ΣτΕ 3919/2010

Το 2015 υπήρξε λ.χ. Μια αλλαγή στα αυθαίρετα: συνταγματική η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων αρκεί να πηγαίνουν τα έσοδα σε ένα «πράσινο» ταμείο.

Άλλη σημαντική υπόθεση: ΣτΕ 3978/2009: ανάπλαση της Λ. Αλεξάνδρας – Βοτανικού: ερμηνευτική κατασκευή για δυνατότητα προσβολής μιας οποιασδήποτε δπ έστω και μη εκτελεστής υπό στενή έννοια

ΕΡΩΤΗΣΗ: Επιτρέπεται ένδικο βοήθημα κατά διοικητικής σύμβασης;

(α) Καταρχήν, ισχύει η θεωρία των αποσπαστών πράξεων (δηλ. προσβολή όχι αυτοτελώς της σύμβασης, αλλά αποσπαστών πράξεων που συνδέονται με αυτήν, που εκδίδονται λχ. κατά το προσυμβατικό ή μετασυμβατικό στάδιο) ως νομολογιακή εξέλιξη το 2005. Κι αν δεν υπάρξουν διοικητικές πράξεις κατά το προσυμβατικό στάδιο τι μπορώ να προσβάλω; Ασκώ ένδικο βοήθημα κατά της εικαζόμενης εκτελεστής δπ που θεωρώ ότι υφίσταται (σιωπηρή εικαζόμενη διοικητική πράξη).Επρόκειτο για μια δημιουργική νομολογία που «έχτισε» ένα λειτουργικό, συλλογιστικό οικοδόμημα («προσβάλλω πράξεις που υποκαθιστούν τον προσυμβατικό έλεγχο ακόμη κι αν δεν υπάρχουν»).

(β) αρ.8 Ν.3886/2010: προσβάλλονται ευθέως διοικητικές συμβάσεις βάσει της Οδηγίας 66/2007. Ο εν λόγω νόμος καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το ν.4412/2016. Υπό αυτό το καθεστώς αυτό μπορεί να ζητηθεί ακύρωση κατά το άρ.368 του εν λόγω νομοθετήματος στην Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών και για τους λόγους που ορίζεται, όχι ενώπιον δικαστηρίου.

2η Προβληματική της ενότητας

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

Καταρχήν, τεκμήριο αρμοδιότητας έχει το ΣτΕ→ Σ95παρ1α (ακυρωτικές στο ΣτΕ)

2 Μηχανισμοί αποκέντρωσης της αρμοδιότητας του ΣτΕ:

(α) Ουσιαστικοποίηση των διαφορών με τυπικό νόμο (κυρίως ν.1406/1983) και υπαγωγή στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια: μετατροπή μιας διαφοράς από ακυρωτική →ουσίας και συνακολούθως αλλάζει και η αρμοδιότητα του δικαστηρίου (Μετάπλαση σε ουσίας και αποκέντρωση)

(β) Μεταφορά ορισμένων ακυρωτικών διαφορών από το ΣτΕ στα Τριμελή Διοικητικά Εφετεία (λόγω φόρτου υποθέσεων) με ν.702/1977

ΣτΕ 3919/2010 : είναι αξιοσημείωτο ότι όταν απειλείται η ίδια η συνταγματική βάση της ύπαρξης του ΣτΕ στις υποθέσεις που αφορούν την αρμοδιότητα του, το ΣτΕ είναι πιο δυναμικό ως προς την υπεράσπιση της υπόστασης του. Λόγω της θέσης του βέβαια έχει την προνομία να αυτοκαθορίζεται (δεν τίθεται εξάλλου σ’ αυτά τα θέματα ζήτημα απόφασης ΑΕΔ αφού ο ΑΠ δεν μπορεί να εκφέρει κρίση για την αρμοδιότητα του ΣτΕ). Έτσι, ανάλογα με τα συμφέροντα του άλλοτε «δίνει» διαφορές στα Τακτικά Διοικητικά (με τους δύο μηχανισμούς που προαναφέρθηκαν) λόγω φόρτου υποθέσεως και άλλοτε βάζει φρένο στην εν λόγω αποκέντρωση. Μπορεί να αποψιλωθεί εντελώς

η ακυρωτική αρμοδιότητα του ΣτΕ με συνεχείς ουσιαστικοποιήσεις; Χτυπάει κάπου αυτό; Σίγουρα το ΣτΕ δεν θα το επέτρεπε αυτό. Σίγουρα πρέπει να μείνει κάτι. Είναι θετική η ουσιαστικοποίηση των διαφορών για τον πολίτη; Καταρχήν, ναι γιατί στις διαφορές ουσίας αφενός ο δικαστής έχει τη δυνατότητα να κάνει έλεγχο ουσίας και όχι μόνο νομιμότητας και αφετέρου μπορεί όχι μόνο να ακυρώσει αλλά και να τροποποιήσει. Για αυτό και λέγεται ως πλήρης δικαιοδοσία. Ως προς το πρώτο ζήτημα: Έλεγχος νομιμότητας: έλεγχος της συμβατότητας με τον νόμο (εάν υπήρχε δέσμια αρμοδιότητα αν ασκήθηκε/ εάν υπήρχε διακριτική ευχέρεια η διοίκηση εάν άσκησε εντός των ορίων αυτής). Δεχόμαστε ότι τα πραγματικά περιστατικά που επικαλούνται είναι αληθή. Έλεγχος ουσίας: γίνεται και έλεγχος της αλήθειας των επικαλούμενων περιστατικών (διακρίβωση της συνδρομής αυτών).

Καταρχήν, δε είναι αθέμιτη η ουσιαστικοποίηση. Θα πρέπει όμως να υπάρχει ένα όριο.

ΟΡΙΑ

Ενδογενή Εξωγενή

Σ95 παρ.3 Σ26

Όχι πλήρης αποξύλωση Δε γίνεται μετατροπή σε

ακυρωτικής αρμοδιότητας ουσίας διαφορών όπου υπάρχει

ΣτΕ πρωτογενής ρυθμιστική αρμοδιότητα

(ΚΔΠ)

ΣτΕ3919/2010: προσδιόρισε τα όρια της ευχέρειας του νομοθέτη να αποψιλώνει διαφορές απ το ΣτΕ και να τις κάνει ουσίας.

❖ Ποια τα πραγματικά περιστατικά;

Άρθρο 67 ν.3431/2006: Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και

Ταχυδρομείων (ΑΔΑ) – ουσιαστικοποίηση διαφορών ❖ Τι είπε το ΣτΕ;

Κατά τεκμήριο, ακυρωτικέςεκτός εάν ο νομοθέτης τις ουσιαστικοποιήσει

«ανάλογα με τη φύση και τη σπουδαιότητα του» (ενν. οι σπουδαιότερες στο

ΣτΕ→ ποιοτικό και ποσοτικό κριτήριο ερμηνείας του Σ95§3). Από έναν σκληρό ακυρωτικό πυρήνα δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης αποψίλωση. Το κριτήριο του Σ95§3 αφορά τις ουσιαστικές διαφορές ακόμη κι αν δεν φύγουν απ την αρμοδιότητα του ΣτΕ.

2ο Βήμα: Οριοθέτηση του τι είναι ουσιαστικοποίηση διαφοράς: Δύο πυλώνες:

Έλεγχος Ουσίας Δυνατότητα και τροποποίησης

SOS Προβληματισμός Γαννακόπουλου: Πρέπει υποχρεωτικά να είναι αυτός ο ορισμός της ουσιαστικοποίησης; Πρόκειται για μια αυστηρή συνταγματική έννοια της ουσιαστικοποίησης (παραδοσιακής και ίσως ξεπερασμένη θεωρία). Π.χ. Λέγεται ότι δεν είναι δυνατόν να ουσιαστικοποιηθούν διαφορές από κανονιστικές διοικητικές πράξεις αφού από τη φύση τους οι διαφορές αυτές είναι ακυρωτικές.Η τροποποίηση κανονιστικής διοικητικής πράξης «χτυπάει» στο Σ26, απ’ την στιγμή που όταν ο δικαστής τροποποιεί μια διοικητική πράξη είναι σαν να υποκαθιστά τη διοίκηση και να εκδίδει νέα διοικητική πράξη. Αυτό για το ΣτΕ που είναι το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο και δικάζει και υποθέσεις μείζονος σημασίας και με έντονη πολιτική χροιά δεν είναι θεμιτό. Μήπως θα αρκούσε ένας έλεγχος ουσίας χωρίς όμως τη δυνατότητα τροποποίησης; Σ43§2: παραγωγή κανονιστικών διοικητικών πράξεων και προεδρικών διαταγμάτων από διοικητικά όργανα. A contrario: όχι από μη διοικητικά όργανα (δικαστήρια). Πρόβλημα σε σχέση με τις ανάγκες στην πράξη: Πρβλ. Τίθενται ζητήματα στην προστασία ελεύθερου ανταγωνισμού απέναντι στην κρατική εξουσία. Πρακτικά η λύση της ουσιαστικοποίησης και με τις δύο διαστάσεις είναι αλυσιτελής, εφόσον εκλείπει το ωφέλιμο αποτέλεσμα. Π.χ. Παράνομες συμπράξεις παραβιάζουν τις ενωσιακές διατάξεις για τον ελεύθερο ανταγωνισμό και τον νοθεύουν. Πώς θα φρενάρω την παρανομία εάν δεν κάνω έλεγχο ουσίας; Δεν εξυπηρετείται η πληρότητα της παροχής δικαστικής προστασίας. Υπάρχει ανασφάλεια δικαίου. Πρέπει ουσιαστικός έλεγχος να γίνεται και σε κάποιες ακυρωτικές. ΛΥΣΗ Γιαννακόπουλου: Προτείνεται μια διεύρυνση του συνταγματικού ορισμού της ουσιαστικής διαφοράς. Σε κάποιες περιπτώσεις θα πρέπει να καθίσταται επιτρεπτή η ουσιαστικοποίηση διαφοράς που να αφορά μόνο το σκέλος του ελέγχου ουσίας, αλλά όχι τη δυνατότητα τροποποίησης.

Το ΣτΕ είπε ότι οι ΚΔΠ δεν μπορούν να ουσιαστικοποιηθούν, ενώ για τις ΑΔΠ θα πρέπει να ελέγχεται inconcretoη κάθε περιπτωση με βάση

συγκεκριμένα κριτήρια. Δογματικά: πλήρης απόφαση- ορθή συλλογιστική δικαστηρίου Πρακτικά: δημιουργείται τεράστια ανασφάλεια δικαίου

Γιατί υπάρχει ταύτιση ουσιαστικοποίησης – αποκέντρωσης ;

Συνταγματική βάση: Σ87επ. Το Σ δεν λέει τι τύπου έλεγχο να ασκεί το δικαστήριο.

Πάντως ο ακυρωτικός έλεγχος έχει και ψήγματα ελέγχου ουσίας:

1) 2) 3) Πλάνη περί τα πράγματα Έλεγχος της stricto sensu αναλογικότητας Μερική ακύρωση δπ → διευρύνθηκε με τροποποίηση αρ. 50 παρ. 3 π.δ. 18/1989.