Εφαρμογές Δημοσίου, Γεραπετρίτης - Γιαννακόπουλος
Υπόθεση Βασιλάκης κατά Ελλάδος Πραγματικά περιστατικά: Το 1999 ο ηγέτης των Κούρδων, ο Οτσαλάν κατέφυγε στην Ελλάδα. Υπήρξε ελληνική πρωτοβουλία (ιδιωτική και δημόσια) να φυγαδευτεί με το σκεπτικό ότι εάν συλλαμβανόταν θα γυρνούσε πίσω στην Τουρκία με επισφαλείς συνέπειες για την ζωή του. Δραστηριοποιούνταν τότε το «Δίκτυο 21», μία ένωση που βοηθούσε προς την φυγάδευση του εν λόγω ηγέτη. Ο τότε επιφανής δημοσιογράφος Βασιλάκης αρθρογραφούσε για το θέμα ασκώντας δριμεία κριτική στο «Δίκτυο 21». Ακολούθησε «βομβαρδισμός» αγωγών από δικηγόρους που θίχτηκαν από την κριτική του Βασιλάκη. Ο τελευταίος υπέβαλε αίτημα στον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου να επιβληθούν πειθαρχικές κυρώσεις στους εν λόγω δικηγόρους. Τελικώς, η υπόθεση έφθασε στα εθνικά δικαστήρια, ο Βασιλάκης καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμιση (απόφαση που κατέστη αμετάκλητη από τον ΑΠ). Ο Βασιλάκης προσέφυγε στο ΕΔΔΑ επικαλούμενος την παραβίαση του ΕΣΔΑ 10 (δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης) και του ΕΣΔΑ 6 (δίκαιη δίκη). Το ΕΔΔΑ απάντησε πως κάθε περίπτωση παραβίασης της ελευθερίας έκφρασης πρέπει να κρίνεται εξατομικευμένα εφόσον πρόκειται για ένα πολυπαραγωντικό ζήτημα. Πρόκειται για μια μεταβλητή (κυμαινόμενη) και όχι μια σταθερά που προσεγγίζεται πάντοτε βάσει κριτηρίων (πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της αναλογικότητας). Η ελευθερία έκφρασης δεν είναι πρωτίστως ατομικό αλλά πολιτικό δικαίωμα. Συνδέεται άμεσα με την ελευθερία έκφρασης των κομμάτων (κομματική ελευθερία) και την ανάπτυξη του δημοκρατικού πολιτεύματος. ΠΩΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΕΘΡΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗΣ; Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη 4 μεταβλητές: 1) Υποκείμενο της έκφρασης : Ποιος είναι αυτός που ασκεί το δικαίωμα με την έκφραση του; Φορείς του δικαιώματος είναι όλοι, αλλά όταν ο φορέας είναι δημοσιογράφος εκ της ιδιότητάς του κατατείνει στην ενημέρωση των πολιτών και άρα θα πρέπει να απολαύει αυξημένης προστασίας του δικαιώματος της ελευθερίας έκφρασης εφόσον το τελευταίο είναι σύμφυτο με την δράση του (πρβ.1. την φράση που χρησιμοποίησε το ΕΔΔΑ για να περιγράψει τον δημοσιογράφο, ως watchdog =μαντρόσκυλο της δημοκρατίας, θέλοντας με παραστατικό και γλαφυρό τρόπο να αποδώσει στον ρόλο του χαρακτήρα προστατευτικό που δικαίως απολαύει ευρείας προστασίας του δικαιώματος/ πρβλ.2. Υπόθεση Χρυσανθακόπουλου για κρυφές κάμερες). 2) Αντικείμενο της έκφρασης: Ποιος είναι το αντικείμενο κριτικής; Ποιος ο αποδέκτης του δικαιώματος; Πρόκειται για δημόσιο πρόσωπο ή όχι;Είναι γεγονός ότι άτομο τα οποία κατ’ επιλογήν εκτίθενται με τη ζωή και την δράση τους στον δημόσιο χώρο και έχουν μια ορισμένη εικόνα στην κοινωνία (πολιτικοί, πρόσωπα από τον χώρο του θεάματος, πρόσωπα της επικαιρότητας) υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ανοχή στην κριτική που τους ασκείται. Η ratioαυτού είναι ότι οι ίδιοι έχουν επιλέξει να εκθέσουν τις ζωές τους σε δημόσιο λόγο οπότε θα πρέπει να αποδέχονται την κριτική που τους ασκείται. Πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για τους πολιτικούς οι οποίοι έχουν αναλάβει ως χρέος την άσκηση δημόσιας εξουσίας και σε κάθε δημοκρατική κοινωνία ο λαός μπορεί (και πρέπει) ελεύθερα να εκφράζει την γνώμη του για το πολιτικό γίγνεσθαι, διότι πρόκειται για ζητήματα που αφορούν την λαϊκή κοινότητα εν συνόλω. Ακόμη όμως και για τα πολιτικά πρόσωπα θα πρέπει να τίθεται ένα απώτατο όριο στην ευρεία προστασία του δικαιώματος εξασφαλίζοντας παράλληλα ένα minimumπροστασίας του δικαιώματος Επιμέλεια: Αιμιλία Γανταδάκη
