Muni-muni XVI: Bakit Fuschia ang Dugo ni Rio?

Ang hugis ng mukha na may kulay na fuch sia ang kumakatawan sa sentrong tauhan na si Rio. Ang mga bulaklak na nakapaligid sa imahe ay tinatawag na “pansy”, na isa sa mga simbolismo para sa LGBTQ community. Samantala, ang limang larawan ang kumaka tawan sa limang kabanata sa kalipunang ito –ang bawat titik sa akronim na LGBTQ.

Karapatang ari ng Sinukuan Gazette Pampanga State Agricultural University

Tungkol sa mga Likhang Sining

Bakit Fuchsia ang Dugo ni Rio? Ito ang sentrong kwento ng Muni-Muni XVI na hinati sa pitong bahagi sa loob ng kalipunan ng mga akdang pampanitikang ito. Sa pagitan ng mga bahagi ay limang kabanatang bumubuo sa ak ronim na LGBTQ (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender at Queer), ang komunidad na pinag-aalayan rin ng mga akdang nilimbag dito na may layuning pumukaw, mang-aliw, manghikayat o magpahayag sa malikhaing pamamaraan. Nais ng mga manunulat na ip adama sa mga mambabasa ang mga nararana san ng mga LGBTQ kasabay ng kanilang ta himik na pagtawag na balang araw ay mawala na ang anumang opresyon o diskriminasyon sa ating lipunan.

Copyright © 2020

Ang Muni-Muni XVI ay naglalaman ng mga likhang sining mula sa mga larawan hang gang digital arts bilang simbolo ng gender diversity. Ang paggamit ng pastel colors sa bawat dibuho ay ipinapakita ang kasiyahan at pagdiriwang sa kabila ng mga malulungkot na mga karanasan. Ang mga magugulo at di tiyak na tama ng mga linya ay ipinapakita ang pagka-malikot o di tiyak na buhay ng mga kababayan natin na parte ng LGBTQ community.

Tungkol sa Pabalat

Reserbado ang lahat ng karapatan. Walang bahagi ng akdang pampanitikang ito ang maaring ilathala sa alinmang anyo o pama maraan ng walang nakasulat na pahintulot mula sa Sinukuan Gazette at sa may akda.

Tungkol sa Konsepto

Unang Kabanata: L

MGA NILALAMAN

President / p.90

Ikaapat na Kabnata: T

What I truly am / pg. 82 Alis-Taya / p.85 Ang sakit sa lunas sa Ik-ik / p.86 150 / p.89 13 / p.89 1k / Thep.89Queer

Ikalawang Kabanata: G

Ikalimang Kabanata: Q

Proud ba kayo sa akin? / p.7 Ang paboritong putahe ni ate / p.8 Holdaper / p.10 Mea Culpa / p.12 My letter to Maria /p.15 Noche Buena / p.16 Odd-eyed / p.19 Ang Mangingibig ni Constancia / p.20 Thy Night / p.23 Traje de Boda / p.24

Ikatlong Kabanata: B

Prologo / p.1 ANG BUHAY NI RIO i / p.5 ii / p.29 iii / p.47 iv / p. 65 v / Epilogop.83/p.92

Ang pinagdikit na katawan ni Barbie at Ken / p.48 Both Sides / p.50 Hetty Spaghetti / p.51 Hakbang Pasulong / p.52 Letter to X / p.54 Baby for Sale / p.55 Plead for Nemesis: A sonnet / p.56 Sinambang Imahe / p.59 Romel at Elvira / p.60 Wanted: Cast ni Direk / p.61

Ang alamat ng Sangkapalitan / p.67 Nostalgia / p.68 Sandata / p.70 Attaché Case / p.71 Ang trivia ni Tracy / p.73 Bunga ng Siyensya / p.74 Ang Aparador ni Daddy / p.75 Ang bagong panganak na Jennie/ p.76

Tagong tagpo sa Lupang Pangako / p. 31 Manika / p.31 Amor Patris Tui / p.34 Room 406 / p.35 Nang matukso ang diyablo / p.36 Ang bayad kay Maximo / p.38 Kambal na kasalanan / p.39 Colorblind / p.41 Sirena / Heringgilyap.41 / p.41 Ang Misteryo sa Basement ng Malacañang / p.41

DISCLAIMER: Ang anumang pangalan, kwento, istorya o lugar nanabanggit sa mga akdang nakapaloobdito ay pawang gawa lamang ng malilikot na pag-iisip ng mga manunulat. Hindi nito ipinapakita ang pangkabuuang pananaw ng publikasyon sa partikular na isyu na tinatalakay nito.

- 1 -

Kung ang karanasan at kapaligiran ang umuukit sa buhay ng tao, kasala nan ba nila kung ang kanilang damdamin at pag-iisip ay iba ang kagustuhan o takbo? Sekswalidad ba at gender identity ang pamantayan ng pagiging tao at pagtamasa ng karapatan bilang mamamayan ng isang bansa? Tumutulong nga ba tayong alisin ang exclusion at agresibong diskriminasyon na pinadarama sa kanila? Bakit ba kadalasan sila ay mga supporting characters lamang o kontra bida?Kalimitan, ang imahe ng mga LGBTQ sa iba’t ibang media ay api, map anamantala, parlorista, makasalanan o paksa ng katatawanan. Kakaunti lamang ang nagpapakita sa kanila sa pinakamagandang paraang posible. Marahil mahi rap dahil hindi pa ganoon katanggap-tanggap at hindi tatangkilikin ng masa maliban na lamang kung komedya. Higit pa roon ang mga kwento nila. Ang paggising at pakikibagbuno nila sa araw-araw ay mumunti ring mga hakbang na may kasamang dalangin na balang araw ay matanggap sila ng buo at maging pantay ang pagtingin sa kanila.

PROLOGOLGBTQ

Alamin ang unang kabanata ng kwento ni Rio sa pahina 5...

Tanggap na ba sila ng ating lipunan o binibigyan lamang ng pagpaparaya ng iilan?

Ito ang kwento ni Rio, isang kwento ng pag-ibig - pag-ibig para sa tao, para sa pangarap, at para sa higit na mabuting lipunang kanilang hinahangad.

Wala ni isa sa atin ang walang bahid. Lahat tayo ay binuo mula sa alikabok, at doon din babalik. Sa paglalakbay natin kasama si Rio sa bawat pahina ng mga papel, nawa’y higit nating makilala ang mga LGBTQ, makita ang kanilang pagsusumikap at matanggap ang depinisyon nila ng pagiging tao.

Bakit Fuchsia ang Dugo ni Rio. Ito ay kwento ng isang miyembro ng LGBTQ community na sumasalamin sa kanilang mga pinagdaraanan at mga tagumpay sa buhay. Ito ay kwento, hindi lamang ng iisang karakter, kundi ng isang buong komunidad na nanghihingi sa atin ng higit pang pagtanggap.

- 2 -CHAPTER PHOTO BY: ALLEN HENDRIX C. SUPAN

At palihim na tuluyang nagbinataNoong malaman ng pamilyaNa sinisinta ko si Selya Isang gabing tahimikNabalot ng pasakit at hinanakitSampal, mura, bugbog at gulpiTangis at luha ang tanging naisukli

LKABANATA:-3-

UNANG

lesbian /’lezbēən/ (ibang katawagan) - tomboy, tibo, babaeng bakla, binalaki, tivo, tivoli, chombi, combi crackers, tomi, butch at depende sa pagkamalikhain ng tumatawag.

NANG MINSANG NILARO ANG BOLA

Noong isinilang ay prinsesaGanda ni ina ay namanaLumaki sa piling ng mga kuya

At sa kunsinte ni ama Laging sinusuotan ng bestidaUpang matawag na dalagaNgunit nilaro ang bola

“

- 4 -

Find out who you are and be that person. That’s what your soul was put on this Earth to be. Find that truth, live that truth, and everything else will come.

- ELEN DEGENERES, LESBIAN

Si Rio, ipinanganak ng 1972 kung kailan nagsimulang umusbong ang lahat ng nakakaaliw na bagay, ay biktima ng walang habas na diskriminasyon sa mga tulad niya. Ang katawagang “bakla” sa lenggwahe ng mga mapanghusga ay hindi katanggap-tanggap para sa nakararami noong mga panahong iyon.

“Mababanaag mo ang kadalisayan sa kaniyang mata, sa kabila ng takot at paghihirap na nakaimprenta sa mga pasa sa kaniyang katawan. Alam niyang lahat ng sakit ay lilipas, at nananalangin siyang maging mas maaliwalas ang darating na mga araw sa buhay niya.”

Pinagkaitan ngunit siya ay biniyayaan ng talento sa maraming bagay. Mag-aaral sa umaga, raketera sa gabi. Ang kakarampot na salapi na kaniyang kinikita ay kaniyang ginagamit upang makaraos sa napakahirap na buhay. -i

Mag-isa lamang siyang itinataguyod ng isang mapagmahal na ina dala ng maagang pagbubuntis. Sa maruming sulok ng San Sebastian sila namamalagi. Naging kaibigan na nila ang simoy ng mabahong tabing-ilog na punong-puno ng sukal ng mga katulad nilang walang permanenteng tahanan. Tuwing tag-ulan, ang tulo sa kanilang bubungan ay mas marami pa sa lahat ng tabo at tim ba na mayroon sila upang saluhin ang tubig-ulan. Kadalasan rin silang laman ng evacuation centers at naaambunan ng relief goods na sa kanila’y malaki ng grasya. Ganoon man, buo ang loob ni Rio na iahon ang sarili at ina mula sa kahirapan.

5 -

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | Sundan sa pahina 29...

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | Mula sa pahina 1...

Likahang sining ni: Angelo D. TolentinoTraditional digital art and photo manipulation

- 6 -

Ma, Pa, proud ba kayo sa akin?Noong naipasa ko ang sobrang hirap na exam naminAnd take note, ako pa ang nakakuha ng highest score sa aminKahit pa naging paboritong biktima ako ng mga inggiterang palakaEh ano naman, hindi ko naman nakukuha ang grades ko sa kanila

Habang harap-harapan ko sa inyong ginugupitanang mahaba at madulas kong buhokPara naman hindi na gaanong masakitkapag sinabunot akong muli ni mamaHindi ko na sasayangin pa ang oras na ito upang umamin“Ma, Pa, tomboy po ako.”

Proud ba kayo sa akin?

Proud ba kayo sa akin? Syempre hindiKaya hindi ko na kayo muli pang tatanunginIlang beses kong sinubukang magpinta ng ngiti sa inyong mga labiNgunit sawang-sawa na akong mabigoKaya’t sa pagkakataong ito, ibang tao na ang aking tatanungin, “Jean, maging proud ka sa iyong sarili!”

Proud ba kayo sa akin?

ni: Mikaela Faith Hinton

- 7 -

Ma, Pa, proud ba kayo sa akin?

Noong unang beses kong maisulat ang aking buong pangalanKahit na ang hirap imemorize ng bawat salita dahil sa sobra nilang habaAng rami-rami niyong binigay na pangalan sa akinNgunit bandang huli, hindi naman pala iyonang itatawag ng karamihan sa akin

Ma, Pa, proud ba kayo sa akin?

Noong nakuha ko na ang aking puting diplomaNagka-stiff neck pa ako dahil sa bigat ng mga medalyangisinuot nila sa akin Ngunit alam niyo ba kung ano yung masakit?Iyon ay dahil hindi kayo mismo ang nagsuot ng mgamedalyang iyon sa akin

Proud ba kayo sa akin?Ako’y malapit nang magtapos ng kolehiyoNakarating ako hanggang dito kahit walang tulong niyoMalapit na’kong makatapos ng isa na namang kabanata ng buhay koSana’y maging interasado na kayong basahin ang kawawang librong ito

Madaling araw na nang tawagan ko si Jacob upang makipagkita sa akin sa paborito namingtambayan. Hindi ako mapakali dahil hindi ko nagawang maihain ang paboritong putahe ni ate bago akoumalis sa amin. Mas pinili ko kasing makipagkita kay Jacob ng ganitong oras sapagkat ako’y may importanteng aaminin. Ang mga kamay ko ay mahigpit ang pagkakakapit sa aking suot na blusang matingkadang kulay. Ang mga mata’y pakalat-kalat ang tingin at napapakagat na lamang ako sa aking labi.

Sapagkat kapag ako’y umuwi, magiging isa na naman ito sa mga gabi na gusto ko na lang lumipas atmagdaan. Natutuwa siya sa kanyang ginagawa at dito rin siya kumikita, animo’y isang vlogger ngunit ngmalalaswang mga

Nakakadiringbagay.isipin, kung papaano niya ako lapastanganin gabi-gabi, mula pa noong bago akomagkaisip at sinabihan niya ako na kami raw ay maglaro ng bahay-bahayan. At ibang bahay-bahayan angaking nakasanayang laruin.

“Jacob, dito na muna tayo,” sambit ko habang nakakulong pa rin sa kanyang bisig.

- 8 -

Kahit na ganito lang ako, mahina, madumi, at hindi rin tanggap ang sarili. May natatagong lihim nahindi ko naman ginusto, ngunit bakit ako nahihiya? Bakit hindi ako handang sabihin sa tuwing si Jacob ayhandang makinig sa akin.

Maaring sa ibang pagkakatao’y magkakalakas na ako ng loob sabihin ang aking lihim. Ngunit sangayon, susulitin ko muna ang mahigpit na yakap ng aking kasintahan, kahit hindi ko siya mahal, dahilmas mabuti nang makasama siya buong gabi kaysa matikman na naman ni ate ang kanyang paboritongputahe.

Ang Paboritong Putahe ni Ate

“Wala iyon, Clarissa. Sa ganda mong ‘yan, matitiis ba kita?” Napatawa ako ng mahina saka siya sinikosa kanyang tagiliran. Tss, bolero talaga. “Oh, bakit mo nga pala binalak makipagkita ng ganitong oras?”

Bakit nga ba? At sa isang iglap, ang mga salitang nagpupumilit maisiwalat, ngayo’y nagkulong mulisa aking kaloob-looban. Ilang segundo akong walang imik, nag-iipon ng lakas ng loob sabihin. Humingaako ng malalim at saka sinambit ang mga salitang, “Jacob, sinasagot na kita.”

Nagliwanag ang mga mata ni Jacob at siya’y napatalon sa tuwa. Hinawakan niya ako sa magkabilangbalikat, “Seryoso ka ba dyan, Clarissa?” Isang tango na lamang ang aking naibalik at siya’y naghihiyaw sasobrang

ni: Mikaela Faith Hinton

“Bakit? May problema ka ba sa inyo?” tanong niya.

sa isa na namang pagkakataon, ako na nama’y nabigo na isiwalat ang matagal nang nagpupumiglas na nakakahiya at nakabababang puring lihim. Ako na nama’y nagsinungaling sapagkat ayawkong masayang ang pagod ni Jacob sa paghihintay, sa pagpunta at sa pakikinig. Ayaw ko lang manghinayang si Jacob na tanging tumanggap sa akin.

Tanging ang lamp post na lamang at ang bilog na buwan ang siyang nagbibigay liwanag sa madilimna kapaligiran. At ang dapat na matahimik na paligid ay nalalamon ng malalakas na kabog ng aking dibdib. Ngunit mas lalo pa itong lumakas nang ako’y makarinig ng mga yabag na kilalang-kilala ko na kungkanino

Binati niya ako ng malambing na ‘Hi’ saka siya naupo sa aking tabi. At ang kanina’y malilikot kongpaningin ay nakatutok na lamang sa kanyang mga mata. Ang mga labi’y bumuo ng isang matamis na ngitisaka ko sinambit ang mga salitang sa puso ko mismo nanggaling,

Ikinulongkagalakan.niya ako sa isang mahigpit na yakap at aking naramdaman ang napakabilis na kabog nakanyang dibdib. Ngunit si Jacob kaya, nararamdaman din ang sa akin? Sapagkat ito’y napakabilis din,ngunit hindi ito dulot ng anumang kilig o kasiyahan, bagkus ito ay dulot ng hindi ko mapigilang kaba mulapa kanina.Sapagkat

“Salamat.” Salamat dahil ika’y dumating kahit pa sobrang lalim na ng gabi.

Ako ay binabastos, dinudumihan, at ginagahasa tuwing gabi, isang lihim na matagal ko nangkinikimkim. At ang mas masaklap, ang gumagawa nito sa akin ay ang dapat na siyang nakikisimpatya saakin, siya ay ang ate ko, tunay na babae rin, may puring pinoprotektahan habang ang sa akin ang kanyangisinakripisyo upang pagkakitaan.

Sananggaling.wakas,nandito na si Jacob.

“Wala,” pagsisinungaling ko.

Likhang Sining ni:Angelo TolentinoPhoto Manipulation (Photos from google.com)

- 9 -

Dibuhong gawa ni: Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

- 10 -

Holdaper

- 11 -

Masid sa AnoIniwananMagnanakaw?PaboritoTulong,Magnanakaw!SaMayKapagdaka’y…MadaliingSaTanawNahihiwatiganKaba’tHagpangKadiliman,Gayunmandurungawan‘dialintanakapahamakansatarangkahankabogsadibdibnaangtropapanulukan,maligayatumakbobiglanghumablottangankongmaletaMagnanakaw!tinatangayngmagnanakaw!kongpagkataokataka-takapaakonang‘to?Blusa’tpalda!

ni: Jobelle L. Waje

akong humarap sa salamin at bumungad ang kaawa-awa kongrepleksyon, may luhang tumutulo sa aking mga mata, ang aking mahabang buhokay napuno ng alikabok at kapansin-pansin ang mga pasang aking natamo mulasa aking pagkadapa sa takot na maabutan ako ng multo ng aking nakaraan. Sasalamin matatanaw ang isang kriminal na nagbabalat kayo sa ilalim ng kaniyangpulang mga labi at bulaklaking kamiseta.

“Matagal ka nang patay! Lubayan mo na ako!”

Parang mayroong kakaiba?

Nang makalampas ako sa bakanteng lote ay naramdaman kong may mgamatang sa akin ay nakatitig. Tila ba sinusubaybayan ang aking mga kilos at galaw.Tumindig ang aking mga balahibo sa kakaibang sensasyon na dulot ng isangmalumanay na himig na unti unting lumalakas na tila ba papalapit sa sakin angpinagmumulan nito. Maya-maya pa ay sinundan ito ng mahinang pagtawa atpaghikbi. Habang nanginginig ang aking kalamnan ay marahan kong ibinalingang aking ulo. Laking gulat ko nang tumambad sa akin ang nanlilisik na mata ngisang babaeng wari bang sabik na sabik na hawakan ang aking balat gamit angkaniyang mga kamay na namantsahan ng dugo. Sa katunayan ay kilala ko siya.Kilalang-kilala ko.

ni: Ma. Franchescka G. Yumang

Dinalaw nanaman ako ng bangungot ng aking karumal-dumal na krimen.Sariwa pa rin sa aking gunita kung paano ko kitilin si Juliana. Kung paano ko siyasaksakin ng matatalim na salita hanggang dumanak ang dugo sa kanyang dibdib.Kung paano ko siya inilibing ng buhay sa hukay ng limot hanggang siya ay maputulan ng hininga. Kung paano ko pinagkait sakanya ang karapatang mabuhay atmagmahal.Pinatay ko ang aking sarili. Para matanggap ako ng iba.

Mea Culpa

Kalimitan sa mga oras na ito ay naglalaro pa ang mga kabataan sa lansangan atang kanilang mga magulang ay abalang nakikipag-inuman o tsismisan. Hindi akosanay na humakbang sa lugar na ito nang walang naririnig na bulungan mula samapanghusga nilang mga bibig. Nakaririndi ang katahimikan. Ang tanging tunogna rumerehistro sa aking pandinig ay ang mga mabibigat na yabag ng aking mgapaa at ang mabilis na pagtibok ng aking puso.

Hindi na ako nagsayang ng pa oras. Tumakbo ako papalayo kahit nangangatog ang aking mga tuhod sa takot, walang pakialam kung saan tumama ang akingkatawan. Hindi ako lumingon kahit na ilang beses pa akong nadapa sa akingpagmamadali. Ramdam ko ang hapdi ng mga sugat na gumuhit sa aking balatngunit hindi ko alintana ang mga ito at patuloy akong tumakbo hanggang sa akoay makauwi.Dali-dali

Natagpuan ko ang aking sarili na naglalakad sa makipot na eskinita ng amingbarangay. Maliban sa nakasanayan ko na ay mas maiksi kasi ang aking guguguling oras pauwi kapag tinahak ito. Malamig ang simoy ng hangin na dumadampisa aking balat, nakatago ang buwan sa mga kulay abong ulap na tila ba nagbabadya ng mahinang pag-ulan. Nagmasid ako sa aking paligid.

- 12 -

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 13 -

- 14 -

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

“I’ve always loved what is right, what is moral, what is good, and what ispleasing to Him. For the first time in my life, I have done something that may notbe classified as bad, but can be disappointing to Him--I love you.

Those years I am being blinded, or rather, I keep on putting that blindfold tonot see the truth.

Maybe, in another life, I am hoping that everything between us can be finallyright”Your

My Letter to Maria

ni: Kimberly S. David

- 15 -

So this is what it feels like, to do the right thing. I never thought this would beso painful.

Today, as I write you this letter, after a very hard decision, I am going back towhat I’ve known is right. For the first time in a long time, I am doing what is rightand the repercussion is losing my happiness--losing you.

I once thought that the most painful kind of love is the love we have--forbid-den love. It’s wanting to scream to the world how much we love each other but theworld is against us. It’s the whole world teaming up against us.

The years we had together were the best years of my life. The laughter, thekisses, the hugs and those cold nights we only have each other to cling on.

From that day on, I have never loved what is right.

It is the kind of love that we have nothing to blame, not me, not you, not eventhe world — but our forbidden love.

I will always remember everything about you.

“SisterAngelinalove,Angelina, magsisimula na po ang prayer para sa inyo bago kayo umalisng kumbento”“Sigeposister papunta na po ako” “Hinihintay na po tayo nina Sister Maria”

Hindi ko lang matanggap ba’t noong mga nagdaang Pasko umiiyak ako. Ehpare-pareho lang naman kaming busog sa sikmura’t mga regalo.

- 16 -

Hindi ko lang matanggap…bakit ba kasi?

Aba! Pagkaluto’t pagkahain simot agad ng kinseng bulugang pinsan, walaman lamang para sa akin. Ngunit…

Alas onse y media, beinte y siyete hotdog na’ng tinuhog, hiniwa’t siya nangisasalab sa nagbabagang ulingan.

Anwal ako’ng nakatoka sa mga ihawin. Swerte! Makakarami. Hindi namanmarahil halata ang pagkahilig sa hahabain at pupulahing mga byandang ito.

Nagkakamali kayo, marami akong naitago. Diyan ako magaling.

Uhm…nakakasiya naman. Lahat may natanggap.

Alas dose na. Bigayan ng mga regalo. Salu-salo.

Sila, may hotdog na ‘di maagaw-agaw sa kanila basta-basta ng iba. Bakit ba kasi?

Sila, mga lalaki.

At nagpatuloy ako sa pag-iihaw. Malay mo sa susunod na Pasko may hotdogna’kong gaya niyo. Malaki’t maipagmamalaki.

Noche Buena

ni: Jobelle L. Waje

Dibuhong gawa ni: Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

- 17 -

- 18 -

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

Mapagbibigyan bangDalawa lagi ang naisSa mundong nagsasabingIsa lang dapat ang paborito.

Odd-Eyed

ni: Jobelle L. Waje

- 19 -

Sa madilim kong mundoNais ko lang namang makakitaNg sinasabi nilangKulay-rosas at berde

Ng karwahe at kotseMahaba’t maikling buhokMabigyan ng tsokolateO bigyan ng mabangong babae

Hindi ako bulagHindi rin naman dulingDalawang magkaibaKulay ng aking mga mata

Dominador: Walang masama sa pagsubok binibini, matagal ko nang gustong itanong ito saiyo,mula pa noong una kitang makasalubong sa hacienda ng iyong tiyo Almario. Maari ba akongumakyat ng ligaw?

Dominador: Kung iyong mamarapatin, maari ko bang malaman kung ikaw ay may nobyo na?

ni: Ma. Franchescka Yumang

Dominador: Magandang umaga, binibini! Pinagpala ako ng Panginoon sapagkat nasilayan kita ngayong

Ang Mangingibig ni Constancia

ikaw na ang nagsabing wala ka namang nobyo, tiyak naConstancia: Wala akong nobyo ngunit hindi ko sinabing wala akong kasintahan! Magagalit angnobya kong si Ligaya.

Constancia: Wala akong nobyo. Hindi iyan sumagi sa aking isipan.

Constancia: Dominador:Hindi!Ngunit

Pista ng Sto. Niño, Linggo…

Constancia:umaga.Magandang umaga rin sa iyo, ginoo. Ano ang iyong nais at bakit ka naparito?

- 20 -

Dibuhong gawa ni: Mikaela Faith Hinton Mixed media on vellum board

- 21 -

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 22 -

Scriptures hid the story of the queenThat fell completely in love with a princessIn the deepest dungeons, the tale remains unseenWhile the elderly keen tore its copies into pieces

With a piercing echo, her damsel screamed in distressHer majesty was pained with the powers she cannot possessEnchanted with undying passion she rode a steedWent on a journey, even if the prophecies forbid

With all her might she raised a swordThe dragon’s breath and life devouredAmidst darkness her armor glistened for them to see;She conquered the battle for the love that cannot be

Thy Knight

- 23 -

ni: Ma. Franchescka Yumang

In a land far away she reigned with graceNo one knew that she loved like a man behind her pretty faceShe turned down all the kings and left them in grimaceIn the eyes of many, she was a disgrace

ni: John Gabriel Dela Torre

Ibang tao ang gusto ko. Ibang tao ang mahal ko. Hindi siya ang lalaking mahal ko at maslalong hindi lalaki ang mahal ko.

din ang araw ng aming kasal. Bumuhos ang aking mga luha habang tinatahakang pasilyo ng simbahan. Ang bigkis ng bulaklak na nakadampi sa aking palad ay mistulangnaging mga tinik. Hindi pinawi ng mga ngiting sumalubong sa akin ang matinding hapdi at paitna kumukurot sa aking puso. Sa puntong iyon, ako na yata ang pinakamalungkot na babaengikakasal sa sansinukob. Masakit kong tinanggap ang mapait na katotohanan. Ako ay magigingisang reyna at isang bilanggo sa isang palasyo na kailanman ay hindi ko ninais ng trono.

Nagkasundo na ang dalawang partido. Bagamat labag ito sa aking kalooban, batid ko na angaking pagtutol ay hindi pakikinggan. Ako lamang ang alas ni ama upang makabangon sa pagkakautang ang kanyang kumpanya. Ayaw kong biguin si ama kahit pa binigo niya ako bilangkanyang

Dumatinganak.

Isang linggo bago ang araw ng aming kasal, walang araw na hindi ko sinukat ang akingwedding gown. Walang araw na hindi ako humarap sa salamin habang pinagmamasdan angaking sarili. Walang araw na hindi ako tumangis sa pag-asang mag-iiba rin ang ihip ng hangin.

Traje-de-Boda

‘Wag mong sukatin ang ‘yong traje de boda, may posibilidad na ‘di matuloy ang kasal niyo.”

- 24 -

Umaasa ako na totoo ang pamahiing ito.

66 mm Aperture: f/5.6 - 25 -

Larawang kuha ni: Allen Hendrix Supan length:

Focal

- 26 -

CHAPTER PHOTO BY: ALLEN HENDRIX C. SUPAN

gay /ɡā/ (ibang katawagan) - bakla, vaklush, bading, baki, baklita, badaf, chicksilog, chickboy, badingerzee, joding, sas-we, sister, babaylan depende sa pagkamalikhain ng tumatawag.

Wangis ni Adan, sa mukha’t pangagatawan, Kanyang tikas at tindig ay ‘di mapapantayan, Hulma ng katawan ay mistulang nakabubulag, Sa totoong sigaw ng puso ay ‘di makapapalag

At ang espadang naitarak na sa mga yungib, Sa kapwa sandata rin pala s’ya tunay na iibig Matagal na ikinubli sa loob ng kan’yang kahon, Ang sikretong sumisigaw ng ‘sang rebelasyon Nais n’ya nang lumabas sa kan’yang lungga

LIHIM NI ADAN

At maging isang paru-paro na lumilipad ng malaya, Nais n’yang ipagmalaki ang samu’t saring kulay, At ang tunay n’yang persona ay iwagayway, Siya ang karaniwang Adan sa ating pangin, Ngunit Eba ang kaluluwa at hangad ay pantay na pagtingin.

IKALAWANG

GKABANATA:-27-

-JASON COLLINS, GAY “

Openness may not completely disarm prejudice, but it’s a good place to start.

- 28 -

“Ang mga liwanag na bumubulag sa kaniya ay parang mga bituin na nagbibigay aliw sa kabila ng kalituhan.”

“It’s fine, we could just talk”.

-ii29BAKIT FUSCHIA

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI

at halos hindi maigalaw ni Rio ang kaniyang mga binti dahil sa nangyari. Ngunit sa kaniyang paggising ay nakita na lamang niya ang mga pera sa naka-iwan sa kama at wala na ang binata. Sinubukang hanapin ni Rio si Mike at doon ay napagtanto niya na naging bayaran siya ng isang gabi at kailanman ay hindi na siya uulit. ANG DUGO NI RIO? | Sundan sa pahina 47... RIO? mula sa pahina

Alas-diyes ng gabi taong 1981, ang mga makukulay na ilaw ay naglalaro sa mapanlinlang na gabi. Hindi magkamayaw ang mga tao sa pagtili sa mga papasok na reyna ng noong Pink Kelpie, isang gay bar sa San Sebastian. Si Rio ay isa sa mga reyna noong gabing yaon. Sa wangis na Audrey Hepburn ay umindak siya kasama ng kaniyang mga kaibigan. Isa lamang sa mga normal na gabi iyon para sa kaniya ng biglang isang lalaki na nagpakilalang Mike ang humawak sa kaniyang kamay.

“I don’t understand”, ani Rio.

I am sorry”, sagot ni Rio sa Kano

Dinala ng kano si Rio sa isang malapit na motel at doon naganap ang unang karanasan ni Rio kasama ang isang di-kilalang lalake ipinagbabawal na ligaya. Hindi maikakailang gwapo si Mike pero kahit hindi kagandahan si Rio ay naniwala siyang may pagtingin sa kaniya ang binata dahil sa kaniyang mga maamong salita.Mahapdi

|

5...

“Is it fine If we’ll have a drink?” tanong ng Kano.

“Bakla, Inglisero naman pala ang nabingwit mo! Dalian mo na at baka ikaw pa ang “Imabilasa”.don’tdrink.

“It would be nice if we heat things up, you know.” bulalas ni Mike.

Alak sa Kano, orange juice naman para kay Rio buhat ng may pasok pa siya kinabukasan. Mula sa pagiging reyna ay naging prinsesa si Rio, na nabubuhay sa kaniyang pinapangarap na pangteleseryeng tagpo.

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 30 -

“Batidnito. mo ring mahal kita, Jeos, ngunit ayokong pareho tayong magkasala at itakwil ngmga tao at ng Diyos na may lalang sa atin. Ayokong kamuhian ako ng sinuman sapagkat umibigako sa kapareho ko,” ang tugon ni Mario.

“Sinunod ko lamang ang ang banal na batas. Binalak ko na ngang ilihis sa kaisipan athiwalayan ng palihim si Mariam,” tugon ni Jeos.

- 31 -

“Dahil gusto kong sundin ang tunay na laman ng aking puso yaong ang tunay nanaghahatid sa akin ng ligaya. Nais kong piliin ang pag-iibigan nating dalawa. Mahal kita, Mario,” ang sagot

“Pero, bakit mo iiwan ang babaeng iyong pinakasalan at ngayon ay nagdadalang taona?” tanong ni Mario na dismayado mula sa narinig mula kay Jeos.

“Sigurado ka na ba sa desisyon mong ‘yan?,” ang seryosong tanong ni Mario.

Sa Israel na binansagang ang “Lupang Pangako” sila nagtagpo subalit sa bansa ring ito,

Tagong Tagpo sa Lupang Pangako

ni: Anton C. Miranda

“Mali ba iyon, mali ba ang ginawa kong desisyon?,” ang katanungan ni Jeos kalakip ngpagtataka.“Hindi, Jeos. Ako ang nagkamali kaya ako ang magpaparaya upang makalimutan natin

Nagniig ang liwanag at kadiliman hudyat ng pagdomina ng buwan sa kalangitan.Isang gabi bago sumapit ang kabuwanan ng birhen at bago nila marating ang syudad ng Betlehem, lulan ng kabayo si Mariam na sinusundan ng paglalakad naman ni Jeos nang mahagip saisipan ng lalaki ang naging pag-uusap nila ni Mario sa Galilea.

ni: Angel Jhos Supan

- 32 -

Hindi ako isinilang tulad ng karamihanMalayo ako sa karaniwan na indibidwalHindi ako normal kung ako’y pagmamasdanDahil pinanganak akong isang manikaGinawa ang balat ko sa pira-pirasong kayoHango sa matingkad na kulay ng bahaghariPinalamanan ng bulak ang puso at kalooban koAt ang buhok kong mahaba ay gawa sa sinulidMata ko ay pares ng butones na naghahanap ng bisigMay mahahanap pa kaya akong sa akin ay iibig?Labi ko ay nakatahi dahil hindi ako pwedeng tuminigPero kahit ganoon, sana ako ay iyong marinig pa rinNabubuhay rin ako, sapagkat manika ako na may nararamdamanSapagkat manika ako na ayaw ng lipunan.

Manika

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 33 -

Nang mapansing kinakapos na sa paghinga ang binatilyo sa masakit nitong pagtangis, tumayo na ang kanyang nanay sa pagkakaupo nito sa bangkitong kahoy at kumuhang tubig sa kusina na maiinom ng kanyang anak.

ni: John Gabriel S. Dela Torre

“Napakatigas talaga ng ulo mo! Hindi mo ba talaga hihiwalayan ‘yang boypren modahil kung hindi, talagang magkakagulo tayo rito,” sigaw ng kanyang ama na wala namangibang inatupag kung ‘di uminom ng dyin at humithit ng sandamakmak na sigarilyo samaghapon.Tanging

“Naririnig mo ba ‘yang sinasabi mo? Tinanggap na nga natin ang pesteng kabak-laan niya, pati ba naman pagnonobyo, hahayaan lang natin ulit? Aba’y sumosobra na yataang batang ‘yan, Susan,” ang galit na tugon ng kanyang ama.

Dibuhong gawa ni:Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

Pagkaalis ng kanyang ina, dali-daling lumapit ang kanyang ama sa kanya at sakas’ya binulungan. “Hindi mo ba talaga hihiwalayan ‘yang boypren mo o baka gusto mongpatayin ko kayo ng nanay mo? Tandaan mo, akin ka lang, Nestor. Akin ka lang.”

malakas na hagulgol ang naisukli n’yang sagot sa kanyang dismayadongama. Mainit at mahigpit na mga braso ng kanyang ina naman ang yumapos sa binatilyobagamat ang mga bisig na nagbibigay kaginhawaan dito ay tadtad din ng latay at pasa.Madalas kasing mapagbuntungan ng galit at mapagbuhatan ng kamay ng kanyanglasenggerong tatay ang kanyang ina na nangulubot na ang noo at lumawlaw na ang brasosa paglalabada.“Tama na, Ernesto. Ayaw mo bang lumigaya ang anak mo? Hayaan na lang natinkung saan s’ya masaya,” ang mahina at mangiyak-ngiyak na panawagan ng kanyang ina.

Amor Patris Tui

Tumindig ang kanyang mga balahibo. Napatigil siya sa paghagulgol. Natikomang kanyang bibig at hindi na nakapagsalita pa.

- 34 -

- 35 -

Sa loob ng isang silid na may numerong 406 ng isang motel.

ni: Jeff Gerald Quindoyos

Vince: ‘Wag ka nang mahiya. Nandito na tayo eh.Amor: Eh kasi naman. Patayin mo muna ilaw.

Amor: Nahihiya ako, babe.

Vince: Babe, hubarin mo na underwear mo.

Vince: ‘Wag na. Nakita ko na naman ‘yan eh. Naaalala mo nung mga bata pa tayo?Sabay tayong nagpatuli, remember?

Room 406

“Mahal kita, Malakas. Mahirap paniwalaan pero ang diyablo na tulad ko’y maariring umibig. Simula nang lalangin ka niya , wala na’kong ibang inatupag kung ‘di sundan atsulyapan ka. Ang ‘yong mukha at hulma ng ‘yong katawan ay walang kapara. Kahit pa angpinakamakisig na diwata sa ilalim ng aking liderato noong nagsisilbi pa ako sa kalangitan ay‘di maikukumpara sa’yo,” sambit ni Satanas kasabay ng pagbulusok ng sensasyon nito.

Bakas ang panlulumo sa mga mata nina Maganda at Malakas habang unti-untingpinagmamasdan ang pagsasara ng Lupang Biniyayaan. Umusbong mula sa lupa ang mata-tayog at matatalim na bato na niyayapusan ng baging na tinik. Halos isang dangkal ang habang mga ‘to kung susumahin. Pumalibot ito sa paraisong naging tahanan nila ng panandalian.Isinugo rin ng diyos ang dalawang diwata na magbabantay sa may tarangkahan. Sinuwaynila ang kaisang-isang utos . Bilang kabayaran, nilisan nila ang hardin, at ang kasalanangkanilang nagawa’y naging hudyat sa paghihiwalay ng tao at ng bathala.

Nang Matukso Ang Diyablo

Binasag ni Sidapa ang katahimikan nang muli siyang magsalita. “Tinukso ko siMaganda na tikman ang bunga ng karunungn dahil inakala ko na ‘yon ay magdudulot ngkanyang pagkamatay. Ninais ko na makuha ang atensyon mo kapag nawala na ang ‘yongkatipan, ngunit muli akong nabigo.”

“Umibig? Hindi kita maitindihan. Tiyak ako na kasamaan lamang ang laman ng‘yong puso. Hindi umiiral sa’yo ang pagmamahal,” tugon ni Malakas.

“Isa rin bang pagkakasala ang umibig, Malakas? Tulad mo, itinakwil n’ya rin ako sakanyang kaharian kahit pa naging tapat akong alagad. Ang katotohanan, ayaw ng Diyos nasumaya tayo kaya pinaparusahan niya tayo ng ganito kaya s’ya ang kasuklaman mo,” angmuling panunukso ni Sidapa.

ni: John Gabriel S. Dela Torre

“Alam ko na darating din ang puntong ‘to. Gayon din naman na kasamaan lamangang salitang maiuugnay mo sa akin at ‘di mo rin ako matutunang mahalin, mas mabuti pangpanindigan ko ‘yon. Ako ang hari ng kadiliman at magbabayad ka na tinanggihan mo angalok ko sa’yo,” pagbabanta ng diyablo bago ito maglaho kasabay ng malakas na sigaw niMaganda sa ‘di Nagdadalang-taokalayuan. ang katipan ni Malakas. Matapos ang siyam na buwan, isinilangsi Khalil.

“Wala kang puso! Higit pa sa isang halimaw ang kasamaan mo. Walang sinumanang magmamahal sa’yo. Bagkus, habambuhay kang kamumuhian,” sambit ni Malakas naanimo’y sasabog na ang ulo sa nagliliyab na poot.

Natahimik si Malakas at naging tuliro ng ilang segundo. ‘Di siya makapaniwala sakanyang narinig. Ang isang diyablo’y nagkagusto sa isang mortal na tao.

“Taksil ka, Sidapa! Dahil sa’yo, sinuway namin ang Diyos. Dahil sa’yo, napalayaskami sa paraiso. Kami ay nagkasala at ikaw ang puno’t dulo ng kapighatiang ito,” ang nangangalaiting sigaw ni Malakas.

- 36 -

- 37 -

Dibuhong gawa ni: Mikaela Faith Hinton Mixed media on vellum board

Maximo: Alam mo ang sagot sa iyong katanungan, Ginoong Rizal.

Maximo: Alam mo rin namang hindi tama ang ginagawa natin, ngunit bakit pumapayag ka? Mahal mo rin ako, hindi ba? Takot ka lamang kaya hindi mo ito matanggap. Maraming babae ang iyong napaibig ngunit alam ko na mas lumiligaya ka kapag ako ang sinisipingan mo. Huwag kang mag-alala, lilisan na ako ngayon taon at kakalimutan na kita pagkatapos nito, kaya halika na.

Ang Bayad Kay Maximo

Sa isang haklit sa kanyang braso, napatayo si Jose. Dumaloy ang luha ng sakit at galit sa kanyang mga mata bago siya hilain ni Maximo papunta sa kanyang kwarto na may pistol pang na kaipit sa tagiliran. Kasabay ng lamig ng gabi sa pagtatalik ng dilim at ng mga bituin, nagbigkis ang dalawa, at ang kanilang mga katawan ay muling lumikha ng init maging nangungusap na tinig.

ni: Edlyn C. Venasquez

Jose: Oo. Maraming salamat sa iyong tulong. Kung hindi dahil sa iyo, hindi maililimbag ang aking akda. Narito nga pala ang mga larawan.

Maximo: Jose, kaibigan. Masaya ako at naipadala mo na ang mga kopya ng Noli Me Tangere.

Jose: Nahihibang ka na ba! Batid mong mali ito ngunit bakit patuloy mo itong ginagawa?

- 38 -

DISCLAIMER: Walang kahit anong patunay na ang mga tagpo ay nangyari. Ang mga naganap sa kwento ay gawa-gawa lamang ng may akda.

Isang mapayapa at taimtim na gabi sa syudad ng Berlin, bansang Alemanya, silangang Euro pa, ika-29 ng Marso, 1887.

Maximo. Malapit na akong umalis upang ipagpatuloy ang aking pag-aaral sa Inglatera, Jose, at batid mong hindi ito ang inaasahan kong kapalit.

Jose: Ano, dahil ako ang iyong iniibig? Ganoon ba? Kaya ang pinili mong kapalit ay ako?

Maximo: Hindi mo ako masisisi. Oo, mahal kita at ito lamang ang naiisip kong paraang upang manatili ka.

Dibuhong gawa ni:Mikaela Faith Hinton Mixed media on vellum board

Jose: Ilang beses ko nang pinagbigyan ang iyong nais, Maximo. Hindi pa rin ba sapat ang mga iyon?

Khalil: Labis naman ang parusang ito. Gayunpaman, ‘di ko pinagsisisihan na kinitil ko ang buhay ni Avelo. Nais ko rin ng katarungan at ‘yon lamang ang naiisip kong paraan.

Khalil: Katarungan din ang nais ko kaya ko nagawa ‘yon kaya hindi mo ako masisisi.

Khalil: Ikaw ang Bathala at batid kong hindi ka bulag sa mga nasasaksihan mo. Hindi ko na maatim ang pakikiapid ni Avelo kay Malakas. Isusunod ko na rin si Maganda. Sa akin lang si Malakas. Sa akin lang s’ya, dahil ako ang hari ng kadiliman.

- 39 -

Taimtim na tinatahak ng magkapatid ang lambak sa pagitan ng matatayog na kabundukan ng hilaga nang bumulwak ang pulang likido at dumilig sa lupain ng daigdig. Walang patid na saksak na tagos hanggang buto ang isinukli ni Khalil sa hindi matutumbasang pagmamahal na tanging ‘pinakita ni Avelo simula nang lalangin s’ya ng Bathala.

Bathala: Ano’ng ginawa mo, Khalil? Sumisigaw mula sa lupa ang dugo ng ‘yong kapatid at humi hingi ng katarungan.

Dibuhong gawa ni:Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

Khalil: Aba, malay ko kung saan s’ya napadako. Mukha ba akong tagapangalaga ng aking kapatid?

Bathala: Nasaan ang kapatid mong si Avelo?

Bathala: Baluktot ang ‘yong katwiran, Khalil! ‘Di katanggap-tanggap ang rason mo upang ilagay sa ‘yong mga kamay ang kapalaran ng ‘yong kapatid.

Kambal Na Kasalanan

Bathala: Kasuklam-suklam ang krimen na ‘yong nagawa. Dahil d’yan, sinusumpa ko na kahit bungkalin mo ang lupa, wala kang aanihin sapagkat sa lupa rin dumanak ang dugo ng ‘yong kapatid. Wala kang titirhan at magiging lagalag ka sa daigdig.

ni: John Gabriel S. Dela Torre

Basag ang bungo na animo’y mabibiyak sa dalawa kung matatabing ng marahan. Durog ang kanyang mga tadyang. Lasog ang kanyang mga laman. Halos maputol na rin ang kanyang mga braso at binti sa matatalim na saksak na natamo niya mula sa mga kamay ni Khalil.

Ang tilamsik ng dugo na umapaw sa kanyang mga palad ay kailanma’y hindi mabubura kahit pa hugasan n’ya ito sa pinakamalinaw at pinakadalisay na batis ng sansinukob.

Larawang kuha ni: Kerl Joshua Franco Focal length: 35mm - 40 -

Colorblind

Nilublob sa dram Lunod sa luha Kaliskis nya ay pasa

ni: Angel Jhos Supan

Sirena

ni: Datu Ocampo

- 41 -

Heringgilya

Bulag lang silaSa kulayBanderabahagharingnatin.

tatlong taon, ito ay naging isang lihim na kalarakan sa palasyo hang-gang sa madakip ang ika-tatlumpung walong biktima ng pangulo, si Alucard.

Kabi-kabila ang mga balita sa telebisyon at sa dyaryo tungkol sa mga kabataang lalakina naglalaho at ‘di na natatagpuan pa. Tumutugon ang awtoridad na patuloy ang kanilangimbestigasyon ngunit ang totoo’y pinagtatakpan lamang nila ang krimen ng presidente.

Nagpatuloy ang pang-aabusong pisikal at sekswal sa binata. Wala itong kalaban-la-ban. Nanghihina. Pawisan. Mga malalalim na galos at mahahapding sugat ang bumalot sakanyang katawan at sa kanyang likuran. Halos maubusan na s’ya ng boses sa kasisigaw mulasa matinding sakit na kanyang natamo.

- 42 -

Kada buwan, isang kalalakihan na nasa pagitan ng edad labingwalo hanggang dalawampu’t tatlo ang dinadakip ng private army ng pangulo. Dinadala ‘to sa nasabing silid sa ilalimng palasyo. Ginagapos, hinahalay, at pinapatay.

Nagsilbing piping saksi ang kanyang mga miyembro ng kanyang private army naminsan na ring naging biktima ng presidente. Sa kagustuhang mabuhay ay mas pinili nilangkumapit sa patalim. Sila’y nagbulag-bulagan at nagbingi-bingihan sa lagim na kada buwannilangSanatutunghayan.loobngmahigit

Tulad ng kanyang kakaibang pangalan, ‘di rin pangkaraniwan ang katangian ng binata.Matipuno ang pangangatawan ngunit kutis porselana ang balat nito sa kaputian, malalalimang mga mata na kahel ang kulay kung pagmamasdan sa malapitan. Matangos ang ilongna wangis sa hulma ng mga mamamayan sa Europa. Manipis din ang mga labi nito na tilapinaghalo ang itim at pula.

Lingid sa kaalaman ng nakararami, binabae ang presidente ng bansa. Madalas lamangsiyang inuugnay sa mga babae upang mapagtakpan ang malaki niyang sikreto. Gawa-gawalamang ito ng pamahalaan at minamamipula ang media na ibalita ang maling impormasyonnang ‘di masira ang reputasyon ng pangulo.

Kasabay ng paglalatigo sa likuran ng kalunos-lunos na binata ay ang pagdaan ng mgadaliri ng presidente sa leeg nito, pababa sa may dibdib, sa may tiyan, hanggang sa maselangbahagi ng katawan. Sa bawat pagsigaw nito ay pansin ang nangangalit na ugat sa kanyangnoo at sa kanyang maskuladong braso.

Bago siya latiguhin ng panganimnapung hampas, napalingon ang lahat sa itaas nangmapansing kumukurap-kurap ang nag-iisang bumbilya sa silid. Sa pag-aakalang pundidolamang ang ilaw sa pagpatay-sindi nito, muli silang natauhan at nahimasmasan. Laking gulatng pangulo at ng private army nito nang makita na pigtas na ang lubid sa silid. Naglaho naang misteryosong binata.

Maraming drone ang nakakalat sa bansa at lahat ng mga ‘to ay may access ang palasyo.May nakakabit na high-definition camera sa mga ito na sumisipat sa mga binata na maaaring maging biktima. Kapag may nagustuhan ang pangulo, wala pa sa bente kwatro oras aynakagapos na ito sa tagong silid. Hubad, puno ng galos sa dibdib at sa mga braso, nakagaposnang nakaluhod, at tagaktak sa malagkit na pawis.

Doon nangyayari ang panggagahasa ng pangulo sa mga kalalakihan na daig pa angimpyerno kung sila ay parusahan at pagsamantalahan. Matapos babuyin at pahirapan, silaay mistulang mga panggatong na ihahagis sa nagniningas na kugon, ilang metro lamang anglayo mula sa nasabing silid.

May isang tagong silid sa basement ng palasyo kung saan iilan pa lamang ang naka-kapasok, at madalas, ‘di na nakababalik pa. Dito nangyayari ang krimen na ikinukubli ngpamahalaan sa mata ng publiko. Dito nagaganap ang kasalanan na mismong ang pangulo ngbansa ang may pakana.

Ang Misteryo sa Basement ng Malacañang

ni: John Gabriel S. Dela Torre

Palabas na rin sana ng silid ang pangulo nang maramdaman niya ang matatalim nakukong sumaklaw sa kanyang mga balikat. Bago pa ito makapagsalita ay mabilis nangbumaon ang matatalim na pangil sa leeg ng presidente.

Dibuhong gawa ni:Mikaela Faith Hinton Mixed media on vellum board

- 43 -

Dali-daling inutusang ng presidente ang kanyang mga alagad na suyurin ang ilalimng palasyo sa paniniwalang ‘di pa nakalalayo si Alucard. Naiwan na mag-isa ang pangulo sa silid, labis ang pagtataka kung paano nakatakas ang binata mula sa pagkakagapos nito at sa dami ng sugat na kanyang natamo.

Bumagsak ang pangulo at nanghihingalong sumandal sa may pinto. Pagharap aynadiskubre n’ya ang misteryosong bumabalot sa binata. Ang mga kahel nitong mataay tuluyan nang naging pula. Higit na lumaki ang matipuno nitong pangangatawan.Kapansin-pansin din ang mahahaba at matatalas nitong pangil na may bahid pa ngdugo sa pagsipsip nito sa leeg ng pangulo. Si Alucard ay isang bampirang naninirahansa Kamaynilaan.Bagotuluyang malagutan ng hininga, napangiti pa ang presidente. “Ang akalamo’y naisahan mo ako pero nagkakamali ka,” sambit nito hanggang sa ito ay masawi. Inihagis ng binata ang walang buhay na pangulo sa nagliliyab na kugon at saka nilisanang palasayo nang walang nakapapansin. Isa ring malaking katanungan sa kanya kungano ang salitang tinutukoy ng presidente bago ito mamatay.

Matapos ang isang taon, sa pagkawala ng presidente, humarap ang mga datingmiyembro ng private army nito at ibinunyag ang kahindik-hindik na krimen na nagawang dating pangulo noong namumuno pa ito. Tuluyan na ring ipinasara ng bagong presidente ang basement ng palasyo. Ito’y hudyat ng pagwawakas sa kasalanang nagawa nglider ng dating administrasyon.

Ilang buwan lamang matapos ipasara ang nasabing basement, isang malaking paniki ang natagpuang patay ng mga awtoridad sa isang abandonadong gusali sa Tondo.Halos kalahating metro rin ang sukat nito. ‘Di nalalayo sa lugar kung saan natagpuanang paniki ay natagpuan din ang isang papel ng isang test result mula sa isang klinika.Walang itong pangalang nabanggit ngunit mababasa mula rito ang mga salitang HIV positive.

- 44 -CHAPTER PHOTO BY: ALLEN HENDRIX C. SUPAN

IKATLONG bisexual /ˌbīˈsekSH(oo)əl/ (ibang katawagan) - Bi, Biskwit, Bisikleta, Bisik, Bailamos, at iba pa depende sa pagkamalikhain ng tumatawag.

Isang malaking tanong sa isipan Tila ako’y nagdadalawang katauhan Minsa’y si Adan, minsan nama’y si Eba Sarili, akin nga bang kilala? Nakilala ko si Maria Akin siyang sinamba Dumating din si Juan Hindi ko rin maiwan Pinitas ang bulaklak Dulot ay galak Hinipan ang trumpeta Bakas ang ligaya Sino nga ba ako? Nagmamahal ng dalawang tao

BKABANATA:-45-

BULAKLAK AT TRUMPETA

My sexuality is not a phase. I am who I am. -CARA DELEVINGNE, BISEXUAL - 46“

-iii47BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | Sundan sa pahina 65... BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | mula sa pahina 29...

Sa Mama’s Hotdog sa isang kilalang restaurant sa Scarlet Boulevard ay dinala siya ni John.“Nasaan yung girlfriend mo?”

“Ma naman!” sambit ni Rio.

Taong 1984 ay natapos ni Rio ang kursong BS Clothing Technology sa isang pamosongunibersidad. Bukod sa pagpasok sa mga gay bar ay ginamit niya iyon upang makapagtrabaho sa mgakumpanya ng patahian at siya ring nagbigay-daan upang magbukas sila ng maliit na negosyo.

Sumunod na araw ay nagparamdan sa kaniya si John, ang kaniyang nakababatang kaibigan. Angdating payat at pilyo na binata ay macho at maginoo ngayon. Noon pa man ay gusto na ni Rio siJohn ngunit ikinulong niya lamang ang kaniyang sarili sa ideya na kailanman ay hindi sila maaari.

Tumunog ang kaniyang telepono sabay basa sa mensahe na “Hi, si John nga pala ito, paki-savena lang ang number ko no. Text nalang kita ulit pag okay ka na.”

“Balita ko babaeng-babae na tayo ah” dagdag niya.

“Anong ibig mong sabihin?” tanong ni Rio.“Hindi mo lang alam, pero ginusto din kita.”

“Oo naman” tugon ni Rio.

“Kumusta ka na?” tanong ni John.

“Nasa bahay, sabi ko kikitain kita. Mukhang ayaw mo kasi siyang makita at naiyak ka kanina.”

Matapos nilang kumain ay pumunta sila sa isang hotel. Nag-apoy ang mga bituin sa kanilangpag-iisa. Ang kapit ni Rio kay John ay para bang ayaw na nitong kumawala sa sakit at sarap.Diniligan ni John ang nanunuyong damdamin ni Rio. Ito ay higit pa sa kaniyang mga matatayog napangarap. Ang mapansin at mahalin sa kung sino at ano siya.

“Alam mo ba? Fuschia pink ang kulay ng panty ko noong ginawa ka namin ng papa mo?”

“Uy si Angelie pala, girlfriend ko. Babe, siya pala yung sinasabi ko sa’yo” singit ni John.

Parang milyong beses na dinurog ang puso ni Rio. Wala man sa lugar ay naiiyak siya sa kanilang harapan.

“Hi! Nice meeting you,” sambit ni Angelie.

“Wala, masaya ako para sa inyo...” sabay balik sa loob.

Muling nagtext sa kaniya si John sabay sabi “pwede ba tayong magkita?”

“Bukod sa dilim, ang katahimikan ang lumalamon sa buong paligid. Walang tao sa paligid ngunit angkaniyang sariling boses ang naririnig. “

Ang kilalang restaurant ay nagbibigay kay Rio ng kakaibang bigat sa kanilang usapan. Bukod samapupungaw na ilaw ay napakatagal dumating ng kanilang order. Nagpapawis ang kamay ni Rio atmaaaninag mo sa kaniyang mukha ang pangamba at pangungulila.

“Hindi mo yata alam na pansexual ako”

Sa kaniyang paggising ay wala si John sa kaniyang tabi. Nanaginip lamang pala siya mataposniyang makatulog sa pag-iyak noong gabing iyon. Wala na, huli na ang lahat para sa kanilang dalawa.

Bisperas ng Pasko ng ibigay niya ang kaniyang regalo sa kaniyang ina. Ito ay isang fuschia pinkna blusa na matagal na niyang gustong ibigay sa kaniyang ina. Ang kulay ng fuschia ang paboritongkulay nilang mag-ina. Sambit ng kaniyang ina,

“Ah.. eh.. ayun nakapagtayo ako ng maliit na negosyo-”

“Bakit ka naiiyak?”

At ngayon, kumuha ako ng gunting, upang gupitin ang buhok ni Barbie. “Pasensya na Barbie,ngunit kailangan kong pantayin ang buhok niyo ni Ken. Dahil simula ngayon, sabay na dapat humaba ang buhok niyo.”

Naalala ko pa noong unang beses kong makita ang Barbie doll ko. Naalala ko pa kung paanongpaulit-ulit kong sinusuklayan ang napakahaba, napakadulas at napakalambot na buhok nito. Binibilhan at ginagawan ko siya ng mga magagarang damit na babagay sa kanyang magandang hubog nakatawan. Sabi daw nila, gustong-gusto daw ng mga batang babae ang barbie dahil nakikita nila angsarili dito. Pero para sa akin, hindi ko naihahambing ang sarili ko sa barbie, dahil nakikita ko sa kanyaang taong kailangang kong makasama nang panghabambuhay.

Habang ako’y lumalaki, pareho ko silang nakasama at nakapagbigay ng walang katumbas nakasiyahan sa akin. Hanggang sa aking pagtanda, pareho ko silang binigyan ng patas na atensiyon atpareho ko silang minahal ng lubos.

Sapagkat habang ako’y lumalaki, habang ako’y namumulat sa realidad na ang tao ay may pusona nakalaan para sa iisang tao lamang, hindi ko maatim ang katotohanan na sadyang hindi akomakapili sa inyong dalawa. Ako ay naglaan ng patas na atensiyon na kahit mas una kong minahal siBarbie, ay pareho ko kayong mahal, pantay at patas.

Subalit dumating din ang Ken doll sa buhay namin. And ideal partner dapat ng aking Barbiedoll. Napakakisig ng katawan, napakaganda ng balat, at malambot din ang buhok nito. At sa hindiinaasahang pagkakataon, parang nakita ko rin ang Ken doll bilang ideal partner ko.

At isang gabi, habang pinagmamasdan ko ang aking dalawang malaperpektong manika, akoay kumuha ng matalim na kutsilyo saka ko ginamit panghiwa sa kanilang magagandang katawan.Aaminin ko, nakakapanghinayang sugatan ang napakinis nilang kutis. Hinati ko silang pareho sagitna, at ako’y nahirapan nang kaunti dahil sa kakapalan ng kanilang balat. At hindi ko nalang namalayan, ako’y natutuwa na sa aking ginagawa dahil nananabik ako sa magiging resulta.

Ang Pinagdikit na Katawan nina Barbie at Ken

Kung saan sa litrato ay makikita ang tatlong batang magkakaakbay sa isa’t-isa, ang mga batangsina Kenneth, Barbara at Marjorie.

- 48 -

Ipinasok ko ang mahaba at makapal na sinulid sa isang karayom at saka ko itinahi ang kaliwangparte ng katawan ni Barbie sa kanang parte ng katawan ni Ken. Sa kabila ng pananabik na aking na-darama ay nakukubli ang aking pagkainis dahil kailangan ko pang gumamit ng pwersa sa pagpasokat paglabas ng sinulid. Kailangan ko ring gandahan ang pagkakatahi upang hindi ako mas lalo pangmanghinayang. Matutuwa naman ako sa resulta, iyon na lamang ang dapat kong isipin.

Napatigil siya sa pagpupunas ng kutsilyong nakabalot sa pulang likido nang marinig ang boses ng isang

At ngayon, dahil sa aking brilyanteng ideya, hindi ko na kailangang mamili pa sa inyong dalawa,dahil ngayon kayo ay iisa na.

“Patuloyreporter...paring pinaghahanap ng mga pulis ang magkasintahang sina Barbara Gomez at KennethNapangisiMendoza---”siMarj nang marinig ang dalawang pangalan, kanyang ipinagpatuloy ang pag-alisng bahid ng pulang likido sa kanyang kutsilyo saka siya tumawa— mahina sa umpisa at unti-untinglumakas. Hanggang si Marj ay binitawan na ang kutsilyong nililinisan upang humagalpak ng malakas. Sa tabi ni Marj matatagpuan ang isang picture frame.

ni: Mikaela Faith Hinton

At kahit ilang beses pa nilang ipagdiinan na ang Barbie ay para kay Ken lang, nagkakamali sila! SiBarbie at si Ken ay para kay Marj lang!

Pinakaingatan kong tahiin ang kanilang mukha. Napangisi nalang ako, “Akalain mo nga naman,sadyang bagay talaga kayo, ang hulma ng inyong mga mukha ay sumwakto pa sa isa’t isa. Kay gandaat gwapo niyo pa ring tignan.” Tumugma ang kanilang manipis na mga labi, matangos na mga ilong,singkit na mga mata, at makakapal na kilay. Ngunit kitang-kita mo pa rin ang pagkakaiba ng kanilangkutis sapagkat mas maputi ng kaunti si Barbie.

Maririnig ang tinig na nagmumula sa nakabukas na telebisyon sa loob ng silid ni Marj kung saanniya ginaganap ang kanyang karumal-dumal na krimen.

Dibuhong gawa ni: Gerome Avid Garcia Mixed media on vellum board

- 49 -

- 50 -

The boys always tonedBreath like cinnamon Voice of pure velvetAnd covered in the aura Of sex and passion

Does it really exist?Can life really be that free?Both sides are sweet Both sides are safe I am both sides of this coin called sexuality.

Both sides

The girls always softSweet and flexible, Bending to my willVoice like the feeling of a roseSoft smooth but sharp

I really never knew how I feltSexuality free and fluidFeelings fleeting and shallowYet those times I was close It was confusing

With guys it’s about sexWith girls it’s loveBut all the same passion flowsDominance and submission In perfect harmony as lips clash

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

ni: Jobelle L. Waje

Wearing my cheerleading outfit,I am all smiles. Your typical young ladyWho loves wearing pinkAnd sending out winks.I love that guywith the huge bumflaunting his stripesof yellow and red.It is so damn crazyhow I like it when that chubby of a monsterrides me in bed.

ItHoweverwasjust recentwhen I learned I am not attracted only to the gents.One night I was with Twirlie, and indeed,Spaghetti is straightuntil it becomes hot and wet.

Dibuhong gawa ni: Mikaela Faith HInton Mixed media on vellum board

Hetty Spaghetti

- 51 -

ni: Jeff Gerald Quindoyos

Sa lalaking minsan kong minahal,

ninakaw ko ang iyong mga matatamis na ngiti, sinelyuhan ko ng mapapaitna kasinungalingan ang iyong mga labi, ang aking pagtataksil ay nagpapatunay lamangna hindi ako karapat-dapat sa iyong dalisay na pag-ibig.

Hinihiling ko na sana mabasa mo ang liham na aking isinulat para humingi ngtawad. Tuwiran kong ibinunyag ang iyong sagradong lihim, aaminin kong napakabigatng mga araw na kasama ka habang pinapanood kong punuuin ng aking masasalimuotna trahedya ang ilalim ng iyong balat.

Hanggang sa muli,Delilah

Hakbang Pasulong

Nawa’y patuloy kang patnubayan ng Diyos sa matagumpay mong pag-abot saiyong mga layunin kasabay ng malugod mong paglimot sa mga alaalang ating iniukit samga punit na kabanata ng marahas na kasaysayan. Humakbang ka pasulong sa paglikhang hinaharap para sa iyong sarili na kailanman ay hindi ako magiging bahagi. Pakingganmo sana ang pagmamakaawa sa likod ng bawat titik na nakasulat sa liham na ito, na ako,ang kahinaang kailanma’y hindi magbibigay saiyo ng lakas, ay masaya na sa piling ngbabaeng aking sinisinta.

Patawarin mo ako sa marahan kong pagputol sa mga hibla ng iyong buhok sa gitnang iyong mahimbing na pagtulog. Sa pagbubulag-bulagan ko sa mga sugat na aking idinulot bago ka pa man daplisan ng matatalim na punyal ng mga Filisteo. Hinayaan kongdumanak ang iyong dugo bago ka man panain ng mga mapanghamak at makasarilingmandirigma.Samson,

ni: Ma. Franchescka G. Yumang

- 52 -

- 53 -

Focal length: 27mm

Aperture: f/4

Larawang kuha ni: Kerl Joshua Franco

That you are more of a pink and blue than just a blue, that one color doesn’t intrigue you by itself because you love both just as much. The abyss of deep and dark pain is below you because you are no longer terrified with yourself, you no longer cringe when you look in the mirror, you no longer cry yourself to sleep every night, you no longer wish you are more than allergic. You are strong, you have your battles but you already won a battle like Corregidor. You just have the Coming Massa cre left. You are making it. You fought, you cried. But now you laugh, you love and I am so proud.Sincerely,You

That you always wanted to be The you that can still be

Letter to X

ni: Jobelle L. Waje

- 54-

Dibuhong gawa ni:Mikaela Faith Hinton Mixed media on vellum board

Dear Xian:

Someone I always wanted to be, someone that I can still be. You are so strong, not hiding behind a screen because you finally aren’t terrified to speak the words with your mouth. You are so brave letting your voice be heard and not minding the attention one bit. You are an amazon. A woman, yes. Weak, no. Despite their degrading you are beautiful, you are majestic. You are a bird not the sloth, not the water bug. You aren’t lazy nor are you scurrying about due to fear. You just flap your wings and soar above, above all of the people that said you wouldn’t make it, above the ones who said you were never good enough, above the pain you felt because you told somebody you are different.

- 55-

Hinarap ko ang aking kasama saka kami naghati sa kita. “Baby, heto na ang porsyento mo sa kidney na ibinenta mo. Bukas ay may buyer ulit tayo. Kaliwang mata naman ang kail angan niya sakto at malinaw pa ang iyong paningin sa kaliwa di gaya ng sa akin na matagal ko nang naibenta rin sa iba.”

“Ito ba ang tinutukoy mo sa akin?” Tanong ng lalaki sa akin habang nakatingin sa aking“Siyakasama.nga.

ni: Jessa Marie Nerison

Iilang mga sandali lamang ay dumating na ang isang matangkad na lalake na takip na takip ang mukha at buong katawan.

Baby for Sale

Tinignan ako ni Baby ng may pag-alala. Si Baby na dalawang taon lang ang pagkabata sa akin. Alam ko ang iniisip niya. Pero ano pa nga ba ang aming magagawa? Ito lang naman ang maibibigay namin sa aming mga pamilya: ang pagbebenta ng aming laman kapalit ng kanilang pagmamahal at di panghuhusga na ang kanilang dalawang bruskong binata ay pusong dalaga talaga.

ang aking kasama habang hawak ko ang kaniyang nanginginig na kamay. Nakarating na kami sa lugar kung saan kami magkikita ng aking buyer. Tahimik ang paligid at tanging ang ungol lamang ng mga pusa ang inyong maririnig.

Hindi ka magsisisi dahil malusog siya at tiyak na walang sakit.” Tumango lang ang lalaki at ibinigay ang kaniyang bayad.

Madilim at may masangsang na amoy ang eskinitang tinatahak namin ngayong gabi. Hindi na bago sa amin ang ganitong sitwasyon dahil halos buwan-buwan kung kami ay mapadako sa mga lugar na kagaya nito.

Dibuhong gawa ni: Mikaela Faith Hinton Ink on vellum board

“Oorder ulit ako sa’yo sa susunod,” wika ng lalaki sabay alis tangan ang produktong kanyang binili sa akin.

Mabilis lang naman ang proseso. Ibibigay sa buyer ang hinahangad nitong produkto kapalit ng malaki-laking halaga ng salapi saka aalis na parang walang nangyari. Sanay na sanay na ‘ko sa ganito. Oo, alam kong mali pero wala ng ibang paraan. Sa impyerno rin naman ako Halatangbabagsak.kabado

- 56-

Enchantingly he is no comparisonWith all the women I have loved before But his words have murdered my horizonAnd now it is him who I abhor

Narcissus is blessed with all his surreal partsTruly he’s the most beautiful man I’ve ever seenWith pride and fancy to break fragile heartsHe failed to see my worth hidden from deep within

Plead for Nemesis: A Sonnet

ni: Ma. Franchescka G. Yumang

In wrath I called for the all the gods to hear“With my blood let him suffer, torment him best”Shameless I stood beneath Olympus to show my fearStabbing a dagger ruthlessly deep within my chest

In the pit of Tartarus I heard him cry in rage and desperationHe got the worst broken heart for he fell inlove with his own reflection

Dibuhong gawa ni:Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

- 57 -

- 58 -

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

WalangYumukodParehongPrinsipeSinoAdanparehaatEbasakanila?atPrinsesapinantsyaHariatReynasadalawaBolaatmanikaNilaro’tlumigayaPantalonatpaldaAba’tnagkasyaMatikasatmainhinitulakkabiginTinikatbulaklakSugatathalimuyakBabaeatlalake

- 59 -

Sinambang Imahe

Bughaw at pulaNais

ni: Cindy G. Sayat

Romel: Sa mata ng Diyos at ng lipunan, sa akin ka nakalaan.

Elvira: Ngunit, paano naman ang iyong nararamdaman?

Elvira: Magkaka-pamilya ka nga, sasaya ka ba?

Dibuhong gawa ni:Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

Terry: Patawad, Romel at Elvira. Mahal ko kayong dalawa.

- 60 -

Romel: Ang babae ay para lamang sa lalaki.

Romel: Ayaw mo bang magkaroon ng pamilya balang araw?

ni: Cindy G. Sayat

Elvira: Sa huli, ang puso ay siya ring pipili.

Romel at Elvira

Ms. Joyce: Okay, Direk. May bago tayong project?

Larawang kuha ni: Kerl Joshua Franco Using 35mm focal length -

- 61

Direk June: Wala pa, naghahanap ako ng maganda at guwapopara jowain ko. Feeling ko kulang na ako sa aruga at pagmamahal. Trabaho na lang kasi ang minahal at sinamba ko.

Ms. Joyce: Gusto mo i-browse yung mga profile ng applicants,DirekDirek?June: Ayoko. Gusto ko bago. Yung fresh na fresh.

ni: Jeff Gerald G. Quindoyos

Habang naghahanda ang set para sa shooting…

Wanted: Cast ni Direk

Direk June: Ms. Joyce, pakihanapan mo ako ng maganda at guwapo. Yung pasok sa taste ko.

- 62CHAPTER PHOTO BY: ALLEN HENDRIX C. SUPAN

transgender /tranzˈjendər/(ibang katawagan) - wala pa gaanong katawagang nalalaman maliban sa trans.

Sa buong bayan ako’y usap-usapan Dahil isa akong kabalyerong ‘di alam gamitin Ang bakal na espadang ibinigay sa akin Itinulak ako sa bangin dahil ako’y gustong maglaho Hanggang sa nabali halos sa katawan ang buto-buto Napunit ang balat, kumalat ang dugo Nasira ang espadang tinatago Pero ako’y bumangon sa kalaliman ng kawalang pag-asa Parang mahika na ikinagulat ng masa Mahaba ang buhok hanggang sa aking kurba Wala ng sugat sa maputi kong kutis at mukha Isa na akong diyosa na bulisak Hindi na espada ang sandata, kundi bulaklak.

IKAAPAT NA

TKABANATA:-63-

KinasusuklamanDYOSAako ng lipunan

Be your own representation. -CHELLAMAN, TRANSMAN - 64“

Taong 1992 ay nagsimulang mabuo ang Makabagong Babaylan – isang organisadong samahan na naglalayong ipaglaban ang karapatan ng mga hindi naiintindihan noong panahong iyon – ang LGBTQ+ Community. Kasabay pa ng iba pang mga grupo ay nakibaka si Rio at nag-ingay sa mga kalsada ng San Sebastian at sa iba pang lugar dala ang mga naglalakihang campaign banners.

Pero hindi iyon kwento ng pagmamamalabis upang magkaroon ng pantay na pagtingin sa lipunan. Ito ay laban ng pagiging sino sila at ano talaga sila sa lipunan.Isang

Matagumpay naman ang kanilang kampo upang maipasa ang STD and AIDS Prevention and Control Act sa kabila ng mga tumataas na kaso ng STD and HIV patients sa Pilipinas. Silang may mga sakit na nga ay nakararanas pa ng diskriminasyon mula sa mapanghusgang lipunan.

gabi, hingal na hingal si Rio sa pagtakbo mula sa hindi kilalang grupo ng kalalakihan. Sa kaniyang pakiwari, sila ay nagsasadyang dakpin at pahirapan siya. Pumasok sa loob ng kaniyang kwarto si Rio. Ngunit sa pagpasok niya nagpumilit pumasok ang mga bandido. Sa akmang pagbaril ay napigilan ang pagtama ng bala sa kaniya. Ang kaniyang napakahinang ina ay humandusay sa sahig matapos magtamo ng bala sa kaniyang puso sa tangkang pagprotekta sa kaniya. Nilapitan ni Rio ang kaniyang ina at nagsimulang humagulgol.

Lumakas ang kanilang grupo at nagkakaroon na ito ng tunog sa iba’t ibang lalawigan. Bilang representante ng Bahaghari Partylist sa isang halalan, masakit para sa kaniya na hindi maisali ang kanilang kampo sa eleksiyon. Dagdag pa ng nasa taas ay “imoral” ang kanilang ipinapakita.

-iv65 -

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | Sundan sa pahina 81...

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | mula sa pahina 47..

“Sumigaw siya para humingi ng tulong, ngunit tanging ang alingawngaw lamang ng kaniyang boses ang tumugon sa kaniyang pakiusap.”

Dinala sila ng mga nanloob.

- 66 -

Dibuhong gawa ni: Maureen Khimmery SupanMixed media on Watercolor Canvass

ang gising ni Bathala dahil sa kanyang nakita. Kinompronta n’ya si Barangaw at inutusan na ibalik ang ulo at ari ng mga tao. Walangitong nagawa kung ‘di sundin ang utos ni Bathala. Bumaba ito sa lupa at ibinalikang ulo at ari ng mga tao. Gayunpaman, dahil ‘di niya alam kung kani-kaninoang mga ‘yon, napagpalit-palit n’ya ang mga ito.

- 67 -

si Bathala sa kanyang mahimbing na tulog, nagulats’ya sa nasaksihan ng dalawa n’yang mga mata. Ang mga tao sa siyudad ngXhescagne ay wala ng buhay, putol ang ulo maging ang mga ari nila ay nagkalatkung

Hindi na natiis pa ni Barangaw ang malakas na ingay mula sa daigdig nalabis n’yang ikinagalit. Ayaw na ayaw pa naman n’yang naiistorbo ang kanyangpagtulog, samantalang si Bathala ay ‘di alintana ang malakas na sigawan mulasa ibaba. Mahimbing pa rin kasi ang pagkakaidlip nito habang niyayapos angmala-bulak na kumot na gawa sa pinakapurong ulap.

Ang Alamat Ng Sangkapalitan

ni: Jobelle L. Waje

Inutusan ni Barangaw ang kanyang tandang na patahimikin ang mga tao sadaigdig sa anumang paraan. Lumipad ito paibaba at walang habas na pinagtutuka ang leeg pati na ang pribadong bahagi ng katawan ng mga tao.

‘Disaan-saan.nagingmaganda

ng alindog nito sa paningin, ligalig at matinding takot ang bumalotsa mga mamamayan ng Xhescagne. Umalingawngaw kasi ang sigaw ng isangestranghero na nagsasabing ang prensensya ng bahaghari ay hudyat ng araw ngpaghuhukom, hudyat na nalalapit na ang katapusan ng daigdig.

Ang maingay na lungsod ay napalitan ng katahimikan sa mga nakahandusay na katawan pati na ang nagkalat na mga ulo at ari. Imbis na ang ang tubigmula sa kalapit-ilog na umaapaw tuwing tag-ulan, sariwang dugo ang nagpabaha sa Nanglupain.maalimpungatan

Taong AD 87 habang nagsisiyesta sina Bathala at Barangaw sa gitna ng ma-la-sutlang kaulapan, binulabog sila ng nakabibinging ingay mula sa mga taong‘di magkumahog sa lungsod ng Xhescagne. ‘Yon kasi ang unang pagkakataonna masilayan nila ang korteng arko sa kalangitan na may pitong kulay, ang bahaghari.Sakabila

Nang muli silang mabigyan ng buhay at matauhan, imbis na magtaka aynapuno ng galak ang mga mamamayan ng Xhescagne. Itinuring nilang isanghimala ang muli nilang pagkabuhay. Simula noon, ang mga taong may mukhang babae na may ari ng lalaki maging ang may mukha ng lalaki na may ari ngbabae ay ‘tinuring na simbolo ang bahaghari ng pag-asa at pagkakaisa.

Nostalgia

Dayalogo ng mag-asawang Rans at Genda isang gabi matapossilang silang maligo at mahiga sa malambot na kama at malamig na silid.

- 68 -

Genda: Hay naku. Namiss ko tuloy ‘yung sa akin dati.

Rans: Mahal, hawakan mo nga si Junjun. Kanina pa tulog eh, para naman magising.

Genda: Hala. Mukhang gising naman s’ya eh at ang laki naRans:n’ya. Oo, syempre. Alagang-alaga ko ata ‘yan.

ni: Justin M, Mendoza

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 69 -

ni: John Gabriel S. Dela Torre

Dibuhong gawa ni: Mikaela Faith HInton Mixed media on vellum board

- 70 -

Mula pagkabata’y kargado ako ng sandatang ito,Sandata na bagamat tago ay batid ng lahat na meron ako,Sandata na ni minsa’y ‘di ko ginusto,At ‘di ko nagamit na instrumento,Laban sa mapanghusgang mundo,O sa bugbog mula kay itay na dinanas ko,Maging sa mga mapangutyang tingin ng ibang tao,Hindi ko ninais ang sandatang ‘to,Kaya nagdesisiyon ako,Na hugutin ang espada sa kinalalagyan nito,At sa kabila ng sakit na hatid ng proseso,Naging masaya ako,Dahil wala na ang sandatang hindi ko ginusto,Sa pagpalit ng bulaklak na talagang nais ko,At mamumukadkad hangga’t sa nabubuhay ako.

Sandata

“Tulong!” “Tulungan niyo ‘ko” Mga salitang namutawi sa aking bibigngunit sa kasamaang palad, wala man lang nakarinig sa mga palahaw at iyakko. Naroon ako, tumatangis habang nanghihina sa katotohanang unti-untinggumuguho ang mundo ko, dinudurog ng bawat haplos at halik ng isang kas-alanang ako ang nagbayad habang sila, pinagtatawanan ako. Sa mga oras ding‘yon, ang tanging nasa isip ko’y katapusan ko na.

Sa paglabas ko ay sumalubong ang nakasisilaw na flash ng mga camera.Inaasahan ko nang ang laman ng mga balita ay kung paanong isang rape case nanaman ang naipanalo ng isang transgender na abogado.

Ang gabing akala ko’y wakas na para sa’kin ay nabigyang halaga. Ayos naako, nakalaya na ‘ko sa seldang kinalalagyan ko noon dahil may anak akong kasing ganda ko noong babae pa ‘ko. May bonus pang naging matagumpay akongabogado kahit na pa transgender ako.

“Ang kinis at ganda talaga nito, pare. Lalaki nga lang kung kumilos,” atsumunod ang tawanan na halos nagpamanhid sa buo kong katawan.

ni: Edlyn C. Venasquez

Larawang kuha ni: Kerl Joshua Franco Focal length: 30 mm Aperture: f4.5

Ang paggapang ng mga kamay kasabay ng nakapaninindig balahibonghalakhakan ang naging dahilan upang lalong umagos ang aking mga luha.

Siguro nga, ang kilala nilang magandang babae noon ay isa nang lalakingayon, ngunit ang mga aral na natutunan ko ang naging daan upang humantong ako rito ngayon.

Pinagmasdan ko kung paanong hinawakan ng dalawang pulis ang lalaki upang ikulong na, habang ang kliyente kong babae’y tumatangis, marahilsa pinaghalong tuwa, sakit, at pagkamuhi. Nang sambitin ang huling hatol nghurado, alam kong tapos na. Isa na namang rape case ang naipanalo ko—isangkaso kung saan isa ako sa mga naging biktima, at ang kuwentong ‘yon ay nakaipit sa pinakasulok ng attache case ng buhay ko.

- 71 -

Attache Case

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 72 -

Ang Trivia ni Tracy

Tracy: Nice try, Glenda. Pero eto talaga ‘yung sagot na hinahanap ko. Alam moba anong bansa ang may mga pinagbabaligtad na bagay na may “land” sa dulong pangalan nito?

Glenda: Uhm, Iceland? Kase ‘di naman puro yelo sa Iceland. Madami rin kasingbulkan at hot springs don.

Glenda: Eh ano?

Glenda: Ano ‘yon, Tracy?

Lunch break sa pamosong Bangkok University, dayalogo ng dalawang exchange students mula sa Pilipinas.

- 73 -

Tracy: Anong bansa ang may mga pinagbabaligtad na bagay na may “land” sadulo ng pangalan nito?

Tracy: May tanong ako, Glenda.

Tracy: Good answer pero ‘di ‘yon ang sagot na hinahanap ko. Sige, hulaan mo. Glenda. Uhm, siguro New Zealand. Kase ‘di naman ata bagong bansa ang NewZealand eh.

Tracy: Eh di Thailand!

ni: John Gabriel S. Dela Torre

Bunga Ng Siyensya

ni: Justin M. Mendoza

Handang isugal ang libu-libong dolyarBaka sakaling mahanap ko ang aking lugarIsagawa ang labingdalawang operasyonSa pag-asang matanggap din ako ng nasyonPayag na matinding sakit ay danasinButoman ay baliin; balat ay punit-punitinIsusuko ang aking dugo at tabakKapalit ang hinaharap at bulaklakNgayon, hindi na magpapa-alipinSarili ko naman ang iisipinMagpapakabingi na sa paghatol ng madlaBuong karangalang iwawagaway ang aming bandilaDahil alam kong isa akong Ebang pinagkaitanNa ikinulong lamang sa katawan ni Adan.

Dibuhong gawa ni:Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 74 -

ni: Edlyn C. Venasquez

Kaya pala ayaw niyang umuwi ng Pilipinas noon, kami lang talaga ni lolo angmapilit. Binawi nila ang buhay ng Daddy ko, na tunay ko palang ina. Ang gumahasa sa kaniya, sabi ni Mommy, ay isang pari. Mapait akong ngumiti.

Siguro, sadyang mapaglaro ang tadhana dahil kung kailan naubos na angbuhangin sa orasan, saka ko lang nalamang Mommy ko pala ang kinilala kongDaddy.

“Ang mga pinunit na sulat na ‘yan ay ang mga pagpipilit sa kanyang umuwiat ang pagbabanta na papatayin nila tayo kapag hindi s’ya bumalik. Nasa Thailandpa tayo noon kasama ang lolo mong sumagot sa kanyang operasyon. Natatanggapniya ang mga sulat at inipon niya lahat. Iyon pala, siya ang talagang target,” dugtong ni Mommy kasabay ng isa pang hikbi.

“Mommy, bakit mo po binubuksan ang aparador ni Daddy? ‘Di po ba ayawniyang pabuksan ‘yan?” tanong ko.

Umiling sa akin si Mommy habang patuloy ang pagtulo ng kaniyang luha.“Anak, alam kong kamamatay lang ng Daddy mo ngunit patawarin mo ‘ko dahilhindi ko na kaya pang itago ito sa ‘yo. Bata pa ang Daddy mo noon a-at ginahasasiya ng isa sa mga katiwala noong nasa ampunan pa kami, gusto nilang mahiwalaykami noon dahil ayaw nila sa relasyon namin” tumigil si Mommy sa pagsasalitadulot ng tuloy-tuloy na pag-agos ng luha.

“M-Mommy, ” tumango si Mommy sa akin at isang hikbi ang kumawala sakanya habang tinitingnan n’ya ako, diretso sa mata. Binuksan n’ya ang aparador attuluyang nakumpirma ang nasa aking isipan nang bumungad sa akin ang lamanng Pahina.aparador.Mga pahinang tila pinunit at ang iba’y halos nawala na ang guhit—atdamit. Mga damit pambabae.

Ang Aparador ni Daddy

- 75 -

Dibuhong gawa ni:Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

Inalis ni Johnny ang kaniyang salawal, walang kahit anong pampamanhid ay tinapyasng matanda ang kaniyang ari. Kagat-kagat ang isang pirasong kahoy ay napaungol ng masakit si Johnny. Gusto niyang kumawala ngunit siya ay nakatali. Nagsisimula pa lamang sila.

Biyernes, pagsikat pa lamang ng araw ay pumaroon si Johnny. Nagtatanong siya sa mgamalalapit doon pero akala ng marami ay baliw siya para kitain ang manggagamot.

Walang tawa, o kahit ano, mukhang kaya ngang gawin ng matanda ang kaniyang hil-ing. “Kaya ko yan, ngunit ang kailangan ko ay ang iyong pananalig at sundan mo ng maigiang lahat ng aking gusto”. “ Kahit ano pa yan, gagawin ko” determinadong sagot ng bata.

saan pa ang matris kung hindi rin naman ako magkakaanak?”, tugon niJohnny.“Pwede naman, ang kaso baka hindi ka handa”, “Kailangan mong kumuha ng obaryong ibang babae… obaryo na magiging daan upang magkaanak ka, obaryo na magbibigaybuhay sa iyong gustong mangyari.” Alok ng matanda.

- 76 -

Sa kwento ng kaniyang mga kaibigan, mayroon daw isang manggagamot sa isang liblibna lugar sa Camarines Norte. Sa tala ng mga naroroon, kaya niya daw gawin ang lahat ngimposible. Sa tulong ng mahika at kaunting dasal, mabibigay niya ang iyong kailangan.

Maraming nagsasabi na gumamit na lamang siya ng kolorete upang magtagumpay sakaniyang naisin. Pero sa puso ni Johnny hindi sapat ang makukulay na pinta sa mukha atbuong katawan kung hindi ka isang ganap na babae – natural na mahaba ang buhok, maymatris, nanganganak, at minamahal ng tunay na lalaki.

ni: Angelo D. Tolentino

“Mahal ang nagpapapalit ng ari Johnny, atsaka kung mapapalitan man di ka magkakaanak!” sambit ng kaniyang ama na sumasalungat sa kung ano ang gusto niya para sasarili. “Talagang hindi! Para saan pa yun e rinig ko di man daw kamukha ng sa babae kapagnatapos na”, tugon ni Johnny.

Bitbit ang kaniyang bag ay aalis na dapat siya, pero pinigilan siya ng matanda. “Saanka pupunta? Pwede na tayong magsimula ngayon, saka nalang ang obaryo, sundan mo lamang ang sasabihin ko.”

Sa pagpasok ni Johnny ay nandoon ang matanda. Suot ang kung ano-anong abubot sakaniyang leeg ay para ngang nakausap na niya ang lahat ng enkanto sa balat ng lupa. “Anoang kailangan mo?” tanong ng matanda. “Gusto kong maging babae”, sambit ng may mataas na pangarap na si Johnny.

Ang Bagong Panganak na Jennie

“Kaya kitang gawing babae, pero katumbas nito ay kailangan mong mapanganakmuli.” “Kung bibigyan kita ng matris mula sa iyong ari ay hindi mo na ito magagamit upangmagkaanak”.“Ngunitpara

Pinakulo ng matanda ang ari at doon ay dinurog niya ito ng napakaliit. Dinikdik niyaito hanggang sa ito ay maging pulbura. Binuhusan niya ito ng malinis na tubig at doon aynagmistula itong malapot na likido, pintura kumbaga.

“Sige”, walang alinlangang sagot ni Johnny.

Bata pa lamang ay gusto nani Johnny na maging ina kapag naglalaro ng bahay-bahayan.Kahit walang suso ay pinapadede niya ang sanggol na manika. Pipitas siya ng dahon atipaghahalo ang lupa at tubig kanal upang makapaghanda ng hapunan para sa kaniyangkunwaring pamilya. Kahit napipintasan, ay kukuskusin niya ang pawis ng kaniyang kun wari-asawa.Hanggang sa pagtanda pangarap niya parin ang maging babae, maging ina. Kagaya ngkaniyang ina na namatay dahil sa pagpatay ng di kilalang salarin na nakapagtataka, sapagkat ayon sa tsismis ay wala ang kaniyang mga obaryo ng ito ay linisin ng embalsamador.

- 77 -

“Mayroon kang hanggang mamayang hating gabi upang makapaghanap ng obaryo,kung wala kang nahahanap ay mananatili ka nalamang na ganiyan at hindi na kita malalagyan pa ng mga obaryo.” Mahigpit na bilin ng matanda.

Umuwi ng mabilis ang dating Johnny na ngayon ay Jennie upang kumustahin ang kaniyang ina. Hindi kilala ay nagtaka ang kaniyang ina. Pero masakit man sa kaniyang loob atdahil wala na siyang oras ay sinaksak niya ang kaniyang ina. Litong lito at lunod na lunodna si Johnny sa kaniyang mga sariling pangarap. Hindi na niya naisip kung ano ang moral.

Masakit pa ang pakiramdam ni Johnny ay pinintahan ng matanda ang parte ng kani-yang katawan na gusto niyang palitan. Mula sa matilos na panga, adams apple, maiklingbuhok, suso ay nabalot ng pinturang gawa sa kaniyang ari. Kasabay ng sigaw ay ang dasalng matanda.Ilangsandali lamang ay tumubo ang kaniyang suso at mahabang buhok. Ang kaniyangpanga ay lumiit at ang buto sa kaniyang tandyang ay mag-isang umalis mula sa kaniyangkatawan. Masakit, mahapdi, hindi sapat ang mga salita upang ipaliwanag ang mala-impyernong kapalit sa kaniyang mimimithi.

Dali daling kinuha ni Johnny ang obaryo ng kaniyang ina at isinilid sa garapon na binigay ng matanda. Matapos noon ay hindi na muling namataan si Johnny sa kaniyang lalaw igan.

Halos lumuwa na ang kaniyang mga mata kasabay ng mga luha. Parang ipinanganaksiyang muli sa labas ng sinapupunan. Isinaayos ng diyablo ang kaniyang katawan. Sa kaniyang paggising ay babae na nga siya. Sa ganda ng kaniyang katawanan at mukha ay mabibighani ang kung sino mang makakakita. Isa nalang ang kulang, buhay na matris.

Dibuhong gawa ni: Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 78CHAPTER PHOTO BY: ALLEN HENDRIX C. SUPAN

Ako ay isinupling na humihikbi Sa pagitan ng mga kulay ng bahaghari Pumagitna sa samu’t-saring kulay Kakaiba ang banghay Akala ng iba ito ay bunga lang ng pagkalito Hindi ba pwedeng ‘di ko lang alam ang totoo? Hindi batid kung bakit ka lalake

MALIGAMGAMQKABANATA:

At siya naman ay babae ‘Pagkat sa kabila ng labo sa aking pagkatao Para sa akin malinaw na tayo ay pantay-pantay na tao Hindi man ako tulad ng pangkaraniwan O diretso tulad ng inaasahan Isa pa rin akong likha ng ating Maykapal May puso’t marunong ding magmahal.

queer /’kwir/ (ibang katawagan) - questioning, curious, lito at iba pa depende sa pagkamalikhain ng tumatawag.

IKALIMANG

- 79 -

- 80 -

The only queer people are those who don’t love anybody. -RITA MAE BROWN, QUEER “

v - 81 -

Habang nakatali palikod ay pinagsasampal siya ng mga dumakip sa kaniya. Pinagmalupitan siya ng mga ito. Binaboy ang kaniyang katawan sa selda kung nasaan

Kumalat ang balita ng pagpaslang sa kaniyang ina. Ayon sa mga ulat siya ang may sala, dahil daw sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot. Dinala si Rio sa presinto at kahit walang legal na paglilitis, siya ay ikinulong.

Pagtapos ng ilang buwan ay nakalaya siya sa tulong ng kaniyang mangi lan-ngilang kaibigan. Duguan at naghihingalo na lamang ng huli niyang makita ang kaniyang ina. Masakit para sa kaniya na sa puntod niya, sila ay magkikita.

“Maswerte ka dahil di ka tinamaan” bulalas ng isang bantay sa kulungan.

Ngayon hindi lamang siya biktima ng diskriminasyon, ganun din ang depresyon. Napangiti at natawa si Rio ng makitang ang dugo mula sa kaniyang basag na labi na nagkalat sa kaniyang damit ay nagkulay fuschia kasabay ng tama ng liwanag sa kaniyang selda. Doon ay kinausap niya ang kaniyang sarili, bigla na lamang siyang natawa sa pagitan ng kawalan.

Mababanaagsiya.

Malagim ang sinuong ni Rio, ngunit hindi iyon dahilan upang siya ay tumigil. Mas nag-alab ang kaniyang damdamin upang sumigaw ng hustisya para sa mga naaapi. Silang naipit sa pagitan ng mga gusot. Sila na walang ibang nais kundi mabuhay ng walang pangamba. Sila na tulad mo, na walang hangad kundi maghanap ng espasyo sa isang sistema na walang ibang ginawa kundi iporma ka sa moldeng hindi iyo.

mo ang kadalisayan sa kaniyang mata, sa kabila ng takot at paghihirap na nakaimprenta sa mga pasa sa kaniyang katawan. Ang mga liwanag na bumubulag sa kaniya ay parang mga bituin na nagbibigay aliw sa kabila ng kalituhan. Bukod sa dilim, ang katahimikan ang lumalamon sa buong paligid. Walang tao sa paligid ngunit ang kaniyang pansariling boses ang kaniyang naririnig. Sumigaw siya para humingi ng tulong, ngunit tanging ang alingawngaw lamang ng kaniyang boses ang tumugon sa kaniyang pakiusap.

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | mula sa pahina 65..

“Kinausap niya ang kaniyang sarili, bigla na lamang siyang natawa sa pagitan ng kawalan. Doon ay tila nabaliw siya”

BAKIT FUSCHIA ANG DUGO NI RIO? | Sundan sa pahina 90...

I a lady?” I ask myself.

Standing by the sea shore, I watch the setting sun spreading bursts of orange andpurple across the summer sky. Accepting my life as the queer one that is, I also accepted what I truly am. Now, it is as clear as the crystal waters of this sea I am standing by.I am what I am. I am a drupe, a nut, and a seed. I am a coconut.

What I truly am

- 82 -

“Am I bisexual? Transexual? Pansexual? Intersexual?” I ask myself.

I stand firm and rigid with a hard facade. I tell you, it takes effort to make me fall.Storms and waves may try to bring me down but at the end of the day, I still standand face the bright burning sun.

I bear fruits. I also have deez nuts to spread my seeds around.

Well, I am also that gentle, free flowing spirit. Hangin’ out with some friendsfeeling the breeze as we stand by the sea shore. There are even times when I get mixedinto a bowl with other fruits of the rainbow. I don’t mind though, totally fine with me.

Even others have difficulties of identifying me. What a fate.

Standing by the sea shore, I watch the sunset across the horizon. As I listen to thegentle waves splashing against the beach, I begin to wonder.

“What am I, really?” I ask myself.

“Am I gay?” I ask myself.

by: Jeff Gerald Quindoyos

“Am I a man?” I ask myself.

I thought a second time. Even with my seemingly unbreakable shell, I have asweet personality. Underneath this thick armor of mine is a soft white soul of purity.When I mature, people even squeeze to get some milk. I just wish that their handsare clean.“Am

Likahang sining ni: Angelo D. TolentinoTraditional digital art and photo manipulation

- 84 -

Alis-Taya

Sa larong tama at mali lamang ang pagpipilianTama bang pag-ibig ko ay ipagpilitanO mali na ito’y aking ipaglabanLaro na puso’t isip ang magkatunggalianPuso na nagsasabing ikaw ay aking ipaglabanAt isip ng lipunan nama’y nagsasabing ikaw ay aking kalimutanAno ang kailangang gawin?Ano ang dapat na sundin?Puso ba na nagsasabing ika’y mahal pa rinO isip na nagdidiktang hindi ka magiging akinSa nararamdaman na ito ako’y bilanggoSa rehas na bakal tayo ay nagtagpoSa seldang magkaibang yugtoPinilit pasukin ng aking pusoPinilit kong sirain mga kadenang mapanakalKahit alam kong ito’y labag at ipinagbabawalPinili ko ang mundo mo kaysa sa dapat na mundo koPinili kong sirain mga pangako sa ama para sayoPero ikaw, iba ang pinili moDahil ba tunay siya at hindi ako?Dahil ba hindi ako pasok sa nais ng mundo mo?Kung gano’n rin lang naman pala ang pagmamahal para sayoLintik lang! Walang-wala akoKung katauhan ang basehan para masabing mahal moNgayon palang umaatras na akoKasi wala na akong laban ditoTama nga ang sabi nilaNa kapag ‘di ka tunay, ‘di ka mahalagaKung ito ang basehan paano naman kami?

- 85 -

ni: Jobelle L. Waje

Ngunit nitong mga nagdaang araw, tila kakaiba ang kinikilos ni ik-ik. Sakitin siya pero ngayo’y para ba siyang bata na napakalikot at napakalakas. Dito sa aming bayan napakadalang kung kami ay dalawin ng doctor mula sa bayan. Kung nanaisin mong magpagamot, malayo-layo pa ang iyong lalakbayin at malamang sa hindi patay ka na kung malubha ang iyong karamdaman. Nakakakot magkasakit lalo na kapag ganito.

na tumubo ang mga matutulis na kuko kagaya ng kanilang mga nangitim na mata. Nagsimulang maglaway si Ik-ik sabay sambit ng “nagugutom ako”. Lumipad sila ng malaya ng gabing yaon at para sa kanila ang bayan ng Capiz ay isang malaking hapagkainan mula sa itaas.

Malalim na ang gabi para sa bayan ng Capiz. Bukod sa pagkiskis ng mga damo sa talahiban ay maririnig mo ang ungol ng sakit at kaginhawaan. Hawak ang madulas na latik ay makikita mo raw kung papaano nila himasin ang kanilang mga tiyan. Kung papanong sa bawat hagod ay para bang pinapalaya sila nito. Kaumagahan ay pa rang lason na mabilis kumalat ang balita ng mga patayan. Sa deskripsyon ng mga tsismosa, ang mga bangkay ay natagpuang nakabulatlat ang lamang loob. Hindi tao ang may gawa kundi hayop anila.

Bilog at ginto na ang buwan, pumunta si Ik-ik sa pinag-usapang lugar. Sa laking gulat niya ay hindi lamang pala siya ang sumugal kundi ang ilan pang mamamayan sa Capiz. “Makinig!” nabasag ang mga maiingay na alingawngaw ng pag-uusap mula sa mga naimbita ng magsimulang magsalita si Aleng Berna. “Ngayong gabi ay lalaya kayong lahat sa inyong mga karamdaman. Huwag kayong matakot at damhin niyo lamang ang epekto ng lunas sa inyong katawan”. “Ipahid ninyo ang latik na ibinigay ko sa inyo sa inyong tiyan at doon ay makikita ninyo!”Pinalilibutan ng mga gasera ay sinimulan nilang ipahid ang latik sa kanilang mga tiyan. Matapos kumanta ni Aleng Berna gamit ang isang tila demonyong lengwahe ay nagsimulang sumigaw isa isa ang mga naroroon. “Masakit!!!” Siyang sigaw ni Ik-ik. Ngunit sa isang saglit natigil ang sigaw ng magsimulang tumubo ang malalak ing pakpak sa kanilang likuran. Malalalim na ungol at paghinga na lamang ang maririnig lalo na ng magsimulang mahati ang kanilang katawan. Parang goma kung papanong hilain ng kanilang bituka ang kanilang pang itaas na katawan.Mabilis

Pero bago paman maging malakas si ik-ik ay may mga gabi kung saan madalas ang kaniyang paglabas na para bang nakikipag-ulayaw siya kay Satanas. Ngunit sa bayan ng capiz, isa lamang ang kilalang Satanas. Si aling Berna ay kilala,para daw sa kaniyang napakaraming koleksyon ng mga atay, puso, bituka, maski mga sanggol mula pa sa sinapupunan ng isang buntis, na nakasilid sa malalaking bote. Pero sa lahat ng kahindik-hindik na kwentong tulad nito ay may nagsasabing siya daw ay isang manggagamot.

Isang bata ang napiling kainin ni Ik-ik. Nilipad niya ito sabay kuha sa paa at ulo at doon ay pinaghiwalay niya ang katawan ng kaawa awang bata. Doon din ay kinain niya ang puso at utak ng bata. Hindi pa nakokontento ay kinain niya ang lahat ng nakikita niya sa daan.

ni: Angelo D. Tolentino

Magaales tres na at malapit ng magbukang liwayway. Matinding bilin ni Aleng Berna na hindi sila pwe deng matamaan ng sikat ng araw sapagkat ang liwanag nito ang tutupok sa kanila habang sila ay manananggal. Kinakailagan nilang bumalik at maging tao matapos kumain.

Bago pa man maubos ang hininga ni ik-ik mula sa kaniyang asthma ay minabuti niyang sumugal at maki pagkita kay Aling Berna. Wala paman siyang sinasabi, “Bilang na lamang ang hininga na mayroon ka, mukhang kailangan mo ng lunas” ani Aling Berna. Walang pagaalinlangan ay sumagot si Ik-ik, “Pagalingin moko, kahit ano pa ang kailangan kong gawin”.

Pero para kay Anica o di kaya “ik-ik” kung siya ay tawagin, hindi daw hayop ang may sala, kundi halimaw na nabubuhay maaninagan lamang ng liwanag ng buwan. Patunay ang kanyang malalim na peklat sa kaniyang leeg kung papaano siya nagpumiglas at nanlaban bago paman paghiwalayin ng halimaw ang kaniyang ulo at katawan. Mahahaba daw ang kanilang mga kuko at may lakas sila na kaya kang dalhin papahimpapawid gamit ang kanilang malalapad na pakpak.

Inilabas ni Aleng Berna ang isang mangkok na gawa sa niyog na puno ng dugo. Malansa at kahindik-hindik ang amoy nito, ngunit para sa tulad ni Ik-ik maliit na sakripsyo lang ang paginom nito. Dali-dali ay uminom si Ik-ik. “Ano nang mangyayari? Parang wala namang epekto ang pag-inom nito.” Ani Ik-ik. Tumawa ng malakas si Aling Berna. “Sino ang nagsabing sa pag-inom mo niyan ay gagaling kana agad?”. “Unang hakbang pa lamang yan. Kailangan mong pumunta sa palayan sa kabilugan ng buwan at doon ay kitain moa ko” dagdag niya.

- 86 -

Ang Side Effect sa Lunas ni Ik-ik

Malapit na ang susunod na kabilugan ng buwan doon ay magkakaroon na ulit siya ng pagkakataon upang baguhin ang kaniyang kapalaran. Ngunit sa kabiguaang palad ay hindi na niya malaman kung ano ang sa kaniya, kung kaya ganoon na lamang ay ninakaw niya ang hindi sa kaniya.

Inisip na manirahan ni Ik-ik sa karatig bayan at maraming nagsasabi na namumuhay na siya ngayon sa mga siyudad sa maynila. Naghahanap ng biktima, hinahanap ang sarili.

Dibuhong gawa ni:Angelo D. TolentinoDigital Art using Intuos and Photoshop

- 87 -

Kaumagahan ay para bang walang nangyari at nagalmusal si Ik-ik na parang isang normal na bata. Ngunit bago pa man sumubo si ik-ik ay nagsigawan ang mga tao sa labas ng kanilang tahanan. “May napatay na aswang malapit sa bahay ni Aling Berna!” Dali-dali silang tumakbo upang maki-isyoso.

Wala na siyang magagawa kundi hintayin ang susunod na kabilugan ng buwan. Kailangan niyang mamu hay gamit ang katawang alam niyang hindi sa kaniya.

Doon ay nakita ni ik-ik kung papaanong natupok ang katawan ng animo’y isang malaking paniki. Nan gilabot si Ik-ik pagkat sa kaniyang pakiwari ay siya ang may dahilan kung bakit namatay ang kaawa-awang aswang. Malakas ang kutob ni Ik-ik na angkalahating katawang kaniyang ginagamit ay sa kaniya.

Dali-daling bumalik si Ik-ik sa lugar kung saan niya iniwan ang kaniyang kalahating katawan. Ngunit sa malaking pagtataka ay wala na ang kalahati niyang katawan. Sumisilip na ang araw at wala na siyang oras magisip, kung kaya ay pumatong na lamang siya sa kalahating katawan na malapit sa kaniyang tanaw.

Ilang araw pa lamang ang lumilipas ay ibang-iba talaga ang pakiramdam ni ik-ik sa kaniyang sarili. Hindi sa kalalakihan ay nagkakagusto siya sa kapwa niya babae. Ang malambot na buhok at mapupulang labi ay parang lambat na humuhuli sa kaniya.

Ilang buwan ang lumipas at ganoon din kung papanong nagbago ang kaniyang pagtingin sa lahat ng kani yang nakakatagpo. Sa lalaki, babae, bakla, o di kaya ay tomboy ay nagsimula siyang magkagusto. Sa isang tagpo ay napaisip si Ik-ik na marahil ay pinangungunahan siya ng kalahating katawang kaniyang ipinuslit at dito ay itinutuloy niya kung ano ang nais ng may-ari.

Sa di kalayuan ay nabihag siya ng isang dilag, sila ay nagkamabutihan at doon narin ay nagawa niya ang hindi dapat ginawa. Ngunit bago pa man sila magtalik ay nagimbal ang dilag ng makita kung ano ang meron si ik-ik. Bago pa man ito makapagsalita ay ipinakal ni ik-ik ang malaking kahoy sa kaniya.

Parang baboy na nakipagtalik si Ik-ik kung kani-kanino sa pagsapit ng kabilugan ng buwan. Hindi na niya alam kung ano ang kaniyang gusto. Ngunit isa lamang ang malinaw, hindi na siya normal.

Akala niya ay imposible pero nagawa niya. Matagumpay niyang naikabit ang kaniyang sarili sa kalahating katawan ng ibang tao. Ang kaniyang gulugod ay milagrosong sakto sa katawang kaniyang napili. Iba ang paki ramdam ng kaniyang kalamnan ngunit mas kakaiba ang kaniyang pakiramdam sa pagitan ng kaniyang hita. Para bang kung anong kahoy ang nakadikit sa pagitan. Katawan ng lalaki ang kanyang nakuha.

- 88 -

Larawang kuha ni: Allen Hendrix Supan Focal length: 18 mm Aperture: f/3.5

1k bibigaylive feed lang namanbukas may new scandal ni: Kimberly S. David

- 89 -

Hindi Wampipti’yuulit?sulitTulokapalit 150

ni: Kimberly S. David

1k

Bata? pwede na!May pangkain langAt sisinding marwana 13

ni: Kimberly S. Daivd

Hindi ko pwedeng ibilang ang sarili ko bilang miyembro ng ano mang partido-politikal na labagsa aking pinaniniwalaan. Kaya’t napagpasyahan ko po na kumandidato bilang Queer President.

- 90 -

Host: Muli po nating palakpakan, suportahan, huwag kalimutan sa darating na eleksyon ang atingQueer President, Marco Raft Conti!

Campaign Jingle (Sa saliw ng Rock Baby Rock ng VST Company): Raft, Marco Raft! Tres a balota.Raft, Marco Raft! Tres a balota! Heey, Heey, Hey!

Audience: Marco Raft! Marco Raft! Marco Raft!

Sa isang Campaign Rally…

Marco Raft: Maraming salamat, mga Cabalen. Magsi-upo po tayong lahat. Unang-una po ay nagpapasalamat ako sa inyo at narito kayo para makinig ng aking talumpati. Ako po ay kumakatok sainyong mga puso humihingi ng tulong sa inyo, mga Cabalen, sa nalalapit na halalan. Ang inyonglingkod, tulad po ng inyong nalalaman, ay tumatakbo sa pagka-Pangulo bilang Queer Candidate.May mga nagtatanong kung bakit ako tumakbo bilang Queer Candidate samantalang maaarinaman akong maging kabilang ng isang partido. Hayaan niyo pong ihayag ko sa inyo kung bakit.Bagaman ako po ay maraming sinuportahan na mga proyekto at batas na mungkahi at inilathalang mga kasamahan natin sa pamahalaan na mayroong mga partido-politikal, ay pili lamang poang mga iyon. Hindi lahat ng proyektong pangkaunlaran ng Kapitalista Party ay sinang-ayunanko. Hindi ako pumayag sa kanilang mungkahi patungkol sa lupain ng mga magsasaka dahilalam kong ito ay bunga lamang ng kasakiman para sa sariling negosyo. Hindi rin lahat ng bataspang-kaayusan at pang-kapayapaan na inihain ng Leader-wrath Party ay sinuportahan ko dahilnaniniwala ako na ang isang lider ay dapat na mahinahon. Hindi ko rin maaaring sabihin na kaisaako ng Partido del Pacifista dahil hindi ako sang-ayon na alisan ng baril ang ating kapulisan kapagsila ay reresponde sa tawag ng tungkulin.

Host: Hindi na po natin patatagalin pa. I-welcome po natin ang nag-iisang tinaguriang Ama ngAksyon, ang ating Presidente sa darating na 2022 election, number 3 sa balota, Marco Raft Conti!

Audience: Wooooh! President!

Kaya narito po ako sa inyong harapan, tumatakbo sa Pagka-pangulo dahil ako ay Maka-masa,Makatao, Maka-Filipino. Maraming salamat po.

Campaign Jingle (Sa saliw ng Rock Baby Rock ng VST Company): Raft, Marco Raft! Tres a balota.Raft, Marco Raft! Tres a balota! Heey, Heey, Heey!

The Queer Candidate

ni: Jeff Gerald Quindoyos

- 91 -

EPILOGO

Si Rio ay nag-aral ng Law, naging attorney at kongresista, at hanggang sa huli ay isa pa ring beauconera. Mula sa paborito niyang kulay, binuo nila ng kaniyang mga kasama ang Fuchsia Movement –isang kilusang naglalayong higit na mapabuti ang kalagayan ng mga miyembro ng lahat ng grupong nakadarama ng diskriminasyon.

Si Rio – ang dating bahaghari na nasa alapaap ay nakaranas ng bagyo kung kaya’t mas makulay siya ngayon at kitang-kita ang nabubulok na lipunan mula sa kaniyang kinalalagyan. Para sa pera at kapangyarihan, marami ang naaatim na sirain ang kalikasan, salungatin ang batas, at isugal ang naghihikaos na buhay ng mga tao.

Nanatiling bingi hindi lamang ang gobyerno pati ang lipunan sa mga usaping tulad nito. Lingid sa kanilang kaalaman, ang bahaghari ay hindi lamang para sa mga nabibilang para sa LGBTQ+ Community; pulang mansanas para sa nagugutom, asul na dagat at kalangitan, berdeng sakahan, at puti para sa kalinisan at hustisya. Samakatuwid, hindi dapat ibinibigay ang piraso lamang ng kung ano ang dapat ibinibigay sa mga mamamayan.

- 92 -

“Hindi lang tayo lalaban, tutulong tayong bumuo ng higit na malayang lipunan na kikilala sa ating mga karapatan!”

Sa katingkaran ng bahaghari, marami ang nagsasabi na ang dulo nito ay isang malaking palayok ng ginto. Marami ring nagsasabi na ROYGBIV ang kulay na nilalaman nito. Pero kagaya ng bahaghari ay puno ng misteryo ang buhay ng tao, sapagkat sa bawat kulay ay may dilim at tayo ay may kulay na malayang sundin – mapa-fuschia man, ang paboritong kulay ni Rio. Sigaw nga rin ng Fuchsia Movement:

- WAKAS -

Likahang sining ni: Angelo D. Tolentino

Traditional digital art and photo manipulation

FLOWERS OF FREEDOM

JOBELLE L. WAJEFRANCHESCKA G. YUMANG JUSTIN M. MENDOZAEDLYN C. VENASQUEZ ALDRIN KEL B. CASTILLO RAN KEVIN E. VINO WINSTON G. ESTRADA News Reportorial Staff

MIKAELA FAITH S. HINTON MAUREEN KHIMMERY B. SUPAN Associate Editors / News Editors

GOAL

To transform PSAU into an effective institution of higher learning through agroecological education and allied fields, impact-driven research, extension, and entrepreneurship uplifting the welfare of people and nature.

GLENN M. CALAGUAS Technical Adviser/ Consultant

KERL JOSHUA P. FRANCOHead Photojournalist

CINDY G. SAYAT ANTON C. MIRANDA Literary and Feature Editors

EDITORIAL BOARD AND STAFF 2019-2020

The University With A Heart For HUMANE (HUManity, Agriculture, Nature, and Entrepreneurship) Development

sinukuan gazette

CORE VALUES

People-centeredness, Systems Think ing, Accountability, Unity

DEXTER ANDREW O. MANALO Tehnical Adviser

RAPHAEL B. LORENZO ALVIN A. CANTERO CHRISTINE MAE T. LAPEÑA Photojournalists

KIMBERLY S. DAVID Managing Editors

ALLEN HENDRIX C. SUPAN ANGEL JHOS M. SUPANNORMAN G. PARUNGAO Multi-media Artists

JOHN GABRIEL S. DELA TORRESports Editor

GEROME AVID Q. GARCIA REYCEL E. RONDAIN KELVIN KLEEN M. HERNANDEZ EULA P. JEFFREYCALIWAGD.DAVID Visual Artists

KIM JASTYNE E. JIMENEZHead Multimedia Artist

RAFAEL CARL G. MANALO Head Lay-out Artist

MISSION

To be the premier science and agroecological university

ANGELO D. TOLENTINO Editor-in-Chief

VISION

Mainstream science and practice of agroecological and industrial technol ogies through distinctive instruction, research, extension, and entrepreneur ship for people and nature.