HRLM 86

Fotografie: Rob Eversen.

Wij maken HRLM

Mede-oprichter en artdirector

Rob Eversen (1951-2018)

Uitgever en hoofdredacteur

Jeannette Eversen Vormgeving

Jeannette Eversen en Adrian de Groen

Redactie Victoria van der Werff

Tekst- en eindredactie

Marcel Lee Advertentieverkoop

Redactie HRLM Administratie

Romijn Bedrijfsadvies Distributie

Redactie HRLM en BusinessPost Raad

van Advies Ella Blommaert-Zander, Hans Romijn, Bernt Schneiders en Baud Schoenmaeckers.

Aan HRLM werken mee

Jos Ahlers, Michaëla Bijlsma, Jolanda

Beyer, Marc de Beyer, Dolly Bellefleur, Falco Bloemendal, Eric J. Coolen, Yorick

Coolen, Joost Dobbe, Evelien Erichsen

Franklin van der Erf, Jonne van der Fange, Madelon Griekspoor, Christhilde

Klein, Linda Llambias, Hans Looijen, Warry van der Leen, Meta van der Meijden, George Moormann, Marelie van Rongen, Daan Ruijter, Henk Tijbosch, Jos Wienen en Hélène Wiesenhaan.

Redactie-adres Lange

Boogaardstraat 8 zwart, 2011 WV Haarlem, (023) 551 1227, post@haarlemse-stadsglossy.nl, www. hrlm-online.nl en volg ons ook op www.facebook.com/ haarlemsestadsglossy en Instagram @haarlemse_stadsglossy.

Mediapartner van Bevrijdingspop

Haarlem, Theatergroep Eglentier, Project Fors, Theater De Liefde, Productiehuis de Verbinding

Samenwerking met Het Ampzing

Genootschap, COC Kennemerland, Kunstlijn Haarlem, Noord-Hollands

Archief, Nieuwe Gracht Producties en de Zingende Zaag.

Verspreiding Haarlem, Spaarndam, Heemstede, Overveen, Bloemendaal, Aerdenhout en Hoofddorp.

Gratis verkrijgbaar bij

Onze adverteerders,VVV Haarlem, bibliotheken, lees-en wachtruimtes, Primera, Ako, Bruna en Cigo.

Welkom

ZOMER IN HAARLEM

De vakantieplannen worden weer gemaakt; waar gaan we naar toe deze zomer? Normaal gesproken maak ik ook deze plannen, maar dit jaar blijf ik thuis.

Mijn twee bulletjes, Sammy en Max, zijn al aardige oude mannetjes aan het worden en met de ouderdom komen helaas ook de gebreken. Lange wandelingen zitten er jammer genoeg niet meer in. Dus pas ik me aan en vier de vakantie in mijn achtertuin.

Ik sleep dan echt van alles naar buiten, van kussens, parasols, buitenkleden, lantaarns, kaarsen, serviezen tot fleurige tafelkleden, en maak van mijn tuin een vakantieparadijsje. Als dan ook het zonnetje nog doorkomt, is het echt genieten. Dan plof ik neer op mijn loungebank, mooi boek erbij uit onze boekenrubriek en een overheerlijk koud Italiaans wijntje erbij en dan leun ik achterover, ogen dicht en waan mezelf in Toscane. Zeg maar hallo tegen het vakantiegevoel in eigen tuin.

Het enige nadeel is dat je ’s avonds alles weer naar binnen moet halen. Maar dat staat niet in verhouding tot de gezelligheid in onze tuin. Natuurlijk ga ik ook de stad in, en de bullen gaan altijd mee – prinsheerlijk zitten ze dan in hun honden-wandelwagen.

In Haarlem kan je echt wel de vakantiesferen vinden; wil je je ook even onderdompelen in de Italiaanse sferen? Kijk op pagina 20 wat onze stad te bieden heeft.

Ik wens iedereen een heerlijke zomer en geniet in het zonnetje van deze editie.

Jeannette

Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en heeft twee hondjes Sammy en Max.

Fotografie: Linda Llambias.

OVER HRLM

Reacties van lezers, ontvangen via de mail en onze social media-kanalen en gehoord van voorbijgangers en bezoekers op de redactie.

Reacties op nummer 85

Ton: Complimenten voor het prachtige nummer. Zeker ook met de reportage over vluchtelingen en hun kunst. Dat is niet niks! Lucy: Driftig gezocht op het net waar precies

HRLM te krijgen is, maar helaas niet gevonden. Is er een pagina waar dat te vinden is? Kelly: Waar o waar is toch de locatie van die mooie coverfoto van glossy nummer 85 mei-juni ’23? We kunnen het in het magazine nergens ontdekken! Hans: WOW. Wat krijgen wij veel reacties op de fotoserie over de vluchtelingen. Mooi gedaan kanjer.

Maureen: Wat een gaaf stuk over Manon Babtist. We hebben een flinke kijk gekregen in haar werk, de techniek en de gedachte erachter. Heel mooi. Lisa: Wat een ontzettend leuk en informatief interview met Manon Babtist in de glossy. Marcel: Altijd weer een uitdaging: het ontrafelen van Karbonkel, de column van onze Warry. Het is een soort literaire puzzel waar ik altijd ontzettend plezier aan beleef.

Ik ben dol op zijn fijnbespraaktheid en droge humor. Ik zou willen zeggen: G Z DR! Sacha: In het interview noemde Boris van der Ham wat belangrijk is voor mensen met een beperking, dat element sprak me erg aan. We kunnen veel leren van hoe we als samenleving omgaan met mensen met een handicap, zowel fysiek als verstandelijk.

Mark: Ik herkende Han van Schaik helemaal in het verhaal.

Remco: Mooi interview met deze topper Han.

VERRASSING!

Omdat wij van lezen houden en ook blij zijn met onze vrienden, verrassen we elke editie een vriend met een mooi boek uit onze boekenrubriek.

Wil je ook kans maken op een boek? Ga dan naar www.hrlm-online/vrienden en word vriend!

– De winnaar krijgt schriftelijk bericht –

Al ruim tien jaar schrijf ik met veel plezier voor HRLM. Ik ben begonnen met de rubriek Jong Talent, die nog steeds bestaat. Niet zo gek, want Haarlem zit vol jong talent. Heel wat beginnende Haarlemse bandjes, singersongwriters en artiesten heb ik geïnterviewd. Later ben ik steeds meer verschillende artikelen gaan schrijven: reportages, interviews, columns: bij HRLM kreeg ik het vertrouwen om over heel veel interessante Haarlemmers en Haarlemse zaken te schrijven. Het schrijven en redigeren deed ik al eerder bij de Haarlemse stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland. Deze stichting zat in Huize Barnaart aan de Nieuwe Gracht. Het stimuleren van jong talent is daar eigenlijk begonnen. Voor Noordhollands Dagblad maakte ik samen met honderden jongeren uit de provincie de wekelijkse krantenpagina Plug Out. Het was een fantastische tijd, waarin ik mijn passie voor schrijven kon combineren met mijn andere passie: muziek maken! En nu nog steeds combineer ik die twee passies. Als zanger en gitarist treed ik door het hele land op. Al bijna negen jaar tour ik met het theaterprogramma The 70’s Unplugged, een muziekshow vol met akoestisch getinte klassiekers uit de jaren ’70. En onlangs had ik zelfs een optreden in Duitsland! De Duitse stad Osnabrück is een zusterstad van Haarlem. Tijdens de jaarlijkse Maiwoche, een tiendaags stadsfeest, worden Haarlemse artiesten voor de speciale Harlem Tag uitgenodigd om op te treden. Het was een feest: zelfs Haarlem105 was aanwezig om van de hele dag verslag te doen. Kortom: ik mag niet klagen!

Ook reageren op HRLM? Mail je reactie naar: post@haarlemse-stadsglossy.nl

HRLM JOURNALIST JOOST DOBBE

IK MAG NIET KLAGEN!

juli - augustus 2023 15de jaargang

Jos Wienen is

EEN VEILIGE STAD MAKEN WE SAMEN

Veiligheid is in het leven een fundamentele basisvoorwaarde. De overheid bestrijdt misdaad, geweld en overlast. Dat geldt zeker in de stad, waar veel mensen dicht op elkaar leven. De politie, de officier van justitie en de burgemeester zijn de ‘klassieke’ partners in het veiligheidsdomein.

Maar zij staan niet alleen, want veiligheid is iets waar we de hele samenleving voor nodig hebben. Tal van partijen dragen bij aan een veilige stad: zorg- en welzijnsinstellingen, scholen, woningcorporaties, ondernemers, Halt en niet te vergeten de Haarlemmers zelf. De gemeente voert daarbij regie over de samenwerking tussen al die partijen. De gemeenteraad legt iedere vier jaar de hoofdlijnen vast in een veiligheidsbeleidsplan. Dat is ook nu gebeurd. Daarbij zijn drie speerpunten benoemd: de aanpak van ondermijnende criminaliteit, de aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit en de verbetering van de leefbaarheid in de wijken.

Het eer stgenoemde aandachtspunt, ondermijnende criminaliteit, moeten we niet onderschatten. Criminelen proberen op steeds bredere schaal legale partijen in de samenleving te beïnvloeden en te gebruiken om zich onwettig ten koste van anderen te verrijken. Je kunt denken aan de hennepkwekerij die een elektricien zijn installatie laat aanleggen. Of criminele ‘informatiemakelaars’ die contacten proberen te leggen met overheidspersoneel om zo bijvoorbeeld toegang te krijgen tot persoonsgegevens. Of notarissen die gebruikt worden om witwastransacties te legaliseren. Het zijn maar enkele voorbeelden van de onderwereld die verweven raakt met de bovenwereld. Deze ondermijnende criminaliteit is een

bedreiging voor onze samenleving en rechtsstaat. Daarom werken we ook in onze stad samen om dit probleem hard te bestrijden. Een speciaal ondermijningsteam pakt de signalen uit de wijken op. Zo krijgen we inzicht in de diverse verschijningsvormen van ondermijnende criminaliteit en kunnen we tot een gerichte aanpak komen.

De criminaliteit onder Haarlemse jongeren lijkt in algemene zin iets af te nemen. De problemen van jongeren die wel met de politie in aanraking komen zijn echter steeds vaker complex van aard. We zien daarnaast een verharding onder groepen jongeren die in de wijken overlast veroorzaken. Ook bij het terugdringen van deze vormen van overlast en criminaliteit werken in Haarlem veel partijen samen. We kiezen in sommige wijken voor een tweesporenaanpak. Door jongeren te begeleiden naar werk of een opleiding proberen we ze op het rechte pad te houden. Maar bij hardnekkige overlastveroorzakers zetten we in op strenge handhaving.

Tot slot de leefbaarheid van een wijk. Ook die is van invloed op het gevoel van veiligheid van de bewoners. Daarom zijn er in elke wijk in Haarlem eigen vaste wijkhandhavers actief. Die werken nauw samen met de wijkbewoners. Ik zie dat veel Haarlemmers graag meedenken en -doen als het gaat om de leefbaarheid en veiligheid in hun eigen buurt. In onze stad zijn bijvoorbeeld maar liefst in negentig buurten WhatsApp-groepen actief. Dat alleen al zegt veel over de betrokkenheid van Haarlemmers bij de veiligheid van hun eigen buurt.

Een veilige stad? Die maken we samen!

burgemeester van Haarlem.

UPCOMING EVENTS

IEDEREEN IS WELKOM IN DE FANTASIEWERELD VAN

STEEF DE JONG

Operettevernieuwer Steef de Jong heeft als voornemen om vrolijke en zelfverzonnen verhalen weer op het Nederlandse toneel te brengen.

Begin mei ontving hij de prestigieuze Johan Kaart Prijs voor zijn onderscheidende werk in de theaterwereld.

“Het is juist zo leuk, dat ongrijpbare zijn”, zegt Steef terwijl hij in zijn dromerige atelier aan tafel zit. De ruimte is groot, licht en staat vol met allerlei decorstukken gemaakt van karton. De twee grote kartonnen vazen met een Chinese uitstraling vallen meteen op. Steef won recentelijk de Johan Kaart Prijs. Een entertainmentprijs voor mensen die in theater zitten, maar niet echt in een hokje te plaatsen zijn. Grote namen zoals Brigitte Kaandorp en Pierre Bokma gingen hem voor. “Ik was met stomheid geslagen toen ik hoorde dat de jury de prijs aan mij wilde geven.”

KNIPSELS, POTLODEN EN VERFVLEKKEN

Zijn liefde voor operette komt bij zijn opa en oma vandaan. Steef loopt naar een grote stelling die bomvol staat met boeken, knutselspullen en grammofoonplaten. Hij pakt een bruingekleurde elpee en legt hem op tafel. “Deze, met daarop het Wolgalied van Marco Bakker, mocht ik van ze houden, die draaiden ze namelijk niet. Toen ik deze plaat voor het eerst hoorde, was ik verkocht.”

Als kind luistert Steef veel naar operette en op latere leeftijd gaat hij zich steeds meer verdiepen in het genre. Op zijn middelbare school, het Coornhert Lyceum in Haarlem, leert hij het toneelspelen pas echt ontdekken. Samen met vrienden initieert hij het concept Open Podium, waarbij een groep leerlingen elk jaar een musical schrijft. Daarbinnen vallen ook verschillende acts. “We maakten de decors en kostuums helemaal zelf. Tijdens de Nederlandse les schreven we wat en legden we het voor aan onze docent ter goedkeuring.” Het concept van het Open Podium is nog steeds in gebruik.

Na de middelbare school is het duidelijk dat Steef toneelspeler wil worden. “Mijn toelating bij de Toneelschool ging helaas niet lekker. Daar heb ik veel moeite mee gehad”, vertelt hij nadat hij een slok van zijn koffie heeft genomen. Gelukkig maakt de teleurstelling snel plaats voor enthousiasme. Hij vertelt namelijk dat hij daarna snel tot de conclusie komt dat hij zichzelf niet elke dag ziet acteren. Zo komt hij terecht bij de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Daar is hij gelijk op zijn plek. “Ik kon alles doen. Tekenen, schilderen, bouwen en met klei rommelen.” Dat is dan ook terug te zien in zijn atelier. Achter hem staat een grote tafel vol met knipsels, potloden en verfvlekken. Hier zie je zijn fantasie tot leven komen.

‘Ik was met stomheid geslagen toen ik hoorde dat de jury de prijs aan mij wilde geven’

ONVERVALSTE ROMANTIEK

Na het afronden van zijn studie begint de zoektocht naar de niche die hij inmiddels meester is. “Ik wilde muziek combineren met theater en kunst, dat was duidelijk”, zegt Steef. “Toch kon ik die puzzel in mijn hoofd niet maken.” In zijn studententijd gaat hij vaak voor een klein prijsje naar de opera in Amsterdam. Dat vindt hij helemaal geweldig. “Daar kwam alles samen”, vertelt hij met opgewekte stem. “Muziek, theater, fantasie en beeld.” Alleen is het concept van een opera te veel voor hem. Hij omschrijft het als te groot en te zwaar. Op dat moment denkt hij weer aan de grammofoonplaten van zijn grootouders. “Bij operette kwam alles samen waar ik van houd en het was allemaal minder serieus. Toegankelijk voor iedereen.”

De Johan Kaart Prijs ontvangt Steef omdat hij operette als het ware een nieuw leven heeft ingeblazen. In de jaren negentig dreigt operette namelijk te verdwijnen van de Nederlandse planken. “Mensen interesseerden zich er niet meer voor”, legt hij uit. “Men vond het oubollig, truttig en veel mensen wisten niet eens meer wat het was.” Hij vindt het onbegrijpelijk dat mensen niet warmlopen voor onvervalste romantiek. “De liefde die ik voor operette heb is bloedserieus.”

Hij maakt het zijn missie om de operette naar zijn eigen hand te zetten en het gat op te vullen. Het is erg zoeken, maar Steef zet stug door aangezien hij de schoonheid er nog steeds van inziet. Hij loopt alle kringloopzaken

af en koopt elke operetteplaat die hij kan vinden. Hij wijst naar de grote stellingkast achter hem en begint te vertellen over zijn zeer geliefde theaterstuk De Dappere Soldaat “Ik ging door de kast heen toen mijn oog viel op The Chocolate Soldier, een Engelse versie van de Duitstalige operette Der tapfere Soldat. Allereerst luister ik naar een plaat, en als het me prikkelt, ga ik verder denken over het verhaal. De muziek is mijn basis. Als ik dat niets vind, dan kan ik er ook niets mee.” Het mooiste vindt hij als de muziek overal tussenin zit. “Dat je voelt dat het niet klassiek is en ook geen popmuziek, maar ergens er tussenin.”

PRENTENBOEK

Als de muziek eenmaal tot hem is doorgedrongen, begint het creatieve proces. In zijn atelier, een pakhuis dat creativiteit en warmte uitstraalt, worden de ideeën voor het decor geboren aan de grote knutseltafel in de hoek van de ruimte. “Ik begin gewoon een beetje te knutselen en tekenen. Het is belangrijk dat ik het voor mij zie.” Steef werkt vanuit zijn hoofd, dat is snel duidelijk. Alles wat hij denkt, wordt in deze ruimte tot leven gebracht. Hij laat zich inspireren door platen, mensen en de acteurs met wie hij samenwerkt. “En ook door pop-upboeken”, voegt hij toe, terwijl hij opnieuw richting de boeken in de overvolle stellingkast wijst. De kast lijkt bijna een reflectie van zijn gedachten.

Wie wel eens naar de theaterstukken van Steef heeft gekeken, weet dat hij zijn decors

volledig maakt van karton. Op deze manier weet hij het effect te creëren van zijn geliefde pop-upboeken. “Eigenlijk gebruik ik karton omdat het een gemakkelijk materiaal is”, zegt hij met een lach. Hij loopt door naar een andere ruimte in het pakhuis waar al zijn kartonnen decors staan opgeslagen, klaar om nog een keer gebruikt te worden. Er ligt een aantal plastic zeilen over de grote stapels karton. “Het dak lekt helaas”, laat hij weten terwijl hij naar het raam in het dak wijst en terugkeert naar de vraag. “Ik wil dat mijn voorstellingen het idee van een prentenboek geven, alsof je door de voorstelling heen bladert. Het verhaal ontvouwt zich letterlijk.”

De bezoeker meekrijgen in wat er in zijn hoofd en fantasiewereld gebeurt, is voor Steef van belang. “Bij de De Dappere Soldaat heb ik tegen de acteurs gezegd hoe goed ze het overbrachten.” De acteurs met wie hij werkt spelen vaak meerdere rollen. Geweldig noemt hij het feit dat de acteurs zich elke keer weer in een oogwenk kunnen vormen tot een ander personage. Hij laat het kleine theater zien dat ook nog in het pakhuis is te vinden. Er liggen zelfgemaakte kostuums en er staan rijen stoelen en natuurlijk kartonnen decor. Hij blikt terug op tien jaar geleden, denkend aan zijn eerste show. “De manier om het verhaal te vertellen is steeds beter geworden”, zegt hij. “Dingen uitvouwen en de fantasiewereld zijn gebleven. Het fundament is sterk, maar ik blijf toch zoeken naar hoe ik het decor kan aanpassen naar de grote podia waar we nu op spelen.”

ÜBER-ROMANTIEK

Momenteel is Steef bezig met het maken van een show voor kinderen van zes jaar en ouder. Een heel andere tak van sport, maar hij vraagt zich af of hij ook anders te werk zal gaan. “De manier van decor maken blijft hetzelfde, maar het verhaal pas ik natuurlijk aan”, zegt hij. Hij is van mening dat kinderen en volwassenen hetzelfde kunnen ervaren, maar op een andere manier. “Kinderen kunnen heel gemakkelijk fantaseren”, zegt hij terwijl hij met de koffiemok tussen zijn handen nadenkt. “Als volwassene wordt dat fantaseren eigenlijk steeds minder gebruikelijk. Jammer eigenlijk, als ik er zo over nadenk.”

Zijn uiteindelijke doel is om de operette in Nederland opnieuw op de kaart te zetten. Hij hoopt dat de waardering voor deze muziekvorm terugkomt. “Het is eigenlijk een heel vreemd genre”, zegt hij. “Musicals zijn erg geliefd in ons land, maar wat maakt een operette nou anders dan een musical?”

Hij vertelt over de über-romantiek die hij op de platen hoort. Volgens hem hebben musicals toch een zekere vorm van realisme, een verhaal dat mensen zou kunnen overkomen. “Bij een operette zien mensen elkaar twee seconden en worden ze meteen hopeloos verliefd. Eigenlijk is het belachelijk”, zegt hij grinnikend. Toch kan een bezoeker zich bij Steef laten meevoeren in een fantasiewereld waar alles mogelijk is. “Er hoort gewoon een soort van eigenaardigheid in te zitten.” ✶

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Stefan Rustenburg.

‘De liefde die ik voor operette heb is bloedserieus’

ZO HAARLEMS

RISICOBEROEP

Auteur Arthur Japin en illustrator Eric J. Coolen maakten samen de ‘graphic novel’ Hoe valt een schrijver uit de trein? Zowel Arthur en Eric zijn geboren Haarlemmers. Delen van het verhaal spelen zich dan ook in Haarlem af.

Op 11 oktober 1961 maakte de toen beroemde Nederlandse schrijver Antoon Coolen in de Betuwe een noodlottige val uit een rijdende trein. Wat ging daaraan vooraf en waarom was Arthur Japin daar die dag vlakbij met zijn vader langs de Linge aan het vliegeren? Schrijvers op stations, dromers in treinen en een afscheid voor altijd op een perron. Een graphic novel over de gevaren van een kunstenaarsbrein en schrijven als risicoberoep: waar ligt de grens tussen fantasie en werkelijkheid en wat gebeurt er wanneer die grens wordt overschreden?

Verkrijgbaar in de boekhandel. Arbeiderspers, € 22,99. Via de website van Eric J. Coolen is – in een zeer beperkte oplage –een luxe editie van het boek verkrijgbaar: www.ericcoolen.nl.

HAARLEM AAN JE VOETEN

Kan jij ook geen afscheid van je stad nemen? Dat is geen probleem meer met deze vrolijke sokken van de Haarlemse Sokkenmakers. De bekendste Haarlemse iconen kan je vinden op deze voetwarmers. Heb je de Amsterdamse poort al gezien?

Te koop voor € 12,95 via www.sokkenmakers.nl

ZO HAARLEMS

FRIS EN FRUITIG

Max’s Mints is opgericht door de Haarlemse Floor en haar vader Pieter met de gedachte dat veel kleine en groene keuzes een groot verschil maken voor onze aarde. De pepermuntjes zijn verkrijgbaar in verschillende smaken en worden in twee Nederlandse sociale werkplaatsen gemaakt zonder synthetische bestandsdelen en worden verpakt in recyclebaar blik en composteerbare zakjes.

Te koop via www.maxmints.com vanaf € 6,25.

GRN GRN KNLLN KNLLNLND

Aangezien onze Overheid het momenteel nu eenmaal te druk heeft met andere prioriteiten, zoals het bevorderen van onverzekerde rijbewijs-, helm- en roekeloze 12-jarigen in het rijwiel-methulpmotor-verkeer, het meer dan periodiek verhogen van de prijs van een pakje shag en (last but not least) zichzelf, kun je eigenlijk niet zo héél veel kritiek hebben op de Nieuwste Plannen inzake ’immigratie’, natuurlijk.

De oude Romeinen hadden daar overigens al last van (dus Europeser kán bijna niet), die voortdurende instroom van al die horden van herwaarts over. En hadden daar ongeveer dezelfde oplossing voor bedacht: de vreemde volkeren langs de grenzen inschrijven als ‘foederati’ en die lui vriendelijk verzoeken of ze de boel op slot wilden houden voor de van nóg verder aanstromende volksverhuizers. Als beloning voor die poortwachtereske activiteiten kregen de betrokken stamhoofden eveneens de nodige toen moderne wapens en genoeg graan om hun onderdanen tevreden en in toom te houden. En, uiteraard, zakken geld. Over het waarom hoefden de Romeinen zich geen zorgen te maken: hun ganse rijk was gegrondvest op grensoverschrijdend gedrag. Dat de mens een wolf was, was de nazaten van de lupinair grootgezoogde Romulus niet alleen bekénd – het gold ook min of meer als leidraad.

De opvatting dat je als stam, volk of natie pas echt geslaagd was als je je wil had opgelegd aan andere stammen, volken of naties is sturend geweest vanaf het moment dat we alles gingen opschrijven – en mogelijk ook al daarvoor. Daarom vormen onze geschiedenisboekjes één aaneengesloten verzameling van opkomende en vervolgens instortende Rijken, die allemaal gebaseerd waren op veroveringen en kolonisatie en het op die manier verwerven van nieuwe rijkdommen (grond/stoffen, edelmetalen en slaven), tot de volgende zich meldde, en het spel opnieuw begon. En al die rijken hadden te maken met de aanzuigende werking van hun grootsheid: zoals in armere landen de trek van het platteland naar de veronderstelde ‘rijkdom’ van de steden

Karbonkel

Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog.

Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...

plaats vindt, is er mondiaal ook altijd de neiging dat het ‘ginds’ wel eens beter zou kunnen zijn dan thuis. En worden vervolgens de bootjes, huifkarren, karavanen en wandelsandalen opgetuigd voor de Grote Trek Herwaarts.

Met de Kennis van Nu zou je een wat andere kijk op de zaken kunnen ontwikkelen. Nu we, in elk geval in onze wereld (en die is nog steeds leidend, al loopt ook ons ‘Europese’ Rijk langzaam ten einde – enige haast is dus geboden), officieel vinden dat je geen gebieden meer mag veroveren en leegzuigen (een relatief unicum in de wereldgeschiedenis), is het wellicht een mooi plan om de voormalige wingewesten, van waaruit momenteel nog steeds (en met de te verwachten verdere klimaatellende: toenemend) mensen richting ‘stad’ vertrekken, eindelijk zodanig te betrekken in alle te verzinnen Toekomstmaatregelen, dat het voor die mensen niet langer een ‘must’ lijkt, om huis en haard en akker te verlaten. Mogelijk, het is maar een idee, omdat ze huizen, haarden en akkers hébben, dan. We willen uiteraard niet op de stoel gaan zitten van alle commissies, denktanks en adviesorganen die in groter verband al sinds de oprichting van de Verenigde Naties bezig zijn de wereld vorm te geven, maar je zou toch, zeker in onze tijd van dreigende milieu- en klimaatwolken, alles op alles kunnen zetten om van, bijvoorbeeld, het altijd zonovergoten Afrika een zodanig groen en welvarend werelddeel te maken, dat het niet alleen voor iedereen geweldig zal zijn om daar te wonen, maar vanuit dat continent ook nog eens de rest van de wereld van uitstootvrije energie zal kunnen worden voorzien. Zon zat. Zee zat. Zand zat. In genoemde Romeinse tijden vormde het nu verwoestijnde noordelijke deel van dit werelddeel één grote, vruchtbare graanschuur, en hoe mooi zou het zijn, als die ruisende oogstvelden weer zouden terugkeren, en de woestijn zou opbloeien?

En hoe dan ook, zouden wij een plek hebben om naartoe te kunnen vluchten, in geval van nood…

NIEUW in Haarlem

NIEUWE PLEKJES, WINKELTJES EN RESTAURANTS IN HAARLEM VOOR JOU OP EEN RIJTJE.

PUUR NATUUR

Bij Artesano gebruiken ze biologische en lokale producten om de lekkerste zuurdesembroden te maken. Al het versgebakken lekkers is vrij van kunstmatige ingrediënten. Het brood ondergaat een lang fermentatieproces dat de smaak versterkt en de spijsvertering bevordert.

NO-NONSENSE

Geïnspireerd door de mediterrane levensstijl. Kleding die luchtig en zorgeloos is, maar toch ook casual en smaakvol. De materialen die bij de Cotton Club worden gebruikt, zullen dus ook fijn aanvoelen. Hier kun je terecht voor een comfortabele trui of een zwierige zomerjurk.

Grote Houtstraat 26 | www.cottonclub.nl 023 513 4100

RUSTPUNT

De stad is weer een ontbijt- en lunchzaak rijker. Bij Toast kun je binnen en buiten in de binnentuin genieten van heerlijke verse broodjes, zoetigheden en ander lekkers. Daarnaast hebben ze ook nog een leuke concept store en kun je boven overnachten.

Kleine Houtstraat 13 | www.toasthaarlem.nl | info@toasthaarlem.nl

HISTORISCH

Het Koepelcomplex is weer een zaak rijker. Met de opening van restaurant Menu Corridor wordt er een bijdrage geleverd aan de herontwikkeling van het gebouw. Geniet van klassieke gerechten in een modern jasje en van de ruime keuze aan wijnen.

Harmenjansweg 4 | www.menucorridor.nl

023 303 1100

INSPIRATIEBRON

De Haarlemse Esther Woestenburg heeft al jaren de online winkel Just Another Shop. Hier verkoopt ze prachtige verf, tapijten, servies en nog veel meer leuks voor in huis. Momenteel werkt ze op afspraak, waar het ook mogelijk is om haar huis te bezichtigen voor inspiratie. Onder haar woning opent ze deze zomer een winkel.

Wilhelminastraat 51

www.justanothershop.nl

06 48 37 04 76

Oud vertrouwd

We kennen Kokkie Londo natuurlijk al vanuit Bennebroek, maar ze hebben nu de deuren geopend van hun eetcafé in Haarlem. Hier kun je nog steeds genieten van heerlijke Indonesische gerechten. De maaltijden worden met liefde gemaakt en dat proef je!

Wagenweg 3 | www.kokkielondo.nl | 023 785 5075

Ontdek ITALIË in eigen stad

OM JE VINGERS BIJ AF TE LIKKEN

Bij Buonissimo zal je zien dat smaak, duurzaamheid en gezond eten hand in hand gaan. De gerechten, zoet of hartig, zijn geïnspireerd door de Italiaanse keuken en zoveel mogelijk bereid met lokale, biologische ingrediënten die in dit seizoen groeien.

Naast lekkernijen kun je ook nog workshops volgen die voor iedereen toegankelijk zijn. De ideale plek voor een leuk kinderfeestje of een uitje met collega’s. De workshops worden door eigenaresse Patrizia ook in het Engels gegeven.

Van Oosten de Bruinstraat 195 A www.buonissimofood.nl | 06 38 30 13 57

BUON APPETITO

NO, GRAZIE

Eén van de ergste misdaden die je in Italië kan begaan, is het weigeren van een huisgemaakte maaltijd door een Italiaanse oma. Krijg je dus een maaltijd voor geschoven, waag het dan niet om het af te wijzen. Maar geen zorgen, meestal is het eten van een Italiaanse oma geweldig!

Passie voor Italiaanse producten

Hier wordt hartstochtelijk gehouden van Italiaanse producten, waar vervolgens ook met passie over wordt gesproken. Bij Sogno di Pasta vind je een groot assortiment met allemaal lekkers. Het is hun droom om uit iedere streek speciale producten aan te bieden waardoor een vakantie of een herinnering aan Italië opnieuw kan worden beleefd.

Die liefde voor Italië is overgegaan van vader op zoon. Patrick, eigenaar van Sogno di Pasta, heeft met zijn familie veelvuldig door het land gereisd en ook zijn vakanties doorgebracht. Als hij de kans krijgt is hij te vinden bij lokale boeren en bezoekt hij speciale adressen. De Italiaanse producten importeert hij dan ook het liefst zelf. Fabrikanten die met passie hun product maken, zijn vaak familiebedrijven met een boeiend verhaal of een speciale geschiedenis.

Loop gerust binnen om kennis te maken en aangestoken te worden met de grote liefde voor Italiaanse lekkernijen of voor een weerzien met bekende producten.

Zijlstraat 59 | www.sogno-di-pasta.jimdo.com | 023 204 95 30

lavitaè bella byPonte Levatoio

De wijnen van Ponte Levatoio zijn in Haarlem o.a. verkrijgbaar bij Melger’s Wijn & Dranken.

ITALIË

ZO KRIJG JE DIE BEKENDE, MOOIE LAGEN IN JE LATTE MACCHIATO

1. Gebruik koude, volle melk en schuim dit op. Schenk de opgeschuimde melk in een hoog glas.

2. Zet een espresso in een apart kopje of klein schenkkannetje.

3. Nu komt de truc: wacht 20-30 sec. voor je de espresso bij de melk schenkt. Zo geef je de melk en het melkschuim de tijd om van elkaar te scheiden. De verwarmde melk is zwaarder dan het luchtige melkschuim en zal naar beneden zakken. De espresso is ook zwaarder dan het melkschuim, dus je raadt het al: 4. Schenk de espresso bij de melk in het glas en je hebt drie lagen!

MAMMA MIA!

Al sinds 1978 is Casa di Papi een begrip in de stad. Wie een bezoek aan die Italiaanse keuken wil brengen is hier aan het goede adres. Je kunt hier terecht voor een heerlijke pizza, maar ook voor pasta, calzone en antipasti. Dorst? Dan is er ook een mooie selectie Italiaanse wijnen en bieren. Het eten wordt hier met veel liefde en passie gemaakt, waardoor de warme en familiale sfeer niet valt te missen!

Casa di Papi | Barrevoetstraat 21 | www.casadipapi.nl

BETAALBARE LUXE

Oroblu is hét Italiaanse merk voor beenmode. De collecties kenmerken zich door een tijdloze elegantie, comfort en de perfecte prijskwaliteitsverhouding. Oog voor detail en een vooruitstrevende blik in de modewereld maakt Oroblu zo’n geliefd merk met veel trouwe fans.

HIER WORD JE TOCH VROLIJK VAN!

Naast het uitgebreide aanbod Italiaanse delicatessen, zoals risotto, biologische Toscaanse olijfolie en op natuurlijke wijze vervaardigde gekleurde pasta, heeft Pand6 nu ook perfect bijpassend servies, handgemaakt in Italië. Zo maak je van elke zomerse maaltijd een echt feest! Pand6 |

EXTRA GENIETEN

Een heuse Ferrari onder de espressomachines. Niet alleen kun je thuis in een handomdraai een professionele kop koffie in elkaar zetten, ook staat het design van SMEG (€ 369,-) in deze vrolijke kleur nog eens extra gezellig in de keuken.

Andrea XL | Kleverparkweg 11 023 527 1424

WE GAAN OP VAKANTIE EN WE NEMEN MEE...

Heb je zin om vast te gaan lezen als je onderweg bent naar je vakantiebestemming?

Het geheim van de afgebeten vingers van Rindert Kromhout is een aanrader. Dit spannende en griezelige verhaal speelt zich af in Rome. De mond van de waarheid bestaat echt. Als je in Rome bent kun je er je hand insteken. Maar of dat verstandig is… Voor meer fijne vakantieboeken ga je gauw langs bij Kiekeboek. Ze helpen je graag!

Kinderboekwinkel Kiekeboek

Gierstraat 29 | : 023 531 81 63 www.kiekeboek.nl

ITALIAANS AMBACHT

Voor vers ijs wordt bij La Gelateria gebruik gemaakt van de beste ingrediënten en wordt niet gewerkt met kunstmatige toevoegingen. Waar mogelijk wordt gekozen voor biologische grondstoffen. Smaak staat hier op de eerste plaats en zo weten zij zich goed te onderscheiden van de rest. Perfect voor een lekkere verkoeling tijdens het warme weer!

Keizerstraat 8 | bestellen.la-gelateria.nl

Wist je dat er elke dag 3.000 euro in de Trevifontein wordt gegooid? Dat geld gaat allemaal naar het goede doel.

WiljeItaliaansleren?

KombijDanteAlighierivoorlessenItaliaans énItaliaansecultuur.Lesvangekwalificeerde docenteninkleinegroepen.

Dante Alighieri Haarlem

Vereniging voor liefhebbers van Italiaanse cultuur www.dantehaarlem.nl

ZOMER OP JE TAFEL!

glazuur aardewerk

Jacobijnestraat 6

2011 TH Haarlem

www.glazuur.com

GUSTOSO PESCE FRESCO

VISHANDEL JAK

KWALITEIT EN DUURZAAMHEID STAAN VOOROP

Francis en André zijn al jaren bekende gezichten op de Haarlemse markten.

Vishandel Jak is een echt familiebedrijf. Al sinds 1994 gerund door Andre en Francis Jak. De ouders en grootouders van Francis waren ook al op de Haarlemse markten te vinden.

Alleen het beste is goed genoeg voor de vele vaste klanten die ze hebben.

Hier kunt u terecht voor de beste vongole, gamba’s verse zwaardvis (pesce spada) calamari & pulpo, zeebaars, dorade of griet.

Er worden meer dan 50 soorten vis aangeboden op de markten, altijd vers, altijd duurzaam en prijs/kwaliteit is helemaal in orde.

Vishandel Jak - te vinden op Donderdag - markt Floresstraat & Zaterdag - Grote markt

Stadsmormels

Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad.

Fotografie: Linda Llambias.

Pareltje uit

het Noord-Hollands Archief

Sportweek: Engelsen in Haarlem

Begin juli 1946 reisden achtentwintig Engelse sporters per boot, via Hoek van Holland, af naar Haarlem. Samen met Derby, de Engelse zusterstad van Haarlem, organiseerde een comité een sportweek. De voorgaande editie, tevens de allereerste, werd gehouden in 1939 en was toen nog een lokale aangelegenheid. De bittere oorlogsjaren motiveerden het comité om voor deze editie een internationale samenwerking aan te gaan, onder andere om hechte vriendschapsbanden op te bouwen.

Flyer voor de Sportweek in juli 1946.

Ko Hessels slaat zijn tegenstander knock-out. Het Zweedse zwemteam, volgens een krantenartikel ‘bijna allen lichtblond en slank, gekleed in felgele truien en lichtblauwe trainingsbroeken’.

Onder het voorwoord in het programmaboekje richtte een tekst zich aan de Engelse gasten: ‘May you feel at home in our Dutch family life, make many friends over here and return with the idea that Holland is not a country of frogs, wooden shoes and wide trousers, but of a people that likes your people and is grateful to England for the sacrifices it has been willing to make for us during the war.’

VAN DE SPRINT TOT TAFELTENNIS

Het zevendaagse programma bestond uit een veelvoud aan sportieve activiteiten. Bijzonder aan de Sportweek was dat naast internationale gasten ook lokale clubs en verenigingen uit de regio het opnamen tegen Haarlemmers. Zo schitterden op zaterdag vrouwen van diverse atletiekclubs op de 100 meter. Als de sprint te veel van het goede was, kon men aansluiten bij een groepswandeltocht van 15 kilometer, waarvan de route door Haarlem, Santpoort en Overveen liep. Mensen die liever ook niet wandelden, konden zittend toekijken hoe zeventig Haarlemmers het in een massa-schaakkamp opnamen tegen Leidenaren. Deze eindigde in een glansrijke overwinning voor Haarlem.

Pagina uit het een plakboek van de Sportweek in 1946.

Ook op het water was er van alles te beleven. Op zondag streden jongemannen en -dames op het Zuider Buiten Spaarne in de finale van de nationale jeugd-roeiwedstrijden om de eerste plaats. Waar het bij de wedstrijden voor de heren draaide om snelheid, werden de dames beoordeeld op stijl. Snelroeien voor vrouwen, dat vond men maar niets. Voor het zogenaamde ‘stijlroeien’ moesten vrouwen vooral mooi aangekleed zijn, snel roeien was niet nodig. De dag werd afgesloten met een potje tafeltennis in de Badhuisstraat.

KNOCK-OUT

Haarlemmers namen het een aantal keer op tegen de mannen uit Derby. Op maandagavond troffen ze elkaar in de boksring. In het Concertgebouw werden rake klappen uitgedeeld. Dappere Haarlemmers namen het in vier rondes op tegen de Engelse boksers. In de eerste twee wedstrijden werd er gehakt gemaakt van de Haarlemse amateurboksers. In beide gevallen werd de wedstrijd na de derde ronde gestaakt, de tweede keer zelfs op medisch advies. De Engelsen waren heer en meester in de ring. Het publiek vestigde zijn hoop op de volgende wedstrijd: Roelofs versus Ashwood. Tot groot ongenoegen van de toeschouwers behaalde Ashwood meer punten en won hij de wedstrijd. Toch waren al deze wedstrijden slechts opwarmertjes. Men kwam voor de laatste wedstrijd tussen Haarlemse favoriet en meervoudig kampioen Ko ‘Kootje’ Hessels en Tommy Gwuinnutt. Het prachtige voetenwerk en de razende snelheid van de 26-jarige Hessels gaven

‘De Engelsen waren heer en meester in de ring’

de 17-jarige Gwuinnutt geen schijn van kans. In de derde ronde sloeg Hessels hem knock-out. De verloren wedstrijden eerder op de avond was men op slag vergeten.

KAPOTTE SPRINGPLANK

Op dinsdagavond werden er internationale zwemwedstrijden gehouden in Stoop’s Openluchtbad in Bloemendaal. Er deden geen Engelsen mee, maar wel Denen en Zweden. Vooral de Zweedse dames en heren maakten een goede indruk: opgewekt, onbevangen en ‘niet aangetast door de verderfelijke hoogmoedsziekte die zooveel sportbeoefenaren aantast’. Het laatste onderdeel, de demonstratie van het schoonspringen, had niet het verwachte succes, omdat de beschadigde plank door oorlogsomstandigheden nog niet was vervangen. De Zweed Ake Attevall was de enige die ‘sprong alsof er geen scheur in de plank’ zat.

MEESTERS IN CRICKET

Om het beste uit de overtocht te halen, drongen de Engelsen aan op een tweede cricketwedstrijd. De eerste wedstrijd, twee dagen eerder, werd gewonnen door de mannen uit Derby. Op het terrein van de Haarlemsche Cricket Club Rood en Wit durfde een Haarlems elftal het aan om het opnieuw tegen de mannen uit Derby op te nemen. De Haarlemmers werden wederom ingemaakt. Een waarschijnlijke verklaring werd in augustus gegeven – bij een tegenbezoek van Haarlemmers aan Derby: ‘In cricket (...) waren onze gastheeren in hun element. Zij zijn er ware meesters in en ook de belangstelling van het publiek is zoo groot als wij in Nederland nimmer bij cricketwedstrijden hebben waargenomen en vermoedelijk ook niet zullen waarnemen.’

DE KNVB ZEGT NEE

Het scheelde niet veel of de Engelsen waren thuisgebleven. Naast de cricketwedstrijden was het namelijk de bedoeling om een samengesteld Haarlems elftal een voetbalwedstrijd tegen Derby te laten spelen. Dit plan viel op het laatste moment in het water, doordat de KNVB geen toestemming gaf om buiten het voetbalseizoen te voetballen. Toen ook de bokswedstrijden nog eens aan een zijde draadje hingen, was de burgemeester van Derby hier niet over te spreken. De mannen hadden immers al vrij geregeld op hun werk, en naar Haarlem afreizen voor alleen een cricketwedstrijd vond de burgemeester het niet waard. Gelukkig liep het met een sisser af. Ondanks de organisatorische hindernissen werd de sportuitwisseling een groot succes. In de vijf jaren die volgden was Derby iedere keer van de partij tijdens de Haarlemse Sportweek. ✶

Boos telegram van de burgemeester van Derby.

De Zweed Ake Atteval geeft een demonstratie schoonspringen.

‘Het scheelde niet veel of de Engelsen waren thuisgebleven’

Cricketwedstrijd op het terrein van Rood-Wit.

Botermarkt

Fotografie: Franklin van der Erf.

Van Duivenboden Interieur

Een echt Haarlems familiebedrijf

Interieurspeciaalzaak Van Duivenboden is een echt Haarlems familiebedrijf. En met succes, want het bedrijf bestaat al 100 jaar! In gesprek met Sven van Duivenboden, een van de eigenaren.

Hoe is Van Duivenboden 100 jaar geleden ontstaan?

“Begin jaren ’20 opende mijn grootvader en zijn broer de eerste zaak, toen nog in de Kamperstraat. Dat was een kleine winkel met elektronicaproducten en stoffen. Elektronica was toen natuurlijk helemaal nieuw en hip, maar ook nog een beetje eng. De heren stonden continu onder stroom. Het bleek niet echt iets voor de mannen te zijn... Ze besloten zich uiteindelijk meer te richten op interieurs. Voor de oorlog werd het al echt een meubelzaak.”

En de zaak is de Tweede Wereldoorlog dus redelijk goed doorgekomen?

“Gelukkig wel, maar het was natuurlijk moeilijk. In 1938 verhuisde de winkel naar de Gedempte Oude Gracht, in het pand waar nu kantoorwinkel Muys zit. De familie zat actief in het verzet en zorgde met het ruilen van meubels tegen etenswaar voor volle buiken tijdens de gehele oorlogstijd. De ruil deden ze met de boerengemeenschap uit Schalkwijk. Sterker nog, de Van Duivenbodens zorgden dat alle bewoners van de Gedempte Oude Gracht goed te eten kregen. Dit leverde na de oorlog een goede vaste klantenkring op.”

Al 100 jaar stijl bij

En hoe ben jij uiteindelijk in de zaak terechtgekomen?

“Mijn broer en ik kwamen in 1990 in het familiebedrijf. Mijn vader werkte er sinds 1951 en werd al ouder. Het bleef dus echt een familiebedrijf. Naast mijn broer werk ik nu met mijn zus, zwager en mijn partner.”

Sinds wanneer zitten jullie in dit prachtige pand?

“Sinds 1967; we zaten toen rondom de gehele binnentuin in tien panden. Het was een bizar grote winkel waarin je elkaar continu kwijt was op de drie verdiepingen. Tijdens het licht uitdoen met sluitingstijd vonden we regelmatig verdwaalde klanten die in het donker panisch struikelend aan het dwalen waren.”

Waarom is de winkel door de jaren heen kleiner geworden?

“Bepaalde trends komen en gaan en daar horen ook bepaalde afdelingen bij. Van onze

klassieke afdeling en onze beddenafdeling hebben we uiteindelijk afscheid genomen. In de jaren ’90 gingen we ons volledig concentreren op moderne meubelen en interieurtextiel. Alle producten moesten voldoen aan een flinke dosis duurzaamheid, karakter en tijdloze elegantie. Enfin, alles om van je interieur te gaan houden en origineel gedecoreerd. Doordat we ons specialiseerden, konden we delen van de panden verhuren aan de Escape Room, Sport & Styles en Soares Parket. Voor ons was het daarnaast een feest dat eindelijk onze binnentuin in gebruik werd genomen met het openen van het restaurant Meneer Frans. In feite een ode aan onze vader, die immers altijd in zijn actieve jaren werd aangeduid als Meneer Frans.”

Er zal wel heel wat historie in de muren zitten...

“Jazeker! Godfried Bomans leidde mijn vader nog rond toen hij de zaak hier begon. En zelfs

Hildebrand heeft hier nog geschreven aan zijn Camera Obscura Vroeger woonde hier zijn tante en kwam hij op bezoek om rustig te kunnen schrijven. We hebben nog een handtekening van hem ergens op een raam ontdekt. Rond 2010 hebben we alle sporen van de 20ste eeuw uit de panden gehaald. Achter allerlei voorzetwanden en plafonds lagen prachtige historische parels verborgen, zoals muurschilderingen en schoorstenen.”

Wat vind je het mooiste aan je vak?

“Het is leuk om mensen uit te dagen meer te doen aan hun interieur, waardoor bewust woonplezier ontstaat. Minder tegelijk kopen is prima, zeker als daardoor mooiere materialen worden toegepast. Zo raken veel mensen geleidelijk aan meer trots op hun eigen interieur, los van vluchtige trends, maar vol van persoonlijke voorkeuren. Het mooie aan ons vak is dat wij mensen daarin prima kunnen adviseren.”

Wat was nou een van de leukste momenten in het werk de afgelopen jaren?

“Oh jeetje, dat zijn er zoveel! Interieurs waar je helemaal in mag losgaan qua uitdaging tot een typisch Jordanees interieur dat we mochten omtoveren tot een ultramoderne huiskamer met nog wel brutale Amsterdamse accenten. Deze dame in kwestie was gescheiden en wilde dynamisch haar nieuwe levensfase in. Het vertrouwen dat je dan van de mensen krijgt, is prachtig om te ervaren!”

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.

‘Het is leuk om mensen uit te dagen meer te doen aan hun interieur, waardoor bewust woonplezier ontstaat’

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken

HRLMse BRTN

We gaan nu naar de Europawijk, die bestaat uit 7 buurten, dat is het rode deel.

Romolenpolder-west

Kruidenbuurt

Schoolenaer

Landenbuurt

De Eenhoorn

Stedenbuurt-west

Stedenbuurt-oost

Deze wijk ligt langs het ZuiderBuiten Spaarne. Je kunt hier een mooie etstocht maken langs het water. Deze weg heet de Noord Schalkwijkerweg.

De eerste buurt heet Romolenpolder-west. Daar is ook het sportpark Overhout. Hier is een kanovereniging, tennis- en squashhal en de Olympia sporthal. Daar kan je diverse sporten doen: badminton, zaalvoetbal, honk- en so bal, klaverjassen, darten en frisbeeën.

Langs welke buurt kom je dan?

Hier aan de Noord Schalkwijkerweg staan ook een tweetal oude boerderijen waarin ooit een burgemeester van Haarlem hee gewoond.

AHA!!

Boerderij Spaarn-Lommer en Over-Hout

Hé hier is een pontje!

Ja dat is de Spaarneveer. Dit pontje steekt over naar Haarlem zuidwest. Je komt uit bij de Zonnelaan en de Spaarnelaan.

We slaan even af bij de Belgiëlaan, dan komen we in de kruidenbuurt.

Wat is dit voor een gebouwtje?

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Dit is een oude fabriek geweest. Het is een rijksmonument. Er zijn in de loop van de tijd 4 fabrieken in gevestigd geweest. De Amsterdame watermeterfabriek, Zeepfabriek het Spaarne, Meubelmakerij Emefa maar ook Glasfabriek Albert.

Hier werden de beroemde esjes Haarlemmer olie gemaakt!

Wat is dat en wie is die Claes Tilly?

Claes Tilly is de uitvinder van het medicijn Haarlemmer Olie. Deze druppels kon je (volgens de bijsluiter) voor allerlei ziektes en kwalen gebruiken.

Het was dus overal goed voor?

Precies! Dit middel wordt trouwens in de Nederlandse taal gebruikt als gezegde.

Hoe dan??

Het werkt als Haarlemmer olie. Dat betekent: Iets dat overal voor te gebruiken is.

Wat gebeurt hier?

Dit is club de Pètanque o ewel hier kan je in wedstrijdverband jeu de boules spelen.

Hier bij de supermarkt staat een beer! Wie hee die gemaakt?

Dat is de Dansende Beer en die is gemaakt door eresia van der Pant!

Kom!

Ik heb trek in een patatje! Daar zit Friet van Piet!

Friet van Piet, wie kent em niet? De snackbar bestaat al meer dan 60 jaar en is een begrip in Schalkwijk! Toen Friet van Piet 30 jaar bestond was er een optreden van Anita Meijer! Bij het NH-archief is daar nog een plaatje van!

Vroeger stond er in de krant wekelijks een advertentie van Friet van Piet. Reclame verpakt in een actuele leus, gedichtje of politiek commentaartje.

De friet van Piet is lekker in een zakkie maar ook lekker in een bakkie!

Nou... dan doe ik een goeie zet

geef mij een broodje kroket!

Gierstraat 60-64

Onze Boetiek

Met veel passie en toewijding hebben wij onze boetiek tot een heel gezellige winkel gemaakt. Je bent altijd welkom en we geven je graag een goed advies, en je kunt kiezen uit diverse kwaliteitsproducten tegen een betaalbare prijs.

Sinds 1933 willen wij het beste voor je huisdier. Wij hebben een breed assortiment met veel diversiteiten. En keer op keer willen wij je ook verrassen met unieke, vernieuwende en creatieve producten in de gehele breedte van ons assortiment.

Kom gerust langs in onze boetiek.

Geopend van dinsdag t/m zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur Wij zijn gesloten vanaf dinsdag 25 juli tot en met maandag 14 augustus

Tot ziens, team beasdierenboetiek

UITVAARTVERZORGING LOES HOFHUIS

S

I

EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN

De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.

Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.

Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85.

Geef je ogen de precisie die ze verdienen

95% van alle mensen hebben ogen die gevoeliger zijn dan de huidige standaard oogmeting kan registreren. AVA is ontwikkeld om iedere brildrager de meest geavanceerde kijkbeleving te geven.

Ontgrendel het volledige potentieel van je ogen en geef ze de precisie die ze verdienen.

Maak een afspraak voor een preciezere oogmeting.

Gierstraat 27 | Haarlem | (023) 531 1921

www.stiensoptiek.nl

Jos Ahlers

DE WIL WOU WEL

Eind augustus 2019 sloot Café Wilsons aan het Wilsonsplein voorgoed de deuren. 41 jaar lang was het een onmisbaar onderdeel van gay Haarlem, totdat de Wilsons ineens best misbaar bleek te zijn.

Voor wie er nog nooit is geweest: ‘de Wil’ bevond zich in een donker hoekje van het Wilsonsplein. De inrichting deed denken aan een atoomschuilkelder met feestverlichting. De muziek varieerde van Imca Marina tot harde techno en de clientèle was een moeilijk te beschrijven allegaartje. Aan de bar zaten altijd een paar oudjes die zich aan de bar vastklampten als zeeanemonen aan een koraalrif. Daarvoor stond meestal een clubje lawaaierige drinkers die vooral veel lol hadden met elkaar. En er hing ook altijd wel iemand aan de paaldanspaal die midden op de dansvloer stond.

De Wil was wat wij thuis een ‘sneuveltent’ noemen. Zo’n horecagelegenheid waar je nooit de avond begint, maar juist de avond (lees: nacht of ochtend) eindigt. De keren dat ik me niet kan herinneren hoe ik uit de Wil naar huis ben gekomen zijn talloos. Soms zelfs met de jas van iemand anders aan. Of juist zonder jas. En regelmatig zonder te betalen, zodat je de volgende dag terug moest om het goed te maken. En natuurlijk weer niet weten hoe je thuisgekomen was.

En dan de feesten. Legendarisch waren de schuimparties. Ooit door toenmalige eigenaar Ray geïntroduceerd. Als er één kroeg niet geschikt was voor een schuimparty dan was het de Wil. Voor Ray en zijn team des te meer reden het juist wel te doen. De hele zaak werd volgepompt met anderhalve meter schuim. Het was goor, gek, geil en gestoord. Omdat Ray ook op de kosten moest letten, had hij het goedkoopste schuim gekocht. Het resultaat was dat we allemaal nog

dagen vergingen van de jeuk. En we vervelden op plekken waar je niet wil vervellen.

Het eerste decennium van deze eeuw moesten we minimaal twee keer per week naar de Wil. Niet gaan was geen optie. Daarna stokte het. Zomaar. Dat had niet alleen te maken met het vertrek van Ray. Misschien waren we moe. Of overvoerd. De laatste eigenaren (vanaf Roland tot Rick en Rocco) hebben er alles aangedaan om de boel aan de gang te houden, maar de magie was verdwenen. Horecatenten hebben dat soms.

New York had Studio 54. Amsterdam had de iT. En wij hadden de Wil. Een plek waar (bijna) alles kon en waar iedereen welkom was. Soms moest je je een beetje invechten, maar als je was opgenomen in de familie wilde je nooit meer weg. Er wordt tegenwoordig veel gesproken over ‘safe spaces’; plekken waar strenge regels gelden die ervoor moeten zorgen dat iedereen zichzelf kan zijn. De Wil was een safe space voordat de term bestond. En zonder regels. We waren juist allergisch voor regels. We kwamen naar de Wil om te ontsnappen aan alle regels.

Als je zonder je enkels te breken het toegangstrapje afkwam, was je veilig en thuis.

Voor mij was de Wil een onmisbaar onderdeel van mijn opvoeding tot trotse gay man. Het doet me pijn dat het ons maar niet lukt in Haarlem iets dergelijks te creëren voor jonge lhbti+-ers.

is naast schrijver, spreker, acteur ook ondernemer.

Fotografie: Linda Llambias.

De Haarlemse wethouder David Geluk vindt na de oorlog dat het tijd is om mensen bij elkaar te brengen. Hij zoekt negentig Bloemendalers die allen bereid zijn om duizend gulden in te leggen voor de bouw van een amfitheater met omliggend park. In 1948 opent David het park en theater, en deze worden door de gemeenschap geschonken aan de gemeente Bloemendaal.

Vijfenzeventig jaar later is Caprera nog steeds een van Nederlands meest geliefde buitenpodia.

Lode van Piggelen staat sinds 2019 aan het roer van Caprera. “De eerste vraag die mensen hebben bij een openluchttheater is wat ik ga doen als het regent”, vertelt hij grappend. Voordat hij algemeen directeur in Bloemendaal wordt, woont hij met zijn gezin op Terschelling. Hij heeft zich voorgenomen dat wanneer hij weer aan wal komt, hij graag op een plek wil werken zoals het Amsterdamse Bostheater. De combinatie tussen theater en natuur spreekt hem namelijk enorm aan. “Ik raakte in gesprek met iemand die mij Caprera tipte, wetende dat zij op dat moment een interim-directeur hadden.” Lode was

Al 75 jaar genieten van het CAPRERA-gevoel

gelijk verkocht. Niet alleen door de prachtige omgeving, maar ook door het concept van Caprera. “Elke dag is hier een feest.”

OMARMD DOOR DE NATUUR

Caprera wil graag het Carré van de openluchttheaters zijn. In Nederland is er een aantal te vinden, maar volgens Lode niet allemaal van hetzelfde niveau. “We hebben door het land heen een stuk of zeven theaters die veel bezoekers trekken”, legt

in het licht”, vertelt hij enthousiast. “Dat het theater in de natuur ligt, is natuurlijk al speciaal, maar wanneer het gaat schemeren en vervolgens donker wordt, is het een prachtig aanzicht.” Volgens Lode is het alsof de menigte wordt omarmd door de natuur. “Het is ineens een knus privé-concert.”

BUURTFEEST

aan een systeem waar we bezoekers tips geven voor een vergelijkbare artiest.” Door het aanbod zo breed mogelijk te houden, wil Caprera ervoor zorgen dat iedereen een show naar keuze kan kiezen.

JUBILEUMCONCERT

hij uit. “We zorgen ervoor dat de optredens passen bij ons publiek.”

Wanneer grote namen zoals Bløf en HAEVN komen optreden, merkt Lode dat er interesse is vanuit het hele land, maar ook zeker van toeristen. Zo vertelt hij dat recentelijk een Zwitsers gezelschap speciaal naar Caprera kwam voor een optreden. Dat komt volgens hem door de allure van Caprera die ontstaat tijdens de shows. Hij zegt dat het ‘Capreragevoel’ niet te omschrijven is, maar hij waagt toch de gok. “De optredens beginnen altijd

Het is voor Lode belangrijk dat het dagelijks verzorgen van een feest verloopt volgens de wens van zowel de artiest als de bezoeker. Er wordt daarom ook veel waarde gehecht aan hun meningen. Naast het boeken van grote namen is het volgens hem ook belangrijk om het publiek te voorzien van lokale optredens. “We willen een aanbod hebben dat bij de omgeving past, maar ook bijvoorbeeld bij de jeugd.” De optredens van Veldhuis en Kemper beschrijft hij als een buurtfeest waar iedereen bij betrokken wordt. “We willen niet dat bezoekers het gevoel krijgen dat het hele land over hen heen dendert.”

Succes kan soms tegen je werken, en dat merkt Lode ook. Zo was het concert van de Nederlandse singer-songwriter Flemming binnen zeven minuten uitverkocht, een nieuw record. “Mensen hebben soms het gevoel dat alles bij ons uitverkocht is, maar dat is lang niet altijd het geval”, drukt hij op het hart. “Het klopt dat grote namen vaak snel uitverkocht zijn, maar we werken momenteel

Tijdens het jubileum zal de bezoeker dit jaar extra optredens kunnen verwachten. Naast het gebruikelijke programma zullen er ook meer evenementen, zoals Het Lichtfestival, plaatsvinden. “In 2019 hadden we ongeveer zeventig optredens, en dat is dit jaar uitgegroeid naar honderdacht”, zegt de trotse directeur. Naast een overvol programma zal er op 2 september ook nog een jubileumconcert plaatsvinden. “We zijn momenteel bezig met de voorbereidingen, maar ik kan alvast zeggen dat het een hele bijzondere avond zal worden.”

De toekomst ziet Lode vol vertrouwen tegemoet. “We hebben een heel gemotiveerde en gezonde organisatie waar we veel mee kunnen.” Momenteel staat de verbouwing van het horecapaviljoen op de planning. Aangezien Caprera gelegen is in een Natura 2000-gebied, is het even spannend om alle vergunningen rond te krijgen, maar de ingeleverde plannen voor het paviljoen zijn wel al goedgekeurd door de gemeente. “We willen het over een jaar of twee helemaal af hebben”, zegt hij. “Ik verheug me er enorm op.”

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Jonne van der Fange.

‘We willen een aanbod dat bij de omgeving past’

BINNEN ZONDER KLOPPEN

Café ’t Kantoor heeft maar liefst

12 Bieren op de tap

12 Wereldwijnen

Een ruim assortiment jenevers en malt whisky’s Heerlijke happa’s

Dat alles op een oergezellig en warm terras!

Inspirerend vergaderen en werken

• Het Seinwezen: duurzaam verbouwd industrieel erfgoed.

• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.

• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.

• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.

Seinwezen.nl

Inspirerend erfgoed aan het spoor

Foto: Hans Peter Föllmi

Bloemenpracht

Stel je eigen duurzame boeket samen met de vilten bloemen van Sjaal met Verhaal. Ze zijn kleurrijk, uniek en handgemaakt. En met de verkoop creëert Sjaal met Verhaal werk voor inmiddels meer dan duizend vrouwen in Nepal. Economisch zelfstandig kunnen zijn heeft een enorme positieve impact op hun leven en dat van hun kinderen. Deze missie staat altijd voorop en dat maakt Sjaal met Verhaal een ‘Social Enterprise’: een onderneming die het maken van winst niet als doel heeft, maar als middel ziet voor het bijdragen aan een betere wereld.

OP REIS EN IK NEEM MEE

Voor velen is duurzaamheid de voornaamste reden voor het gebruik van zeep in vaste vorm. Door de vaste vorm is het namelijk mogelijk om de zeep milieuvriendelijker te verpakken en plastic verpakkingen zijn in dit geval overbodig. Ook is zeep in vaste vorm duurzamer in gebruik dan vloeibare zeep. Een shampoo-bar staat bijvoorbeeld gelijk tot 3 flessen vloeibare shampoo.

Misschien echter niet het eerste wat in je opkomt als je denkt aan de voordelen van vaste zeep, maar het is zeker een enorm voordeel: zeep in vaste vorm neem je gemakkelijk mee op reis. Als je reist per vliegtuig heb je te maken met restricties omtrent het vervoeren van vloeistoffen. Met het meenemen van shampoo en douchegel zit je al snel aan veel meer vloeibare producten dan dat je mee mag nemen in je handbagage. En er is nog een extra voordeel: je producten zullen niet gaan lekken! Hoe vervelend is het wel niet als je eindelijk op bestemming aankomt en het blijkt dat je zomerse outfits onder de douchegel zitten! Dat voorkom je door zeep in vaste vorm mee te nemen.

Terras

In de zomer betrekt Jansje de prachtige verstilde binnentuin bij de lunchroom. Een heerlijke plek midden in het centrum van Haarlem, waar je kunt genieten van de verrassende lunchgerechten en huisgemaakte taarten. Alles gemaakt met de mooiste producten van dichtbij en met een enorme dosis liefde. En dat proef je!

JDe Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.

Poëzie

George Moormann

George is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam).

Hij was onder meer werkzaam als redacteur van Tirade (uitgeverij Van Oorschot) en van 2004 tot en met 2009 als eerste officiële stadsdichter van de gemeente Haarlem. Met zijn poëzielaboratorium De Zingende Zaag verbindt hij sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving met elkaar.

Het fictieve dus denkbare gedicht DE VERJAARDAG speelt zich af aan de Haarlemse Bakenessergracht. Het is gepubliceerd in de onlangs verschenen bloemlezing Mateloos verlangen, een staalkaart van de Nederlandse poëzie met meer dan 100 veelkleurige gedichten over diversiteit.

Meer informatie: www.uitgeverijpodium.nl en www.dezingendezaag.com

DE VERJAARDAG

Over je nachtmerries wil je het niet hebben zeker niet over de Russisch Arabische volbloed die vannacht over onze gracht raasde.

Door-en-door-nat is het kussen dat wij delen mijn prins uit Tsjetsjenië je wimpers trillen in sobere maar sublieme naaktheid lig je daar.

Geliefde blijf hier, ze zullen je pianohanden breken vingers schoon en wilskrachtig genoeg om uit sombere krantenkoppen een regenboogslinger te scheuren.

Ga niet naar het graf van je vader, een broer of neef en misschien je hele familie zullen je keer op keer een snelweg opjagen, kelen zoals je een schaap doodt.

In de hoek van onze kamer onder de mistletoe doe je of je het niet ziet, het pakpapier waaruit een spade oprijst, de schaduwen, vlekken, hoeken en vouwen.

Het verdomme zo ver weg en het zou toch hier en nu een feestje moeten zijn. Maar dan die betoverende glimlach. Om de eer van de familie kus je eerst jezelf en daarna mij.

Een groter cadeau dan de liefde is er niet.

HRLM FELICITEERT HÉLÈNE WIESENHAAN

met het winnen van de eerste prijs in de categorie ‘Silhouette’ tijdens de 16de editie van de prestigieuze ‘ANNUAL INTERNATIONAL COLOR AWARDS’ in de Verenigde Staten.

Op 10 mei jongstleden werd Hélène Wiesenhaan, freelance fotografe (o.a. voor HRLM) in Los Angeles met haar foto Mama’s uitgeroepen tot de winnaar van de eerste prijs in de categorie ‘Silhouette’ van de Annual International Color Awards 2023. De bekendmaking vond plaats tijdens een live online gala dat bijgewoond werd door grote namen uit het bedrijfsleven en de foto- en kunstwereld. De International Color Awards is een van ‘s werelds belangrijkste evenement voor kleurenfotografie. Tot de leden van de 16de jaarlijkse jury behoorden vooraanstaande personen uit de sector zoals mensen van The National Gallery of Art, (Washington DC),The J. Paul Getty Museum (Los Angeles), The Art Channel (Londen) en ook het Groninger Museum. “Het is een ongelooflijke prestatie om als beste te worden gekozen uit de 6.573 inzendingen die we dit jaar hebben ontvangen”, aldus Basil O’Brien, creatief directeur International Color Awards. “De Color Awards is hét toonaangevende evenement als het om kleurenfotografie gaat.”

www.colorawards.com | helenewiesenhaan@gmail.com | www.helenewiesenhaan.com

‘Italianen praten met veel gebaren, “i gesti”.’

La vita più bella

Het betere leven in Italië

In de tuin van Willemijn Erickson in Heemstede groeien olijven, salie, tijm en vijgen. Ze heeft een passie voor Italië: de stranden, het eten, wijn, de taal, muziek, mensen, reistips… een hele lijst komt voorbij. Als het aan Willemijn ligt gaan we meteen onze koffers pakken.

“In 1987, ik was vijftien, en voor het eerst in Italië. Ik was met mijn ouders op vakantie in de regio Ligurië, dat is in het noorden, tussen Monaco en Toscane. Het wordt de Bloemenrivièra genoemd, je vindt er de mooiste stranden, oude stadjes en schilderachtige dorpjes. Alles was anders: het dagelijks ritme, de omgeving, het eten, de zee, de ijsjes. En de Italiaanse jongens, want natuurlijk werd ik verliefd. De herinnering aan een heerlijke tijd haakte zich in mij vast, ik voel me nog altijd thuis op die plek.

Na die eerste keer volgden er heel veel meer, want mijn ouders huurden elke zomervakantie een huisje in Ligurië, in Varigotti, een Romeins havenplaatsje uit de eerste eeuw na Christus. In 2006 hebben ze dat huisje gekocht en tot op de dag van vandaag is het nog altijd onze vakantieplek waar ik graag naartoe ga met familie, vrienden en vriendinnen. Ons huisje ligt op een hoge rots, met uitzicht over zee. Het is onderdeel van een kleine, eeuwenoude nederzetting. Eén huis is permanent bewoond, de andere zijn vakantiehuisjes geworden. Je kunt met de auto niet tot de voordeur komen, vanaf een parkeerplaatsje moet je het laatste stuk naar boven lopen.”

DE ITALIAANSE TAAL

“Ik sprak al ‘strand-Italiaans’, ik kon me aardig redden in winkels en restaurants. Toen ik achttien was ben ik een jaar naar Florence gegaan om een cursus Italiaans te volgen. Mijn huisgenoten in die tijd kwamen uit Bolsano en Calabrië, totaal verschillende regio’s. Van hen heb ik veel geleerd, het Italiaans kent veel regionale verschillen en dialecten. In Florence leerde ik de taal spreken, maar mijn huisgenoten leerden me ook koken naar recepten van hun oma, in het Italiaans ‘nonna’. Het leukste woord dat ik tijdens de cursus heb geleerd is ‘pipistrello’, vleermuis.

Italianen praten met veel gebaren, ‘i gesti’. Inmiddels weet ik wel zo’n beetje wat ze ermee willen zeggen. Als ze het eten lekker vinden, prikken ze met een vinger in hun wang. Als ze je met hun hand wegwuiven, betekent dat juist het omgekeerde: dat je dichterbij moet komen. In het begin vond ik dat erg verwarrend. Als ze de vingertoppen van één hand bij elkaar doen en die van voor naar achteren bewegen is dat: ‘wat wil je, ben je gek geworden?’ Autobestuurders maken die gebaren veel tijdens het rijden.

Het is niet bij mijn jaartje Italiaans in Florence gebleven. Later heb ik de taal gestudeerd in Nederland. In mijn eigen bedrijf, We Relocate (www.we-relocate.nl), begeleiden we expats die naar Nederland komen. Tijdens het werk heb ik nog altijd veel plezier van mijn Italiaans. Klanten uit Italië ontspannen als ze door mij in hun eigen taal worden aangesproken. ‘Jij begrijpt me’, zeggen ze dan dankbaar.”

ITALIAANSE MUZIEK

“Mijn muziek is vooral verbonden met de disco uit de jaren tachtig en negentig. Als ik de stem van Paolo Conte hoor, de dansmuziek van Sabrina of het liedje Gente di Mare, dan ben ik er weer.’’

HET ITALIAANSE ETEN EN DRINKEN

“Het lekkerste vind ik de focaccia van de bakker in Varigotti. Als we daar zijn, eten we die bijna elke dag. We nemen ook altijd een hele plaat mee naar huis en pas als die op is, is de vakantie voorbij. Wat weinig mensen weten is dat Italië een eigen cultuur heeft in het eten van rauwe vis, de ‘pesce crudo’. Voorwaarde is dat die vis echt vers is, dan eet je bijvoorbeeld kreeft en rode garnalen met alleen een druppeltje olijfolie.

Koffie is onderdeel van het dagelijks leven. Alleen de koffiemomenten verschillen met

die in Nederland. Cappuccino drink je bij het ontbijt, na twaalf uur bestel je geen cappuccino meer. Dat vinden ze in Italië heel raar, dat doen alleen toeristen. Na twaalven neem je een espresso. Italië heeft veel regels wat betreft drinken en eten. Je mag pasta absoluut niet snijden. Spaghetti mag je ook niet in een lepel draaien, dat doe je met een vork aan de zijkant van je bord. Brood gebruik je om de overige pastasaus mee op te deppen.

Italiaanse wijnen zijn fantastisch! De eerste wijn die ik dronk was in de jaren negentig in Alba, een mooie oude stad in de regio Piemonte. De vader van een vriendin had daar een wijnboerderij. Ik kreeg een glaasje moscato, een dessertwijn. Dat kende ik helemaal niet, ik wist alleen dat er rode en witte wijn bestond. Zo’n zoete en licht mousserende moscato vond ik zó lekker dat ik het overal bij wilde drinken. Dat vond die Italiaanse familie leuk, dat was lachen natuurlijk. Nu vind ik de Arneis erg lekker, een witte wijn uit Piemonte.

Een tip: ga in Italië mee met het eetritme. Neem een klein ontbijtje en maak, net als de Italianen doen, van de lunch de belangrijkste maaltijd. Het Nederlandse ‘om zes uur eten’ werkt daar niet, er wordt pas later op de avond gegeten. Italianen houden ervan om

lekker lang aan tafel te zitten en telkens kleine gerechtjes te serveren.”

ITALIAANSE MANNEN, ITALIAANSE VROUWEN

“Natuurlijk zijn alle Italianen anders, het ligt er ook aan of ze uit de stad of van het platteland komen. Italiaanse mannen zijn over het algemeen wat kleiner dan ‘de lange Nederlanders’. De mannen zijn verzorgd in uiterlijk en weten veel van eten en drinken. Ze hebben mooie, schone en glimmende auto’s. Die vinden ze belangrijker dan hun huis, dat vaak bescheidener is dan je zou verwachten. Met hun auto kunnen ze overal pronken.

Italiaanse vrouwen hebben soms blond haar, ook dat is status. Kijk maar naar de nieuwe Italiaanse premier Giorgia Meloni. Italiaanse vrouwen uit de stad zijn pittig van karakter en vaak hoog opgeleid. Ze kunnen erg goed op hoge hakken lopen, brengen veel tijd door bij de nagelstudio en nóg meer tijd bij de kapper. Ze hebben meerdere mooie handtassen, passend bij de outfit van de dag of gelegenheid. Het ‘Fare la bella figura’ is belangrijk in Italië: maak een goede indruk.

Italianen kunnen erg hun best doen voor iemand, ze denken erover na hoe ze je persoonlijk kunnen verrassen. Dat kan

bijvoorbeeld best een zelfgemaakte jam zijn, omdat ze weten dat je daarvan houdt. Kwaliteit is belangrijk, bij cadeautjes denken ze niet aan geld, maar aan de persoon voor wie het bestemd is. Ze geven je ‘un picollo pensierino’ dat staat voor ‘gedachte’ of ‘Ik heb aan je gedacht’.”

NAAR ITALIË

“Het land (naar z’n vorm ‘de laars’ genoemd) is zo groot, dat het even lang duurt om van Nederland naar Noord-Italië te reizen als van Noord-Italië naar het zuiden van het land. Wil je de prachtige stad Rome zien, dan raad ik aan om in januari te gaan. Dan heb je kans dat je de authentieke stad kan zien, zonder de overdreven hoeveelheid toeristen. In de zomervakantie is het in Rome veel te heet en vol, dan heb je in zo’n drukke stad niets te zoeken. Ik hou van tegendraadse vakanties, ik ga niet als iedereen gaat. In april en mei kan het al prachtig weer zijn. Voor dit jaar was dat helaas pech, met het weer weet je het nooit.

Toeristische hot spots als Venetië, Florence of Pisa kun je in de zomer beter vermijden, tenzij je door de mensenmassa voortgeduwd wilt worden. Wat je wel kunt doen is met je eigen auto of een huurauto naar Verona rijden en van daar naar Mantova, Piacenza

en Parma, dan zie je een prachtig stukje Italië. Mijn persoonlijke tip voor een city trip: Genua. Een stad die nog onontdekt is door het massatoerisme. Dat is ook wel te begrijpen, want het is een mooie, maar geen gemakkelijke stad. Genua is een havenstad met een ruw randje.”

HOE HAAL JE ITALIË NAAR HAARLEM?

“Dat zal wat moeite kosten en helaas ook meer geld dan in Italië zelf, maar het kán zeker. In Haarlem en Heemstede heb je een aantal goede Italiaanse winkels. Pak er een echt Italiaans kookboek bij en haal de ingrediënten voor de recepten die je kiest bij deze zaken. Koop verse pasta, niet de harde soorten uit een doos. Laat je bij een wijnwinkel adviseren over de lekkerste Italiaanse wijnen die bij het eten passen. Haal groente, fruit en kruiden zo vers mogelijk, bij een groenteman of op de markt. Een Italiaanse avond breng je door met een groep vrienden of familie. Als het kan, zet dan de eettafel in de tuin of op het terras en zet ter versiering takjes verse kruiden in vaasjes of flesjes op tafel. Zorg voor sfeervolle verlichting (gekleurde lampen of lampionnen) want ook bij een Italiaanse avond in Haarlem kan het wel eens laat worden.” ✶

Tekst: Paula Zuidhof. Portret Willemijn: Daan Ruijter.

‘Je mag pasta absoluut niet snijden. Spaghetti mag je ook niet in een lepel draaien, dat doe je met een vork aan de zijkant van je bord.’

PLEZIER VOOR TWEE

In de zomer willen we graag zoveel mogelijk tijd buiten spenderen. Hoe fijn is het als jouw trouwe viervoeter daar net zoveel plezier in heeft? Met de producten van Duvo Plus zal dat geen enkel probleem worden!

Tijdens welke reis dan ook is het van belang dat je hond goed gehydrateerd blijft. Deze drinkflessen maken het gemakkelijk voor zowel hond als baas. Beide flessen zijn namelijk voorzien van een ingebouwde drinkbak, zodat morsen geen onderdeel van de reis hoeft te zijn. Compact en superhandig voor onderweg naar het bos, strand of in de auto.

De autoritjes wil je natuurlijk ook zo prettig mogelijk maken voor je trouwe kameraad. Het is van belang dat je hond zo goed mogelijk afgeschermd zit, zodat er geen onnodige ongelukken ontstaan en iedereen een veilige reis heeft. Geen zin om de hele bank te stofzuigen nadat de hond op de achterbank heeft gezeten? Gebruik dan de beschermdeken! Snel en gemakkelijk aangebracht, maar ook zeker simpel schoon te houden.

Wie liever met de fiets gaat, is bij Duvo Plus ook aan het juiste adres. Neem je harige vriend lekker mee in een van de mandjes voor op de fiets. Heb je een actieve viervoeter? Dan kun je ook de lijn gebruiken die speciaal aan je fiets kan

een actieve viervoeter? Dan kun je ook de lijn worden bevestigd.

Alle producten op deze pagina zijn te koop bij Bea’s Dierenboetiek.

Dierenarts Jan Willem Baljet vertelt op deze pagina over de vele dierenperikelen die hem raken en die hij tegenkomt in zijn dierenkliniek Kenaupark.

ZOEK

Regelmatig worden we geconfronteerd met huisdieren die zoekgeraakt zijn. De onzekerheid over het lot van je dier is slopend. Gelukkig worden de meeste huisdieren weer teruggevonden, zeker nu veel dieren gechipt zijn.

Ooit kreeg ik een telefoontje van een opgeluchte mevrouw die haar poes na drie maanden had teruggevonden. Ze wist zeker dat het haar kat was, maar ze had een vraag. Kan het zijn dat ze van schrik grijs geworden was? Ik nodigde haar uit om naar de praktijk te komen. Mijn vermoeden bleek juist: niet alleen klopte het chipnummer niet, maar de gevonden kat bleek ook een kater te zijn en geen poes.

Een vriendin van ons had in haar jeugd een landschildpad geërfd van haar oma. Padje leefde in de tuin en raakte regelmatig zoek. Voor het gemak had haar vader toen een oranje vlaggetje op het schild geplakt. Op een dag was Padje weer zoek, maar deze keer was er in de tuin ook nergens een oranje vlaggetje te zien. Via de dierenbescherming kwam ze erachter dat er een schildpad gevonden was op de Heemsteedse Dreef. Een automobilist had nog net op tijd kunnen remmen voor ‘iets’ met een oranje vlaggetje.

Helaas is het niet altijd even makkelijk om een huisdier met een chip bij de eigenaar terug te bezorgen. We komen dieren tegen die wel gechipt zijn, maar waarvan de chip niet geregistreerd is. Ook komt het voor dat een eigenaar verhuisd is of een ander telefoonnummer heeft, maar deze verandering niet aanpast in de databank waar de chip geregistreerd is. Dit levert vaak veel speurwerk voor ons op. Soms moeten we dan via de oude buren het nieuwe adres achterhalen.

Mijn boodschap is duidelijk: chip je huisdier en vergeet niet om bij verhuizing of verandering van je telefoonnummer deze wijziging door te geven. Zorg daarnaast ook voor duidelijke foto’s. Je kunt maar beter voorbereid zijn...

Wil je Jan Willem een vraag stellen over je huisdier?

Mail naar

j.baljet@dierenkliniekkenaupark.nl. Hij zal zijn uiterste best doen om je vraag te beantwoorden.

Dierenkliniek Kenaupark

Kenaupark 13

(023) 531 0880

www.dierenkliniekkenaupark.nl

‘Helaas is het niet altijd even makkelijk om een huisdier met een chip bij de eigenaar terug te bezorgen’

Baud Schoenmaeckers is voorzitter van de Haarlemse stichting Second Wave Education Foundation die het online platform www.petitpouss.fr in Niger heeft geïntroduceerd. Hij werkt met veel lokale organisaties en ziet mogelijkheden om meer te doen in public-private partnerschappen. Wil je meer weten? Bel 06 547 459 48 of kom naar www.seinwezen.nl

Beter perspectief bieden dan

een muur rond Europa bouwen

Je zal die druppel maar zijn’, zegt Mieke. Ik ontmoet haar in de TGV richting Montpellier. We praten een half uur, delen veel. ‘Want het is júist die druppel op de gloeiende plaat die zoveel betekent. Niet direct voor de wereld, maar wel voor het individu, het gezin, de gemeenschap’.

We hebben het over Afrika. Haar schoonzoon komt uit Burundi en haar dochter gaat de Belgische diplomatie in Afrika in. Ik praat vol vuur over mijn bezigheden in de Sahel. Nog voor ze de trein is uitstapt, hebben we een LinkedIn connectie. Ik vertel over Fatima. De 26-jarige vrouw uit Niamey (hoofdstad van het WestAfrikaanse Niger) wordt ontslagen als kok

bij een Belgisch gezin. Boventallig zouden we in Nederland zeggen waarna je de uitkering in kan. In Niger is geen sociaal-financieel vangnet. Fatima is hoofdkostwinner en zonder baan radeloos, ontredderd. Ze vertelt dat ze gaat vluchten. ‘Ik ga eerst naar een maraboe in Burkina Faso, daarna zoek ik een weg naar Europa’. Ik vertel haar over de muur die wij rond Europa bouwen, over de gevaren van de overtocht, de vreselijke mensen die ze gaat tegenkomen en die haar niets goeds gaan brengen. Ik vertel dat ‘wij’ in Europa niet zo gastvrij zijn als zij in Niger. ‘Wij in Europa moeten jou niet. Het klinkt onaardig en ik schaam me ervoor, maar het is de waarheid: Europa wil dat jullie blijven waar je bent. Hoe ellendig je het ook hebt’.

Fatima vlucht niet. Ze vindt een baan in een restaurant en treft een klant die haar wil helpen. Nu runt ze een bedrijfje, ze verkoopt rijst op krediet. Met haar broer Mohamed is ze een kleine ‘alimentation’ begonnen, een supermarktje. Ik heb de foto’s naar onze lokale Albert Heijn filiaalhouders gestuurd. Kijken of we kunnen samenwerken?

GELUKSZOEKERS

Tijdens de officiële opening van de Nederlandse ambassade in Niamey zijn staatssecretaris Erik van der Burg (Migratie) en minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse handel) aanwezig. Ze gaan praten met de Nigerijnse president Bazoum over hoe om te gaan met de toenemende

stroom migranten. Ik vertel ze mijn verhalen en we constateren: ‘we ain’t seen nothing yet’; het land heeft de grootste bevolkingsgroei en perspectieven zijn er niet. Een grote stroom vluchtelingen van de buurlanden zoekt een weg via Niger richting Europa. Van der Burg geeft toe dat we de regio niet uit het oog moeten verliezen. Maar dat hebben we al gedaan. En ik weet het, geopolitiek zijn er veel oorzaken voor de situatie waarin we nu zijn beland – kolonisatie, slecht leiderschap, bodemschatten die in Westerse, Russische en Chinese handen zijn. Feit is dat nu het Russische Wagner leger in de omringende landen van Niger een steeds steviger poot aan de grond krijgt. Wat de situatie voor de lokale bevolking alleen maar erger en onveiliger maakt. Meer mensen zullen een veilig heenkomen zoeken. ‘We kunnen hogere muren rond Europa bouwen, het zal de mensen niet tegenhouden’, concluderen we samen. ‘Gelukszoekers’, gaan we verder. ‘Is niet iedereen op zoek naar een beter leven? Als je een baan hebt en je kunt een betere krijgen, ga je toch ook solliciteren?’ Niger en de omringende landen kent miljoenen mensen zoals Fatima, gelukszoekers. Mensen, op zoek naar een beter leven. En het is er maar één op de paar miljoen die een kans krijgt, één die een druppel op die gloeiende plaat is. Voor meer druppels op de plaat moeten we samen mogelijkheden creëren.

TIKKENDE TIJDBOM

Het ministerieel bezoek vertrekt met een zwaar bewapend konvooi naar de president. Ze komen net uit Agadez. Ik droom weg naar

de tijd dat ik met een Peugeot 504 door de woestijn reed, Agadez aandeed, alle tussenliggende dorpen kon bezoeken en Niamey binnenreed. De mensen leefden in vrede en niemand hoefde bang te zijn. Er is veel veranderd in die bijna veertig jaar. De tocht is ondenkbaar nu. Overal zijn jihadisten, terroristen, bandieten. ‘De laatste zijn misschien wel het lastigst om aan te pakken’, vertelt Mounkaila Mossi, mijn rechterhand van de lokale stichting PetitPouss die zich bezighoudt met onlineonderwijs in het land. ‘Sinds de val van de voormalige Libische dictator Kadaffi is de hele Sahel regio overspoeld met wapens. Al Qaida heeft er bodem gevonden, Boko Haram, splintergroeperingen en talloze bandieten. Als je een organisatie hebt, kan je die uitnodigen voor een gesprek, zelfs Al Qaida. Bandieten zijn zonder organisatie, terroriseren hun eigen mensen, roven en verkrachten. Ze zijn het ergst’.

Alle ogen zijn gericht op Oekraïne - en terecht. Maar we moeten deze tikkende tijdbom niet veronachtzamen. Ook hier is er niet één oplossing, maar nu doen we niets.

Alleen gesprekken voeren hoe het land de vluchtelingen kan binnenhouden, is absoluut onvoldoende. Een zak geld achterlatend werkt ook niet. Niger is het enige land in de Sahel-regio dat nog stabiliteit kent. Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat mensen niet hoeven te vluchten; er is perspectief op een beter leven nodig. Hoe? Laten we er om te beginnen maar weer eens voor zorgen dat de regio meer in de aandacht komt, dat er gesproken wordt over mensen zoals Fatima. In plaats van over abstractheden als ‘gelukszoekers’ en ‘vluchtelingen’.

Ik stap uit in Montpellier. Ik moet vier uur wachten op de aansluiting naar Carcassonne – de Fransen staken weer. Ik loop door de stad en drink een blikje 0-punt-0 IPA in het park. Er komen twee zwervers naast me zitten. We praten wat en ik geef ze een ander blikje. Ze moeten lachen om het alcoholvrije drankje en vragen me om geld. Ik heb toevallig net met cash boodschappen gedaan en geef de gelukzoekers mijn ene munt van 2 euro. Ik weet het, ook hier een druppel op de gloeiende plaat.

‘Alleen gesprekken voeren hoe het land de vluchtelingen kan binnenhouden, is absoluut onvoldoende’

Maak eens een groen ommetje!

Haarlem kleurt groen! Ga op Eco Expeditie en ontdek de Haarlemse (stads)natuur en historie. Van bosuilen in het Kenaupark tot Zocher-architectuur in de Bolwerken. Van fladderende vleermuizen rond de Grote Markt tot een verborgen tuin achter de Gasthuispoort. Tijdens de Haarlemse Eco Expeditie wandel je van ontdekking naar ontdekking en krijg je tips hoe je de natuur in jouw eigen omgeving kan versterken.

Wandelen door de stad en tegelijk iets leren over de Haarlemse natuur en geschiedenis. De Eco Expeditie neemt je mee langs bijzondere plekken in het centrum. Op 11 locaties in het centrum ligt een kleurrijke stoeptegel met een QR-code. Als je de QR-code scant, krijg je meer informatie over de plek. Dat kunnen verhalen, foto’s of video’s zijn. Daarna word je weer naar de volgende ontdekking geleid.

Ken je bijvoorbeeld de geschiedenis van de verborgen Egelantiertuin? En hoe groen wordt de Barrevoetestraat? Op de gratis Eco Expeditie kom je het allemaal te weten. De wandeling is 6 kilometer lang en je doet er ongeveer 2 uur over. Als je de gratis navigatie-app Spacetime Layers gebruikt, word je tijdens het lopen volledig begeleid. Maar dat hóeft niet. Je kan op elke tegel starten of maar een deel van de route lopen. Leuk tijdens de lunchwandeling of op een vrije zondagmiddag!

Gemeente Haarlem heeft de wandeling laten samenstellen om Haarlemmers op een interactieve manier te laten genieten van de lokale natuur.

Wil je meer weten over de Eco Expeditie? Ga dan naar www.eco-expeditie.nl. En wil je meer info over groene activiteiten in Haarlem? Ga dan naar www.haarlem.nl/groen.

Fotografie Egelantiertuin: Jur Engelchor fotografie.

STEEN / PAPIER / SCHAAR

werk van Mirjam Hagoort in ABC

Tot en met 3 september toont het ABC in de galerij (gang) werk van de Amsterdamse kunstenares Mirjam Hagoort. Onder de naam Steen / Papier / Schaar biedt deze expositie bezoekers een uniek overzicht van Hagoorts oeuvre. Zo is er werk te zien uit verschillende fasen van haar carrière, waaronder tekeningen, collages en textiele werken. Centraal bij Mirjam staat haar fascinatie voor de relatie tussen mens en architectuur. Haar werk weerspiegelt deze interesse op een subtiele en poëtische manier.

Al fotograferend, tekenend, schilderend, lijmend, riso-printend, frotterend en wevend ontstaan er bij Mirjam Hagoort bouwsels van papier en textiel, verf en inkt, grafiet en glansgaren, was en glas. Haar werk is steeds het resultaat van een nieuwsgierig onderzoek naar de architectuur van verval en wederopbouw, maar ook naar ‘huizig’ en stads, herbergzaam en onherbergzaam, donker en licht.

Over haar werk, dat overigens ook in het ABC te koop is, schrijft Mirjam zelf: “In mijn werk kom ik altijd weer thuis in ritmes en verhoudingen van de menselijke maat. Het is abstract en figuratief tegelijk. Zoals het beeld van een archetypisch woonblok, gefundeerd op een toevallige, maar zeer welkome naad in de stof. Beton brut in een landschap van textiel met print en rafel, gevat in een grid van rode ruiten van een versleten doek. Een zachtgele laag bijenwas houdt alles bij elkaar – zolang als ‘t duurt.” Een ander werk omschrijft zij als “...een jas om in te wonen, althans toen. Maar nu met huid en haar gefileerd tot zijn essentie: een plattegrond van verschoten panden. Een geweven landschap van flarden mouw en voering in meer kleuren en knopen dan gedacht.” Een van de opvallendste getoonde werken is een ingelijste jurk. Hierover schijft Mirjam: “Mijn eens opwaaiende zomerjurk in de zonnige achtertuin, nu gesublimeerd tot een exacte rechthoek van opvallend veel structuren en tinten wit.”

Mirjam Hagoort (1961) studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag (1980-1985) en aan de Academie voor Beeldende Kunsten Rotterdam (1985-1986). In 1989 was zij de winnaar van de Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst. Mirjam woont in Amsterdam en werkt aan het IJ in Amsterdam-Noord.

Te zien: t/m 3 september.

Marc de Beyer

Het ontstaan van Teylers Museum gaat terug tot het einde van de achttiende eeuw, 1784 om precies te zijn. In dat jaar opent de Ovale Zaal, het historische hart van het huidige museum, haar deuren.

Rijk geïllustreerde boeken achter groene gordijnen en kippengaas krijgen er een plek, naast een bijzondere verzameling mineralen, natuurkundige instrumenten, sterrenkijkers en een unieke collectie tekeningen die in 1790 in Italië voor het museum worden aangekocht.

Deze aankoop is spot on, zo zitten er maar liefst 25 tekeningen van de beroemde Italiaanse kunstenaar Michelangelo bij.

Een eeuw later is de Ovale Zaal te klein geworden. Het is, ondanks de bouw van een leeszaal en een schilderijenzaal aan het begin van de negentiende eeuw, proppen geblazen. De vijf bestuursleden van Teylers Stichting (die tot op de dag van vandaag ‘directeuren’ worden genoemd) besluiten daarom ter gelegenheid van het eeuwfeest tot een echt grote uitbreiding richting het Spaarne. Tot op de dag van vandaag zijn hier de natuurwetenschappelijke instrumenten te zien – met als hoogtepunt de Grote Elektriseermachine, waar keizer Napoleon Bonaparte speciaal voor naar het museum afreisde – en de verzameling fossielen, vaak tientallen miljoenen jaren oud.

Voor de entreehal en de voorgevel kiezen de directeuren na veel vijven en zessen een ontwerp van de Weense architect Christian Ulrich. De gevel in renaissance-stijl is beduidend groter dan de overige huizen aan dit deel van het Spaarne, het is overduidelijk bedoeld om te imponeren. Bovenop staat een beeldengroep die Teylers Museum symboliseert: Wetenschap en Kunst door Faam bekroond. De rijkversierde gevel wordt opgetrokken uit hardsteen en zandsteen.

Een kleine 140 jaar nadat de gevel is voltooid vaart Johan Venema in zijn bootje langs het museum. Hij kent het museum niet, maar is onder de indruk van het gebouw. Wel valt zijn professionele oog gelijk op de vervuiling van de gevel en de vele verstoringen. Sommige delen zijn eerder gerestaureerd en daardoor anders verkleurd. Wat een stralende, lichte gevel zou moeten zijn, is een grijs-zwart, rommelig geheel geworden.

Vrijwel meteen na zijn boottocht neemt Johan contact op met het museum. Zijn bedrijf, Venema Restauratie, werkt al een tijd met een innovatieve techniek om historische gevels in hun oude luister te herstellen. Met laserstralen verwijderen zijn collega’s – veelal specialisten uit Italië – het vaak eeuwenoude vuil zonder het steen aan te tasten. Na het zien van enkele voorbeelden, waaronder het stadhuis van Leiden, besluiten we de gevel grondig op te knappen. In maart is daarom de voorgevel ingepakt (was het je opgevallen? In onze vernieuwde huisstijl!) en is het laseren begonnen.

In juli start de festivalzomer weer in Teylers. Acht weken lang staat het museum in het teken van Vier de zomer in Teylers. In vrolijke, zomerse sferen hebben we voor oud en vooral ook jong een uitgebreid programma met activiteiten als een bezoek aan de Sterrenwacht of de historische bibliotheek (beide normaal gesproken niet toegankelijk voor bezoekers) of een vrijdagmiddagconcert op de binnenplaats van Pieter Teylers Huis. Vlak voor de start hiervan onthullen we de gevel en gaan we een stralende zomer in aan het Spaarne!

Deze column wordt afgewisseld door Marc de Beyer (directeur Teylers Museum), Hans Looijen (directeur Het Dolhuys) en Lidewij de Koekkoek (directeur Frans Hals Museum).

Fotografi

e: Wiebrig Krakau.

Het ontstaan van Teylers

VIER DE ZOMER IN TEYLERS!

Na het succes van vorig jaar is Teylers Museum van 8 juli tot en met 3 september weer in zomerse festivalsferen! Doe de topstukken-tour en ontdek in 30 minuten meer over de collectie en historie van het oudste museum van Nederland, sluit aan bij een van de vele activiteiten of leun achterover bij de limonadebar in het museumcafé: voor iedereen is er iets te doen.

ACTIVITEITENPROGRAMMA

De hele zomer lang bruist het van de activiteiten rondom de drie pijlers van het museum: wetenschap, kunst en de idealen van grondlegger Pieter Teyler (1702-1778). In een blokkenschema vind je alle activiteiten overzichtelijk bij elkaar. Een greep uit het aanbod: je kunt de Sterrenwacht bovenop de Ovale Zaal bezoeken, meegaan met een rondleiding door de historische Bibliotheek, luisteren naar verhalen van medewerkers, handen leren tekenen tussen de romantische schilderijen, de Grote Elektriseermachine zien vonken en nog veel meer. Begin het weekend goed met optredens op de binnenplaats van Pieter Teylers Huis en geniet van dans, muziek en/of spoken word, geprogrammeerd in samenwerking met Klein Haarlem. Ook voor families is er veel te doen: volg een minicollege, laat je rondleiden door Brammetje het katje of sluit aan bij de workshop Prachtige Prints, waarin je aan de slag gaat met drukken: lijnen maken, kleuren kiezen, inkt rollen.

GA JE LIEVER ZELF OP ONDERZOEK UIT?

In elke zaal zijn enkele topstukken kleurrijk uitgelicht. Hoe is dat topje van de Mont Blanc nou eigenlijk in Teylers terecht gekomen? Hoe keken de 19de-eeuwse onderzoekers naar fossielen? Wat is het verhaal achter de twee landschappen in de Eerste Schilderijenzaal? In 30 minuten ontdek je het allemaal.

FASCINERENDE GESCHIEDENIS

Vier de zomer in Teylers is een ongedwongen ontdekkingstocht, opgezet als (hernieuwde) kennismaking met de fascinerende geschiedenis en collectie van Teylers. Het museum opende in 1784, als plek waar kunst en wetenschap werden gestimuleerd, de aarde en het leven in kaart werden gebracht en nieuwe ontdekkingen werden gedaan. Achter de – dit voorjaar gerestaureerde – monumentale gevel bevindt zich niet alleen een unieke collectie met fossielen, mineralen, instrumenten, boeken, schilderijen en munten, ook het gebouw is een museumstuk op zich. Het is alsof je een tijdreis maakt.

Kijk voor het complete programma op teylersmuseum.nl.

Een ticket voor het museum geeft gratis toegang tot de activiteiten. Tickets kun je reserveren via de website.

Tijdens je bezoek kun je een voucher afhalen bij de informatiebalie (zolang de voorraad strekt).

Fotografi e: Stephanie Driessen.

FAMILIE ZOMER ZONDAGEN IN CAPRERA

Op zondag in Openlucht Theater Caprera: de leukste familievoorstellingen

Ook deze zomer presenteert de Schuur samen met Caprera een gevarieerd jeugdprogramma op de buitenpodia van het openluchttheater in Bloemendaal. Tijdens de zomermaanden, als de Schuur de theaterzalen even sluit, kunnen kinderen blijven genieten van heel veel (muziek) theater, dans en circus! Van mini-musical tot poppentheater en circustheater, het komt komende maanden allemaal voorbij. Na de voorstelling organiseren we een avontuurlijke activiteit in het bos, waarin het thema van de voorstelling verwerkt wordt. Doe en speel mee! Tot en met 3 september

LOADING DOCK CINEMA

Heerlijke outdoor cinema in het centrum van Haarlem! Op de unieke locatie voor de deur presenteert de Schuur ook deze zomer weer een uiteenlopend programma van prikkelende films, geprogrammeerd met bevriende organisaties. Kijk op schuur.nl voor het programma.

23 t/m 25 augustus

Toneelschuur Producties DE DAPPERE SOLDAAT

Door de Nederlandse toneeljury geselecteerd als een van de indrukwekkendste voorstellingen van seizoen ’22/’23! Als tweede Toneelschuur Productie kiest Steef de Jong voor deze komische operette, naar Oscar Straus. Zoals altijd combineert Steef op inventieve wijze decor, beeld, tekst, muziek en spel om op ironische toon tot de kern te komen: Wat is het waard om te vechten?

14 en 15 september

Toneelschuur Producties / Theater Oostpool / Abdel Daoudi

GESCHIEDENIS VAN GEWELD

Abdel Daoudi regisseert de toneelbewerking van Geschiedenis van Geweld, de tweede autobiografische roman van sterauteur Édouard Louis. De voorstelling ging vorig theaterseizoen in première, maar keert komend theaterseizoen terug! Hij is exclusief te zien in de Schuur, dus wees er snel bij voor deze reprise.

20 t/m 22 september

LOADING DOCK SESSIONS

Bij de start van het nieuwe seizoen zijn de Loading Dock Sessions terug in de open lucht voor de deur van de Schuur. Vernieuwende muzikanten, spoken word-artiesten en storytellers uit het land en eigen stad Haarlem stellen zich aan je voor. In een funky avondshow worden nationale en lokale artiesten aan elkaar gekoppeld en ontstaat er een eclectische mix van verschillende disciplines en onverwachte samenwerkingen.

15 september

Fotografie: Sanne Peper.

Jolanda Beyer

Algemeen directeur Patronaat

Familie van Patronaat

Onlangs was HRLM’s enige echte Karbonkel, ofwel onze enige echte Warry voor al uw bezoekersvragen, wensen en discussies, de jubilaris.

Na 25 jaar van wel zeer trouwe dienst hebben we Warry een avondje in het zonnetje gezet. Heerlijk om te doen en tegen alle verwachtingen in vond Warry het nog leuk ook. En daar was het uiteindelijk allemaal om te doen. Wat mij het meest ontroerde aan dit jubileum was de tastbaarheid van de geschiedenis van Patronaat, de schouders waar wij op mogen staan en al die mensen die de newbies alleen nog maar in het archief tegengekomen zijn.

Ze kwamen in grote getalen: de founding fathers, de vrijwilligers en de medewerkers die veelal het oude Patronaat nog meegemaakt hebben. Allen onderdeel van onze grote Patro-familie waar ik sinds een aantal jaar ook onderdeel van uit mag maken. Er gaat niets boven mijn eigen echte lieve familietje, maar die van Patronaat komt behoorlijk dicht in de buurt. We werken met elkaar, zorgen voor elkaar, hebben lol met elkaar, maken ruzie met elkaar, maken het weer goed en gaan weer door. We vieren de successen en delen de smart. Leden verhuizen soms naar een ander bedrijf, maar blijven toch altijd lid van de familie en er komen ook regelmatig nieuwe bij.

De definitie van familie komt neer op een gedeeld verwantschap of gemeenschappelijke oorsprong, en die past maar al te goed bij Patronaat. Onze oorsprong is: de strijd voor erkenning van popmuziek en haar cultuur. Inmiddels vertaald tot onze missie: Een open en eigenzinnige popcultuur voor iedereen. Iets waar we met veel plezier en passie onze tijd en denkkracht aan besteden want, net als alles in het leven, gaat ook dit niet vanzelf. Zelfs niet na 40 jaar, en zelfs niet met zoveel gepassioneerde mensen. Na bijna 40 jaar Patronaat is het een behoorlijk grote familie geworden, met leden door het hele land die niet zelden weggekaapt zijn door collega-podia.

Ik vind dat altijd maar lastig, niet omdat het niet goed zou zijn voor ze, of omdat ik het ze niet gun om de kans die voorbij komt te pakken. Ik hecht me nu eenmaal vaak aan mensen en afscheid nemen vind ik gewoon niet zo leuk. Partir c’est mourir un peu zoals de Fransen het zo mooi verwoorden. Gelukkig zijn familieleden, ook van werkplekken hiervoor, regelmatig echte vrienden geworden. Ik volg van velen op zijn minst het pad dat ze lopen.

En dan zijn er ook nog veel collega’s die heel veel jaren bij Patronaat werken en hun sporen verdiend hebben. Die koesteren we en zetten we bij jubilea graag even in de schijnwerpers. Zoals we dus onlangs bij Warry mochten doen. Wat een verhalen kwamen er naar boven en wat een schat aan informatie en anekdotes die Warry vanaf het podium op zijn eigen unieke onderkoelde, humoristische en vaak ook kwetsbare manier met ons deelde. Stuk voor stuk pareltjes die bevestigen dat er echt helemaal niets mis is met lang op eenzelfde plek werken, maar dat dit juist heel waardevol kan zijn, voor alle partijen. Niet voor niets schoten mij, tijdens het genieten van al die Patro-mensen en verhalen, wijsheden en spreuken te binnen als: “Als je het verleden niet kent, kun je het heden niet begrijpen en de toekomst niet vormgeven” (Helmut Kohl) en “Zij die de geschiedenis lezen maar niet begrijpen zijn gedoemd deze te herhalen” (Harry Truman). Beetje zware woorden misschien voor een poppodium en bijbehorende familie, maar toch. Weten waar we vandaan komen, waar we nu staan en waar we naartoe willen helpt echt in de dagelijkse praktijk en bij het vormen van een hechte familie.

Kom maar door dus met de jubilarissen, de verhalen en de nostalgie, wie wordt daar nu niet blij van. Warry verheugt zich nu al op zijn 40-jarige jubileum en wij ook: nog meer gezamenlijke historie en nog meer verhalen, heerlijk!

Film cabaret wandelen popmuziek jeugdtheater klassieke muziek

Informatie en kaarten

caprera.nu/programma

OP NAAR EEN MOOI NIEUW SEIZOEN IN DE LIEFDE!

In juli en augustus is Theater De Liefde dicht. We genieten van een welverdiende vakantie, maar treffen natuurlijk ook de laatste voorbereidingen voor het nieuwe seizoen. Want vanaf zaterdag 2 september gaan we weer los met ons inmiddels traditionele openingsweekend. Houd onze website in de gaten voor het laatste nieuws daarover.

Vervolgens kun je als liefhebber van cabaret, kleinkunst en muziek weer je hart ophalen in De Liefde. We houden niet van ‘name dropping’ maar zijn toch wel trots op het volgende lijstje: Lisa Osterman, Rayen Panday, Alex Ploeg, Rosa da Silva, Janneke de Bijl, Ruud Smulders en Thjum Arts! En dan zijn we op het moment dat jij dit leest nog volop bezig met de invulling van het programma. Ook de populaire Dubieuze Avond en ons eigen open podium O.P. De Liefde komen volgend seizoen terug. Houd onze website en de socials goed in de gaten en mis niets!

THIJS VAN DE MEEBERG

MET DE BESTE BEDOELINGEN

In Met de beste bedoelingen gaat Thijs van de Meeberg er met een gestrekt been in. Op zoek naar het antwoord op de vraag: hoe bewaak ik de vrede? In blinde paniek en met een slecht voorgevoel, maar met een nog dieper verlangen naar een samen, gaat hij aan de slag!

Met de beste bedoelingen is zijn vierde solovoorstelling. Thijs wordt geroemd om zijn slimme verhaalstructuur en grote improvisatietalent. Een sympathieke, oprechte en vurige cabaretier die zijn publiek blijft verrassen. Disclaimer: lijkt de ideale schoonzoon, maar is een losgeslagen idioot. Van de Meeberg is een vakman. Hij ging bij De Slimste Mens roemloos kopje onder, maar maakte Maarten van Rossem hard aan het lachen. Dat is knapper dan winnen.

Vrijdag 22 september, 20.30 uur

Sprankeling en inspiratie

Er is een foto van de grote Paul van Vliet in onze kleine kleedkamer. Met gevouwen handen kijkt hij geconcentreerd naar zijn spiegelbeeld. Het is een zondagmiddag in januari, zo dadelijk moet de ‘eminence grise’ van het Nederlands cabaret het podium op om geïnterviewd te worden. Ik mag hem toezingen vanachter de vleugel.

Die middag is voor mij één van de mooiste herinneringen van het afgelopen seizoen. Een beetje bedenkelijk. Zou het ook zo’n mooie herinnering zijn als hij er nog was? Eerlijk gezegd denk ik van wel. Toch, iets van de kracht en de ontroering die zijn aanwezigheid teweegbracht, had zeker te maken met sterfelijkheid, die aan de ene kant zo ver weg leek en aan de andere kant bijna tastbaar in de lucht hing. Levenslust en broosheid tegelijk. De zaal hing van het begin tot het einde aan zijn lippen en luisterde naar een man die vertelde over zijn carrière, zijn laatste wens en met een mengeling van gène en trots over zijn escapades met een getrouwde vrouw op een damestoilet op een Caraïbisch eiland, lang geleden.

Rust zacht, lieve Paul. Mag ik je vragen, wil je er komend seizoen op toezien dat er iets van jouw sprankeling en inspiratie neerdwarrelt op de beginnende en gevorderde kleinkunstenaars die De Liefde komen bespelen? Kijk vanaf je wolk maar eens op onze speellijst. Er staat weer een hoop moois op www.theaterdeliefde.nl.

Mylou Frencken

Jong Talent

Moving is een jonge talentvolle popband uit Haarlem. De band bestaat uit: Anne Leendertse op gitaar, Bep Leendertse op drums, Elliott Bickerton op zang en Tim Weijers op bas en keys. We spraken de jongemannen in Café Fortuyn, aan de Grote Markt.

Hoe is jullie band ontstaan? Anne: “Moving is min of meer ontstaan uit de vorige band van mij, mijn broer Bep en Tim. Die band heette Dicky Rosewater. Op de middelbare school hebben we Elliott ontmoet, maar pas in het laatste jaar kwamen we erachter dat Elliott hartstikke goed kan zingen. Toen zijn we dan ook echt begonnen om in deze bezetting muziek te maken.” Elliott: “Net voordat de coronacrisis uitbrak hadden de jongens nog een optreden als Dicky Rosewater. Tijdens de coronatijd, toen optreden niet mogelijk was, ben ik met de jongens muziek gaan maken. Vooral met Anne heb ik in het begin veel tijd doorgebracht in zijn homestudio. We hebben uiteindelijk met zijn viertjes veel liedjes geschreven en opgenomen. Dat was pas eigenlijk echt het begin van Moving.”

Jullie hebben al twee singles uitgebracht. Komt er binnenkort nog meer muziek uit? Tim: “Jazeker! De twee singles staan samen met nog drie songs op onze eerste EP. Deze verschijnt 28 juni op vinyl en dat gaan we diezelfde dag vieren in het Patronaat.”

Bep: “In de coronatijd hebben we alles voor de EP opgenomen. We hebben er lang aan gewerkt, dus ik kan niet wachten om zo meteen onze eerste plaat daadwerkelijk vast te houden.”

Hoeveel nummers hebben jullie tot nu toe geschreven? Elliott: “Een stuk of vijftien. Er zijn ook nog genoeg nummers in de maak.”

Anne: “Binnenkort gaan we naar het vakantiehuis van mijn vader. Daar gaan we hopelijk vijf nieuwe nummers opnemen.”

Bep: “Het huis is op het Franse platteland, dus we hebben daar weinig afleiding en kunnen ons helemaal focussen op onze muziek.”Anne: “Sowieso wordt het voor ons een hele andere manier van liedjes schrijven en opnemen. De liedjes van onze EP zijn ontstaan in de studio, in plaats van de oefenruimte. En we hebben, vanwege de coronatijd, lang aan die liedjes kunnen schaven.”

Jullie sound doet me vooral denken aan de rustige songs van Blur.

Elliott: “Dat is zeker een compliment. Gorillaz, de band die de zanger van Blur heeft opgericht, heeft ook grote invloed op onze muziek.”

Waar gaan jullie songs vaak over? Anne: “Ik zou zeggen dat het vaak over een persoonlijke struggle gaat. Het zijn redelijk emotioneel geladen songs.” Elliott: “Ja, met introspectieve teksten en een dromerige sound.”

Naast een studio in Frankrijk, hebben jullie ook twee managers. Hoe zit dat? Anne: “De vader van mij en Bep en de vader van Elliott doen inderdaad veel zaken voor ons.”

Elliott: “Vanuit hun werk weten zij veel van marketing en PR. En mijn vader is ook muzikant. Zij kunnen ons dus op verschillende vlakken helpen. Heel fijn!” Tim: “Het is fijn dat we bepaalde zaken kunnen uitbesteden. Zeker jezelf verkopen is soms lastig. We zijn zeker ambitieus, maar ik zie ons ook vooral als een heel goede vriendengroep…” Elliott: “Ja, dat is zeker zo! Het belangrijkste is dat we met zijn vieren een leuke tijd hebben.”

Meer info over Moving vind je op www.movingtheband.com. Via de website kun je je ook alvast inschrijven voor de verkoop van de nieuwe EP! De eerste twee singles zijn te beluisteren op Bandcamp, Spotify en alle streamingplatforms.

Edwin van Balken

Deze column wordt afgewisseld door Edwin van Balken, directeur Stadsschouwburg en PHIL en Marelie van Rongen, directeur De Schuur.

Oorverdovend en stil

Als iedereen in de zaal zit, stemmen de orkestleden van het Nederlands Philharmonisch Orkest hun instrument. In het publiek klinken nog wat laatste hoestjes, wegebbende gesprekken, een korte lach. Dan verschijnt de dirigent en klinkt er applaus. Het orkest concentreert zich en in de zaal wordt het muisstil. De dirigent heft zijn baton en daar klinkt de muziek...

Een gewoon begin van een concert met (Westerse) klassieke muziek. Hoe anders gaat dat bij een popconcert. Het stemmen is al eerder gebeurd, het publiek staat met een drankje in de hand te kletsen, de sterartiest komt op en de hele band gaat gelijk spelen. Met groot volume wordt de muziek de zaal ingeblazen, zo hard dat sommigen oordopjes in hebben om het geluid enigszins te temperen.

Ik vind het geweldig dat beide concertbelevenissen bij ons in de PHIL plaatsvinden, maar het intrigeert mij ook dat klassiek en pop zo verschillend worden beleefd. Waar komen al die ‘regels’ rond een klassiek concert eigenlijk vandaan? Is het publiek altijd zo stil geweest? Praten ze in het buitenland ook door een popconcert heen? En waarom moet de volumeknop zo wijd open bij popmuziek?

In de 20ste eeuw is een klassiek concert beluisteren een serieuze aangelegenheid geworden. De professionele musici zijn van uitzonderlijk hoog niveau en de inmiddels vele uitvoeringen van de composities van Mozart, Bach en Rachmaninov kan het publiek onderling vergelijken. Dat vraagt om hoge concentratie, zowel van het publiek als van de musici. Daarom zijn tussentijdse publieksreacties en zelfs gerinkel van bestek en borden, wat nog wel in de 17de eeuw hoorbaar was, niet meer gewenst. Het moet immers stil zijn. Zelfs tussen de

verschillende delen van een grotere compositie mag de concentratie niet verstoord worden door applaus. In de 21ste eeuw is er, naast gekuch en gehoest, wel een nieuwe stoorzender ontstaan; de mobiele telefoon. Los van plotselinge ring tones, schromen sommige bezoekers niet om de pianobroers Jussen of de good looking Italiaanse dirigent Viotti te filmen. Traditioneler publiek stoort zich daar enorm aan en dat begrijp ik best.

Bij popconcerten is juist het gebruik van de smartphone onderdeel van de totale belevenis geworden. Publiek wil graag herinneringen vastleggen en delen met anderen. Dat gebeurt zo massaal, dat sommige artiesten het publiek verzoeken om het filmen te beperken tot bijvoorbeeld het begin of einde van hun concert. Wat lastiger te beteugelen lijkt, is het geklets tijdens een popconcert, wat heel storend kan zijn. Niet echt een internationale trend, want onder buitenlandse artiesten staat dit bekend als de Dutch disease. Misschien dat daarom de volumeknop zo wijd mogelijk opengaat?

Want ondanks alle verontrustende rapporten over gehoorschade, zoeken geluidsmensen de decibelgrenzen op. Ik vind het ook best lekker om de bastonen in mijn onderbuik te voelen, maar als iedereen straks bijna verplicht is om oordoppen in te doen, zijn we echt verkeerd bezig.

Naar mijn mening moet de popsector het gesprek aangaan om het geluid op een oorvriendelijker niveau te krijgen.

Tja, zo proberen wij bij PHIL Haarlem, waar beide muziekgenres te horen zijn, bij popconcerten het volume een beetje te beteugelen, terwijl het bij klassieke muziek best iets ‘losser’ met de regels zou mogen. Wij willen immers iedereen bij welk concert dan ook een fijne en unieke concertbelevenis geven.

Fotografi

ANDERS KIJKEN MET…

VOORZITTER KETI KOTI HAARLEM ROLAND DE ROOIJ

Stichting Keti Koti Haarlem heeft begin deze maand de afschaffing van de slavernij in Haarlem gevierd en herdacht. Samen met een brassband liep de stoet van de Phil naar het Frans Hals Museum.

Het is de eerste keer dat Keti Koti in Haarlem groots is gevierd. Volgens Roland, voorzitter van Keti Koti Haarlem, is dat omdat er nooit iemand is geweest die het heeft willen of kunnen vieren. Daarnaast leefde het onderwerp nauwelijks en krijgt, mede door 150ste herdenkingsjaar, het koloniale verleden nu veel aandacht. “Vorig jaar hebben we bij het Provinciehuis gevierd en herdacht, maar dit jaar wilden we het op een plek vieren die wat meer toegankelijk is. Alle Haarlemmers kunnen dan meegenieten.”

GEEN GEHEIM

Volgens Roland is het belangrijk dat Haarlemmers zich bewust worden van het feit dat hun stad zich ook schuldig heeft gemaakt aan slavernij. In mei van dit jaar verscheen het boek Haarlemmers en de slavernij van onderzoekers Dineke Stam en Ineke Mok. “Dat boek heeft geholpen om mensen meer bewust te maken van wat er is gebeurd. Het moet geen geheim zijn dat Haarlem bewust heeft geprofiteerd van slavernij en zijn best heeft gedaan om dit in stand te houden.” Volgens Roland hebben de inwoners van Haarlem nog niet genoeg kennis over de slavernij in de omgeving. “Met onze stichting en de viering van Keti Koti willen we daar meer aandacht aan besteden.”

Naast het herdenken van een vreselijke periode, was er ook ruimte om de vrijheid te vieren. De gehele dag door kon er worden genoten van de Surinaamse en Antilliaanse

keuken, waren er diverse workshops en konden mensen kijken naar een demonstratie van Capoeira. In het Frans Hals Museum zal ook tot 3 september extra informatie worden toegevoegd aan de vaste collectiepresentatie. Daarmee kun je de kunst van de stad bekijken door de bril van het slavernijverleden. Daarnaast zijn er ook nog speciaal getrainde museumdocenten waarmee je elke zondag in gesprek kunt gaan over dit onderwerp.

Een schuldgevoel is volgens Roland niet nodig. “We willen bewustwording bereiken en dat koppelen aan wat er nu in de wereld gebeurt. Voor ons is het belangrijk dat erkend wordt dat wat er is gebeurd onmenselijk is.”

Frans Post, Braziliaans landschap, 1656, Frans Hals Museum, Haarlem.

Verhaal op zaal in het Frans Hals Museum.

www.verweymuseumhaarlem.nl

VEEL TE ZIEN VOOR

JONG EN OUD IN VERWEY MUSEUM HAARLEM

De tentoonstelling met het werk van de Haarlemse (kinderboeken)illustrator Thé Tjong-Khing trekt veel bezoekers van echt elke leeftijd. Want zowel jong als oud geniet van zijn prachtige tekeningen waar altijd subtiele humor in te vinden is. Rond zijn verjaardag begin augustus zijn er allerlei activiteiten gepland waaronder de prijsuitreiking van de schrijfwedstrijd bij een van zijn illustraties. Er zijn twee prijzen te winnen: een boekenpakket voor jongeren tot 14 jaar en een originele tekening van de meester zelf voor volwassenen. Alle informatie is te vinden op de website van het museum. Te zien t/m 10 september.

BLOEM

BLOEM toont enkele bloemstillevens van Kees Verwey samen met die van hedendaagse schilders van naam, voor wie bloemen of planten eveneens een wederkerend thema vormen. Marc Mulders, Maaike Schoorel, Evi Vingerling en Ronald Zuurmond werken op een totaal andere manier, maar worden net als Verwey steeds weer getroffen door de natuur. Hoewel de manier waarop ze dat vastleggen, hun motivaties om het te doen en de betekenis die het voor ze heeft, erg met die van Verwey verschillen. Die verschillen zitten bijvoorbeeld in materiële aspecten – van heel licht, weggeschraapt, bijna niets, tot heel pasteus en vet –, in inhoudelijke – de onderliggende bedoelingen van het werk –, of formele aspecten – de mate van abstractie. Te zien t/m 7 januari 2024.

KHINGSPIRATIE

In het museumcafé en de Galerij is het werk van illustratoren Janneke Ipenburg en Branco Suijkerbuijk te zien. Zij bewonderen het werk van Thé Tjong-Khing al jaren en vinden het heel eervol door Khing zelf te zijn uitgekozen om naast hem te exposeren.

Te zien t/m 10 september.

OP DE RUG VAN BIGI KAYMAN

Op de rug van Bigi Kayman is een kleine expositie ter ere van de afschaffing van de slavernij. In deze tentoonstelling wordt de wereld van de kinderen Afi en Kofi en hun ouders, die als slaven op een plantage in Suriname wonen, tot leven gewekt. Het verhaal is gebaseerd op het veelvuldig gelauwerde boek met dezelfde naam van Henna Goudzand Nahar en Hedy Tjin. Uitzonderlijk is dat het verhaal verteld wordt vanuit het perspectief van kinderen; dit maakt het tot een laagdrempelige en begrijpelijke expositie voor kinderen vanaf vijf jaar. Te zien t/m 27 augustus.

AMPZING GENOOTSCHAP IN ABBEY ROAD STUDIOS

Het Ampzing Genootschap verbleef 10, 11 en 12 mei 2023 in Londen om opnames te maken in de wereldberoemde Abbey Road Studios. Opnames in het kader van het 25-jarig jubileum. Er zijn 11 nummers opgenomen die later dit jaar op elpee en op Spotify zullen verschijnen.

Het Ampzing Genootschap is een groep van acht Haarlemse taalliefhebbers die met muziekoptredens, filmpjes, boeken en exposities de draak steken met het overdadige gebruik van overbodige Engelse leenwoorden. Daaraan bleven ze ook trouw in Londen. De nummers die ze opnamen in de Abbey Road Studios zijn in het Nederlands, en Abbey Road werd omgedoopt tot Abdijweg.

EERBETOON

De reis naar Londen was tevens een eerbetoon aan vriend Jan Beenen. Jan trad regelmatig op met het Ampzing Genootschap en zou zijn meegegaan naar Londen, maar overleed begin dit jaar. Op nieuwe plectrums die tijdens de opnames werden gebruikt, staat de beeltenis van Beenen.

Donald Russell heeft de opnamesessies gefilmd. Hij is een beroemd cameraman, die onder meer heeft meegewerkt aan Lord of the Rings en de Harry Potter-films, en ook concertregistraties heeft gemaakt van Queen.

Het Ampzing Genootschap bestaat uit: Joost Mulder, Henny Leeflang, Eric J. Coolen, Henk Tijbosch, Fons Stam, Alain Timmers, Bies van Ede, Neil Russell en Maarten Brock.

F A M I L I E

VAN JE FAMILIE MOET JE ’T HEBBEN

Soms is het van belang om een ander pad te kiezen voordat je weet wat je écht wilt. Deze ondernemers hebben hart voor hun zaak, die vaak al generaties meedraait. Het geheim voor een lang bestaan? Alle vier zijn het familiebedrijven die we niet kunnen wegdenken uit het Haarlemse straatbeeld.

DORIEN KUIPER Gerard Smit

“Als kind spendeerde ik veel tijd in de winkel, dus het is door de jaren heen echt een onderdeel van mezelf geworden. Toen ik ouder werd, heb ik de administratie voor mijn moeder gedaan, dus het was leuk om te zien hoeveel je eigenlijk al weet.”

“Vorig jaar heb ik de zaak van mijn moeder overgenomen. Ik werkte vijfentwintig jaar in het basisonderwijs, waar ik ook als juf altijd de ruimte kreeg om lekker creatief bezig te zijn. De overname was een heel natuurlijk proces. Ik had lang in het onderwijs gewerkt en toen mijn kinderen ouder werden, voelde het alsof het tijd was om iets anders te doen. Wat dat betreft kwam het goed uit dat mijn moeder met pensioen ging. Ik wist al veel van de winkel en ik wilde graag creatief bezig blijven. Ik voel me echt een geluksvogel. De winkel bestaat bijna honderd jaar en daar zijn we enorm trots op. Het is leuk om te zien hoe klanten vertrouwen hebben in mijn advies als ze bijvoorbeeld met een nieuwe hobby beginnen.”

“Mijn moeder is nog steeds aanwezig in de zaak om me te helpen. Ik weet natuurlijk al veel, maar het is ook leuk om te zien dat mensen tegenwoordig erg goed geïnformeerd zijn. Het is erg belangrijk om mee te gaan met wat de klant wil kopen.”

‘Ik voel me echt een geluksvogel’

“Door hier te werken kan ik mijn creativiteit kwijt. Als ik een nieuw idee heb, kan ik het dezelfde dag nog uitvoeren. Hier krijgt mijn passie de vrije loop. Het geeft me een gevoel van thuiskomen als ik in de zaak ben.”

“Het werken in de zaak is een soort tweede natuur voor me. Van marketing tot het helpen van klanten in de winkel, ik vind het allemaal leuk om te doen. Mensen blij maken en oplossingen vinden, dat is waarom ik wilde werken in de zaak met mijn vader. Mijn opa begon dit bedrijf in 1965, en een aantal jaar later voegde mijn vader zich bij ons. Ik werkte vanaf mijn 15de mee in de zaak, dus ik had al een idee hoe het er op de werkvloer aan toe ging. Inmiddels is het overnameproces begonnen, dus ben ik actief bezig met bedenken wat ik anders zal doen dan mijn vader. We hebben een sterke kwalitatieve basis en solide service voor onze klanten. Daar zal ik in de toekomst op voortborduren.”

“We hopen dat we kunnen blijven doen met wat we nu doen. We leggen graag de nadruk op onze service en kwaliteit. Mijn vader zegt wel eens: ‘We zijn niet de goedkoopste, maar je krijgt er bij ons veel terug.’ Voor onze klanten willen we graag dat extra stapje zetten.”

‘We leggen graag de nadruk op onze service en kwaliteit’

JANNEKE GROSKAMP

Jan Monnikendam

“Mijn oudoom Juda is in 1901 met de zaak begonnen. Hij begon de winkel op nummer 7, dus we hebben nooit hoeven verhuizen naar een andere locatie. Wel hebben we nog extra panden moeten kopen, zodat alle feestartikelen een plekje konden krijgen.”

“Juda was zanger op feesten en partijen. In die tijd werd er vaak gevraagd of hij iets mee wilde nemen, zoals een leuk hoedje of een clownsneus. Na zijn optredens nam hij de spullen weer mee naar huis, dus je kunt je voorstellen dat er een flinke collectie lag. Zijn vrouw Catherina begon een klein winkeltje in de voorkamer waar zij deze spullen weer verkocht. Mijn vader hielp mee in de winkel, die inmiddels was overgenomen door oom Jan Monnikendam. Zo rolde mijn vader het vak in. Toen hij stopte, was het eigenlijk al duidelijk dat ik de zaak zou overnemen. Om ervaring op te doen, werkte ik lange tijd bij Intertoys, waar ik ook mijn man André heb leren kennen.”

“Het is lastig te zeggen of onze dochter de vijfde generatie in het bedrijf wordt. Ze is negen jaar oud en dol op natuur en dieren. Nou had ik dat ook, maar bij haar is het veel sterker. Als zij ervoor kiest boswachter te worden, vind ik dat fantastisch. Dan gaan we daar ook helemaal voor.”

‘Als mijn dochter ervoor kiest boswachter te worden, vind ik dat fantastisch’

JELTJE DE VRIES

Boekhandel De Vries Van Stockum

“Eigenlijk zou ik vaker stil moeten staan bij het feit dat we zulke mooie boekhandels hebben. Zelf ben ik altijd bezig met kijken wat er beter kan en welke kansen we kunnen pakken. Toch heb ik wel een aantal ‘wow-momenten’ gehad de afgelopen jaren.”

“Mijn overgrootvader begon in 1905 een klein boekhandeltje. Daarna is het uitgebreid, ook door mijn opa Johan en zijn broer Herman. Herman is in de Tweede Wereldoorlog opgepakt en omgekomen in een concentratiekamp. Mijn opa hield een dagboek voor hem bij waarin hij vertelde hoe het met de winkel ging. Helaas heeft Herman het boek nooit kunnen lezen. Daarna kwam de zaak in handen van mijn ouders; mijn vader vond het dagboek en maakte daar het boek Notities voor Herman van. Mijn moeder heeft altijd gezegd dat, als ik een overname niets vond, het ook goed was. Ik ging een studie modemanagement doen en na het derde jaar kwam ik erachter dat ik toch hier wilde werken.”

“Het eerste wat in mij opkomt is dat de collega’s het werk zo leuk maken. Zij zijn echte ‘boekenvakkers’ en weten alles van wat er in boekenland gebeurt. Ze lopen samen met mij door de winkel en bespreken met mij hoe het gaat. Ze zijn van alles op de hoogte.”

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Hélène Wiesenhaan.

‘Helaas heeft Herman het boek nooit kunnen lezen’

ZIEN, DOEN EN HEBBEN

De leukste tips voor jou verzameld door: Meta

KOFFIE IN NOORD

Al jaren misten we in de Planetenwijk een gezellig koffietentje, een plek waar je kan afspreken of in je eentje een drankje kunt doen. Het hoekpand tegenover banketbakkerij Soeteman kwam te koop te staan en werd gelukkig overgenomen door de eigenaren van Nes71. Eindelijk een leuk buurtcafétje in noord!

Nes71 | www.nes71.nl

Van Nesstraat 71

BLOEMEN ALTIJD GOED

Bloemenzaak ByDennis in de Koningstraat zorgt altijd voor verrassingen. Bij binnenkomst word je gelijk overvallen door de bloemengeur. Verse boeketten staan al klaar. Je kunt ook ter plekke zelf een boeket samenstellen of eentje laten bezorgen. Naast bloemen in alle kleuren, vormen en maten heeft bloemist Dennis ook een uitgebreide collectie aan mooie vazen en andere interieuraccessoires. Een fijne bloemenzaak in de binnenstad met vriendelijk personeel. BYDENNIS | www.bydennis.nl

Koningstraat 14

MONUMENT IN DE STAD

De Vishal is een expositieruimte van de gelijknamige kunstenaarsvereniging aan de Grote Markt. Iedere zes weken is er een nieuwe tentoonstelling te bezichtigen met werk van beeldende kunstenaars uit Haarlem en daarbuiten. Ik heb vijf jaar gewerkt als zakelijk leider bij De Vishal en draag nog steeds de kunstenaarsleden en dit mooie monument een warm hart toe.

De Vishal | www.devishal.nl | Grote Markt 20

KNAPPE KUNST

Galerie KRUIS-WEG68 wordt gerund door kunstenaar Michel van Overbeeke en Joke Stoute. Iedere keer weten ze weer een spraakmakende expositie van één specifieke kunstenaar of een groep kunstenaars te organiseren. Michel en Joke nemen altijd de tijd voor een fijn gesprek en delen graag hun kennis over kunst met de bezoekers. Recent heb ik er tijdens een opening een minischilderijtje van 4 x 4 centimeter gekocht van kunstenaar Beth Namenwirth. Galerie KRUIS-WEG68 | www.kruis-weg68.com Kruisweg 68

FAVORIETE KERSTFIGUREN

Gaivota is al ruim 25 jaar een begrip in Haarlem. Deze sfeervol ingerichte interieurwinkel aan de Krocht toont een brede selectie aan meubels, stoffen, behang en woonaccessoires. Rond kerst glip ik altijd even naar binnen om hun fantastische verzameling aan kerstfiguren te bewonderen. Ik heb er al een aantal in bezit, de laatste aankoop was een mooie olifant.

Gaivota | www.gaivota.nl | Krocht 8a

Falco Bloemendal

Is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.

INVASIE VAN GEVLEUGELDE INDRINGERS

Willen we meer of minder insecten? Trouwe lezers van HRLM kunnen wel raden wat mijn antwoord is: méér! Dit keer wil ik echter een uitzondering maken en wel voor een indringer uit Azië. Eigen insecten eerst? Nee, dat zeker niet, maar in dit geval gaat het om een gevleugelde vijand die onze honingbijen en andere insecten bedreigt.

De Aziatische hoornaar (of: Vespa velutina) is een grote, jagende wesp. Een invasieve soort dat zijn weg heeft gevonden naar Europa en nu ook steeds dichter in de buurt van Haarlem is gesignaleerd (in Aalsmeer bijvoorbeeld). Een mooie natuurlijke ontwikkeling, zou je zeggen, maar deze wesp vormt een serieuze bedreiging voor de toch al delicate stand van de insecten. Zijn Europese evenknie, een inheemse soort, is al lang een bekende en geaccepteerde aanwezigheid in onze omgeving. Hoewel ook dit een groot insect is, speelt de Europese hoornaar een belangrijke rol in het ecosysteem door de populatie van andere schadelijke insecten te verminderen en als natuurlijke bestuiver te fungeren.

Door de opkomst van de Aziatische hoornaar wordt dit evenwicht verstoord. Het diertje is roofzuchtig en agressief en jaagt, in tegenstelling tot de Europese hoornaar, actief op bijen. Met zijn scherpe kaken vormt hij zelfs een directe bedreiging voor bijenkolonies: hij vangt individuen in de lucht en vernietigt hele bijenvolken. Het is een angstaanjagend gezicht voor elke imker om zijn bijenkolonies te zien verzwakken of vernietigd te zien worden door deze roofzuchtige indringer.

Lokale autoriteiten, imkers en natuurbeschermingsorganisaties werken steeds meer samen om effectieve methoden te ontwikkelen om de Aziatische hoornaar te verdelgen en tegelijkertijd de inheemse Europese hoornaar te beschermen. Nu realiseer ik me dat verdelgen

een ingrijpende maatregel is, maar het is onze verantwoordelijkheid om actie te ondernemen en deze invasieve soort te bestrijden – om daarmee de bijen en andere insecten te beschermen. We moeten overigens niet vergeten dat de bedreiging van de Aziatische hoornaar slechts een deel is van het probleem. Over de hele wereld zien we een alarmerende achteruitgang van bijen en insectenpopulaties, veroorzaakt door factoren zoals pesticiden, habitatverlies en klimaatverandering. Bedenk zelf maar eens: hoeveel vlinders heb je dit voorjaar gezien? Bijen en andere insecten spelen een cruciale rol in ons voedselproductiesysteem door te zorgen voor bestuiving van gewassen. Dus even los van die Aziatische exoot: meer, meer, meer!

De opvallendste kenmerken waarmee de Aziatische hoornaar zich onderscheidt van de Europese hoornaar zijn een zwart borststuk, gele poten en een duidelijke okergele ring in het verder zwarte achterlijf. De Europese hoornaar heeft een roodachtige kop, borststuk en poten. Verder een geel/zwart achterlijf. Mocht je een Aziatische hoornaar zien, meld dit dan via https://waarneming.nl/go/ vespa-velutina.

Verder

ZIE JE ROOD, MAAK HAAR DAN NIET DOOD

Fotografi

e: Cindy van Rees.

De zaterdagochtend van ...

Lottie Kruse

“Een jaar of vijf geleden, toen ik nog in Amsterdam woonde, kwam ik in contact met sportief paaldansen. Samen met een vriendinnetje hadden we ons voor de grap ingeschreven voor een oefenles. We liepen enorm te giechelen, maar het bleek zo leuk te zijn.

Daarna heb ik mij ingeschreven. Inmiddels woon ik in Haarlem en ook hier heb ik een leuke vereniging gevonden. Je bent op heel veel manieren fysiek bezig. Het gaat om volhouden, kracht en flexibiliteit. Het is een heel diverse groep met mensen. Mannen, vrouwen, jong, oud en allerlei soorten lichamen. Het is wel onwijs zwaar. De eerste keer had ik zoveel spierpijn dat ik de volgende dag niet uit bed kon komen, ik overdrijf niet. Je gebruikt alleen je eigen lichaam, dus die spierpijn is niet zo gek. Ik merk inmiddels dat ik ook veel sterker ben, na een paar weken merkte ik dat zelfs al.

Als je niet op een loopband wilt staan, maar je weet ook niet helemaal hoe je sterker kunt worden, dan raad ik je sportief paaldansen aan. Je doet gave stunts, en je hebt heel veel soorten paaldans. Zo neem ik bijvoorbeeld choreografische lessen.

Tekst: Vicotria van der Werff. Fotografie: Madelon Griekspoor.

STIENS OPTIEK

Eigenaar Remco Verdonkschot van Stiens Optiek vond dat het tijd was voor een verbouwing.

“Het interieur was inmiddels al 16 jaar oud en toe aan vervanging”, legt hij uit. De indeling van de zaak is vrijwel hetzelfde, maar wie goed kijkt ziet dat de lage plafonds zijn gesloopt en plaats hebben gemaakt voor meer licht en ruimte. De winkel is volledig gestript van vloer tot deur.

Remco begon in 2004 als compagnon en sinds 2015 staat hij alleen aan het roer van Stiens Optiek; je zou bijna kunnen zeggen dat hij een geboren opticien is. Zijn beide ouders waren opticien, dus het is hem met de paplepel ingegoten. Na een aantal jaren bij Federmann Opticiens werkzaam te zijn geweest, vond hij dat het tijd werd om voor zichzelf te beginnen.

MODERNE SNUFJES

De overname van Stiens Optiek kwam voor Remco op het perfecte moment. “Het voelt soms nog als gisteren dat ik hier voor het eerst binnenstapte”, zegt hij trots. Werken met een vaste ploeg is volgens hem het geheim voor een goede zaak. “Mascha, Madelon en

blaast zichzelf nieuw leven in

‘De zaak ziet er strakker uit, maar voelt nog steeds vertrouwd’

Shaila zijn erg service- en oplossingsgericht en willen het beste voor onze klant.” Het maakt volgens hem niet uit wie met welk probleem binnenloopt, Remco en zijn team

complimenten gekregen over de nieuwe uitstraling van de zaak. Veel vaste klanten komen hier al sinds de jaren zeventig over de vloer. “Je merkt op die momenten dat wij een band met de klant hebben, maar ook dat zij gehecht zijn aan de winkel”, vertelt hij blij. Nieuwe klanten weten de winkel goed te vinden. Door het grote aanbod aan brillen en contactlenzen ziet Remco vooral veel jong publiek binnenlopen. “Ik denk dat onze winkel sinds de verbouwing nieuw leven is ingeblazen.”

Elke opticien wil zich graag onderscheiden door geen standaard aanbod van brillenmerken te hebben. Op deze manier kunnen ze echte kwaliteit aanbieden.

Normaal gesproken wordt er door opticiens in kwarten gemeten, maar door deze moderne snufjes kan er tot op een honderdste nauwkeurig gemeten worden. “Wie normaal gesproken een sterkte heeft van -1.25 kan op dit apparaat gemeten worden op bijvoorbeeld -1.28.”

ROOSKLEURIGE TOEKOMST

Nu het nieuwe interieur voor iedereen zichtbaar is, merkt Remco dat het heel druk is geweest. Zo heeft hij zijn vaste klanten bijvoorbeeld voorzien van een mooie openingskorting. Zelf denkt hij dat de makeover van Stiens Optiek goed heeft gewerkt. “Als ik wel eens buiten voor de pui in het zonnetje sta, merk ik dat mensen toch even stilstaan om te kijken wat er nou eigenlijk te zien is. We hebben natuurlijk een schuine pui, maar je kijkt nu gemakkelijker naar binnen door het licht en de hoge plafonds.”

zijn bereid alles op te lossen. “Het is fijn dat we niet worden aangestuurd vanuit een hoofdkantoor, zo kunnen we ons eigen ding blijven doen.”

DE WENS VAN DE KLANT

Sinds de verbouwing heeft de opticien

Bij Stiens Optiek draait het niet alleen om de brillenmerken, maar ook om de wens van de klant. “We kunnen van elke bril een gepersonaliseerde bril maken”, legt Remco uit. “Sinds de verbouwing hebben wij tegenwoordig een spiegel in de zaak staan die het kijkpunt van de klant meet.”

De mix van vaste klanten en jonge, nieuwe klanten laat Remco de toekomst van zijn zaak rooskleurig inzien. “We bestaan inmiddels al 93 jaar en zijn een solide bedrijf”, beaamt hij. Na al die jaren komt hij nog elke dag graag zijn bed uit voor de zaak. Naast de uitdagingen van het ondernemerschap vindt hij het leuk om de medische kant als opticien te combineren met het modieuze gedeelte wanneer het aankomt op het uitzoeken van nieuwe monturen. “Het is enorm afwisselend en dat maakt het zo leuk.”

‘Het voelt nog als gisteren dat ik hier voor het eerst binnenstapte’

‘We kunnen van elke bril een gepersonaliseerde bril maken’

HILDEBRANDMOMUMENT

NICOLAAS BEETS

Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Nicolaas Beets (Hildebrand), in 1914, wordt er een ontwerpwedstrijd voor een Hildebrand Monument georganiseerd.

JAN BRONNER

Jan Bronner (1881-1972) wint met zijn ontwerp van een fontein met op iedere hoek een beeld van een figuur uit Hildebrand’s Camera Obscura.

HILDEBRANDMONUMENT

Deze figuren zijn: Buikje, Robert Nurks, Grootmoeder Kegge, Keesje het Diakenhuismannetje, Teun de Jager, Suzette Noiret, Van der Hoogen en Stastok. De beelden worden gadegeslagen door een beeld van Hildebrand.

Suzette Noiret,

HAARLEMMERHOUT

Het duurde 50 jaar voor het kunstwerk uiteindelijk in 1962 werd geplaatst in de Haarlemmer Hout. De beelden zijn door de jaren heen vaak vernield. Op 13 september 2014 werd het volledig gerestaureerde monument onthuld.

Tekst: Yorick Coolen.

Illustratie: Eric J. Coolen.

reativiteit helpt bij een beperkt budget

Mensen praten niet graag over geld en zeker niet over het gebrek eraan. Een beperkt budget voor een uitvaart is nog steeds taboe. Volgens Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten is dat helemaal niet nodig. “Het vergt meer creativiteit, maar het afscheid is zeker niet minder mooi.”

Met een beperkt budget kunnen nabestaanden kiezen voor een budgetuitvaartbedrijf. Daar zijn er meerdere van in Nederland. Elise: “Het nadeel daarvan is dat je zelf geen keuzes kunt maken, je krijgt een standaardpakket op een vaste locatie. Je kunt ook op een andere manier naar het afscheid kijken. De keuzes die je maakt bepalen hoe duur de uitvaart is.” Martine: “Cremeren bijvoorbeeld is goedkoper dan begraven en de dienst thuis houden in plaats van in het crematorium scheelt ook een hoop kosten.” Elise: “Wat vind je belangrijk? Besteed daar je geld aan en kijk dan hoe je de rest kunt invullen.”

Klapstoelen in de tuin. Elise: “Schaam je niet om gebruik te maken van de talenten en faciliteiten van de mensen om je heen. Is er iemand dol op taarten bakken, mogen de klapstoelen voor de ceremonie in de mooie tuin van je buurman staan, is er een neef met een goede geluidsinstallatie?” Martine: “Mensen willen graag helpen, het is juist fijn om iets te doen. Als je iemand vraagt de kaart te ontwerpen of een rouwboeket samen te stellen met bloemen uit eigen tuin, vinden de meesten dat helemaal niet gek. Ze voelen zich juist meer betrokken.”

Losser qua sfeer. Martine: “Bij uitvaarten waar je hulp van de mensen om je heen inschakelt heerst een andere sfeer, losser en persoonlijker. Mensen zitten minder in de gebruikelijke modus. Het voelt warmer aan en meer belangstellend, gelijk vanaf het moment dat iedereen binnenkomt. De een zet een taart neer, de ander schikt bloemen. Het is meer organisch.” Elise: “Er zijn meer punten waarmee je de kosten kunt beperken. Bijvoorbeeld de kaart niet per post versturen, maar digitaal.” Martine: “Of geef een herinneringskaart op de dag van de uitvaart. Dan heb je meer tijd en kun je het drukwerk online regelen.”

Weinig budget taboe. Elise: “We kaarten dit onderwerp aan omdat wij merken dat weinig budget voor veel mensen nog steeds een taboe is. Ze vinden dat een uitvaart op de traditionele manier moet. Sommigen gaan dan voorbij aan de essentie van het samenzijn, je bent bij elkaar om stil te staan bij de overledene. Om te herinneren en te herdenken.” Martine: ”Kijk om je heen en durf te kiezen. Je kan al voordat iemand is overleden nadenken over het vormgeven van een afscheid. Ook is het mogelijk vast een gesprek aan te gaan met een uitvaartverzorger om samen te bespreken waar je keuzes kunt maken om kosten te besparen.”

HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?

Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerste oriëntatiegesprek is zonder kosten. (023) 820 0920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl.

AAN DE MUUR

De Haarlemse Raoul en Katja maken stillevens met persoonlijke bezittingen die betekenis hebben. Een herinnering aan een dierbaar persoon, tevens een mooi kunstwerk aan de muur. www.reliek.art

TIJDELIJK MONUMENT

De grafplank is een mooi (tijdelijk) alternatief voor een grafsteen. Het graf is dan minder anoniem en makkelijk vindbaar. Iedere plank is uniek en wordt gemaakt van overtollig hout van de houtzagerij. De letters worden handmatig met een vergrootglas door de zon ingebrand. www.grafplank.nl

IN EEN WOLLETJE

Wikkelgoed heeft nu ook een wade van dikke wol. Een duurzame wade van Nederlandse schapen die lokaal wordt geproduceerd. De wol is stevig, dik en bijzonder zacht, waardoor het lichaam prettig en waardig omhuld kan worden. Naast wol heeft Wikkelgoed ook wades van katoen, linnen, hennep en zijde. www.wikkelgoed.nl

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.

MIJN STRAAT

MARIEKE DEKKERS over het LEIDSEPLEIN

Marieke Dekkers woont samen met haar vriend Marc Elbers, zoon Arne (12) en dochter Nine (9) met heel veel plezier aan het Leidseplein. Marieke is een freelance eventmanager en werkt vanuit huis. Het Leidseplein is een plein in de Leidsebuurt in stadsdeel Zuidwest. Het plein is gelegen ten westen van de Leidsevaart en wordt verder omsloten door de Oranjestraat, de Brouwerstraat en de Oranjeboomstraat.

HOELANG WONEN JULLIE HIER AL?

“In september alweer zeven jaar. We hebben daarvoor tijdelijk in de Vijfhoek gewoond, in de Lange Raamstraat. En daarvoor woonden we in de Brouwerstraat, ook in de Leidsebuurt. Dat huis werd uiteindelijk te klein met twee kindjes, dus gingen we op zoek naar een nieuwe plek.”

EN DIE NIEUWE PLEK VONDEN JULLIE IN DE VIJFHOEK?

“Nou nee, daar hebben we tijdelijk gehuurd, omdat we nog geen nieuw huis hadden gekocht. Vanuit de Vijfhoek wilden we rustig gaan kijken naar wat er allemaal te koop stond. Via onze bovenbuurvrouw kwamen we erachter dat dit huis aan het Leidseplein in de verkoop zou komen. Dus we waren er snel bij en konden, voor de verkoop uit, al het huis bekijken. In eerste instantie ging de koop niet door, omdat het nichtje van de verkoper het zou nemen. Maar na een week werden we toch gebeld dat zij ervan afzag. Dat was voor ons echt geweldig nieuws!”

WAAROM WILDE JE HIER ZO GRAAG WONEN?

“Ik vind het plein briljant. Het ligt dichtbij het centrum, maar je hebt alle rust. Het plein is groen en zonder auto’s. De kinderen kunnen vanuit de voortuin zonder gevaar de speeltuin midden op het plein bereiken. Die veiligheid en de vrijheid voor de kinderen vind ik echt belangrijk. En daarnaast bevindt zich aan de overkant het monumentale Badhuis, waar ook veel culturele activiteiten plaatsvinden.”

DUS HET IS HIER OOK ECHT GEZELLIG?

“Jazeker! In de Leidsebuurt komen steeds meer jonge gezinnen wonen, maar ook veel kunstenaars en jonge ondernemers. De hele buurt is aan het vernieuwen; er wordt ook ontzettend veel verbouwd. Het sfeertje van de Vijfhoek schuift als het ware steeds meer deze kant op. We organiseren ook ontzettend veel in de buurt. We hebben zelfs gemeentelijke subsidie gekregen om een Koningsdagfeest te organiseren op ons plein.”

IS ER OOK IETS MINDER LEUKS OVER DE BUURT TE MELDEN?

“We hebben best wel een tijdje last gehad van hangjongeren op het plein. Maar doordat we als buurt er samen heel alert op zijn geweest, is het uiteindelijk gestopt. Verder hadden we, net zoals op meerdere plekken in de stad, last van zwerfafval. Een aantal jaar geleden heb ik een leuke actie voor kinderen bedacht: bij mij konden ze een afvalknijper en een vuilniszak

ophalen en bij iedere volle afvalzak konden ze twee euro verdienen. Dat heeft enorm geholpen!”

ZIE JE

JEZELF NOG WELEENS VERHUIZEN?

“Misschien, ik weet het nog niet. Ik denk dat ik op een gegeven moment wel wat landelijker zou willen wonen. Ik was laatst in Drenthe en toen was ik wel jaloers op al die ruimte. Maar ja, daar vind je weer niet de levendigheid van Haarlem. Laatst werd ik nog last minute gebeld door een vriendin. Zij had voor dezelfde avond nog een kaartje over voor een leuke voorstelling in de Stadsschouwburg. Daar kan ik dan zo lopend naartoe. Dat is natuurlijk wel het gave aan Haarlem.”

DUS JE BENT WEL ECHT GEK OP HAARLEM?

“Haarlem is top! Ik kom oorspronkelijk uit het dorp Beneden-Leeuwen in Gelderland, maar Haarlem voelt toch ook wel een beetje als een dorp. Als ik buiten de stad ben geweest, kom ik hier echt weer thuis. Ik vind Haarlem een rustige en ontspannen stad, gelukkig zonder bezopen toeristen. En vlakbij vind je het strand en ander natuurschoon, zoals de Hout. En we hebben toch nog enigszins een bruisend uitgaansleven met leuke restaurants. Ik kan me alleen wel voorstellen dat de jeugd het echte stappen hier wel mist…”

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.

Roberta Pagnier

Waar kennen we Roberta van?

rRoberta is tv-chef, woont sinds 2017 met haar gezin in Haarlem en is bekend van onder andere 24kitchen, Koffietijd, Wat eten we? en bij Carlo’s TV café. Verder schreef ze verschillende kookboeken zoals De Pastabijbel, Zoete Spruiten en Heerlijk Italiaans. Op 19 september komt haar volgende kookboek Roberta’s Cucina Povera uit.

Roberta en onze verslaggever en kok Evelyn Clay spreken met elkaar over hun gezamelijke passie: Italiaans koken.

Ik heb met Roberta afgesproken bij de Coffeespot, want, zo dacht ik, bij een interview met een Italiaans gestoelde chef hoort natuurlijk goeie Italiaanse koffie.

Mijn eerste vraag aan Roberta: hoe word je tv-kok?

“Als klein meisje al was ik heel erg geïnteresseerd in koken en dan met name de Italiaanse keuken. Met mijn Italiaanse mama ging ik ieder vrij weekend en alle vakanties naar Italië. Met de auto zodat we met een kofferbak vol producten terug konden rijden naar Nederland. Toen was er in Nederland nog niet zoveel verkrijgbaar als nu.”

Roberta en ik zijn het er inderdaad over eens dat we eigenlijk nog steeds de beste producten

rechtstreeks uit Italië halen. Toen Roberta’s moeder jong overleed, was koken ook het lijntje met haar moeder: in het koken vindt ze troost en haalt ze fijne herinneringen op.Tijdens haar studie op de UVA in Amsterdam werkt ze veel in de (Italiaanse) horeca. Zo leert ze veel van de chefs van de restaurants waar ze werkt. Pianeta Terra en Rosario zijn restaurants waar ze veel heeft bijgeleerd over de Italiaanse keuken.

Op een gegeven moment werd een goede vriend van Roberta gevraagd om de website van het Parool te vernieuwen. Zij had op de site van de New York Times gezien dat ze filmpjes plaatsten van koks die gerechten maakten. “Dat is nu heel normaal, maar toen zag je dat echt nog niet. Ik opperde of het geen goed idee zou zijn om dit ook bij het Parool te doen. Die vriend zei meteen: ‘Ja, dat lijkt me wel wat, want ik denk dat jij dat heel goed zou kunnen.’ Dus ik ging, naast mijn eigen cateringbedrijf, filmpjes maken over koken en vertelde met passie over wat ik aan het bereiden was. Deze filmpjes werden zo goed bekeken dat 24kitchen mij daardoor benaderde. Zo ben ik de televisiewereld ingerold. Na 24kitchen volgde Carlo’s TV café, Koffietijd en Wat eten we? Superleuk om te doen en heel leerzaam. Ik heb geen koksopleiding gedaan, dus dan sta je er meer onbevangen en wat laagdrempeliger in. De Italiaanse keuken is wat dat betreft ook niet zo heel erg technisch. Met goede ingrediënten en de kneepjes van ‘nonna’ zou eigenlijk iedereen de basis van de Italiaanse keuken moeten kunnen beheersen.”

Op de vraag wat ze nu aan het doen is en wat haar toekomstplannen zijn is Roberta duidelijk.

“Helaas kan ik je daar niets over vertellen, want we zijn nog volop in overleg hierover en ik mag er dus nog

niets over zeggen. Maar ik heb wel ander leuk nieuws. Op 19 september komt mijn 4de boek uit: Roberta’s Cucina Povera. Daar ben ik nu heel hard voor aan het werk. Het wordt een heel leuk boek met typische gerechten uit de Italiaanse ‘armeluiskeuken’ met een sausje van mijzelf erover. En vol met weetjes en achtergrondverhalen over de gerechten. Het is leuk als een brede groep mensen daadwerkelijk de gerechten kunnen koken thuis. Mijn doel van het schrijven van dit boek is mensen laten zien dat je ook met een relatief kleine portemonnee duurzaam en lekker kunt eten. De cucina povera is een kookstijl die heel erg past bij deze tijd. Weinig verspilling, lekker, laagdrempelig en smaakvol. En met producten die hier goed verkijgbaar zijn.”

Roberta en ik hebben het nog even over hoe koken ons inspiratie geeft en dat we altijd bij leren. Roberta vult aan: “Ja, en je verandert zelf ook, dus daarmee ook de manier waarop je kookt en wat je kookt. Ik ben het daar helemaal mee eens.”

Wat is de cucina povera nu precies?

“Letterlijk vertaald is het ‘de keuken voor arme mensen’, het stamt helemaal uit de middeleeuwen. De adel at haar eten uit kommen van ongezuurd brood. Na de maaltijd werden deze broodkommen aan

‘Ik heb geen koksopleiding gedaan, dus dan sta je er meer onbevangen en wat laagdrempeliger in’

de dienaren gegeven. Zij kookten deze kommen in water met alle restjes die ze konden vinden, veelal kruiden en groentes. De cucina povera komt voort uit een schaarste van producten. De filosofie van de stijl is gericht op het ten volste benutten van ingrediënten, zodat niets verloren gaat en het maximaliseren van smaak.Tot ongeveer 1960 was Italië over het algemeen een arm en agrarisch land. Men at gerechten gemaakt

van goedkope ingrediënten, makkelijk te verbouwen granen en peulvruchten en planten die in velden verzameld konden worden, zoals cichorei en brandnetel. Hoewel Italië een arm land was, had het een grote rijkdom aan natuurlijke producten.”

Samen babbelen Roberta en ik nog even door over de Italiaanse keuken, de ingrediënten en hoe lastig we zijn geworden

met uit eten gaan bij Italiaanse restaurants. We delen nog even onze favoriete restaurants in Amsterdam en Haarlem en spreken af om contact te houden. Voordat we onze eigen weg gaan, bespreken we nog even hoe leuk het is om een receptje uit haar nieuw te verschijnen boek te plaatsen. ✶

Dus bij deze een sneak preview uit het boek Roberta’s Cucina Povera.

Spaghetti met uien

Tears for Fears-pasta

• 10 uien, gepeld en in dunne ringen gesneden

• Een paar takjes verse oregano, gerist

• 150 g Parmezaanse kaas, geraspt

Verhit een koekenpan met een flinke scheut olijfolie op laag tot middelhoog vuur (je kunt de bodem van de pan nog met je vingers aanraken).

Schep de uienringen met een snufje zout erin en laat ze ca. 30 à 40 minuten smoren. De hitte en het zout zorgen ervoor dat het vocht van de uien verdampt.

De eerste 30 minuten mogen de uien nog niet bruin worden, ze worden glazig.

Na een minuut of 30 verandert de kleur van glazig naar bruin.

Blijf goed roeren.

Breng een pan water met zout aan de kook en kook de spaghetti beetgaar volgens de bereidingswijze op de verpakking.

Giet na 30 minuten de bouillon bij de uien en laat nu nog 10 minuten pruttelen op laag vuur. De oregano mag er ook bij als je die in huis hebt.

Schep de beetgare spaghetti bij de uien.

Voeg ook de roomboter en driekwart van de Parmezaanse kaas toe.

Proef en breng eventueel nog op smaak met een beetje zout en peper.

Tekst: Evelyn Clay. Fotografi e: Daan Ruijter.

KIEKEBOEK

bestaat 40 jaar

De echte speciaalzaak voor kinder- en jeugdboeken

Hoera, kinderboekwinkel Kiekeboek in de Gierstraat bestaat alweer 40 jaar! Hier vind je boeken voor iedereen van 0 tot 18 jaar.

Maar niet alleen voor boeken ben je bij Kiekeboek aan het goede adres. In gesprek met eigenaresse Jessica Jongkind.

Hoe is Kiekeboek ontstaan?

“Annemarie Driehuis is de winkel begonnen in 1983. Alleen in Amsterdam en Utrecht waren toen nog kinderboekwinkels. Het was echt iets nieuws in Haarlem. In 2013 ging Annemarie met pensioen en nam ik de winkel over.”

Hoe ben jij bij de zaak terechtgekomen?

“Toen ik nog kleine kinderen had, kon ik voor twee dagen in de week in Kiekeboek aan de slag, dat was in 1999. Boeken zijn altijd belangrijk in mijn leven geweest. Zo heb ik de opleiding bibliotheekacademie gevolgd, heb ik tijdens mijn studietijd in verschillende AKO’s gewerkt en was ik voor Kiekeboek werkzaam in de import van Engelse boeken.”

Hoe ziet jouw dagelijks werk in de winkel eruit?

“Ik doe eigenlijk alles, van verkoop en inkoop tot de bestellingen en administratie. Samen met vier leuke collega’s run ik de winkel. We proberen iedere dag met twee mensen in de winkel te staan.”

Heeft de winkel altijd in de Gierstraat gezeten?

“Ja, maar eerst op nummer 6. In november 2016 hebben we een groter pand gevonden en zijn we verhuisd naar Gierstraat 29. We kregen meer ruimte voor meer boeken en konden, vooral achter in de zaak, ook meer activiteiten organiseren. Het leuke is dat er nu op nummer 6 weer een boekenwinkel is: Huijsing Books met tweedehands boeken.”

Wat maakt de winkel al 40 jaar een succes, denk je?

“Het is echt een speciaalzaak voor kinderen jeugdboeken. We hebben een goed en breed assortiment met meer dan 5.000 titels op voorraad. Voor iedereen kunnen we een goed boek adviseren en met veel enthousiasme laten we kinderen, ouders, grootouders en leerkrachten de mooiste kinderboeken zien. Naast alle boeken verkopen we ook spelletjes, knuffels, posters en kaarten. Ook verzorgen we regelmatig activiteiten. Soms in de winkel, maar ook in samenwerking met de Bibliotheek Zuid-Kennemerland.”

Kun je een paar van dat soort activiteiten opnoemen?

“We organiseren workshops, zoals illustreren, en meet & greets met schrijvers. En sinds 2018 wordt in onze winkel de Grote Vriendelijke Podcast (GVP) opgenomen. Een podcast over jeugdliteratuur van de recensenten Bas Maliepaard en Jaap Friso. Mensen van buiten Haarlem komen tegenwoordig even langs om te kijken naar de winkel van de podcast. Met scholen werken we samen om hun schoolbibliotheken met leuke en goede kinderboeken te vullen. Tijdens de Kinderboekenweek organiseren we hier ook speciale kortingsacties voor.”

Is de kinderboekenmarkt de afgelopen jaren veranderd?

“Jazeker, er zijn een heleboel plaatjes in de boeken bijgekomen. Vroeger hielden de plaatjes met 6 à 7 jaar wel een beetje op. Nu willen oudere kinderen er toch ook nog vaak plaatjes bij. De aandachtspanne is wat minder geworden, dat komt misschien wel door de komst van de mobiele telefoon.

Maar het is echt belangrijk dat je goed leert lezen; je hebt het overal bij nodig in je leven. In onze samenwerking met de bibliotheek en de scholen proberen we dan ook zoveel mogelijk kinderen aan het lezen te krijgen.”

Wat is momenteel een hit in kinderboekenland?

“Ik denk dat Dog Man nu het populairst is. Dat is eigenlijk een stripverhaal in boekvorm. En De Waanzinnige Boomhut is ook nog steeds een hit. Ook weer een boek met veel plaatjes…”

Wat was een van je leukste momenten de afgelopen jaren?

“Toen ik hier begon was de Harry Pottergekte op zijn hoogtepunt. Om 12 uur ’s nachts konden mensen toen het nieuwe deel bij ons kopen en stond er een rij tot om de oude V&D heen. Dat hebben we daarna nooit meer meegemaakt. Het was fantastisch!”

Wat is nou typisch Haarlems als je naar jouw winkelbezoekers kijkt?

“Sowieso wordt over het algemeen goed gelezen in Haarlem. En ik vind het altijd leuk om te zien dat we vrij veel vaders op bezoek krijgen. Zij komen ook vaak op de dinsdagochtend, tussen half elf en elf uur, als we hier peuterlezen organiseren. Dan leest een van ons voor aan de kinderen die nog niet naar school gaan. Erg leuk en gezellig!”

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Jonne van der Fange.

‘Mensen van buiten Haarlem komen tegenwoordig even langs om te kijken naar de winkel van de podcast’

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Franklin van der Erf.

MIJN STIJL

Elsa Oushoorn

“Van jongs af aan heb ik al een zwak voor jurken. Ze zijn praktisch en ik hoef niet lang na te denken over wat ik zal dragen. In een broek voel ik me gewoon niet mezelf. Als puber had ik een mooie, blauwfluwelen broek van de H&M, die was echt perfect. Daarna heb ik nooit meer zo’n broek gevonden en ben ik overgestapt op jurken.”

“Het is erg belangrijk dat een jurk zakken heeft. Op het werk heb ik altijd mijn telefoon, een pen en andere dingen bij me. Thuis heb ik wel een jurk zonder zakken, maar dat is ook onhandig met mijn twee kinderen. Dan stop ik er bijvoorbeeld altijd een zakdoek in. Als ik nou een heel leuke jurk zie die geen zakken heeft, vraag ik mijn moeder om er zakken op te maken. Dat zijn overigens ook handigere zakken, want die hoef ik niet zo te zoeken en mijn sleutels bungelen dan niet alle kanten op.”

“In feite koop ik heel weinig kleding. Ik ga nooit actief op zoek, want dan vind ik niets leuks. Het is belangrijk dat ik er toevallig tegenaan loop. Veel van mijn kleding koop ik tweedehands en het is belangrijk dat de kleuren altijd bij elkaar passen.”

SCHOENEN: SKECHERS

‘Altijd een jurk mét zakken’

JURK: NOORDERMARKT

VESTJE: AL JAREN ONDERDEEL VAN MIJN GARDEROBE

Internationale zeilwedstrijden gehouden op het

Noorder Buiten Spaarne, hoek Mooie Nel

uitkijkend naar het westen - 1951

Dolly Bellefleur

Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBT+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBT+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBT+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.

Boerendochter

Daar zit ik voor ons huisje, diep verscholen in het bos. Ik hoor de vogeltjes in ons zomerse buiten vrolijk fluiten. Een bonte mix van koolmeesjes, lijsters, merels, vinken, roodborstjes en spechten landt of stijgt op.

Ze gebruiken de voederplaats als start- en landingsbaan. Manlief heeft deze geknutseld van stukken zwerfhout die hij met touw aan elkaar heeft bevestigd. Ik kan uren naar de vogels turen. Wie wordt er nou niet vrolijk van hun gekwetter terwijl ze badderen in een bakje water? Wie krijgt er nou niet een brede grijns op het gezicht bij het zien van de acrobatische toeren die de vogels uithalen om met hun snavels de zaadjes te pikken uit de vetbollen die we hebben opgehangen?

Onze buurman is duidelijk geen vogelaar. Het tierelieren van de vogels bestempelt hij als takkenherrie. Het is volgens hem een ware aanfluiting. De specht maakt het volgens deze zuurpruim helemaal bont. “Waarom heeft deze vogel toch zulke obscene kleuren? Wat een uitslover”, jammert de kniesoor. Hij moest eens weten dat zich achter mij een kleurrijke paradijsvogel schuilhoudt. Het is nu moeilijk voor te stellen. Mijn hoge hakken heb ik hier aan de wilgen gehangen en vervangen door flatjes. Wat is dat trouwens een dolkomisch woord voor lage schoenen. Een flat of flatje associeer ik toch eerder met torenhoge stiletto’s. Maar dit terzijde.

Ik had nooit gedacht dat een stadsmens als ik zo zou kunnen genieten van het buitenleven. Wat is het heerlijk om, als afwisseling van alle glamour en glitter, met mijn handen te wroeten in de aarde. Ik zie Tom en Aat, die we als stekkies kregen, groeien als kool. Zal ik het over mijn hart kunnen verkrijgen om hun rode kroost straks in mootjes te hakken? Ineens voel ik namelijk een hechte band met een tomatenplant. Zou de liefde voor alles wat groeit en bloeit in

mijn genen zitten? Mijn opa had immers een boerderij in Friesland en ik was, als mijn vader het familiebedrijf had voortgezet, bijna een boerendochter geweest. Ik heb er nooit met mijn vader over gesproken, maar het moet veel moed hebben gevergd om tegen de wens van zijn ouders in een ander beroep te kiezen.

Stel dat hij wel boer was geworden zoals hij was voorbestemd? Had ik dan later op mijn beurt het familiebedrijf voortgezet? Zou ik de rest van mijn dagen hebben gesleten als melkmeisje? Of zou ik de boerderij hebben omgetoverd tot een beauty farm? Ik kan mij ook voorstellen dat ik als therapeute bij het D.I.A.G.G., het Dolly Instituut Ambulante Geestige Gezondheidszorg, uiteindelijk de scepter zou hebben gezwaaid in mijn eigen zorgboerderij.

Eén ding staat vast: ik zou nooit een kaasboerderij hebben bestierd. Vanaf mijn jeugd gruwel ik namelijk van kaas. Dat weerhield mij er overigens niet van om enkele jaren geleden als Frau Antje van het Verkeerde Kantje de kaasmarkt in Alkmaar te openen. Het liep allemaal gesmeerd totdat de kaasmeester mij vroeg of ik met hem een aantal kazen wilde keuren. Iedere keer als hij mij zo’n geel brokje aanreikte veinste ik dat ik het in mijn mond stopte, maar wist ik het op slinkse wijze in mijn handtasje weg te moffelen.

Onder het luid geroep van “Say cheese” wist ik die dag zelfs ook nog met vele toeristen stralend op de foto te gaan. Zoals het een ware Prinses Glimlach betaamt. Ik hoorde mijn moeder mij influisteren: “Zij die niet kan lachen, moet geen winkel beginnen.”

Fotografie: Piek.

Kunstlijn en HRLM op atelierbezoek bij…

NINET KAIJSER

‘In mijn werk zit gevoel en fantasie’

Ninet staat al te wachten bij de zij-ingang van het ateliercomplex. “Joehoe, hier!” roept ze vrolijk. Ze heeft haar werkruimte in Broedplaats Bogotá, een verzamelplaats van kunstenaars, muzikanten en ambachtslieden. In het gebouw staan diverse zeecontainers op elkaar gestapeld. Ninet gaat voor de houten trap op en wijst links en rechts op de ateliers en studio’s van haar buren. Ook zij heeft haar werkplek in een container. Een beperkte, maar sfeervolle ruimte met aan de wanden grote en kleine tekeningen van haar hand. Op een bureautje liggen gebruikte en nieuwe potloden in verschillende kleuren en een puntenslijper. Het slijpsel van de afgelopen maanden zit in de prullenmand ernaast.

De kunstenaar tekent landschappen op papier of fotoprints. Organische vormen, vertrouwd, maar ook vervreemdend. De tekeningen zijn opgebouwd uit meerdere lagen potloodlijnen. Toeschouwers denken de werelden te herkennen, maar ze bestaan niet. “Mensen kijken naar mijn werk en twijfelen of ze de plek ooit bezocht hebben. Ze associëren de tekeningen met waar ze zelf zijn geweest. Toch is compleet onduidelijk waar en in welke periode het landschap is. Dat vind ik gaaf.”

TRAAG VERANDERINGSPROCES

Het werk van Ninet gaat over tijd en niet over een bepaalde plek. Ze verbeeldt natuurachtige vormen die zijn ontstaan door tijd. Zoals kustgebieden die in de loop der jaren langzaam van vorm veranderen. “De zones tussen water en land vind ik mooi en interessant. Het veranderingsproces daar is zó traag dat we het niet zien. Ik ben ook lang bezig met mijn grote tekeningen, meestal een halfjaar. Vooraf heb ik wel een plan, maar terwijl ik teken ontstaat het ook, heel organisch. De tijd die nodig is om het papier te vullen heeft een functie. Ik kan veel sneller werken, maar dat is niet wat ik zoek. Ik wil graag dat tijd invoelbaar is bij mijn werk. Daarnaast gaan mijn tekeningen over verstilling. Door de lange productietijd krijgen ze iets tijdloos. Was dit ooit, is het nu of juist de toekomst? Wij mensen vinden onszelf heel belangrijk op deze planeet, maar zijn we dat ook?”

Ninet verbleef een maand in Noorwegen ter inspiratie. Het ruige landschap had veel invloed

De tekeningen van Ninet Kaijser zijn realistisch en sprookjesachtig tegelijk. Ze gaan over tijd en verstilling. Met kleurpotlood tekent de kunstenaar niet bestaande werelden. “Verbeelding is een essentieel onderdeel van mij.”

‘Ik doe het liefst zolang mogelijk over een tekening’

op haar. Ze liep verschillende wandelroutes. In oktober, eigenlijk al een te natte maand, ging ze alleen op pad. “De dag ervoor had het geregend, alles was glibberig. De tocht omhoog was echt spannend. Toen ik boven kwam leek het landschap hierop.” Ze wijst op een tekening achter zich aan de wand. “Ik keek uit over zo’n soort fjord, maar dan met wolken en mist. Het was griezelig, ik zag bijna niks. Er was niemand boven en plots werd het donker. Dit landschap bestaat gewoon en doet alsof ik er niet ben. Het gaat hier niet om mij, dacht ik. Aan de ene kant was het waanzinnig mooi en werd ik er helemaal door opgeslokt, aan de andere kant voelde ik dat ik er niet hoorde. Er gebeurde zoveel met me op dat moment. Het was te groot, te overweldigend en een beetje huiveringwekkend.”

NORMANDIË EN TEXEL

De kunstenaar is altijd op zoek naar dit soort plekken. Een paar keer per jaar gaat ze naar Normandië. Ze is onder de indruk van de kliffen langs de kust. “Het kustgebied is bijzonder daar, het raakt me. We hebben ook een huisje op Texel. Ik voel me thuis bij de zee. Het water is fijn, maar kan tevens een beetje angstaanjagend zijn vanwege zijn omvang. Die dubbelheid vind ik interessant, het helpt me om het leven te relativeren. Wie ben ik en wat is echt van belang? Ik heb behoefte om aan de binnenkant te blijven, ook al ben ik expressief en aanwezig. Er gebeurt veel met mijn gevoel en in mijn fantasie.” Haar uitbundige lach en extraverte gedrag lijken in schril contrast te staan met haar verstilde werk. Uren achtereen kan ze aan een tekening werken. Het geeft haar rust. “Ik vind het heerlijk om alleen te tekenen, maar ik ben geen kluizenaar. Ik hou ook van contact met mensen.”

Haar werk is natuurgetrouw en onwerkelijk tegelijk. Ze tekent kleurrijke massieve vormen en complexe texturen. “Het is ook vaak gek en verwarrend”, zegt ze lachend. “Het zijn maffe vormen. Mijn kleine werken zijn vaak aanleidingen voor grote tekeningen.”

Ze wijst op de werkjes aan de wand. “Onder sommige tekeningen zitten fotoprints op papier, daar teken ik overheen. Bepaalde onderdelen of kleuren neem ik mee in de

grote werken. De kleintjes zijn eigenlijk voorstudies. Ik heb een map vol met foto’s die mij prikkelen.”

BELEVING VERBEELDEN

Ninet raakte onlangs nog geïnspireerd op de Canarische eilanden tijdens een bezoek aan haar dochter. Ze zag daar waterpoelen tussen het lavagesteente. Het zeewater kwam omhoog en spoelde over de rotsen heen. “Die ervaring zit in mijn hoofd, thuis probeer ik die beleving te verbeelden. Mijn gevoel en interpretatie komen op papier samen. Mijn werk gaat altijd over momenten waar ik die grootsheid voel. Dat kan ook in iets kleins zitten. Knalgele vetplantjes die zich tussen de rotsen door worstelen, daar kan ik me over verwonderen. Er is zoveel wat we niet weten of nog nooit hebben gezien, de rest verzin ik er zelf bij.”

“We zijn maar een klein onderdeel van het grote geheel, slechts voorbijgangers. Leven was er altijd al en dat zal ook zo blijven. Als je kijkt naar de hedendaagse discussie rondom klimaatproblematiek dan denk ik: we kunnen ons druk maken om de aarde, maar die gaat niet kapot: wij gaan eraan. De aarde heeft al zoveel doorstaan en dat gaat nu ook weer gebeuren. Ons leventje is eindig en daar maken we ons zorgen om, de aarde redt het wel. Dit besef geeft mij een gerust gevoel, minder eindig. Langs de kust in Normandië herken ik bepaalde stenen, die verplaatsen niet. Ze zijn er altijd ondanks de getijen. Mooi toch?!”

‘Ik geniet van een nieuw potlood met vers geslepen punt’

EEN BEETJE VERLIEFD

De tekenaar werkt graag met Luminance-kleurpotloden van Caran d’Ache, een beetje vettige potloden. Ze pakt een nieuw zwart potlood uit een doos en slijpt de punt. “Dit vind ik het allerlekkerste. Een nieuw potlood met zo’n vers geslepen puntje.” Ze loopt naar een tekening aan de wand. “Dit werk zit al de hele tijd naar mij te lonken.” Staand tekent ze met kracht kleine ronde bewegingen op het papier. “En nu uren doorgaan, heerlijk.” Nauwkeurig zet ze lijnen en rondjes. “Dat precieze werken hoort bij mij. Ik hou er van gedetailleerd bezig te zijn, in controle. Als ik hier wegga is het atelier weer opgeruimd, geen losse rommeltjes. Orde geeft me rust.”

Via haar werk probeert ze grip te krijgen op het leven. Ninet is analytisch ingesteld en zoekt naar antwoorden op de grote vragen des levens. Het tekenen geeft haar houvast. Door de kleine herhalende bewegingen urenlang achter elkaar uit te voeren is het bijna meditatie. “Ik kom in een soort ritme, een oneindig gevoel. Heel ontspannen ben ik aan het werk, soms luister ik naar een podcast. Vaak vergeet ik de tijd en moet ik een wekker zetten. Ik kan helemaal in mijn landschappen verdwijnen. Als ik zoveel maanden aan één tekening werk, wordt het een vriend. Ik raak een beetje verliefd, het werk is dan mijn gezelschap. Ik hoop dat toeschouwers zien dat de tekeningen echt een deel van mij zijn.”

WORSTELEN MET OPSPATTEND WATER

Op de grote werken zitten wel vijf potloodlagen. Ze zijn nodig om de juiste vormen, dieptes en kleuren te krijgen. Momenteel worstelt Ninet met het opspattende water tussen het lavagesteente op de tekening. “Het stromende water zoals ik het in mijn hoofd heb, is moeilijk om op papier te krijgen. Ik probeer dat overweldigende gevoel van de zee op de Canarische eilanden te verbeelden. Met het juiste licht erbij. Ik ben op deze tekening voor het eerst gaan gummen, dat heb ik nog nooit gedaan. Hier wat kleur weg en daar iets meer erbij. Die balans bepalen gaat helemaal vanzelf. Het is een combinatie van intuïtie, techniek en ervaring.”

De kunstenaar is het liefst zo lang mogelijk bezig met één tekening. ‘Onderweg zijn’ vindt ze bijna belangijker dan het eindproduct. ”Ik geniet van projecten die lang duren. Zolang het werk niet klaar is kan er nog van alles gebeuren. Als een tekening op het einde komt, rek ik dat moment. Ik zeg tegen iedereen dat het nog niet af is. Het werk is pas klaar als ik er een hele dag aan gewerkt heb en niemand de verandering ziet. Ik voel me daarna een beetje leeg en verdrietig. De tekening laat ik nog even in mijn atelier hangen en pas dan is het weer tijd voor nieuw project.” ✶

Ninet is van 8 december tot 14 januari 2024 te zien bij

Galerie KRUIS-WEG68 aan Kruisweg 68 in Haarlem

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Christhilde Klein.

‘Kustgebieden vind ik mooi en interessant’

EEN OPENHARTIG GESPREK MET... SAMIYE

Op zes februari 2023 zag Samiye al vroeg in de ochtend op haar telefoon het nieuwsbericht over de aardbeving in Turkije. Ze las dat in Iskenderun een beving had plaatsgevonden vlakbij haar geboortestad Antakya. Ze schrok, nog niet wetende hoe groot de ellende werkelijk was. De echte paniek kwam pas twee uur later toen haar broer belde. “Niet schrikken”, zei hij tegen haar. “Er is een zware aardbeving geweest in Antakya en onze moeder ligt onder het puin.” “Op dat moment stopte alles in mijn hoofd. Gelijk daarna begon ik me enorme zorgen te maken en voelde me machteloos. Ik was duizenden kilometers van haar vandaan. Niemand in het gebied was nog te bereiken, de stroom was uitgevallen. Ik had geen idee hoe groot de schade was en hoe het met mijn moeder ging. Het was zo chaotisch, vreselijk.”

De aardbeving vond plaats om 4 uur ’s nachts, mensen werden overvallen in hun slaap. Zo ook de zesentachtigjarige moeder van Samiye. Het familiehuis van drie verdiepingen stortte in. Een steunbalk bleef bol over haar heen staan, ze lag klem tussen balk en bed. Het bleek haar redding. Via een buurman ontving Samiye af en toe appberichtjes over de situatie ter plekke. Pas om twee uur ’s middags kreeg ze het bericht dat haar moeder na negen uur

Tijdens de aardbeving in Turkije in februari dit jaar raakte de moeder van Samiye bedolven onder het puin.

Na vier dagen machteloos toekijken in Nederland besloot ze haar moeder op te halen. Vlakbij het getroffen gebied maakte Samiye de tweede zware beving mee. “Ik dacht dat ik doodging.”

‘In 30 seconden raakten mijn ouders alles kwijt’

onder het puin vandaan was gehaald en de ramp had overleefd. “Ze heeft enorm geluk gehad.” Samiye laat een foto zien van de plek waar haar moeder in het ingestorte huis op bed lag.

EEN GROTE RAVAGE

Familie en buren hielpen mee haar moeder uit te graven. Ze had verwondingen aan haar buik en botbreuken in haar benen. Drie dagen lang heeft ze in een auto gezeten terwijl het regende en sneeuwde. Er waren geen ambulances om haar op te halen en het dichtstbijzijnde ziekenhuis was ingestort. Hulpverlening kwam pas na drie dagen op gang. “Het getroffen gebied is twee keer zo groot als Nederland. Familie wilde wel met haar naar een dokter, maar ze konden nergens heen. Auto’s waren kapot of hadden geen brandstof en wegen waren afgesloten door ingestorte huizen.” Ze wijst op een foto van de verwoeste stad. “Daarnaast waren veel mensen in shock. Ze begrepen amper wat er was gebeurd en zochten naar vermisten in de puinhopen. Na vier dagen wachten op hulp wisten kennissen met mijn moeder de stad te ontvluchten. In Tarsus is ze opgevangen.”

Vanuit Nederland volgde Samiye de ontwikkelingen in Turkije op de voet. Na vier dagen machteloos toekijken besloot ze samen met haar broer hun moeder op

te halen. Het weerzien was zeer emotioneel. Ook nu kan ze haar tranen niet bedwingen. “Mijn moeder leek in één week tien jaar ouder geworden. Ze was bont en blauw. Ik zag pijn en verdriet in haar gezicht. Ze was enorm blij dat ze ons zag. Het was zo’n ontroerend moment, dat vergeet ik nooit meer.” Twee dagen daarna is Samiye met haar broer naar Antakya gereden. De stad was één grote ravage. De meeste huizen waren ingestort, andere stonden op omvallen. “Het leek wel oorlog, alles was verwoest. Ik herkende mijn stad niet meer, het was bizar. Er hing overal een lijkenlucht, er werd geplunderd, mensen sliepen op straat en dieren zwierven rond op zoek naar water en eten. Ik wilde helpen, maar kon niets doen. Ik zag hulpverleners keuzes maken wie wel of niet te redden. Ze stopten even bij een ingestort huis en als ze geen geluid hoorden liepen ze door. Degene die in hun ogen niet te redden was lieten ze achter. Het was verschrikkelijk.”

NOOIT MEER ALS VROEGER

Haar oude buurt was zo goed als verdwenen en haar familiehuis volledig ingestort. Samiye heeft meerdere vrienden en kennissen door de aardbeving verloren. “Drie vriendinnen hebben het niet gered, ook de dochter van een van hen, mijn kapper, de bakker, de buurvrouw met haar zoon en de ouders van mijn schoonzus zijn overleden. We zijn heel veel bekenden kwijtgeraakt. Misschien worden het er nog meer, niet iedereen is al teruggevonden onder het puin.”

Vorig jaar keerde haar moeder definitief terug naar Turkije. Ze had ruim veertig jaar in Nederland gewoond en wilde in Antakya van haar oude dag gaan genieten. Het familiehuis hadden ze in de loop der jaren geheel opgeknapt. Tijdens de aardbeving raakten haar ouders in dertig seconden alles kwijt. “Ook mijn vader was in Antakya op het moment van de aardbeving, maar kon op tijd vluchten. Ze hebben nu niets

‘Ons familiehuis is volledig ingestort’

meer. Het is afschuwelijk en niet te bevatten. Het lijkt zo onwerkelijk, ons huis, onze jeugd, onze geschiedenis, al het vertrouwde is weg. Het zal nooit meer hetzelfde zijn als vroeger. Mijn moeder zegt nu al: ‘Ik ga niet meer terug.’”

Volgens Samiye was Antakya een bijzondere stad. Authentiek en nog niet ontdekt door het toerisme. Diverse religies bestonden zonder problemen naast elkaar. “Moslims, christenen en joden leefden samen in harmonie. Ze waren broeders in vrede en liefde. Al die verschillende gebedshuizen in één stad, dat was uniek.” Antakya is ook de stad van de mozaïeken. Samiye legt twee Turkse dakpannen op tafel met daarop een mozaïek van het panorama van de stad. “We hebben deze toevallig vorig jaar meegenomen uit Turkije. Daar ben ik nu zo blij mee. Het is het enige wat ik nog heb van de stad. Tachtig procent van Antakya is weg.” Ze laat ook twee houten koekjesvormen zien. “Hier maken ze combé mee, een lokaal koekje. Als je de stad inreed rook je in elke straat de geur van anijs, een belangrijk ingrediënt.”

REISDOCUMENTEN REGELEN

Na de hereniging met haar moeder in Tarsus begon het regelwerk ter plekke. Er moesten nieuwe reisdocumenten voor haar gemaakt worden, haar paspoort lag onder het puin. Gelukkig had Samiye een kopie. In afwachting van de papieren bezochten ze kennissen in Mersin. Ook zij waren gevlucht uit Antakya. Het appartement bevond zich op de zestiende verdieping. Daar maakte Samiye samen met haar moeder de tweede zware aardbeving mee. “Om een uur of acht begon de lamp boven de eettafel te bewegen.

‘Dat zijn naschokken’, zeiden ze tegen ons. ‘Dat gaat zo over.’ Op een gegeven moment voelden we de vloer onder ons deinen op zestien hoog, vreselijk. Ik voelde me zo bang en onmachtig. Het was vooral erg voor mijn moeder, ze maakte nu voor de tweede keer een aardbeving mee. Vervolgens schommelde het gebouw heen en weer. Ik ging op de grond zitten en omarmde mijn moeder.

Iedereen begon te gillen. Mijn hele leven kwam voorbij, mijn kinderen, de kleinkinderen, mijn partner. Ik ga dit niet overleven, dacht ik. Het was pure doodsangst. De stroom viel uit en de hele stad werd donker, buiten hoorden we sirenes. Opeens raakte iedereen in paniek. Ik heb mijn moeder bij de arm gepakt en zei: ‘We moeten nu naar beneden.’ In het trappenhuis werd er aan alle kanten geduwd. Ik heb mijn moeder ondanks haar verwondingen nog nooit zo hard zien rennen. Binnen vijf minuten stonden we buiten.”

GENIETEN VAN HET LEVEN

Pas in Nederland besefte ze dat niet alleen haar moeder, maar ook zijzelf getraumatiseerd is. In Turkije was ze vooral bezig met het welzijn van anderen. “Ik cijferde mezelf weg, terwijl ik ook slachtoffer ben. Toen ik thuiskwam werd ik zeer emotioneel. Het verdriet is groot, de verwerking en acceptatie gaan langzaam. Gelukkig kan ik erover praten, ik heb mijn werk en andere afleidingen. Mijn moeder kan er nog steeds bijna niet over spreken, de pijn zit diep in haar hart. Slapen gaat moeilijk, in het begin schrok ze telkens wakker in de nacht. Als er iets bewoog dacht ze dat het een aardbeving was. Ik moest haar geruststellen en vertellen dat ze veilig is. Haar traumaverwerking gaat traag.

Ze is die negen uur onder het puin helemaal kwijt. Ze weet niet meer wat er gebeurd is.” Haar moeder woont nu in bij het gezin van Samiye. Ze is iedere dag dankbaar dat ze een dak boven zich heeft en dat ze de kinderen en kleinkinderen regelmatig ziet. “Gelukkig hebben we haar nog bij ons, dat is fantastisch. Haar wonden zijn genezen, maar ze is wel veranderd. Ze wil nu alleen nog genieten van het leven, van de momenten samen met haar familie. Haar wens is in Nederland begraven te worden en niet meer in Turkije. Ook ik sta anders in het leven. Het klinkt misschien sentimenteel, maar ik wil mijn dierbaren het gevoel geven dat ze geliefd zijn. Samen tijd doorbrengen en genieten van wat er wel is en daar tevreden mee zijn. De dood kent geen tijd, het leven kent geen herhaling. Voordat je het weet, is het voorbij.” ✶

De vader van Samiye (53) is in de jaren zestig als gastarbeider naar Nederland gekomen. Het gezin met negen kinderen werd in 1979 in Haarlem herenigd. De oudste zoon bleef in Turkije. Samiye was destijds negen jaar oud. Haar vader werkte bij de NS als monteur. Inmiddels heeft ze zelf twee volwassen kinderen en twee kleinkinderen. Al vijfendertig jaar werkt ze als kapster in Haarlem en omgeving.

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Christhilde Klein.

‘In Antakya leefden moslims, christenen en joden als broeders samen’

Spaghetti

met uit citroenpestoProcida

‘Nonna’ Adriana herinnert zich haar kindertijd: “Mijn moeder maakte deze pesto in de winter, omdat de citroenen dan worden geplukt. In de zomer gingen we dennenappels zoeken en als het dan kouder werd, legden we de pijnboompitten bij de open haard te drogen voor we ze in deze pesto verwerkten. We voegden er peterselie en munt aan toe, omdat basilicum een zomerkruid is, maar dat kun je uiteraard ook gebruiken. En weet je, destijds gebruikten we geen parmezaan – we maakten deze pesto met pecorino.”

De citroenen in dit deel van de wereld zijn groot, zoet en zeer geurig. Amalfi-citroenen (die erg op die uit Procida lijken) zijn tegenwoordig wel goed verkrijgbaar, maar als je gewone citroenen gebruikt, wil je wellicht met de zuurheid experimenteren door de hoeveelheid sap te verminderen en iets meer water toe te voegen. Je kunt ook Meyer-citroenen nemen.

VOOR 4-6 PERSONEN (ca. 100 g ongekookte spaghetti per persoon) Bereiding 30 minuten.

• 3 grote biologische citroenen, liefst uit Procida

• 50 ml citroensap (van ca. 2 citroenen)

• 10 g bladpeterselie (of basilicum)

• 5 g munt

• 1 teentje knoflook

• snuf zout

• snuf gedroogde chilivlokken

• 50 ml extra vergine olijfolie

• 50 g Italiaanse pijnboompitten (of walnoten)

• 100 g parmezaan (of pecorino), geraspt

1 Schil de citroenen. Met een fileermes, dat een flexibel lemmet heeft, kun je het witte deel van de schil goed wegsnijden. Houd de schil op een plank met het witte deel omhoog met een vinger vast en laat het mes met je andere hand horizontaal onder het witte deel glijden (van je vingers weg alsjeblieft!). Zo blijft alleen de gele schil over.

PASTA GRANNIES

Van wie kun je beter leren koken met passie dan van de nonna’s uit de Pasta Grannies? Zij hebben hun hele leven gewijd aan koken, familie en samen genieten. Neem een kijkje in het kloppende hart van de Italiaanse keuken en leer het allerbeste eten uit Bella Italia zelf bereiden. Fontaine Uitgevers, € 29,99.

2 Hak de gele schillen fijn. Zeef de pitjes uit het citroensap. Hak de peterselie, munt en knoflook grof, en maal deze ingrediënten met een snuf zout, de chilivlokken en olijfolie in een keukenmachine fijn. Hak de pijnboompitten grof, doe ze bij het mengsel en maal alles tot een grove pasta. Voeg de helft van de parmezaan toe en maal nog even kort. Proef hoe zuur het is en voeg zo nodig een paar eetlepels water toe.

3 Breng een grote pan gezouten water aan de kook en kook de spaghetti volgens de aanwijzingen op de verpakking. Schep de pesto intussen in een grote slakom. Leng hem aan met een soeplepel heet pastawater om er meer een saus van te maken. Giet de pasta af, maar bewaar een beetje van het kookwater. Hussel de pasta met de pesto en voeg de rest van de kaas toe. Doe er zo nodig meer pastawater bij, zodat de saus de spaghetti lekker bedekt.

IN BEELD

Er is weer veel te doen in Haarlem.

HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.

Bevrijdingspop

Koningsdag

Leidsebuurtfestival Bruis

Swim to fight cancer

Theater aan de Toog

Dijkhonger, een ode aan De Dijk

Herdenkingsconcert

Gespot

Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend plekje.

Fotografie: Linda Llambias.

ALLESVERWOESTENDE JACHT

Aardsvijand is het nieuwste deel in de epische Wilbur Smithsaga van de Courtney-familie. Paul Courtney kijkt toe hoe zijn moeder naar de guillotine wordt gebracht en weet dat hij er alles aan moet doen om aan hetzelfde lot te ontsnappen. Paul voegt zich bij het leger van Napoleon en wordt naar Egypte gestuurd. Maar hoever zal hij gaan om te overleven –in een wereld die in brand staat en waarin zich in elke hoek verraders verschuilen? Xander Uitgevers, € 22,99.

Uitgelicht

Als de in Heemstede geboren Merijn de Boer in 2011 een advertentie leest waarin een reis naar Suriname wordt aangeboden, reageert hij meteen. De reis is bedoeld om meer bekendheid te creëren voor het leven en werk van de Surinaamse schrijver Albert Helman. De meeste andere deelnemers hebben nog nooit van Albert gehoord en zijn ook niet van plan daar iets aan te veranderen. Wel willen ze graag gratis op vakantie naar Suriname.

De reis gaat van Paramaribo, over de rivier, tot diep in de binnenlanden. Sommige groepsgenoten zijn enigszins apart, zoals de professor en operaliefhebber André, de overspannen vader Julius en het echtpaar Tonnie en Sjors, dat zichzelf als avonturiers ziet.

Het Surinamedagboek beschrijft een wekenlange expeditie in het kielzog van een vergeten schrijver. Het is een boeiend en uitermate vermakelijk verslag van een groepsreis met alle ongemakken die daarbij horen. Tegelijk is het een onvergetelijk liefdesverhaal en een ode aan de schoonheid van het Surinaamse binnenland. Querido, € 23,99.

HAARLEMSE NIEUWE

MANNEN UIT MIJN LEVEN

Het zullen rond de honderd en tweehonderd mannen zijn die Joost Prinsen heeft vervloekt in de afgelopen twintig jaar. In een aantal tijdschriften en in Haarlems Dagblad zette hij portretten neer van onder anderen Joe Biden, Nico Haak, Thierry Baudet en Paul Witteman. In Een bevoorrecht mens deelt hij zijn honderd beste portretten opnieuw.

Nijgh & Van Ditmar, € 18,50.

TIJD VOOR DE TUIN

In de verhalen van Nicolien Mizee speelt de natuur, en de tuin in het bijzonder, een belangrijke rol. Of het nu om de tuin als lusthof gaat, als decor voor sisyfusarbeid of als pleidooi voor het kleine leven, in Het paradijs laat de Haarlemse zien dat de tuin ons vooral veel over onszelf leert. Zeven geestige en fijnzinnige verhalen, over twee blauwe bessenstruiken, een tuinfeest, over identiteitsloze tuinkleding en de hagenpreek van een alternatieve genezeres. Nijgh & Van Ditmar, € 13,99.

Alle boeken op deze pagina’s zijn verkrijgbaar bij De Vries Van Stockum.

TAST IN HET DUISTER

Wat houdt zich schuil in de hoeken van de geschiedenis? Kun je dat blootleggen, en wat gebeurt er dan?

Bewijs van bewaring is een zoektocht naar wat verzwegen werd en wat zich bewust verborgen hield. De Haarlemse Iduna Paalman zoekt in archieven, getuigenissen en vrouwelijke ervaringen en probeert poëzie adem te geven. Querido, € 17,99.

De keuze van De Vries Van Stockum

ZOEKTOCHT

Deze heerlijke collectie van meer dan 100 woordzoekers is speciaal voor jou bedacht om je woordenschat op te frissen, of te vergroten als je net bent begonnen met Italiaans leren. Woordzoeker Italiaans bevat Italiaanse woorden en zinnen met daarnaast de Nederlandse betekenis. Elke puzzel heeft zijn eigen onderwerp, zoals begroeten, de weg vinden, uit eten gaan, winkelen en nog meer fascinerende aspecten van de Italiaanse cultuur. BBNC Uitgevers, € 14,99.

CHARME EN CHAOS

Bert Visscher houdt van Italië, maar als hij een tweede huis koopt ontstaan er wat scheurtjes in de liefde. Onbezorgd geniet hij tijdens vakanties van alles wat dit land te bieden heeft. Dat is tot zijn vrouw en hij hun handtekening zetten onder het koopcontract van hun tweede huis nabij Napels. In Italianen kunnen niets leren Bert en zijn vrouw de chaos te omarmen. Uitgeverij Brandt, € 17,50.

KRITISCHE TIJDEN

Het licht van de lente speelt zich af in een arm dorp in Italië. Giacomo en zijn familie leiden een schamel bestaan. Mannen vertrekken uit het dorp, op zoek naar inkomen. Als de oorlog uitbreekt blijven enkel de vrouwen en kinderen achter. Giacomo’s grootvader wordt in de oorlog alleen maar rijker dankzij zijn pruikenhandel. Hij vraagt zijn kleinzoon hem te helpen door de achtergebleven vrouwen te overtuigen hun haar te ruilen tegen stoffen, gebruiksvoorwerpen en kleine geldbedragen.

A.W. Bruna Uitgevers, € 22,99.

BONDGENOOT

Adolf Hitler wordt door Mussolini ontvangen voor een bezoek aan Rome, Napels en Florence op 3 mei 1938. Weken eerder heeft Hitler de Anschluss van Oostenrijk afgekondigd en Mussolini bereidt zich voor op de afkondiging van een rassenwetgeving. Toch zijn er vele Italianen die hopen dat er een einde komt aan de machtswellust van de twee regeringsleiders. In M - De laatste dagen van Europa neemt Antoni Scurati je mee naar het hoogtepunt van zelfbedrog in fascistisch Italië. Park Uitgevers, € 24,99.

BUONO

Auteur Vicky Bennison verzamelde hartverwarmende recepten van Italiaanse grootmoeders. In Pasta Grannies: comfort cooking leer je hoe je authentiek Italiaans eten op tafel zet waar iedereen van zal genieten. Ontdek Pina’s kastanje-gnocchi met walnotenpesto of maak het favoriete recept van Marietta, die enkel ingrediënten gebruikt uit haar eigen moestuin op het Calabrische platteland. Park Uitgevers, € 29,99.

Jeltjes favoriete boek

ONEINDIG GEESTIG

Heerlijke bundel vol geestige en aangrijpende verhalen die zich allemaal in Italië afspelen. Personages worden geconfronteerd met hun rol in het bestaan doordat het leven een plotselinge wending neemt. Meesterverteller Jess Walter op z’n best. De verhalen in Engel van Rome zijn adembenemend en onvergetelijk. Zoals een tienermeisje dat worstelt met de les van haar beeldschone, overleden moeder, een echtpaar op leeftijd van wie gesprekken worden afgeluisterd door een schrijver, of een volwassen zoon die zich gedwongen ziet om keer op keer uit de kast te komen tegenover zijn demente vader. Uitgeverij Marmer, € 24,99.

JELTJE DE VRIES Directeur De Vries Van Stockum

Spring is here – Colour up your life!

Laat de lente je leven kleur geven. De We. SEE is net zo uniek als jij.

Kies uit drie unieke kleuren voor jouw We. SEE TV: Aqua Blue, Storm Grey of Coral Red - je vindt de kleur die perfect bij jou en je stijl past.

Drie inspirerende kleuren - voor al je facetten.

we-by-loewe.com/nl

waar je kwaliteit beleeft