DOZ_Magazyn_05-2022

KUPUJ Z GŁOWĄ • Nowalijki – za i przeciw • PORADY I INSPIRACJE DLA CIEBIE

Nº 5

(181)

6 CENA

99

(W TYM 8%VAT)

NR 5 MA J 2022

MAJ 2022

A w maju...

na rower!

Idziemy

Anna

Kalczyńska

Miłość do sportu i aktywnego stylu życia zawdzięczam mamie

Dlaczego warto i jak przygotować się do jazdy, by obyło się bez kontuzji

Wrzuć na

ruszt!

• ZASADY ZDROWEGO GRILLOWANIA • PYSZNE PRZEPISY

kleszcza SPRAWDŹ, CO ROBIĆ, ŻEBY UCHRONIĆ SIĘ PRZED BORELIOZĄ

MATKA SWOJEJPORADY I INSPIRACJE DLA CIEBIE MATKI, CZYLI… GDY ROLE SIĘ ZMIENIAJĄ JAK SOBIE PORADZIĆ Z OPIEKĄ NAD STARZEJĄCYM SIĘ RODZICEM

WIOSENNE ALERGIE

7

RZECZY, O KTÓRYCH POWINNAŚ WIEDZIEĆ TABELA PYLENIA ROŚLIN W POLSCE

Nº 5

(181)

MAJ 2022

INDEKS 267309

Sezon na

maj 2022

Dzień Porady i inspiracje dla Ciebie

dobry

J

estem przekonana, że lektura tego wydania dostarczy Wam sporej dawki optymizmu. Bo to przecież maj! Jeden z najradośniejszych miesięcy w roku! Najwyższy czas zacząć na dobre korzystać z uroków wiosny. Na przykład rano wsiąść na rower, a po południu rozpalić grill w gronie rodziny i przyjaciół. Piszemy o tym, jak to zrobić z korzyścią dla zdrowia.

To także sezon na wiosenną alergię.

Warto poznać parę faktów na jej temat, by nie zepsuła nam plenerowych wypadów. Jeśli mowa o plenerze, to pamiętajmy o kleszczach. Jak uchronić się przed ukąszeniem, a także przed boreliozą piszemy w naszym artykule „Sezon na kleszcza”.

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON (1)

Życzę wspaniałych majowych spacerów, udanych rodzinnych wypraw i dużo, dużo słońca:-)

Miłej lektury!

Karolina Banasiak

REDAKTOR PROWADZĄCA

DOZ MAGAZYN DBAM O ZDROWIE WYTWORZONO Z MATERIAŁÓW POCHODZĄCYCH Z DOBRZE ZARZĄDZANYCH LASÓW POSIADAJĄCYCH CERTYFIKAT FSC® I Z RECYKLINGU

PISZCIE DO NAS! NA WASZE LISTY CZEKAMY POD ADRESEM MAGAZYN@DBAMOZDROWIE.PL

dbam o zdrowie

3

SPIS treści

w numerze...

Zobacz, co

inspiracje miesiąca

8 A kiedy znów zakwitną bzy...

Użyjmy całej ich mocy!

Kalendarium zdrowia

mam pytanie do...

10 Anny Kalczyńskiej

Zwyczajnie biorę swoje życie za rogi

temat miesiąca

14 7 faktów o wiosennej alergii

PISZCIE DO NAS! Droga Redakcjo!

Dziękuję za kolejny numer Waszego pisma. Od pewnego czasu staram się żyć bardziej świadomie, więc bardzo zainteresowały mnie tematy związane ze zdrowym stylem życia. Szczególnie te o kupowaniu wędlin oraz ekologicznym ogrodzie. Pierwszy dostarczył mi bardzo cennych informacji na temat tego, czym się kierować przy wyborze przetworów mięsnych, bo niestety sam ich wygląd bywa często złą wskazówką, a wędlina, która w sklepie wyglądała dobrze, okazuje się mało smaczna i szybko się psuje. Drugi zaś zainspirował mnie do zmian w moim ogrodzie. Wielki to on nie jest, ale z artykułu dowiedziałam się, ile jeszcze fajnych rzeczy mogę w nim zrobić, by wszystkim jego mieszkańcom, w tym ptakom i owadom, żyło się dobrze, a plony były jeszcze większe i zdrowsze bez używania chemii.

Alicja ze Szczyrku 4

dbam o zdrowie

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów.

Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl

60 Sezon na...

dbam o zdrowie

22 Nowinki medyczne 24 Zoom na… Sezon na kleszcza 28 Nowe terapie 30 Ważne badanie Scyntygrafia tarczycy 32 Rozmowa z lekarzem Nikotynizm to choroba 34 Zdrowie rodziny 5 substancji cofających czas 38 Zdrowie rodziny Po śladach do selenu 40 Zapytaj farmaceutkę 42 Domowa klinika Poznaj chorobę po zapachu 46 Felieton

żyję zdrowo

Niskokaloryczne szparagi 62 Dieta Specjały z rusztu 66 Przepisy Uczta z grilla

wieści z apteki

68 Porady zza pierwszego stołu

jestem eko

70 Zoom na... Czystość w zgodzie z naturą 74 W zgodzie z naturą Niezwyczajna zwyczajna pokrzywa 76 Mam patent na… Katarzyna Cerekwicka Cenię proste pomysły

dbam o urodę 78 Zoom na...

5 skutecznych sposobów na cellulit

to jest mój czas 84 Zoom na...

48 Zoom na... Czas na rower Teraz ja stanę się dla ciebie oparciem 52 W dobrej formie Jak się pozbyć oponki 88 Seksuolog radzi 54 W dobrej formie Nigdy więcej bólu karku Co zabija namiętność w związku 90 Myśl miesiąca jem zdrowo 92 Prawo Lepiej zapobiegać niż leczyć 56 Zoom na... Nowalijki: za czy przeciw?

94 Podróże Kołobrzeg – nadmorski kurort – bierzemy je pod lupę!

98 Krzyżówka Zapraszamy na www.dbamozdrowie.pl dbam o zdrowie

5

Poznajcie naszych

ekspertów

Drodzy Czytelnicy, misją Ekspertów DOZ.pl jest dostarczanie rzetelnych rad, a Program Ekspertów DOZ.pl umożliwia Wam kontakt z Farmaceutami. Ich wsparcie możecie uzyskać, pisząc do nas pod adres magazyn@dbamozdrowie.pl, ale także za pośrednictwem czatu w aplikacji DOZ.pl.

Wydawca

Bez Recepty Sp. z o.o.

94-406 Łódź, ul. Kinga C. Gillette 11 tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu

Projekt, redakcja, wykonanie

Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. j.

04-035 Warszawa, ul. Motorowa 1 Recepcja tel. 22 51 70 500 magazyn@dbamozdrowie.pl www.bauer.pl

Redaktor naczelna

Izabela Raduszewska

Redaktor prowadząca Karolina Banasiak

Redaktor kontentu

Urszula Zubczyńska

Sekretarze redakcji

Magdalena Łuków, Magdalena Bauman DR N. FARMACEUTYCZNYCH

MGR FARMACJI

KRZYSZTOF SŁOMIAK

JOANNA NACZYŃSKA

AUTOR TEKSTÓW O NOWYCH TECHNOLOGIACH I CHOROBACH CYWILIZACYJNYCH

PODEJMUJE TEMATYKĘ ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I RECEPTUR APTECZNYCH

Korekta

Marika Heldwein

Zespół redakcyjny

Ewa Adamiak, Marzena Bartoszuk, Magdalena Bauman, Agnieszka Czechowska, Anna Grzelczak, Aleksandra Jaworska, Magdalena Kozińska, Barbara Lasota, Magdalena Łuków, Diana Ożarowska-Sady, Małgorzata Świgoń, Barbara Tuleja

Współpraca

Alicja Daszkiewicz, Cezary Kubaszewski, Magda Maciejczyk Dorota Mikłaszewicz, Marta Stachura

Projekt graficzny

Maciej Moszyński, Katarzyna Rawska, Ewa Rozum

Zespół graficzny

Agata Baranowska, Marcin Mazur, Ewa Rozum (grafik prowadzący), Renata Szwarc MGR FARMACJI

DR N. FARMACEUTYCZNYCH

MGR FARMACJI

Fotoedycja

KAROLINA BANASIAK

EWA DEMBOWSKA

MAGDALENA JACHORSKA

Kamila Mejran i Agnieszka Posiewka

REDAKTOR PROWADZĄCA DOZ MAGAZYN, SPECJALISTKA W DZIEDZINIE KOSMETYKÓW I ZIOŁOTERAPII

ODPOWIADA NA WASZE PYTANIA DO FARMACEUTKI

PRACOWNIK NAUKOWY, AUTORKA PUBLIKACJI DOTYCZĄCYCH BEZPIECZEŃSTWA FARMAKOTERAPII I ZDROWIA KOBIET

Asystentka redakcji Agnieszka Klepacz

Zdjęcie na okładce

TVN/ Marlena Bielińska MOVE PICTURE

W stworzeniu tego wydania Magazynu dbam o zdrowie pomogli nam również:

Zdjęcia w magazynie

123RF/Picsel (chyba że zaznaczono inaczej)

Reklama pharma

BARBARA LASOTA MGR INŻ. ŻYWIENIA CZŁOWIEKA ABSOLWENTKA WYDZIAŁU ŻYWIENIA CZŁOWIEKA SGGW

DR MONIKA PONICHTERA-KASPRZYKOWSKA psycholog, artreterapeutka, prowadzi diagnostykę psychologiczną i interwencję kryzysową

Magdalena Ruszkowska tel. +48 885 500 881 reklama@dbamozdrowie.pl

Reklama no-pharma

Katarzyna Kilanowska tel. 48 692 461 080 Katarzyna.Kilanowska@bauer.pl

Druk

Quad/Graphics Europe Sp. z o.o.

07-200 Wyszków, ul. Pułtuska 120

BĄDŹ EKOLOGICZNY.

Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

AGNIESZKA SKOWROŃSKA KOSMETYCZKA SALON KOSMETYKA UPIĘKSZAJĄCA WARSZAWA

6

dbam o zdrowie

LEK. MED. MARTA STARZYK PSYCHIATRA, LEKARZ RODZINNY LUX MED, WARSZAWA

AGNIESZKA CZECHOWSKA ABSOLWENTKA SEKSUOLOGII KLINICZNEJ, EDUKATORKA SEKSUALNA

Zapraszamy na www.dbamozdrowie.pl.

INSPIRACJE

A kiedy znów zakwitną bzy Użyjmy całej ich mocy!

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

L

ilak pospolity, zwany bzem, to wyjątkowa roślina, która może nie tylko zdobić nasze wnętrza pięknymi kwiatostanami i wypełniać je cudowną wonią. Lilak ma także własności zdrowotne i pielęgnacyjne. I to nie tylko jego kwiaty, lecz także kora oraz liście.

Dzięki obecnym w tej roślinie glikozydom, fenyloetanoidom, flawonoidom, lignanom, olejkom eterycznym czy garbnikom działa ona przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, przeciwkaszlowo i moczopędnie. Wspomaga odporność organizmu, walkę z pasożytami oraz grzybami w układzie pokarmowym.

Ochrania wątrobę i oczyszcza ją ze złogów oraz toksyn. Lilak jest znakomity na choroby reumatyczne. Można go też stosować do odkażania skóry oraz błon śluzowych, ponieważ ma właściwości aseptyczne. Szybko redukuje obrzęki pod oczami. Kwiatostany oraz korę lilaka stosuje się zarówno w postaci świeżej, jak i po ususzeniu, przyrządza się z niego odwary oraz napary.

8

dbam o zdrowie

kalendarium

...

10

milionów – tyle bakterii bytuje na szczoteczce

do zębów. Ciepło i wilgoć panujące w łazience są dla nich znakomitą pożywką, szczególnie w sezonie infekcji. Aby temu przeciwdziałać, należy wymieniać szczoteczkę co najmniej raz na 3 miesiące i po każdej chorobie, a raz na tydzień przelać ją wrzątkiem lub potrzymać kwadrans w płynie do dezynfekcji ust.

MAJ 3 maja Dzień Chorych na Astmę i Alergię

Szacuje się, że w samej Polsce jest obecnie aż 4 mln osób cierpiących na te schorzenia, na świecie ponad miliard. Dlatego alergia oraz astma uznane zostały za choroby epidemiczne. Ich przyczyną jest głównie zanieczyszczenie powietrza, ale też palenie tytoniu: zarówno papierosów, jak i liquidów, a także duże spożycie alkoholu.

14 maja Międzynarodowy Dzień Farmaceuty

Ma na celu zwrócenie uwagi na ludzi, bez których pełna opieka medyczna nie byłaby możliwa.

Uświadamia nam, jak ważna i odpowiedzialna jest ich praca, związana nie tylko z wydawaniem leków, lecz także wsparciem pacjentów szukających pierwszej pomocy w chorobie.

31 maja Światowy Dzień Bez Papierosa

To okazja, by przypomnieć, jak wielkie spustoszenie sieje w naszych organizmach ten nałóg.

Cztery tysiące związków chemicznych, w tym 40 rakotwórczych, które trafiają do organizmów aktywnych i biernych palaczy niszczy płuca, zwiększa ryzyko udaru i zawału, zachorowania na miażdżycę czy nadciśnienie, a także na nowotwory, np. pęcherza moczowego. Z badań wynika, że palenie najgroźniejsze jest dla młodych ludzi, dewastacja starszych organizmów przebiega nieco wolniej.

Więcej o tym, jak rozprawić się z nałogiem, w rozmowie na str. 32 dbam o zdrowie

9

MAM pytanie do…

Zwyczajnie

biorę swoje życie

za rogi!

Kariera jest dla niej ważna, ale na pierwszym miejscu stawia rodzinę.

Nie była wychowywana pod kloszem i tak stara się postępować ze swoimi dziećmi. Ale zawsze się wzrusza, gdy patrzy na relacje swojej mamy z wnukami. Jak ze sobą rozmawiają, spędzają razem czas...

ROZMAWIAŁA MAGDA MACIEJCZYK

Anna Kalczyńska

T

o z nią zaczynają dzień miliony widzów „Dzień dobry TVN”.

Prywatnie jest szczęśliwą żoną Macieja i mamą trójki dzieci: dwunastoletniego Janka, o rok młodszej Hani i Krysi, która przyszła na świat w trzecie urodziny brata.

Córka pary aktorów Haliny Rowickiej i Krzysztofa Kalczyńskiego. Z domu wyniosła nie tylko wielki apetyt na udane życie...

ZDJĘCIA: AKPA (2)

Piękny uśmiech, promienna twarz... Jak pani to robi, jak dba o cerę?

Mam małe rytuały, jak każda kobieta. Kiedy mam wolny dzień, staram się, aby skóra oddychała.

W dni "nietelewizyjne" w ogóle się nie maluję, wklepuję jedynie krem. Jeśli pracuję, po programie mam na twarzy grubą warstwę telewizyjnego make-upu. Bardzo pilnuję demakijażu, a potem 10

dbam o zdrowie

stawiam na intensywne nawilżanie i odżywianie. Ponadto przynajmniej dwa razy w tygodniu stosuję maskę na twarz i regularnie sięgam po peelingi. Poza tym nigdy nie wychodzę z domu bez kremu z filtrem. Gdy chodzę po górach albo jeżdżę na rowerze – obowiązkowo sięgam po kosmetyk z filtrem SPF 50.

Wspomniała pani o pracy. Zwłaszcza ta przed kamerą oznacza stres, który trzeba rozładować.

Jeśli tylko mogę sobie na to pozwolić, po programie zamykam się w swojej garderobie i daję myślom odpocząć. Potem pakuję się i jadę prosto do domu, mojej oazy. Fajnie jak jestem sama, ale już od dawna nie miałam takiej okazji, bo mąż pracuje często online, a dodatkowo pomieszkują u nas osoby z Ukrainy. Pozbywam się nadmiaru emocji, gdy idę na

spacer do lasu. Natura, na którą mogę spojrzeć z oddali, niesamowicie mnie regeneruje i przywraca właściwe proporcje. Bieganie, rower, basen... Każda aktywność fizyczna to dla mnie świetny rodzaj zmęczenia, który daje odpocząć głowie i dodaje energii.

To prawda, że zamiłowanie do sportu ma pani w genach po rodzicach?

Rodzice nigdy nie koncentrowali się na jednej dyscyplinie ani na wynikach. Sport był dla nich przyjemnością, myślę że zawodowym sposobem na to, by ciało było sprawne. Mojemu tacie bardzo na tym zależało. Zaczynał dzień od gimnastyki i pilnował tego do końca życia. Chodził na treningi, basen, grał w tenisa. Nawet w starszym wieku wolał pieszo iść na zakupy, niż pojechać samochodem. Mój brat Filip jeździ na rowerze, biega. A siostra Marysia,

PRA CA Dzien WAŻNJEST A! nikar w k

at TV Oglą N pracuje elewizyjn d TVN2 aliśmy ją od 2002 a, 4 „Stud m.in. w na anten r. ie „ i i świa o Europa Pegazie” ” , , t ” „ infor macy oraz serw Polska jny isa prow adzi ch. Od 2 ch „Dzie 014 TVN” ń Dobry r. .

młodsza ode mnie o 14 lat, która mieszka w Kopenhadze, gra w lidze amatorskiej siatkówki.

Oboje startują w triathlonie (to kombinacja pływania, kolarstwa i biegania). Mama sport lubiła i lubi, i wciąż uprawia dla samej frajdy i emocji pływanie oraz jazdę na nartach.

Widziałam na Instagramie, że i pani ćwiczy codziennie. Jaką aktywność lubi pani najbardziej?

Ostatnio z moim mężem odkryliśmy skituring (to rodzaj narciarstwa zjazdowego, które wymaga, by samemu wejść na górę). Dzięki temu w tym roku trzy razy weszłam na Kasprowy, a są to trzygodzinne forsowne wyprawy.

Moim największym osiągnięciem jest Kopa Kondracka. Z kolei latem naszą pasją jest jazda na rowerze. Odkryłam ją w zeszłym roku, gdy mąż podarował mi na urodziny lekki rower szosowy. Mój dzienny rekord to na razie 60 km.

Mąż pokonuje dwa razy więcej. Ale tak naprawdę chyba najbardziej kocham sporty wodne, szczególnie kitesurfing, dzięki któremu można odkrywać przepiękne miejsca na Ziemi.

Porozmawiajmy o mamie. Często mówi pani, że się przyjaźnicie.

To prawda. Zawsze miałyśmy świetne relacje, żadnego większego konfliktu. Dzisiaj dbam o zdrowie

11

MAM pytanie do…

ciągniemy jedna drugą w strony, które nas interesują. Kiedy jedziemy na narty, często zabieramy mamę ze sobą. Natomiast gdy jesteśmy nad morzem, mama mobilizuje mnie, aby iść rano pływać w Bałtyku. Mamy porozumienie dusz, wynikające z podobnych zainteresowań. Wciąż mówi mi o spektaklach czy filmach, jakie warto obejrzeć. Jeśli jedna przeczyta dobrą książkę, to natychmiast poleca albo daje tej drugiej.

Co ostatnio razem czytałyście?

Mama podarowała mi najnowszą książkę Krzysztofa Zanussiego „Czy warto umierać za smartfona”, krótkie filozoficzne rozważania o współczesności. Ja mamie poleciłam „Anomalie” Hervé Le Tellier. Ostatnio czytałyśmy i dużo rozmawiałyśmy o książce geopolityka Jacka Bartosiaka i publicysty historycznego Piotra Zychowicza „Nadchodzi III wojna światowa”.

Jak się okazało, dotyka obecnych wydarzeń na Ukrainie. Mama jest osobą szalenie wrażliwą, przejętą światem i sprawami, które dzieją się dookoła. Zawsze ciekawie spędza się z nią czas. Ma poczucie humoru i dystans do siebie.

Zwierzacie się sobie?

Niekoniecznie. Wiem, że niezależnie, co się stanie, zawsze będzie przy mnie. Rozmawiamy o wielu rzeczach, narzekamy, komentujemy, ale... mamy taką niepisaną umowę, że nie dotykamy spraw bardzo intymnych. Osobiste sprawy rodziców również były tylko jej historiami.

W czym jeszcze rozpoznaje pani w sobie swoją mamę?

Odziedziczyłam po niej temperament. Mamy podobny poziom empatii i ambicję. Odkąd 12

dbam o zdrowie

pamiętam, pchała mnie do działania, namawiała do studiowania kolejnych kierunków, zachęcała do podejmowania wyzwań typu staż za granicą. Stała na stanowisku: wszystko się da pogodzić i nie wolno rezygnować z szans, tylko brać życie za rogi. Wciąż uważa, że nie ma takiej liczby zadań, która by mnie przerosła, i pilnuje, żebym nie szukała wymówek typu: jestem zajętą matką, dzieci mnie potrzebują i dlatego czegoś nie zrobię bądź się w coś nie zaangażuję.

Jestem tak samo czuła, podobnie dbam o dzieci, wspieram i namawiam je do przekraczania różnych barier i walki ze słabościami.

Jest pani mamą kontrolującą?

W młodości, gdy wyobrażałam sobie siebie w tej roli, zakładałam, że będę ostra i wymagająca.

Lubię się porządnie zmęczyć. Dlatego ćwiczę w siłowni, biegam i jeżdżę na rowerze.

Prawda jest taka, że jestem rozpieszczającą mamą. Szczęśliwie wyszłam za mąż za wspaniałego mężczyznę, który wychowanie syna i córek traktuje jako swój życiowy priorytet, więc dzielimy się codziennymi obowiązkami.

Cudowny, czuły i uwielbiany przez dzieciaki tato jednocześnie jest też tą osobą, która bardziej wymaga i goni do lektur. Z kolei ja pozwalam po szkole poleżeć na kanapie

SPECJALISTYCZNY SZAMPON PRZECIWŁUPIEŻOWY

W KILKU SŁOWACH

H-PURIN SPECIAL

Wciąż się uczy

regulujący mikrobiom skóry

Od mamy słyszała, że nigdy nie jest się za bardzo zajętym, by nie móc robić więcej dla siebie i innych, by wciąż się uczyć i rozwijać.

Stara się o tym pamiętać. I to samo mówi swoim dzieciom.

NOWOŚĆ !

Wzrusza się na wizji

100%

Ma w sobie dużo empatii, co też odziedziczyła po mamie. Gdy w „Dzień dobry TVN” pokazano materiał o ukraińskim uczniu szkoły muzycznej, który uciekając przed wojną zabrał tylko nuty, bo instrument był zbyt duży, głos uwiązł jej w gardle, a do oczu napłynęły łzy.

REDUKCJI SWĘDZENIA*

* Badanie In vivo po 2 tygodniach stosowania w Centrum Naukowo-Badawczym Dr Irena Eris.

Już zaplanowała wakacje

i oglądać bajkę, nie zakazuję jedzenia słodkości. W ten sposób staramy się balansować obowiązki i przyjemności. Nasze dzieci chodzą do dwujęzycznej szkoły, zaczynają zajęcia o 8.00, a kończą nawet o 18.30. Do tego mają lekcje pianina i treningi sportowe. Rozumiem, że bywają po prostu zmęczone. Dlatego lody po szkole, spacery to nasze rytuały. Poza tym codziennie wieczorem przed snem żegnamy się przytulaskami, piosenkami i rozmowami.

Widuje się panią na targu, gdy kupuje warzywa i zioła. Gotuje pani sama?

Jak mogłabym tego nie robić, mając trójkę dzieci? Nie korzystam z firm cateringowych, nie zatrudniam pomocy do gotowania. Moje dzieci pod tym względem są bardzo rozkapryszone przez wspaniałe kuchnie mojej teściowej i mamy. Kiedy ma się takie wzory, to trzeba nieźle gonić, aby

dorównywać. Do tego dzieciaki są wybredne. Muszę przygotowywać codziennie coś innego. Przede wszystkim lubią jeść mięsne potrawy. Oczywiście staram się je namawiać na kuchnię warzywną, którą sama lubię, jednak z takim sobie skutkiem. Na przykład niedawno zrobiłam zapiekankę z ziemniaków, bakłażanów i soczewicy pod pierzynką z sosu beszamelowego i... musieliśmy zjeść ją z mężem sami. I kombinować, co ugotować dla pozostałych domowników. Nigdy nie przypuszczałam, że moje macierzyństwo skończy się na kuchni! (śmiech) A poważnie: jestem typową mamą trójki dzieci. Poza tym, że pracuję w telewizji, moje codzienne życie wygląda podobnie jak każdej spełnionej żony, matki trojga dzieci i zwyczajnie trzeba sobie ze wszystkim radzić. I nie chciałabym być w innej sytuacji. Bywam zmęczona, ale jednocześnie to one dają mi niesamowity napęd.

REKLAMA

Jak zwykle pojadą na camping w Chałupach, gdzie jedynym ich zmartwieniem jest pogoda, bo od niej zależy czy będą uprawiać kitesurfing. Inny ich wakacyjny rytuał to coroczny dwutygodniowy wyjazd do Bretanii. W tym roku jednak postanowili zmienić miejsce.

Wynajmą rowery i będą podróżować szlakiem zamków nad Loarą.

INNOWACYJNA FORMUŁA SCALPSHIELD PRZYWRACA RÓWNOWAGĘ MIKROBIOMU SKÓRY GŁOWY ZWALCZAJĄC ŁUPIEŻ SUCHY I MOKRY

TEMAT miesiąca

7 alergii

faktów o wiosennej

Zamiast cieszyć się piękną pogodą i zielonością traw, kichasz, prychasz i nie masz na nic siły? To prawdopodobnie objawy uczulenia. Choroba ta może pojawić się w każdym wieku!

TEKST AGNIESZKA CZECHOWSKA 14

dbam o zdrowie

pytamy eksperta

2,5%

MGR FARM. JOANNA NACZYŃSKA

Po jakie środki bez recepty może sięgnąć pacjent, gdy nasilą się u niego objawy alergii wziewnej?

O tyle w ciągu roku rośnie liczba alergików na świecie.

To rekord! Żadna z chorób cywilizacyjnych nie wykazuje aż takiego tempa wzrostu.

W przypadku nasilenia się alergii wziewnej można poratować się dostępnymi doustnymi lekami przeciwhistaminowymi. Wśród nich znajdują się preparaty przeciwalergiczne nowej generacji, które mogą być stosowane raz na dobę, a takie działania niepożądane jak senność i suchość w jamie ustnej są odczuwane w mniejszym stopniu. Dobrze sprawdzają się również preparaty doustne zawierające połączenie składnika przeciwalergicznego z lekiem obkurczającym błonę śluzową nosa i zmniejszającym katar. Objawy kataru siennego można także łagodzić, stosując miejscowo spray do nosa ze składnikiem przeciwalergicznym i środkiem obkurczającym błonę śluzową nosa.

U osób dorosłych, u których zdiagnozowano sezonowe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa, można przez krótki czas zastosować aerozol do nosa z glikokortykosteroidem.

S

tatystyki mówią, że 40 proc. społeczeństwa ma alergię. Wiele z tych osób właśnie zaczyna najgorszy dla siebie czas. Jako pierwsze objawy uczulenia na pyłki roślin zaczynają odczuwać osoby, które mają alergię na olchę i leszczynę. Niedługo później dołączają do nich uczuleni na brzozę. Objawy tych alergii o tej porze roku często są lekceważone i mylone z typowymi dla wiosny infekcjami. Za ten błąd niektórzy płacą drogo – nie dość, że nieprawidłowo leczona alergia zaburza codzienne funkcjonowanie, może także przerodzić się w coś znacznie bardziej groźnego, np. astmę. Dlatego warto wiedzieć o tej chorobie jak najwięcej, szczególnie że narażony na nią może być każdy z nas – od niemowlaka do zaawansowanego wiekiem seniora.

Calcium

REKLAMA

suplement diety Polecany dla osób chcących uzupełnić dietę w wapń i magnez. Wapń przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego oraz bierze udział w procesie podziału i specjalizacji komórek.

Magnez natomiast przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Tabletki musujące, 16 szt.

1

Skąd bierze się uczulenie i dlaczego tylko niektórzy na nie chorują?

Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na czynniki obojętne, czyli takie, które teoretycznie nam nie zagrażają. Zalicza się do nich nie tylko pyłki roślin, ale również m.in. roztocza kurzu, pleśnie i niektóre składniki pokarmowe (np. białko mleka krowiego) czy metale. U części osób układ odpornościowy zaczyna traktować je jako niebezpieczne, co z kolei wywołuje w organizmie kaskadę reakcji immunologicznych: wytworzenie przeciwciał i uwolnienie substancji odpowiedzialnych za procesy zapalne (m.in. histaminy). Dlaczego tak się dzieje? Nie do końca wiadomo. Na pewno znaczenie ma czynnik genetyczny - z badań wynika, że jeśli jedno z rodziców jest alergikiem, istnieje dbam o zdrowie

15

TEMAT miesiąca

40 proc. ryzyko, że dziecko także będzie borykało się z tym problemem (gdy oboje rodzice cierpią na uczulenie, to ich dziecko na 70 proc. też będzie chorować).

Wpływ na rozwój alergii ma także tzw. chemizacja życia. Nasz układ odpornościowy „szaleje”, gdy np. używamy na co dzień silnie działających kosmetyków lub detergentów. Od wewnątrz zaś atakują nas dodawane do żywności barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, itd. Drogi oddechowe z kolei nadweręża smog i inne zanieczyszczenia. Lekarze alarmują, że szkodliwe jest również nadużywanie antybiotyków, które walcząc z patogenami, niszczą naturalną mikrobiotę warunkującą odporność. W efekcie pozbawiamy układ immunologiczny stymulacji niewielkimi dawkami alergenów (a to uczy naszą odporność prawidłowych reakcji). Co istotne, to, że w dzieciństwie nie chorowaliśmy, nie daje nam żadnej gwarancji na przyszłość. Alergia może pojawić się w każdym wieku, nawet po sześćdziesiątce.

Kalendarz pyleń To ważne narzędzie dla alergika – wiedząc, co kiedy pyli, możemy unikać kontaktu z alergenami, np. nie planować wycieczki do lasu.

Dużym ułatwieniem są aplikacje dla alergików i interaktywne mapy w internecie, np. www.alergen.info.pl Polska podzielona jest na nich na 3 obszary pylenia. Możemy w każdej chwili sprawdzić, jakie rośliny pylą na interesującym nas terenie.

16

dbam o zdrowie

2

Czy objawy alergii to głównie kichanie?

Często choroba zaczyna się niewinnie, właśnie od częstszego kichania, osłabienia i zaczerwienienia spojówek oczu. Objawy te pojawiają się cyklicznie, o tej samej porze roku, często wiosną. Niestety, bywają mylone z powszechnie pojawiającymi się infekcjami sezonowymi. A to może opóźnić rozpoznanie i leczenie choroby. To z kolei może być niekorzystne dla organizmu i naszego samopoczucia.

Dlatego jeśli poniższe objawy pojawiają się u ciebie cyklicznie, koniecznie powiedz o tym swojemu lekarzowi: • obfity, wodnisty katar • intensywne kichanie (wiele razy z rzędu) • kaszel (również w nocy)

3

Jak sprawdzić, co wywołuje objawy uczulenia?

Są osoby, które machają ręką na okresowe dolegliwości, licząc na to, że same kiedyś miną, lub wychodząc z założenia, że to „tylko” alergia. To duży błąd.

Dzięki niemu znacznie łatwiej Alergie nie tylko mogą się zabędzie zdiagnozować, co cię ostrzać (czasem katar i zapalenie naprawdę uczula. spojówek są tak silne, że utrudniaKażdego dnia opisuj w nim swoją codzienną egzystencję). Mogą je samopoczucie i związane z nim też łączyć się w grupy (patrz: inforreakcje organizmu (katar, kaszel, macje o alergii krzyżowej na naZAPISKI ALERGIKA TO biegunka, ból głowy).

NIEOCENIONA POMOC DLA stępnych stronach) lub zmieniać Drobiazgowo notuj okoliczności, LEKARZA ALERGOLOGA. swoją postać – jedna forma uczuw których te reakcje się nasilały lenia często przechodzi w inną, (czy gorzej było w ciągu dnia, czy znacznie groźniejszą (np. katar w w nocy, czy źle poczułaś się w do• problemy ze swobodnym oddyastmę). Lekarze nazywają to marmu, albo u koleżanki, która ma chaniem przez nos szem alergicznym. psa, na spacerze, itp.)

• świąd podniebienia lub dysBy do tego nie dopuścić, warDodatkowo warto zapisywać komfort gardła. to sprawdzić, co wywołuje objaswoje menu oraz nazwy użytych Warto wiedzieć, że w przeciwieńwy. Niestety, o tej porze roku jest kosmetyków i detergentów. stwie do infekcji wirusowej, alerjuż na to nieco za późno. W diagii nie towarzyszą objawy ogólgnostyce alergii wziewnej najlenoustrojowe (silny ból gardła czy piej sprawdzają się bowiem testy mięśni, gorączka), które dość szybko się wycofują. alergiczne, które z zasady wykonuje się w okresie wyUwaga! Zdarza się też, że reakcja alergiczna przeciszenia objawów. W przypadku uczulenia na pyłbiega wyjątkowo gwałtownie, towarzyszy jej obrzęk ki drzew i traw najlepiej robić je na przełomie jesieni (także ust, języka, szyi), atak duszności. To tzw. i zimy, kiedy drzewa i trawy nie pylą, a w powietrzu wstrząs anafilaktyczny, który wymaga natychmiaznajduje się bardzo mało alergenów. Wówczas możstowej pomocy lekarskiej. Dlatego warto zachować na bowiem bezpiecznie odstawić leki na alergię. A to czujność i w razie wystąpienia tego typu symptowarunek konieczny, by jakiekolwiek testy dały miaromów jak najszybciej wezwać karetkę! dajny wynik.

PROWADŹ DZIENNICZEK ALERGIKA

Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski, który

REKLAMA

zawiera informacje o objawach oraz występowaniu chorób alergicznych w rodzinie, nawykach, przyjmowanych lekach. W dalszej kolejności lekarz kieruje chorego na testy alergiczne. dbam o zdrowie

17

TEMAT miesiąca

Dzieci wychowywane ze zwierzętami

rzadziej są uczulone na alergeny odzwierzęce. Efekty daje też obecność w domu psa i kota – tworzy się środowisko tzw. małej farmy, co zabezpiecza maluchy przed alergią w przyszłości.

4

Czym leczy się alergię wziewną?

Najpopularniejsze w terapii alergii są leki antyhistaminowe. Ponieważ niektóre z nich można kupić bez recepty, tego typu środki wciąż należą do najczęściej stosowanych. Warto wiedzieć jednak, że preparaty tego typu nie leczą choroby, a jedynie minimalizują objawy uczulenia. Standardowo w przypadku alergii na pyłki stosuje się również glikokortykosteroidy donosowe i wziewne (w postaci inhalatorów). Leki te mają działanie przeciwzapalne i zwykle podaje się je przewlekle.

Zastosowanie mają również leki antyleukotrienowe (szczególnie gdy alergia wywołuje astmę). Jednak

Woda morska hipertoniczna

REKLAMA

Wyrób medyczny w postaci sprayu do nosa. Zawiera hipertoniczny roztwór bogaty w naturalne składniki mineralne wody z głębin Oceanu Atlantyckiego.

Zalecany w przypadku niedrożności nosa.

100 ml

18

dbam o zdrowie

najlepszą i jak dotąd najskuteczniejszą metodą leczenia przyczynowego jest immunoterapia alergenowa, nazywana potocznie odczulaniem.

Jej celem jest zmniejszenie wrażliwości układu odpornościowego tak, by tolerował alergen powodujący chorobę. Efekt terapii jest długotrwały i naprawdę odczuwalny – kontakt z alergenem nie wywołuje już przykrych objawów (u osób silnie uczulonych objawy mogą pojawić się, ale ich nasilenie jest znikome). Najcenniejszym skutkiem tego typu leczenia jest jednak zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby alergicznej i pojawieniu się astmy. Minusem terapii jest czas jej trwania – minimalny okres odczulania to 3 lata, a optymalny – 5 lat. Leczenie polega na podawaniu co 7-14 dni zastrzyków lub stosowaniu doustnie kropli albo tabletek zawierających substancję uczulającą. Pierwsze efekty leczenia odczuwa się po roku terapii. Odczulanie obejmuje alergeny wziewne, zewnątrzdomowe (pyłki drzew, traw, chwastów) oraz wewnątrzdomowe (alergeny roztoczy, kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśni), a także jad owadów błonkoskrzydłych. Metodę tę stosuje się u osób, które ukończyły piąty rok życia. Górna granica wieku nie jest określona. Możemy więc równie skutecznie odczulać dziecko, jak i nawet siedemdziesięciolatka.

To się krzyżuje!

Sprawdź, na co powinnaś uważać, jeśli cierpisz na jakiś rodzaj alergii.

ALERGIA NA...

ALERGIA KRZYŻOWA To sytuacja, gdy jesteśmy uczuleni na alergen, który występuje w kilku różnych miejscach, np. równocześnie w pyłkach traw i pewnych pokarmach. I jeśli już uczuliliśmy się na ten alergen wdychając pyłki, możemy się dodatkowo uczulić na jego odpowiednik choćby w owocach czy warzywach. Wówczas po zjedzeniu takiego pokarmu zaczynamy kichać, łzawią nam oczy, na skórze pojawia się wysypka. Może też wystąpić zespół alergii jamy ustnej – chrypka, swędzenie ust, języka oraz podniebienia. Warto wiedzieć, jakie zestawy mogą być zagrożeniem.

5

REAGUJE KRZYŻOWO

Brzoza

jabłko, gruszka, śliwka, brzoskwinia, banany

Trawa

seler, surowe pomidory, cebula, pszenica

Bylica

marchew, papryka, kminek, orzechy, koperek

Kurz

krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki

Ambrozja

melon, seler

Sierść kota

mięso wieprzowe

Pióra ptaków

jajka i mięso drobiowe

Leszczyna

orzechy

Olcha

rumianek

Jak zmniejszyć nasilenie objawów wiosną?

Jeśli wiesz, że masz uczulenie na pyłki, warto wiosną nieco zmienić swoje zwyczaje. Dzięki kilku prostym sztuczkom wpływ alergenów na organizm będzie znacznie mniejszy. Warto np. wychodzić na spacer tylko po deszczu – stężenie pyłków w powietrzu jest wtedy mniejsze (szczególnie intensywne jest w dni wietrzne oraz słoneczne).

Dobrze jest również nosić okulary przeciwsłoneczne. Zatrzymują one dużą część uczulających pyłków (nawet jeśli nie masz wady wzroku, warto kupić także okulary ze zwykłymi szkłami i nosić je, gdy jest pochmurno). Doskonale działają również maseczki. Nawet zwykła maska bez filtrów redukuje

wdychanie pyłków aż o 95 proc.! Jeśli ich nie lubisz, przed wyjściem z domu nanieś choć odrobinę wazeliny w okolicy dziurek nosa. Część pyłków się wtedy do niej przyklei, a nie będzie miało nadal bezpośredniego kontaktu ze skórą, bo wazelina się nie wchłania, lecz stanowi barierę. Po powrocie z dworu dobrze jest umyć ręce i twarz, przepłukać nos oraz oczy, by usunąć alergeny. A najlepiej wziąć po prostu prysznic i spłukać też włosy (dotyczy to również osób mieszkających razem z alergikiem!).

Kąpiel warto też zafundować śluzówkom – sięgając po krople do oczu (możemy użyć także zwykłej soli fizjologicznej) i przepłukując nos wodą morską w sprayu lub samodzielnie przygotowanym roztworem (dajemy wtedy płaską łyżeczkę soli na 1/2 litra letniej wody). dbam o zdrowie

19

TEMAT miesiąca

W PRZYPADKU PODEJRZENIA ASTMY, KONIECZNE JEST WYKONANIE DODATKOWYCH BADAŃ, W TYM RTG PŁUC (LUB TOMOGRAFII) ORAZ SPIROMETRII, KTÓRA OKREŚLA POJEMNOŚĆ PŁUC.

6

Czy są naturalne terapie, które faktycznie zmniejszają objawy alergii?

Naturalne metody – szczególnie w cięższych przypadkach alergii – nie zastąpią leków. Mogą jednak łagodzić nadwrażliwość organizmu lub objawy uczulenia.

Tak działa np. witamina C. Dlatego osoby, które z powodu alergii często mają infekcje górnych dróg oddechowych, powinny jadać sporo warzyw i owoców, które są jej naturalnym źródłem. Hitem wśród alergików jest też czarnuszka. Olej z jej nasion wykazuje działanie przeciwzapalne, podobne do leków z cetyryzyną. Pomaga też w terapii alergii skórnych i atopii. Dorośli mogą

W PRZYPADKU ALERGII WZIEWNEJ, SZCZEGÓLNIE GDY WYWOŁUJE ONA KASZEL, WAŻNE JEST WYKONYWANIE ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH. ZWIĘKSZAJĄ ONE OGÓLNĄ SIŁĘ, WYDOLNOŚĆ I ZDROWIE PŁUC. TO ZMNIEJSZA RYZYKO POWIKŁAŃ W POSTACI ASTMY.

20

dbam o zdrowie

spożywać łyżkę oleju dziennie (trzeba go trzymać w lodówce). Można nim także smarować zmiany na skórze.

7

Czy to prawda, że alergia wziewna może łączyć się z uczuleniem na wino?

Tak, to prawda. Wino i piwo zawierają histaminy, które mogą nasilić alergię albo wręcz wywołać reakcję alergiczną.

Histaminy to te same związki, które organizm osoby uczulonej uwalnia po zetknięciu się np. z pyłkami traw. U osób cierpiących na alergię wypicie wina (szczególnie czerwonego) lub piwa może spowodować salwy kichania, łzawienie czy kaszel.

Respiprogram to proste i tanie urządzenie do ćwi-

czeń oddechowych.

Dzięki niemu można także zmierzyć objętość wdychanego powietrza na sekundę (koszt to około 30 zł).

NOWINKI medyczne JAK RATOWAĆ SKÓRĘ PALACZA?

Warto

Palenie odbija się nie tylko na zdrowiu, lecz także na wyglądzie. Skóra staje się przesuszona i ziemista, pocięta siateczką zmarszczek, zawsze jakby zmęczona.

Aby ją regenerować, warto sięgać po preparaty, które silnie ją nawilżą i odżywią, bogate w mocznik, ceramidy i kwas hialuronowy, wit.

A, C i E w dużym stężeniu, które są przeciwutleniaczami oraz pobudzają syntezę kolagenu i elastyny. Z kolei flawonoidy i saponiny wzmacniają ścianki naczyń krwionośnych, a koenzym Q10 chroni przed rozpadem kolagenu.

ODPORNOŚĆ ROŚNIE JAK NA DROŻDŻACH Drożdże mają wiele prozdrowotnych właściwości, m.in. obniżają poziom cukru i cholesterolu, redukują stres oraz zmęczenie. Okazuje się jednak, że z ich bogatego składu (białek i wit. z grupy B) bardzo korzysta także nasz układ immunologiczny. Drożdże ułatwiają bowiem bezpośrednie przekształcanie tłuszczów, białek i węglowodanów w energię, co sprawia, że nasz organizm jest w ciągłej gotowości do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi i nie daje się infekcjom.

WIEDZIEĆ

Oto kilka informacji, które mogą ci się przydać, aby lepiej zatroszczyć się o swoje zdrowie.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

STRUSIE POMOGĄ WYKRYĆ COVID-19

22

dbam o zdrowie

A ściślej wytwarzane w ich organizmach przeciwciała. W lutym 2022 r. zespół naukowców z Kioto Prefectural University dokonał bowiem fascynującego odkrycia. Najpierw łagodną formę koronawirusa wstrzyknięto samicom strusi, a następnie wyekstrahowano ze złożonych przez nie jaj przeciwciała. Potem przeciwciała zostały zintegrowane z barwnikiem fluorescencyjnym, który rozpylony na specjalnie opracowany filtr maski zaczyna świecić się na zielono, jeśli osoba ją nosząca ma COVID-19. Testy z krwi u osób, których maski zaczynały świecić, potwierdzały zakażenie koronawirusem. Maseczki trafią na rynek prawdopodobnie na początku 2023 r.

ANTYBIOTYKI W POLSKIM MIĘSIE Zazwyczaj zachęcamy do sięgania po polskie produkty. Ale nie w przypadku mięsa z masowych hodowli. Jak pokazały badania, zawiera ono ogromne ilości antybiotyków i ta zawartość rośnie z roku na rok. Stłoczone zwierzęta częściej bowiem chorują, więc profilaktycznie dodaje im się do paszy lekarstwa. Najgorsze są tzw. Krytycznie Ważne Antybiotyki, które stosuje się także u ludzi. Kiedy jemy nafaszerowane nimi mięso, nasz organizm w razie choroby już na nie nie zareaguje. Polska zajmuje 2. niechlubne miejsce w Europie pod względem korzystania z antybiotyków w hodowli.

DBAM

o zdrowie

Uwaga!

BORELIOZA Kleszcze niosą ryzko zarażenia się tą bardzo groźną chorobą. Warto wiedzieć, jak się przed nimi zabezpieczyć i co robić, jeśli dojdzie do wkłucia.

DBAM O ZDROWIE

zoom na...

Sezon a

n kleszcza

Perspektywa ”złapania kleszcza„ psuje nam przyjemność z wiosennego spaceru i aktywności na powietrzu. Niestety, na razie nie ma sposobu, by całkowicie zabezpieczyć się przed atakiem. Można jednak zminimalizować ryzyko.

TEKST MAGDALENA BAUMAN

Wypełniony krwią kleszcz w każdym z nas budzi uczucie obrzydzenia. Jednak jego odrażający wygląd to najmniejszy problem. Te niewielkie pajęczaki żywiące się krwią (głównie zwierząt, ale też ludzi) są nosicielami chorób: przede wszystkim boreliozy, ale także babeszjozy i niezwykle groźnego kleszczowego zapalenia mózgu. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy wobec kleszczy bezbronni. Przestrzegając kilku prostych zasad ustrzeżemy się zakażenia.

pospolity i łąkowy. Pierwszy żyje głównie w lasach liściastych i mieszanych (rzadziej iglastych, bo kleszcze lubią wilgoć), a także na zadrzewionych działkach, w przydomowych ogródkach, miejskich parkach. Drugi to mieszkaniec łąk, pastwisk, podmokłych lasów, bagien, okolic akwenów wodnych. Na swoje ofiary kleszcze polują tam, gdzie najłatwiej je zaatakować: na skraju lasu, łąki, nad brzegiem jeziora, na poboczu uczęszczanej ścieżki.

Najbardziej agresywne są wczesnym rankiem (lubią poranną rosę) i po godz. 15, gdy temperatura nieco spada. Wiedząc o tym: ● Unikajmy niebezpiecznych sytuacji: omijajmy

Trzymaj kleszcza na dystans

Co warto o nich wiedzieć? Najpopularniejsze gatunki występujące na terenie Polski to kleszcz

Suplement diety Ziele czystka (Cistus incanus) do zaparzania. Czystek posiada właściwości antyoksydacyjne, dzięki którym chroni komórki przed niszczącym działaniem wolnych rodników. 100 g

24

dbam o zdrowie

REKLAMA

Czystek

W Polsce żyje około 20 gatunków kleszczy (na świecie jest ich ponad 800). Co najmniej 40 proc. jest nosicielami groźnych dla człowieka patogenów.

NA SPACER ZAŁÓŻ DŁUGIE SPODNIE, BLUZKĘ Z DŁUGIM RĘKAWEM, WYSOKIE SKARPETKI I BUTY PRZYLEGAJĄCE DO KOSTEK (NAJLEPIEJ SZNUROWANE).

GŁOWĘ OSŁOŃ CZAPKĄ Z DASZKIEM LUB KAPELUSZEM.

„kleszczowe” miejsca, przełóżmy spacer na dogodniejszą godzinę, nie biwakujmy pod lasem czy na skraju łąki, maszerujmy środkiem ścieżki, itp. ● Korzystajmy z repelentów, czyli różnego rodzaju odstraszaczy, które dezorientują pajęczaki (kleszcze są ślepe, reagują na zapach i temperaturę ciała ofiary). ● Pijmy napar z czystka – sprawia, że nasz pot zaczyna pachnieć w sposób odstraszający kleszcze. ● Zadbajmy o strój: powinien maksymalnie utrudnić kleszczowi dotarcie do odsłoniętej skóry. Nie zakładajmy na spacer do lasu krótkich spodni i T-shirtu. Odzież powinna być jasna: łatwiej będzie dostrzec wędrującego po niej kleszcza.

Jak pozbyć się wroga?

Po powrocie do domu musimy koniecznie sprawdzić, czy nie przynieśliśmy kleszcza na skórze. Zdejmijmy odzież (najlepiej od razu wrzucić ją do prania w temp. 60 st.) i bardzo dokładnie obejrzyjmy całe ciało. Kleszcze lubią miejsca wilgotne, gdzie skóra jest cienka i delikatna, dlatego często wbijają się w nią pod biustem, pod pachami, pod kolanami, za uszami, u nasady włosów, we wnętrzu pępka i w okolicach intymnych. Nawet najmniejszy ciemny punkcik może być kleszczem! W razie potrzeby posłużmy się lupą do jego usunięcia. I zróbmy to jak najszybciej, bo im dłużej kleszcz pozostaje na skórze, tym większe ryzyko zarażenia!

Te objawy mogą świadczyć o boreliozie

SZTYWNOŚĆ STAWÓW

RUMIEŃ WĘDRUJĄCY

SZUMY USZNE

ZABURZENIA ORIENTACJI

dbam o zdrowie

25

DBAM O ZDROWIE

zoom na...

Nie należy niczym smarować kleszcza, wystarczy palcami uchwycić go jak najbliżej skóry i zecydowanym ruchem wyciągnąć wzdłuż linii wkłucia.

Bardzo pomocne będą specjalne urządzenia, które kupimy w aptece. Należy robić to w rękawiczkach, a miejsce po ukąszeniu starannie zdezynfekować.

Jeżeli mamy wrażenie, że nie usunęliśmy kleszcza w całości, powinniśmy nie zwlekając udać się do lekarza, a nawet do oddziału pogotowia ratunkowego.

Nie każde ukąszenie kleszcza kończy się chorobą, trzeba jednak zachować czujność. Jeżeli odczuwamy niepokojące objawy (ramka obok), albo gdy w miejscu po wkłuciu pojawi się zaczerwienienie, obrzęk lub tzw. rumień wędrujący, trzeba natychmiast wykonać badania. Są też laboratoria, w których możemy zbadać usuniętego pajęczaka i dowiedzieć się, czy nie był nosicielem choroby.

Koszt to ok. 150 zł.

pytamy eksperta DR N. FARMACEUTYCZNYCH KRZYSZTOF SŁOMIAK

Jakie środki apteczne pomogą w walce z kleszczami?

W aptece dostępne są preparaty odstraszające owady, które redukują prawdopodobieństwo ukąszenia przez kleszcza. Zawierają one naturalne olejki eteryczne oraz związki syntetyczne, np. DEET. Te drugie działają silniej, lecz mogą wywołać miejscowe podrażnienia skóry, (a także uszkodzenia odzieży), trzeba też przy ich stosowaniu zachować większą ostrożność.

Jeśli dojdzie do ukąszenia, warto skorzystać z zestawu ułatwiającego jego usunięcie – do dyspozycji jest kilka wersji. Można też zaopatrzyć się w test umożliwiający wykrycie we krwi przeciwciał przeciwko bakteriom z rodziny Borrelia świadczących o zakażeniu boreliozą. Test zaleca się wykonać w czasie 2-6 tygodni od ukąszenia kleszcza lub wtedy, gdy w jego obrębie pojawi się zaczerwienienie, zapalenie albo charakterystyczny rumień wędrujący.

26

dbam o zdrowie

BABESZJOZA ZDARZA SIĘ U LUDZI, ALE JEJ OFIARAMI SĄ NAJCZĘŚCIEJ PSY DOMOWE. PO SPACERZE SPRAWDŹ, CZY PUPIL NIE ZŁAPAŁ KLESZCZA!

CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE Borelioza. Charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący, występujący u 10-20% zakażonych. Inne to bóle mięśni, stawów, ogólne osłabienie, stany podgorączkowe, problemy z koncentracją, zaburzenia poznawcze. Warto profilaktycznie po 4-6 tygodniach wykonać test wykrywający przeciwciała (IgM i IgG). Nieleczona borelioza prowadzi do ciężkich zmian neurologicznych, zapalenia stawów, mięśnia sercowego.

Kleszczowe zapalenie mózgu – występuje rzadziej, ale jest bardzo niebezpieczne. Objawy początkowo przypominają grypę, w drugiej fazie może dojść do zapalenia opon mózgowordzeniowych i mózgu. Chorobę również wykrywają testy przeciwciał IgM (po 7-10 dniach) i IgG (po 10-14 dniach).

Uwaga! Na KZM można się zaszczepić! Koszt to ok. 500 zł.

OLEJEK ETERYCZNY, DRZEWO HERBACIANE Najpopularniejszy olejek stosowany w aromaterapii, gdyż wykazuje silne działanie antyseptyczne. Produkt przeznaczony wyłącznie do użytku zewnętrznego. 10 ml REKLAMA

Obserwuj swoje ciało i reakcje

DBAM O ZDROWIE

nowe terapie WĄGLIK POMOŻE W LECZENIU BÓLU

MĘSKIE GENY NIEPŁODNOŚCI Światowa Organizacja Zdrowia uznała niepłodność za chorobę cywilizacyjną – boryka się z nią coraz więcej par. Naukowcy z Newcastle University odkryli nieznany mechanizm genetyczny, który prawdopodobnie jest odpowiedzialny za męską niepłodność.

Jego rozpoznanie może okazać się przełomem, bo zidentyfikowanie genów odpowiedzialnych za ten problem w przyszłości powinno pozwolić na przeciwdziałanie mu i szukanie nowych rozwiązań.

DZieje się

W MEDYCYNIE Innowacyjne terapie farmakologiczne, rewolucyjne wynalazki medyczne, nowe odkrycia naukowe…

Zobacz, jak świat się zmienia i daje nadzieję chorym.

TEKST MAGDA KOZIŃSKA

SZCZEPIONKA NA OSTEOPOROZĘ Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu pracują nad wykorzystaniem technologii mRNA do leczenia osteoporozy. W Polsce cierpi na nią 1/3 kobiet po menopauzie. Osteoporoza oznacza, że ryzyko złamania kości wynosi u nich niemal 40 proc.! Nowa metoda leczenia nie tylko ma zatrzymywać postęp niszczenia kości, ale także sprzyjać ich odbudowie.

28

dbam o zdrowie

Laseczka wąglika do tej pory kojarzyła się nam przede wszystkim z bronią biologiczną. Tymczasem naukowcy odkryli, że może być także skutecznym lekiem przeciwbólowym. Toksyna jest w stanie zmienić drogę sygnałów w odpowiedzialnych za odczuwanie bólu neuronach i przekierować je do odpowiednich miejsc w układzie nerwowym, zmniejszając odczuwanie bólu.

Może to dać początek nowej metodzie leczenia.

TEST KCIUKA POKAŻE, CZY GROZI CI TĘTNIAK Naukowcy Uniwersytetu Yale opracowali prosty test kciuka, dzięki któremu można wstępnie ocenić ryzyko tętniaka aorty.

Jak go zrobić? Podnieś otwartą dłoń. Zegnij kciuk, a następnie postaraj się rozciągnąć go najdalej jak potrafisz w kierunku krawędzi dłoni. Jeśli kciuk zdecydowanie wykracza poza krawędź dłoni, może to oznaczać predyspozycje do tętniaka. Rozluźnione stawy to sygnał alarmowy informujący, że w tkance łącznej i naczyniach tętniczych zachodzą patologiczne zmiany, co zwiększa ryzyko.

DBAM O ZDROWIE ważne

badanie

Scyntygrafia

TEKST DIANA OŻAROWSKA-SADY

tarczycy To jedno z badań obrazowych, dzięki któremu można uzyskać bardzo szczegółowy, a także trójwymiarowy obraz tarczycy i sprawdzić, czy dobrze pracuje.

S przeprowadza się WSKAZANIA: Scyntygrafię tarczycy biegu choroby przy nadczynności tarczycy w prze zkowego oraz przy Gravesa-Basedowa czy wola wielogu iarów, a także rozm ych wolu guzkowym obojętnym duż hormony. ych ając ziel wyd h przy pojedynczych guzkac 30

dbam o zdrowie

cyntygrafia jest badaniem izotopowym, to znaczy, że do jej przeprowadzenia konieczne jest podanie izotopu promieniotwórczego, czyli radioznacznika. W przypadku tarczycy rolę taką pełni technet-99m lub jod-131. Jego dokładną dawkę ustala lekarz, biorąc pod uwagę m.in. wagę chorego. Aktywna substancja może być podana doustnie (w kapsułce) lub dożylnie. Kumuluje się w narządzie oraz ewentualnych guzkach i emituje promieniowanie, które rejestruje tzw. gammakamera i przekazuje jako obraz do komputera. Dawka promieniowania nie jest duża, porównywalna do tego stosowanego podczas badań RTG. Aby przeprowadzić scyntygrafię, niezbędne jest skierowanie od lekarza endokrynologa.

Tego badania nie wykonuje się u kobiet w ciąży i karmiących piersią!

PRZYGOTOWANIE POLEGA GŁÓWNIE NA ODSTAWIENIU LEKÓW

• Ustal z lekarzem procedury.

Zwykle bowiem na 5 dni przed scyntygrafią tarczycy należy odstawić tyreostatyki (leki, które hamują wytwarzanie hormonów tarczycy), zaś nawet miesiąc wcześniej syntetyczne hormony tarczycy, 2 miesiące wcześniej preparaty z jodem

(w tym także suplementy).

Niewskazane jest wcześniejsze (w ciągu pół roku) wykonywanie badań radiologicznych z kontrastem jodowym.

• Na badanie ubierz się tak, by odsłonić szyję i weź dokumentację medyczną dotyczącą choroby.

W GABINECIE TO BADANIE CAŁKOWICIE BEZBOLESNE I TRWA TYLKO 15–20 MINUT

• Procedura zależy od rodzaju

izotopu. Gdy ma być podany technet, całe badanie zamyka się w jednym dniu. W gabinecie pacjent dostaje dożylnie izotop, a po około 30 minutach będzie miał zrobione badanie. W przypadku, gdy scyntygrafię wykonuje się z użyciem jodu, procedurę rozbija się na 2 dni. Pierwszego podawany jest

PO BADANIU CZEKAJĄC NA WYNIK

• Możesz wrócić do swoich

zajęć. Pamiętaj jednak, aby wypić ok. 1,5 l płynów, by szybciej wydalić z moczem radioizotop.

W dniu badania (gdy uwalniane jest z organizmu promieniowanie) unikaj bliskiego towarzystwa dzieci i kobiet w ciąży.

• Jako wynik otrzymasz zestaw zdjęć z opisem. W przypadku tarczycy zdjęcia są kolorowe. Tak zwane guzki gorące intensywnie produkujące hormony i mocno pochłaniające izotopy na wydruku zabarwione są na czerwono. Zimne – nie gromadzą radioznacznika i widać je jako ciemne miejsca.

izotop (doustnie lub dożylnie – zwykle zaleca się podanie go na czczo lub minimum w odstępie 3 godzin od ostatniego posiłku), a drugiego – wykonuje się scyntygrafię.

• W przypadku tarczycy badanie może być wykonane w pozycji siedzącej, leżącej lub stojącej – zależnie od tego, jakim urządzeniem gabinet dysponuje.

• W głowicy gammakamery

umieszczony jest specjalny kryształ, który wychwytuje promieniowanie, jakie emituje tarczyca po pochłonięciu odpowiedniej dawki radioizotopu. Program zainstalowany w komputerze połączonym z gammakamerą przetwarza dane płynące z głowicy na obraz widoczny na monitorze.

INNE NARZĄDY TEŻ!

Scyntygrafię… …robi się nie tylko, by obejrzeć tarczycę czy przytarczyce, ale też po to, żeby wykryć ogniska zapalne i przerzuty nowotworowe w organizmie albo ocenić np. stan kości, przepływ krwi w mięśniu sercowym, przepływy w naczyniach płucnych i mózgowych, czynność nerek, wątroby, żołądka i dwunastnicy, stan nadnerczy i ślinianek.

Jeśli badane jest całe ciało, kładziesz się na łóżku, a gammakamera przesuwa się nad tobą lub obraca wokół ciebie.

dbam o zdrowie

31

DBAM O ZDROWIE

rozmowa z lekarzem

Uwaga!

pytamy eksperta

LEK. MED. MARTA STARZYK psychiatra, lekarz rodzinny LUX MED Warszawa

Nikotynizm

Chroń nastolatka przed paleniem! Najczęściej w sidła nałogu wpadają osoby, które zaczęły palić w młodości!

to choroba

Ponad 8 mln Polaków regularnie sięga po papierosy – tradycyjne lub elektroniczne. Prawie 50 proc. tych osób pali dłużej niż 20 lat. Wiele z nich chce jednak pożegnać się z nałogiem.

Niestety, nie jest to łatwe. Dlaczego warto podjąć ten trud i na jakie wsparcie ze strony specjalistów możemy liczyć, zapytaliśmy kierownika medycznego Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED, specjalistę psychiatrę i specjalistę medycyny rodzinnej, Martę Starzyk.

Tyle osób wokół pali, że chyba przywykliśmy do tego nałogu...

Uzależnienie od papierosów, tzw. nikotynizm wydaje się pozornie bezpieczną praktyką, bo jego negatywne skutki nie są widoczne natychmiast, jak obserwuje się np. u osób przyjmujących narkotyki czy dopalacze. To jednak tylko pozory. Nikotynizm to poważne uzależnienie, czyli choroba, która na dodatek niesie za sobą duże konsekwencje zdrowotne: znacząco zwiększa ryzyko niektórych nowotworów, chorób układu krążenia (w tym nadciśnienia, miażdżycy, choroby wieńcowej), przyczynia się do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Nałóg ten po prostu niszczy nasze zdrowie.

O czym trzeba pamiętać, decydując się na rzucenie palenia?

Warto podkreślić, że nałóg to choroba, która ma tendencje do nawrotów. Wielu palaczy ma już za sobą nieudane próby rzucenia papierosów. Dlatego warto na początek wspomnieć o tym, jak ważna jest motywacja samego chorego i wsparcie jego najbliższych. Jeśli ktoś w naszym otoczeniu chce przestać palić, należy go w tym umacniać.

Nie rozpamiętujmy nieudanych prób leczenia, nie potęgujmy w nim poczucia winy, nie przyczyniajmy się do frustracji. Lepiej pokazywać mu plusy (co zyska, gdy przestanie palić), wpływać na poprawę jego nastroju, itp. Oczywiście nie należy także w towarzystwie takiej osoby palić.

Nałóg to choroba. Na jakie wsparcie ze strony lekarza może liczyć osoba, która chce wyleczyć się z nikotynizmu?

Palacza w walce z nałogiem wspierać może lekarz psychiatra lub internista. Na pewno doradzi on pacjentowi spotkania z terapeutą uzależnień lub psychologiem. Ci specjaliści wskażą choremu m.in., co robić, gdy pojawi się chęć na papierosa, podpowiedzą, jak działać, by nie wpaść w pułapkę innego nałogu (np. uzależnienia od jedzenia). Lekarz natomiast może m.in. zalecić pacjentowi stosowanie środków dostępnych w aptece, np. zawierających nikotynę (w plastrach, gumach, tabletkach) lub cytyzynę, środek, który zmniejsza odczuwanie głodu nikotynowego.

A co z lekami na receptę? Czy tego typu środki mają uzasadnienie w leczeniu uzależnień od nikotyny?

W terapii nikotynizmu stosuje się również leki na receptę, np. zawierające wareniklinę, która zmniejsza głód nikotynowy. W niektórych przypadkach zastosowanie ma środek zawierający bupropion (na receptę). To lek z grupy antydepresantów działający na tzw. układ nagrody w mózgu oraz układ kary (podobnie jak robi to nikotyna). Z jednej strony łagodzi on objawy zespołu odstawienia, a z drugiej – zmniejsza chęć zapalenia papierosa. Połączenie leków i psychoterapii przynosi w tym przypadku najlepsze efekty.

32

dbam o zdrowie

rozmawiała Agnieszka Czechowska

DBAM O ZDROWIE

rodziny

5 substancji czas cofających

Poszukiwany od tysięcy lat eliksir młodości istnieje naprawdę!

I to nawet nie jeden – okazuje się, że jest ich przynajmniej kilka. A co więcej, ich działanie zostało potwierdzone w badaniach naukowych!

S

zukając sposobu na przedłużenie życia w dobrym zdrowiu, warto zainteresować się pięcioma ciekawymi substancjami, które mogą nam to ułatwić. Każda z nich jest swoistym eliksirem młodości, którego poziom w naszym organizmie jest wysoki w pierwszych 20–40 latach życia, a potem niestety spada.

Na szczęście, można uzupełnić ich brak za pomocą 34

dbam o zdrowie

dostępnych w aptekach kapsułek czy tabletek. Oczywiście nie uda nam się w ten sposób zmienić wieku kalendarzowego, możemy jednak wyglądać i czuć się znacznie młodsi, niż to wynika z naszej metryki.

Całkiem realne staje się bowiem zachowanie gładkiej cery, sprawnych stawów oraz utrzymanie takiego poziomu energii, jakim cieszą się zwykle osoby przynajmniej o 10 lat młodsze!

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON (1)

TEKST MARZENA BARTOSZUK

Odkrycie działania koenzymu Q10

1

Koenzym Q10 – witalność i zdrowe serce

Tę substancję nazywa się potocznie „paliwem dla komórek”, występuje bowiem w mitochondriach, czyli właśnie tam, gdzie produkowana jest energia.

Pomaga w utrzymaniu prawidłowej pracy serca (oraz innych mięśni), właściwego ciśnienia krwi i zapobiega miażdżycy. Ma też duże znaczenie w zachowaniu młodości – jest antyutleniaczem i zwalcza wolne rodniki, przyspieszające procesy starzenia się.

Koenzym Q10 warto przyjmować już od 40. r. ż. (do tego momentu nasz organizm wytwarza go zwykle w wystarczającej ilości). Suplementować tę substancję powinny zwłaszcza osoby skarżące się na nadmierne zmęczenie i brak energii oraz ci, którzy stosują kurację statynami (lekami obniżającymi poziom cholesterolu we krwi) lub beta-blokerami (preparatami przepisywanymi w chorobie niedokrwiennej serca).

Zwykle zalecane jest przyjmowanie 30–50 mg tej substancji dziennie, najlepiej tuż po posiłku zawierającym tłuszcze (polepszają jego wchłanianie przez organizm). Jego dobroczynne działanie ujawnia się powoli, dopiero po kilku tygodniach zażywania.

2

Luteina – mocny wzrok

To żółty barwnik należący do grupy karotenoidów, którego głównym zadaniem jest ochrona oka przed szkodliwym promieniowaniem UV. Gromadzi się w siatkówce, głównie w plamce żółtej. Jeśli ochronnej luteiny jest za mało, ta część oka może ulec uszkodzeniu

KAROLINA BANASIAK

REDAKTOR PROWADZĄCA RADZI

Prezentowane tu preparaty są bezpieczne i można je kupić w aptece bez recepty. Warto jednak poznać kilka ważnych zasad ich stosowania. Każda z opisanych substancji

ma nieco inne działanie i zapewne znajdzie się osoba, która chciałaby jednocześnie dodać sobie energii, poprawić wzrok, sprawność stawów oraz ogólną kondycję. Lepiej jednak nie stosować ich jednocześnie – warto na początek wybrać jeden z preparatów, a idealnie byłoby zrobić to po konsultacji ze swoim lekarzem prowadzącym. Jeśli już wybór zostanie dokonany, należy przyjmować dany lek czy suplement przez okres podany na opakowaniu – czasem potrzeba bowiem nawet kilku tygodni, by odczuć pozytywne skutki jego działania.

– proces ten określa się jako zwyrodnienie plamki żółtej, a prowadzi on m.in. do pogorszenia wzroku, głównie utraty zdolności ostrego widzenia.

Im człowiek starszy, tym ryzyko choroby (a także zapotrzebowanie na luteinę) wzrasta. Dziennie potrzebujemy od 6 do 14 mg tej substancji. Najwięcej mają jej jarmuż i szpinak oraz inne zielone warzywa, a także żółtka jaj. Preparaty zawierające luteinę warto przyjmować wraz z posiłkiem bogatym w tłuszcz, bo lepiej się wówczas przyswaja.

Artiflex Suplement diety w formie kapsułek przeznaczony dla osób dorosłych. Zawiera w składzie ChondrActiv® uzyskany z chrząstki kurczaka, zawierający kolagen typu II, siarczan chondroityny oraz kwas hialuronowy. Ponadto skład produktu wzbogacono o witaminę C, która pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania chrząstki i kości. Kapsułki, 120 szt.

dbam o zdrowie

REKLAMA

przyniosło w 1978 roku profesorowi Peterowi Mitchellowi Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

35

DBAM O ZDROWIE

rodziny wewnętrznych, takich jak nerki, wątroba czy żołądek.

W młodości organizm systematycznie odbudowuje zapasy kolagenu, jednak z upływem czasu traci tę zdolność, a wtedy warto zacząć uzupełniać niedobory.

W aptekach można znaleźć wiele różnych preparatów z zawartością kolagenu (w proszku, płynie, kapsułkach). Na ulotce każdego z nich podana jest zalecana dawka. Warto wiedzieć, że dla skóry najważniejszy jest kolagen typu I i III, aby zaś wzmocnić stawy i ścięgna zalecane jest przyjmowanie kolagenu typu II.

10 lat

3

DHEA – poprawa kondycji i lepszy seks

4

Kolagen – piękna cera, zdrowe stawy

Jest uważany za najważniejsze białko w organizmie ludzkim. To podstawowy składnik tkanki łącznej, nazywanej też tkanką młodości, a także budulec m.in. skóry, kości, stawów. Włókna kolagenowe tworzą też rusztowanie, które służy umocowaniu narządów 36

dbam o zdrowie

młodsza i to bez skalpela? Według naukowców jest to już możliwe!

5

1-MNA – dłuższa młodość i więcej energii

To jedno z najnowszych odkryć medycyny. Cząsteczka 1-MNA (1-metylonikotynamid) ma działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i poprawia mikrokrążenie. Udowodniono również, że potrafi ona aktywować enzymy, które mają wpływ na wydłużanie naszego życia, m.in. SIRT1, wyciszający geny starzenia się.

Dzięki niej organizm może lepiej wykorzystywać zapasy energii i regulować pracę mięśni, co łagodzi zmęczenie.

Istnieją także badania, według których substancja ta może być pomocna w zwalczaniu przewlekłego zmęczenia u ozdrowieńców po COVID-19.

Maska ze śluzem ślimaka na tkaninie Śluz ślimaka stanowi bogate źródło naturalnego kolagenu, elastyny, alantoiny oraz witamin. Działa rewitalizująco, przyczyniając się do odbudowy naskórka.

Efekt widoczny już po pierwszym użyciu – skóra jest zregenerowana i nawilżona.

23 ml REKLAMA

Naszym organizmem rządzą hormony, a wśród nich także DHEA. Jest to tzw. superhormon produkowany przez korę nadnerczy – powstają z niego w zależności od potrzeb m.in. estrogeny i testosteron. Wysoki poziom DHEA we krwi zapewnia nam siłę, energię, dobrą kondycję, pamięć i twórcze myślenie, czyli to, co uważane jest za przymioty młodości. Ta substancja reguluje także metabolizm, pobudza wzrost mięśni i zwiększa ochotę na seks.

Do około 25. roku życia zarówno kobiety, jak i mężczyźni mają zwykle wystarczający poziom tej substancji w organizmie. Potem jednak produkcja spada – u pań szybciej, u panów nieco wolniej, a koło czterdziestki każdy z nas ma niemal o połowę mniej DHEA niż dwadzieścia lat wcześniej.

U osób, które zaczynają suplementację, zaobserwowano również znaczną poprawę nastroju (naukowcy sądzą, że DHEA jest skuteczny w leczeniu łagodnej i nasilonej depresji, ujawniającej się w średnim i starszym wieku) oraz większą aktywność seksualną i satysfakcję z życia erotycznego.

Stosowanie tego hormonu łagodzi objawy menopauzy, m.in. uderzenia gorąca, nocne poty, drażliwość.

Przyjmowanie DHEA zaczyna się zwykle od małych dawek, 5–10 mg na dobę, by zwiększać je stopniowo wraz z wiekiem do ok. 25–50 mg. Efektów terapii należy oczekiwać po minimum 8 tygodniach, ale by je utrzymać, warto kontynuować przyjmowanie przez kilka miesięcy.

DBAM O ZDROWIE

rodziny

To mikroskopijny obrońca naszego organizmu, który z wielką precyzją potrafi naprawiać uszkodzenia łańcuchów DNA. Chroni też komórki przed toksynami i neutralizuje stres...

TEKST mgr Marta Stachura

Po śladach do selenu

S

elen należy do grupy pierwiastków śladowych, czyli takich, które choć w przyrodzie występują w mikroskopijnych ilościach, są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.

Z powodu ich trudnej do oznaczenia zawartości w naturze zostały one stosunkowo późno przebadane. W przypadku selenu był to rok 1817. Odkrycia

Selen

suplement diety

REKLAMA

Zawiera organiczną formę selenu pozyskiwaną z drożdży.

W jednej tabletce znajduje się aż 100 μg selenu. Selen pomaga w: prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego; zachowaniu zdrowych włosów i paznokci; ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Tabletki, 100 szt.

38

dbam o zdrowie

dokonał szwedzki chemik J.J. Berzelius, a nowemu pierwiastkowi nadał nazwę od imienia greckiej bogini Księżyca - Selene. Dokładne przebadanie selenu i oznaczenia jego poziomu we krwi było jednak możliwe dopiero 100 lat później, gdy technika badań laboratoryjnych weszła na wyższy poziom.

Po śladach do… zdrowej tarczycy

Jednym z narządów w ludzkim organizmie, gdzie selen występuje w największej ilości jest tarczyca.

Bez selenu staje się ona całkiem bezbronna. Nie jest w stanie produkować hormonów (warunkujących metabolizm, a także nasz nastrój czy nawet stan skóry i włosów), a także ulega uszkodzeniom przez wolne rodniki tlenowe. Na to wszystko reaguje wzmożonym stanem zapalnym.

Odpowiednia podaż Se do organizmu powoduje budowę jego sił obronnych o nazwie „selenoproteiny”. Związki te czuwają nad prawidłowym przebiegiem procesu tworzenia hormonów T3 i T4, a powstałe w jego toku wolne rodniki natychmiast neutralizują. Dlatego właśnie suplementacja selenu

odgrywa tak znaczącą rolę w przypadku chorób tarczycy (niedoczynność), z zaburzeniami autoimmunologicznymi (choroba Hashimoto) na czele.

Po śladach do… wysokiej odporności W immunologicznej odpowiedzi na infekcję bierze udział wiele komórek. Odpowiednio wysoki poziom selenu w organizmie pobudza je do obrony swojego terytorium przed wirusami. Dzięki temu infekcje nie mają ciężkiego przebiegu, a wirus, który przedostanie się do wnętrza naszego ciała, nie ma możliwości namnażania się. Selen jako budulec selenoprotein unieszkodliwia powstające wtedy wolne rodniki i nie dopuszcza do powstania stresu oksydacyjnego, który mógłby uszkodzić komórki gospodarza. Niestety, jeżeli poziom Se jest zbyt niski, możliwości obronne organizmu zostają osłabione i np. grypę przechodzimy w dużo cięższy sposób. Badania wykazały także inną drogocenną rolę selenu w naszym organizmie. Pierwiastek ten ma umiejętność naprawiania uszkodzeń w łańcuchach DNA! Dzięki temu zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory: prostaty, układu pokarmowego, płuc, pęcherza i skóry. W związku z tym, od 2003 r. na opakowaniach żywności i suplementów diety w USA widnieje informacja, iż „wg niektórych badań spożywanie Se może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów”.

Po śladach do… wytrzymałości na stres oksydacyjny

Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym selen wygrywa ze stresem oksydacyjnym. Rozliczne badania prowadzone na całym świecie wykazały, że dzięki temu może zmniejszać stan zapalny i objawy towarzyszące astmie, a to przekłada się na

Stres oksydacyjny

to stan nadmiaru wolnych rodników w stosunku do obecnych w organizmie przeciwutleniaczy.

Powoduje przedwczesne starzenie się, niszczy neurony w obrębie mózgu i uszkadza łańcuchy DNA.

Zalecane dawki selenu Płeć

Wiek

Na dobę

Niemowlęta

do 1 r. ż.

15-20 µg

Dzieci

1-4 r.ż

20 µg

Dzieci

4-9

30 µg

Dzieci

10-12; >13 r.ż.

40 µg; 50 µg

Kobiety i mężczyźni

_

55 µg

Kobiety w ciąży i karmiące piersią

_

70 µg

zmniejszenie częstotliwości stosowania sterydów.

Obniża też ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, Parkinsona i stwardnienia rozsianego. Natomiast u osób, które są już chore, selen dostarczany w diecie, np. pod postacią orzechów brazylijskich, poprawia funkcje umysłowe, zdolności werbalne i łagodzi nasilenie dolegliwości.

Po śladach do… źródeł selenu

Se w naturze występuje w połączeniu z białkiem.

Dlatego najwięcej zawierają go produkty wysokobiałkowe. Spośród nich prym wiodą orzechy brazylijskie, a także tuńczyk, łosoś, podroby oraz mięso drobiowe i jaja. Dietą, która w naturalny sposób dostarcza najwięcej selenu, jest w zwiazku z tym ta z rejonu basenu Morza Śródziemnego. Najmniej Se znajduje się w owocach i warzywach, z wyjątkiem czosnku (odporność!) i suchych nasion roślin strączkowych. Jeżeli chcemy suplementować Se, wybierajmy ten w postaci organicznej, czyli pochodzący np. z drożdży lub w połączeniu z białkiemmetioniną. Przyswajanie Se zwiększymy dodatkiem witamin A, E i C, a także poprzez zażywanie go rano, na czczo, co jest szczególnie istotne w przypadku niedoczynności tarczycy. dbam o zdrowie

39

Zapytaj DBAM O ZDROWIE

z listów do redakcji

farmaceutkę

Wątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów i preparatów aptecznych rozwiewa mgr farmacji Ewa Dembowska. Ty także chcesz zadać pytanie?

Napisz na adres magazyn@dbamozdrowie.pl

?

pytanie

Czy farmaceuta ma obowiązek poinformować pacjenta, że sprzedaje mu preparat homeopatyczny?

Barbara K. z Siedlec Tak i regulują to aż 2 dokumenty.

Jeden to dyrektywa Parlamentu Europejskiego mówiąca, że: „... pożądane jest zaopatrzenie użytkowników homeopatycznych produktów leczniczych w bardzo jasne wskazówki o ich charakterze homeopatycznym oraz w wystarczające gwarancje dotyczące ich jakości i bezpieczeństwa”. Z kolei ustawa o zawodzie farmaceuty z 2020 r. reguluje i potwierdza tę powinność na polskim rynku. A zatem farmaceuta powinien poinstruować pacjenta o rodzaju preparatu, jaki jest mu wydawany, ewentualnych efektach leczniczych i skutkach ubocznych jego zażywania oraz wszystkich innych aspektach, o które pacjent ma prawo zapytać. Dotyczy to zarówno preparatów na receptę, jak i sprzedawanych bez niej.

40

dbam o zdrowie

?

pytanie

Jeśli skończyły mi się leki stale zażywane, a nie mam chwilowo nowej recepty, farmaceuta może mi jakoś przyjść z pomocą?

Jerzy B. z Michałowic

Zgodnie z prawem, farmaceuta może wydać lek bez wymaganej recepty w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta, np. wynikającego z wysokiego ciśnienia, astmy czy cukrzycy.

Wystawiana jest wtedy tzw. recepta farmaceutyczna, płatna w 100%. Farmaceuta może także wystawić receptę farmaceutyczną i wydać lek w przypadku udokumentowanej choroby przewlekłej.

Pacjent musi jednak udostępnić dane potrzebne do weryfikacji choroby oraz przebiegu leczenia (np. wykorzystując aplikację

M-Obywatel). Farmaceuta może wtedy wydać lek w ilości potrzebnej na maksymalnie 120 dni kuracji w zależności od choroby. Niestety prawo nie reguluje precyzyjnie, o jakie przypadki chodzi. Farmaceuta bierze więc wtedy pełną odpowiedzialność za wydane leki na siebie i ma prawo w tej sytuacji odmówić wystawienia recepty, gdy jego zdaniem nie zachodzi taka konieczność. Uprawnienia farmaceuty nie dotyczą wystawiania recept na leki psychotropowe czy też zawierające środki odurzające, ani na wyroby medyczne i leki recepturowe.

26 Maja – Dzień Mamy!

REKLAMA

Podpowiadamy pomysły na wyjątkowe zestawy prezentowe dla kobiet w różnym wieku.

1 Zestaw kosmetyków do pielęgnacji cery dojrzałej Enilome Green, krem przeciwzmarszczkowy, 50 ml Enilome Green, krem pod oczy z chabrem bławatkiem, 15 ml To sprawdzony i uniwersalny prezent, który przyda się każdej kobiecie. Krem przeciwzmarszczkowy do twarzy i krem z chabrem bławatkiem pod oczy to połączenie naturalnych składników, zamkniętych w nowoczesnej formule. Zawarty w kremie do twarzy, destylat z róży damasceńskiej – nawilża i tonizuje skórę a ekstrakt z kwiatów chabra bławatka – nawilża i regeneruje skórę.

2 Zestaw kosmetyków nawilżających do pielęgnacji ciała i twarzy Enilome Zielona Oliwka, nawilżający krem do ciała, 200 ml Enilome Zielona Oliwka, nawilżający krem do twarzy, 50 ml Idealny zestaw do codziennej pielęgnacji. Nawilżający krem do ciała nadaje skórze miękkość i gładkość. Szybko się wchłania i nie pozostawia tłustego filmu na jej powierzchni. Krem do twarzy – dedykowany jest w szczególności do skóry suchej i delikatnej. Zawarty w produkcie kompleks naturalnych olejów (olej oliwkowy, słonecznikowy, kokosowy, lniany, arganowy, awokado, makadamia) działa regenerująco.

3 Zestaw witamin i minerałów DOZ Product DOZVital, płyn, 1000 ml Suplement diety zawierający 11 składników aktywnych, w tym: ekstrakt z owoców głogu, witaminy i minerały. Produkt przeznaczony dla osób dorosłych. Zawarta m.in. w produkcie: amina pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu serca, ekstrakt z owoców głogu jednoszyjkowego wspomaga krążenie, a cynk, selen, żelazo, witamina D pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

4 Kompleksowe wsparcie dla włosów Jelly Prohair, żelki, misie na włosy z sokiem pomarańczowym, 270 g Enilome Green, odżywka ochrona koloru i blask, 300 ml Enilome Green, szampon ochrona koloru i blask, 300 ml Dla wszystkich mam zmagających się z drobnymi i zniszczonymi włosami, mamy rozwiązanie. Odpowiednia suplementacja biotyny w postaci smacznych żelek oraz zestaw szampon i odżywka z serii Ochrona koloru i blask. Zastosowane w kosmetykach połączenie ekstraktu z nagietka, lawendy i szałwii nawilży, wzmocni włosy oraz nada im naturalny połysk.

DBAM O ZDROWIE

domowa klinika

Zmiana woni ciała może oznaczać problemy zdrowotne.

Sprawdź, kiedy jest to powód do wizyty u lekarza.

TEKST DOROTA MIKŁASZEWICZ

Poznaj chorobę

po zapachu

K

ażdy z nas ma swój zapach, który najczęściej mało wyczuwamy, ponieważ nasz węch się do niego przyzwyczaja. Inni czują go bardziej, zwłaszcza ci, którzy rzadziej się z nami stykają. Łatwiej nam za to „zwietrzyć” zmiany – szczególnie nagłe – woni naszego potu, moczu i rzadziej oddechu. Wychwytujemy też przeobrażenia zapachu naszych bliskich. Nie lekceważmy ich, szczególnie jeśli szybko nie mijają 42

dbam o zdrowie

i trudno nam ustalić ich przyczyny. Raptowne zmiany zapachu ciała mogą być zwiastunami choroby, a wtedy przestrzeganie zasad higieny, a nawet rezygnacja z pewnych potraw, które „wyostrzają” woń ciała (dość wspomnieć czosnek), nie wystarczą. Trzeba się skonsultować z lekarzem, najlepiej na początku z rodzinnym, który może zlecić podstawowe badania, zacząć leczenie, a jeśli będzie to potrzebne – skierować nas do właściwego specjalisty.

Depilowanie

i mycie pach utrudnia rozwój bakterii odpowiedzialnych za woń potu.

D

laczego POT brzydko pachnie

Pot jest z natury bezwonny, ale zawiera substancje, które są pożywką dla bakterii i to bakterie odpowiadają za jego zapach. Ten rodzaj „potu-pożywki” produkują tzw. gruczoły apokrynowe zlokalizowane głównie w okolicy pach i narządów płciowych. Za ich pośrednictwem organizm usuwa zbędne produkty przemiany materii, dlatego zapach potu jest m.in. zależny od diety, o czym wie każdy, kto je czosnek. Na zapach potu wpływają też hormony, np. w okresie dojrzewania czy menopauzy. Niekiedy jego zapach wskazuje na choroby. ● BENZYNĄ pachnie czerniak, nowotwór skóry.

Gdy diagnoza się potwierdzi, niezbędne jest szybkie leczenie onkologiczne. ● NIEŚWIEŻE PIWO to woń gruźlicy. Inne objawy tej choroby to kaszel, z początku suchy, potem z odkrztuszaniem i chudnięcie. ● MOCZEM czuć pot przy niewydolności nerek.

Inne objawy to zmiana ilości oddawanego moczu, osłabienie, suchość i ziemisty kolor skóry.

potu to woda.

Pozostałe 2% to zbędne organizmowi produkty przemiany materii, m.in. białka, którymi żywią się bakterie.

Antyperspirant Redukuje nadmierne pocenie się i niweluje nieprzyjemny zapach.

Panthenol i ekstrakt z rumianku – poprawiają kondycję skóry pod pachami. Produkt testowany dermatologicznie. 50 ml REKLAMA

98%

dbam o zdrowie

43

DBAM O ZDROWIE

domowa klinika

N

ieprzyjemny zapach MOCZU

Jedną z częstszych przyczyn zmiany zapachu moczu jest jedzenie warzyw bogatych w siarkę. Należą do nich szparagi i inne nowalijki, np. rzodkiewka, brokuły, czy kalafior. Woń moczu mogą także zmienić przyprawy orientalne, szczególnie curry, a nawet kawa. Zmiana spowodowana dietą świadczy o dobrej przemianie materii i szybko mija. Mijają też zmiany woni po lekach i suplementach np. po wit B. Ale są takie, które powinny zaniepokoić. ● OWOCOWY (inaczej „kwaśnych jabłek”) – może oznaczać stan przedcukrzycowy lub cukrzycę typu 2.

Dodatkowy objaw to częstsze niż zwykle oddawanie moczu. Potrzebne badania w kierunku cukrzycy. ● AMONIAK – infekcja bakteryjna dróg moczowych, być może niewydolność nerek. Mocz jest często mętny, czasem pojawia się ból i pieczenie przy korzystaniu z toalety. Natychmiast idź do lekarza! ● DROŻDŻE – infekcja drożdżakowa pochwy. Inne objawy to: świąd i podrażnienie okolic intymnych, upławy. Pomoże ginekolog. ● STĘCHLIZNA – choroba wątroby albo trzustki.

Mogą wystąpić bóle brzucha po prawej stronie, osłabienie, mdłości, złe trawienie posiłków tłuszczowych.

Wskazana jest dalsza diagnostyka.

pobraniem moczu do badania nie należy jeść, przyjmować suplementów, pić alkoholu.

Pobieramy pierwszy, poranny mocz ze środkowego strumienia.

44

dbam o zdrowie

Szałwia Roślina zielarska z Polski w torebkach do zaparzania.

Torebki wykonane z materiału całkowicie biodegradowalnego, który wspaniale uwalnia smak i aromat zioła. 30 torebek

REKLAMA

Minimum 8 godzin przed

Jak szybko zmienić przykrą woń ciała Oprócz częstego mycia oraz prania i zmieniania odzieży (najlepiej z włókien naturalnych): 1. Trzeba pić dużo wody, ograniczyć fast food, sól i ostre przyprawy, czerwone mięso i jarzyny bogate w siarkę: cebulę, czosnek, warzywa kapustne.

2. Dobierać preparaty przeciwpotne. Dezodoranty maskują zapach potu, antyperspiranty – ograniczają jego wydzielanie, blokery – intensywnie i na długo hamują pocenie.

3. Pić napar z szałwii. Warto też pić wodę z plastrem cytryny. Oddech odświeży szybko żucie goździków, natki pietruszki, listków świeżej mięty, kopru włoskiego, anyżu, a także gumy do żucia.

G

dy ODDECH ma niemiłą woń

Podstawa to higiena jamy ustnej, w tym języka, i regularne usuwanie kamienia, na którym bytują bakterie. W przypadku uporczywej halitozy lekarzem pierwszego kontaktu jest dentysta, który leczy próchnicę i choroby dziąseł.

REKLAMA

● SUROWĄ RYBĄ pachnie niewydolność wątroby. Badanie krwi zleci m.in. lekarz POZ. ● ACETON (inaczej „zapach zgniłych jabłek” lub „zgniłych jabłek i zmywacza do paznokci”) – może być objawem powikłań cukrzycy. Konieczna szybka interwencja lekarska! ● KWAŚNĄ WOŃ dają choroby gastryczne, np. refluks czy wrzody żołądka, którym towarzyszy ból.

Potrzebna będzie gastroskopia. ● OGÓLNIE „przykry” zapach może wywołać np. zapalenie zatok. Pomoże laryngolog.

dbam o zdrowie

45

DBAM O ZDROWIE felieton

Żyjmy nieco

bliżej natury TEKST KAROLINA BANASIAK

Karolina Banasiak ZDJĘCIA: ROBBY CYRON

Farmaceutka, redaktor prowadząca ,,DOZ Magazyn”.

Miłośniczka kotów, ciekawych ludzi i książek. Energii dodają jej zajęcia na trampolinach i jogging, a wycisza się na działce w otoczeniu natury.

46

dbam o zdrowie

Zdjęcie: Robby Cyron (1)

W

reszcie przyszedł maj, a z nim eksplozja tego, co w przyrodzie najlepsze.

Oczy cieszy soczysta zieleń, słychać śpiew ptaków. Dzień jest już naprawdę długi…

Korzystajmy z tego przebudzenia natury i ładujmy własne życiowe akumulatory!

Warto to robić nie tylko w typowo uzdrowiskowych miejscowościach, które mają terapeutyczny klimat, ale wszędzie, gdzie choć na trochę możemy odciąć się od cywilizacyjnych bodźców.

Zafundujmy sobie więc trochę wolnego od hałasu, smogu, ekranów komputerów i smartfonów czy związanego z codzienną gonitwą stresu.

Japończycy np. zachęcają do praktykowania Shinrin-yoku – czyli kąpieli leśnych. Chodzi o zanurzenie się w przyrodę, spacer po lesie i chłonięcie otaczającej nas wtedy natury.

Seans taki pomaga się dotlenić, ukoić nerwy, uregulować ciśnienie krwi i usprawnić spowolnioną przemianę materii.

Ale nawet jeśli daleko nam do lasu, możemy korzystać z dobrodziejstw przyrody np. spędzając więcej czasu w parkach, ogrodach i na działkach – to także forma terapii (tzw. hortiterapia).

Jeśli zaś równocześnie wprowadzimy kilka dodatkowych prozdrowotnych nawyków i zaczniemy się np. wreszcie porządnie wysypiać oraz częściej sięgać po nieprzetworzoną żywność – szczególnie warzywa oraz świeże zioła (a te ostatnie w maju zawierają wyjątkowo dużo cennych składników!), szybko powinniśmy poczuć się lepiej i odzyskać wigor po zimie.

Warunek? Taki kontakt z naturą fundujmy sobie regularnie, jak najczęściej, a nie tylko w ramach majówki.

ŻYJĘ

zdrowo

Pedałuj

Radość, jaka płynie z jazdy, to nie wszystko.

Ten rodzaj sportu niesie także różnorodne pożytki dla zdrowia. Dowiedz się jakie.

razem z nami

ŻYJĘ ZDROWO zoom na...

rower

Czas na Z przyjemności jazdy na rowerze można korzystać w dowolnym wieku.

Wystarczy dobry sprzęt i trochę ćwiczeń po zimie, by rozruszać zastałe ciało.

TEKST DOROTA MIKŁASZEWICZ

M

amy już wiosnę i aurę zachęcającą do wyjścia z domu i ruchu w plenerze. Jednym z fajniejszych sposobów wykorzystania tego czasu jest jazda na rowerze. Wiele do niej nie trzeba, choć oczywiście rower mieć warto :). Wybór jest duży i każdy znajdzie coś w granicach swojego budżetu – i w wyspecjalizowanych sklepach rowerowych, i w hipermarketach. Nowy, 48

dbam o zdrowie

całkiem dobry rower kupimy za kilkaset zł, a używany w przyzwoitym stanie znacznie taniej. Mieszkając w mieście wcale nie musimy dysponować własnym, bo w wielu punktach dostępne są rowery miejskie.

Wypożyczamy je na dwa sposoby: klikając w specjalnej aplikacji „Wypożycz rower” i wpisując jego numer, albo skanując kod QR znajdujący się na każdym rowerze. Rowery możemy też wypożyczać w wielu miejscowościach turystycznych.

Miejskie. Ich opony są cienkie, konstrukcja ramy ułatwia wsiadanie, siedzimy w pozycji wyprostowanej.

Turystyczne i trekkingowe. To te z szerszymi oponami. Zwykle mają przynajmniej tylny amortyzator, który chroni kręgosłup przed wstrząsami.

Górskie. Do jazdy w terenie. Wyposażone w koła z szerokimi oponami o specjalnym bieżniku, dzięki którym lepiej trzymają się trasy; mają amortyzatory.

Elektryczne. Z silnikiem wspomagającym pedałowanie, pomocny zwłaszcza, gdy nie mamy już takiej kondycji, jak dawniej lub zaczniemy opadać z sił.

Trójkołowce. Zapewnią bezpieczeństwo i komfort jazdy, gdyż taki rower znacznie ułatwia utrzymanie równowagi.

Dwa tylne koła są grubsze, a rama mocno obniżona, by ułatwić wsiadanie.

Dlaczego warto jeździć

Jeżdżąc rowerem poprawimy kondycję i odporność organizmu. Układ krwionośny zacznie sprawniej pracować, a lepsze krążenie krwi sprawi, że komórki będą odżywione i dotlenione. Ruch sprzyja także obniżeniu poziomu złego cholesterolu. Pracują różne mięśnie, szczególnie nóg i pośladków, dzięki czemu łatwiej pozbyć się tkanki tłuszczowej z tych miejsc, gdzie odkłada się najszybciej. Wzmacniamy się ogólnie, a sylwetka nabiera sprężystości. Organizm wydziela też tzw. hormony szczęścia, które poprawiają nam nastrój i samopoczucie psychiczne oraz fizyczne. To wszystko powoduje, że czujemy się zdrowsi, weselsi, pełni energii.

Kiedy zachować ostrożność

Bywa, że z wiekiem i przy okazji określonych chorób pojawiają się przeciwwskazania do jazdy na rowerze. Są to przede wszystkim poważne skrzywienia i zwyrodnienia kręgosłupa, a także dyskopatie, gdyż w trakcie jazdy kręgosłup poddawany jest dużym przeciążeniom. Inne to zaawansowane zwyrodnienia kolan, a także chory

Powinno być ustawione poziomo. Tak, aby podczas jazdy kolana zginały się pod kątem ok. 90 stopni.

błędnik, utrudniający zachowanie równowagi, ponadto zespół cieśni nadgarstka utrudniający trzymanie kierownicy, hemoroidy, którym szkodzi długotrwałe siedzenie na siodełku oraz poważne choroby układu krążenia (szczególnie niedokrwienna serca), przewlekła obturacyjna choroba płuc i zaawansowana astma.

Przygotowanie i sposób jazdy

Jazda nie wymaga wyjątkowej kondycji, ale towarzyszy jej wysiłek, szczególnie mięśni nóg, pleców i szyi. Warto je wzmocnić na początku sezonu, np. robiąc w domu przysiady czy pompki. Pomoże także chodzenie po schodach i regularne napinanie pośladków. Dodatkowo, przed każdą eskapadą warto wykonać parę prostych ćwiczeń rozciągających (patrz str. 50). Koniecznie trzeba też zwrócić uwagę na prawidłową pozycję na rowerze. Zależy ona m.in. od modelu sprzętu, jednak istnieją pewne reguły ogólne. Plecy powinny być podczas jazdy proste, a tułów lekko pochylony do przodu. Nie wyginamy kręgosłupa w pałąk! Dobry rezultat osiągniemy regulując wysokość siodełka i kierownicy.

Ustawienie siodełka sprawdzimy siadając na

Dbam o kontrolę masy ciała

Suplement diety.

Herbatka ziołowa zawiera ostrokrzew paragwajski, gorzką pomarańczę, które wspierają kontrolę masy ciała, a także koper włoski, kminek, miętę oraz głóg, które wpływają na komfort trawienia. Produkt przeznaczony dla osób dorosłych. 10 torebek

dbam o zdrowie

49

REKLAMA

RODZAJE ROWERÓW

Prawidłowa wysokość siodełka

ŻYJĘ ZDROWO zoom na...

JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO WYSIŁKU?

Rozgrzewka powinna trwać ok. 10 minut i obejmować te partie ciała, w których czujemy sztywność.

Stopy stawiamy na szerokość barków, dłonie kładziemy na biodrach i zataczamy koła biodrami – możliwie duże, najpierw w prawą, następnie w lewą stronę, przynajmniej po 10 razy na każdą.

2

Stajemy w rozkroku, nogi proste w kolanach.

Robimy skłon, dotykamy rękami lewej, potem prawej nogi (po 10 razy). Następnie dotykamy palcami złączonych stóp.

Wyprost, dłonie z tyłu głowy. Nogi zginamy w kolanach i unosimy na wysokość bioder, tułów skręcamy w stronę tej nogi, która akurat „pracuje”.

rowerze. Trzeba ustawić pedał w jego najniższym położeniu i oprzeć na nim stopę tak, aby była równoległa względem podłoża, a oś pedału powinna się znajdować pod najszerszą częścią stopy. Noga w kolanie ma być lekko ugięta. Kierownicę trzeba ustawić około 10 cm wyżej niż siodełko – gdy będzie zbyt nisko, ciężar ciała przeniesie się na ramiona i nadgarstki. Jeśli mimo tych zabiegów w trakcie jazdy poczujemy napięcie w mięśniach, trzeba zrobić kilkuminutowy postój i odpocząć.

Przygotowujemy się do wyprawy

Rower też powinien zostać przygotowany do sezonu. Należy go wyczyścić i nasmarować. Przyjrzyjmy się oponom, skontrolujmy stan klocków hamulcowych, sprawdźmy, czy działa oświetlenie.

Siodełko powinno być elastyczne, najlepiej ze sprężynami, które chronią kręgosłup przed wstrząsami.

Panie mogą dla wygody zafundować sobie tzw. kanapę, czyli siodełko bardzo szerokie i miękkie.

Przyda nam się obuwie o twardej podeszwie i lekkie, oddychające ubranie. Niezbędny jest kask, który w razie upadku ochroni głowę. Zaopatrzmy się też w napoje izotoniczne. Zbilansowany poziom elektrolitów oraz ciśnienie osmotyczne odpowiadające ciśnieniu panującemu w płynach ustrojowych człowieka pozwoli na szybkie ugaszenie pragnienia 50

dbam o zdrowie

3

i uzupełnienie mikroelementów. W przeciwieństwie do tzw. energetyków, izotoniki mają mało cukru.

Jak dozować wysiłek

Jeśli wsiadamy na rower po długiej przerwie, pierwsze wypady nie powinny przekraczać dystansu 3 kilometrów, a prędkość trzeba dopasować do własnych możliwości. Jak często i jak długo jeździć na rowerze, żeby osiągnąć najlepsze dla zdrowia rezultaty? Wiele zależy od naszego zdrowia. Ogólnie przyjmuje się, że aby osiągnąć wymienione dobre efekty należy jeździć trzy razy w tygodniu po 30-40 minut. Z czasem, gdy poprawimy formę, będziemy mogli wypuszczać się dalej.

ALE Race Isotonic Drink Napój izotoniczny o smaku cytrynowym.

Wzbogacony o ekstrakt z aceroli, magnezu i witamin. Polecany we wszystkich rodzajach wysiłku fizycznego związanego z intensywną pracą mięśni. 750 ml

REKLAMA

1

NIE MUSISZ JUŻ SZUKAĆ choroby żył przewlekła niewydolność żylna* zapalenie żył powierzchownych** hemoroidy* urazy z krwiakami**

LECZENIE DOUSTNE

LECZENIE MIEJSCOWE

1 TABLETKA 2 x DOBĘ

2-3 2 3 X DOBĘ

DO LECZENIA: zapalenia żył powierzchownych urazów z krwiakami lub bez

DO LECZENIA: ciężkich, spuchniętych i bolących nóg mrowienia i zaburzenia czucia w nogach obrzęków kończyn dolnych objawowego hemoroidów

* Wskazania do stosowania leku Venoruton forte ** Wskazania do stosowania leku Hirudoid

Nazwa produktu leczniczego: Venoruton forte, 500 mg, tabletki. Skład jakościowy i ilościowy: Jedna tabletka zawiera 500 mg o-(ß-hydroksyetylo)-rutozydów (o-(beta-hydroxyethyl)-rutosidea (Oxerutins)). Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1 ChPL. Postać farmaceutyczna: Tabletka. Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe przewlekłej niewydolności żylnej (żylaków podudzi). Zmniejsza obrzęki oraz łagodzi objawy podmiotowe takie jak: zaburzenia czucia, mrowienie, bóle i skurcze mięśni, uczucie ciężkich, spuchniętych i bolących nóg. Produkt może być stosowany jako środek wspomagający kompresoterapię (np. rajstopy uciskowe) w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej. Produkt jest stosowany również w leczeniu objawowym hemoroidów oraz może być stosowany pomocniczo w mikroangiopatiach w przebiegu cukrzycy. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na o-(ß-hydroksyetylo)-rutozydy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1 ChPL. Podmiot odpowiedzialny: STADA Arzneimittel AG, Stadastrasse 2-18, 61118 Bad Vilbel, Niemcy. Autoryzowany przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego: Stada Poland sp. z o.o.; ul. Krakowiaków 44, 02-255 Warszawa. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza. Charakterystyka Produktu Leczniczego z dnia: 30.09.2020r.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

STADA/PL/98/2022

Hirudoid® 0,3 g/100 g maść, Hirudoid® 0,3 g/100 g żel. 100 g leku zawiera: 0,3 g/ 100 g mukopolisacharydowego polisiarczanu (Mucopolisaccharidum polisulphatum), co odpowiada 25 000 j. * (*Jednostki ustalone na podstawie APTT).

Wskazania do stosowania: do stosowania miejscowego na skórę w przypadku: tępych urazów z krwiakami lub bez krwiaków, zapalenia żył powierzchownych, których nie można leczyć opatrunkiem uciskowym. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Leku nie należy nakładać na otwarte rany i uszkodzoną skórę. Podmiot odpowiedzialny: STADA Arzneimittel AG, Stadastrasse 2 18, 61118 Bad Vilbel, Niemcy. Autoryzowany przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego: Stada Poland sp. z o.o.; ul. Krakowiaków 44, 02-255 Warszawa. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza. Charakterystyka Produktu Leczniczego z dnia: 02.02.2021r. (żel), 21.05.2021r. (maść).

ŻYJĘ ZDROWO w dobrej formie

Mniejszy obwód w talii – to marzenie może się spełnić.

Wystarczy lekko skorygować styl życia: zadbać o dietę, ruszać się i spać co najmniej 8 godzin. To naprawdę działa!

TEKST BARBARA TULEJA

Jak się pozbyć

oponki

T

kanka tłuszczowa w okolicy brzucha to problem nie tylko estetyczny, ale i zdrowotny.

Jest groźniejsza niż ta na udach czy pośladkach, bo zwiększa ryzyko nadciśnienia, problemów z krążeniem czy cukrzycy.

Trudniej też ją zgubić, bo wymaga zdrowego odżywiania, rezygnacji ze słodyczy, napojów gazowanych i dań typu fast food, regularnej aktywności fizycznej (co najmniej trzy razy w tygodniu) oraz spania minimum ośmiu

52

dbam o zdrowie

godzin dziennie. Dla wielu z nas taka rewolucja może być trudna. Dlatego warto zacząć od drobnych zmian. Stopniowo białe pieczywo zastępuj ciemnym, jedz więcej warzyw. Na przekąskę wybierz orzechy i pestki. Zawierają zdrowe tłuszcze wielonienasycone, które podkręcają metabolizm.

Jeśli chodzi o ruch, to wystarczą ćwiczenia (te obok) i 30 minut np. szybkiego marszu czy jazdy na rowerze. Gdy po kilku tygodniach zauważysz efekt, kolejne zmiany przyjdą łatwiej.

Skośne brzuszki z wykopami Połóż się na plecach. Zegnij nogi w kolanach i unieś je na wysokość bioder. Dłonie zapleć za głową, jednocześnie szeroko rozstawiając łokcie. Na przemian przybliżaj łokieć do przeciwległego kolana, jednocześnie prostując drugą nogę. Trzymaj klatkę piersiową cały czas w górze, a stopy wyciągaj jak najdalej.

Powtórz 15 razy. To ćwiczenie angażuje mięśnie skośne brzucha, wzmacnia mięśnie proste i odcinek lędźwiowy.

Unoszenie nóg

Plank, czyli deska Połóż się w pozycji jak do pompki na przedramionach, nie opuszczaj bioder. Aby utrzymać wyprostowaną sylwetkę cały czas spinaj mięśnie pośladków i brzucha. Wytrzymaj tak maksymalną ilość czasu. Wykonaj co najmniej 3 serie w sesji po 30 sekund. To ćwiczenie oddziaływuje na gorset mięśniowy, utrzymuje brzuch napięty i spłaszcza go, zwłaszcza gdy mamy tendencję do wypchniętego brzucha.

Ustaw się w pozycji siadu prostego, a następnie odchyl się lekko w tył, unosząc ugięte w kolanach nogi. Wyciągnij ręce przed siebie. Napnij mięśnie brzucha. Z wydechem (w wolnym tempie) prostuj raz jedną, raz drugą nogę w kolanie, zbliżając ją do podłogi. Kontynuuj przez 30 sekund. Ćwiczenie wzmacnia mięśnie pleców i brzucha. W razie dyskomfortu w odcinku lędźwiowym, wykonaj je, leżąc na plecach.

Wymachy ręką i nogą

Imbir, kminek oraz anyż przyspieszają przemianę materii w organizmie. Wesprą więc nas w uzyskaniu płaskiego brzucha.

Dodawaj je jak najczęściej do swoich dań i napojów.

ALE Shape Suplement diety zawiera w składzie kofeinę, 6 ekstraktów roślinnych, w tym: ekstrakt z owoców pieprzu czarnego, który pomaga kontrolować masę ciała, ekstrakt z liści ostrokrzewu paragwajskiego, który wspomaga spalanie tłuszczów. Skład wzbogacono dodatkowo o chrom, który przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych. Kapsułki, 60 szt.

dbam o zdrowie

REKLAMA

Pomocne przyprawy

Przyjmij pozycję klęku podpartego. Podeprzyj się na rękach pod linią barków, kolana na podłodze ustaw na wysokości bioder.

Cały czas trzymając mocno napięty brzuch, równolegle unieś prawą rękę i zrób wymach do tyłu zgiętą lewą nogą, ciągnąc stopę mocno do sufitu. Powtórz po 15 razy na każdą stronę. Ćwiczenie rozwija mięśnie głębokie brzucha i dolną część pleców.

53

Nigdywięcej bólu karku

ŻYJĘ ZDROWO w dobrej formie

BUDZISZ SIĘ Z BÓLEM SZYI, CZUJESZ SZTYWNOŚĆ KARKU? WYPRÓBUJ PROSTE SPOSOBY, KTÓRE JE ZŁAGODZĄ I POMOGĄ IM ZAPOBIEC.

ROZGRZEWAJĄCE OKŁADY

TEKST BARBARA TULEJA

zlikwidują sztywność i napięcie szyi

D

Dobrym sposobem na zniwelowanie bólu są również ciepłe okłady na szyję i kark. Wysoka temperatura działa bowiem rozluźniająco na spięte mięśnie, co szybko łagodzi uporczywy ból. Zrób okład na kark, używając termoforu. Świetnie działa też gorący prysznic lub kąpiel z zanurzoną szyją.

Do wody warto dodać kilka kropli olejków eterycznych (jałowcowego, imbirowego, lawendowego). Gdy ból jest dotkliwy, warto wmasować maść lub żel rozgrzewający.

ługie godziny w jednej pozycji przy biurku czy poczas korzystania z telefonu to plagi XXI wieku. Siedzący tryb życia obciąża i skraca mięśnie odcinka szyjnego, a to przyczynia się do ich sztywnienia i bólu karku.

Stres i napięcie dodatkowo nasilają te dolegliwości. Żeby je zminimalizować, warto pamiętać o prawidłowej pozycji ciała, ruszaniu szyją co jakiś czas, masowaniu karku i technikach rozładowywania stresu.

PROSTE ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE zmniejszą napięcie wokół szyi i przyniosą ulgę Nabierz nawyku codziennego rozciągania mięśni karku. Wyprostuj się, rozluźnj górną część ciała. Połóż prawą dłoń na lewej stronie głowy. Powoli przechylaj ją w prawą stronę, jak najniżej. Wytrzymaj 30 sekund. Powtórz na drugą stronę. Drugie ćwiczenie też rozciąga kark i górną część pleców. Usiądź na krześle i trzymaj plecy prosto.

Spleć dłonie z tyłu głowy i połóż je tuż nad szyją. Przyciągaj powoli podbródek do klatki piersiowej, naciskając głowę rękami. Wytrzymaj 30 sekund i unieś głowę.

54

dbam o zdrowie

Często silny ból karku pojawia się rano, tuż po przebudzeniu i towarzyszy mu promieniowanie do głowy, ramion.

AUTOMASAŻ doskonale nas odpręży i rozluźni mięśnie Uciskanie i masowanie pozwala mięśniom się rozluźnić, poprawia ukrwienie tkanek i sprawia, że kark odpoczywa. Jak zrobić automasaż? Przyłóż nadgarstki do boku szyi i ściskaj palcami kark. Przesuwaj dłońmi od karku do ramion.

Następnie odegnij głowę w jedną stronę i masuj odsłoniętą stronę i odwrotnie. Ruch wykonuj kilkukrotnie na całej długości karku.

ZAPANUJ NAD STRESEM

Życie bez niego jest, niestety, niemożliwe. Warto jednak nauczyć się kontrolować jego poziom, żeby nie odczuwać psychicznych oraz fizycznych objawów długotrwałego napięcia.

ZNAJDŹ SWÓJ SPOSÓB. Wypróbuj techniki relaksacyjne, znajdź czas na pilates, basen, jogę. To może być też medytacja, słuchanie muzyki, kąpiel, czytanie książki, spacer z psem czy praca w ogrodzie. Te sposoby naprawdę działają na rozluźnienie mięśni skurczonych na skutek wydzielania hormonów stresu.

JEM

zdrowo

ZDJĘCIA: DREAMSTIME.COM (1)

Nowalijki to wiosenne witaminy, mówią niektórzy.

Inni spoglądają na nie podejrzliwie, bo przecież urosły jakby wbrew naturze, gdy pogoda jeszcze temu nie sprzyjała. I jedni, i drudzy mają trochę racji...

Apetyczne,

ale czy

zdrowe?

zoom na...

AS

Z CY KL

Kupuj g z

N

JEM ZDROWO

łową

To miłe dla ucha określenie oznacza pierwsze wiosenne warzywa, które urosły po zimie w szklarniach lub na grządkach. Mamy na nie chrapkę, bo kuszą soczystymi kolorami, delikatnym smakiem i aromatem. Ale czy są zdrowe?

Nowalijki:

za czy przeciw D awniej, od późnej jesieni aż do połowy maja, na naszych stołach nie było zielonej sałaty, rzodkiewek czy pomidorów. Jedliśmy wtedy kiszonki i warzywa korzeniowe. Pojawienie się wiosną pierwszej główki sałaty, szczypiorku, młodej botwinki i ogórków, czyli nowalijek było trakowane niczym święto. Obecnie przez cały rok, nie wyłączając zimy, sklepy oferują niemal wszystkie gatunki warzyw.

Tak więc teoretycznie nowalijki powinny przestać być osobliwością. A mimo to nadal traktujemy je wyjątkowo i pierwsze wiosenne rzodkiewki z polskiej szklarni lub z własnej grządki smakują nam lepiej, niż te przywiezione z ciepłych krajów. Jednak pojawiają się też głosy, że pierwsze wiosenne warzy-

56

dbam o zdrowie

wa mogą zawierać więcej pozostałości nawozów i pestycydów, niż te oferowane w środku lata. A zatem przyjrzyjmy im się dokładnie i wykorzystujmy ich walory rozsądnie.

Mają sporo zalet

● Są źródłem witamin i minerałów. We wszystkich nowalijkach jest dużo tych cennych substancji.

Taka np. natka pietruszki dostarcza więcej wit. C niż cytrusy. Już jedna łyżka dodana do zupy zaspokaja nasze dzienne zapotrzebowanie na ten składnik. ● Dostarczają przeciwutleniaczy. Jak wiadomo, są one pogromcami wolnych rodników tlenowych i zapobiegają wielu chorobom. Ich zawartość w nowalijkach jest znacząca.

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

● Urozmaicają jadłospis. Im bardziej różnorodne produkty pojawiają się codziennie na naszym talerzu, tym większa szansa, że organizm dostaje wszystko, czego potrzebuje, by dobrze funkcjonować. Kilka młodych rzodkiewek czy pomidor zwiększy wartość odżywczą każdego posiłku i uatrakcyjni go kolorystycznie (co też ważne) i smakowo.

Są też minusy

● Mogą zawierać pestycydy. Młode warzywa chroni się bowiem przed chorobami grzybowymi, chwastami i szkodnikami za pomocą oprysków.

Część tej chemii kumuluje się w liściach, korzeniach i owocach, co może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Jeśli nie mamy pewności, czy nowalijki nie były zbyt obficie chronione pestycydami, jedzmy ich mniej. Dwa liście sałaty krzywdy nam nie zrobią. ● W niektórych jest dużo azotanów. Gdy intensywnie nawożone młode warzywa są podczas transportu ciasno ułożone w skrzynkach, a często też zafoliowane, wtedy znajdujące się w nich azotany

Najmniej azotanów

zawierają pomidory i ogórki. One są najbezpieczniejsze dla nas i dla dzieci.

Więcej szkodliwych substancji gromadzą sałata, szpinak, rzodkiewka, botwinka, młoda kapusta, szczypiorek, koperek.

REKLAMA

pytamy eksperta

JEM ZDROWO

zoom na...

przekształcają się w szkodliwe azotyny. Kolejny etap ich przemian to produkcja rakotwórczych nitrozoamin, które mogą być przyczyną niedokrwistości, chorób układu nerwowego i złego wchłaniania składników odżywczych zawartych w pożywieniu. ● Gorszy smak i aromat. Wprawdzie w oszklonych halach lub w tunelach foliowych, gdzie często rosną nowalijki, panuje wieczne lato, jest ono stworzone sztucznie. Promieni słonecznych jest tam zbyt mało.

Niedobór naturalnego światła sprawia, że rośliny produkują mniej substancji smakowych i zapachowych. Szczególnie odczuwamy to, jedząc młode szklarniowe pomidory.

Ma znaczenie to, gdzie rosły

Nowalijki uprawiane w szklarniach rosną zazwyczaj w większym zagęszczeniu niż w polu pod gołym niebem. Powód jest prosty – chodzi o maksymalne wykorzystanie niewielkiej powierzchni i o zysk. Mały odstęp między roślinami zwiększa ryzyko chorób.

To dlatego ogrodnicy stosują więcej oprysków, których część rośliny zatrzymują w swoich tkankach.

Aby plon był wysoki, potrzebne są również nawozy, szczególnie azotowe. Tym bardziej, że niskie natężenie światła dziennego w szklarniach pogarsza wykorzystanie azotu z pożywek. Dlatego warzywa spod osłon mogą zawierać więcej azotanów, niż te z pola.

Częściej kupujmy te drugie, bo są bezpieczniejsze.

Redaktor prowadząca Wyeksponowane na bazarach i w warzywniakach kolorowe, jędrne nowalijki kuszą, by je schrupać. Róbmy to, stosując się jednocześnie do uwag i rad zawartych w tym artykule.

Dzięki temu nie narazimy się na szkodliwe działanie pestycydów i nawozów znajdujących się w wiosennych warzywach i wzbogacimy codzienną dietę w cenne dla zdrowia składniki. Dla przykładu wszystkie rodzaje sałat są bogate w kwas foliowy ważny dla kobiet w ciąży, osób zagrożonych anemią i chorobami neurodegeneracyjnymi. Rzodkiewka zaopatruje nas w związki siarki przeciwdziałające zmianom nowotworowym, a młoda marchew czy kapusta w betakaroten, który chroni wzrok i opóźnia procesy starzenia. Pamiętaj jednak, że wiosenny niedobór witamin należy uzupełnić również suplementami.

Ekologiczne są super!

58

dbam o zdrowie

Kilka ważnych rad

● Nie kupujmy największych okazów, bo one magazynują najwięcej azotanów. Rzodkiewka wielkości moreli jest po prostu przenawożona. ● Przed zakupem sprawdzajmy, czy nowalijki są jędrne, z gładką skórką, bez plam i pleśni. Zrezygnujmy z zaparzonych w szczelnej folii. ● Jeśli zapas młodych warzyw zamierzamy przechowywać w lodówce, to bezwzględnie wyjmijmy je z foliowych torebek. Wytwarzająca się w takim opakowaniu wilgoć przyspiesza przemianę azotanów w azotyny i w rakotwórcze nitrozoaminy. ● Obierajmy młodą marchew i pietruszkę. Najwięcej azotanów gromadzi się w ich skórce i na końcu korzenia. Warto odciąć tę końcówkę (1-2 cm). ● Wczesne warzywa korzeniowe jedzmy po ugotowaniu w dużej ilości wody. Azotany rozpuszczają się w wodzie, którą należy wylać. ● Usuwajmy głąb, a także zewnętrzne liście z młodej kapusty i sałaty. W tych częściach również znajduje się dużo chemicznych zanieczyszczeń

ZDJĘCIA: JUMP (1), ROBBY CYRON (1)

Najbardziej godne polecenia są nowalijki z certyfikowanych gospodarstw ekologicznych. Tam glebę zasila się nawozami organicznymi zamiast np. saletrą. Nie stosuje się też pestycydów lub jedynie minimalne ilości, a rośliny chroni się naturalnymi opryskami, np. z ziół. Takie nowalijki możemy jeść bez ograniczeń. Jeśli jednak nie mamy do nich dostępu, spróbujmy uprawiać wiosną przynajmniej szczypiorek i natkę na parapecie. To proste i sprawia frajdę!

Wystarczy pojemnik i trochę ziemi. Kto ma ogródek lub balkon, może też mieć własną sałatę i rzodkiewkę, a nawet ogórki i pomidory.

JEM ZDROWO

sezon na...

Ich zbiór potrwa tylko dwa miesiące. Wykorzystajmy więc w pełni ich walory kulinarne i zdrowotne. Szparagi stylumują układ odpornościowy, są bogate w biologiczne związki czynne, pomagają schudnąć. W 100 gramach jest tylko 18 kcal.

TEKST BARBARA LASOTA

Niskokaloryczne

szparagi Z ielone, białe, a może fioletowe? Wszystkie są młodymi pędami rośliny o nazwie szparag.

Zielone wyrastają nad powierzchnię gleby i, dzięki słońcu, zabarwiają się na zielono.

Białe są przysypane ziemią, stąd brak barwnika. Fioletowym rolnicy pozwalają wystawić czubki nad ziemię tylko na chwilę. Wprawdzie smakosze najbardziej cenią fioletowe, ale zielone i białe także są delikatne, smaczne, wykwintne i pełne skarbów.

JAK JE JEŚĆ Jak kto lubi, ale najwartościowsze są gotowane, polane masłem lub w postaci zupy krem. Obróbka termiczna jest ważna, bo zawierają sporo błonnika, a pod wpływem temperatury włókna miękną i szparagi stają się lżej strawne. Lepiej też wykorzystujemy wtedy zawarte w nich składniki. Zielone gotujemy ok. 5 minut, białe i fioletowe – ok. 10 minut.

CO ZAWIERAJĄ Oprócz minerałów jak: potas, wapń czy magnez, wit. C, kwasu foliowego oraz beta-karotenu dostarczają inuliny pobudzającej jelita, flawonoidów obniżających ryzyko nowotworów oraz fitosteroli regulujących poziom cholesterolu. Mają też niski indeks glikemiczny.

Na co pomagają?

PRZECIWDZIAŁAJĄ OBRZĘKOM

•Działają moczopędnie, więc

pomagają usunąć z organizmu nadmiar wody, który gromadzi się nie tylko u osób cierpiących na choroby nerek, ale także u kobiet przed miesiączką. Ta właściwość szparagów wynika z dużej zawartości aminokwasu asparaginy oraz potasu i niskiej zawartości sodu.

60

dbam o zdrowie

NISZCZĄ WOLNE RODNIKI

•Sprzyja temu znaczna ilość bioaktywnych flawonoidów, głównie rutyny i kwercetyny, a także kwasu ferulowego. Obecność w naszej diecie znacznej ilości tych substancji zmniejsza ryzyko schorzeń spowodowanych nadmiarem wolnych rodników, czyli nowotworów, choroby Alzheimera, cukrzycy i miażdżycy.

Uwaga!

Szparagi najlepiej gotować w wysokim garnku, związane nitką.

Do wody dodajemy po łyżeczce soli, cukru i masła.

DBAJĄ O PRZEWÓD POKARMOWY

•To zasługa znajdującej się w nich inuliny, która jest składnikiem błonnika. Przechodzi ona w całości do jelita grubego i dopiero tam ulega fermentacji. Inulinę uważa się za prebiotyk, czyli substancję, która stymuluje rozwój pożytecznych bakterii jelitowych i dzięki temu wpływa pozytywnie na zdrowie. Poprawia trawienie i odporność.

JEM ZDROWO dieta

pytamy eksperta

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Specjały z rusztu

Jak zdrowo grillować?

Gdy tylko trawa się zazieleni, wystawiamy grille do ogrodów i urządzamy biesiady przy ruszcie. Niektórzy żartują, że jest to nasz sport narodowy. A skoro tak, to róbmy to po mistrzowsku.

Opiekając potrawy, dbajmy nie tylko o ich smak, ale również o to, by miały jak najwyższą wartość odżywczą i nie zawierały toksyn.

62

dbam o zdrowie

Dzięki marynatom

O

różnych odkryciach często decyduje przypadek. Taką np. teorię grawitacji Newton opracował podobno dlatego, że pewnego dnia spadło mu na głowę jabłko. Grillowanie też zapewne odkryto przypadkiem. Naszym praprzodkom, tuż po tym jak wynaleźli ogień, wpadł do ogniska kawałek mięsa z upolowanej zwierzyny i opiekł się. Gdy spróbowali, doszli do wniosku, że to prawdziwy rarytas.

Zaczęli więc tak przyrządzać jedzenie. Chociaż dla uczonych historia grillowania to banał w porównaniu z historią teorii grawitacji, to dla miłośników karkówki z rusztu na pewno nie! A może nawet jest ważniejsza? W czasach bardziej nam współczesnych rytuał spotkań przy otwartym ogniu i wspólne przyrządzanie potraw z rusztu zapoczątkowali Amerykanie w połowie XX wieku. Oni też skonstruowali pierwsze grille. U nas w tamtym okresie nie bardzo było co grillować. Ale gdy po latach niedostatku w sklepach pojawiło się mięso, zaczęliśmy nadrabiać zaległości tak skutecznie, że szybko znaleźliśmy się w światowej czołówce. Zdaniem socjologów złożyły się na to trzy powody. Po pierwsze: lubimy imprezować i spędzać czas z bliskimi, a grill jest świetną ku temu okazją. Po drugie: kochamy naturę i pobyty na działce. No i trzeci powód, czyli nasze preferencje smakowe: uwielbiamy mięso, kiełbasę i kaszankę, które z grilla smakują najlepiej.

Unikajmy tego, co szkodzi

Potrawy opiekane na ruszcie mogą być zdrowe, jeśli robimy to wg zaleceń dietetyków. Natomiast w niewłaściwie grillowanych daniach wykryto substancje, które przyczyniają się do powstawania niebezpiecznych wolnych rodników tlenowych i zwiększają ryzyko wielu chorób. Tworzą się one z tłuszczów i białek, jeśli temperatura przekracza 200 st. C i dym z palącego się tłuszczu osadza się na naszych przysmakach. Unikajmy takich błędów.

Natomiast nie ma sensu całkowicie rezygnować z przysmaków z grilla. Spożywanie takich posiłków kilkanaście razy w roku nikomu nie zaszkodzi.

Im higieniczniej, tym zdrowiej

Zaschnięte resztki tłuszczu i jedzenia na kratce mogą wydzielać pod wpływem wysokiej temperatury szkodliwe substancje, które dostaną się do żywno-

mięso jest kruche i soczyste. Wystarczy zmieszać olej, sól, sok z cytryny. Można też dodać pachnące zioła.

pytamy a ekspert DR N. FARMACEUTYCZNYCH KRZYSZTOF SŁOMIAK

Co możemy zrobić, by mięsa z grilla były zdrowe dla wątroby?

Grillowanie, szczególnie na dużym ogniu, uwalnia tłuszcz z pieczonego mięsa. Potrawy są wtedy zwykle mniej kaloryczne niż te same smażone. W trakcie opiekania mogą jednak powstawać szkodliwe aminy heterocykliczne. Na szczęście, jest sposób, by tego uniknąć! Warto zacząć od dokładnego wyczyszczenia rusztu oraz usunięcia starego węgla po wcześniejszym biesiadowaniu.

Dobrze jest też unikać wystawiania mięsa na działanie otwartego ognia oraz zdjąć skórę i odkroić widoczny tłuszcz z jedzenia.

I nie grillować mięsa aż do zwęglenia. Jeśli tak się przytrafi, powinniśmy usunąć czarną część mięsa przed zjedzeniem. ści. Po wyszorowaniu kratki zawsze dokładniej ją opłuczmy, by nie pozostawić resztek chemii, która również szkodzi zdrowiu. Idealnym rozwiązaniem jest używanie myjki parowej, która czyści bez detergentów. Jeśli jej nie mamy, szorujmy ruszt specjalną szczotką do grilli. Całe urządzenie czyśćmy porządnie chociaż 4 razy w sezonie.

ABC rozpalania

Nigdy nie rozpalajmy grilla za pomocą gazet, kartonów czy benzyny. Stosujmy dobrej jakości, ekologiczne podpałki, które nie wydzielają toksyn. Można też wykorzystać porządnie wysuszone szczapy, zwłaszcza z drzew liściastych, np. suche gałązki z przyciętych w ogrodzie drzew lub krzewów. Jeśli z konieczności musimy użyć płynnej rozpałki, która nie jest ekologiczna, to możemy to zrobić jedynie na dbam o zdrowie

63

JEM ZDROWO dieta

samym początku. Absolutnie nie dolewajmy jej wtedy, gdy jedzenie już leży na ruszcie. Pamiętajmy, by rozpocząć grillowanie dopiero, gdy ogień się wypali i pozostanie sam żar. Używajmy węgla drzewnego lub suchego drewna z drzew liściastych. Gatunki iglaste mają dużo żywicy, wydzielającej podczas spalania szkodliwe związki.

Zaopatrzmy się w tacki

Wszystkie produkty, które wymagają dłuższego grillowania (szczególnie mięso) kładźmy na tackach, aby tłuszcz nie kapał na węgle i nie wracał w postaci toksycznych oparów do żywności. Najlepsze są tacki lub brytfanny wielokrotnego użycia. W ostateczności stosujmy również jednorazowe z aluminium. Nie grillujmy zbyt długo, bo takie potrawy są wysuszone, trudniej strawne i mogą być przypalone. Mają również mniejszą wartość odżywczą,

Jak wybierać mięso i wędliny

Najlepsze jest świeże mięso, sprzedawane na wagę, bo takie rzadko zawiera saletrę i konserwanty. Marynujmy je po swojemu, stosując dobry, świeży olej i ulubione przyprawy, np. świeże zioła.

Mięso już zamarynowane, sprzedawane na tac-

kach, często zawiera wzmacniacze smaku, stabilizatory i konserwanty. Jeśli mamy ochotę na opiekaną kiełbasę lub kaszankę, to zdecydujmy się na droższą, dobrej jakości. Najtańsza jest mało wartościowa i dużo w niej różnych polepszaczy.

Obłędne domowe sosy do grilla JOGURTOWY

•Do jogurtu dodajemy po

łyżce ketchupu oraz majonezu, ząbek czosnku i sól. Mieszamy.

Możemy też dodać szczypiorek.

MUSZTARDOWY

•Musztardę francuską przy-

prawiamy miodem, czosnkiem, octem jabłkowym lub sokiem z cytryny i sosem Worcester.

Wlewamy odrobinę wody.

WIOSENNY

•Mieszamy śmietanę z jogur-

tem greckim, dodajemy posiekany koperek, czosnek, zmieloną kolendrę, sól i skórkę z cytryny.

POMIDOROWY

ŻURAWINOWY

wowe z czosnkiem, 3 łyżkami soku pomarańczowego, łyżką koncentratu pomidorowego, łyżeczką miodu, solą i pieprzem.

jemy. Dokładamy łyżkę dżemu porzeczkowego, startą skórkę pomarańczową, odrobinę cukru i cynamonu. Blendujemy.

•Miksujemy pomidory konser-

64

dbam o zdrowie

•Wymoczoną żurawinę gotu-

DOBRE SAMOPOCZUCIE PO GRILLOWANIU, CZYLI PATENT NA NIESTRAWNOŚĆ!

Rybka z grilla to jest to!

Wprawdzie jest z nią więcej zachodu niż z kiełbasą, ale za to świetnie smakuje i jest zdrowa. Filety najlepiej grillować razem z warzywami w folii aluminiowej. Całą tuszkę możemy położyć na tacce lub w specjalnym drucianym koszyku.

Sezon grillowy zbliża się wielkimi krokami! Spotkania na świeżym powietrzu w gronie przyjaciół i rodziny w letnim klimacie to największy urok tego majowego czasu. Niestety bardzo często po grillu doskwiera nam niestrawność, wzdęcia i uczucie pełności. Nie chcąc odbierać sobie przyjemności grillowania zadbajmy o to, by zniwelować jego skutki uboczne.

DOZ PRODUCT HEPADUO Tabletki powlekane, 60 szt.

Suplement diety zawierający cholinę, L-asparaginian L-ornityny oraz ekstrakty roślinne. Karczoch zwyczajny wspomaga zachować prawidłową masę ciała, a cholina wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wątroby.

ZIELNIK DOZ WĄTROBA Torebki, 20 szt.

Suplement diety zawierający w swoim składzie korzeń mniszka lekarskiego, owoc ostropestu plamistego, ziele karczocha zwyczajnego i kłącze kurkumy, które wspomagają utrzymanie wątroby w dobrej kondycji.

Nie zapominajmy o warzywach

Na każdą porcję mięsa lub kiełbaski z grilla powinna przypadać przynajmniej jedna porcja warzyw.

Cukinię, bakłażany, paprykę i pieczarki możemy grillować. Ale oprócz nich serwujmy sałatki i surówki z warzyw sezonowych i owoców.

ZIELNIK DOZ TRAWIENIE Torebki, 20 szt.

Herbatka zawiera kompozycję ziół wspomagających trawienie. Zawarte w biodegradowalnych torebkach piramidkach składniki takie jak: mięta pieprzowa, biedrzeniec anyżu, koper włoski, kminek zwyczajny oraz lukrecja gładka wspomagają proces trawienia.

Wybieramy

dobry grill

DOZ PRODUCT TRAVIUM Tabletki powlekane, 30 szt.

Suplement diety zawiera naturalne składniki wspierające prawidłowe działanie układu trawiennego. Standaryzowany ekstrakt z liści rozmarynu ułatwia trawienie tłuszczów, ekstrakt z liści karczocha przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego i jelit, a wyciąg z kłączy ostryżu długiego wspomaga prawidłową pracę wątroby.

Jeśli preferujemy modele węglowe, to warto kupić taki z pokrywką i z tacką nad paleniskiem. To na nią będzie wtedy skapywał tłuszcz z opiekanych potraw, a nie na węgle. Dzięki temu do żywności trafi mniej szkodliwych substancji. Pokrywa zapobiega powstawaniu płomieni i skraca czas grillowania, co również ma znaczenie dla naszego zdrowia. Pozytywną opinię fachowców mają też modele gazowe (nie zaobserwowano wydzielania się szkodliwych węglowodorów) oraz grille elektryczne z termostatem.

REKLAMA

ZIELNIK DOZ MIĘTA Torebki, 30 szt.

Mięta pozytywnie wpływa na organizm.

Wspomaga prawidłowy przebieg procesów trawiennych układu pokarmowego oraz pomaga w odprężeniu organizmu.

ZIELNIK DOZ MNISZEK LEKARSKI Torebki, 30 szt.

Suplement diety. Mniszek lekarski to roślina zielarska z Polski, która wspomaga prawidłowe funkcjonowanie żołądka i wątroby. Mniszek wspiera przepływ soków trawiennych, pomaga w procesach trawiennych. Przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.

UcZta z grilla DIETA przepisy

Przed nami długi sezon spotkań przy ruszcie. Poza kiełbaskami, starajmy się serwować także inne specjały.

Klasyczne i nieco bardziej wyrafinowane.

TEKST BARBARA LASOTA

P

ieczenie czy też, mówiąc bardziej precyzyjnie, opiekanie na grillu wydaje się być stworzone do mięs. Na ruszcie nabierają one niepowtarzalnego smaku i aromatu. Ale coraz chętniej grillujemy również sery, warzywa, a nawet owoce. Gdy mamy mało czasu, wystarczy je pokroić, położyć na tacce lub folii aluminiowej i po prostu opiec.

A jeśli chcemy podać w bardziej wyrafinowanej postaci, możemy je np. faszerować, lub zrobić szaszłyki.

PROSTE I TANIE

Filety z niespodzianką 4 nieduże filety z kurczaka, 8 pieczarek, 50 g sera pleśniowego typu camembert, 4 łyżki oleju, łyżka posiekanej natki pietruszki, przyprawa do kurczaka, sól, pieprz, suszony czosnek

Umyte i osuszone filety nacinamy, aby powstała

w nich kieszonka na nadzienie. Oprószamy je suszonym czosnkiem, przyprawą do drobiu, smarujemy olejem i zostawiamy w lodówce na kilka godzin. Pieczarki kroimy na plasterki i podsmażamy.

Gdy wystygną, dodajemy do nich posiekaną natkę i przyprawiamy odrobiną

4

porcje po:

314 kcal

38 g białka

12 g

tłuszczu

soli. Wkładamy nadzienie pieczarkowe oraz po plasterku sera cemembert do kieszonek filetów. Zapinamy je wykałaczkami, by nadzienie nie wypadło i pieczemy na rozgrzanym ruszcie, odwracając dwukrotnie na drugą stronę.

Solimy w trakcie grillowania i smarujemy olejem.

Kluczem do sukcesu przy grillowaniu piersi kurczaka jest smarowanie mięsa olejem po każdym przewróceniu na drugą stronę. Dzięki temu będzie soczyste.

66

dbam o zdrowie

Pierś kurczaka grillujemy 12-15 minut. Jest gotowa do jedzenia, gdy wycieka z niej przezroczysty sok, a mięso ma temp.

75-80 st. C.

ZAMIAST SURÓWKI

Grillowane warzywa 4 dorodne mięsiste papryki w różnych kolorach, 2 średnie cukinie, 2 bakłażany, 3 średnie cebule, 3-4 ząbki czosnku, 5 łyżek dobrego oleju lub oliwy, zioła prowansalskie, sól, pieprz

Oczyszczone i umyte warzywa kroimy: cukinie

i bakłażany w plasterki lub półplasterki (w zależności od wielkości), cebule w piórka, a papryki w grubą kostkę. W dużej, głębokiej misce mieszamy olej z ziołami i zmiażdżonymi w prasce ząbkami czosnku. Wrzucamy warzywa do oliwy, solimy i oprószamy pieprzem.

10

porcji po:

105 kcal

2,2 g białka

4,5 g

tłuszczu

Całość mieszamy, aby każdy kawałek warzyw był pokryty cienką warstwą aromatycznego oleju. Zostawiamy na pół godziny dla nabrania smaku, po czym grillujemy ułożone na ruszcie, na tackach lub na patelni grillowej. Często przewracamy je na drugą stronę.

Warto przyrządzić takich warzyw więcej i włożyć zapas do lodówki. Są

świetne na obiad z ziemniakami i do kanapek. Można też zrobić z nich pastę.

ODROBINA EGZOTYKI

Ser halloumi z warzywami 25 dag sera halloumi, 7-8 pomidorków koktajlowych lub 2 średnie pomidory, 2 papryki, 2 cebule, kilka liści sałaty radicchio, ocet balsamiczny, miód, 3 łyżki oliwy extra virgin, sól, słodka papryka, oregano

Paprykę kroimy w grubszą kostkę, cebulę w piór-

ka. Skrapiamy je łyżką oliwy, przyprawiamy oregano. Kładziemy na ruszt lub grillujemy w specjalnym koszyku do warzyw, nie dopuszczając do przypalenia (ok. 15 minut). Ser halloumi kroimy w plastry i grillujemy ok.

3 minuty. Tuż przed końcem grillowania warzyw kładziemy obok nich po-

4

porcje po:

318 kcal

14 g białka

23 g

tłuszczu

midorki koktajlowe lub pokrojone na cząstki pomidory. Na półmisku układamy warzywa z grilla razem z pomidorami, dodajemy rozdrobnioną na kawałki sałatę i na wierzchu układamy plastry sera. Oliwę przyprawiamy octem balsamicznym, miodem, papryką i solą. Polewamy sałatkę.

Tradycyjny cypryjski ser halloumi z mleka owczego możemy zastąpić

oscypkiem, serem camembert lub żółtym. Najlepiej grillować je na tackach.

COŚ DLA SMAKOSZY

Szaszłyki z ananasem Polędwiczka wieprzowa, 4 plasterki wędzonego boczku, niewielki ananas, dorodna papryka, 2 cebule, 1/4 szklanki sosu-marynaty teriyaki, miód, cytryna, sól, grubo zmielony pieprz

Polędwiczki kroimy na plastry grubości 2 cm.

Jeśli ich średnica jest dość duża, każdy plaster kroimy na pół. Oprószamy solą i pieprzem. W misce mieszamy gotowy sos teriyaki z łyżeczką miodu i łyżką soku z cytryny. Połowę tej marynaty dodajemy do mięsa i zostawiamy na 3-4 godziny. Obieramy ananasa

6

porcji po:

250 kcal

20 g białka

8g

tłuszczu

i kroimy w grubą kostkę.

Paprykę i boczek kroimy w kwadraty odpowiadające wielkością kawałkom ananasa, a cebulę w plastry. Wszystkie składniki obtaczamy w marynacie.

Nadziewamy mięso i pozostałe produkty na patyczki, grillujemy ze wszystkich stron.

Aby szaszłyki były soczyste, wkładajmy kawałki polędwiczki pomiędzy plasterki boczku. Mięso z polędwicy możemy zastąpić drobiem. dbam o zdrowie

67

WIEŚCI z apteki

Porady z za

PIERWSZEGO STOŁU*

nasZ ekspert

dr n. farmaceutycznych MAGDALENA JACHORSKA ekspert farmaceutyczny

Dawka wiedzy na temat produktów aptecznych i przepisów związanych z farmacją

NIEZBĘDNA OCHRONA PRZED SŁOŃCEM

Skóra każdego z nas, a w szczególności niemowląt i małych dzieci, narażona jest na promieniowanie UV. Fotoprotekcja obejmuje unikanie przebywania na intensywnym słońcu w godzinach 10-16, nakrycie głowy i osłonięcie ramion oraz aplikację filtrów przeciwsłonecznych.

Dzielimy je na organiczne (chemiczne) i nieorganiczne (fizyczne, mineralne). Dla najmłodszych dzieci zaleca się filtry mineralne (tlenek cynku, dwutlenek tytanu), od 2 r.ż. można włączyć filtry chemiczne. Wybierając kosmetyk, zwróćmy uwagę, by chronił przed promieniowaniem UVA i UVB, a wartość SPF wynosiła minimum 30. Dla dzieci i osób z jasnym fototypem wskazany jest SPF 50. Pamiętajmy, że żaden krem nie chroni całkowicie przed słońcem: opalajmy się z umiarem.

CIŚNIENIOMIERZ NARAMIENNY CZY NADGARSTKOWY? Wyróżniamy trzy rodzaje ciśnieniomierzy: manualny (wymaga użycia stetoskopu) oraz elektroniczny automatyczny i półautomatyczny.

W warunkach domowych najlepiej sprawdzi się ciśnieniomierz elektroniczny automatyczny, z uwagi na mniejszą możliwość popełnienia błędu. Model naramienny daje dokładniejsze wyniki, natomiast nadgarstkowy może być pomocny u osób otyłych, z ograniczoną sprawnością ruchową, a także w podróży – ze względu na mały rozmiar urządzenia. Niektóre ciśnieniomierze dają też możliwość np. pomiaru tętna, zapisu wyników, posiadają czujnik arytmii. Warto dopytać farmaceutę o dodatkowe funkcje.

68

dbam o zdrowie

PREPARATY ZIOŁOWE A KLIMAKTERIUM Właściwie dobrane preparaty ziołowe pozwalają bezpiecznie łagodzić typowe objawy menopauzy. Polecam produkty zawierające wyciągi z nasion soi i koniczyny czerwonej, bogate w izoflawony (łagodzą uderzenia gorąca i rozchwianie emocjonalne), preparaty z korzeniem pluskwicy groniastej, niepokalankiem mnisim, a także znanym na świecie korzeniem maca czy kava kava (pieprz metystynowy). Dobrym sposobem będą również herbatki ziołowe: z melisy, szałwii, szyszek chmielu – pomagają zachować dobre samopoczucie. Uwaga: pacjentki przyjmujące leki hormonalne, leczące się na choroby wątroby lub nowotworowe powinny skonsultować włączenie ziół z lekarzem prowadzącym.

FARBY DO WŁOSÓW Z APTEKI Powszechnie dostępne farby do włosów często zawierają składniki niosące ryzyko uczuleń i alergii. Są to m.in. PPD (p-Phenylenediamine), PTD (Toluene‐2,5‐Diamine), p‐Aminophenol, m‐Aminophenol, rezorcyna, eugenol). Osobom o wrażliwej skórze głowy polecam dermo farby dostępne w aptekach. Opierają się na specjalnie dobranych składnikach naturalnych, zapewniają optymalne pokrycie kolorem, a jednocześnie pielęgnują nawet bardzo delikatne włosy. Z reguły są pozbawione amoniaku, rezorcyny, parabenów, sylikonów oraz PPD, dzięki czemu nie drażnią skóry i błon śluzowych.

* „Pierwszy stół” w języku zawodowym osób związanych z farmacją to nic innego, jak lada w aptece, przy której pacjent spotyka się z farmaceutą.

JESTE M

eko

Ekologiczne porządki

Regularny kontakt z chemicznymi preparatami czyszczącymi, a zwłaszcza ich oparami, jest nie mniej szkodliwy dla płuc niż nikotyna.

Detergenty są też często przyczyną alergii. Warto więc sięgnąć po ekologiczne środki czystości. dbam o zdrowie

69

JESTEM EKO zoom na...

NIGDY WCZEŚNIEJ NIE BYLIŚMY NARAŻENI NA TYLE TRUJĄCYCH SUBSTANCJI, JAK OBECNIE. DLATEGO WARTO – W MIARĘ MOŻLIWOŚCI – ZADBAĆ, BY PRZYNAJMIEJ W NASZYM BEZPOŚREDNIM OTOCZENIU TYCH TOKSYCZNYCH ŚRODKÓW BYŁO JAK NAJMNIEJ.

Czystość w zgodzie z naturą

Jeśli zależy ci, by twój dom był czysty i zadbany bez chemii, postaw na ocet, sól, czy sodę. Przekonasz się, że efekt będzie równie zadowalający, jak wtedy, gdy używałaś zwykłych detergentów.

Przysłużysz się i swojemu zdrowiu, i planecie.

D

etergenty, które stosujemy na co dzień do pucowania mieszkania, są syntetycznymi substancjami czyszczącymi. Zawierają zatem liczne enzymy, konserwanty, regulatory pH, utleniacze, środki powierzchniowo-czynne i wiele innych składników.

70

dbam o zdrowie

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

Większość z nich nie jest przyjazna dla planety i dla naszego zdrowia.

A im silniejsze mają działanie, tym są dla nas bardziej toksyczne.

Szczególnie niebezpieczne są np. fosforany, które trafiają do wody.

Gdy ich stężenie rośnie, dochodzi do gwałtownego rozwoju glonów, które odcinają dopływ tlenu i skład-

ników odżywczych innym organizmom wodnym. Nie da się wyeliminować detergentów w stu procentach, ale można je ograniczyć i częściowo zastąpić naturalnymi środkami i to takimi, które większość z nas ma w kuchennej szafce.

Są one równie skuteczne jak sklepowe, a o wiele zdrowsze i tańsze.

DOMOWY ARSENAŁ ŚRODKÓW CZYSZCZĄCYCH Niektóre z nich zawsze stoją w twojej kuchennej szafce, bo używasz ich codziennie do gotowania. Inne warto kupić, by też mieć pod ręką. Wszystkie znajdziesz w sklepach internetowych.

Ocet, sok cytrynowy – doskonałe do odkamieniania, wybielania, czyszczenia i odkażania.

Sól kuchenna czyści, wybiela i ściera.

Pył pumeksowy – to drobno sproszkowana wulkaniczna skała magmowa. Ma właściwości ścierne, więc nadaje się do usuwania trudnych zabrudzeń.

Spirytus i czysta wódka odkażają, myją, rozpuszczają (np. farby spirytusowe). Usuwają tłuste kuchenne osady. Zabijają bakterie, pleśń i grzyby.

Mydło marsylskie lub szare odtłuszcza, usuwa plamy.

Nadwęglan sodu – po rozpuszczeniu w wodzie zamienia się w wodę utlenioną. Wybiela, dezynfekuje, wywabia plamy.

Użycie mikrofibry pozwala ograniczyć detergenty

nawet o 80 procent!

Warto więc docenić ściereczki z tego materiału.

SPRZĘTY I AKCESORIA TWOIMI SOJUSZNIKAMI Ekologiczne sprzątanie nie musi wcale oznaczać staroświeckich metod. Wręcz przeciwnie! Współczesne wynalazki pozwalają zrezygnować ze szkodliwej chemii na rzecz czystej wody. Warto np. korzystać z urządzeń na parę (mopów parowych, parownic, itp.). Woda, która zamienia się w nich w parę, szybko nagrzewa brud i powoduje, że wszelkie zanieczyszczenia odklejają się bez trudu nawet z trudno dostępnych miejsc, bez konieczności dodawania środków chemicznych. Pa-

ra nie powoduje alergii, nie pozostawia resztek preparatów, które mogą uczulać czy podrażniać skórę. Można nią czyścić niemal wszystkie powierzchnie, jak np.: stal nierdzewną, ceramiczne płyty grzewcze i piekarniki, fugi, armaturę. Zaskakujący efekt daje też magiczna gąbka. Zrobiona jest z melaminy, która działa jak mikroskopijnie drobny papier ścierny. Nie niszczy powierzchni, ale usuwa zabrudzenia. Efekt będzie jeszcze lepszy, gdy zwilżymy ją lekko wodą. dbam o zdrowie

71

JESTEM EKO zoom na...

ZRÓB JE SAMA. TO CAŁKIEM ŁATWE! PRZEKONASZ SIĘ, ŻE SĄ SKUTECZNE Wiele środków czyszczących możesz z powodzeniem zrobić sama.

To całkiem łatwe. Są one nie tylko tańsze, ale także bezpieczne dla środowiska. Przynajmniej wiesz, czym czyścisz swój dom.

Uniwersalny płyn do czyszczenia. Wymieszaj 2 szklanki wody, 1/4 szklanki spirytusu przemysłowego,1/4 szklanki octu, 10 dag sody oczyszczonej.

Wlej do butelki, szczelnie za-

Sprzątaj skutecznie szystkie środki *W o odczynie zasa-

dowym (soda oczyszczona) usuną tłuszcz, przykre wonie, naloty mydlane, zaś kwaśne (ocet, kwasek cytrynowy) rozpuszczą osady kamienne, wyczyszczą rdzę.

72

dbam o zdrowie

mknij. Używaj do czyszczenia różnych powierzchni.

Jednorazowe chusteczki do szyb i luster. Wymieszaj 2 łyżki spirytusu ze szklanką przegotowanej wody, 1 łyżką octu spirytusowego, 5 kroplami ulubionego olejku. Fizelinę potnij na prostokąty lub kwadraty o wymiarach 25x25 cm. Włóż je do słoika.

Zalej płynem. Zakręć słoik. Używaj, gdy będą ci potrzebne.

140

tysięcy różnych substancji chemicznych wchodzi w skład dostępnych na rynku detergentów.

WOLISZ GOTOWE ŚRODKI? SPRAWDŹ, JAK JE WYBIERAĆ Jeśli mimo wszystko wolisz z różnych powodów stosować kupne detergenty, szukaj ekologicznych. Tzw. ekoznaki nadają różne instytucje, np. stowarzyszenia przemysłowe, handlowe, naukowcy, organizacje konsumenckie. Polskim ekologicznym znakiem jest EKO-ZNAK przyznawany od 1998 r. przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Na środkach czystości możesz też znaleźć takie ekoznaki, jak: Stokrotka (zwana też Margerytką), Eco control, Błękitny anioł. Kupując gotowe środki

zawsze na wszelki wypadek sprawdzaj, jaki mają skład. Szukaj tych, które nie zawierają fosforanów („no phosphate”, „phosphate free”). Nie mają też w składzie kancerogennych LZO (Lotne Związki Organiczne), składników bakteriobójczych i konserwujących (wywołują alergie), chloru (podrażnia oczy, płuca), syntetycznych aromatów. Wybieraj te, które mają na etykiecie napis: 100 procent czystego olejku eterycznego.

20 proc. osób nie wypełnia w całości

To się przyda

bębna pralki, zaś 15 proc. wcale się nad tym nie zastanawia.

użyte baweł*Z niane ręczniki są

doskonałe jako ścierki do podłogi.

szczoteczki *Stare do zębów świetnie nadają się do czyszczenia fug, baterii, itp.

już *Niepotrzebne rajstopy elastyczne idealnie przecierają lustra.

aluminiową *Folią zwinietą w kulkę

ładnie wypolerujesz przedmioty ze stali nierdzewnej: czajnik, krany, itp.

NAJBARDZIEJ EKONOMICZNIE PIERZE SIĘ WTEDY, GDY PRALKA JEST W PEŁNI ZAŁADOWANA.

EKOLOGICZNE PRANIE NA CZYM POLEGA? Przeciętnie każda z nas pierze w ciągu roku około tonę różnych tkanin: odzieży, bielizny, pościeli, itd. Ważne jest więc, w jaki sposób robimy pranie. Przede wszystkim pamiętaj, że więcej nie znaczy lepiej. Blisko 50 proc. piorących w Polsce dozuje proszek do prania „na wyczucie”, a tylko 25 proc. sprawdza zalecenia producenta podane na opakowaniu. Wydaje nam się, że jeśli wsypiemy do pralki więcej pachnącego deter-

gentu, efekt jego działania będzie lepszy – a to nieprawda.

Część, która się nie wypłucze, pozostanie w tkaninie. Ogromnym problemem dla naszego zdrowia jest też mikroplastik. Ponad jedna trzecia zalegającego w oceanie plastiku to syntetyczne włókna, które podczas prania odrywają się od ubrań. Drobinki plastiku są tak małe (nie przekraczają jednego milimetra długości), że filtry w pralkach ich nie wyłapują. Spływają więc do

zbiorników wodnych, gdzie są zjadane przez skorupiaki, ryby oraz ssaki morskie, a potem trafiają do naszego organizmu. Jak temu zapobiec? Pierz w możliwie niskiej temperaturze oraz wybieraj jak najkrótszy program prania. Zaopatrz się w specjalny worek (tzw. Guppy Friend), który zatrzymuje mikrowłókna. Niestety, jest on jeszcze dość drogi (od 70 zł), ale posłuży przez długi czas, więc warto w niego zainwestować.

dbam o zdrowie

73

JESTEM EKO w zgodzie z naturą

Niezwyczajna zwyczajna

pokrzywa

Porasta zaniedbane ogrody, pobocza dróg, można ją znaleźć w zaroślach i na pastwiskach. W tej tak dobrze znanej pospolitej roślinie drzemią niezwykłe możliwości.

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

W

łókna pokrzywy wykorzystywano powszechnie do zaplatania powrozów, robiono z nich sieci rybackie. Zmiażdżone ziele używa-

no do barwienia tkanin, robienia ekologicznego nawozu i preparatu odstraszającego szkodniki roślin. Ale przede wszystkim od najdawniejszych czasów pokrzywa służyła ludziom do leczenia. Już Hipokrates wskazywał na jej działanie przeciwkrwotoczne.

Ale pokrzywa ma o wiele więcej zalet.

Jest najbogatszym naturalnym Środek spożywczy, zawierający 99,77% soku z liści pokrzywy zwyczajnej otrzymywany źródłem mibezpośrednio, nie z koncentratu. kro- i makroDodatkowo zawiera ekologiczny elementów. koncentrat soku z aceroli. 500 ml Zawiera także między in-

REKLAMA

Pokrzywa

74

dbam o zdrowie

nymi flawonoidy, kwasy organiczne, witaminy, steroidy (ważne w leczeniu prostaty).

Działa oczyszczająco, usprawnia procesy przemiany materii, obniża ciśnienie krwi, niszczy wirusy.

Zwiększa poziom hemoglobiny, pobudza czynność wydzielniczą trzustki. Stosuje się ją między innymi w łagodnych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, dróg moczowych, chorobie reumatycznej, schorzeniach skórnych oraz zaburzeniach przemiany materii.

Do celów leczniczych wykorzystuje się dobrze rozwinięte liście, kwitnące ziele i korzeń. Liście zbiera się przed kwitnieniem roślin, zaś korzeń wykopuje jesienią lub wczesną wiosną.

1

ODWAR Z LIŚCI

2 – 2,5 łyżki suszonych liści zalej 2 szkl. gorącej wody, gotuj powoli pod przykryciem 5 min. Odstaw na 10 min. Przecedź, wlej do termosu.

Pij po pół szkl. 2 – 3 razy dziennie po jedzeniu jako środek poprawiający przemianę materii, w niedokrwistości, jako lek ogólnie odtruwający, uodparniający. Uwaga!

Czasami pokrzywa może wywołać reakcje alergiczne.

2

ZIELONA ZUPA

50 dag młodych liści pokrzywy starannie opłucz, sparz wrzątkiem lub kilka minut podgotuj. Osącz, przepuść przez maszynkę lub posiekaj. Rozgrzej na patelni łyżkę masła i 2 ząbki zmiażdżonego czosnku, dodaj pokrzywę, przesmaż. Przygotuj bulion (3/4 l), wrzuć pokrzywę, gotuj 10 – 15 min.

Zieloną zupę możesz zabielić śmietaną lub podać z jajkiem na twardo.

MIÓD POKRZYWOWY

Rozdrobnij na proszek (np. w młynku elektrycznym) takie same ilości suszonych liści pokrzywy oraz orzecha włoskiego (kupisz w aptece lub sklepie zielarskim, także internetowym). Podgrzej lekko 500 g płynnego miodu, dodaj 3 – 4 łyżki sproszkowanych ziół i dokładnie wymieszaj. Zjadaj codziennie po pół lub po całej łyżeczce 2 – 3 razy dziennie po jedzeniu jako środek wzmacniający mechanizmy obronne organizmu.

REKLAMA

3

JESTEM EKO mam patent na...

Cenię proste pomysły

S

taram się na co dzień realizować proste, ale skuteczne pomysły eko. Nie lubię marnować papieru, faktury zapisuję online. W modzie cenię sobie slow fashion. Nie podążam ślepo za trendami, kupuję mniej ubrań, wymieniam się z innymi kobietami przez internet. W ten sposób dajemy strojom drugie życie i robimy więcej miejsca w szafie. Zwracam też uwagę, żeby nie było w niej za dużo poliestru.

W supermarkecie trudno mnie spotkać z wielkim koszem załadowanym po brzegi. Na zakupy chodzę z własną torbą, unikam plastikowych reklamówek.

NIE MARNUJĘ JEDZENIA, NIE KUPUJĘ NA ZAPAS

Na odreagowanie emocji i stresów artystka poleca kontakt z bliskimi i naturą oraz... śpiew, bo uwalnia endorfiny w mózgu i pomaga kontrolować oddech. Dlatego śpiewa non stop: o poranku i... pod prysznicem!

STYL EKO Oznacza także dla mnie harmonijną relację z naturą i innymi ludźmi. Szczególnie w ostatnim czasie zaczęłam zauważać to, co po drodze gdzieś mi umknęło w ferworze gonitwy za ideałami i marzeniami. Dziś uważam, że największa wartość to pokój i obecność przy nas drugiego człowieka. wysłuchał Cezary Kubaszewski

76

dbam o zdrowie

Zdjęcie: Forum

Katarzyna Cerekwicka

W jadłospisie ograniczyłam mięso. Dietę opieram na warzywach, takich jak gotowane brokuły, kalafiory, marchewka. Uważam, że jeść można wszystko, byle by z rozsądkiem, umiarem i w zgodzie ze sobą. Wcześniej korzystałam z cateringów dietetycznych, teraz częściej sama przygotowuję takie posiłki. Z lekkich dań bardzo lubię na przykład wegetariańskie placuszki z samych bananów i jajek. Ponieważ mam nietolerancję na gluten, często jem płatki gryczane. Staram się, by śniadanie było konkretne, natomiast w ciągu dnia obniżam kaloryczność potraw. Z owoców uwielbiam borówki, truskawki i śliwki. Rzadko jem banany, bo mają wysoki indeks glikemiczny. Warzywa, owoce i inne produkty kupuję ze sprawdzonych źródeł, jak najbardziej naturalne, nie skażone chemią.

DBAM

o urodę

Zanim nadejdą ciepłe dni i zaczniemy śmielej odsłaniać ciało, warto je wcześniej przygotować. Wygładzić, wymasować, wymodelować, oczyścić z toksyn lekką dietą. Do urlopu będziesz gotowa!

Zadbane ciało

wiosną

DBAM O URODĘ zoom na...

5 skutecznych sposobów

t i l u l l e c a n

Sprawdziłaś wiele metod, a pomarańczowa skórka nie znika?

Nie poddawaj się. Wypróbuj polecane przez nas metody!

TEKST ALEKSANDRA JAWORSKA

78

dbam o zdrowie

C

GREJPFRUT ŚWIECA DO MASAŻU Z MASŁEM SHEA Kosmetyk w formie świecy zawierający naturalny olejek grejpfrutowy o świeżym i energizującym zapachu. Masaż aromatyczną świecą zapewnia głęboki relaks i odprężenie. 50 ml REKLAMA

ellulit to zmiany w tkance podskórnej spowodowane nierównomiernym rozmieszczeniem tkanki tłuszczowej. W efekcie tego na skórze pojawiają się grudki i zagłębienia przypominające skórkę pomarańczy. Cellulit występuje w dolnej partii ciała, czyli na udach i biodrach, chociaż czasem możemy go zauważyć na brzuchu, a nawet ramionach. U młodszych lub szczuplejszych osób najczęściej występuje cellulit wodny. Przyczyną jego powstania jest nieprawidłowa cyrkulacja krwi i limfy w tkankach, co powoduje zatrzymanie wody w organizmie. Drugi rodzaj cellulitu – tłuszczowy dotyczy zazwyczaj osób z nadwagą. Powstające zmiany występują w głębiej położonych warstwach skóry oraz w tkance łącznej. Na skórze widoczne są liczne zagłębienia i grudki. W zależności od stopnia zaawansowania, wyróżniamy cztery stopnie cellulitu (tabela poniżej). Im wcześniej zostaną podjęte działania, tym lepsze efekty osiągniesz. Najłatwiej poddaje się leczeniu I i II stopień zaawansowania zmian.

Owijanie w domu

1

Do zabiegu wybierz kosmetyki zawierające składniki rozgrzewające i wzmacniające krążenie, takie jak: olejek imbirowy, algi, miłorząb japoński, kofeina, żeń-szeń.

STADIA CELLULITU •I stopień – objawy cellulitu nie są jeszcze widoczne,

ale pod skórą tworzą się już zmiany; gdy ściśniesz skórę, zobaczysz niejednolite wybrzuszenia.

•II stopień – nierówności na skórze zaczynają być widoczne w pozycji stojącej; po ściśnięciu ciało przypomina pomarańczową skórkę.

•III stopień – skóra jest już wyraźnie pofałdowana, grudki są większe i mogą być bolesne.

•IV stopień – w każdej pozycji pod skórą widać guzowate stwardnienia, tkanka łączna ulega degradacji.

BODY WRAPPING Pobudza spalanie tłuszczu

•Co to takiego? Body wrapping

polega na nałożeniu na skórę aktywnego preparatu wyszczuplająco-modelującego oraz owinięciu ciała folią. Zabieg wykonuje się na udach, pośladkach, brzuchu.

•Czego potrzebujesz? Przyda ci się kosmetyk antycellulitowy, 1–2 rolki folii spożywczej oraz koc, którym przykryjesz się po owinięciu się folią. Posmaruj ciało grubą warstwą wybranego kosmetyku lub koncentratu ujędrniającego. Zawiń je folią. Należy robić to zawsze w kierunku węzłów chłonnych (czyli uda owijaj od kolan w górę, a brzuch od talii w kierunku ud).

Folia powoduje ucisk i wzmożone krążenie krwi oraz limfy, a także pobudzenie przemiany materii. Połóż się pod kocem na 30–45 minut. Potem usuń folię i starannie umyj ciało.

dbam o zdrowie

79

2

DBAM O URODĘ zoom na...

LEKKOSTRAWNA DIETA

Tego unikaj

Odstaw cukier, słodycze, tłuste sery, fast foody, smażone mięso, frytki, białe pieczywo – ułatwiają odkładanie się tłuszczu. Ogranicz też ilość soli w diecie, a najlepiej całkiem z niej zrezygnuj – zatrzymuje wodę w organizmie.

Oczyszcza organizm z toksyn •Chude mięso i rośliny strączkowe

są źródłem protein, które pomagają w spalaniu tłuszczu i usuwaniu nadmiaru wody z tkanek. Białko to składnik budulcowy tkanek, więc poprawia także sprężystość skóry.

•Tłuszcze roślinne powinny mieć zdecydowaną przewagę w naszym menu nad tłuszczami zwierzęcymi. Przyspieszają metabolizm komórkowy i zapobiegają magazynowaniu tłuszczu w tkankach.

•Ważne są warzywa i owoce, które dostarczają witamin, minerałów, błonnika, a także działają moczopędnie i pomagają oczyścić organizm z toksyn (np. por, seler, szparagi, truskawki).

•Napoje Podstawą dziennego nawodnienia jest woda (6–8 szklanek).

Umożliwia pozbywanie się nadmiaru sodu, który powoduje obrzęki. Warto też sięgnąć po zioła, np. mniszek lekarski, który ułatwia detoks.

Hydrout

REKLAMA

Suplement diety zawierający aż 7 ekstraktów roślinnych, w tym ekstrakt z ziela rdestu ptasiego (Polygonum aviculare L.). Rdest ptasi ma działanie moczopędne, dzięki czemu wspomaga usuwanie wody z organizmu. Kapsułki, 30 szt.

80

dbam o zdrowie

3

SZCZOTKOWANIE NA SUCHO Złuszcza i wygładza skórę •Kiedy? Najlepiej wykonywać je przed prysznicem, np. codziennie rano, by dodać sobie energii do działania na początek dnia. Masaż powinien trwać około 5 minut. Po umyciu ciała trzeba wetrzeć w nie balsam lub olejek.

•Jak zacząć? Pierwsze próby szczotkowania mogą być nieprzyjemne, ale nie warto się tym zrażać! Po kilku dniach ciało przyzwyczai się do szorstkiego włosia. Na początku używaj szczotki delikatnie. Szczotkuj ciało zawsze od dołu do góry. Stosując długie, posuwiste ruchy, zacznij od stóp i przesuwaj szczotkę w kierunku serca. Brzuch masuj w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara.

4

BAŃKA CHIŃSKA

Rozbija tkankę tłuszczową

•Jak to działa? To wzorowany na

naturalnej medycynie chińskiej masaż ciśnieniowy, czyli metoda próżniowego zasysania skóry i znajdujących się pod nią tkanek.

Doskonale poprawia ich ukrwienie, usuwa nadmiar wody z tkanek i zmniejsza cellulit.

•Masaż krok po kroku Zabieg kosztuje w salonie ok. 70 zł. Możesz też zrobić go sama. Potrzebujesz zestawu baniek akupunkturowych z gumy. Kupisz je w aptece lub sklepie internetowym (ok. 20 zł). Przystępując do zabiegu, posmaruj skórę olejkiem. Dopasuj rozmiar bańki do miejsca, w którym będzie stosowana. Przyssij ją, uciskając jej wierzchołek. Przesuwaj bańkę w górę i dół, nie odrywając jej od ciała. Potem kreśl nią ósemki.

Masaż może być bolesny, więc jeśli jesteś wrażliwa na ból, zacznij od mniejszej bańki i stopniowo przechodź do większej. Gdy na mięśniach pojawi się przekrwienie, to znaczy, że bańka była prawidłowo przystawiona. Masaż powinien trwać ok. 15 minut.

Superefekt!

5

Już po 30 minutach wysiłku fizycznego organizm zaczyna spalać tłuszcz.

SYSTEMATYCZNE ĆWICZENIA Wyszczuplają •Jak ćwiczyć? Cellulit to skutek odkładania się tłuszczu i zaburzeń krążenia limfy. To właśnie brak ruchu powoduje jej zastoje.

Ruch nie musi być forsowny, ale regularny. Zacznij od 15-minutowych ćwiczeń, możesz je wykonywać choćby podczas oglądania telewizji. Rób przysiady, nożyce, wymachy nóg...

Wiosenna aura sprzyja ruchowi na zewnątrz. Codziennie przynajmniej pół godziny spaceruj marszowym krokiem, idź na rower, uprawiaj jogging.

•Efekty Aktywność przyspiesza krążenie limfy, pomaga oczyścić tkanki z toksyn, pobudza spalanie tłuszczu, stymuluje produkcję włókien kolagenu i elastyny. dbam o zdrowie

81

TO JEST

mój czas

Dotąd to one tłumaczyły nam świat. Chwaliły nas, wspierały i były głosem rozsądku.

Ale przychodzi taki czas, gdy to my musimy zadbać o nie.

Gdy role

się zmieniają

TO JEST MÓJ CZAS zoom na…

a j z a r e T stanę się

dla ciebie oparciem Nie ma jednego przepisu na dobrą opiekę nad seniorem.

Ważne, aby nie zapominać, że odpowiadacie za nią obie.

I jeśli nawet macie dookoła siebie pomocnych ludzi, to wy – ty i twoja mama – ustalacie nowe zasady.

TEKST ANNA GRZELCZAK 84

dbam o zdrowie

pytamy eksperta

DR MONIKA PONICHTERA-KASPRZYKOWSKA psycholog, artreterapeutka, prowadzi diagnostykę psychologiczną i interwencję kryzysową, pracuje z grupami wsparcia dla seniorów i dorosłymi.

S

tarość... Rzadko rozmawiamy o niej z rodzicami. Już samo słowo wywołuje nieprzyjemne skojarzenia, więc unikamy myślenia o niej i odwlekamy temat opieki nad naszymi seniorami tak długo, jak to możliwe, zdając się na okoliczności. A te zazwyczaj zaskakują. Masz tyle spraw na głowie albo wreszcie chcesz zaznać życia po wyprowadzce dzieci z domu, a tu spada ci na głowę nowy obowiązek. Nagle musisz zatroszczyć się np. o mamę w żałobie po śmierci taty, uporać się ze zmianą jej zachowania i dolegliwościami.

Zorganizować dla niej pomoc albo sama stać się jej opiekunką. Często pełnoetatową, mimo twojego braku kompetencji, wiedzy i czasu.

Jak odnaleźć się w nowej sytuacji i sprawić, żeby życie z seniorem nie przytłaczało?

Zamiana ról to proces dość podstępny. Zmiany w zachowaniu rodziców zwykle zachodzą niepostrzeżenie, więc początkowo dzieciom trudno jest zrozumieć, co się dzieje i wyjść z roli dziecka. Ignorują sygnały, spychają je na dalszy plan, bo, nie ukrywajmy, uświadomienie sobie, że w pewnym sensie rodzic nie jest już naszym oparciem i punktem odniesienia, to bolesne doświadczenie. Niełatwo więc zmienić perspektywę i wciągnąć go w krąg naszych nowych

obowiązków. W dużej mierze wszystko zależy od wcześniejszych relacji i charakterów obu stron.

Jeśli mieliśmy dobry kontakt, oparty na zaufaniu i często ze sobą rozmawialiśmy, to łatwiej też porozumiemy się w nowych okolicznościach.

Wtedy mama szybciej poprosi o pomoc? Przyzna się do pogorszenia samopoczucia czy zagubienia?

Z tym różnie bywa, bo seniorzy potrafią długo ukrywać swoje problemy. Oni też boją się zmian zachodzących w ich ciałach i zachowaniu, więc z reguły dziecko orientuje się, że dzieje się coś złego dopiero w sytuacji kryzysowej, gdy np. po śmierci współmałżonka mama zaczyna źle sypiać, traci apetyt, a nawet zmienia się fizycznie, jakby sie kurczyła. Przy okazji pojawiają się też inne, bardziej dyskretne zmiany zachowania, jak rozkojarzenie czy utrata zainteresowania pewnymi tematami. Dlatego wspomniana wcześniej mama może mieć trudność z nazwaniem swojego stanu, ale rozmawiając z nią, będąc uważną na nią, mając z nią dobry kontakt, łatwiej zorientować się w sytuacji. Jako dzieci seniorów musimy mieć świadomość, że procesy starzenia zachodzą nieuchronnie bez względu na to, czy nasz rodzic był dotąd aktywny i samodzielny, czy wycofany i zależny od innych. Pewne aspekty możemy spowolnić, ale na inne nie mamy wpływu.

Na przykład na co?

Na plagę przypadłości otępiennych, z którymi obecnie mamy do czynienia (pojawiających się przy chorobie Alzheimerze, Parkinsona, miażdżycy), zmian naczyniowych czy urazów mózgu. Niezmiennie

GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA? • Stowarzyszenie Syntonia w Warszawie prowadzi m.in. punkt informacji i wsparcia dla seniorów oraz spotkania dla ich opiekunów. Więcej na stronie: syntonia.org.pl • Ogólnopolskie Stowarzyszenie mali bracia Ubogich prowadzi warsztaty, programy i telefon zaufania dla osób starszych.

Tel. 22 635 09 54 czynny w poniedziałki, środy i czwartki w godz. 17-20.

Dodatkowy dyżur w środy, w godz. 14-16 poświęcony chorobie Alzheimera.

Więcej: malibracia.org.pl • Kryzysowy Telefon Zaufania 116 123 skierowany m.in. do osób w kryzysie i depresji, w tym też do opiekunów seniorów. Więcej: psychologia.edu.pl

na spotkaniach z dziećmi seniorów uderza mnie ich łudzenie się, że sytuacja lada chwila się zmieni, rodzic zażyje lekarstwo, przejdzie rehabilitację i wszystko wrócić do poprzedniej aktywności, a ja widzę, postępujące objawy demencji i zmian chorobowych. dbam o zdrowie

85

TO JEST MÓJ CZAS zoom na…

Może zaprzeczanie wynika z niewiedzy? Czym charakteryzują się wspomniane przez panią zmiany?

Początkowo mogą to być dyskretne trudności z odnajdywaniem słów, dezorientacja w przestrzeni i w czasie. Następnie pojawiają się problemy z wykonywaniem czynności celowych. Osoby dotknięte otępieniem w stopniu zaawansowanym zapominają do czego służy nóż, widelec, ręcznik. Nie potrafią się uczesać czy ubrać albo ubierają się nieadekwatnie do sytuacji.

Równolegle możemy również obserwować zmiany w sferze emocjonalnej – chwiejność emocjonalną, apatię, wycofanie lub

Często zapominamy, że rodzice wciąż mają swoje potrzeby i marzenia, tylko nieco zmienione przez, wynikające z wieku, ograniczenia.

nierzadko zachowania agresywne.

W przypadku incydentów naczyniowych zmiany następują bardziej gwałtownie, stąd są łatwiejsze do wychwycenia. Udar czy

TY TEŻ JESTEŚ WAŻNA Jeśli czujesz się zmęczona, przygnębiona, zaczynasz unikać ludzi i przestajesz interesować się czymkolwiek poza tym, co dzieje się w domu, porozmawiaj z: Psychologiem – pomoże ustalić przyczynę problemu i najlepszy dla ciebie sposób rozwiązania go.

Psychiatrą – po diagnozie dobierze lekarstwa, które pomogą ci się wyciszyć i zregenerować.

Bliskimi – zgłoś im, że chcesz podzielić się opieką, aby wziąć urlop i wyjechać na wakacje albo mieć więcej czasu dla siebie. Bądź konsekwentna i pamiętaj o swoim wyczerpaniu.

Pracownikami opieki społecznej – wiele ośrodków prowadzi telefony wsparcia dla opiekunów i organizuje różne formy pomocy. Warto trzymać rękę na pulsie.

Znajomymi – często są nieświadomi, z jakimi wyzwaniami musisz się mierzyć, a mogą realnie pomóc, np. posiedzieć z twoim bliskim, gdy wyjdziesz do lekarza, fryzjera, na zakupy czy załatwić sprawy w urzędzie.

86

dbam o zdrowie

wylew zmienia nie tylko zachowanie chorego, ale też jego ciało.

Przedstawiłyśmy niemal całe spektrum sytuacji związanych z wiekiem senioralnym.

Jak pomóc rodzicowi, żeby potem nie wyrzucać sobie, że coś się przegapiło?

Najważniejsza jest diagnostyka.

Nawet w sytuacjach losowych, gdy mama nie radzi sobie z przejściem na późną emeryturę, własną ułomnością czy też nie może odnaleźć się po śmierci bliskiej osoby, radziłabym pierwsze kroki skierować do lekarza rodzinnego, psychiatry bądź neurologa. Każdy z nich jest w stanie wykryć objawy otępienne i odróżnić je od depresji, bo to też częsta przypadłość związana z wiekiem i równie często ignorowana. Machamy ręką na to obniżenie nastroju rodzica, a ono może być spowodowane wieloma przyczynami, dlatego diagnostyka jest tak istotna.

Sądziłam, że zaproponuje pani spacery, wyjście do kawiarni, namówienie rodzica na udział w zajęciach w klubie seniora?

Myślę, że nim padną jakiekolwiek propozycje, trzeba wiedzieć, czy mamy do czynienia ze zwyczajnym zniechęceniem, reakcją na samotność, czy objawami poważniejszej

każdego dnia u walnia dobre myśli...

JAK DODAĆ RODZICOWI ENERGII • Podstawą dobrego samopoczucia jest urozmaicona, lekkostrawna dieta o zmniejszonej zawartości cukru, soli i tłuszczu, za to bogata w sezonowe warzywa i owoce.

• Zadbanie o higienę snu oznacza, że na godzinę przed udaniem się do łóżka, senior wyłącza telewizor, wycisza telefon, zmniejsza natężenie światła i wietrzy sypialnię.

• Dzieci i wnuki są ważne, ale osoba starsza powinna mieć też zaufaną grupę znajomych, z którymi może dzielić się radościami, bolączkami i wspomnieniami z młodości.

• Aktywność daje przyjemność i przynosi efekty tylko, gdy jest dostosowana do wieku i możliwości seniora. Może wystarczą mu jedynie delikatne ćwiczenia rozciągające.

Bycie obok jest łatwe przy sprawnych rodzicach, ale z czasem stajemy się głównie pielęgniarkami...

1 tabletka do ssania zawiera 60 mg mieszaniny mentolu (Mentholum) i izowalerianianu mentylu (Menthyli valeras)

łagodzi uczucie niepokoju

To trudny temat, bo w Polsce opieka nad rodzicami spoczywa przede wszystkim na barkach córek.

Z reguły jest tak, że dzieci z dobrym kontaktem z rodzicami mają tendencję do większego eksploatowania się w rewanżu za szczęśliwe dzieciństwo, ale czasami ktoś podejmuje się opieki ze względu na opinię otoczenia.

Bywa, że rodzice terroryzują dzieci, oczekując od nich poświęcenia i wiele osób się temu poddaje, nie ma odwagi zaprotestować.

łagodzi stany napięcia nerwowego Optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania, dlatego produkt nie powinien być stosowany doraźnie.

Jeżeli dolegliwości utrzymują się lub nasilają po 2 tygodniach stosowania produktu, należy zwrócić się do lekarza.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

Jak wtedy zadbać o siebie?

Sprawdzając, czy mamy jeszcze czas na swoje życie. Opiekunowie mają tendencję do długotrwałego ignorowania objawów wyczerpania, a to widać po wzmożonej zachorowalności, spadkach nastroju, przewlekłym zmęczeniu, wycofywaniu się z kontaktów towarzyskich. Jeśli ponosimy zbyt duże koszty, to pomyślmy o domu opieki, które w większości prowadzone są dobrze, tylko trzeba rozmawiać o tym z seniorem bez ukrywania swojego stanu psychicznego, a nie zamiatać problem pod dywan.

Podmiot odpowiedzialny: Farmak Sp. z o.o., farmak@farmak.pl

REKLAMA

choroby. Dlatego warto porozmawiać z rodzicem, pytać go o samopoczucie i wyrażać chęć pomocy.

Ważne, żeby nie narzucać się ze swoimi pomysłami i nie przytłaczać oczekiwaniami. Pamiętajmy, że żyjemy w świecie nadmiarowej aktywności, nawet na urlopie spędzamy czas zwiedzając, jeżdżąc, pływając, ćwicząc, ale każdy z nas jest inny. Osoba starsza może mieć inną wizję emerytury od naszych wyobrażeń. Z reguły osoby, które były towarzyskie i aktywne już wcześniej, na emeryturze chętniej korzystają z klubów seniora i uniwersytetów trzeciego wieku, i włączają się w różne akcje, dopóki dopisuje im zdrowie. Natomiast domatorzy i introwertycy wybiorą spokój i aktywności ograniczające się do ich rodziny czy własnego podwórka. Ważne, żeby dziecko potrafiło to dostrzec i nie frustrowało się, jeśli rodzic odmówi skorzystania z jego pomysłów.

MIESZANINA MENTOLU I IZOWALERIANIANU MENTYLU

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

TO JEST MÓJ CZAS

seksuolog radzi

pytamy eksperta

NIEKORZYSTNIE NA LIBIDO WPŁYWAJĄ TEŻ ZADAWNIONE ŻALE. DLATEGO DRAŻLIWYCH KWESTII NIGDY NIE ODKŁADAJCIE NA PÓŹNIEJ!

AGNIESZKA CZECHOWSKA edukatorka seksualna

Sprawdź, jakich błędów należy unikać, by wciąż odczuwać w sypialni podniecenie i ekscytację.

Co zabija

namiętność

w związku T o naturalne, że z czasem emocje, które sprawiają, że czujemy motyle w brzuchu i nie możemy odkleić rąk od partnera, nieco słabną. Żadna relacja nie utrzymuje latami napięcia erotycznego na tym samym poziomie. Warto jednak zadbać, by

Liść Damiana

REKLAMA

Suplement diety Wspomaga kondycję psychiczną w warunkach stresu i napięcia nerwowego, wykazuje pozytywny wpływ na potencję seksualną.

Torebki, 30 szt.

88

dbam o zdrowie

pożądanie nie wyparowało z naszej sypialni całkiem.

Można to zrobić, eliminując z życia tzw. zabójców namiętności, czyli czynniki, które powodują, że ochota na seks spada do zera. O czym mówimy?

Poczucie rozczarowania

Każdy z nas ma jakieś wyobrażenie dotyczące relacji z partnerem. Oparte jest ono na przekonaniach wyniesionych z domu, obserwacjach, romantycznych książkach, filmach. Niestety, codzienność może znacząco odbiegać od naszych marzeń. Wiele z nas liczy np., że partner będzie stuprocentowo zaangażowany w życie domowe, tymczasem on wraca zmęczony, ogląda kanał sportowy i zasypia na kanapie. On z kolei może liczyć np. na częstszą bliskość, wspólne wyjścia, itp. Jeśli codzienność każdego dnia przynosi takie rozczarowanie, z czasem partnerzy zaczynają się od siebie oddalać, znika przywiązanie, pojawia się rozgoryczenie, żal.

Emocje te skutecznie oddalają od łóżka. Jak z nimi walczyć? Najlepiej spotkać się w pół drogi: rozmawiać

o swoich oczekiwaniach i choć częściowo próbować im sprostać. Najważniejsze jest zaangażowanie!

Zmęczenie

Dziesięć godzin w pracy lub małe dziecko, które nie przesypia nocy... W takiej sytuacji seks odchodzi na dalszy plan.

Warto jednak mimo wszystko wygospodarować trochę czasu na bliskość. Gabinety seksuologiczne pełne są par, które z powodu przepracowana latami nie uprawiają seksu.

Ich powrót do bliskości jest trudny. Lepiej więc zapobiegać takiemu scenariuszowi i od czasu do czasu znaleźć przestrzeń na bycie tylko we dwoje.

Nuda

5 lat

Po tylu latach związku znacząco spada poziom fenyloetyloaminy, hormonu odpowiadającego za pożądanie. Skutek? Para nie uprawia już seksu z taką namiętnością, jak dawniej. By wrócić do wcześniejszego stanu, trzeba trochę się postarać!

Jeśli wciąż robicie w łóżku to samo i nikt nikogo nie zaskakuje, trudno się dziwić, że seks wam powszednieje.

Rutyna to jeden z głównych winowajców problemów w sypialni. By jej zapobiec, eksperymentujcie! Wprowadzajcie do miłosnej gry nowe podniety i zmieniajcie scenariusze intymnych spotkań.

zainteresowania, ale też przyznajcie sobie prawo do niezależności. Czasem, by móc się zbliżyć, trzeba się najpierw nieco oddalić.

Zaborczość

Zaniedbanie

Uważacie, że skoro się kochacie, to powinniście spędzać ze sobą każdą chwilę? A może któreś z was nie zgadza się na to, by druga strona miała swój własny świat? Takie zachowanie skutecznie zabija namiętność w relacji.

Spędzajcie czas razem, pielęgnujcie wspólne pasje,

Na mężczyzn działają głównie bodźce wzrokowe, a na kobiety zapachowe. Warto o tym pamiętać i od czasu do czasu wyskoczyć z wygodnego dresu albo skropić się nowymi perfumami. Taki prosty myk może zdziałać cuda w sypialni!

REKLAMA

AndroVit Plus

Suplement diety

DLA MĘŻCZYZN

Substancje zawarte w suplemencie diety AndroVit® Plus: Utrzymują prawidłowy metabolizm energetyczny (kwas pantotenowy, magnez, niacyna, witamina B1, B2, B6, B12, C, biotyna) Przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia (kwas pantotenowy, magnez, niacyna, witamina B2, B6, B12, C, kwas foliowy) Pomagają w utrzymaniu prawidłowej płodności i funkcji rozrodczych (cynk, selen, kwas pantotenowy)

GL/PL/ANDR/REK/02/11-2021

TO JEST MÓJ CZAS myśl miesiąca

„W życiu nie chodzi o to, co nam się przytrafia, tylko o to, co postanowimy z tym zrobić.”

Edith Eger

Nawet gdy los jest dla ciebie okrutny i doświadcza cię boleśnie, ważne jest, jak na to spojrzysz. Możesz dać za wygraną i zostać zabawką w jego rękach albo wziąć się w garść i mimo niesprzyjających okoliczności zawalczyć o siebie. To ty dokonujesz wyboru.

TEKST ANNA GRZELCZAK

E

dith Eger, amerykańska psychoterapeutka, z pochodzenia węgierska Żydówka, jako jedyna z rodziny przeżyła Auschwitz i dwa następne obozy. Potem uciekła z komunistycznej Czechosłowacji do Stanów Zjednoczonych, gdzie żyła w biedzie, by po czterdziestce zostać magistrem psychologii. Mimo coraz większych sukcesów, długo czuła się winna, że to ona ocalała, a nie inni.

Omal nie zrujnowała przez to swojego małżeństwa. W końcu uświadomiła

90

dbam o zdrowie

sobie jednak, że zamiast obwiniać się o to, co zaszło, powinna powtarzać: „Przynoszę dumę swoim przodkom”, „Jestem wystarczająco dobra, żeby cieszyć się tym, co mnie spotyka”.

Nowe słowa sprawiły, że zaczęła myśleć o sobie pozytywnie, a przez to i lepiej się czuć. Jej odkrycie stało się podstawą terapii polegającej na zrozumieniu, że to ty decydujesz, czy chcesz wmawiać sobie, że wszystko, co cię spotyka, jest kwestią przypadku i stawiać się w roli ofiary, czy wolisz czuć się szczęśliwa i spełniona.

TO JEST MÓJ CZAS prawo

NA

CIŚNIENIE KRWI WARTO MIERZYĆ PODCZAS KAŻDEJ WIZYTY U LEKARZA.

SZ

CY K L

należy się

na NFZ

Lepiej zapobiegać

niż leczyć

Wczesne wykrycie choroby zwiększa szanse na wyleczenie.

Dlatego tak ważne jest robienie badań profilaktycznych, zanim wystąpią niepokojące objawy.

TEKST MAGDA KOZIŃSKA

L

epiej zapobiegać niż leczyć – ten fragment przysięgi Hipokratesa powinniśmy pamiętać i regularnie korzystać z darmowych programów profilaktycznych. Oto kilka z nich.

Profilaktyka 40+

Program skierowany jest do osób, które ukończyły 40. r. ż. Zakres badań zależy od odpowiedzi, jakich udzielimy w ankiecie, którą wypełnia się na Internetowym Koncie Pacjenta lub dzwoniąc na infolinię.

92

dbam o zdrowie

W ramach pakietu dla kobiet dostępna jest m.in.: • morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi • stężenie cholesterolu całkowitego albo kontrolny profil lipidowy • stężenie glukozy we krwi • próby wątrobowe: AlAT, AspAT, GGTP • poziom kreatyniny we krwi • badanie ogólne moczu • poziom kwasu moczowego we krwi • krew utajona w kale – metodą immunochemiczną (iFOBT).

Męski pakiet zawiera te same badania, plus dodatkowo: • PSA – swoisty antygen sterczowy.

W pakiecie wspólnym są: • pomiar ciśnienia tętniczego • pomiar masy ciała, wzrostu, obwodu w pasie • wskaźnik masy ciała (BMI).

Skierowanie wystawione na badania w ramach tego programu ważne jest do 30 czerwca 2022 r.

Mammografia

Program dla pań 50-69 lat, które spełniają jedno z kryteriów:

22 735 39 53

to numer, pod którym wypełnisz ankietę oraz zapiszesz się na badania w ramach programu Profilaktyka 40+.

Możesz to także zrobić przez Konto Pacjenta

• nie miały wykonywanej mammo-

grafii w ciągu ostatnich dwóch lat • otrzymały pisemne wskazanie do wykonania ponownej mammografii po 12 mies. z powodu obciążenia np. rakiem piersi czy mutacją genów BRCA1 i BRCA2 w rodzinie.

Cytologia

Mogą w nim wziąć udział kobiety w wieku 25-59 lat, które: • nie miały wykonanej cytologii

CZASOWE PROGRAMY PROFILAKTYCZNE Oprócz stałych programów na NFZ, dostępne są także programy czasowe.

Warto zajrzeć na stronę: pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne, gdzie jest lista programów i ośrodków, jakie je realizują. Wśród programów m.in. : profilaktyka udarów, nowotworów skóry, raka płuca, osteoporozy, chorób kardiologicznych, nowotworów głowy i szyi, reumatoidalnego zapalenia stawów, obrzęku limfatycznego, chorób odkleszczowych.

Są tu też warunki, jakie trzeba spełniać, aby się na nie zakwalifikować.

w ciągu ostatnich trzech lat • obciążone są czynnikami ryzyka (np. zakażone wirusem HIV) i nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Gruźlica

Program dla osób powyżej 18. r. ż., w szczególności takich, które: • miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą • mają trudne warunki życiowe.

Choroby odtytoniowe

Pakiet podstawowy jest dla osób palących powyżej 18. r. ż., diagnostyka POChP dla osób między 40. a 65. r. ż.: • które nie miały spirometrii w ciągu ostatnich trzech lat • u których nie zdiagnozowano wcześniej POChP, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.

Pakiet specjalistyczny kieruje się do osób ze skierowaniem.

REKLAMA

dbam o zdrowie

93

TO JEST MÓJ CZAS podróże

KIEDYŚ MIASTO TWIERDZA, DZISIAJ MIASTO UZDROWISKO. OD LAT CIESZY SIĘ NIESŁABNĄCĄ POPULARNOŚCIĄ WCZASOWICZÓW. KURORT NAD BAŁTYKIEM SPECJALIZUJE SIĘ W LECZENIU M.IN.: CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH, KARDIOLOGICZNYCH, ENDOKRYNOLOGICZNYCH I DRÓG ODDECHOWYCH.

Kołobrzeg nadmorski kurort

KĄPIELE SOLANKOWE RELAKSUJĄ. DZIAŁAJĄ PRZECIWBÓLOWO I PRZECIWZAPALNIE ORAZ ZWIĘKSZAJĄ ODPORNOŚĆ.

94

dbam o zdrowie

Szum fal, bryza morska, piasek pod stopami.

Do tego powietrze nasycone jodem i lecznicze kąpiele. To wszystko oferuje nam uzdrowisko nad Parsętą.

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

U WEJŚCIA DO PORTU •W centrum miasta stoi zbudowa-

na na terenie dawnego portu latarnia morska. Wewnątrz znajduje się ekspozycja przedstawiająca historię latarnictwa oraz kolekcja minerałów i skamieniałości, a z galerii, na którą prowadzą metalowe schody, można podziwiać panoramę okolicy.

TRASY ROWEROWE •Przez Kołobrzeg przebiega

malownicza Velo Baltica, będąca częścią europejskiego szlaku Eurovelo 10. Można nią dojechać przez Ustronie Morskie i Mielno do Koszalina i w drugą stronę, do Pogorzelicy i Niechorza. Atrakcyjna jest też trasa przez Nadmorski Park Zdrojowy. Nie trzeba nawet mieć swojego roweru, bo działa tu kilka wypożyczalni.

Talasoterapię

MARIAN NA DESKOROLCE •To jedna z sympatycznych rzeźb przedstawiających mewy

mariany. W Kołobrzegu jest ich już spora gromada (pirat, kapitan, wolontariusz, Marylka), a znajdują się w miejscach chętnie odwiedzanych przez turystów.

Określenie „marian” miało ponoć powstać w odpowiedzi na pytanie: „A jak nazywa się samiec mewy?”.

J

uż w średniowieczu Kołobrzeg był ważnym miejscem w Europie. Jednak jego walory uzdrowiskowe odkryto dopiero na początku XIX w. Pierwszym znanym kuracjuszem był Hans von Held, radca celny z Poznania, odbywający w 1802 r. karę aresztu w miejscowej twierdzy. Po powrocie do domu wydał książeczkę,

w której napisał: „Tutaj kąpałem się ze trzysta razy w morzu. Nabrałem znów chęci do życia i chodzenia po świecie. Jestem przekonany, że zdrowie zawdzięczam falom Morza Bałtyckiego”. Dopiero jednak 30 lat później, gdy zaczęto wykorzystywać na szerszą skalę solanki, powstały pierwsze domy zdrojowe. W 1938 r. wśród 125 „badów” (uzdrowisk) w Niem-

(leczenie morzem) stosowano już z powodzeniem w starożytności.

Wiedziano, że pobyt w nadmorskich miejscowościach sprzyja odpoczynkowi i regeneracji sił. czech Kołobrzeg zwany perłą Bałtyku, zajął pierwsze miejsce.

Obecnie dzięki specyficznym warunkom mikroklimatu i naturalnym surowcom leczniczym, jak borowina i solanki, jest jednym z najbardziej popularnych uzdrowisk nad Bałtykiem. Szeroka plaża, molo, starówka, bulwary nad Parsętą i Las Kołobrzeski to tylko niektóre z tutejszych atrakcji. dbam o zdrowie

95

TO JEST MÓJ CZAS podróże

KOŁOBRZEG MA RÓWNIEŻ PORT PASAŻERSKI, KTÓRY ZNAJDUJE SIĘ NIEOPODAL LATARNI MORSKIEJ. MOŻNA Z NIEGO PRZEZ CAŁY ROK POPŁYNĄĆ NA GODZINNY REJS WYCIECZKOWY PO BAŁTYKU, A W SEZONIE TAKŻE DALEJ, NA WYSPĘ BORNHOLM, DO SZWECJI CZY NA HEL.

NA BRZEGU PARSĘTY •W porcie rybackim cumują ku-

try i odbywa się rozładunek ryb. Najłatwiej go poznać po hałaśliwych mewach unoszących się nad pokładami. Obok jest targ (ul. Szyprów 1), gdzie można kupić świeżo złowione ryby i zrobić zdjęcie przy pomniku rybaka i jego żony.

W pobliżu znajduje się skansen morski i jedyne w Polsce Muzeum Piractwa.

ZDJĘCIA: SEBASTIAN ŚNIECIKOWSKI (1), ARCHIWUM PRYWATNE (1)

Atrakcje w okolicy * W odległości 11 kilometrów od Kołobrzegu leży wieś letniskowa Ustronie Morskie.

Można tu ciekawie spędzić nawet kilka godzin.

KAMIENICA KUPIECKA •To jedyny zachowany zabytek późnogotyckiej archi-

tektury w regionie. Obecnie znajduje się w nim Muzeum Oręża Polskiego (ul. Gierczaka). Stąd już kilka kroków do Nowej Starówki, która nie jest odtworzeniem starej zabudowy (odwzorowano jedynie siatkę ulic), bo – choć miasto ma 1000-letnią historię – po ostatniej wojnie światowej w większości pozostały z niego gruzy. To nowe budynki stylem nawiązujące do dawnej zabudowy.

96

dbam o zdrowie

WARTO ZOBACZYĆ!

•Skansen Chleba (ul. Kołobrzeska) – odtworzo-

no tu miejsce pracy pomorskiego piekarza z XIX w., podczas zwiedzania można pod okiem fachowca samemu upiec chleb.

•Stare dęby (Bagicz) – Bolesław ma ponad 800 lat i jest uważany za najstarszy dąb w Polsce, obok rośnie Warcisław, który liczy 640 lat.

Prowadzi do nich Błękitny Szlak Turystyczny.

Majówkę cZas ZacZąć!

REKLAMA

1

Pamiętajmy, by w naszej podróżniczej torbie znalazły się najbardziej przydatne preparaty i materiały pierwszej potrzeby, w odpowiedzi na często występujące w sezonie dolegliwości. Podpowiadamy praktyczną checklistę produktów, które warto zabrać na wiosenny wyjazd. Sprawdź, czy jesteś odpowiednio przygotowanym by cieszyć się zdrowym i bezpiecznym wypoczynkiem.

3

5

4 7 6

2

8

9 1. DOZ PRODUCT PANTHENOL, PIANKA 10% DEXPANTHENOLU 150 ml Panthenol w piance do stosowania zewnętrznego przy podrażnieniach i suchości skóry. Działa wspomagająco i łagodząco w pielęgnacji skóry, która narażona jest na takie czynniki jak: nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne, wysokie temperatury, podrażnienie naskórka, przesuszenia skóry.

2. DOZ PRODUCT LOKOMIN Pastylki do ssania, 10 szt.

Suplement diety w formie pastylek do ssania o smaku pomarańczowym. Pastylki zawierają ekstrakt z kłącza imbiru. Imbir zapobiega złemu samopoczuciu podczas podróży.

3. DOZ DAILY ŻEL ANTYBAKTERYJNY DO RĄK, 100 ml Oczyszcza i pielęgnuje dłonie, bez użycia wody. Żel w swoim składzie zawiera alkohol (70%) oraz

glicerynę i sok z liści aloesu.

Gliceryna nawilża i regeneruje skórę. Sok z liści aloesu działa łagodząco i kojąco na podrażnienia, dodatkowo zabezpiecza skórę przed jej przesuszeniem.

4. DOZ PRODUCT PLASTRY HYDROKOLOIDOWE NA PĘCHERZE 8 szt.

Wyrób medyczny, który dzięki warstwie hydrokoloidowej chłonie powstałą w pęcherzu wydzielinę. Plastry wspomagają gojenie się rany, chronią skórę przed niepożądanymi czynnikami zewnętrznymi oraz zabezpieczają ją przed otarciami. Przylegają do skóry całą swoją powierzchnią, są wodoodporne oraz mają jasnobeżowy kolor, dzięki czemu po naklejeniu pozostają prawie niewidoczne na skórze.

5. DOZ DAILY TRAVEL PACK Zestaw pojemników wraz z kosmetyczką. Jest to idealne rozwiązanie podczas podróży

– uwzględnia wytyczne bezpieczeństwa związane z transportem lotniczym. Wszystkie pojemniki zapakowane są w przezroczystą kosmetyczkę zapinaną na suwak.

6. DOZ PRODUCT PLASTRY NA UKĄSZENIA 30 szt. Łagodzą uczucie swędzenia wywołane działaniem czynników zewnętrznych. Tworzą one mechaniczną barierę chroniącą od otarć i zapobiegającą powstawaniu kolejnych podrażnień. Nagietek oraz żółtodrzew pieprzowy – działają kojąco i odświeżająco przynosząc ulgę podrażnionej skórze.

7. DOZ DAILY CHUSTECZKI ODŚWIEŻAJĄCE Z PŁYNEM ANTYBAKTERYJNYM 15 szt.

Nawilżane chusteczki odświeżąjące z płynem antybakteryjnym do rąk i ciała zapewniają szybkie odświeżenie w każdej sytuacji. Produkt testowany dermatologicznie.

8. DOZ PRODUCT FENTILAN GEL, ŻEL CHŁODZĄCO-ŁAGODZĄCY 50 g Łagodzi obrzęki i podrażnienia skóry oraz posiada właściwości przeciwświądowe. Działa miejscowo po ukąszeniu komara. Formuła żelu została oparta na: mentolu, który ma właściwości chłodzące, glicerynie zapewniającej nawilżenie i regenerację skóry, allantoinie o działaniu łagodzącym podrażnienia skóry.

9. DOZ PRODUCT ENTERIS + ELECTROLYTES 8 saszetek Suplement diety o smaku jagodowym. Produkt w postaci proszku do sporządzania zawiesiny, zawierającym zestaw elektrolitów (potas, sód), glukozę oraz bakterie Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103, drożdże Saccharomyces boulardii DBVPG 6763 i inulinę.

Produkt jest szczególnie polecany podczas upałów, przy wysokiej temperaturze otoczenia oraz przy nadmiernym poceniu.

TO JEST MÓJ CZAS

krzyżówka

ROZWIĄZANIE

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do „Magazynu dbam o zdrowie”. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań to 31.05.2022 r. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl Rozwiązania prosimy przysyłać listem na adres: Magazyn dbam o zdrowie, Wydawnictwo Bauer, ul. Motorowa 1, 04-035 Warszawa 98

dbam o zdrowie

ROZWIĄZYWANIE KRZYŻÓWEK TO DOSKONAŁA FORMA ĆWICZEŃ DLA MÓZGU, A ZARAZEM ZAJĘCIE, KTÓRE POMAGA SIĘ ZRELAKSOWAĆ. ŻYCZYMY DOBREJ ZABAWY:)

Status produktu: Wyrób medyczny