ΣτΕ 518/2015

Όσα κόμματα έχουν εκλέξει βουλευτή (80%) ή ευρωβουλευτή (10%) Όσα κόμματα έχουν πάνω από το 1,5% σε εθνική κλίμακα (10%)

Αξίζει να γίνει μνεία στη διαφορποίηση των εννοιών:

o o Χρηματοδότηση: πλήρης οικονομική στήριξη Οικονομική στήριξη: στοιχειώδης μερική οικονομική στήριξη (είναι ασθενέστερο)

Επιτρέπεται η αναστολή χρηματοδότησης (γενικά) δεδομένου ότι το Σ29 φαίνεται να απονέμει δικαίωμα;

Το ζήτημα ετέθη στην ΣτΕ 3869/2011 όπου το ΣτΕ προέβη σε μια ερμηνεία της βούλησης του αναθεωρητικού νομοθέτη (2001) ως προς το άρθρο Σ29 παρ.2. Απεφάνθη ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης προφανώς δεν επεδίωξε δικαίωμα σε ΟΛΑ τα κόμματα ανεξαιρέτως. Είναι θεμιτοί ορισμένοι εύλογοι περιορισμοί που ορίζει ο νομοθέτης (λχ. τέλεση αξιόποινης πράξης που ανάγεται στο κόμμα), αρκεί τα κριτήρια να είναι αντικειμενικά. Άρα, ΝΑΙ ως προς την δυνατότητα επιβολής ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ως την μοναδική άμυνα του κράτους. Μπορεί να τίθεται ένα όριο – περιορισμοί στην χρηματοδότηση (χρονικοί, ποσοτικοί, υπό αίρεση κλπ), «αρκεί να αναφέρεται σε πολιτικώς υποστατά κόμματα και πρωτίστως να μην εξαλείφεται

παντάπασιν ο πυρήνας του δικαιώματος».

Τί θα γίνει με Χρυσή Αυγή λόγω εγκληματικών της πράξεων;

Όχι διάλυση βέβαια Αναστολή χρηματοδότησης;

Κατηγορία για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης >Δίωξη αρχηγού ή 1/5 των μελών

SOS η αποστροφή της δικαστικής απόφασης: «στο πλαίσιο δράσης του κόμματος ή στο όνομα αυτού»

Θα έπρεπε η διάταξη αυτή να έχει περάσει και στον ΚτΒ. Είναι επίσης εξαιρετικά αμφίβολο που τν θέτει ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ (!) μια ειδική πλειοψηφία (151 → απόλυτη πλειοψηφία vsσυνήθης πλειοψηφία Σ67: πλειοψηφία των παρόντων που δεν μπορεί να είναι < ¼ των βουλευτών). Το σύνταγμα περιλαμβάνει περιοριστικά και αποκλειστικά τις ειδικές πλειοψηφίες. Δεν γίνεται νόμος να προσθέσει κι άλλες.

Η Βουλή έχει αρμοδιότητα ή έστω ευρεία διακριτική ευχέρεια να πράξει κάτι. Δεν είναι όπως οι ιδιώτες→ «επιτρέπεται ό, τι δεν απαγορεύεται»

Οι διαπιστωτικές διοικητικές πράξεις είναι αυτοτελώς προσβαλλόμενες (εκτελεστές) σε αντίθεση προς τις βεβαιωτικές, οι οποίες δεν είναι εξοπλισμένες με εκτελεστότητα.

Στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής ετέθη ένα ζήτημα εννόμου συμφέροντος, γιατί όπως υποστηρίχθηκε «κανένα κόμμα δεν δικαιούται παγίως σε χρηματοδότηση». Δικαιούνται μόνο πάνω σε ένα ποσοστό του πλεονάσματος του προϋπολογισμού και πάντως όχι μεσούσης της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε στην Ελλάδα (άποψη της μειοψηφίας).

Γιαννακόπουλος: Θα μπορούσε να θεωρηθεί αλυσιτελής η σκέψη της μειοψηφίας, διότι δεν μπορείς να επικαλείσαι την αδυναμία χρηματοδότησης λόγω οικονομικής κρίσης και να αναστέλλεις την τελευταία μόνο για την ΧΑ (ζήτημα παραβίασης της αρχής της ισότητας Σ4παρ.1). Γιατί λοιπόν το θεμελίωσαν έτσι; Εκτός εάν εννοεί ότι κατά βάθος κανένα κόμμα δεν δικαιούται χρηματοδότησης και επί όλων θα έπρεπε να ισχύσει η αναστολή (εκτίμηση δικαστών που δεν αποτελούν Διοίκηση όμως για να επιβάλλουν τη σχετική δυσμενή διοικητική πράξη).

3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΛΕΣΤΗΚΕ Η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ:

Α) Φωτογραφική διάταξη: Επιτρέπεται ενόψει του Σ4 §1 και της φύσεως του νόμου (γενικός και αφηρημένος) να «φωτογραφίζει» συγκεκριμένο πρόσωπο; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η θεωρία και η πράξη έχουν δείξει πως (ασχέτως των βαθύτερων κινήτρων) ο νομοθέτης δεν εμποδίζεται να θεσπίσει ατομικό νόμο, που αναφέρεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, εκτός εάν παραβιάζεται κάποιο θεμελιώδες δικαίωμα (λ.χ. δίκαιη δίκη). Στην τελική το κρίσιμο είναι τα κριτήρια να είναι γενικά και αφηρημένα και όχι οι αποδέκτες του νόμου (έστω κι αν πλήττεται ένας μόνο από αυτόν). Τα παραγωγικά αίτια του νομοθέτη εξάλλου δεν αξιολογούνται. Ακόμη επισημάνθηκε ότι η τροπολογία ήταν άσχετη εφόσον ο νόμος αφορούσε τη ρύθμιση θεμάτων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (όμως ανέλεγκτο των interna corporis) Β) Ετέθη και ένα ζήτημα αναλογικότητας: Βάσει του Σ29§2 προκύπτει δικαίωμα χρηματοδότησης. Στα δικαιώματα θα πρέπει να εφαρμοτεί το αξίωμα in dubio pro libertate όπου οι όποιοι περιορισμοί ερμηνεύονται στενώς. Ακόμη κι αν δεν το θεωρήσουμε ατομικό δικαίωμα είναι σίγουρα κοινωνικό (status positivus). ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν είναι αυτονόητο ότι το δικαίωμα είναι αγώγιμο, αλλά αποτελεί μιας μορφής θεσμική εγγύηση. Επίσης, πρόκειται για θεμιτό περιορισμό δικαιώματος εν προκειμένω. Εξάλλου το σύνταγμα λέει «όπως νόμος ορίζει» θέτοντας μια επιφύλαξη υπέρ του νόμου. Δεν θίγεται το άρ.25Σ, γιατί υφίστανται και άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως οι εισφορές των μελών των κομμάτων (έχει θεωρηθεί αλυσιτελής ισχυρισμός). Η αναστολή είναι διοικητικό μέτρο προσωρινού χαρακτήρα (βάζω τα χρήματα στην άκρη αφότου ασκηθεί η ποινική δίωξη και εφόσον αθωωθείς σου τα επιστρέφω→ σαν υπό αναβλητική αίρεση) ΑΝΤΑΠΑΝΤΗΣΗ ΧΑ: Η εν λόγω νομική μεταχείριση αντίκειται στο τεκμήριο αθωότητας αφού με υπολαμβάνει ήδη ως ένοχο και μου στερεί δικαίωμα θεμελιώδες για την βιωσιμότητα μου. Παραβιάζει επίσης το δικαίωμα στην περιουσία του άρθρου 1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλλου (διάταξη πολύ σημαντική αφού διευρύνει κατά πολύ την έννοια της περιουσίας και σε άυλες μορφές: σε μελλοντικές αξιώσεις και σε εύλογες προσδοκίες) Επιπλέον παραβιάσθηκε το αρ. της ΕΣΔΑ για προστασία της περιουσίας

Γιαννακόπουλος: Με βάση το ΕΔΔΑ εν τέλει ο νόμος θα πρέπει να είναι :

Σαφής: εν προκειμένω πρέπει να προσδιορίζεται επακριβώς η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος (nullum crimen nulla poena sine lege) Προσβάσιμος

Προβλέψιμος

Τα δύο πρώτα στην προκειμένη περίπτωση δεν γεννούν κάποιο πρόβλημα. Ζήτημα γεννάται με την προβλεψιμότητα του νόμου, εφόσον έχουν ήδη διενεργηθεί τα πραγματικά περιστατικά και η εν λόγω συμπεριφορά. Θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος ότι η προβληματική ομοιάζει με την απαγόρευση αναδρομικότητας νέου ποινικού νόμου αλλά κατ’ ουσίαν πρόκειται για κάτι διαφορετικό. Η έλλειψη προβλεψιμότητας του νόμου δίνει στην ΧΑ την δυνατότητα να πει «αν ήξερα ότι υπάρχει αυτός ο περιορισμός δεν θα έπραττα έτσι. Παραβίασα έναν περιορισμό που δεν ήξερα ότι υπήρχε».

Γεραπετρίτης: Παρόμοια περίπτωση όπου το ΕΔΔΑ έδωσε τεράστια σημασία στο γεγονός ότι ο νόμος πρέπει να είναι σαφής και προοπτικόςείναι εκείνη που συνδέεται με το δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές (άρ. 3 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλλου), από την άποψη ότι «δεν μπορείς μεσούσης της εκλογικής διαδικασίας να ζητάς να αλλαγή του εκλογικού τοπίου κατά τρόπο που παραβιάζει την προβλεψιμότητα του νόμου».

ΠΟΙΟ ΗΤΑΝ ΕΝ ΤΕΛΕΙ ΤΟ ΚΕΝΟ ΣΤΗΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΉ ΑΠΟΦΑΣΗ;

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ Η ΓΕΦΥΡΑ ΑΙΤΙΩΔΟΥΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ (οι πράξεις να καταλογίζονται/ ανάγονται στο κόμμα και να τελούνται εξ ονόματος αυτού)

Από τη μία πλευρά είχαμε το φυσικό πρόσωπο (Κασιδιάρης- αρχηγός του κόμματος) και από την άλλη το κόμμα της Χρυσής Αυγής. Αναντιστοιχία όμως υπήρξε και σε επίπεδο δικαιοδοσιών, από την στιγμή που υπήρξε μια xποινική κατηγορία και η έννομη συνέπεια αυτής ήταν η κάθειρξη και όχι ένα διοικητικό μέτρο (αναστολή χρηματοδότησης).Το τελευταίο συνδέεται με την προβληματική του εν λόγο τυπικού νόμου να θέσει ως προϋπόθεση της αναστολής χρηματοδότησης την προηγούμενη ποινική καταδίκη. Υπήρξε πάντως κρίσιμο γεγονός για τη θεμελίωση αιτιώδους συνάφειας η κατηγορία για «εγκληματική οργάνωση». Με ένα συλλογιστικό άλμα μπόρεσε έτσι να καταλογιστεί η εγκληματική πράξη στο κόμμα και άρα να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου για αναστολή χρηματοδότησης. Κατ’ ουσίαν η απόφαση πήγε εκεί που ήθελε να πάει στην προσπάθεια αναζήτησης ενός αντιβάρου απέναντι στην αδυναμία κρατικής διάλυσης ενός κόμματος. Η απάντηση του ΣτΕ εδώ είναι κυκλική (είναι θεμιτό επειδή είναι δίκαιο).

Τέλος, μια δεύτερη κρατική παροχή προς τα πολιτικά κόμματα αποτελεί ο ραδιοτηλεοπτικός χρόνος στις εκλογές. Θα ήταν δυνατή και η αναστολή αυτής της παροχής;

Παρασκευή 15ο Μάθημα 29/3/2019

Συζήτηση για τη δυνατότητα αναστολής των ραδιοτηλεοπτικών προβολών (ΣτΕ 3427/2010):

Θιγόμενα δικαιώματα: Σ4§1, Σ5§1,Σ5Α, Σ14§1, Σ15§2, Σ29, Σ52

Υποχρέωση κρατικής παροχής→ δωρεάν και υποχρεωτική παροχή ραδιοτηλεοπτικού χρόνου στα κόμματα κατά τη διάρκεια των εκλογών

1. Πρέπει να τεθούν ορισμένα αντικειμενικά κριτήρια για τυχόν αναστολή ; (όχι πολύ ορθή σκέψη γιατί υποθέτουμε ότι ο νόμος περί αναστολής εδώ έχει θέσει τα ίδια αντικειμενικά κριτήρια με τον νόμο περί αναστολής χρηματοδότησης)

2.

3.

4.

5.

6. Δεν είναι επιτρεπτή εδώ η αναστολή ραδιοτηλεοπτικών προβολών, ενώ ήταν η αναστολή χρηματοδότησης, γιατί εδώ υπάρχει μία ποιοτική διαφορά: εάν δεν αφήνεις τα κόμματα να εκφράσουν τις απόψεις τους προσβάλλεις ΑΜΕΣΑ την δημοκρατική τους υπόσταση και την ουσία της δράσης τους, ενώ εάν αναστείλουμε την κρατική χρηματοδότηση μπορεί να ανευρεθούν άλλοι πόροι για την βιωσιμότητα του. Δεν μπορεί να αγοραστεί περαιτέρω χρόνος ραδιοτηλεοπτικής προβολής(!). Παρέχεται συγκεκριμένος δωρεάν χρόνος υποχρεωτικά. Εξετάζοντας τον σκοπό του δικαιώματος του Σ15§2 που είναι η ενημέρωση το εκλογικού σώματος, η αναστολή των ραδιοτηλεοπτικών προβολών συνιστά ΑΘΕΜΙΤΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ του δικαιώματος και όχι αναλογικό, αφού για να περιορίσεις την εγκληματική δράση ενός κόμματος δε συνιστά πρόσφορο και κατάλληλο μέσο να του αποκόψεις κάθε «δίαυλο επικοινωνίας» με τους ψηφοφόρους στην ραδιοτηλεόραση. Εξάλλου, με βάση την ratioτου Σ15παρ2, το κράτος οφείλει να εξασφαλίζει τον πλουραλισμό, ενώ η τελική κρίση ανήκει στον λαό. Στην περίπτωση αναστολής χρηματοδότησης είχε τονιστεί ο «προσωρινός χαρακτήρας» του μέτρου, καθώς ετίθετο υπό την διαλυτική αίρεση της έκδοσης αθωωτικής ποινικής απόφασης. Είχε πει δηλαδή το κράτος ότι δεν σου δίνω τα χρήματα που σου αναλογούν και τα βάζω στην άκρη. Εάν αθωωθείς θα στα γυρίσω πίσω. Στην περίπτωση των ραδιοτηλεοπτικών προβολών δεν μπορεί να γίνει τέτοια κουβέντα, αφού η βλάβη του κόμματος από την στέρηση αυτού του πολύτιμου χρόνου (μη εκλογή), θα είναι μη αναστρέψιμη ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ (Γεραπετρίτης→γιατί κάποιος θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει ότι οι δύο περιπτώσεις χρήζουν όμοιας μεταχείρισης): • Όταν η κρατική χρηματοδότησης είναι 90% και η ιδιωτική 10%, και εδώ θίγεται η υπόσταση και η βιωσιμότητα του κόμματος λαμβάνοντας υπόψη και τον αθέμιτο πολιτικό ανταγωνισμό (η κυβέρνηση θα πολεμήσει τους πολιτικούς αντιπάλους της). Άρα, κατ’ αποτέλεσμα και εδώ δεν μπορεί να σταθεί το κόμμα • Το Σύνταγμα στο Σ29§2 λέει τα κόμματα «δικαιούνται» χρηματοδότησης, ενώ στο Σ15§2 δίνεται περισσότερο έμφαση στην υποχρέωση του κράτους και λιγότερο στο δικαίωμα του κόμματος (περισσότερο θεσμική εγγύηση). • Μία άλλη λύση ίσως ήταν σε περίπτωση ποινικής καταδίκης να δεσμευτεί το κόμμα να μην συμμετάσχει σε συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία ή να συμμετάσχει μόνο εάν αποδείξει ότι έλαβε μέτρα «εκκαθάρισης» των κακοποιών στοιχείων του κόμματος (δύσκολο βέβαια να εφαρμοστεί ένας τέτοιος νόμος στην πράξη με επανορθωτικά μέτρα).

Γενικά το πνεύμα της διάταξης είναι: ελεύθερες εκλογές, διαφάνεια, ισότητα. Ένας βασικός προβληματισμός είναι σε ποιόν να δώσουμε την αρμοδιότητα να αποφασίζει περί των αναστολών; Στην Βουλή; Η κυβέρνηση θα αυτοπροστατευτεί και θα «κλείσει» την πόρτα στους αντιπάλους. Πρέπει να τηρήσουμε τους κανόνες δικαίου.

Ο ραδιοτηλεοπτικός χρόνος είναι υποχρεωτικά δωρεάν για τα κόμματα (Τα κανάλια θα πληρωθούν βέβαια, από το κράτος) επί τη βάση της αναλογικής ισότητας (500΄στο πρώτο κόμμα, 5΄στο τελευταίο) και δεν μπορούν να αγοράσουν άλλο. Συμμετέχουν μόνο τα κόμματα που συμμετείχαν στις προηγούμενες εκλογές και είχαν κοινοβουλευτική παρουσία. Για τα νέα