ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΨΗΦΟ ΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (Σιταρόπουλος, Γιακουμόπουλος κατά Ελλάδος

Δεν είναι παρανοϊκό να ζητήσουμε κανονιστική πλαισίωση των εκλογικών

διαδικασιών. Π.χ. στην Ιταλία έχει γίνει δύο φορές αναπομπή εκλογικού νόμου από Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας λέγοντας πως είναι αθέμιτο το bonusτων 50 εδρών. Στην Ιταλία το σύστημα είναι διαυγές πριν τις εκλογές. Ελλάδα: Το ΣτΕ αρνήθηκε να ελέγξει το δημοψήφισμα 2015.Υπήρξε σύγχυση με τις αρμοδιότητες του ΑΕΔ. Έχει νόημα να ελεγχθεί το δημοψήφισμα expost; Δεν είναι εύκολο να τεθεί εκποδών. ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: Κατά τον Γιαννακόπουλο, κατά βάθος δεν θέλουμε την σαφήνεια του προληπτικού ελέγχου. Μας συμφέρει η ασάφεια του πολιτικού συσχετισμού (ανωριμότητα συνταγματικής δημοκρατίας, ομοίως με το ανέλεγκτο των Κυβερνητικών Πράξεων).

ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΩΝ Ο.Τ.Α.

Στο Διοικητικό Πρωτοδικείο του τόπου όπου η αρμόδια εφορευτική επιτροπή εξέδωσε το αποτέλεσμα (α’ βαθμός). Διαφορά ουσίας με ειδική δικονομία (πχ. με εξέταση μαρτύρων). Κατά της απόφασης χωρεί απ’ ευθείας αναίρεση στο ΣτΕ. Η έφεση παρακάμπτεται. Συνήθως πρόκειται για μικρές διαφορές (άκυρα ψηφοδέλτια, ζητήματα ανακαταμέτρησης κλπ). Πώς προκηρύσσονται οι δημοτικές εκλογές; Όχι με πδ όπως στις εθνικές, αλλά με τυπικό νόμο που προβλέπει την δήλη ημέρα.

SOS ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΨΗΦΟ ΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (Σιταρόπουλος, Γιακουμόπουλος κατά Ελλάδος)

Σ51§4: Ρυθμίζει το καθεστώς ψηφοφορίας. Με την αναθεώρηση του 2001 η διάταξη μετετράπη, δίνοντας το σύνταγμα τη δυνατότητα ειδικότερης ρύθμισης του ζητήματος για παροχή ψήφου εξ αποστάσεως από τους ομογενείς Έλληνες (εκτός Επικρατείας) καθώς και για την παροχή επιστολικής ψήφου με ειδικότερο ΝΟΜΟ που ψηφίζεται από τα 2/3 (!) της Βουλής (ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΥΨΗΛΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ, που δεν συναντάται σε ζητήματα πιο κρίσιμα απ αυτό). Προσοχή: δεν ομιλούμε για τους έλληνες του εξωτερικού που δεν έχουν δικαίωμα ψήφου και ζητούμε να τους δοθεί, αλλά για εκείνους που έχουν μεν δικαίωμα ψήφου, αλλά αιτούνται να μην χρειαστεί να μπουν «στο αεροπλάνο» να έρθουν Ελλάδα να ψηφίσουν, αλλά να τους παρέχεται ΔΙΕΥΚΌΛΥΝΣΗ συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία. ΠΩΣ; • Στα καταστήματα ψηφοφορίας στις Πρεσβείες (με προξενική βεβαίωση μόνιμης διαμονής) • Επιστολική Ψήφος • Ηλεκτρονική Ψήφος (πρωτοπόρος η Εσθονία παραδόξως, είναι πολύ εξελιγμένη σε ζητήματα τεχνολογίας. Σε εμάς υπάρχουν κίνδυνοι νόθευσης εκλογικού αποτελέσματος, απορρήτου της ψήφου κλπ)

Στις περιπτώσεις μπορούμε να παρεκκλίνουμε από την αρχή της ταυτόχρονης διεξαγωγής Πρβλ. Λεωφορείο επί ΠΑΣΟΚ έπαιρνε τους ψηφοφόρους από το χωριό ως διευκόλυνση για να μεταβούν στην πρωτεύουσα να ψηφίσουν, ενώ η ψήφος δεν ελεγχόταν γιατί είναι μυστική. Πρβλ. σήμερα θεσμός του ετεροδημότη (=μπορεί να ψηφίσει στις Βουλευτικές και Ευρωεκλογές, δεν δύναται όμως στον άλλον δήμο να ψηφίσει για Περιφέρεια, Δήμο και Κοινότητα).

Όλα τα σοβαρά κράτη προβλέπουν ψηφοφορία εξ αποστάσεωςπάντως.

Στο ζήτημα των εκτός Επικρατείας θα πρέπει να θέσουμε ίσως κάποια κριτήρια όπως:

Η απόσταση της χώρας από την Ελλάδα (άλλο Ιταλία, άλλο Σικάγο) Ο σκοπός απουσίας (απόδημος ελληνισμός ή προγραμματισμένο ταξίδι αναψυχής) Ο χρόνος απουσίας (π.χ. 1 χρόνος ή 5 ή 20 κλπ) Η ύπαρξη στοιχείων που αποδεικνύουν τον δεσμό με την χώρα ή την μελλοντική πρόθεση επιστροφής(λ.χ. περιουσιακά στοιχεία, συγγενείς)

Πάντως, οι συναισθηματικοί και ψυχικοί δεσμοί (animus) είναι αρκετά αφηρημένοι και υποκειμενικοί και δεν ελέγχονται.

Γιαννακόπουλος: Η διευκόλυνση είναι δικαίωμα; Γιατί αν απαντήσουμε καταφατικά τότε μπαίνουμε στους περιορισμούς, διερωτώμενοι εάν η μη διευκόλυνση είναι θεμιτός περιορισμός. ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν αναφέρεταιστο δικαίωμα της ψήφου που είναι αδιαμφισβήτητο, αλλά στην διευκόλυνση (!). Και δεν μπορεί να υποστηριχθεί ορθώς ότι η μη διευκόλυνση συνιστά περιορισμό του δικαιώματος ψήφου, διότι δεν στερείται από τον ομογενή η δυνατότητα και επιλογή να μπει στο αεροπλάνο και να έρθει Ελλάδα να ψηφίσει. Συνεπώς, το βασικό ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε είναι εάν οι εκτός Επικρατείας έχουν ΔΙΚΑΙΩΜΑ στην διευκόλυνση και συνεπώς εάν το κράτος έχει ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να την παράσχει. Ερμηνεύοντας την διάταξη του Συντάγματος θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα πως η επιλογή του συντακτικού νομοθέτη να θέσει την εν λόγω πλειοψηφία δεν είναι τυχαία. Δεν μπορούμε να ομιλούμε για δικαίωμα το οποίο τίθεται υπό την αίρεση της επίτευξης μιας πλειοψηφίας (και μάλιστα μιας εξαιρετικά υψηλής). Το δικαίωμα είτε παρέχεται ολόκληρο και άνευ ετέρου είτε καθόλου. Εξάλλου, εάν υποθέσουμε ότι πρόκειται για δικαίωμα το οποίο δεν παρέχεται από το κράτος στους δικαιούχους του (τους εκτός επικρατείας), τι θα μπορούσε να κάνει το δικαστήριο (ΑΕΔ, ΕΔΔΑ) για να το εξαναγκάσει προς συμμόρφωση; Να εξαναγκάσει την ψήφιση και έκδοση του νόμου; Να εξαναγκάσει την βουλή να σχηματίσει την εν λόγω πλειοψηφία; Δεν είναι εφικτό αυτό. Να επιδικάσει αποζημίωση; Δεν θα είχε νόημα εν προκειμένω γιατί δεν θα ικανοποιούνταν στο αίτημα τους οι προσφεύγοντες.

Γεραπετρίτης: Υπάρχει δικαίωμα στην ψήφο, αλλά όχι δικαίωμα στην διευκόλυνση (συμπέρασμα). Όπου στο Σύνταγμα υπάρχει ειδική πλειοψηφία εισάγεται ένας πολιτικός περιορισμός. Εάν δεν υπήρχε το Σ51 παρ.4 (καθόλου) να δίνει τη δυνατότητα παροχής της διευκόλυνσης με τυπικό νόμο, θα είχαμε διευκόλυνση; (προβληματισμός)

4η Εβδομα δα

Τρίτη 10ο Μάθημα 19/3/2019

Στο αγγλικό δίκαιο δεν υπάρχει σύνταγμα ούτε ΚτΒ. Τον τελευταίο αντικαθιστά το έργο ενός συγγραφέα, ο οποίος ως υπάλληλος της βουλής τον 19ο αι. κατέγραψε τις εθιμικές παραδόσεις

(Erskine May’s guide to parliamentary practice). Στο κείμενο λοιπόν αυτό αναφέρεται ότι δεν μπορεί να επανέλθει νομοθετική πρόταση με το ίδιο περιεχόμενο. Στην Ελλάδα πάντως μπορεί να επανέλθει τροπολογία που καταψηφίστηκε είτε με νέο τν είτε ορθότερα με πνπ (εάν η βουλή

διαφωνεί με την ρύθμιση και δεν την προτείνει, η εκτελεστική εξουσία ενδεχομένως να εκδώσει πνπ και ακόμη κι αν expostη βουλή στην κύρωση καταψηφίσει την πνπ, θα έχει περάσει ένα χρονικό διάστημα όπου εφαρμόστηκε). Σε ό τι αφορά το Brexit, είναι ανάγκη να ξεπεραστούν οι ιδιορρυθμίες μεταξύ των κρατών.HMayείχε πει ότι δεν θα επαναφέρει το δημοψήφισμα γιατί καταψηφίστηκε αλλά επανέφερε την πρόταση της περί Brexit, μολονότι κι αυτή καταψηφίστηκε. Διάχυτη η ρευστότητα του αγγλικού κοινοβουλίου. Στην κρίσιμη ψηφοφορία πάντως, στάθηκε το σχετικό κομματικό σύστημα και την καταψήφισαν και οι δικοί της, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει έντονη κομματική πειθαρχία. Στον αγγλικό Κοινοβουλευτισμό υπάρχουν δύο βασικοί κομματικοί πυλώνες:

Εργατικοί Συντηρητικοί

Εντοπίστηκε κρίση και στα δύο μεγάλα κόμματα και σχηματίστηκαν μεικτά. Στην Ελλάδα, επλήγησαν με κοινοβουλευτική κρίση τα μικρά κόμματα.

Περιστατικό με Κουντουρά και Δανέλη: Είναι αδιανόητο και αντίκειται στην ελευθερογνωμία των βουλευτών (Σ60) να στέλνεται από αρχηγό κόμματος σε κάποιον βουλευτή επιστολή ότι δεσμεύεται να ψηφίσει υπέρ κάποιου άλλου κόμματος. Πρωτίστως, θα ήταν αδιανόητο να υπάρχει σχετική δέσμευση επιτακτικής ψήφου και υπέρ του ίδιου του κόμματος του, πόσο μάλλον υπέρ άλλου. Το Σ60 δεν θεσπίζει δικαίωμα του βουλευτή ώστε ο ίδιος να το καταργεί ή να το παύσει εάν το επιθυμεί. Πρόκειται για λειτουργικό δικαίωμα που συνιστά εν είδει μια μορφή υποχρέωσης του βουλευτή να εκφράζεται και να ψηφίζει κατά συνείδηση, οπότε κανείς δεν μπορεί να το περιστέλει (ούτε ο αρχηγός του κόμματος, αλλά ούτε και ο ίδιος ο δικαιούχος!).

Συνέχεια προβληματισμού για τους Εκτός Επικρατείας:

Παλαιότερα, στο Σ1975 υπήρχε διάταξη που έλεγε ότι το κράτος μεριμνά για τους Έλληνες της διασποράς9. Με την αναθεώρηση του 2001 ετέθη η πλειοψηφία των 2/3 (από Βενιζέλο). Από τότε επιχειρήθηκε κάποτε με νομοσχέδιο του τότε Υπ. Εσωτερικών Παυλόπουλου αλλά δεν μπόρεσε να πετύχει την πλειοψηφία των 2/3 για να περάσει. Το 2007 δυο υπάλληλοι του EuropeanParliament (εφεξής EP), οι Σιταρόπουλος και Γιακουμόπουλος

υπέβαλαν αίτηση στο Προξενείο στο Στρασβούργο για να ψηφίσουν εκεί και η απάντηση ήταν ότι δεν υπάρχει σχετικός τυπικός νόμος . Προσέφυγαν στον ΕΔΔΑ λοιπόν επίκαλούμενοι την παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας της Ελλάδας να εκδώσει σχετικό νόμο και να μεριμνήσει για την παροχή της διευκόλυνσης. Το ΕΔΔΑ εφαρμόζει την Σύμβαση της Ρώμης 1950 βάση της οποίας παρέχεται ατομικό δικαίωμα στον ιδιώτη να προσφύγει στο ΕΔΔΑ.

Γιαννακόπουλος: Έχουμε δικαίωμα; Εάν ναι, τότε η μη παροχή αυτού συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας. Προσοχή: δεν παραβιάζεται η ελευθερία του εκλογικού δικαιώματος, αφού ο ομογενής εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να μπει στο αεροπλάνο και να ψηφίσει στην Ελλάδα. Φυσικά, υπάρχουν λόγοι που συνηγορούν υπέρ της ψήφισης ενός τέτοιου νόμου (πρβ. τι συμβαίνει σε άλλες χώρες/ θεσμός του ετεροδημότη σε ό, τι

9 Στο άρ.108 του παρόντος Συντάγματος προβλέπεται μέριμνα του κράτους για τη ζωή του απόδημου ελληνισμόυ και για τη διατήρηση των δεσμών του με την μητέρα Πατρίδα. Πρόκειται για δικαίωμα που δεν θεμελιώνει αγώγιμη αξίωση κατά του κράτους.

αφορά τις εκλογές ΟΤΑ), αλλά μπορεί να εξαναγκαστεί η παροχή διευκόλυνσης χωρίς τυπικό νόμο;

1. 2.

3. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΕΔΔΑ:

Προθεσμία 6 μηνών από έκδοσης αμετάκλητης απόφασης εθνικού δικαστή Εξάντληση εσωτερικών ένδικων μέσων (***Εξαίρεση: αν εκλείπει το ωφέλιμο αποτέλεσμα, δηλαδή αν ήταν αλυσιτελής η προσφυγή ή αν δεν υπήρχε ένδικο βοήθημα- κριτήριο sos) Σαφής επίκληση παραβίασης της ΕΣΔΑ στο εθνικό δικαστήριο

Προσοχή: Σιταρόπουλος και Γιακουμόπουλος δεν έκαναν αίτηση ακυρώσεως στο ΣτΕ, αλλά κατευθείαν στο ΕΔΔΑ επικαλούμενοι την αλυσιτέλεια της αίτησης ακυρώσεως στο ΣτΕ, γιατί ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΝΌΜΟΣ ΟΥΤΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ για να ελέγξει το ΣτΕ κατ’απαίτηση του άρ.51§4Σ και δεν γινόταν το ΣτΕ να υποκαταστήσει τον νομοθέτη. Το ΕΔΔΑ είναι δημιουργικό στο στάδιο του παραδεκτού και κρίνει κάπως περιπτωσιολογικά. Σιταρόπουλος και Γιακουμόπουλος πέρασαν έτσι τον σκόπελο του παραδεκτού. Ως προς το βάσιμο, υπάρχουν δύο επίπεδα στο ΕΔΔΑ: (Α) κρίση στο Τμήμα (7μελούς συνθέσεως, όπου συμμετάσχει και ο δικαστής της χώρας που αφορά το θέμα) και (Β) στο Τμήμα εν ευρεία. Στο ΕΔΔΑ επίκεντρο είναι η προστασία δικαιωμάτων ενός πολίτη. Από την άλλη, στο ΔΕΕ δεν συμμετέχει ο δικαστής κατά του οποίου στρέφεται η προσφυγή, γιατί επίκεντρο είναι η ερμηνεία του ενωσιακού κανόνα δικαίου.

ΘΕΣΜΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΕΔΔΑ: Τίθεται στο επίκεντρο η προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων (κι εδώ το ΕΔΔΑ διεκδικεί λίγο την αρχή της υπεροχής). Όμως, διαψεύδεται γιατί η ΕΣΔΑ είναι ένας αλυσιτελής κατάλογος δικαιωμάτων (π.χ. δεν περιλαμβάνει κάποια σύγχρονα δικαιώματα: περιβάλλον, οικονομική ελευθερία). Επίσης, η ΕΣΔΑ δεν είναι Σύνταγμα γιατί δεν διαθέτει αυτό το κεφάλαιο διατάξεων για το οργανωτικό κομμάτι. Προσέγγιση σε επίπεδο αξιών και όχι σε επίπεδο κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ κρατικών οργάνων (εκεί κλυδωνίζεται). Δεν απευθύνεται σε μία ενιαία κρατική οντότητα (αμηχανία/ κλυδωνίζεται).

Παρατηρούμε λοιπόν τα 3 εξής ως προς την κρίση του ΕΔΔΑ:

Έλλειψη Συντάγματος Αμηχανία στις περιπτώσεις κατανομής πολιτικών αρμοδιοτήτων Ο χαρακτήρας της συγκριτικής επισκόπησης του τι ισχύει στα άλλα κράτη μέλη

Τί ιδιαιτερότητα έχει εδώ η υπόθεση; Ομιλούμε για υπόθεση με έντονη πολιτική χροιά. Πρόκειται για πολιτικό δικαίωμα. Γιατί μας ταράζει αυτό; Το ΕΔΔΑ μπορεί να εφαρμόσει μόνο ΕΣΔΑ (φιλελεύθερη σύμβαση με θεμελιώδη δικαιώματα και επίσης η ΕΣΔΑ δεν αναθεωρείται εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, πρβλ. Πρωτόκολλα→είναι στατικό δομικό κείμενο). Π.χ. το κενό για το δικαίωμα στο περιβάλλον υπήχθη στο άρ.8 για την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή/ κενό για προστασία ζωής στο άρθρο για βασανιστήρια, κλπ.

ΕΔΩ: Έγινε επίκληση του δικαιώματος της ΕΣΔΑ για ελεύθερες εκλογές. Τί «ελεύθερων» ; Είναι ζήτημα ερμηνείας (σκοπίμως αφηρημένο). εννοεί

ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι εκλογές αποτελούν θεμελιώδες προπύργιο του κράτους. Η διενέργεια εκλογών ανήκει στον σκληρό πυρήνα του κράτους (ζήτημα κυριαρχίας). Το δικαστήριο δύσκολα μπορεί να αγγίξει τέτοιες υποθέσεις. Διακρίνεται από εγκράτεια και αυτοπεριορισμό σε υποθέσεις με πολιτικό χαρακτήρα.

Τίεπικαλέστηκαν οι προσφεύγοντες; Η μη διευκόλυνση συνιστά άνιση μεταχείριση (Σ4παρ1)

ΩΣ ΠΡΟ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: Κάθε κράτος μέλος στέλνει έναν δικαστή για την υπόθεση που στρέφεται κατά αυτού. Εάν ο εθνικός δικαστής επικαλεστεί κώλυμα, το δικαστήριο διορίζει έναν adhocδικαστή. Εδώ έστειλε έναν καθηγητή Νομικής Σχολής.

Το Τμήμα ΔΙΚΑΙΩΣΕ τους προσφεύγοντες με ψήφους 5 έναντι 2 κάνοντας μία συγκριτική μελέτη του τι έχουν εφαρμόσει τα άλλα κράτη. Είπαν, λοιπόν, ότι 37 κράτη έχουν προβλέψει τη ρύθμιση, ενώ μόνο 8 δεν το έχουν (πχ Αλβανία, Ανδόρα, Κύπρος, Αρμενία, Άγιος Μαρίνος κλπ). Όταν η υπόθεση πήγε στο Τμήμα εν ευρεία σύνθεση, «άδειασε» εντελώς την κρίση του Τμήματος που προηγήθηκε και απέρριψε ομοφώνως την προσφυγή εξηγώντας πως η παροχή ή μη της διευκόλυνσης ανήκει στην ευρεία εκτιμητική ευχέρεια του κράτους και συνεπώς το δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να κρίνει επ’ αυτού. Τί θα μπορούσε να κάνει το κράτος εξάλλου για να συμμορφωθεί; Να εξαναγκάσει το κοινοβούλιο να πετύχει την πλειοψηφία 2/3; Να οδηγηθεί σε συνταγματική αναθεώρηση; Το Σύνταγμα μάλλον αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει δικαίωμα. Τα δικαίωμα του εκλέγειν έχει ένα ενεργητικό στοιχείο (statusactivus). Πρέπει να παρέμβει ενεργητικά το κράτος με ειδικά μέτρα, λ.χ. να στήσει τις κάλπες σε προξενικές αρχές. Υποστήριξε ακόμη την θέση ότι οι εκτός Επικρατείας δεν είναι στην ίδια πραγματική κατάσταση με τους εντός Επικρατείας γιατί: ➢ Δεν επηρεάζονται άμεσα από τα πολιτικά πράγματα (π.χ. φορολογία) και δεν τα γνωρίζουν ➢ Ασκούν λιγότερη επιρροή στην εκλογή των υποψηφίων, αφού δεν λειτουργούν ως ομάδες πίεσης σχηματισμού προγραμμάτων ➢ Υπάρχει μια θεμιτή πρόνοια που πρέπει να έχει ο εθνικός νομοθέτης και αφορά πρωτίστως τους εντός Επικρατείας

Βέβαια, (αντεπιχείρημα) η απόσταση δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκην έλλειψη ενδιαφέροντος. Ίσα ίσα που οι ομογενείς έχει αποδειχθεί ότι ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας, αφού εξετάζουν και το ενδεχόμενο μελλοντικού επαναπατρισμού τους. Επίσης, μεγάλο μέρος των πολιτικών εκστρατειών γίνεται πλέον μέσω διαδικτύου, οπότε η ταχύτητα μετάδοσης των πολιτικών πραγμάτων που λαμβάνουν χώρα εντός της Επικράτειας είναι η μέγιστη και η ενημέρωση των εκτός Επικρατείας εύκολη.

ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΕΔΔΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ

1.

2.

3. Το ΕΔΔΑ στηρίχθηκε στη μείζονα πρόταση του Σ51 παρ.4 (το οποίο θα έπρεπε να είναι αδιάφορο) και δεν ανέλυσε το περιεχόμενο του δικαιώματος σε ελεύθερες εκλογές (ΕΣΔΑ) Στηρίχθηκε και σε μερικές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που είχε συστήνει να υπάρχει διευκόλυνση Το ΕΔΔΑ αγνόησε την ιστορική διαδρομή του Συντάγματος από το 1975 που υπήρχε σχετική ρύθμιση έως το 2001 που συνειδητά στο άρ.51§4 μπήκε η πλειοψηφία των

2/3. Υπάρχουν πολλές διατάξεις του Σ που δεν έχουν ποτέ ενεργοποιηθεί. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι συνταγματικά αδρανείς.

Το δικαίωμα είναι ατομικό και αφορά τον φορέα. Οι εκτός Επικρατείας εξακολουθούν να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν (δίκαιο του αίματος/iussanguinis για ιθαγένεια στην Ελλάδα). Ήταν επιλογή τους να φύγουν. Δεν έχουν, όμως, δικαίωμα στην διευκόλυνση, γιατί δεν θα ετίθετο υπό την αίρεση της πλειοψηφίας. Είναι άλλο θέμα η βούληση του νομοθέτη και άλλο εάν αυτή κατά τη γνώμη μας δεν είναι ορθή. ΑΡΑ, η μη διευκόλυνση δεν είναι αντισυνταγματική. Δεν ελέγχθηκε ο σκοπός της πλειοψηφίας των 2/3, εάν δηλαδή είναι συνταγματική.

Υπάρχει υποχρέωση διευκόλυνσης για τους εκτός επικρατείας στις Ευρωεκλογές;

Νομικά όχι. Το μόνο που θα μπορούσε να επικαλεστεί είναι η ευρωπαϊκή πολιτότητα και η αρχή της ισότητας και της υπεροχής των ενωσιακών κανόνων. Εάν δινόταν άλλωστε η διευκόλυνση για τις Ευρωεκλογές θα ετίθετο το ζήτημα γιατί δεν δίνεται για τις εθνικές εκλογές.

Γιαννακόπουλος: Εν τέλει για να εμβαθύνουμε αξίζει να προσδώσουμε ορισμένο περιεχόμενο στην έννοια του δικαιώματος και στον τρόπο με τον οποίο το αντιλαμβανόμαστε.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Φυσικοδικαιική αντίληψη Θετικιστική αντίληψη

(διακαιοπολιτική διελκυστίνδα)

Το ΕΔΔΑ σε ρόλο «αστυνόμου»

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΦΥΣΙΚΟΔΙΚΑΙΙΚΟ:

Δικαίωμα που απορρέει από την ίδια την δικαιοσύνη (πρβλ. διακήρυξη Γαλλικού Διαφωτισμού, θεμελιώδη δικαιώματα όπως λ.χ. ελευθερία έκφρασης, θρησκευτικής συνείδησης, δίκαιη δίκη κλπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις το ΕΔΔΑ εξαιρετικά αυστηρό.

ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

Όταν έχουμε ένα γνήσιο δικαίωμα συνδεόμενο με τον κορμό και σκληρό πυρήνα του κράτους, το ΕΔΔΑ είναι εξαιρετικά αμήχανο να επιλύσει την διαφορά, απ την στιγμή που αναφύονται και ζητήματα πολιτικής φύσεως που ανάγονται σε κρατικές επιλογές και σταθμίσεις του εκάστοτε εθνικού νομοθέτη (αυτοπεριορισμός ΕΔΔΑ)

Πρβλ. Πολωνία- Ουγγαρία (πρόσφατη υπόθεση).

Δεν νοείται δικαίωμα που προσδιορίζεται στο σύνταγμα με πλειοψηφία. Για να υπήρχε δικαίωμα θα έπρεπε το Σ51§4 να αφορά έναν εκτελεστικό δικαιώματος νόμο («όπως νόμος ορίζει») .

SOS: Ζήτημα είναι εάν υπάρξει τυπικός νόμος με συμπλήρωση των 2/3 και εκδοθεί, μετά μπορεί να καταργηθεί; ΟΧΙ, αποτελεί κοινωνικό κεκτημένο (πρβλ δικαίωμα στο περιβάλλον, κατώτατο ηλικιακό όριο στις εκλογές).

Πέμπτη 11ο Μάθημα

Ανεξάρτητες Αρχές στις ΗΠΑ= ΦΟΡΈΑΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ

21/3/2019

Αποκόπτουμε κάποια ύλη και την αναθέτουμε σε τεχνοκράτες (αμερόληπτη ρυθμιστική ύλη του Δημοσίου).

Ανεξάρτητες Αρχές στην Ευρώπη= Μεταφέρονται με όχημα το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η ανοιχτή και ελεύθερη αγορά προϋποθέτει ότι το κράτος ως ρυθμιστής είναι ανεξάρτητο και παρεμβαίνει μόνο για να ρυθμίσει τους όρους του ανταγωνισμού. Σε ορισμένα πεδία (ύδρευσητηλεπικοινωνίες- βασικές υποδομές) δεν είναι απλός ρυθμιστής, αλλά ισότιμος παίκτης και μάλιστα συχνά μονοπωλιακός.

→Σύμπτωση: ρυθμιστής- αγοραίος παίκτης

Δεν μπορεί το κράτος να είναι ελεγκτής μιας αγοράς και να είναι και επιχειρηματίας. Γεννήθηκε έτσι η απαίτηση, ώστε ρύθμιση-έλεγχος- κύρωση να ανατίθενται σε έναν αμερόληπτο φορέα, ίσως η μεγαλύτερη επιρροή της Ένωσης. Δεκαετία 1990: ανεξάρτητες αρχές στην Ελλάδα.

ΕΣΡ: Ραδιοφωνικές-τηλεοπτικές παραγωγές. Το κράτος διατηρεί τον ρυθμιστικό του ρόλο, αλλά ο έλεγχος ανατίθεται στο ΕΣΡ.

Μεμονωμένη συγκρότηση με νόμο κάθε ΑΑ, καθεμία έχει διαφορετικό νομικό καθεστώς, διαφορετικές αρμοδιότητες. Προβλέπεται η ανεξαρτησία, αλλά υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργού.Σήμερα, ίδια ΝΠ (→ ίδια εκπροσώπηση στις δίκες που τις αφορούν)

Κοινοβουλευτικός Έλεγχος (→ ένας φορέας εκτελεστικής εξουσίας ελέγχεται από το Κοινοβούλιο). Είναι εκτελεστική κατά φύση υπηρεσία του Δημοσίου που υπάγεται σε απευθείας έλεγχο, χωρίς να εντάσσεται στην οργανωτική δομή του κράτους. (Ένταση

νομιμοποίησης- αποτελεσματικότητας).

Με την αναθεώρηση του 2001, ιδρύθηκαν 5 Ανεξάρτητες Αρχές:

ΕΣΡ (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης) ΑΠΔΠΧ (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Σ9Α) Συνήγορος του Πολίτη (Σ103παρ9) ΑΣΕΠ (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, Σ103παρ.7) ΑΠΑΤ (Αρχή Προστασίας Απορρήτου των Τηλεπικοινωνιών, Σ19παρ2)

Επήλθε αναβάθμιση αφού θεσπίστηκαν αρχές για την προστασία των δικαιωμάτων. Σ101Α- Γενικές Αρχές των ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΑ:

Αρχή της ανεξαρτησίας (προσωπική και λειτουργική) Αρχή κοινοβουλευτικού ελέγχου

Αρχή του ορισμού από την Βουλή (από ειδικό κοινοβουλευτικό σχηματισμό, την Διάσκεψη (!) των Προέδρων με ομοφωνία ή 4/5).

Εσφαλμένη μηχανική:

Ως προς το όργανο, η ΔτΠ είναι κακέκτυπο από το Γαλλικό Κοινοβουλευτικό Δίκαιο. Σε μας η ΔτΠ δεν προβλέπεται ως όργανο στο Σ, έχουμε δηλαδή παρεμπίπτουσα εγκατάσταση ειδικού κοινοβουλευτικού οργάνου. Άρα, αφήνουμε έτσι τον ΚτΒ να ρυθμίσει το θέμα. Πρόβλημα: η ΔτΠ είναι ο μοναδικός σχηματισμός στον οποίο δεν μεταφέρεται ο λόγος της Ολομέλειας (απόκλιση από το Σ65). Άρα, τη σύσταση ρυθμίζει ο ΚτΒ (exofficio συγκρότηση). Βασικά, το ζήτημα είναι ότι ανατίθεται συνταγματικά αρμοδιότητα σε όργανο του οποίου η συγκρότηση δεν προβλέπεται (συστημικό σφάλμα). Ως προς την πλειοψηφία, μικρές ομάδες μέσα στη ΔτΠ μπορούν να λειτουργήσουν ως veto-players, να εμποδίσουν τη συγκρότηση.

Γιαννακόπουλος: συνδέεται με τη μετάλλαξη του παραδοσιακού κράτους και του φαινομένου κυριαρχίας. Απομάκρυνση από την κεντρική Δημόσια Διοίκηση: -αυτοτελείς υπηρεσίες (σχετική αυτονόμηση- οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια) -καθ’ύλην / κατά τόπον αυτοδιοίκηση

ΟΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ

Εντάσσονται στο νομικό πρόσωπο του κράτους, αλλά ΔΕΝ υπόκεινται σε διοικητικό έλεγχο. Υπόκεινται σε ελλιπή κοινοβουλευτικό έλεγχο10 και οι πράξεις τους ελέγχονται δικαστικά. • Συρρίκνωση του κράτους • Αποπολιτικοποίηση Διοίκησης: μακριά από πολιτικές εντάσεις της

Κυβέρνησης • Αποδοχή της ανάγκης τεχνοκρατικών λύσεων Οι φύλακες ανεξαρτησίας κινούνται σε έναν ενδιάμεσο χώρο. Ασκούν και μία

κανονιστική εξουσία, διαφορετικής φύσεως και εκδίδουν ΑΔΠ-ΚΔΠ, λειτουργούν κοινοβουλευτικά, επιβάλλουν κυρώσεις κλπ. Δημιουργείται έτσι χώρος εντός των 3 εξουσιών που σχετικοποιεί την διάκριση. Παρατηρείται διάχυση της πολιτικής ευθύνης: η Κυβέρνηση κρύβεται πίσω από τις επιλογές των ΑΑ και πίσω από ΑΑ κρύβονται τεχνοκράτες. Σε ό, τι αφορά την εξωτερική κυριαρχία, υπάρχει επίδραση

από το δίκαιο της Ένωσης. Οι ΑΑ συνδέονται και μέσα σε κόμματα της σκληρής κυριαρχίας του κράτους (πχ κρατική τράπεζα ανήκει στο δίκτυο των κεντρικών τραπεζών της Ένωσης). Δημιουργείται έτσι μια ένταση εθνικών αρχών και Κεντρικής Τράπεζας (ένταση επιρροής ενωσιακού δικαίου και κρίση στη συνοχή του κράτους). Το κράτος έχει την ευθύνη των πράξεων του, χωρίς όμως να έχει κανέναν έλεγχο επί των πράξεων αυτών. Λογική αντιβάρων: ενώ παραδοσιακά ψάχναμε αντίβαρα στα εθνικά όργανα, τώρα μας δίνει αντίβαρα το ενωσιακό δίκαιο. Οι εθνικές αρχές ψάχνουν κάτι μείζον να αντιτάξουν σε ενωσιακής προέλευσης αντίβαρο. Επικαλεστήκαμε το μοντέλο για να καλύψουμε μια άναρχη απελευθέρωση που είχε προηγηθεί. Όταν ο νομοθέτης επιτρέπει την συγκρότηση υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, θέλει άραγε να συγκροτηθούν όντως;

10 Η Βουλή δεν μπορεί να εκφράσει δυσπιστία προς τα μέλη των ΑΑ, απλώς συζητεί επί τη βάσει των ετήσιων εκθέσεων που οι ΑΑ καταθέτουν στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.