Hoofdstuk 8
160
1 Inleiding In de vorige hoofdstukken kreeg je meer inzicht in het ontstaan, de groei en de behandeling van kanker. We zijn doorgedrongen tot op het kleinste moleculaire niveau bij het onderzoek naar kanker en ontdekten inmiddels heel wat genen en eiwitten die mee verantwoordelijk zijn voor het ontstaan en de ontwikkeling van de ziekte. Deze kennis en inzichten zijn het resultaat van jarenlang wetenschappelijk onderzoek door duizenden wetenschappers en artsen. Op dit moment beleven we, dankzij doorgedreven en vooruitstrevend moleculairbiologisch onderzoek, een periode van zeer belangrijke ontdekkingen en nieuwe inzichten in de biomedische research. Die inzichten moeten we nu (blijven) vertalen naar nieuwe preventie- en behandelingsmethoden, wat een zeer grote en belangrijke uitdaging is voor (toekomstige) kankeronderzoekers wereldwijd.
2 Onderzoeksmethoden Wetenschappelijk onderzoek naar kanker kan op verschillende manieren gebeuren. We geven hieronder een overzicht. De onderzoeksmethoden zelf lichten we kort toe verder in dit hoofdstuk. epidemiologisch onderzoek statistische studies
experimenteel wetenschappelijk onderzoek in vitro: cellen en -cellijnen
(fundamenteel en preklinisch)
prospectief onderzoek
in vivo: proefdieren
(fundamenteel en preklinisch)
retrospectief onderzoek
in vivo: patiënten
(klinisch)
Tabel 1 Vormen van wetenschappelijk kankeronderzoek
2.1
Epidemiologisch onderzoek
Een eerste belangrijke onderzoeksvorm is epidemiologisch onderzoek. Zoals beschreven in het hoofdstuk over kankerepidemiologie, bestudeert de epidemiologie het voorkomen van een ziekte, in het bijzonder kanker, in een bevolkingsgroep. Die onderzoeken leiden tot statistieken die weergeven waar, hoe en wanneer kanker optreedt. Epidemiologen bestuderen deze gegevens en kunnen zo bijvoorbeeld bepaalde oorzaken van kanker ophelderen. VOORBEELD Stel dat we als onderzoeksvraag stellen: ‘Is er een oorzakelijk verband tussen gsm-straling en hersentumoren?’ Als we dat epidemiologisch willen onderzoeken, kunnen we het optreden van hersentumoren vergelijken tussen twee bevolkingsgroepen: een groep die zijn gsm zeer veel gebruikt (bijvoorbeeld zakenlui) en een groep die nauwelijks mobiel telefoneert (bijvoorbeeld personen die geen gsm hebben).
