Øystein Ekroll
Mannen i midten The Man in the Middle kene om når og kvar delane av originalskulpturen dukka opp. Dei ulike delane er teikna i målestokk 1:2 på ei udatert og usignert tegning i arkivet. (Fig. 2) I tillegg til midtdelen er det også teikna inn fire fragment av hjørnetårna. I katalogen er teikninga innført mellom teikningar som er datert 1899 og 1905, men må vere eldre. Streken minner om arkitekt Lars Solberg, som var arkitekt Christie sin assistent mellom 1884 og 1891, eller kanskje Alf Hofflund, som var assistent mellom 1886 og 1899. Det var i 1880-åra at dei fleste skulpturfunna vart gjort, særleg ved rivinga av nyare murar i koret og tårnet. Både skulpturar, gravsteinar og profilsteinar var brukt som fyllmasse i dei over 2 m tjukke murane. Inntil vidare må vi derfor rekne med at skulpturrestane dukka opp i slutten av 1880-åra.
Fig. 1: Den spesielle skulpturen av mannen står midt på vestfronten, rett over Kristus på korset. The sculpture of «the man in the middle», situated on the gable above the crucifixion above the nave’s central doorway.
Midt på vestfronten, på gavlen over Korsfestingsgruppa over hovedportalen, står ein merkeleg skulptur av ein mann i ei borg. (Fig. 1) Mange besøkande spør om datering og tolking av denne figuren, men ingen har hatt fornuftige svar å gi. Denne figuren er hogd i 1916 og sett opp på vestfronten sommaren etter. Det er ein kopi og delvis rekonstruksjon av ein mellomaldersk skulptur som i dag er ein del av steinsamlinga på Dora. Det er altså svært mange spørsmål om denne skulpturen, men historia og bakgrunnen for den nye plasseringa er aldri blitt undersøkt i detalj. Det har ikkje lukkast å finne informasjon i dagbø-
58
Etter brannen Erkebispegarden i 1983 «forsvann» skulpturen i kaoset av tusenvis av steinar. Alle hyllene i magasinet – som var ein stor kjellar kjent som «Båthuset» - var av treverk som brann opp, og alle steinane raste saman og vart liggande i store røyser. Etter lang tids opprydding og flytting er steinsamlinga no på ny katalogisert og mesteparten av steinane identifisert. Mot slutten av arbeidet dukka også restane av «mannen i midten» opp, sterkt brent og knust i fleire delar. Fleire viktige bitar manglar enno, som tre delar av tårna, hodet på skulpturen og eit stykke av midtpartiet, men det er håp om at dei stadig kan finnast og samanførast med resten av skulpturen. Det meste er likevel bevart og kunne settast saman. Eit midtriss på baksida viser at midtpartiet hadde ei breidde på 41cm. Hjørnetårna stakk ca. 4-5 cm ut på kvar side, noko som gir ei største breidde på 20 tommar eller ca. 50
