Briljant! Door: Feije Wieringa
In 1988 verscheen Het Heelal van de Britse, aan de spierziekte ALS lijdende, professor Stephen Hawking. Het boek sloeg in als een bom, mede doordat Hawking ingewikkelde materie in eenvoudige taal wist te verwoorden, zodat het voor het gewone publiek toegankelijk werd. Hij beschreef de bevindingen over de vorming, toestand en toekomst over het universum, zoals die op dat moment in de wetenschap bekend waren. Nu is een nieuw boek verschenen: Het Grote Ontwerp.
gaat, terwijl mijn wiskundeknobbel heel redelijk is ontwikkeld. Desondanks is Het Grote Ontwerp ‘a hell of a read’. Het gedeelte dat wel te bevatten is, is namelijk al wonderbaarlijk genoeg. Om in het stramien van dit blad te blijven: het gaat hiet om hot psychedelic stuff!
Ook werd Hawking bekend door zijn revolu-
ten betekenen. Het is dus een wonder dat
tionaire ontdekking dat uit de zogenaamde
hij nog leeft, maar een nog groter wonder
zwarte gaten informatie naar buiten sijpelt.
is dat zijn denkraam vermoedelijk dezelfde
Hawking Humor
Daarvoor werd gedacht dat zwarte gaten
orde van grootte bezit als dat van zijn col-
De titel van het boek is een typisch staal-
alle licht, materie en straling naar binnen
lega Einstein. Beiden hebben de grenzen
tje van Hawking humor. Het doet denken
trekken en samenballen tot een oneindig
van de moderne fysica verlegd. Hawking
aan ‘intelligent design’, de gedachte dat
klein punt, waarin geen tijd en ruimte be-
bezoekt graag kroegen, heeft een bijzon-
het universum is bedacht en in elkaar ge-
staat. De ontdekking van de ontsnapping
der genuanceerd gevoel voor humor en is
zet door een alwetende schepper die ook
van materie uit een zwart gat, werd later
onlangs door de NASA getrakteerd op een
wel ‘god’ wordt genoemd. Maar Hawking
‘Hawking straling’ genoemd.
paar minuten gewichtloosheid. Hij was als
schrijft nadrukkelijk ‘groot’ en mijdt ‘in-
een kind zo blij. Het is zijn droom om nog
telligent’, want Stephen is een atheïst en
eens met een spaceshuttle de ruimte in te
groot bewonderaar van Darwin. Zijn hele
worden geschoten. Het zou me niet verba-
theorie is erop gebaseerd dat er geen
Kijk, dat is nog eens wat anders dan dat er
zen dat dit denkraam in z’n rolstoel dat nog
schepper nodig is, sterker nog, dat een
een brok vliegend ruimtepuin in de vorm
voor elkaar krijgt ook.
schepper een onmogelijkheid is, om het
Einstein
universum te laten bestaan. Hawking be-
van een asteroïde naar je wordt genoemd. Door zijn ziekte kan Hawking zich uitslui-
doelt alleen dat het universum groot is en
tend verplaatsen in een rolstoel en hij kan
Stroomversnelling
alleen praten door met zijn oogleden een
Sinds 1988 is de exacte wetenschap, niet
pen, zonder tussenkomst van een schep-
spraakcomputer aan te sturen. In feite had
in het minst door het werk van Hawking,
per of een andere hogere intelligentie.
zijn ziekte al jaren geleden zijn dood moe-
in een stroomversnelling geraakt. Dat een
Voor de bijbelvaste lezers onder ons moet
en ander zich aan het oog van het grote
dat welhaast een blasfemische gedachte
publiek heeft onttrokken komt doordat de
zijn. Het is dan ook niet onwaarschijnlijk
fysica en kwantummechanica als pure wis-
dat veel religies Hawking, net als Darwin,
kundige modellen worden neergezet, en
zien als de verkondiger van een demoni-
die zijn nauwelijks in gewone taal te vat-
sche leer. Wetenschap en religie: het zal
ten. Daar komt nog eens bij dat de snaar-
nooit leiden tot een goed huwelijk. Geluk-
theorie eveneens een rol is gaan spelen.
kig winnen wetenschap en logica gestaag
dat het zichzelf helemaal heeft ontwor-
terrein en raken de orthodoxe kerken Die theorie gaat uit van het bestaan van
steeds meer aanhangers kwijt.
meer dimensies dan de ons bekende, en je moet wel heel erg abstract zijn aan-
82
gelegd om zoiets te kunnen visualiseren.
Filosofie
Daarnaast speelt de kwantummechanica
Ik citeer Hawking vrij: “Wij zijn maar een
ook een niet onbelangrijke rol in dit ge-
korte tijd hier op aarde en in die tijd on-
heel. En van de kwantummechanica heeft
derzoeken we maar een klein deel van het
Nobelprijswinnaar (tevens drummer in
heelal. Maar wij mensen, stellen vragen
een stripclub) Richard Feynman ooit ge-
en zoeken antwoorden, zoals: Hoe kunnen
zegd: “Wie beweert de kwantummecha-
wij de wereld waarin wij leven begrijpen?
nica te begrijpen, die begrijpt er in ieder
Hoe gedraagt het heelal zich? Wat is de
geval helemaal niets van.” Onalledaagse
aard van de werkelijkheid? (terrein van de
materie, dus. Hoewel Hawking glashelder
kwantummechanica: is er eigenlijk wel een
schrijft moet ik bekennen dat veel in het
werkelijkheid. F.W.) Hoe is alles ontstaan?
boek mijn bevattingsvermogen te boven
Heeft het heelal een schepper nodig? De
