Symptomen, diagnose en prognose
E
Pathologische en laboratoriumonderzoeken
Een laatste belangrijke groep van diagnosemethoden zijn de pathologische onder zoeken en de laboratoriumonderzoeken. Hierbij neemt men enkele verdachte cellen of een stukje verdacht weefsel af voor onderzoek in een pathologielaboratorium. Het afnemen van dit weefsel krijgt de naam biopsie. VOORBEELD Een biopsie kan op verschillende manieren gebeuren: – tijdens een endoscopisch onderzoek; – met een fijne naald in de tumor; – na chirurgische verwijdering van een verdachte lymfeklier. Vaak worden ook biopsieën genomen van omliggende (schijnbaar normale) weefsels of van klieren in de buurt van de tumor. Het microscopisch onderzoek van een stukje weefsel door de patholoog kan een antwoord geven op volgende vragen: – – – –
goedaardig versus kwaadaardig; het celtype waaruit het gezwel is opgebouwd; de afwijking(en) van de normale ‘celdifferentiatiegraad’; de (mogelijke) afkomst van de tumor.
Meestal worden er nog aanvullende kleuringen gedaan om de diagnose te verfijnen of bepaalde tumorkenmerken aan te tonen. Een voorbeeld van dit laatste is de MSI-status (microsatellietinstabiliteit) van een tumor. Deze geeft informatie over prognose, erfelijke achtergrond en gevoeligheid voor immunotherapie. Een volledig nieuw domein is dat van de moleculaire pathologie, waarbij specifiek wordt gekeken naar kenmerken die prognostisch en/of predictief kunnen zijn. Hierbij worden technieken zoals NGS (Next-Generation Sequencing) gebruikt. Daarnaast gebeuren ook laboratoriumonderzoeken van een bloedstaal. Daarbij gaat men op zoek naar afwijkende processen in het lichaam of in bepaalde organen. Hematologische onderzoeken zijn van belang om leukemieën (bloedkankers) en lymfomen (klierkankers) te diagnosticeren. Biochemische tests sporen afwijkingen in orgaanfuncties op (bv. een gestoorde leverfunctie bij levermetastasen). Endocrinologische onderzoeken gaan na of een verlaagd of verhoogd hormoongehalte in het lichaam een indicatie is voor de aanwezigheid van bepaalde, vooral hormoonproducerende, tumoren. In enkele gevallen kunnen in een bloedstaal ook biomerkers of tumormerkers gedetecteerd worden. Dat zijn kenmerken van een tumor of producten die afkomstig zijn van een tumor en waarvan de aanwezigheid of het gehalte in het bloed een afspiegeling is van de in het lichaam aanwezige tumor. Het zijn tumorgenen, stofwisselingsproducten,
107
