Hoofdstuk 3
62
omgeving die zo ontstaat, noemt men de ‘premetastatische niche’. Wetenschappers onderzoeken intussen of ze die betrokken stamcellen niet (genetisch) kunnen manipuleren en zo kunnen gebruiken als ‘vehikel’ om kankeronderdrukkende stoffen naar deze niche te brengen. Dat zou ertoe moeten leiden dat de niche een plaats wordt waar de metastaserende kankercellen juist vernietigd worden.
7.2
Het bestaan van kankerstamcellen
De laatste jaren bleek dat normale stamcellen ook kwaadaardig kunnen transformeren tot kankerstamcellen. De eerste kankerstamcellen die gekarakteriseerd werden, waren leukemiestamcellen. Ondertussen zijn er ook kankerstamcellen aangetroffen in borstkanker, bepaalde hersentumoren, darmkanker, prostaatkanker en huidkanker. We nemen aan dat deze kankerstamcellen de tumor voortdurend voorzien van nieuwe kwaadaardige cellen als andere kankercellen afsterven. Zo liggen deze cellen aan de basis van het lang in stand houden van een kwaadaardig gezwel, zeker omdat ze ook in staat zijn tot zelfhernieuwing. Het model van kankerstamcellen heeft implicaties op de behandeling van kanker. Om dit volledig te begrijpen, moeten in feite eerst de huidige en nieuwe behandelings methoden toegelicht worden, hiervoor verwijzen we naar het hoofdstuk over behandeling. Het kankerstamcelmodel veronderstelt dat kankerstamcellen ongevoelig of resistent zijn voor chemo- of radiotherapie. Dat impliceert dat de antitumorale behandeling ook gericht moet zijn tegen de kankerstamcellen om een tumor volledig te doen verdwijnen en herval te vermijden. Het karakteristieke kenmerk van hun traag celdelingskarakter (net zoals normale stamcellen verkeren ze de overgrote tijd in een rustfase) enerzijds en de expressie van membraaneiwitten die geneesmiddelen uit de cellen kunnen pompen anderzijds, maakt de kankerstamcellen relatief resistent tegen de huidige standaardtherapieën die veelal een impact hebben op de grote tumormassa, maar de kankerstamcel niet raken. Door deze vaststellingen verwacht men tumoren in de toekomst doelmatiger te kunnen behandelen. Die gerichte behandeling bestaat erin de signaaltransductiewegen van de kankercellen aan te pakken – liefst van die kankerstamcellen die verschillend zijn van de normale stamcellen om zo een tumorspecifiek effect te verkrijgen. Doelgerichte (moleculaire) therapieën kunnen hier hopelijk oplossing brengen (zie het hoofdstuk over behandeling).
8
Classificatie en terminologie van tumoren
Uit het vorige en dit hoofdstuk blijkt dat de term ‘tumor’ enkel van toepassing is als er een abnormale ‘nieuwvorming’ van weefsel gaande is. Deze nieuwvorming noemen
