Mr. Tourette en ik
Triest, maar ook hilarisch Door: Marian Henderson
Pelle Sandstrak, een Noor uit een klein vissersdorpje, schreef een meeslepend boek over zijn ziekte: Gilles de la Tourette. Het boek heet: Mr Tourette en ik. Het duurde lang voordat die diagnose werd gesteld en hij uiteindelijk behandeld werd. Voordat het zover kwam maakte hij veel trieste, maar ook hilarische situaties mee. Voorafgaand aan de boekbespreking eerst iets over de ziekte zelf, want Gilles de la Tourette worden zelden gezien en begrepen.
of zinnen moet herhalen, telspelletjes doet of dwanggedachten heeft, die tot bizarre rituelen of obsessies lijden. Dwang en drang vormen vaak een belangijk onderdeel van de ziekte. Is dit allemaal al vervelend genoeg? Je zou denken van wel, maar helaas zie je Tourette vaak in
Dwang
combinatie met andere aandoeningen, zo-
Het belangrijkste symptoom is wel dat
als ADHD, autisme, depressies en angsten.
met woorden als fuck, shit en klootzak,
de touretter lijdt aan verschillende soor-
In hoeverre die extra aandoeningen los van
zonder dat deze persoonlijk bedoeld zijn.
ten tics. Voor de diagnose is het nodig
de ziekte staan, of daar simpelweg deel
Toch is maar een tiende van de lijders
dat iemand regelmatig twee motorische
van uitmaken is niet helemaal duidelijk.
Bij Gilles de la Tourette denk je al gauw aan onverwacht gevloek of het strooien
aan dit syndroom behept met deze vloekvariant. De ziekte werd in 1885 beschreven door de neuroloog en psycholoog Gilles de la Tourette en vervolgens naar hem vernoemd. In Nederland zouden zo'n 1 op de 500 tot 2000 mensen aan
Bij Gilles de la Tourette denk je al gauw aan onverwacht gevloek of het strooien met woorden als fuck, shit en klootzak.
de ziekte lijden. Een knap ruime marge,
tics heeft, en vaak ook nog een vocale
maar de diagnose wordt dan ook in veel
tic. De tics hoeven niet gelijktijdig voor
gevallen niet gesteld, omdat de ziekte in
te komen en kunnen na verloop van tijd
Het spreekt voor zich dat mensen met
een milde vorm niet wordt herkend en
ook worden verruild voor nieuwe. De tics
deze kwaal (hij komt het vaakst voor bij
ook geen behandeling vereist.
moeten langer dan een jaar optreden,
mannen) behoorlijk geïnvalideerd kunnen
al kunnen er ook ticvrije pe-
raken. Anderen zien hen al gauw als een
riodes voorkomen van enkele
vreemde vogel. Ze worden gepest door
maanden. Vaak begint het al
andere kinderen of door hun collega's. Ze
in de vroege jeugd en wordt
hebben leerproblemen, omdat ze moeite
het erger in de pubertijd. Ge-
hebben om zich op hun schoolwerk te con-
luksvogels zien de aandoe-
centreren. Ze kunnen op latere leeftijd door
ning na hun 21ste verdwijnen.
belemmerende rituelen hun werk niet doen.
Sommigen hebben er echter
Ze worden uitgelachen en in hun zenuwen
een leven lang last van. Mo-
daarover nemen de symptomen juist toe.
torische tics zijn bijvoorbeeld
Daarom hebben ze vaak moeite met het
het veelvuldig knipperen met
leggen van contacten, ook met het ande-
de ogen, het ophalen van de
re geslacht. Soms lukt het wel om de tics
schouders,
van
een tijdje te onderdrukken, wanneer men
grimassen, maar soms kun-
in gezelschap is, maar daarna komen ze er
nen ze ook uitmonden in een
juist in verhevigde mate uit. Het is energie
soort bizar ballet. Onder vo-
die naar buiten moet. Als de stress oploopt,
cale tics wordt het maken
verergeren de symptomen. Wanneer ie-
van geluiden verstaan, zoals
mand geconcentreerd bezig is met iets wat
het schrapen van de keel,
hij leuk vindt, wordt het juist minder. Ook
kuchen, het uitspreken van
tijdens seks en slapen zijn de tics afwezig.
het
maken
Vreemde vogel
woorden of zinnetjes, grommen of snuiven. Dan kunnen
84
er ook nog gedachtentics op-
Bizarre humor
treden, zodat iemand steeds
Heb je er nog iets aan? Mensen met Gil-
in zichzelf bepaalde woorden
les de la Tourette beschikken vaak wel over
