§ 39. Òèñê ãàç³â
â³òðÿ â òðóáö³ ï³ä ïîðøíåì çá³ëüøèòüñÿ. Òèñê ïîâ³òðÿ â òðóáö³ ñòຠá³ëüøèì, í³æ òèñê çîâí³øíüîãî ïîâ³òðÿ, ³ ïë³âêà âèãèíàºòüñÿ íàçîâí³ (ìàë. 3.75, á). ßêùî çá³ëüøèòè îá’ºì ïîâ³òðÿ â òðóáö³, ïîòÿãíóâøè ïîðøåíü ó ïðîòèëåæíèé á³ê, ê³ëüê³ñòü ìîëåêóë ó êîæíîìó êóá³÷íîìó ñàíòèìåòð³ ïîâ³òðÿ çìåíøèòüñÿ. Òîìó òèñê ïîâ³òðÿ â òðóáö³ ñòຠìåíøèì çà òèñê çîâí³øíüîãî ïîâ³òðÿ. Ïë³âêà âòÿãóºòüñÿ â òðóáêó (ìàë. 3.75, â). 3. Òèñê ãàçó â óñ³õ íàïðÿìêàõ îäíàêîâèé. Ïåðåêîíàòèñÿ â öüîìó ìîæíà, ÿêùî ïîì³ñòèòè çàâ’ÿçàíó ãóìîâó êóëüêó ï³ä äçâ³í âàêóóìíî¿ òàð³ëêè é â³äêà÷àòè ïîâ³òðÿ (ìàë. 3.76). ʳëüê³ñòü ìîëåêóë ó çàâ’ÿçàí³é ãóìîâ³é êóëüö³ íå çì³íþºòüñÿ, à ê³ëüê³ñòü ìîëåêóë ïîâ³òðÿ ï³ä äçâîíîì çìåíøóºòüñÿ. Òîìó òèñê ïîâ³òðÿ çîâí³ íà îáîëîíêó êóëüêè çìåíøóºòüñÿ. Ãóìîâà êóëüêà ðîçäóâàºòüñÿ é íàáóâຠêðóãëî¿ ôîðìè. Ñë³ä çàçíà÷èòè, ùî ïîêè ùî ìè íå âðàõîâóºìî ä³þ ñèë òÿæ³ííÿ íà ìîëåêóëè ãàçó. Çâè÷àéíî, íà êîæíó ìîëåêóëó ãàçó ó ãðàâ³òàö³éíîìó ïîë³ Çåìë³ (³íøî¿ ïëàíåòè) 䳺 é ñèëà òÿæ³ííÿ, ÿêà íàïðàâëåíà ïî âåðòèêàë³ âíèç. Òîìó ãàçè, ïîä³áíî ð³äèíàì, ñòâîðþþòü ³ âàãîâèé òèñê, çóìîâëåíèé 䳺þ ñèëè òÿæ³ííÿ íà ¿õ ìîëåêóëè. Ïðîòå âíàñë³äîê íåâåëèêî¿ ãóñòèíè öåé òèñê ñòຠïîì³òíèì ëèøå ó âèïàäêàõ, êîëè âèñîòà ñòîâïà ïîâ³òðÿ ÷è ³íøîãî ãàçó äîñèòü âåëèêà. Îñîáëèâîñò³ òèñêó ãàç³â, ïîâ’ÿçàí³ ç 䳺þ ñèë òÿæ³ííÿ íåáåñíèõ ò³ë, ìè ðîçãëÿíåìî äàë³.
à
á Ìàë. 3.75
â Ìàë. 3.76
217
