§ 49. Ñóäíîïëàâñòâî. Ïîâ³òðîïëàâàííÿ
Ãîëîâíå â ðîçä²ë² “ÂÇÀªÌÎÄ²ß Ò²Ë” ßêùî íà ò³ëî íå ä³þòü ³íø³ ò³ëà, àáî 䳿 óñ³õ ³íøèõ ò³ë óð³âíîâàæóþòüñÿ, ò³ëî çáåð³ãຠñòàí ñïîêîþ, àáî ðóõàºòüñÿ ð³âíîì³ðíî é ïðÿìîë³í³éíî. Âëàñòèâ³ñòü ò³ë çáåð³ãàòè ñâîþ øâèäê³ñòü ³ çì³íþâàòè ¿¿ ò³ëüêè óíàñë³äîê âçàºìî䳿 ç ³íøèìè ò³ëàìè íàçèâàþòü ³íåðö³ºþ (³íåðòí³ñòþ). Ìàñà — ô³çè÷íà âåëè÷èíà, ÿêà ÷èñåëüíî õàðàêòåðèçóº ³íåðö³éí³ âëàñòèâîñò³ ò³ë. Ó ñê³ëüêè ðàç³â á³ëüøà ìàñà ò³ëà, ó ñò³ëüêè æ ðàç³â ìåíøå çì³íþºòüñÿ éîãî øâèäê³ñòü ï³ä ÷àñ âçàºm v ìî䳿: 1 = 2 . m2 v1 Ô³çè÷íó âåëè÷èíó, ÿêà ÷èñåëüíî õàðàêòåðèçóº ä³þ îäíîãî ò³ëà íà ³íøå ï³ä ÷àñ ¿õ âçàºìî䳿, íàçèâàþòü ñèëîþ. Ñèëà âèçíà÷àºòüñÿ ÷èñëîâèì çíà÷åííÿì, íàïðÿìêîì ³ òî÷êîþ ïðèêëàäàííÿ. Ñèëó, ï³ä 䳺þ ÿêî¿ ò³ëî ðóõàºòüñÿ òàê ñàìî, ÿê ³ ï³ä 䳺þ ê³ëüêîõ îäíî÷àñíî ïðèêëàäåíèõ ñèë, íàçèâàþòü ð³âíîä³éíîþ öèõ ñèë. гâíîä³éíà ñèë, ùî ä³þòü â îäíîìó íàïðÿìêó óçäîâæ îäí³º¿ ïðÿìî¿, äîð³âíþº ñóì³ öèõ ñèë ³ ìຠòîé ñàìèé íàïðÿìîê: Fp = F1 + F2. гâíîä³éíà ñèë, ùî ä³þòü óçäîâæ îäí³º¿ ïðÿìî¿ ó ïðîòèëåæíèõ íàïðÿìêàõ, äîð³âíþº ¿õ ð³çíèö³ é íàïðàâëåíà ó á³ê á³ëüøî¿ ñèëè: F p = F 1 – F 2. Ñèëè, ç ÿêèìè âçàºìîä³þòü äâà ò³ëà, ìàþòü îäíàêîâó ïðèðîäó òà çíà÷åííÿ, ïðîòèëåæí³ çà íàïðÿìêîì, ïðèêëàäåí³ äî ð³çíèõ ò³ë ³ ä³þòü óçäîâæ îäí³º¿ ïðÿìî¿. Çåìëÿ 䳺 íà âñ³ ò³ëà ³ç ñèëîþ, ÿêà íàçèâàºòüñÿ ñèëîþ çåìíîãî òÿæ³ííÿ: Fòÿæ = mg. Ñèëó, ç ÿêîþ ò³ëî âíàñë³äîê ïðèòÿãàííÿ äî Çåìë³ ðîçòÿãóº ï³äâ³ñ àáî 䳺 íà ãîðèçîíòàëüíó îïîðó, íàçèâàþòü âàãîþ ò³ëà.
267
