§ 21. гâíîì³ðíèé ðóõ ìàòåð³àëüíî¿ òî÷êè ïî êîëó
4. Ïîð³âíÿéòå ÷àñ ðóõó êóëüêè íà ïåðø³é òà äðóã³é ÷àñòèíàõ øëÿõó ïî æîëîáó. 5. Çðîá³òü ïîçíà÷êè íà ãîðèçîíòàëüí³é ä³ëÿíö³ øëÿõó êóëüêè íà â³äñòàíÿõ, ùî äîð³âíþþòü â³äñòàíÿì, â³äì³÷åíèì íà æîëîá³. Çàíåñ³òü çíà÷åííÿ öèõ â³äñòàíåé äî òàáëèö³, ÿê øëÿõè, ùî ïðîõîäèòü êóëüêà ïî ãîðèçîíòàëüí³é ä³ëÿíö³ (ñòîëà). 6. ³äïóñêàþ÷è êóëüêó ç â³äì³÷åíèõ íà æîëîá³ ì³ñöü, âèì³ðÿéòå: 1) ÷àñ ðóõó êóëüêè ïî ãîðèçîíòàëüí³é ä³ëÿíö³ øëÿõó äî ïåðøî¿ òà äðóãî¿ ïîçíà÷îê; 2) ñåðåäí³ øâèäêîñò³ ¿¿ ðóõó íà öèõ ä³ëÿíêàõ. Ðåçóëüòàòè âèì³ðþâàíü çàïèø³òü ó òàáëèöþ. 7. Ïîð³âíÿéòå ñåðåäí³ øâèäêîñò³ ðóõó êóëüêè ïî æîëîáó ç â³äïîâ³äíèìè øâèäêîñòÿìè ðóõó ïî ãîðèçîíòàëüí³é ïîâåðõí³. 8. Çðîá³òü âèñíîâêè ùîäî îñîáëèâîñòåé ðóõó êóëüêè ïî æîëîáó òà ãîðèçîíòàëüí³é ïîâåðõí³ ñòîëà.
§ 21. вÂÍÎ̲ÐÍÈÉ ÐÓÕ ÌÀÒÅвÀËÜÍί ÒÎ×ÊÈ ÏÎ ÊÎËÓ Ðóõ ò³ëà ïî êîëó. Ó ïðèðîä³ òà òåõí³ö³ ìè ÷àñòî çóñòð³÷àºìîñÿ ç êðèâîë³í³éíèìè ðóõàìè. Îäíèì ç âèïàäê³â òàêîãî ðóõó º ðóõ ò³ëà ïî êîëó. Ïðèâ’ÿæåìî äî öóïêî¿ íèòêè ÿêèéñü íåâåëèêèé òÿãàðåöü, íàïðèêëàä ãàéêó, ³ ïî÷íåìî ¿¿ ðîçêðó÷óâàòè, òðèìàþ÷è çà â³ëüíèé ê³íåöü. Òðàºêòîð³ÿìè ðóõó óñ³õ òî÷îê òÿãàðöÿ áóäóòü êîëà. Òàêèé ðóõ ò³ëà íàçèâàþòü ðóõîì ïî êîëó. ßêùî íèòêà äîñèòü äîâãà, òî ðàä³óñè ê³ë, ÿê³ îïèñóþòü ð³çí³ òî÷êè òÿãàðöÿ, ìàëî ðîçð³çíÿòèìóòüñÿ, à ¿õ öåíòðè ïðàêòè÷íî çá³ãàòèìóòüñÿ. Çà òàêèõ óìîâ ðîçì³ðàìè ò³ëà ìîæíà çíåõòóâàòè ³ ââàæàòè éîãî ìàòåð³àëüíîþ òî÷êîþ. Ðóõ ò³ëà, ðîçì³ðàìè ÿêîãî ó ïîð³âíÿíí³ ç ðàä³óñîì êîëà, ïî ÿêîìó âîíî ðóõàºòüñÿ, ìîæíà çíåõòóâàòè, íàçèâàþòü ðóõîì ìàòåð³àëüíî¿ òî÷êè ïî êîëó. Ïðèêëàäàìè ðóõó ò³ë ïî êîëó º ðóõ êàá³íîê êîëåñà îãëÿäó (ìàë. 2.49), ðóõ àâòîìîá³ëÿ ïî äóç³ êîëà ïðè ïîâîðîò³ (ìàë. 2.50), ðóõ Çåìë³ òà ³íøèõ ïëàíåò íàâêîëî Ñîíöÿ, ðóõ øòó÷íèõ ñóïóòíèê³â Çåìë³ ïî êîëîâèì îðá³òàì. ßê ðóõ ìàòåð³àëüíî¿ òî÷êè ïî êîëó ìîæíà ðîçãëÿäàòè ðóõ êëàïàíà (“çîëîòíèêà”)
123
