verbintenissen die in normale omstandigheden tegenwerpbaar zijn aan derden niet-tegenwerpbaar verklaard worden. De derde moet de externe gevolgen van het contract in deze gevallen dus niet zomaar ondergaan. Het gaat om de veinzing en de pauliaanse vordering.
A
Veinzing
203. Wettelijke basis. Artikel 1321 oud BW
‘Tegenbrieven kunnen enkel tussen de contracterende partijen gevolg hebben; zij werken niet tegen derden.’
204. Begrip. Veinzing of simulatie houdt in dat de partijen bij een overeenkomst opzettelijk naar buiten toe een andere rechtsverhouding laten blijken dan diegene die ze in werkelijkheid hebben. Voorbeeld Twee partijen simuleren een koop-verkoop, maar spreken onderling (zonder dat naar buiten toe bekend te maken) af dat de prijs niet betaald moet worden en dat het in werkelijkheid dus om een schenking gaat.
De partijen sluiten dus twee overeenkomsten: 1 een schijnovereenkomst (of openlijke overeenkomst); 2 een verborgen overeenkomst (vaak vastgelegd in een ‘tegenbrief ’). 205. Toelaatbaarheid. Veinzing is door het recht toegelaten. Alleen waarschuwt artikel 1321 oud BW dat de verborgen overeenkomst enkel tussen de contracterende partijen gevolg kan hebben, maar dat ze niet tegenwerpbaar is aan derden. 206. Gevolgen tussen partijen. Tussen de partijen geldt alleen de verborgen overeenkomst (die meestal zal blijken uit een zogeheten ‘tegenbrief ’). 207. Gevolgen t.a.v. derden. De contractanten kunnen zich ten aanzien van derden alleen beroepen op de schijnovereenkomst. De derden zelf (met uitzondering van de fiscus) hebben de keuze: – Derden hebben het recht om zich te beroepen op de door de partijen geveinsde rechtshandeling (de schijnovereenkomst). – Maar wanneer zij lucht krijgen van de ware toedracht en die hen beter uitkomt, kunnen derden er in principe ook voor opteren om zich op de werkelijke rechtshandeling te beroepen (de verborgen overeenkomst).
195
Praktisch Verbintenissenrecht 2021_v7.indd 195
28/06/21 16:23