Hoofdstuk 3
60
bole reactiewegen, waaronder de vetzuursynthese. Ze lenigt niet alleen de specifieke anabole en energetische behoeften van kankercellen, maar blijkt ook een cruciale rol te spelen in de bescherming van kankercellen tegen allerlei vormen van therapie geassocieerde stress en tegen de inductie van celdood. Bovendien blijkt het concept van ‘metabole transformatie’ helemaal niet tegenstrijdig te zijn met ‘de genetische transformatie’ van kankercellen, maar is het er eerder onlosmakelijk mee verbonden. Tal van oncogenen en tumorsuppressorgenen, waaronder p53, beïnvloeden metabole reactiewegen als integraal onderdeel van hun transformerend vermogen. Zonder deze metabole veranderingen is er geen volledige transformatie mogelijk. De interferentie met die metabole karakteristieken van kankercellen opent dan ook belangrijke nieuwe perspectieven voor de ontwikkeling van alternatieve vormen van kankerinterventie die momenteel intensief geëxploreerd worden.
7 Kankerstamcellen Een concept dat pas de afgelopen jaren ingang vond, is het bestaan van zogenaamde ‘kankerstamcellen’. Het bestaan van kankerstamcellen is ondertussen wetenschappelijk bewezen en deze kennis heeft geleid tot betere inzichten in de groei en ontwikkeling van tumoren. Op termijn zal deze kennis ook bijdragen tot een verbeterde en meer gerichte behandeling van kanker. Om het principe van kankerstamcellen te verduidelijken is het noodzakelijk om eerst even uit te weiden over normale stamcellen.
7.1 Stamcelbiologie De laatste decennia is onze kennis over stamcellen exponentieel toegenomen en is stamcelbiologie een volwaardige wetenschap geworden met veelbelovende toepassingen in de geneeskunde. De verbeterde kennis over stamcellen heeft ook bijgedragen tot een dieper inzicht in het ontstaansmechanisme en het groeipatroon van kankercellen. Stamcellen zijn per definitie zeer jonge cellen en beschikken over twee bijzondere karakteristieken, wat hen onderscheidt van andere lichaamscellen: 1 Het zijn ongespecialiseerde, niet-gedifferentieerde cellen die zich levenslang kunnen hernieuwen via celdeling, zonder hun stamcelkarakter te verliezen (men noemt dit ‘zelfhernieuwing’); 2 Ze kunnen onder invloed van bepaalde fysiologische omstandigheden uitgroeien tot gespecialiseerde celtypes met een specifieke functie.
