Ð î ç ä ³ ë 3. ÂÇÀªÌÎÄ²ß Ò²Ë. ÑÈËÀ
§ 49. ÑÓÄÍÎÏËÀÂÑÒÂÎ. ÏβÒÐÎÏËÀÂÀÍÍß Ïëàâàííÿ ñóäåí. Ç äàâí³õ-äàâåí ëþäè âèêîðèñòîâóâàëè ð³êè, îçåðà, ìîðÿ ÿê øëÿõè ñïîëó÷åííÿ. Âîäí³ øëÿõè é ñüîãîäí³ çàëèøàþòüñÿ íàéçðó÷í³øèì ³ íàéäîñòóïí³øèì âèäîì ñïîëó÷åííÿ. Ùîäíÿ ìîðñüê³ é ð³÷êîâ³ ñóäíà äîñòàâëÿþòü ó ïîðòè ì³ëüéîíè òîí âàíòàæ³â ³ ïåðåâîçÿòü ñîòí³ òèñÿ÷ ïàñàæèð³â. ßê ïëàâàþòü ñóäíà? Àäæå ¿õ êîðïóñè âèãîòîâëÿþòü ç³ ñòàë³, àëþì³í³þ é íàâ³òü çàë³çîáåòîíó, ãóñòèíà ÿêèõ á³ëüøà çà ãóñòèíó âîäè. Ïðîâåä³òü ïðîñòåíüêèé äîñë³ä. ³çüì³òü øìàòîê ïëàñòèë³íó é âêèíüòå éîãî â ïîñóäèíó ç âîäîþ. Ïëàñòèë³í òîíå, áî éîãî ãóñòèíà á³ëüøà, í³æ ãóñòèíà âîäè. ijñòàíüòå ïëàñòèë³í ç âîäè, ðîç³ìí³òü ³ çðîá³òü ç íüîãî òîíêó ïëàñòèíêó. Íàäàéòå ¿é ôîðìè ÷îâíèêà. ßêùî éîãî îïóñòèòè íà âîäó, â³í òðîõè çàíóðèòüñÿ, àëå òðèìàòèìåòüñÿ íà ïîâåðõí³. Òàê ñàìî ÷îâåí (êîðàáåëü), âèãîòîâëåíèé ç ðîçêàòàíîãî â ëèñò çàë³çà, áóäå ïëàâàòè íà âîä³. ×îâåí (ñóäíî) ïëàâຠíà ïîâåðõí³ âîäè òîä³, êîëè ñèëà Àðõ³ìåäà äîð³âíþº ñèë³ òÿæ³ííÿ, ùî 䳺 íà ÷îâåí. Áóäü-ÿêå ò³ëî, ïîñòóïîâî çàíóðþþ÷èñü ó âîäó, çàçíຠ䳿 âèøòîâõóâàëüíî¿ ñèëè, ÿêà çðîñòàº ç³ çá³ëüøåííÿì ò³º¿ éîãî ÷àñòèíè, ÿêà çíàõîäèòüñÿ ï³ä âîäîþ. Ñóö³ëüíèé øìàòîê çàë³çà ÷è ïëàñòèë³íó, ïîâí³ñòþ çàíóðåí³ ó âîäó, âèòèñêàþòü ïåâíèé ¿¿ îá’ºì. Ïðîòå âàãà âèòèñíóòî¿ íèìè âîäè ìåíøà çà ñèëó òÿæ³ííÿ, ùî 䳺 íà ò³ëà. Òîìó ñóö³ëüí³ ìåòàëåâ³ ò³ëà òîíóòü (ìàë. 3.138, à).
à
á Ìàë. 3.138
262
