5.1 Prognostische en predictieve biomerkers

Symptomen, diagnose en prognose

Voorbeelden van tumormerkers

Bekende voorbeelden van stoffen die als tumormerker gebruikt worden, zijn:

– prostaatspecifiek antigeen (PSA), dat als merker gebruikt kan worden bij prostaatkanker; – carcino-embryonaal antigeen (CEA), dat als merker gebruikt kan worden bij een aantal kankers, waaronder dikkedarmkanker; – alfafoetoproteïne (AFP), dat als merker kan dienen voor enkele kankers, zoals primaire leverkanker.

Deze merkers zijn in waarde verhoogd bij kanker.

5.1 Prognostische en predictieve biomerkers

Er bestaat een onderscheid tussen ‘prognostische’ en ‘predictieve’ biomerkers. Prognostische biomerkers geven informatie over het verdere verloop van de ziekte, ongeacht of en welke therapie gegeven wordt. Het maakt een onderscheid tussen patiënten met een goede of slechte prognose. Een voorbeeld van een prognostische factor is de locatie van de primaire tumor bij uitgezaaide darmkanker. Als de tumor linkszijdig (colon descendens) gelegen is, is de prognose beter dan wanneer de tumor rechtszijdig (colon ascendens) gelegen is.

Een voorbeeld van een positief voorspellende waarde is de HER2-status voor borstkanker. Een voorbeeld van een negatief voorspellende waarde is de RAS-status bij darmkanker. Als deze tumoren een RAS-mutatie hebben, komen ze niet in aanmerking voor behandeling met anti-EGFR-therapie.

Predictieve biomerkers dienen om te voorspellen of een bepaalde therapie al dan niet nuttig zal zijn voor de patiënt. Met predictieve biomerkers kan men patiënten opsporen die volgens de voorspelling wel of niet zullen reageren op een bepaalde behandeling. Men spreekt over een positief voorspellende waarde als men ervan uitgaat dat de therapie zal aanslaan, en van een negatief voorspellende waarde als men denkt dat de therapie niet zal helpen.

113