Marcel Lee Redactie Joost Dobbe, Franklin van der Erf, Jonne van der Fange, Meta van der Meijden, Linda Llambias, Daan Ruijter en Gerda Warmerdam Advertentieverkoop Redactie HRLM
Administratie Romijn Bedrijfsadvies
Distributie Redactie HRLM en De FietsKoerier Raad van Advies Ella Blommaert-Zander, Hans Romijn, Bernt Schneiders en Baud Schoenmaeckers.
Aan deze HRLM werken mee
Jos Ahlers, Michaëla Bijlsma, Jolanda Beyer, Marc de Beyer, Dolly Bellefleur, Falco Bloemendal, Eric J. Coolen, Julia Coolen, Mylou Frencken, Madelon Griekspoor, Warry van der Leen, Haya Maëla, George Moormann, Gerard Tamminga, Henk Tijbosch en Paula Zuidhof.
Druk: Printal AS
Redactie-adres Lange Boogaardstraat 8 zwart, 2011 WV Haarlem, (023) 551 1227, post@haarlemse-stadsglossy.nl, www. hrlm-online.nl en volg ons ook op www.facebook.com/haarlemsestadsglossy en Instagram @haarlemse_stadsglossy.
Mediapartner van Bevrijdingspop Haarlem, Theatergroep Eglentier, Project Fors, Theater De Liefde, Productiehuis de Verbinding.
Samenwerking met Het Ampzing Genootschap, COC Kennemerland, Kunstlijn Haarlem, Noord-Hollands Archief, Nieuwe Gracht Producties en de Zingende Zaag.
Verspreiding Haarlem, Spaarndam, Heemstede, Overveen, Bloemendaal, Aerdenhout en Hoofddorp.
Gratis verkrijgbaar bij Onze adverteerders, VVV Haarlem, bibliotheken, lees- en wachtruimtes, Primera, Ako, Bruna en Cigo.
Welkom
Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en haar hondje heet Saartje.
Haarlem zit niet stil
We kijken terug op een mooie periode waarin we Koningsdag, de 4 meiherdenking en het 5 mei-Bevrijdingspopfestival hebben mogen beleven. Tijdens deze dagen hebben we stilgestaan bij 80 jaar vrijheid, een mijlpaal die ons eraan herinnert hoe kostbaar onze vrijheid is. Met trots kunnen we zeggen dat we samen met een enthousiast team hebben gewerkt aan het magazine 80 Jaar Vrijheid | Haarlem. Op pagina 111 vind je een kleine impressie van de lancering, een mooi aandenken aan deze bijzondere gelegenheid.
Hoewel 4 en 5 mei inmiddels achter ons liggen, blijft onze vrijheid – zeker in deze roerige tijden – een voortdurende uitdaging. Het is belangrijk dat we daar blijvend aan werken, zodat de vrijheid die we koesteren niet vanzelfsprekend wordt.
Ook Teylers Museum blijft niet stilzitten. Ze zijn altijd bezig met het ontwikkelen van nieuwe, vernieuwende tentoonstellingen. Wat ze precies gaan doen, lees je op pagina 8. Marc de Beyer raakt niet uitgepraat over de plannen en ideeën die er liggen, dus zeker de moeite waard om te bekijken!
En wist je dat het alweer honderd jaar geleden is dat Thijsse’s Hof haar deuren opende? Arjen Overbeek vertelt er meer over op pagina 42. Een mooie herinnering aan een stukje geschiedenis dat nog altijd leeft.
Daarnaast nemen we op pagina 84 een kijkje in de Kweektuin, een bijzonder en openbaar stadspark. Het is een plek waar natuur en stad samenkomen, en zeker een bezoek waard!
Kortom, er is in Haarlem veel om trots op te zijn en nog veel om naar uit te kijken!
Laat ik er maar eerlijk voor uitkomen: ik ben behoorlijk woke.
Volgens mij wordt de maatschappij een stuk leefbaarder als we een beetje rekening houden met mensen die ‘anders’ zijn.
En volgens mij is het geen schande je gedrag een beetje aan te passen aan die ander. Vroeger heette dat empathie, of fatsoen, of beleefdheid, of ridderlijkheid. Noem het wat je wilt. Tegenwoordig noemen we het ‘woke’.
Zoals Jane Fonda recentelijk zei: “Woke just means you give a damn about other people.”
‘Woke’ is een verbastering van het Engelse woord awake. Het betekent eigenlijk dat je je ogen hebt geopend voor ongelijkheid en onrecht. Dat je ‘ziet’ waar het nog niet klopt. Het betekent ook dat je verder kijkt dan je eigen beperkte neus lang is. Dat je toegeeft dat je niet altijd snapt dat dingen die voor jou heel normaal zijn voor iemand anders beledigend of zelfs bedreigend kunnen zijn. Veel meer is het niet.
Wat kan mij het schelen dat iemand liever wordt aangesproken met ‘hen’ of ‘zij’ in plaats van met ‘hem’ of ‘haar’. Het verandert niets aan hoe ik naar mezelf kijk. Het is geen reden me aangevallen te voelen. Het is alleen ‘anders’ dan ik gewend ben. En ‘anders’ is altijd een beetje moeilijk. Voor iedereen.
Dat ik ‘hen’ vreemd vind (en taal-technisch heel lelijk) is gewoon mijn particuliere probleem. Ik moet mezelf dan even inpeperen dat ik niet de waarheid in pacht heb. En hoeveel moeite is het daar rekening mee te houden, die paar keer dat je dit tegenkomt in je leven?
Waar het volgens mij misgaat, is dat we de uitwassen van woke-
Jos Ahlers
is naast schrijver, spreker en acteur ook ondernemer.
activisme bestempelen als de definitie van woke. Als je het gevoel krijgt de hele dag op eieren te moeten lopen omdat je je moet houden aan een lange lijst ‘woke-eisen’, ben je er snel klaar mee. En als mensen tomatensoep gooien naar de Mona Lisa of zich vastlijmen aan een talkshow-tafel, dan is dat gewoon stompzinnig gedrag.
Wat ook niet helpt is het haatdragende geschreeuw van de ‘anti-woke-beweging’. Goedbeschouwd is dat dus een beweging die af wil van empathie en ridderlijkheid. Aanhangers van deze club voelen zich bedreigd door wat ze noemen de linkse klimaatelite die hun genderdictatuur probeert door te drukken. Overigens, het is grappig dat mensen die streven naar meer gelijke kansen ‘elite’ worden genoemd. Die dingen staan namelijk haaks op elkaar.
Thuis heeft iedereen gender inclusieve toiletten, maar als ze worden ingesteld op scholen luidt dat blijkbaar het einde van de beschaving in. Ongeveer 20% van de Nederlandse bevolking is van kleur. Is het dan raar daar een beetje rekening mee te houden?
Ik begrijp werkelijk niet waar deze mensen zo bang voor zijn.
Ik ben woke, en daar schaam ik me niet voor. Maar ik geloof ook in nuance, in zachtheid, in elkaar ruimte geven. En ik snap ook (uit eigen ervaring) dat veranderen moeilijk is. Dat het nog vaak mis gaat. Dat mijn goede intenties niet automatisch ook zo worden herkend. Dat we soms ‘hij’ of ‘zij’ zeggen tegen een ‘hen’. Of dat we even niet snappen welk toilet we wel of niet mogen gebruiken. Maar juist in dat ongemak schuilt de oplossing. Als je ongemak voelt, valt er blijkbaar iets te leren. En wie zich nooit ongemakkelijk voelt, leert dus nooit iets. Lijkt mij een gemiste kans.
In gesprek met...
MARC DE BEYER
directeur Teylers Museum
‘Het ontdekken van de wereld staat
centraal’
Marc de Beyer is drie jaar directeur van Teylers Museum. Zijn doelen zijn nog steeds dezelfde als bij zijn aantreden. Hij zet in op een fysiek en inhoudelijk toegankelijk museum voor iedereen, ongeacht afkomst en achtergrond. “Onze missie is jouw blik te verruimen en je wereld te vergroten.”
Daarnaast wil hij het concept van het museum verduidelijken. “We richten ons niet alleen op tentoonstellingen, het museum is op zichzelf al een unieke plek.”
Al snel na zijn studie kunstgeschiedenis kwam Marc terecht in de museumwereld en is niet meer vertrokken. Hij werkte in verschillende functies bij onder meer het RKD – Nederlands
‘Teylers Museum legt altijd een verbinding tussen verleden en heden’
Instituut voor Kunstgeschiedenis, de Koninklijke Verzamelingen en Museum Catharijneconvent. Daarna was Marc directeur van Museum Gouda. Sinds januari 2022 is hij directeur van het oudste museum van Nederland.
Wat had je drie jaar geleden voor ogen met het museum?
“Mijn doelen zijn eigenlijk nog steeds dezelfde. Ten eerste wil ik het begrip van dit museum verbeteren. In 2024 kregen wij een 8,5 van onze bezoekers, wat uiteraard een fantastisch cijfer is. Mensen hebben hier een fijne tijd. Tegelijkertijd weet ik zeker dat 98 procent naar buiten loopt zonder enig idee te hebben wat het verhaal is van dit museum, waarom er fossielen liggen of natuurwetenschappelijke instrumenten. Teylers was natuurlijk ooit een onderzoeksinstituut. Mijn doel is ons verhaal en de huidige relevantie van de collectie aan de bezoeker te laten zien. Dat doen we onder meer door het tonen van hedendaagse kunst in dialoog met onze historische objecten.”
“Mijn tweede doel is het publiek verbreden met jongere mensen en met mensen met verschillende achtergronden. De meerderheid van de bezoekers van Teylers bestaat uit de klassieke museumbezoeker, voornamelijk de museumkaarthouder. Dat heeft van oudsher natuurlijk te maken met interesse, geld en opvoeding. We hebben drie persona’s ontwikkeld: Maurits, Floor en Nikki. Alle drie hebben ze eigen drijfveren om naar een museum te komen, ze kunnen
zowel man als vrouw zijn. We bedenken wat voor deze persona’s interessant en leuk is. Maurits is de klassieke museumbezoeker die zijn kinderen of kleinkinderen meeneemt als onderdeel van hun opvoeding. Kosmopoliet Floor is begaan met de wereld, ze wil echt iets leren in een museum en verwacht ook dat wij stelling nemen. Nikki gaat ook graag naar een museum, maar museumbezoek staat voor haar gelijk aan shoppen met vriendinnen of een bezoek aan een pretpark met de kinderen. De eerste twee groepen weten we vrij goed te bedienen. We zetten nu vooral in op Nikki. We merken dat het werkt. In de zomer trekken wij nu meer bezoekers in het profiel Nikki dan andere musea in Nederland.”
Hoe komt dat?
“Dat heeft te maken met doel drie. We richten niet alleen al onze pijlen op tentoonstellingen. Teylers Museum is op zichzelf al een unieke plek. We hebben onze unique selling points meer naar buiten
gebracht. Teylers is het oudste museum van Nederland en een heel ander museum dan de meeste. Een bezoek is als een reis in de tijd met linkjes naar de actualiteit.
Op #MuseumTok stonden wij vorig jaar op nummer twee van te bezoeken musea in Nederland. Corpus in Leiden stond op de eerste plaats. Onze boodschap werkt dus ook voor volgende generaties. Generatie Z bijvoorbeeld heeft behoefte aan authentieke belevingen. Deze jongeren zitten de hele dag op hun mobiel, maar zijn ook op zoek naar ‘echte’ zaken. Ons museum biedt zo’n authentieke beleving. Dat zal altijd zo blijven, daarnaast moet Teylers wel relevant zijn. Om nieuwe groepen bezoekers te trekken, geven we onze tentoonstellingen anders vorm.
De expositie Yalla Yalla zie je in Egypte van begin dit jaar was daar een voorbeeld van.”
Wat was daar anders aan?
“De tentoonstelling ging over de vrij onbekende 19de-eeuwse schilder Willem
‘Het
koloniseren van het heelal is steeds meer een thema’
de Famars Testas. Hij was één van de eerste schilders die naar de Arabische wereld trok en schilderde wat hij daar zag. Samen met een van oorsprong Egyptische, maar nu Nederlandse acteur en theatermaker zijn we een dialoog aangegaan met zijn kunst. Willem heeft een dagboek nagelaten.
We weten waar hij is geweest, wat hij dacht en ervoer. Onze conservator die de tentoonstelling mede vorm gaf, ging samen met de gastcurator naar Egypte om de plekken te bezoeken die de schilder noemt.
Ze bespraken samen het Egypte van de 19de eeuw ten opzichte van het Egypte van nu. De tentoonstelling was vormgegeven als een soort reis. We hebben er ook een podcast bij laten maken, een ‘podwalk’.
De tekeningen en schilderijen kregen door deze vernieuwende wijze van exposeren veel meer hedendaagse context.”
Is de huidige expositie Kosmos, hedendaagse kunst gecombineerd met wetenschap, ook een voorbeeld van anders vormgeven?
“Het is een voorbeeld van onze zoektocht naar het verbeteren van het begrip van het museum. Dat kan praktisch door ons verhaal te vertellen met teksten of met een audiotour, maar het kan ook intuïtiever.
Bijvoorbeeld met hedendaags kunst. Sinds de oprichting van het museum is de kosmos altijd een belangrijk onderdeel geweest, het onderzoek naar het heelal. Boven op de Ovale Zaal zit de Sterrenwacht en we hebben onder meer een beroemde telescoop van William Herschel. We vertellen
ons verhaal met linkjes naar het heden, zoals de sculptuur Nonfunctional Satellite van Trevor Paglen die in de Ovale Zaal hangt. Het is een rechtstreeks commentaar op de vele satellieten die tegenwoordig in het heelal rondcirkelen. Hoe relevant wil je het hebben, denk aan Musk en al zijn Starlink-satellieten.”
“In onze tentoonstellingen leggen we altijd een verbinding tussen verleden en heden en zetten het ontdekken van de wereld centraal. Onze missie is jouw blik te verruimen en je wereld te vergroten. Er staan fantastische planetaria in onze collectie die laten zien hoe de planeten ten opzichte van elkaar bewegen. Teylers Museum is van origine een onderzoekscentrum. Wij zullen nooit zomaar een moderne kunsttentoonstelling samenstellen. Juist die unieke dialoog tussen het oude verhaal, onze collectie én hedendaagse kunst in originele vitrines en historische zalen maakt de exposities zo goed en spannend.”
In oktober start een tentoonstelling over Michelangelo. Waarom hebben jullie voor hem gekozen?
“Vanaf het begin verzamelde het museum hedendaagse én oude kunst. Het creatieve proces is niet ondergeschikt aan het wetenschappelijke, was de gedachte. In 1790 kocht het instituut voor tienduizend gulden zeventienhonderd tekeningen waaronder tweeëntwintig exemplaren van Michelangelo. Dat was echt een gouden greep.
De tekeningen van de kunstenaar zijn voor een groot gedeelte voorstudies voor de
Sixtijnse Kapel. Bijvoorbeeld de hand van God bij de schepping van de aarde voor het centrale paneel in de kapel. Die zit gewoon in onze collectie, echt absoluut top.”
Wat wordt bij deze expositie de link met de actualiteit?
“De tentoonstelling heeft als titel De mannen van Michelangelo. De focus ligt op de relevantie van het mannelijk lichaam in zijn kunst. We hebben een tekening van God, die een arm om Eva slaat. Eva is jaloersmakend gespierd, daar ligt duidelijk een mannenlichaam aan ten grondslag. De hele Sixtijnse Kapel is vol geschilderd met naakte mannen.
Adam ligt er ook bij als een fantastische gespierde, mooie man geschapen naar het evenbeeld van God. De perfecte schepping. Hoogstwaarschijnlijk was Michelangelo homoseksueel. Hij had duidelijk een voorkeur voor het mannenlichaam. De link naar het heden is bijvoorbeeld de
discussie momenteel over wie je mag zijn in Amerika. Trump sluit bepaalde groepen mensen uit. In de tentoonstelling belichten we deze onderwerpen vanuit verschillende gezichtspunten. We hebben er onder andere een personal trainer bij betrokken. Hij traint modellen die op de voorkant van Men’s Health staan. Heel TikTok staat vol met afgetrainde lichamen. Ik zie ze zelf in de sportschool, van die opgepompte gastjes van 16 jaar. We bekijken het vanuit het perspectief van een vrouwelijke katholiek en haar religieuze achtergrond en die van een feministe die reageert op mannelijke dominantie. We vliegen het onderwerp breed aan en tegelijkertijd wordt het een kunsttentoonstelling. Het zijn fantastische tekeningen, daar moet de bezoeker natuurlijk wel van kunnen genieten.”
Je bent in gesprek met een sterrenkundige en een theatermaker
over het oprichten van een ambassade van de maan. Wat is het idee daarachter?
“Het koloniseren van het heelal en van planeten is steeds meer een thema. Kijk naar de exponentiële groei van satellieten in de ruimte en radicale ideeën zoals die van Musk om op Mars te gaan wonen. Er zijn ook plannen voor toerisme en mijnbouw op de maan om kritieke mineralen te delven. We slopen eerst onze eigen planeet en gaan vervolgens verder met de maan. Sterrenkundige Marc Klein Wolt en theatermaker Marjolein van Heemstra bekommeren zich om het lot van de maan en hebben ons benaderd om samen een ambassade van de maan op te richten. Ik vind het een onwijs goed initiatief. Hoe kunnen we het beste met de maan omgaan zonder er misbruik van te maken? Als museum mogen wij soms best stelling nemen, dus we doen hier graag aan mee. Je ziet
‘Michelangelo had duidelijk een voorkeur voor
het mannelijk lichaam’
steeds meer initiatieven om de natuur rechten te geven, dan heb je een vertegenwoordiger nodig. In dit geval een ambassade van de maan. Oud-astronaut
André Kuipers heeft toegezegd bij de oprichting betrokken te willen zijn. In juni gaan we met z’n allen verder in gesprek.”
Ten slotte, wat is het belang van Teylers museum voor Haarlem?
“Haarlem is gezegend met fantastische musea zoals Frans Hals Museum en Verwey Museum. Teylers is daar ook één van, het museum vertelt een wezenlijk onderdeel van de geschiedenis van Haarlem en is een inspirerende plek. Samen met fijne collega’s die met ongelooflijk veel passie voor het museum werken, proberen we zo goed mogelijk dit erfgoed aan volgende generaties door te geven.” ✶
ZO Haarlems
HAARLEMS THEETJE
Een van de kruidenmengsels van drogisterij Van der Pigge is de Haarlemse Hofjes kruidenmix. Gebruik deze kruiden als thee, of tisane (zoals ze in Frankrijk zeggen). De mix is geïnspireerd op de Haarlemse Hofjes.
Wist je dat Haarlem maar liefst 21 hofjes heeft?
Gooi wat net gekookt water op de Hofjeskruiden, en waan je in een rustig Hofje, op een stoeltje in het prille voorjaarszonnetje, terwijl de kat van de buren langsloopt en je afgesloten zit van de ruis van de stad.
In de thee zit een fijne combi van bloemen, denk aan: lavendel, goudsbloem, kamille, sleutelbloem, roos, toorts, vlierbloesem, lindebloesem en oranjebloesem. Verder bevat de kruidenmix onder meer engelwortel, pepermunt en marjolein.
Te koop bij Van der Pigge voor € 9,95.
DIT WIL JE TOCH HEBBEN?
Als echte Mug wil je natuurlijk pronken met een tas die je trots maakt op je eigen stad!
Deze prachtige tas is nu verkrijgbaar bij het VVV, en dat al vanaf € 16,95.
Een must-have voor iedereen die van Haarlem houdt!
VDRTJ TD
Karbonkel
Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog.
Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...
De Tijdmeter. Wie kende hem niet? Op een onopvallende plek in de stad, tussen gewone winkels en woonhuizen waarlangs auto’s, bussen, fietsers en andere verkeersdeelnemers zich haastten naar hun bestemmingen, vaak nauwelijks of met tegenzin acht slaand op overstekende schoolkinderen en elkaar, was daar heel soms een groepje Japanse toeristen, die, in een ongemakkelijke kluit op de smalle stoep, foto’s trachtten te maken van wat zich boven hun hoofden afspeelde: het tingeltangelklokwerk van De Tijdmeter. Wereldberoemd blijkbaar, maar in eigen stad niet echt geëerd. Ook ik woonde (en verbleef) er te vaak te dichtbij om de bijzonderheid van het uit de hand gelopen draaiorgel op juiste waarde te schatten. Hetzelfde gold ook al die jaren voor het Bloemencorso en het binnen mogen roken in mijn iets verderop gelegen stamcafé(s) – je weet pas wat je mist als het weg is.
Toch kwam ik er een enkele keer binnen. Drie keer, om precies te zijn: de eerste keer om een wandklok te bestellen, de tweede keer om te vragen of-ie al klaar was, en de laatste keer om het uurwerk mee te nemen. Op zich net zomin opmerkelijk als het verlaten van de kruidenier met een ons kaas, maar binnengaan in De Tijdmeter leverde een onverwachte, mij enigszins verpletterende ervaring op: volledig omgeven door in alle toonsoorten tikkende, tringelende en koekoekende klokken kon je uitgerekend daar niet zien hoe laat het was. Een unieke, filosofisch paradoxale gewaarwording, waarvan ik jarenlang zeker wist dat je die alleen in klokkenwinkels kon meemaken. En toen kwam het internet. En de ‘sociale media’. Er is al genoeg geschreven over de vele mogelijkheden en onmogelijkheden van deze waardige, nóg wereldbredere opvolger van de courant, de radio en de televisie als opinieweergever en –maker natuurlijk, maar wat mij sinds enige tijd opvalt, en vult met een sterk Tijdmetergevoel, is dat tegenwoordig zo ongeveer iedere post die iets laat zien (of roept) over dingen waar we vroeger met z’n allen blij van en trots op waren, er ogenblikkelijk uit alle windstreken lieden gaan
lopen roepen ‘dat het allemaal niet waar is’. Elk filmpje van NASA over de landingen op de maan, of beeld van de avonturen van inmiddels onvoorstelbaar ver het heelal ingetufte sondes, wordt meteen neergesabeld, waarbij de ‘experts’ er vooral de nadruk op willen leggen hoe NASA ons ‘al jaren voorliegt’ en, blijkbaar in samenwerking met miljoenen in die sector werkende mannen en vrouwen én de voormalige concurrentie in de ‘space race’, de ‘leugen’ in stand tracht te houden. Wat, gezien de enorme hoeveelheid mensen die daar dan van af moeten weten, inderdaad een indrukwekkende operatie zou zijn.
Enige nadere bestudering van deze dasniewaarroepers leert ons, dat ze – los van het feit dat ze, voor zover daartoe gerechtigd, zonder uitzondering op Donald Trump hebben gestemd – meestal een zeer gegronde reden hebben voor het rigoureus afwijzen van maanlandingen en deep space-exploraties: de maan bestaat namelijk niet. Net als de zon. En het heelal. We leven op een platte aarde, omgeven door een soort stolp, die ze ‘firmament’ noemen. En in dat plafond staan, net als thuis, lichtjes. Waar je, anders dan thuis, niet bíj kunt. Opvallend daarbij is het grote aantal ‘patriottische’ Amerikanen. Mannen en vrouwen die nog niet zo lang geleden zonder twijfel zeer trots waren op wat hun land bereikt had, in de ruimte. Maar nu, gezwicht door het jarenlang met uitsluitend gelijkgestemden uitwisselen van ‘kennis’ over het demonische karakter van alle voorgaande regeringen, tot de conclusie zijn gekomen dat hun eigen heldendaden bedrog waren.
Gelukkig heeft de nieuwe BFF van de nieuwe Grote Leider grootse plannen in die ruimte. Ik ben erg benieuwd hoe de Ontkenners zullen reageren als die Eagle has landed
Je hoeft tenslotte niet per se een uurwerk te dragen om te weten hoe laat het is…
Op naar de zomer!
Ken je de prachtige boeketten van Studio ROOF al?
De organische vormen en kleuren van bloemen hebben kunstenaars door de eeuwen heen geïnspireerd. Bij Studio ROOF hebben ze zich laten inspireren door de meesterwerken van Van Gogh, Gustav Klimt en William Morris, en deze vertaald naar driedimensionale boeketten.
Deze boeketten verwijzen naar de originele werken, maar zijn tegelijkertijd uniek op hun eigen manier. Geef jezelf of een dierbare een boeket cadeau dat verwijst naar een meesterwerk en nooit verwelkt!
Hun uitgangspunt is papier, een materiaal met eindeloze mogelijkheden. Laat je fantasie de vrije loop en de kartonnen producten komen tot leven: maskers, vogels, insecten, steden, zeedieren, aardbewoners en nog veel meer. Ze vertellen verhalen over de schoonheid van de natuur, fantasie, kunst en mensen.
Omdat de natuur een belangrijke rol speelt in hun verhaal en hun dagelijks leven, worden de producten gemaakt van gerecycled karton en geverfd met plantaardige inkten. Dat is hun manier om bij te dragen aan het milieu.
Dutch Cookie
Een likeurtje met de verfijnde smaak van een puur oer-Hollands product: de stroopwafel. Een heerlijk stroperig likeurtje voor zomaar tussendoor of eentje die je in een cocktail kunt combineren. Wat dacht je bijvoorbeeld van een Flying Dutchman, Dutch Hot Chocolate of de Dutch Coffee?
LAAT JE VERRASSEN MET
EEN LUNCH VOOR TWEE
Kom gezellig lunchen met je date en bestel een lunch voor twee. Een heerlijk plankje, door de chef-kok samengesteld. Met van allerlei heerlijks en in een dagelijks wisselende samenstelling.
Bij Jansje wordt alles samen met de medewerkers uit de dagbesteding huisgemaakt. De lunchgerechten, maar ook de koeken, taartjes en zoete hapjes voor cateringopdrachten. Alles met elkaar bedacht en geoefend. Uiteraard wordt daarbij ook gekeken naar de haalbaarheid voor iedereen.
Zo kunnen ze bij Jansje iedereen voldoende leerdoelen bieden.
Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.
BOEKHANDEL BLOKKER IN HEEMSTEDE BESTAAT 70 JAAR!
Op 31 mei 2025 wordt dat gevierd met een paar mooie activiteiten.
Om 11.00 uur is de boekpresentatie van Buitenstaanders in brieven – een briefwisseling tussen Renate Dorrestein en Alex Boogers. Dit boek is mede verschenen ter gelegenheid van dit jubileum, door de warme band van de twee schrijvers met de boekhandel.
Om 14.00 uur is er een interview met Rosita Steenbeek over haar nieuwe boek Over antieke wegen – een pelgrimage. (reserveren gewenst via info@ boekhandelblokker.nl)
Het hele verdere jaar zullen er nog feestelijkheden plaatsvinden. In juni zal er een inzamelingactie zijn, met verkoop waarbij de gehele opbrengst gaat naar het Hospice.
Op zondag 28 september is er een groot kinderboekenfeest met Kevin Hassing, Levina van Teunenbroek en Simon van der Geest.
Voor meer informatie: www.boekhandelblokker.nl
KAN TEGEN EEN STOOTJE!
Deze ruime en unieke toilettas is vervaardigd van geplastificeerd katoen, wat zorgt dat de tas waterafstotend en vuilwerend is. Het heeft een opvallende rits: oranje, maar met een zwarte runner in plaats van de gebruikelijke oranje, zorgvuldig samengesteld door Mrsdejong.
De toilettas (formaat: 30x18x10 cm) bestaat uit vier lagen: een waterafstotend buitenkant van geplastificeerd katoen, fibrefill voor extra bescherming, plakvlieseline voor extra stevigheid en een aquagroene voering met witte kleine sterretjes van 100% katoen. Op de voering zijn twee kleine binnenvakjes gestikt, precies passend voor een vierkant zakspiegeltje.
Te koop voor € 21,95 via www. Mrsdejong.nl
Zomer actie
4 GANGEN ALL- IN BIJ DE ZEEUW!
De zomer is weer in aantocht en dit betekent een ongekend mooi aanbod van prachtige producten. Om dit met u te vieren kunt u in mei en juni genieten van een heerlijk 4 gangen all in menu voor maar € 99.- per persoon! Dit speciale menu is beschikbaar op donderdag en vrijdag voor het diner en voor de lunch op zondag.
inbegrepen: amuse | 4 gangen I mousserend of non-alcoholisch aperitief | water | bijpassende wijnen I koffie of thee met friandise
Maak uw reservering via de speciale ticket op onze website www.restaurantdezeeuw.nl
140 jaar jubileum
Tennisvereniging HLTC, de oudste tennisclub van Nederland, viert dit jaar haar 140 bestaan en dat wordt met allerlei feestelijke momenten gevierd. Een van de lustrumactiviteiten is een clinic onder leiding van Jacco Eltingh op 5 juli. Een bijzondere clinic voor de junioren en de senioren met een afsluitende BBQ en een Pubquiz.
HLTC | Emauslaan 8 www.hltc.nl
HIER WORDT JE VROLIJK VAN!
Met deze Birdbox heb je het geluid van vrolijke vogeltjes in huis.
Te koop voor € 49,- bij de Wereld van Jansje
ITALIAANSE WINKEL
SOGNO DI PASTA
OPENT OP EEN NIEUWE LOCATIE
Na negen jaar in de vertrouwde Zijlstraat, heeft Sogno di Pasta een nieuwe winkel geopend. “We dachten al een tijd na over een verbouwing of vernieuwing van onze winkel om meer ruimte te creëren voor onze Italiaanse producten.” Dat is dus gelukt! De nieuwe winkel is lichter en ruimer, en de positieve reacties stromen binnen.
Naast ons uitgebreide assortiment van wijnen, pasta’s, koekjes, olijfolie en andere Italiaanse delicatessen, hebben we nu ook weer ruimte voor prachtig Italiaans servies. Eigenaren Patrick en Filip zijn blij met hun nieuwe winkel. Kom langs en bewonder het resultaat zelf.
Sogno di Pasta, Zijlstraat 88, Haarlem A presto!
UITVERKOOK BIJ BIJDE HEREN
Bijde Heren is een bekende kookwinkel in Haarlem. Omdat de zaak wordt gerund door twee mannen leek de naam niet alleen origineel en aansprekend, maar ook zeer passend. In de afgelopen zestien jaar groeide de winkel in niveau en bekendheid. De klandizie komt uit Haarlem zelf, maar ook van ver daarbuiten. En toch stoppen Jeroen Idsinga en Joop Verbaan met hun activiteiten. Waarom? “De reden heeft niets te maken met tegenvallende omzet of veranderende privéomstandigheden”, antwoordt Jeroen. “We hebben altijd al de ambitie gehad om ‘ooit’ naar het buitenland te vertrekken en daar een toekomst op te bouwen. We zijn ons bedrijf ook helemaal niet beu, maar gaan een uitdaging niet uit de weg. Spanje is het land waar we in vakanties graag naar toe gaan en daar kwam een unieke kans op ons pad. We hebben het voorstel gekregen om een deel van een bestaand bedrijf over te nemen en nog wel op een plek waar we hoe dan ook al ‘verliefd’ op waren. Voor ons klonk het als een once in a lifetime-kans. Natuurlijk hebben we gewikt en gewogen. We hebben hier een mooi en gezond bedrijf opgebouwd en beseffen ons dat we behoorlijk wat in Nederland achterlaten, maar we zijn nu beiden op een leeftijd waarop we deze overstap nog kunnen maken en dat gaf de doorslag.”
Pogingen voor een overname of voortzetting van Kookwinkel Bijde Heren zijn tot op heden mislukt.
Daarom hebben de heren besloten hun emigratie uit te stellen en de ‘uitverkook’ van Bijde Heren voort te zetten tot de definitieve sluiting van de winkel.
Eind augustus 2025 willen de twee ondernemers definitief met de winkel stoppen om begin oktober naar hun geliefde Spanje te emigreren.
“We vertrekken, niet omdat het moet, maar omdat het kan, en dat is natuurlijk de beste reden om het te doen.”
Uitgegeven cadeaubonnen van Bijde Heren zijn nog in te wisselen tot en met augustus 2025.
Gierstraat 52-54, 2011 GE Haarlem, (023) 542 383, info@bijdeheren.nl, www.bijdeheren.nl
Mick en Rick krijgen van een stadsgids een rondleiding langs de Haarlemse Hofjes
Mick en Rick krijgen van een stadsgids een rondleiding langs de Haarlemse Hofjes
Tekst en foto’s: Michaëla J Bijlsma, Illustraties: Eric J Coolen, Vormgeving Henk Tijbosch en beeldbank NH-Archief
Tekst en foto’s: Michaëla J Bijlsma, Illustraties: Eric J Coolen, Vormgeving Henk Tijbosch en beeldbank NH-Archief
HRLMse Hofjes
Ho e van Bakenes
Brouwersho e
Bruiningsho e
Essenhof
Ho e Codde en Van Beresteyn
Frans Loenenho e
Gravinnehof
Ho e van Guurtje de Waal
Ho e van Heijthuijsen
Ho e in den Groenen Tuin
Johannes Enschedé Hof
Ho e van Loo
Luthers Ho e
Ho e van Oorschot
Proveniershof
Remonstrants Ho e
Ho es van Staats en Noblet
Teylers Ho e
Vrouwe-en Antonie Gasthuys
Vrouwe- of Verwersho e
Wijnbergsho e
Zuiderho e
Hee!
Er staat een tekst boven die poort!
Dat is een raadsel! Los dat maar eens op!
Tja, het is maar hoe je het leest. Het kan twee dingen betekenen volgens mij.
We gaan nu naar het oudste ho e van Haarlem, ho e de Bakenesserkamer, gesticht in 1395. Het ligt midden in het centrum aan de Wijde Appelaarsteeg. KLOPT!!
Ingang vant Gesticht van Dirk van Bakenes voor Vrouwen acht en twee mael ses
Het is of... De lee ijd van de bewoonsters was (8+2) x 6 = 60 jaar of...
Er was plaats voor 8 + (2x6) = 20 vrouwen in het ho e
Door wie is dit ho e gesticht?
Door de rijke stadsbestuurder Dirk van Bakenes, hij bepaalde in zijn testament dat er een ho e moest komen voor alleenstaande, oude vrouwen die niet zelfstandig konden wonen.
Wie regelden dat eigenlijk na zijn dood?
Er zijn ink wat renovaties geweest door de tijd heen. Vroeger hadden ze rieten daken, dat zijn nu dakpannen. De Camertjes werden groter gemaakt en er werd ook een regentenkamer gerealiseerd.
Zijn weduwe Lijsbeth van Alphen Florisdochter en haar zoons Dirck en Jan stichtten het ho e en het had toen 20 ‘camers’. Zo werden kleine woningen genoemd. Hier zie je weer een plaatje uit vroeger tijd te vinden bij het NH-Archief.
Uiteindelijk kreeg ook ieder huisje verwarming en sanitair. Er bestonden ook ansichtkaarten van het ho e!
Hee
een waterpomp onder een afdakje!
Hoe dat zo?
Tot de 20e eeuw haalden de bewoonsters uit deze pomp hun water. Dat afdakje was handig bedacht, als het regende stonden ze toch droog te waterpompen.
Nee niet echt. In de 18e eeuw betaalden ze 100 gulden bij hun komst en kregen ze zogenaamde preuves. Geld, turf en brandhout en bij feestdagen iets extra’s. Ze kregen medische hulp en hun begrafenis werd geregeld.
En nu dan?
Kijk nou!
Was het vroeger duur om in zo’n ho e te wonen?
De vrouwen die er wonen betalen nu huur.
Ze zorgen zelf voor hun onderhoud.
Hier aan de Bakenessergracht is een hele andere ingang maar met hetzelfde rijmpje erboven. met
Ja dat klopt! De Bakenesserkamer hee een uitgang aan de Bakenessergracht. Het ho e is verbonden met een relatief nieuw ho e, daar grenst het aan: Het Johannes Enschedé hof.
Wordt vervolgd in de volgende HRLM!
PARELTJES
uit het Noord-Hollands Archief
WALVIS OP HET DROGE
“Papa, hoe ziet een walvis eruit?” vroeg het zoontje van de Deense Leif Søgaard nieuwsgierig. Zijn vader, een antiquair en miljonair uit Kopenhagen, besloot dat er maar één manier was om antwoord te geven op die vraag. Hij schakelde walvisjagers in om een exemplaar van het zoogdier te vangen.
In september 1951 kreeg bemanning van het schip Torgny er eentje in het vizier, vlak voor de kust van Noorwegen bij Kaap Haroy. Twee harpoenschoten maakten een einde aan het leven van de zevenjarige vrouwelijke vinvis. Nu was het een kwestie van vlot handelen, want het dier moest zo snel mogelijk geprepareerd worden. Aan wal stond een team van tweehonderd mensen klaar, onder leiding van een hoogleraar uit Oslo. De walvis werd ingespoten met maar liefst zevenduizend liter formaline om bederf tegen te gaan. Mevrouw Haroy, zoals ze werd genoemd, was klaar om tentoongesteld te worden. Want, zo dacht Søgaard, als mijn zoontje meer wil weten over de walvis, dan willen de kinderen in de rest van Europa dat vast ook
20 METER
Het 60.000 kilo wegende dier kreeg de grootste wagon van Europa aangemeten en begon aan haar reis per trein. Via Denemarken, Noorwegen, Zweden, Duitsland en Zwitserland kwam ze op 16 september 1952 aan op het centraal station van Amsterdam. Dat ging overigens niet zonder slag of stoot. De lengte van mevrouw Haroy (ruim 20 meter) vormde geen probleem, maar de walvis bleek te breed voor tegenliggers op het spoor. Het transport kon daarom alleen plaatsvinden in nauwkeurige afstemming met de dienstregeling van de Nederlandse Spoorwegen.
BEWONDERING
Mevrouw Haroy had tijdens haar tien maanden durende reis al drie miljoen bezoekers getrokken. Ook in Nederland,
waar ze verschillende plaatsen bezocht, bleef ze onverminderd populair. In het Eindhovens Dagblad van 23 oktober 1952 staat: “Honderden zijn het reusachtige zoogdier komen bewonderen. Een groot aantal kinderen kwam onder leiding van onderwijzers, die het via luidsprekers gegeven commentaar aanvulden. De kijkers bewonderden de enorme vis en verdiepten zich in de afmetingen, die in vergelijking met die van het kleinste zoogdier ter wereld, een kleine spitsmuis, die eveneens was tentoongesteld nog meer imponeren, dan zij zonder een vergelijking zouden doen.”
TOEPASSELIJKE NAAM JONAS
Ook in Haarlem was mevrouw Haroy twee dagen te bekijken, op 12 en 13 oktober 1952. Ze stond opgesteld bij het spoor achter de Kinderhuissingel, aan de achterkant van het
gebouw ‘Olympia’ (een voormalig pakhuis van de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij). Een kaartje voor kinderen kostte 35 cent, volwassenen betaalden 75 cent en militairen ‘half geld’.
Eén tentoongestelde walvis in Nederland was al uitzonderlijk, maar het toeval wil dat er in september 1952 nóg een exemplaar naar Nederland kwam. Deze keer was het geen rijke Deense antiquair, maar de Noorse tentoonstellingsmaatschappij Hvalhall die het idee opvatte om een walvis te prepareren voor een reizende tentoonstelling. Ook deze walvis werd in 1951 voor de kust van Noorwegen gevangen, maar was in tegenstelling tot mevrouw Haroy een jonge, mannelijke vinvis van ongeveer 17 meter lang. Hij kreeg de toepasselijke naam ‘Jonas’. Nadat Jonas was geprepareerd reisde hij per schip vanuit Noorwegen naar Rotterdam.
llustratie Fiep Westendorp, Haarlems Dagblad 19 september 1952
Advertenties en artikel uit de Nieuwe Haarlemsche Courant en Haarlems Dagblad.
Vanaf daar zou hij zijn reis vervolgen op een speciaal voor hem ontworpen vrachtwagen. Bij zijn aankomst in de havenstad werd er een persconferentie gegeven over de tentoonstelling. Pas toen kwamen de vertegenwoordigers van Jonas erachter dat er al een andere walvis op rondreis was door Nederland. Snel werd er contact opgenomen met Leif Søgaard. Beide partijen spraken af om elkaar geen concurrentie aan te doen. De walvissen zouden nooit tegelijkertijd in dezelfde plaats te zien zijn. Overigens eindigde het avontuur van mevrouw Haroy al kort daarna, in 1954. Na haar reis door Europa werd ze verscheept naar de Verenigde Staten, waar ze om onbekende reden vlamvatte vlakbij New York City. Ze werd begraven op Staten Island.
TENTOONSTELLING VIER KEER IN HAARLEM
Jonas hield het veel langer vol. Dat was mede te danken aan een stalen skelet en een koelsysteem. Hij heeft ruim twintig jaar de hele wereld rondgereisd. De tentoonstelling was maar liefst vier keer in Haarlem en omgeving te zien. In 1955 was Jonas op de Botermarkt tentoongesteld en in 1964 op de hoek Wagenweg/Houtplein. Hij was er toen niet al te best aan toe, zo blijkt uit een artikel van de Nieuwe Haarlemsche Courant van 12 juni 1964:
“Als een zwart getatoeëerde onderzeeër met metaalmoeheid ligt walvis Jonas deze dagen in zijn lange planken huisje (…). Zijn rechteroog dat zonder het witte bordje ‘oog’ moeilijk te vinden is, heeft vrijwel alle glans verloren. De rugvin hangt krachteloos wat voorover, de staartvin ligt slordig gekreukeld achter in het speciaal geconstrueerde voertuig en kan nog
net een plaatsje vinden voor de electrische installatie. En Jonas druipt van de formaline, die hem al die jaren reeds goed houdt.”
Extra bijzonder was dat het publiek door de bek van de walvis ongeveer tien meter naar binnen kon lopen. Het schijnt er vreselijk gestonken te hebben.
ONUITWISBARE INDRUK
In 1975 en 1976 was Jonas voor het laatst te zien in de omgeving van Haarlem. Inmiddels waren er steeds meer kritische geluiden te horen. Volgens het Wereld Natuur Fonds was het niet langer acceptabel om met een dode walvis rond te reizen en de tentoonstelling stopte. Desondanks heeft het zien van een échte walvis op vele Haarlemmers een onuitwisbare indruk gemaakt. ✶
HOPPENBROUWERS TECHNIEK groeit en bloeit!
‘We willen uitgroeien tot een totaal-installateur’
Met ruim 20 vestigingen door heel Nederland is Hoppenbrouwers geen onbekende binnen de installatietechniek. Het van origine Brabantse bedrijf breidt zich steeds verder uit en drie jaar geleden opende Hoppenbrouwers Haarlem zijn deuren. Begin dit jaar is Janet Copier begonnen als vestigingsleider met een speciale opdracht: het creëren van structuur en... groei!
Kun je iets meer vertellen over het ontstaan van Hoppenbrouwers Haarlem?
Janet: “Deze vestiging is min of meer ontstaan vanuit drie overnames door Hoppenbrouwers: die van De Blaauw Installatietechniek, Van Galen Elektrotechniek en Elektrotechnisch
Buro Marcel Vittali. Deze bedrijven hadden alle drie hun eigen unieke klantenkring en alle drie werkten zij op hun eigen manier. Inmiddels werken al onze medewerkers op de Hoppenbrouwers-manier: innovatief en duurzaam. Zo werken wij hier met het ERP-systeem Syntess. Alles gaat digitaal: van materialen bestellen tot aan uren schrijven. Efficiënt en duurzaam. Sowieso zijn wij een heel duurzaam bedrijf; meer dan 50 procent van ons wagenpark is elektrisch en in 2028 zijn alle bedrijfswagens elektrisch. Maar ook binnen onze business en oplossingen richting onze klanten zijn we zo duurzaam mogelijk.”
Wat houdt jouw functie als vestigingsleider precies in?
“Gezien de andere vestigingen van Hoppenbrouwers is onze vestiging best klein. Hierdoor doe ik eigenlijk heel veel verschillende dingen. Van het houden van sollicitatiegesprekken en het controleren van offertes tot aan het maken van planningen en het aansturen van het personeel. Naarmate we meer gaan groeien zal mijn rol ook meer veranderen. Juist die bedrijfsgroei is één van de belangrijkste taken van mijn functie.”
Wat voor soort klanten bedienen jullie?
“Ons klantenbestand is heel divers en we werken vooral in de Randstad. We voeren bijvoorbeeld nu een project uit op de Apollolaan in Amsterdam. Daar zijn we een heel groot en luxe kantorencomplex op het gebied van techniek aan het ombouwen. En voor een hotel in Scheveningen zijn we alle kamers aan het herinrichten in samenwerking met een lichtleverancier. Volgende maand gaan we beginnen in Diemen met drie verschillende
woontorens met 268 woningen. Veel verschillende projecten dus en zowel heel grote als kleinere klussen. Zo gaan we met onze nieuwe afdeling Hoppenbrouwers
Thuis particuliere klanten helpen met cvketels, warmtepompen, airco’s, zonnepanelen, thuisbatterijen en groepenkasten.”
Daarmee zijn jullie dus straks een totaal-installateur?
“Inderdaad. We zijn nu nog alleen elektroen beveiligings-technisch georiënteerd, maar we willen uiteindelijk uitgroeien tot een totaal-installateur. Dat betekent dat het werkbouwkundige gedeelte van ons werk hier ook verder wordt uitgebreid. Vandaar ook dat we hier veel vacatures open hebben staan.”
Wat verklaart de snelle groei van Hoppenbrouwers Haarlem?
“Girlpower, haha. In deze sector is het nog best uniek dat een vrouw hier vestigingsleider is. Mijn collega Karen Blanken ondersteunt mij en promoot onder meer ons bedrijf bij het onderwijs. Maar de basis van ons succes is natuurlijk de kennis en kunde van ons personeel, voornamelijk mannen. Doordat hier ook vrouwen werken, bestaat hier een zachtere groepsdynamiek op de werkvloer. Een fijne werksfeer waarbinnen onze medewerkers verder kunnen groeien en bloeien.”
Kun je iets meer vertellen over het promoten van Hoppenbrouwers bij het onderwijs?
“Op een enthousiaste en opvallende manier promoot Karen samen met onze monteurs de essentie van techniek bij scholen en opleidingen; van basisscholen tot ROC’s. Techniek is overal, dus Hoppenbrouwers ook. Zo hebben we een hop-on bus; daarin kunnen de leerlingen en studenten aan de hand van een escape game kennismaken met ons vakgebied en ons bedrijf. In de escape game reizen spelers door de tijd, met belangrijke helden uit de techniek, om de technologie te beschermen tegen het gevaar van de AI-koffer. Onze grootste disciplines: elektrotechniek, werktuigbouwkunde en industriële automatisering komen terug in
het spel. De game zetten we in tijdens gastlessen, open dagen, techniekdagen en sportevenementen.
Naast deze promotie zijn we ook bezig met het opzetten van een eigen academy Het concept ligt al klaar, nu alleen nog een goede locatie vinden. Hoppenbrouwers heeft al vier academies en Haarlem mag natuurlijk niet ontbreken! Samen met het lokale mbo-onderwijs wordt de academy opgezet; afgestudeerden en zij-instromers zullen door ons worden opgeleid en kunnen ook doorstromen binnen ons bedrijf.”
Dat klinkt goed! Waar zie je over tien jaar Hoppenbrouwers Haarlem?
“Over tien jaar is deze vestiging een toonaangevende locatie, met een gigantisch mooie academy waar we met alle scholen in de omgeving mee samenwerken. We leiden dan onze eigen mensen op, waarbij er voldoende doorstroommogelijkheden zijn voor iedereen binnen onze eigen organisatie.”
MEER INFORMATIE OVER HOPPENBROUWERS HAARLEM?
Zie www.hoppenbrouwerstechniek.nl. Hoppenbrouwers is gevestigd in J.W. Lucasweg 14 in Haarlem.
Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.
TOEN
SCHALK
WIJKERSTRAAT
Foto’s Toen: Noord-Hollands Archief. Fotografie: Nu en productie: Franklin van der Erf.
Kruisstraat, ca. 1907
Stadsmormels
Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad en omstreken.
Fotografie: Linda Llambias.
GEZICHTEN VAN HAARLEM
Stephan Zweers
Al zijn hele leven woont Stephan Zweers in de omgeving Haarlem met uitzondering van een kleine pauze van drie jaar waarin hij uitwijkt naar Amerika. De stad heeft zijn hart en ziel gewonnen. Oprecht de mooiste stad van Nederland. Stephan is betrokken bij veel initiatieven voor de buurt waaronder Buurtbakens, kledingbank en Shelter Haarlem.
Fotografie: Franklin van de Erf.
Stephan, mede-voorganger van de kerk Shelter, voelde dat het tijd werd om de rol van de kerk in de buurt opnieuw te definiëren. “Ons gebouw, een prachtige ruimte van 500 vierkante meter, stond met vijf zalen zes dagen per week vrijwel leeg. Dat knaagde aan mij. Hoe konden we zoveel potentieel onbenut laten terwijl de buurt om ons heen vol leven zit?” Het project Buurtbakens kwam als een antwoord op die vraag. Het gaf Shelter de mogelijkheid om deze ruimte open te stellen voor buurtinitiatieven en maatschappelijke organisaties. “Zo kunnen we het kloppende hart van de wijk blijven.”
“Wat ik zo bijzonder vind aan Buurtbakens is dat het verder gaat dan stenen en cement. Het is geen simpele verbouwing, het is een transformatie. We willen meer zijn dan een gebouw; we willen een plek van ontmoeting, hoop en verbinding zijn. “Voor mij persoonlijk is dit een kans om te laten zien hoe geloof handen en voeten kan krijgen in de buurt.” De samenwerking met maatschappelijke organisaties biedt Shelter niet alleen de ruimte om hun waardevolle werk te doen, maar het creëert ook een gemeenschap.
“Het doet me goed om te zien hoe de mensen uit de buurt ons gebouw weten te vinden. Het voelt alsof Shelter echt een thuis wordt voor iedereen.”
Straatkunst
Fotograaf Daan Ruijter observeert de straten van onze stad.
Rode beuken (fagus sylvatica ‘Atropunicea’) zijn alom zeer geliefd. Met hun purperen kleur vallen ze altijd extra op in de overwegend groene parken en bossen. Door hun kleur zijn ze eerder beeldbepalend dan andere bomen en daarom zijn ze ook vaker monumentaal. Deze boom is de trots van het begraafpark Kleverlaan. Je vindt hem vanaf de entree pal achter het wachthuisje. De beuk is hier ruim honderd jaar geleden neergezet door de landschapsarchitect L.A. Springer. Nadat vader J.D. Zocher en zoon L.P. Zocher de oostelijke delen van het park in de 19de eeuw hadden ontworpen is er begin 20ste eeuw het westelijke deel aan toegevoegd, volgens ontwerp van Springer. De beuk heeft een omtrek van 415 centimeter. Hij groeit jaarlijks 5 centimeter in omvang. De boom is 16 meter hoog.
HAARLEMSE BOMEN
Bomen geven sfeer aan onze stad. Gerard Tamminga neemt ons mee langs monumentale bomen in Haarlem.
Haarlem heeft honderd bomen die door de Bomenstichting zijn opgenomen in het Landelijk Register Monumentale Bomen (zie www.monumentalebomen.nl).
Veertig daarvan staan in een handzaam boekje Langs monumentale bomen in Haarlem, verkrijgbaar voor € 3,- bij de boekhandel en het VVV.
De bijen zijn los
Falco Bloemendal
is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.
Het is mei – de maand waarin alles losbarst. Ook in de bijenkasten.
Binnen is het een drukte van jewelste: de koningin legt honderden eitjes per dag, de werksters vliegen af en aan met pootjes vol stuifmeel, en het volk groeit in razend tempo. Gaat het echt goed met een volk? Dan breekt er een bijzonder moment aan: het zwermen.
Zwermen is de natuurlijke manier waarop bijenvolken zich voortplanten. De oude koningin vertrekt met een deel van het volk om elders een nieuw thuis te zoeken. Voor een imker is dat spannend, voor buurtbewoners soms even schrikken. Want ineens hangt er een imposante, zoemende tros bijen aan een boomtak boven een schoolplein of terras.
Toch is er geen reden tot paniek. Een zwerm is geen aanval, maar een verhuisploeg op doorreis. De bijen zijn volgegeten, zachtaardig en wachten geduldig op hun verkenners die op zoek zijn naar een nieuwe woning. Of op een imker, zoals ik, die ze voorzichtig opvangt en een frisse kast aanbiedt.
Wat ik mooi vind aan deze periode, is dat niet alleen de bijen los zijn – de hele stad komt tot leven. De linden staan op uitbarsten, boomspiegels en geveltuinen bloeien volop. Haarlem wordt weer een levend buffet voor bestuivers. En dat is hard nodig: zonder bloemen geen nectar, zonder nectar geen bijen, en zonder bijen geen fruit of groente. Alles hangt met elkaar samen.
Dus wil je iets goeds doen voor de natuur? Begin klein. Plant een lavendel op je balkon, zaai wat bloemen langs je stoep, of adopteer een boomspiegel. Elke bloeiende vierkante meter telt. De bijen zullen je dankbaar zijn. En wie weet proef je binnenkort hun dankbaarheid terug in een potje lokale honing – recht uit Haarlem.
Bijenzwerm gespot? Geen paniek!
In Haarlem en omstreken is één centraal zwermnummer beschikbaar: 06 31 24 45 91 Een vrijwilliger van het zwermschepteam komt zo snel mogelijk langs om de zwerm veilig op te halen.
Wat is een bijenzwerm eigenlijk?
Een zwerm is de geboorte van een nieuw bijenvolk. De oude koningin vertrekt samen met een deel van de bijen op zoek naar een nieuw thuis. Tijdens die zoektocht rusten ze tijdelijk uit, vaak hangend als een tros aan een tak, een hek of een dakrand. Ze kunnen daar een paar uur tot een paar dagen blijven hangen. Zolang je ze met rust laat, zijn ze volkomen vriendelijk.
Twijfel je of het echt om bijen gaat? Bel gerust!
Soms worden bijenzwermen verward met hommels, wilde bijen of wespen. Een bijenzwerm hangt in een dichte tros. Hommels nestelen vaak in de grond of in oude vogelhuisjes, leven in kleinere groepen en zijn goedaardig. Wespen bouwen papierachtige, bolvormige nesten en zijn opvallend zwart-geel en glad van uiterlijk. Let op: wilde bijen, hommels én honingbijen zijn in Nederland wettelijk beschermd. Ze mogen niet bestreden worden. Ook als het geen zwerm blijkt te zijn, is het prima om te bellen – we denken graag met je mee.
Imkervereniging Haarlem en Omgeving.
Honderd jaar natuurbeleving in Thijsse’s Hof
Overbeek, voorzitter van de Stichting Thijsse’s Hof.
Honderd jaar geleden kreeg natuuronderzoeker en biologieleraar Jac. P. Thijsse een bijzonder cadeau voor zijn zestigste verjaardag. Een stuk land van twee hectare dat hij mocht inrichten als heemtuin in het Bloemendaalse Bos.
“Hij wist het van tevoren, het was precies wat hij wilde”, zegt Arjen Overbeek, voorzitter van de Stichting Thijsse’s Hof. “Maar hij zal, kijkend naar het toen nog braakliggende landje, ook wel hebben gedacht: hoe gaan we dit organiseren?”
“Het is leuk om honderd jaar terug te kijken.” Arjen laat een foto zien, afgedrukt in het tijdschrift dat speciaal voor het eeuwfeest is verschenen. Daar staat Jac., omringd door familie, vrienden, bekenden, de burgemeester van Bloemendaal, allemaal chique gekleed, schuilend onder ouderwetse zwarte paraplu’s, want het regende. Niemand trekt zich iets aan van het slechte weer, het is een feestelijke dag in 1925. Thijsse krijgt zijn tuin.
Arjan
Jac.P. Thijsse in zijn hof.
JACOBUS PIETER
“Hij werd geboren als Jacobus Pieter Thijsse. De naam Jac. P. Thijsse gebruikt hij als schrijver en tekenaar van natuurboeken, waaronder de bekende Verkade-albums begin vorige eeuw. In eerste instantie wilde Thijsse niet zelf de naamgever zijn van de heemtuin. Hij voelde meer voor de naam van Frederik Willem van Eeden, een bekend amateur-plantkundige. Maar dan werd het de ‘Hof van Eeden’ dat zou de verwarring met de Bijbelse Hof van Eden te groot maken. Nee, burgemeester Bas Backer zei het al bij de opening: het moest
Thijsse’s Hof worden. Het was immers zíjn cadeau. Volgens de oprichtingsakte heette de stichting die de tuin zou gaan beheren ‘Planten en Vogeltuin in het Bloemendaalsche Bosch.’ Pas bij de statutenaanpassing in 1959 werd de naam officieel Thijsse’s Hof.”
Gelukkig gaf Jac. zelf zijn verzet al snel op. De naam Thijsse’s Hof was goed, hij was enorm trots op zijn tuin. Hij was de eerste voorzitter van de stichting en zelf gaf hij ook graag rondleidingen in zijn heemtuin, die al snel groeide en bloeide zoals hij het voor
ogen had. Jac. woonde dichtbij (in wat nu de Dr. Jac. P. Thijsselaan heet) en was bijna dagelijks in zijn heemtuin te vinden. Als hij bij het hek stond, nam hij graag belangstellenden mee naar binnen om ze al het moois wat er groeide en bloeide te laten zien.’’
EEN BRAAKLIGGEND
AARDAPPELVELDJE
Dat het braakliggende aardappelveldje, wat het honderd jaar geleden nog was, veranderde in een mooi vormgegeven landschapstuin met grote vijver als
Jac.P. Thijsse.
Jac.P. Thijsse geeft een rondleiding.
Beeld naar Erik of het kleine insectenboek.
‘duinmeer’ in het midden, is te danken aan Leonard Springer, die het ontwerp voor zijn rekening nam.
“Die vijver is heel belangrijk. Het afgegraven zand werd gebruikt om heuvels te maken, zodat we ook daar bepaalde soorten begroeiingen uit het duingebied kunnen laten zien. Het water trekt vele vogels aan. Er is een demonstratiestrook gemaakt, waar we alle duinbeplanting laten groeien die in de duinen thuishoort, ook als het niet spontaan gebeurt. Zou je de natuur z’n gang laten gaan, dan groeit het dicht en wordt het bos. Dat is in die honderd jaar een paar keer bijna gebeurd. Af en toe moeten we een boom weghalen, om bodemplanten licht te geven. Er is hier altijd veel werk te doen. In ons bestuur zitten twee ecologen. Daarnaast is er een hovenier en zijn er tussen de zestig en zeventig vrijwilligers die heel veel verschillend werk verrichten. Je hoeft niet altijd verstand te hebben van natuur om hier als vrijwilliger te werken. Ook de website moet worden beheerd, om maar een voorbeeld te noemen. Zelf ben ik natuurlijk ook zo iemand. Ik ben geen bioloog of ecoloog, ik heb rechten gestudeerd. Mijn bijdrage komt uit de bestuurlijke hoek. Toen ze mij vroegen om voorzitter te worden, aarzelde ik even.
Maar ik werd meteen gerustgesteld:
“De namen van al die plantjes leer je tóch niet.” Ik ben een natuurliefhebber, geen kenner. Thijsse’s Hof is prachtig, ik ben hier graag.”
VAN PANNENKOEK NAAR WIJN
Wie vanuit Haarlem naar Thijsse’s Hof gaat, kan er snel aan voorbij rijden. De ingang, met een mooi ijzeren hek in Art-Nouveau stijl, ligt iets naar achteren. Een markant herkenningspunt langs de weg is het voormalig ‘pannenkoekenhuisje’, nu wijnbar Cour des Vins. Het is een bijzonder koepelvormig wit gebouwtje met een terras waarvan het dak wordt gesteund door pilaren. “Ja, dat zijn onze buren. Tot 2012 was het een gebouw dat onze hovenier gebruikte. Wij hadden meer ruimte nodig; een klaslokaal om natuureducatie te realiseren, een ruimte voor de vrijwilligers. Dat paste niet in dat kleine monument. Wij hebben nu een passend gebouw en het monumentale huisje kreeg een horecabestemming. Het is inmiddels aangekocht door de Vereniging Hendrick de Keijser, die het verhuurt aan Cour des Vins. Hun achterdeurtje komt nog steeds rechtstreeks uit in onze tuin.
Daar ligt ook de kruidentuin, waaruit ze iets mogen plukken als ze het nodig hebben. Het zijn prettige buren.”
Achter het toegangshek van Thijsse’s Hof is een informatiebord met daarbij een tafel met verschillende plantjes die te koop staan. Waarom is dat? “Een kleine inkomstenbron, ze kosten maar een paar euro. Biologischer dan hier kun je ze niet krijgen. Mensen hebben in Thijsse’s Hof vaak planten gezien die ze thuis ook in hun tuin willen, die kunnen ze hier dus kopen. We hopen ook dat mensen die zelf in de duinen wonen een duintuin gaan aanleggen. Samen met het IVN en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland hebben we daarvoor een project gestart. Je leest er alles over op www.jouwduintuin.nl.”
BEELDEN
Midden in z’n Hof, uitkijkend op de vijver, staat een levensecht beeld van Jac. P. Thijsse, gemaakt door Jolanda Prinsen in 1995. “Een fantastisch beeld, je ziet hem precies zoals hij was, met snor, hoed en ronde bril. De pose is kenmerkend. Wat niet zo gauw opvalt, is dat hij een gaatje in zijn hand heeft waar een kleine bloem in past. Dat heeft Jolanda met opzet zo gemaakt. Een ander
Pannenkoekenhuisje in de jaren 30 van de vorige eeuw.Pannenkoekenhuisje anno 2025.
beeld is Erik met vlinder naar het boek Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans. Dat beeld is gemaakt door Mari Andriessen. Het is een kwetsbaar beeld dat hier precies op z’n plaats staat. Het bleek dat Bomans zelf ook vaak in Thijsse’s Hof kwam om te mijmeren en te filosoferen.”
BELEVING
“Ik snap Bomans helemaal”, zegt Arjen Overbeek. “Het is de beleving. Je kunt hier zitten en genieten van rust en stilte, een rondje lopen door de tuin en kijken naar kleuren van de natuur, met per seizoen wisselende uitzichten, bomen, planten, vogels. Ik ben me bewust van alle dingen die zich hier tot elkaar verhouden. Dat maakt het interessant. Stikstof bijvoorbeeld, is voor velen iets ongrijpbaars, iets waar je over leest in de krant. Maar wat het precies doet? Dat kunnen ze hier precies laten zien, ook aan kinderen. Ons ‘Scholenpad’ is al 50 jaar een succes. Kinderen van 25 basisscholen komen vier keer per jaar, in elk seizoen, naar Thijsse’s Hof voor een ‘levende’ biologieles. Hun ouders worden daar vaak ook nieuwsgierig van. Zo ben ik zelf ook voor het eerst met Thijsse’s Hof in aanraking gekomen.” ✶
WAT IS EEN HEEMTUIN?
Een heemtuin is een kunstmatig, omheind landschap, bedoeld om de plaatselijke flora en fauna te laten zien. In Thijsse’s Hof in Bloemendaal (Mollaan 4) is dat het duinlandschap. Het is geen natuurlijk landschap, maar heeft wel alle ingrediënten ervan. In Nederland zijn meer dan honderd heem- of natuurtuinen, aangepast aan planten en dieren die er in de directe omgeving van nature zijn.
Openingstijden: 1 april tot 1 november: 9.00-17.00 uur, maandag gesloten. www.thijsseshof.nl
Tekst: Paula Zuidhof. Fotografie: Daan Ruijter, Lida Zaremba, Simon de Heer, Lauran Oomen en Ekke Wolters.
Tentoonstelling in de Janskerk
22 april t/m 31 oktober
Gratis entree
HRLM’S EXCLUSIEVE COLLECTIE
H
MEI - JUNI 2025
14 FEB 29 JUN
MIJN VADER
Anton de Kom: vrijheidsstrijder en verzetsheld, de geboren Surinamer streed tegen koloniaal Nederland. Anton de Kom, mijn vader is een ontroerende en inspirerende voorstelling over strijd en verbondenheid vanuit de vraag: “Bij wie ben je thuis?” 28 & 29 juni
Lange Begijnestraat 9 | www.schuur.nl
Hotel Modern / Abdelkader Benali
DE VAL VAN GRANADA
De Val van Granada is een voorstelling vol meeslepende vertelkunst, spectaculair schimmenspel en muziek. Hotel Modern en Abdelkader Benali brengen de wereld van Granada tot leven: de ontroerende verhalen, de dansen, het pijnlijke verlies en de onafwendbare climax van De Val.
28 & 29 mei
DUBBEL BIL
In Dubbel BIL duiken we in het hoofd van Kim Karssen, een overkokend hoofd dat alle kanten op vliegt. Waar elke minuut een existentiële vraag in oppopt en waarin angsten zich ontpoppen. Een adhd’er die zich probeert aan te passen en te voegen in het (date-) leven. Langzamerhand ontpopt de voorstelling zich tot een punk comedy over angst en de neerwaartse spiraal van angstige gedachten. Speciaal voor iedereen die misgreep op De Parade!
6 & 7 juni
De eerste bioscoopervaring voor kinderen van 2 tot 6 jaar
CINEMINI
Tijdens Cinemini vertoont de Schuur mooie, lieve, spannende, abstracte, verhalende en soms ook uitdagende korte films, speciaal voor peuters en kleuters. De films worden vertoond met gedimd licht, het geluid staat niet te hard, de sfeer is ontspannen, de kinderen kunnen vrij bewegen en reageren op de films en na afloop verwerken de kinderen hun ervaring met al hun zintuigen. Elke zondagochtend om 10.30 uur
KETI KOTI HAARLEM
Tijdens Keti Koti herdenken en vieren we de afschaffing van de slavernij. Op 1 juli vanaf 16.00 uur is er in de Schuur een gevarieerd programma met theater, film, muziek, workshops, gesprekken en uiteraard Surinaamse en Curaçaose hapjes. De Schuur en Keti Koti Haarlem heten iedereen welkom en kijken uit naar een waardige en waardevolle herdenking en viering. Vrijwel het hele programma is gratis te bezoeken. 1 juli
Kim Karssen
Raymi Sambo maakt
ANTON DE KOM
‘Wat wil de maker in mij zeggen?’
HANNEKE DRENTH
Een solovoorstelling mét bigband, koor en gastoptredens; als je twee jaar geleden tegen zangeres en cabaretière Hanneke Drenth had gezegd dat ze dat zou gaan doen, had ze je uitgelachen. Maar nu staat ze toch echt in het theater. Met haar voorstelling Heldere Hemel, een spectaculair theatraal concert met Aristo’s Bigband.
“Waarom ben je een maker? Ik vond dat een interessante vraag. En dan niet je gebruikelijke trucjes oplepelen, maar: wat wil ik zélf zeggen?” Twee jaar geleden las Hanneke het boek The Artist’s Way. Het gaat over teruggaan naar je creatieve zelf, naar het rauwe, ongepolijste begin. “Door dat boek ben ik weer gaan schrijven, schilderen, naar voorstellingen gaan. En toen wist ik: ik wil iets met muziek, met liedjes en jazz.”
Ze was een jaar of eenentwintig toen ze ontdekte dat jazz haar muzieksmaak was. “Maar ja, in de jaren negentig was jazz niet populair. Ik luisterde op de middelbare school gewoon naar waar iedereen naar luisterde: knuffelrock en pop. Pas later, toen ik mijn eigen smaak ontwikkelde, heb ik allemaal jazz-cd’s gekocht. Vanaf het moment dat ik Room Eleven, met zangeres Janne Schra, hoorde, wist ik: dát wil ik! Die band combineerde diverse stijlen, jazz, pop, maar ook blues en bossanova. De vrijheid om te spelen met stijlen vond ik geweldig. Alleen wilde ik het dan wel in het Nederlands doen. Hoe leuk zou het zijn om een Nederlandstalig jazznummer te maken? Dat is altijd mijn droom geweest.”
BIJZONDERE ONTMOETING
Ze moest er nog een tweede boek voor lezen om met die droom aan de slag te gaan. “In Schrijf je eigen leven kies je een project dat je in zes weken afmaakt. Ik dacht: ik ga liedteksten schrijven. En dan niet één, maar twaalf. Alsof ik een album ging maken. Ik had geen idee waar het heen ging, en dat schrijft eigenlijk wel lekker. In die tijd ontmoette ik Aristo, die eigenlijk Fred van Straten heet. Hij is geboren in Griekenland en als baby geadopteerd, vandaar zijn Nederlands naam. Aristo is zijn artiestennaam. We hadden meteen een klik.” Aristo bleek net als Hanneke op een punt in zijn leven te staan waarop hij alleen nog maar wilde maken wat echt voelde. “De eerste keer dat we elkaar ontmoetten hadden we een prachtig gesprek en voor ik het wist zaten we samen achter de piano. Hij speelt piano, trompet en is bigbandleider. We gingen wekelijks schrijven. Na een halfjaar hadden we twintig nummers. Het ging vanzelf, het leek wel alsof we de liedjes uit de lucht plukten. Het grappige was dat hij er meteen een bigband-arrangement bij hoorde. Hij leerde me ook groter denken. Ik dacht aan een koor, hij zei meteen: ‘Gaan we doen.’ En zo stond er op een dag een koor van veertig man in de studio. Dit hele traject, eerst zelf schrijven en later met Artisto, voelt alsof ik eindelijk iets maak wat écht uit mij komt.”
PERSOONLIJKE VERHALEN
Het logische vervolg was dat Hanneke na het schrijven de liedjes gingen opnemen. En in de studio ontstond al snel het idee om het theater in te gaan. Heldere Hemel van Drenth & Bigbenth brengt komische en herkenbare songs, over prille en versleten liefde, vasthouden en loslaten, zoektochten en dingen vinden die je helemaal niet zocht. Het is haar meest persoonlijke voorstelling. In eerdere theatervoorstellingen en musicals kon ze zich achter een rol verschuilen, maar nu vertelt ze haar verhalen. “Ik laat echt mezelf zien, geen typetje, geen musicalrol. Dit bén ik. Het gaat over mijn leven en over hoe ik kijk naar de dingen. Natuurlijk zit er humor in en cabareteske scènes, maar ik zing ook een liedje over mijn zoon, en een over hoe mijn man en ik om elkaar heen draaiden toen we verkering kregen.” De show is niet alleen muzikaal, maar ook theatraal. Ze noemt het zelf een cabaretconcert. Theatraal, grappig, maar ook vol muziek.
DUETTEN
In het theater zingt ze ook duetten, onder anderen met Paul de Leeuw en Henry van Loon. “Ik had een aantal duetten geschreven en het leek me leuk om die dan samen met iemand live te zingen. Het is heel intiem om samen een liedje te zingen. Het nummer over mijn man in onze verkeringstijd zing ik bijvoorbeeld met Paul de Leeuw.”
De afgelopen twee jaar heeft ze in vrijheid kunnen werken. “Het is heel bijzonder om te denken: wat wil ik maken? Wat wil de maker in mij zeggen? En dat dan ook te doen. Je zou kunnen denken dat ik met deze voorstelling uit mijn comfort zone ga. Maar ik zit juist heel erg in mijn comfort zone. Alleen is dat er nog niet eerder op deze manier uitgekomen.”
HELDERE HEMEL
Heldere Hemel is in mei en juni te zien in de theaters. Naast de indrukwekkende 17-koppige bigband staat Hanneke ook op het podium met special guests Paul de Leeuw, Leo Alkemade, Henry van Loon en Kai Bodewitz.
Kijk voor meer informatie en kaartverkoop op: www.impactentertainment.nl/ voorstelling/drenth_bigbenth_ heldere_hemel-2425
BIO HANNEKE DRENTH
Hanneke is onder meer bekend van het radioprogramma Spijkers Met Koppen, waar zij 15 jaar lang het Spijkerlied zong. Daarnaast trad zij jarenlang op met het cabaretduo Dames Voor na Vieren en was zij de vertolkster van Jasperina de Jong in de theatervoorstelling De Grote Drie, waarmee zij een Musical Award in de wacht sleepte. Momenteel toert ze met Tis Hier Geen Hotel deel 3!
BIO ARISTO
Ar isto is naast docent Compositie & Arrangeren op het conservatorium in Haarlem ook trompettist en pianist in diverse bands. Hij treedt veelvuldig op in binnen- en buitenland. Zo toert hij al jaren met onder anderen Danny Vera en Joss Stone. In 2017 was Aristo’s Bigband onderdeel van het programma Pauw & Jinek
Naaiatelier Haarlem viert dit jaar haar driejarig bestaan. Sinds de opening is deze laagdrempelige en intieme plek uitgegroeid tot een veelzijdige ruimte voor uiteenlopende vormen van kunst. Beeldend kunstenaars, fotografen, performers, lichtkunstenaars, illustratoren, muzikanten en zelfs een koor hebben er inmiddels hun stempel op gedrukt. Ook de komende periode staat de ruimte weer open voor verrassende en inspirerende invullingen.
URBAN SOLITUDE #2 - EENZAAMHEID IN BEELD
Een hommage aan Job Schlingemann
Job Jonathan Schlingemann (1977-2016) was fotograaf in hart en nieren. Zowel in zijn werk als privé was hij op zoek naar schoonheid en stilte. Paradoxaal genoeg zocht hij dit in grote drukke steden als New York en Dubai.
Daar vond hij wat hij zocht in de duisternis van de nacht wanneer enorme gebouwen veranderen in zwarte schaduwen en de menselijke maat verdwijnt. Juist door die ene nietige persoon in een stille straat met vervreemdend licht vast te leggen word je als kijker het beeld ingetrokken en blijf je steeds nieuwe dingen ontdekken.
Schlingemann’s foto’s hebben een vervreemdende leegheid die doet denken aan de schilderijen van Hopper. De grofkorrelige foto’s versterken dit gevoel, maar soms is zijn keuze voor juist haarscherpe foto’s een manier om die afstandelijkheid en leegheid te benadrukken.
“Ik houd van esthetiek en een subtiele boodschap en ik ben heel erg geïntrigeerd door eenzaamheid, isolatie en alleen zijn. Eenzaamheid is voor mij helemaal niet iets negatiefs. Het kan juist iets heel moois hebben, vooral in een wereld waar iedereen maar met elkaar verbonden moet worden, waarin je alles moet delen. Ik heb een eeuwig gevecht met die eenzaamheid. Aan de ene kant moet ik vaak alleen zijn en aan de andere kant heb ik juist veel behoefte aan contact.”
Naast werk in opdracht gaf Job les in fotografie en maakte hij vrij werk. Hij fotografeerde in New York, San Francisco, Tokyo en Dubai. Hij exposeerde zijn foto’s in 2015 onder de naam Urban Solitude. Deze expositie met de titel Urban Solitude #2 is een ode aan deze talentvolle fotograaf die helaas in 2016 geheel onverwacht overleed. Hij was toen 39 jaar.
De tentoonstelling in Naaiatelier toont zowel foto’s in kleur als in zwart wit en biedt de mogelijkheid om éénmalig een (groot) aantal foto’s van Job te bekijken, en uiteraard de unieke kans om een werk te kunnen kopen.
Te zien: 4, 5 en 6 juli
Openingstijden: 12.00 - 17.00 uur
SOUL CONNECTION
EEN DUBBELE BLIK, ÉÉN GEVOELSWERELD
Door de lens van Jesaja Hizkia en het penseel van Priscilla Platt
In Naaiatelier exposeren twee kunstenaars die niet alleen door kunst, maar ook door bloed met elkaar verbonden zijn. Soul Connection is een tweeluik van beeld en gevoel, gebracht door moeder en zoon: Priscilla Platt en Jesaja Hizkia.
De expositie legt de nadruk op hun gedeelde gevoeligheid, maar ook op het contrast in vorm. Waar Priscilla werkt met verf en linnen, beweegt Jesaja zich in de wereld van fotografie. En toch is er een onmiskenbare verwantschap: in hoe ze kijken, voelen en vertellen. Emilia te Loo Soto vult de expositie aan met haar prachtige gedichten passend bij de schilderijen
EEN VERSTILDE WERELD IN VERF
– PRISCILLA PLATT
Priscilla Platt is een beeldend kunstenaar met Aziatische roots. Ze werkt voornamelijk met acrylverf op linnen. Haar schilderijen zijn abstract en spiritueel geladen, opgebouwd in lagen van kleur, textuur en gevoel. Elk werk ademt rust, kracht en vrouwelijke energie, en nodigt uit tot verstilling en innerlijke reflectie. Naast haar schilderijen maakt Priscilla ook muurschilderingen. In 2023 realiseerde ze een groot werk bij Atlantis Digital in Haarlem. In restaurant Hofje zonder Zorgen is momenteel een van haar muurschilderingen permanent te zien. In restaurant Bosbeek hangen acht van haar doeken permanent. Meer werk is te vinden op: www.priscillaplatt.com
DE CAMERA ALS SPIEGEL – JESAJA HIZKIA
Jesaja Hizkia, geboren in 1987, is fotograaf en creative director. Zijn stijl is minimalistisch, maar intens. Hij legt mensen vast zoals ze werkelijk zijn: eerlijk, open en gevoelig. Wat begint als een technisch moment wordt bij Jesaja een poëtisch beeld. Zijn werk is persoonlijk, maar spreekt een breed publiek aan.
Meer over zijn werk: www.jesajahizkia.com
TWEE ZIELEN, ÉÉN VERBINDING
Soul Connection is geen gezamenlijke serie, maar een gedeelde ruimte. Twee werelden die elkaar raken in gevoeligheid, verstilling en zeggingskracht. In verf en fotografie bouwen zij aan een landschap van herinnering, verbondenheid en expressie. Voor wie durft te kijken – en durft te voelen.
Te zien: 19, 20, 21 en 22 juni
Openingstijden: 12.00 - 17.00 uur
Begijnhof 10 | www.theaterdeliefde.nl
DRENTH & BIGBENTH
Heldere Hemel is een spectaculair theatraal concert met cabaretière Hanneke Drenth en Aristo’s Bigband. Drenth & Bigbenth brengt komische en herkenbare songs over prille en versleten liefdes, vasthouden en loslaten, zoektochten en dingen vinden die je niet helemaal zocht, over yogabroekjes, camel poses, wallen, wandelschoenen en Skinny Salted Dark Roast Caramel Frappé iced coffees. In Theater De Liefde speelt ze met een kleine bezetting een try-out van dit programma.
Donderdag 8 mei, 20.30 uur
PIETER VERELST
De Vlaamse cabaretier Pieter Verelst gooit in de try-out van zijn nieuwe show een blik op de wonderlijke absurditeit van ons bestaan. Met sketches die dansen op de grens van het ondenkbare en observaties zo scherp dat ze de realiteit splijten, belooft hij een avond van ongeëvenaarde komedie. Breng je vrienden mee, dan kan deze fantastische voorstelling nog maanden nazinderen in jullie harten. Pieter staat bekend om zijn waanzinnige verhalen, absurde humor en muzikale vondsten.
Zaterdag 17 mei, 20.30 uur
ROBIN BLEEKER
Robin Bleeker brengt talig cabaret waarin het lied centraal staat. Met zijn zorgvuldig geschreven teksten, uitgevoerd op piano en gitaar, staat hij in de traditie van onder anderen Drs. P., Ivo de Wijs en Kees Torn. In Bedankt Voor Alles onderzoekt hij zijn sociale gebreken, het belang van menselijk contact en de troost van nihilisme. Hierbij spelen de bezoeken aan zijn vriend Maurice, die zich welbewust uit de maatschappij heeft teruggetrokken, een belangrijke rol.
Robin komt er graag op adem en kan bewondering opbrengen voor zijn zonderlinge levensstijl. Toch rijst de vraag in hoeverre je werkelijk bestaat als je niet deelneemt.
Zaterdag 31 mei, 20.30 uur
BREL & BLOEM
We sluiten het theaterseizoen feestelijk af met de prachtige muziek van Jacques Brel en een wijnproeverij, verzorgd door Henri Bloem Bloemendaal. Kom genieten van fris fruitige zomerwijnen, lekkere hapjes én de muziek van Brel, vertolkt door de ongeëvenaarde David Vos. Jacques Brel is al jaren dood, maar zijn werk leeft voort en geeft nog steeds te denken: zijn teksten intrigeren, zijn liederen inspireren. Uit het indrukwekkende oeuvre van Brel maakt David Vos steeds opnieuw een keuze: die van hemzelf. David maakt de passie van Jacques Brel tot zijn eigen passie. Een hartstochtelijke, doorleefde eigen interpretatie, die de zeggingskracht van het oorspronkelijke werk volledig intact laat.
Zondag 29 juni, 15.30 uur
Jolanda Beyer
Algemeen directeur Patronaat
MOED
Als je me een beetje kent weet je dat ik van een eiland kom, indo ben, heel goed ben in vakantie vieren en met yoga mijn neiging tot té veel in toom probeer te houden. Heel eerlijk: te veel was de laatste tijd wel een beetje aan de hand. Met de campagne Haarlem breekt de stilte en de wens om daarmee echt het verschil te maken was het lastig om los te laten.
Er was voor de werkgroep nogal wat af te stemmen, uit te leggen en te communiceren over dit belangrijke en heel ingewikkelde onderwerp. Ondertussen ging het dagelijkse werk bij Patronaat gewoon door, waren de voorbereidingen voor Bevrijdingspop in volle gang en ja, Fair Pay is ook nog echt niet af.
Het eerste wat er dan bij inschiet is juist dat wat goed voor me is. Een leeg hoofd, gezond eten, yoga, bewegen en tijd met man en gezin doorbrengen. Tegelijkertijd is het ook zo dat dat dan vanzelf weer komt. Gewoon adem blijven halen, stap voor stap doen wat nodig is en genieten van het proces met het adagium: moedig voorwaarts!
Moed is het onderwerp waarmee ik de campagne met de volgende woorden mocht afsluiten:
Moed om je kop boven het maaiveld uit te steken
Moed om ergens voor te gaan staan.
Moed om je uit te spreken
Moed om je verhaal te delen
Moed om dit juist niet te doen en in stilte door te gaan
Moed om je ervaringen alleen te dragen
Moed om de volgende dag gewoon weer op te staan
Moed om om hulp te vragen, want je bent niet alleen
En ook
Moed om niet met de anderen mee te lopen
Moed om tegen de stroom in te zwemmen
Moed om je kwetsbaar op te stellen
Moed om hardop te zeggen wat je diep vanbinnen allang weet
Moed om te luisteren
Moed om anderen aan te spreken
Moed om op een podium te gaan staan
Moed om je fouten onder ogen te zien en ervan te leren
Moed om te zijn wie je bent en anderen dat ook te gunnen
Ik ben ontzettend dankbaar voor al die moedige mensen in Haarlem die ervoor zorgden dat de moed ons, ondanks alles wat om ons heen gebeurt, niet in de schoenen is gezakt.
En ik ben minstens net zo dankbaar dat mijn lieve Patronaat-collega’s me de ruimte willen geven om de komende drie maanden even echt los te laten voor onze Root to Rise-trip. Een lange trip met mijn man Bero naar Indonesië, naar Terschelling, festivals en regelmatig even landen in mooi Haarlem. Even juist niet de stilte breken, maar stil zijn, landen én stilstaan bij het leven.
Neem een kijkje op nieuwevide.com en volg via Instagram: @nieuwevide. Energieplein 69, net buiten het centrum.
TEKEN OR LEAVE IT WORKSHOPS & OPEN DRAWS
BIJ NIEUWE VIDE
Teken or Leave It is dé creatieve avond bij Nieuwe Vide voor illustratoren, makers en iedereen die graag creëert. Elke twee weken op woensdag biedt Nieuwe Vide een ontspannen ruimte waar je kunt tekenen, samenwerken en experimenteren. Breng je eigen materiaal mee of gebruik wat er beschikbaar is.
Eén keer per maand organiseert Nieuwe Vide een open tekenavond en de andere keer een workshop met een gastkunstenaar. Dit is de perfecte plek om te leren, te groeien en nieuwe mensen te ontmoeten. Of je nu een ervaren tekenaar bent of net begint, iedereen is welkom. De avonden zijn laagdrempelig en bieden ruimte voor zowel individuele creativiteit als samenwerking.
Over Nieuwe Vide
Nieuwe Vide is een artistiek platform en culturele ruimte in Haarlem waar experimentele kunst, talentontwikkeling en community building samenkomen. Met een expositieruimte, 26 ateliers, een Artivist-bibliotheek en gedeelde werkruimtes is het een thuis voor kunstenaars, collectieven en denkers. Nieuwe Vide stimuleert kunst en experiment als motor voor sociale
verandering. Dit gebeurt via exposities, workshops en een artist in residencyprogramma. Hier krijgen kunstenaars de kans om te werken, te experimenteren en hun praktijk verder te ontwikkelen, maar ook bezoekers worden makers.
Meedoen? Kom langs bij Nieuwe Vide, Energieplein 69.
Bezoek nieuwevide.com/teken-or-leave-it voor meer informatie en data.
Volg Teken or Leave It op Instagram: @tekenorleaveit of schrijf je in voor de nieuwsbrief via de website.
125 JAAR KEES VERWEY
STREKEN VAN EEN MEESTER
In 2025 is het 125 jaar geleden dat Kees Verwey werd geboren. Als eerbetoon aan één van de markantste schilders uit de Nederlandse kunstgeschiedenis organiseert Verwey Museum Haarlem een unieke serie tentoonstellingen onder de overkoepelende titel: 125 jaar Kees Verwey – Streken van een meester. In deze bijzondere reeks wordt een veelzijdig licht op Verweys leven en werk geworpen. Een unieke ontdekkingstocht waarin je de schilder opnieuw leert kennen en waarderen.
Atelier in beeld
KEES VERWEY, NICO KOSTER, HANS DE BRUIJN
Het atelier vormt het hart van het kunstenaarsleven. Wat voor buitenstaanders vaak een ontoegankelijke en daardoor mythische plek is, wordt in deze tentoonstelling op een persoonlijke manier ontsloten. Stap binnen in de wonderlijke wereld van het atelier en kijk met andere ogen naar de kunst die hier ontstaat. De tentoonstelling biedt een unieke inkijk in het atelier van Verwey. Een selectie schilderijen waarin Verwey zijn atelier vastlegde wordt getoond naast unieke foto’s van dit atelier, gemaakt door fotograaf Nico Koster. Deze foto’s en atelierstukken worden aangevuld met portretten van hedendaagse kunstenaars zoals onder anderen
Marlene Dumas, Levi van Veluw en Folkert de Jong, die in hun eigen ateliers zijn vastgelegd door de Haarlemse fotograaf Hans de Bruijn voor zijn boek 90 Kunstenaarsportretten. De portretten vormen een boeiende dialoog tussen Verweys historische werkruimte en die van de huidige generatie kunstenaars, en creëren zo een gesprek tussen het verleden en het heden.
t/m 4 januari 2026
Meer dan een muze
JEANNE VERWEY-TILBUSSCHER
Kees Verwey had in zijn leven drie belangrijke vrouwen: zijn moeder, beeldhouwer Charlotte van Pallandt en zijn kunstzinnige echtgenote Jeanne Tilbusscher. Deze tentoonstelling toont de portretten die Verwey van zijn vrouw Jeanne maakte en eert haar met een intieme
presentatie van haar eigen kunstzinnige creaties. Het is de eerste keer dat het werk van Jeanne in Haarlem te zien is. Jeanne was een begenadigd naaldkunstenares, maar haar artistieke werk was veelzijdig en omvatte ook tekeningen en aquarellen. Ze laat een rijke collectie na, waaronder merk- en stoplappen, verfijnd borduurwerk, patchwork en een met kralen gebreide tas. Haar werk, beïnvloed door Verwey, kenmerkte zich door kleurrijke, losse steken en speelse composities. t/m 26 oktober 2025
Kees Verwey, Zelfportret met scheve das, 1948, olieverf op doek. Kunstmuseum Den Haag.
Verwey en zijn inspiratie
BREITNER, ISRAELS, SLUIJTERS, TOOROP, E.A.
In deze uitgebreide tentoonstelling staat de schilderkunst van Kees Verwey en invloedrijke tijdgenoten die hem inspireerden centraal. Een selectie werken van grootheden zoals George Breitner, Isaac Israels, Corneille, Leo Gestel, Jan en Charley Toorop, Willem Witsen, Floris Verster, Henri Boot, Karel Appel, Eugène Brands en Jan Sluijters komen samen in één indrukwekkende expositie.
In deze tentoonstelling ontdek je hoe Verwey zich liet beïnvloeden door zijn tijdgenoten, terwijl hij tegelijkertijd zelf een onmiskenbare stempel drukte op de kunstwereld, met een breed oeuvre dat varieert van klassiek en impressionistisch tot expressief en abstract.
Een opvallende invloed op Verwey had de dichter Antony Kok. Hun intense artistieke samenwerking resulteerde in bijna vijftig portretten van Kok door Verwey, waarbij hij met verschillende technieken en stijlen experimenteerde om de veelzijdigheid van Koks persoonlijkheid vast te leggen. Voor het eerst worden de bijzondere portrettekeningen van Antony Kok, afkomstig uit het Rijksmuseum, in Haarlem gepresenteerd. 28 mei t/m 9 november 2025
Vier samen met ons
125 JAAR KEES VERWEY
Op donderdag 29 mei, Hemelvaartsdag, zijn alle zalen, met uitzondering van de historische opstelling Allemaal Haarlemmers, gevuld met kunst en verhalen over het leven van Verwey. Een goede reden om feestelijk uit te pakken met een dag vol gratis activiteiten, live-muziek, lekker eten en drinken en andere feestelijkheden. Iedereen is van harte welkom!
Houd de website www.verweymuseumhaarlem.nl in de gaten en volg de socials voor updates en speciale activiteiten rondom het Verwey-jaar.
Verwey Museum Haarlem is 7 dagen per week geopend. Elke eerste zondag van de maand gratis entree.
Nico Koster, De schilder voor zijn schilderij, 1976.
Leuk in Mei
KLANKWANDELING
CAPRERA BLOEMENDAAL
Wat doet een muzikale klankwandeling met jou? Ontdek het op zondagochtend in het wandelpark van Caprera.
Wanneer: 18 mei | 9.00 - 10.15 uur
THEECEREMONIE
CHINESE TRADITIE
Een keer per maand ben je welkom om een kop thee te komen drinken tijdens de theeceremonie in het Shaolin Centrum in Haarlem. Deze ceremonie is een Chinese traditie waarin het drinken van thee is verheven tot een meditatief moment.
Wanneer: 4 juni | 9.30 - 10.30 uur
Waar: Shaolin Centrum Haarlem
FILM
MUGMAKERS
Een oprecht portret van vier jonge, eigenzinnige kunstenaars uit Haarlem. In Mugmakers volgen we hen tijdens hun persoonlijke en creatieve ontwikkeling, terwijl ze groeien als artiest. Regisseurs: Jor Timmermans & Semme Roest.
Wannneer: 21 mei Waar: De Filmkoepel
WANDELEN en FIETSEN
IN DE SPOREN VAN SLAVERNIJ
Sinds 2021 biedt de organisatie Sporen van Slavernij Haarlem regelmatig historische rondleidingen aan over de koloniale geschiedenis van de Noord-Hollandse hoofdstad. Met deze wandelingen en fietstochten worden bijzondere, minder bekende plekken van de stad Haarlem en omgeving bezocht. Er wordt verhalen verteld over de mensen die op allerlei manieren betrokken waren bij slavernij: van beroemde schilder tot slaafgemaakte en van suikerbakker tot plantage eigenaar. Zelfs de omvangrijke textielindustrie van Haarlem was met het koloniale verleden verweven. Wandel of fiets mee met de gidsen om samen de (on)zichtbare sporen van deze geschiedenis te bekijken.
Wandelen: 17 en 21 mei | 10.30 – 12.00 uur
Fietsen: 29 mei | 9.30 – 11.30 uur
Start: Noord-Hollands Archief, Jansstraat 40
Leuk in Juni
FESTIVAL MUZIEK
Een gratis festival voor jong en oud. Met het Kinderfestival (12.00-18.00 uur), muziek, het Tiny Festival en kunst en optredens op het veld.
Waar is het festival?
In stadspark de Haarlemmerhout
Zondag 15 juni | 12.00 - 23.00 uur
SCHRIJFMEDITATIE
Al schrijvend even stilstaan bij momenten uit je eigen leven. Je gaat met andere ogen naar je dagelijks leven kijken en je weet je weer verbonden met wat er voor jou toe doet. Begeleid door Susanne Gijsbers. Je begint met een gedicht of een inspirerende tekst en een moment van stilte. Dan krijg je een korte schrijfopdracht naar aanleiding van het thema van die ochtend. Het schrijven gaat als vanzelf. Je krijgt handvatten aangereikt waarmee het moeiteloos gaat.
Wanneer: 6 juni | 10.00 -11.45 uur
Waar: Doopsgezinde Kerk Frankestraat
Het Australische Alien Nosejob begon als een soloproject, maar is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardige vierkoppige kracht die zijn eclectische geluiden van down under naar podia over de hele wereld brengt.
M.U.G. (NL)
M.U.G. uit Rotterdam kent leden van onder meer de egg punk-sensatie Pig Frenzy en Crustenunie. Met dit project zijn ze een andere weg ingeslagen, namelijk weirdo hardcore punk.
Ultra Goblin
Ultra Goblin is dé gloednieuwe garage/ synthsensatie van Haarlem. Herboren uit de dampende as van Achterlicht, bewapend met nóg meer venijn en dommigheid.
Wanneer: 20 juni | Waar: Slachthuis
EVENEMENT
SWIM TO FIGHT CANCER
Op 1 juni kan je meedoen aan Swim to Fight Cancer Haarlem! De start-/finishlocatie is bij de Melkbrug, de route zal lopen via Spaarne, Nieuwe Gracht en Bakenessergracht.Het evenement is voor jong en oud. Bekijk de ‘doe mee’pagina voor alle deelnamemogelijkheden. Een op de twee Nederlanders krijgt de diagnose kanker. Dat is veel te veel en daarom is meer onderzoek van levensbelang. De organisatie Swim to Fight Cancer roept daarom iedereen op om in actie te komen. Met alle donaties wordt baanbrekend kankeronderzoek verricht.
THEATER
Poor Thing Een lofzang op de melancholie
Een magische secretaire vertelt over vervlogen tijden. Als drie muzikale uitvaartverzorgers stuiten op een kast vol spullen van een anonieme overleden vrouw, besluiten ze haar sporen te volgen in een poging haar vergeten leven te reconstrueren.. Terwijl er weemoedige 17de-eeuwse luitliederen klinken, ontvouwt de kast zich tot een ceremonie van stillevens. Liefdevol en met een vleugje humor vertellen de uitvaartverzorgers over vervlogen tijden. Stap voor stap wordt de sluier opgelicht van de schoonheid die achter vergankelijkheid schuilgaat. Een voorstelling met live-muziek over voorwerpen uit de tijd van weleer, herinneringen aan gelukkige en minder gelukkige momenten, over schoonheid en vergankelijkheid, troost en verdriet. Langzaam vouwt de kast zich open en ontstaan er betoverende stillevens. Maar uiteindelijk vergaat alles. Zelfs een kast vol spullen.
Wanneer: 6 juni | 15.00 - 16.00 uur
Waar: Pletterij
Alien Nosejob (AUS)
JONG TALENT
ROSE MARIN
De Haarlemse singer-songwriter Rose Marin (24) maakt americana-muziek met elementen van folk en soul. Waar ze in het echte leven soms een gesloten boek is, geeft ze zich in haar muziek volledig bloot. Ze zet haar meest persoonlijke verhalen en gedachten om tot oprechte songs en brengt herkenbare situaties tot leven in ieders eigen verbeelding.
Inmiddels heeft Rose Marin een EP genaamd Southern Comfort uitgebracht en door het hele land getourd. Zo speelde ze met volledige band een eigen show in een vol Bitterzoet in Amsterdam. Hoog tijd om haar te spreken!
Hoe ben je in de muziek begonnen?
“In groep 5 was ik gek van Taylor Swift, toen nog de nieuwe jonge countryster uit Amerika. Zo kwam ik in aanraking met americanamuziek. Een jaar later ging ik op gitaarles en in de brugklas begon ik met het schrijven van mijn eerste liedjes. Muziek werd mijn leven. Anderhalf jaar geleden ben ik afgestudeerd aan het Conservatorium in Haarlem. Mijn afstuderen werd gevierd met het geweldige optreden in Bitterzoet. Het was heel tof om voor een volle en aandachtige zaal, met goede muzikanten en topgeluid, je eigen liedjes te mogen spelen!”
Treed je nu vaker met band of solo op?
“Ik treed meestal solo op. Heel soms met band, zoals de show in Bitterzoet. Het voordeel van solo-optredens is dat je flexibel bent. Als je vandaag wordt gebeld om morgen ergens te komen spelen, kan dat snel geregeld worden. Ik kan ook zelf kiezen wat ik speel. Uiteraard speel ik voornamelijk eigen werk, maar ik wissel het ook af met covers. De afgelopen periode heb ik veel nieuwe songs geschreven. Op dit moment ben ik die verder aan het uitwerken.”
Waar gaan jouw liedjes vooral over?
“Over het algemeen schrijf ik over allerlei onderwerpen, maar ik schrijf ook liedjes op verzoek, waarbij mensen mij vragen voor een liedje op maat. In de coronatijd is dat begonnen, omdat ik geen optredens meer had, maar wel bezig wilde blijven en het contact met mijn publiek wilde onderhouden. Ik schrijf liedjes voor verschillende situaties: van mensen die gaan trouwen tot mensen die in mindere periode zitten. En die songs gaven mij weer de inspiratie voor het schrijven van nieuwe liedjes.”
Wat vind je van Haarlem als muziekstad?
“Haarlem is een fantastische stad, maar het is niet de plek waar ik
tot nu toe het meest heb gespeeld. Vooral in Café Stiel’s en in het inmiddels gestopte Veerkwartier heb ik veel opgetreden. Niets ten nadele van Haarlem, maar om Haarlem nou als muziekstad te bestempelen… Daar heb ik wel mijn twijfels over.”
Wat zijn je muzikale plannen de komende tijd?
“Sowieso lekker doorgaan met optreden en ook wel toewerken naar een nieuwe release van de liedjes die ik de afgelopen tijd geschreven heb. Daarnaast zit ik ook nog in de bluegrass-folkband The Georgia Bucks met onder anderen Jasper Schalks, die ook solo optreedt als singer-songwriter. In de band spelen we onder meer ook nummers van mij. Erg leuk, omdat ik zo ook de kans heb om met andere muzikanten te spelen!”
Meer informatie over Rose Marin: linktr.ee/rosemarin
Meer informatie over The Georgia Bucks: www.thegeorgiabucks.com
Haya Maëla, artistiek leider, Danshuis Haarlem/Dansgroep Haarlem
Haya Maela
ALS JE MAAR DANST!
Onze neuropsycholoog der Nederlanden Erik Scherder vertelt het ons al een aantal jaar: dans en muziek, en met name de combinatie daarvan, zijn heel gezond voor ons brein en daarmee voor ons gehele wezen. Dans en muziek geven een geluksgevoel, ontspanning en een gevoel van saamhorigheid.
Ik denk dat niemand een wetenschapper nodig heeft om dit te beamen, maar het bevestigt onze ervaringen wel. En het gaat nog veel verder dan dat. Dans verbetert het leervermogen. Dans is heilzaam voor mensen met ziektes als Parkinson of Alzheimer. Dans geeft zelfvertrouwen. Dans versterkt de motorische ontwikkeling. Via dans beleef je je gevoelens. Ik kan nog wel even doorgaan….
Al tijdens de vroegste geschiedenis van de mens werd gedanst op het ritme van de hartslag, met onze blote voeten op de aarde. Het was een manier om het leven te vieren, het mysterie te begrijpen en genezing te versterken. Een basisbehoefte.
En met de eeuwen zijn we deze vorm van expressie gaan uitbreiden en verfijnen. Ook in Nederland, al staan wij niet echt bekend om onze rijke danstraditie. Iedereen kent de Hollandse Klompendans, maar heb je ooit in zo’n klomp gestaan? Daar komt weinig frivools van. Gelukkig kent Nederland intussen wel een zeer rijke traditie van theaterdans, waarbij we dankbaar meeliftten op de ijdele fratsen van de Franse Zonnekoning Lodewijk de 14de. Sindsdien wordt in West Europa lustig aan klassiek ballet gedaan, is moderne dans ontstaan en zijn nieuwe invloeden uit onder meer Amerika omarmd. Vrij recent zijn daar de Urban-stijlen zoals Hiphop en Breakdance bij gekomen en kunnen we inmiddels in ons kleine landje van een grote danscultuur spreken. Best iets om trots op te zijn.
Op het moment dat ik dit schrijf voel ik me ook trots. Trots op onze dansers en mijn team, die onlangs tijdens de leerlingenvoorstelling Danshuis x Bauhaus zichzelf overtroffen in het bijzijn van het massaal toegestroomde publiek.
Zo’n kleine duizend mensen, jong en oud, organisator, danser en kijker, kwamen samen en creëerden met elkaar een positieve energie waar je U tegen kan zeggen. Een moment waarop de wereld alleen maar even heel mooi, ontroerend, knap en lief hoeft te zijn.
We gaan bij Danshuis Haarlem de komende weken door met heel veel voorstellingen geven. Misschien kom je kijken, leuk!
Maar vergeet vooral ook niet om af en toe zélf een dansje te wagen, op een feestje of stiekem alleen thuis. Dans met je kinderen. Pak af en toe de handen van je demente moeder en dans op haar muziek van vroeger. Verdiep je in de heilzaamheid van dans voor chronisch zieke mensen. Attendeer je onzekere puber op danslessen. Trek eindelijk de stoute schoenen aan en geef jezelf op voor een danscursus. Dans alleen of samen. Dans modern, tango, hiphop of ballet. Dans in het zand of op een balletvloer. Ga dansend de lente door en ja hoor, stap-tik en polonaise zijn dan ook prima. Als je maar danst!
BAS RAGAS - IN GODS NAAM
Na uitverkochte theatertoernees is dit je allerlaatste kans: Bas Ragas brengt een slotoptreden van In Gods Naam naar Caprera. Bas neemt je mee door de Bijbel met muziek van Bach tot Elvis, persoonlijke verhalen en prikkelende vragen over liefde, geloof en twijfel. Een voorstelling die lang in je hoofd en hart blijft hangen.
Zondag 25 mei – 16.00 uur
ORCHESTRA BAOBABCAPRERA X PATRONAAT
Al meer dan 50 jaar de meest iconische dansband van West-Afrika! Het Senegalese Orchestra Baobab brengt op onweerstaanbare wijze Dakar naar Bloemendaal. Denk aan meeslepende ritmes, zwoele saxofoons en Afro-Cubaanse grooves.
Donderdag 12 juni – 20.30 uur
SLÄPSTICK - SCHËRZO
De muzikale alleskunners van Släpstick nemen je mee op een virtuoze achtbaan van muzikaliteit en visuele grappen, waarin Mozart vrolijk struikelt over Chaplin. Voor jong én oud, eigenlijk gewoon voor iedereen die houdt van lachen en verwonderen.
Zondag 15 juni – 14.30 uur
TURFY & THE GANG
Zet je zonnebril op en trek je dansschoenen aan: Turfy & the Gang trapt de zomer af met een live band, hun aanstekelijke popmuziek en een dikke knipoog. Een perfect feestje om je weekend te beginnen - en daarna door naar het strand voor de After van de After!
Zaterdag 2 augustus – 15.30 uur
FAMILIE ZOMER ZONDAGEN
Zeven zondagen lang feest in het bos! De Familie Zomer Zondagen van Caprera en de Schuur zijn weer begonnen: van dans en dieren tot muziek en acrobatiek, altijd gevolgd door een activiteit in het thema van de voorstelling. Kom met je (klein)kinderen ontdekken, lachen, spelen, genieten en meedoen!
Van mei t/m september – bekijk het hele programma op www.caprera.nu/jeugd
ORANJE BITTER
Een tragikomedie over gezelligheid, gebak en Koninginnedagkriebels
Ken je dat gevoel? Het hele land gehuld in oranje, tompoezen met gekke kleuren, vlaggetjes op je wangen… en toch denk je: is dit nou leuk, of moet het leuk zijn?
Welkom bij Oranje Bitter door Toneelgroep Perspektief, een tragikomedie van Marcel Kragt, waar Koninginnedag niet alleen wordt gevierd, maar ook heerlijk wordt ontleed. Drie huiskamers. Drie televisies. Drie stelletjes. Eén nationale feestdag. Er is koffie, er zijn Oranje Tompoucen (of waren het oranje tompoezen?) en natuurlijk een fles Oranjebitter die z’n naam meer dan waarmaakt. Alles lijkt klaar voor een ouderwets gezellig dagje. Maar onder de slingers en tulpen broeit iets. Want hoe vier je feest als het in je hoofd of relatie allesbehalve feestelijk is?
Verwacht een feestdag vol misverstanden, familieperikelen, dronken nachten, strakke sokken en messcherpe dialogen waar zelfs de Koninklijke familie stil van zou worden. Oranje Bitter is een liefkozend schopje tegen alles wat ‘gezellig’ móét zijn. Een voorstelling vol herkenbare ongemakken, absurd eerlijke momenten en een knipoog naar ons nationale oranjegevoel.
Deze voorstelling is geen geschiedenisles, maar een bitterzoete blik op tradities, relaties, en alles wat we proberen vast te houden terwijl het
al lang wegglipt. Want soms wil je gehoord worden, soms wil je gewoon koffie.
En soms… wil je gewoon even níet naar de vrijmarkt. Dus trek dat oranje shirt nog een keer aan en beleef een Koninginnedag zoals je die nog nooit gezien hebt – op het toneel. Een ode aan de traditie – én aan het doorprikken ervan.
ORANJE BITTER – ZOET, WRANG EN HEERLIJK ONCOMFORTABEL
Locatie: Theater De Luifel, Herenweg 96, Heemstede
HET MAGISCHE UUR
Wanneer de zon haar laatste stralen zendt en de dag langzaam overgaat in de nacht, breekt het magische uur aan. Dit betoverende moment van de dag, en alle associaties rond de term ‘Het magische uur’, vormen dit jaar de inspiratie voor de Vijfhoekkunstroute 2025.
Met dit inspirerende thema viert de Vijfhoekkunstroute dit jaar haar 20-jarig bestaan. Wat ooit begon als een kleinschalig initiatief is uitgegroeid tot een geliefd evenement dat jaarlijks vele kunstliefhebbers trekt. Om dit jubileum extra bijzonder te maken krijgen bezoekers de kans om actief deel te nemen aan de route: tijdens de overzichtsexpositie in de Nieuwe Kerk kunnen zij stemmen op het kunstwerk dat hen het meest raakt of verwondert. De winnaar wordt na afloop van het evenement bekendgemaakt.
Geen jubileum zonder alle mensen die deze route al die jaren tot een succes maken. Liedeke Veninga, liefkozend ‘het Opperhoofd’ van de Vijfhoekkunstroute genoemd, zorgt samen met de zeven andere drijvende krachten, vrijwilligers en natuurlijk een heleboel enthousiaste kunstenaars voor een succesvolle editie.
DE MAGISCHE OPENING VAN DE VIJFHOEKKUNSTROUTE
Het begint al op vrijdagavond met de jaarlijkse opening van de Vijfhoekkunstroute in de Nieuwe Kerk (gratis toegang). Een kort schouwspel, geheel in het thema van de kunstroute, traditiegetrouw begeleid door de betoverende muziek van René de Graaff, opent de overzichtsexpositie, waar van iedere deelnemer één kunstwerk te zien zal zijn.
Op zaterdag en zondag is de kunstroute geopend. De Vijfhoek, een wijk die van zichzelf al iets schilderachtigs heeft, verandert tijdens de kunstroute in een gezellig samenzijn met heel veel kunst. Welke kunstenaars hebben zich laten leiden door het mysterie van het schemerlicht, de kleuren van de ondergaande zon of een andere interpretatie van het thema? Kom kijken er ervaar het zelf. Ook indrukwekkend: in het Proveniershof is een installatie te zien met glas, licht, muziek en beweging.
DE NIEUWE KERK, HET HART
VAN DE KUNSTROUTE
Wie slim is start de kunstroute in de Nieuwe Kerk. Daar maak je met gemak een ronde langs alle kunstwerken, zijn catalogussen te koop met daarin gedichten, kunstwerken en een handige plattegrond waarop alle deelnemende expositieadressen te zien zijn. Iedereen is van harte uitgenodigd om gezamenlijk het 20-jarig bestaan van de Vijfhoekkunstroute te vieren.
PROGRAMMA
Opening: vrijdag 16 mei, 20.00 uur (deuren open om 19.30 uur).
De Haarlemmer Kweektuin is een bijzonder openbaar stadspark aan de Kleverlaan 9 in Haarlem-Noord.
Een populaire plek waar je kunt wandelen, naar yoga kunt gaan of groenten kunt oogsten. Naast het Kweekcafé in de grote kas zijn er ook kleine ondernemers te vinden die in de ‘Kweekstraat’ werken vanuit zelfgebouwde ‘tiny houses’. Het is een park met een rijke historie waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat.
Saskia de Vries
“Ik kom al jaren graag in de Kweektuin met de kinderen en dacht altijd: als ik hier toch een atelier mag bouwen voor mijn bedrijf, dat zou tóp zijn. Na overleg bleek er veel mogelijk en heb ik zelf een tiny house gebouwd in de kas van het Kweekcafé. Samen met een paar andere bedrijven, ook gevestigd in tiny houses, is het de Kweekstraat geworden. Inmiddels zit ik hier vier jaar en ben ik helemaal op mijn plek. Mijn huisje in de kas is vooral een werkplek waar ik bijna dagelijks te vinden ben. Ik maak maatwerk tassen van plantaardig gelooid leer. In overleg met de klant ontwerp ik de tas naar wens. Geen tas is hetzelfde en de focus ligt altijd op duurzaam vakmanschap. Een tas moet perfect bij je passen en een leven lang mee gaan.”
Georgiana Spijker
“Ik neem het wolwinkeltje Pluche, Wol en Garen over van Myrthe, de vorige eigenaar. We zitten nu nog volop in de overname, maar de winkel zal waarschijnlijk in mei 2025 definitief heropenen. Ik kom van oorsprong uit Roemenië, getrouwd met een Nederlander. Er zal niet veel veranderen ten opzichte van het vorige winkeltje, net als Myrthe werk ik alleen met honderd procent natuurlijke en hergebruikte materialen. Het lijkt mij leuk om workshops te gaan geven, handwerken is verbindend en goed voor de geest. Het is mijn hobby en mijn passie.”
Emma Dewever
“Het Kweekcafé is anders dan gewone horecagelegenheden en daarom erg leuk om er te werken tijdens mijn tussenjaar. Ik werk achter de bar en in de bediening, maar doe er meer: ik assisteer af en toe in de keuken, ik ruim op en maak schoon. Wij proberen hier zo duurzaam en milieuvriendelijk te werken. De vloer maken we bijvoorbeeld schoon met regenwater. We proberen zo min mogelijk te verspillen. De koffieprut gaat naar de oesterzwammerij; daar laten ze paddenstoelen groeien op onze koffieprut. Deze paddenstoelen worden dan vervolgens weer gebruikt voor één van onze populaire broodjes: de pita pulled paddo, echt heel lekker! Het Kweekcafé is een plek voor jong en oud. Er hangt een fijne sfeer en naast het gezellig koffie- of theedrinken in de kas of buiten op het terras is er altijd wel wat te doen.’’
Lotte Maas
“Ik kende de Kweektuin doordat ik er altijd met mijn dochter kwam. Daarna heb ik een tijdje in de kas gewerkt in samenwerking met een andere kapper. Nu heb ik er mijn eigen ‘Head & Soul’, een holistische head-spa, die meer is dan alleen een kapper. Ik vind het fijn om persoonlijke aandacht te geven. Daarnaast vind ik het belangrijk om zo duurzaam mogelijk te werken; afgeknipt haar verzamel ik bijvoorbeeld en dat wordt gerecycled. In de Kweekstraat vind ik aansluiting bij andere bewuste, duurzame ondernemers. Het fijne groene terrein is elke dag een cadeautje voor mij en mijn klanten.’’
Edith & Laurens te Poele
Edith: “Mijn man Laurens en ik komen al lange tijd in de Kweektuin. We hebben destijds gevraagd of onze oleanders in de kas mochten overwinteren en dat kon. Zo kwamen wij in het Kweekcafé, waar altijd veel planten staan. Die planten verzorgen wij als vrijwilligers. Het is altijd leuk om te zien als onze verzorging aanslaat met groei en bloei als gevolg. Wij werken voornamelijk op de dinsdagen, als het Kweekcafé gesloten is. Als er geen gasten zijn kunnen we gemakkelijker onze gang gaan. Laurens en ik zijn geen plantenexperts, we worden, als het nodig is, geholpen door de kennis van Natuur & Milieu Educatie (NME) en het Plantenasiel Haarlem. Zij nemen ook planten over die bijvoorbeeld veel te groot zijn. Planten verzorgen is letterlijk zwaar werk, je moet het met z’n tweeën doen. We geven de planten altijd regenwater, ook als het langere tijd niet regent. We hebben in de waterbanken op het terras een regenwaterreservoir van maar liefst 4.000 liter.’’
Ali Swart
“Ik ben alleen en probeer gedisciplineerd te leven. Het Kweekcafé is daar onderdeel van. Elke dag loop ik erheen, met uitzondering van de dinsdag als ze gesloten zijn. Meestal ben ik er al vroeg. Ik ga naar het Kweekcafé om Sanskriet te studeren, een oude Indiase taal. Ik heb op de School voor Filosofie gezeten en daar was Sanskriet een bijvak. Nu leer ik het voor mezelf. In het Kweekcafé is het zo levendig, dat niemand hoort dat ik de taal af en toe hardop uitspreek. De betekenis van de woorden is heel mooi. Ik schrijf de woorden op en oefen in concentratie. Het is voor mij een ritueel, ik studeer elke dag ruim een uur. En bestel ook consumpties, hoor! Het personeel en de gasten zijn gezellig en hartelijk. Ik kom al zo lang in het Kweekcafé dat ik bij de inventaris ben gaan horen.‘’
Tekst: Paula Zuidhof. Fotografie: Jonne van der Fange.
HET LEUKSTE VOLGENS HRLM
De redacteuren van HRLM tippen wat je écht moet zien, hebben, lezen, horen of doen
80 JAAR VRIJHEID
In opdracht van het magazine 80 jaar Vrijheid heeft Ab Asenbrink een bijzonder vrijheidsbeeld gemaakt. Het kunstwerk reist door Haarlem en is momenteel te bewonderen in het ABC Architectuurcentrum. Binnenkort is het ook te zien in De Koepel.
Landbouw in transitie
ALTIJD HANDIG OP REIS:
EEN MINI SCHAAKSPEL!
Even niets te doen op het vliegveld, in de trein of op het strand? Met dit compacte schaakspel heb je altijd vermaak bij de hand. Past zo in je handbagage, ideaal voor onderweg. Verkrijgbaar bij o.a. VVV Haarlem voor € 34,95
De landbouw in Nederland is in transitie. Als stip aan de horizon geldt de overstap naar een duurzame en toekomstbestendige vorm van landbouw in 2040. Fotograaf David Galjaard legde vast welke initiatieven en ontwikkelingen er al zijn en onderzocht hoe deze overgang van invloed is op het werk van boeren en telers in Noord-Holland. Aan de hand van portretten, reportagebeelden en gesprekken met voorlopers laat de tentoonstelling het begin van de transitie zien én horen. De foto’s zijn gemaakt in het kader van de jaarlijkse foto-opdracht voor de collectie Provinciale Atlas Noord-Holland Nu te zien: tot 29 juni in Fotogalerie De Gang
Italian For Beginners
Regisseur Lone Scherfig brengt de uitdagende doe-het-zelfprincipes van de Dogma ‘95-beweging tot een vrolijke romantische komedie in dit ontroerende portret van zeven vreemden op een gezamenlijke ontdekkingsreis.
In een kleine, regenachtige Deense buitenwijk heeft een bonte verzameling tegenpolen zich ingeschreven voor een Italiaanse les in de hoop hun leven wat op te fleuren. Ze beseffen al snel dat de les hen meer biedt dan alleen taallessen en gaan samen op reis naar Italië, op zoek naar romantiek en avontuur.
Te zien: vanaf 18 juni in De Filmschuur
Samen muziek maken
Heb jij de droom om een blaas- of slagwerkinstrument te bespelen? Lijkt het je geweldig om samen muziek te maken? Wil je ontdekken of dat iets voor jou is? In Haarlem start Nieuw Talent Blaasorkest Haarlem een muziekproject voor volwassenen. Iedereen kan meedoen. Muzikale ervaring is niet nodig. Je leent een instrument via de stichting. Er is een inspirerende begeleider en er zijn ervaren muzikanten om je te helpen.
Meer info: Marilou den Outer, 06 51295516 of info@nieuwtalentblaasorkesthaarlem.nl, www.nieuwtalentblaasorkesthaarlem.nl
ALS MANNEN SEKSUEEL GEWELD NEGEREN, WIE IS DAN HET VOLGENDE SLACHTOFFER?
HAARLEM BREEKT DE STILTE ACTIE TEGEN SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND
GEDRAG
Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld komen dagelijks voor, van seksistische opmerkingen tot ernstige misdrijven. Vrouwen worden het vaakst getroffen. Het is een onderwerp waar moeilijk over gesproken wordt, maar bijna iedere vrouw heeft wel een verhaal. Haarlem breekt op een unieke manier de stilte met de campagne Haarlem breekt de stilte, waarbij Haarlemse mannen het voortouw nemen. Haarlem breekt de stilte wil mannen aanmoedigen om actief deel te nemen aan het gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Om ongepast gedrag te benoemen, elkaar aan te spreken en een cultuur van respect en gelijkwaardigheid te creëren. Deze campagne roept mannen op om verantwoordelijkheid te nemen voor het creëren van een veilige omgeving voor iedereen.
Contact voor ondersteuning
Als je door het lezen van deze informatie de behoefte voelt over je ervaringen te praten of iemand te spreken die je kan steunen en naar je kan luisteren, dan kun je contact opnemen met het Centrum Seksueel Geweld. Als je vragen hebt kun je terecht bij haarlembreektdestilte@gmail.com
12 APRIL DOOR HEEL DE STAD
EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN
De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.
Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.
Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85.
WWW.LOESHOFHUIS.NL
Warmoesstraat 2 Haarlem
BINNEN ZONDER KLOPPEN
Gierstraat 78 023 532 4600
• 12 bieren op de tap
• 12 wereldwijnen
• Ruim assortiment jenevers en malt whisky’s
• Heerlijke happa’s
• Dat alles op een oergezellig en warm terras!
Inspirerend vergaderen en werken
verbouwd industrieel erfgoed.
• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.
• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.
• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.
Seinwezen.nl
Inspirerend erfgoed aan het spoor
Foto: Reinder
Et Dieu créa Dieuw
Dolly Bellefleur
Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBTI+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBTI+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBTI+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.
Ik hoor Dieuw, zoals Dieuwertje Blok liefkozend door intimi werd genoemd, schaterlachen. O my God, wat zou ze de titel van deze column, een verwijzing naar de spraakmakende film Et Dieu crea la femme, hilarisch gevonden hebben. Het was de film die van Brigitte Bardot in één klap een sekssymbool maakte. Tot haar grote verbazing overkwam Dieuwertje dit ook toen ze in 1980 voor het eerst als omroepster op de buis verscheen. Ze sloeg in als een bom. Wat heet: ze werd gebombardeerd tot seksbom. Postzakken vol liefdesbrieven en aanzoeken werden er bij haar thuis bezorgd.
Op een of andere manier flitst altijd als ik de naam Dieuwertje hoor of lees automatisch ook het woord ‘Dieu’ door mijn hoofd. Dat ik niet de enige ben die die associatie heeft bleek na haar overlijden. Ik las toen een ontroerend bericht van Hakim Traïdia op Facebook: ‘Dieuwertje, jij was de eerste die deze naam heeft gedragen en de laatste die ik ken. Maar in mijn hoofd werd je Dieu…wertje. In het
Frans betekent Dieu God en zo werd je in mijn gedachten:
Een kleine godin
Een klein godje
De godin van schoonheid
Van licht, van lach
Van iets dat nooit verdwijnt
Je werkte voor kinderen
Voor volwassenen, voor iedereen
Maar je bleef zelf een groot kind
Misschien was dat je geheim
En nu ben je weg
Maar in mijn ogen blijf je jong
Alsof een kind is heengegaan
Je kwam als een kind
Je vertrok als een kind
En zo blijf je, altijd
Ik viel, net als iedereen die haar ontmoette, direct als een blok voor Dieuwertje. Het moet rond 2015 geweest zijn dat ik voor het eerst
gevraagd werd om met haar Beursvloer Haarlem te presenteren. Dit is een jaarlijks evenement, waar lokale bedrijven en maatschappelijke organisaties elkaar ontmoeten, met als doel om matches te sluiten. Het draait om vraag en aanbod net als op de gewone beursvloer, alleen wordt er hier gehandeld met gesloten beurs. Oeroude ruilhandel dus, jij hebt iets dat ik kan gebruiken en je krijgt er ook iets voor terug. Bij een succesvolle match wordt de hulpvraag van een maatschappelijke organisatie vervuld door een bedrijf en biedt de maatschappelijke organisatie een aardige tegenprestatie. We voelden ons op deze beurs als een vis in het water. In de kleedkamer van de Philharmonie spraken we over van alles en nog wat en constateerden dat we allebei waren geboren in een nest met zeer maatschappelijk betrokken ouders. Het is ons met de paplepel ingegoten dat je tijdens je leven op deze aardkloot vooral ook moet proberen iets voor anderen te doen en te betekenen. Wat dat betreft was deze Beursvloer ons op het lijf geschreven. Na afloop concludeerden we iedere keer lachend dat we in ons enthousiasme zelf ook weer vele matches hadden gesloten. Wat was het een feest om met Dieuwertje zo’n tien jaar een gelegenheidsduo te mogen vormen. Al jong kreeg ze van haar twee zusters de bijnaam ‘Dwars’. Misschien was dat ‘dwarse’ ook wel onze klik. We noemden onszelf altijd gekscherend het duo ‘Dubbel & Dwars’.
Wat ik zo in Dieuwertje heb bewonderd is dat ze altijd de lichte kant van het leven zag. Tijdens haar ziekte bleef ze zich vasthouden aan wat nog mogelijk was. En toen dat onmogelijk bleek, sloeg dat niet om in wanhoop, maar in dankbaarheid. Dankbaarheid omdat ze zo’n mooi en rijk leven heeft gehad.
In sommige culturen blijft men de tafel dekken voor dierbaren die zijn overleden. Zullen wij met z’n allen, als Sinterklaas weer in het land is, een schoentje blijven zetten voor Dieuwertje?
En als op Oudejaarsavond de klok twaalf slaat zal ik proosten met de woorden: Gelukkig Dieuw Jaar! Weiger net als Dieuwertje om bij de pakken neer te gaan zitten, want dan is het einde snel nabij. Er is altijd een lichtpuntje. Omhels het leven. Probeer de wereld iets beter achter te laten dan hij was. Mens, durf te geven!
Mijn Haarlem
MERYEM ÇIMEN
Sinds 2018 zit Meryem Çimen namens D66 in de Haarlemse gemeenteraad. Zij is fractievoorzitter en voert het woord in de Commissie Bestuur. D66 Haarlem maakt zich onder meer sterk voor het onderwijs, betaalbare woningen en een groene en duurzame stad. Maar wat betekent Haarlem voor Meryem persoonlijk? We vroegen het haar.
Hoe ben je in de politiek begonnen?
“Tijdens mijn studie Rechten in Amsterdam ontdekte ik de partij tijdens een onderwijsdebat, toen nog met Alexander Pechtold. Ik was direct onder de indruk van het verhaal van D66: goed onderwijs, zelfbeschikking en keuzevrijheid. Onderwerpen die passen bij mijn eigen verhaal en hoe ik ben opgegroeid. Ik ben toen lid van de partij geworden, inmiddels bijna 16 jaar terug. Vervolgens ben ik binnen de partij beleidsmedewerker geworden voor de fractie in de Tweede Kamer en daarna voor de fractie in Amsterdam. In de zomer van 2017 werd ik benaderd door de toenmalige fractievoorzitter in Haarlem of ik in Haarlem aan de slag wilde gaan als raadslid. Dat heb ik gedaan en in maart 2018 werd ik met voorkeursstemmen verkozen. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 werd ik de lijsttrekker van D66 Haarlem.”
Ben je fulltime in de politiek werkzaam?
“Nee, ik werk fulltime bij het Ministerie Justitie en Veiligheid als clustercoördinator Drugs bij het Directoraat-Generaal Ondermijning. Ik houd me dus bezig met de strijd tegen de georganiseerde drugscriminaliteit. Het raadswerk doe ik ernaast.”
Kom je uit een politiek nest?
“Nee, daar was bij ons thuis weinig ruimte voor. Mijn opa is als gastarbeider in de jaren ’70 van Turkije naar Nederland gekomen. Hij ging aan het werk bij de Koninklijke Hoogovens en belandde in Haarlem. Dat ging
heel goed en na een aantal jaar haalde hij zijn vrouw, zijn kinderen en zijn schoondochter hiernaartoe voor een betere toekomst. Zo kwamen mijn vader en moeder dus hier in Haarlem terecht: toen een jaar of 15 en net uitgehuwelijkt. Zij zijn daarna, na een paar maanden taallessen, direct aan het werk gegaan. Dus het was best wel overleven bij ons thuis. Ik heb ook uiteindelijk een andere weg gekozen dan die mijn familie in eerste instantie voor ogen had.”
Wat is een Haarlemse plek die je rust brengt?
“De Molenplas. Je kunt er heel mooi om het water heen wandelen. Ik kom er al van jongs af aan. Ik kom uit een groot gezin en daardoor was het bij ons thuis altijd behoorlijk druk. Als het me thuis echt te benauwend werd, kwam ik aan de plas weer helemaal tot rust. Die benauwde gevoelens kwamen tijdens de coronapandemie eigenlijk weer terug, dus sindsdien kom ik er weer vaker.”
Heb je in het centrum nog favoriete plekken?
“Ik ga graag naar toneel, dus ik ben vaak in de Schuur te vinden. Ik vind de Koepel ook echt fantastisch: zo mooi hoe de voormalige gevangenis is omgetoverd tot een plek waar je kunt werken, maar ook heerlijk kunt dineren en naar de film kunt gaan. Het gastronomische Haarlem is sowieso voor mij weggelegd.”
Mis je ook nog zaken in Haarlem?
“Haarlem is een fantastische stad en veel is ontzettend goed geregeld. Maar de veiligheid van in het bijzonder vrouwen en kinderen kan stukken beter. Ik heb daar ook een initiatiefvoorstel voor ingediend en deze is aangenomen. Zo gaat de commissie Samenleving binnenkort verder aan de slag met mijn femicide-aanpak. Ik vind dat de samenwerking tussen het OM, de politie en de zorgpartners beter georganiseerd moet worden om de rode vlaggen, zoals bijvoorbeeld bij huiselijk geweld, eerder te herkennen en beter te kunnen ingrijpen. En we moeten flink investeren in het wegwerken van de wachtlijsten bij bijvoorbeeld de Blijf Groep en Veilig Thuis. Binnen dezelfde commissie gaan we ook aan de slag met gedwongen achterlatingen in het buitenland en huwelijksdwang. Die onderwerpen liggen natuurlijk, gezien mijn uitgehuwelijkte ouders, dichtbij mij.
En iets heel anders, maar net zo belangrijk: de toegankelijkheid van de stad voor minder mobiele mensen, zoals onder anderen ouderen en rolstoelgebruikers, kan ook stukken beter. Daar heeft mijn fractiegenoot ook een initiatiefvoorstel voor ingediend. Kortom: er is genoeg te doen om onze mooie stad nog mooier te maken voor iedereen!”
Voor meer informatie over D66 Haarlem zie: d66.nl/haarlem
Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.
Door: Julia Coolen (architect) en Eric J. Coolen (illustrator).
DANA PONEC EN KATJA DE WINTER
Architecten Dana Ponec en Katja de Winter gaven vorm aan een fraaie, nieuwe Haarlemse wijk: Deo Neo. Deze groene, autoluwe woonwijk werd in 2014 gerealiseerd op de voormalige locatie van het Kennemer Gasthuis (destijds het Sint Johannes de Deoziekenhuis) aan de Maerten van Heemskerckstraat. Alle gebouwen werden gesloopt, op het oude monumentale neogotische hoofdgebouw uit 1889 na. Dana Ponec Architecten, HVDN Architecten en WVAU Architecten werkten allen mee aan het project, maar het ontwerp van de woonwijk, bestaande uit honderdtweeëntachtig woningen, was grotendeels in handen van Ponec en De Winter. De maat en schaal van de omliggende bebouwing is gevolgd en er zijn zichtlijnen gecreëerd naar de Heilig Hartkerk en het oude neogotische hoofdgebouw.
Duurzame keuzes bij een uitvaart
Duurzaamheid is tegenwoordig een belangrijk onderwerp. Steeds meer mensen maken ook bewuste keuzes bij een uitvaart. Ze willen hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden. Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten benoemen een aantal mogelijkheden.
Martine: “We krijgen vaker vragen over een duurzame uitvaart. Mensen zijn bewuster met het milieu bezig en voelen meer verantwoordelijkheid voor de planeet. Er zijn verschillende alternatieven rondom de uitvaart die daar rekening mee houden. Bijvoorbeeld de keuze voor het omhulsel. Als je voor een kist kiest kun je nadenken over het soort hout dat daarvoor gebruikt is. Populier is duurzamer dan eikenhout én goedkoper. In geperst hout, spaanplaat, zit veel lijm. Een wilgentenen baar geknoopt in Noord-Holland is duurzamer dan een kist, helemaal als je daar een al dan niet zelfgemaakte wade van katoen of linnen bij gebruikt.”
Rozen uit Kenia Elise: “Je kunt nadenken over de kleding van de overledene en kiezen voor afbreekbare materialen of voor helemaal geen kleding. Synthetische stoffen zijn slecht voor het milieu; bij cremeren en bij begraven verteren ze niet.” Martine: “Je kunt de uitvaart op één locatie organiseren in plaats van op verschillende plekken. Dan hoeven mensen zich niet meerdere keren met de auto te verplaatsen. De meeste standaard rouwwagens zijn tegenwoordig elektrisch.” Elise: “We merken dat er steeds vaker over het gebruik van bloemen wordt nagedacht. Mensen willen geen rozen uit bijvoorbeeld Kenia meer. Er ontstaat grotere weerstand tegen de bloemenindustrie. Ze kiezen voor één tak of nemen een bloem mee uit eigen tuin.” Martine: “Of nabestaanden vragen genodigden in plaats van bloemen een donatie aan een goed doel te doen. Natuurbegraven komt steeds meer in zwang, je wordt onderdeel van het bos. Je kunt er ook voor kiezen het lichaam alleen te omhullen met puur natuurlijke materialen. Beiden zijn echt minder belastend voor het milieu.”
Grafsteen van marmer Elise: “De ecologische voetafdruk van begraven op een gewone begraafplaats en die van cremeren lopen niet veel uiteen. Het meest vervuilende aan begraven is de grafsteen van marmer of graniet uit China. Als je kiest voor een zwerfkei of een houten schijf scheelt dat enorm.” Martine: “Rouwkaarten zijn ook een goed voorbeeld. Ze kunnen ook per mail verstuurd worden, dat bespaart papier, drukkosten en allerlei transport om de kaarten op tijd te bezorgen.” Elise: “Je kan ook denken aan lokale catering en bijvoorbeeld de cake laten bakken door de buurvrouw. Denk ook aan een cateraar die zijn seizoensgebonden producten uit de omgeving haalt. Het helpt allemaal mee aan het verkleinen van je voetafdruk.”
Belangrijk in je leven Elise: “Zo zijn er verschillende alternatieven waar je over kan nadenken als je een duurzame uitvaart wenst. Als duurzaamheid belangrijk is in je leven, waarom dan niet ook bij je uitvaart.”
HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?
Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerste oriëntatiegesprek is zonder kosten. (023) 820 0920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl.
TROOSTKNUFFEL
Doekie is een superzachte knuffeldoek voor ieder kind dat iemand moet missen. Er kan een fotootje in worden gestopt, zodat degene die gemist wordt overal mee naar toe kan worden genomen. Troostknuffel Doekie is lekker lang, en daardoor ook fijn voor oudere kinderen. www.doekieknuffel.nl
WADE EN BAAR INEEN
De Wikkelbaar is een lijkwade en opbaarplank in één. Gemaakt van 100% Nederlandse wol, met een geïntegreerde bodemplank van inlands naaldhout. Het matrasje en kussen zijn van zachte vlokkenwol. Geen losse onderdelen, geen gedoe. Een doordacht en duurzaam ontwerp van kunstenares Carolien Haver. Meer info: www.wikkelgoed.nl, kijk bij de lijkwaden naar Wikkelbaar.
Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.
Kunstlijn en HRLM op atelierbezoek bij…
FRANK VAN ROESSEL
‘Ik zie schoonheid in het alledaagse’
De schilderijen van Frank van Roessel zijn vaak absurdistisch en kleurrijk. Hij plaatst banale objecten als parasols en vuilnisbakken pontificaal in vlakke Hollandse landschappen.
“Wie goed kijkt stuit bij ieder voorwerp vrijwel altijd op een vorm van schoonheid.
‘Vierkantemetergeluk’ noem ik dat...”
‘Kleur helpt bij het zoeken naar schoonheid’
Vanuit zijn ruime atelier op de derde etage van het FLUOR-gebouw aan de Schipholweg in Haarlem heeft Frank een fantastisch uitzicht over de stad. Hij kijkt uit op de Grote of Sint-Bavokerk die hoog boven het centrum uittorent, het Spaarne en Molen De Adriaan. De kunstenaar wijst op een donkere bosrand in de verte. “Daar beginnen de duinen al.” Aan een lange wand in zijn atelier hangen grote schilderijen met gele en blauwe parasols, uitvergrote diamantkoppalen en vuilnisbakken in verschillende kleuren. Op een strijkplank midden in de werkruimte liggen tubes verf, een rol schilderstape en plastic bordjes om verf op te mengen. Frank (44) is muzikant, songwriter, auteur en sinds 2020 ook kunstenaar. Daarnaast is hij marketing coördinator bij Poppodium Victorie. Hij schildert met acrylverf op linnen, het liefst in series met dezelfde onderwerpen. “Er zit veel herhaling in mijn schilderijen, maar ze zijn zeker niet hetzelfde. Parasols bijvoorbeeld komen vaak terug, steeds met een andere achtergrond. Ik blijf een onderwerp herhalen totdat ik er klaar mee ben. Met mijn eerste onderwerp, vuilnisbakken, ben ik inmiddels gestopt. De parasol schilder ik ook al jaren, maar die boeit me nog steeds. Voor mij staat dat voorwerp voor ruimte, rust en vrijheid. Ik vind het soms fijn om alleen te zijn, de parasol symboliseert een soort vrolijke eenzaamheid. Alleen zijn betekent natuurlijk niet per se eenzaam zijn.”
FASCINATIE VOOR INZOOMEN
De kunstenaar kiest bewust voor het schilderen van herkenbare voorwerpen. “De producten die we voor lief nemen, die we al honderden keren gezien hebben en waar we totaal geen aandacht voor hebben. Het zijn dankbare onderwerpen om uit te lichten, zoals de diamantkoppaal. Die afzetpaaltjes vielen me eerder nooit op, nu zie ik ze overal. Ze staan te pas en te onpas door heel Nederland. Als je die paal van dichtbij bekijkt, is de textuur echt mooi. Ik vind het grappig én interessant om in zo’n alledaags voorwerp schoonheid te ontdekken en dat te schilderen.”
Frank is deels opgegroeid in Mijdrecht, een dorp waar schoonheid lastig te vinden was volgens hem. “Ik vond het een lelijk dorp met veel nieuwbouw en gecultiveerde natuur. Alles werd strak bijgehouden, getemd. Niet te vergelijken met Haarlem. Hier is echt overal schoonheid te vinden in architectuur en ook in de duinen bijvoorbeeld. Misschien is het psychologie van de koude grond, maar mijn fascinatie voor het uitlichten van voorwerpen komt voort uit mijn jeugd. Als kind zoomde ik in op details om mij heen om toch schoonheid te ervaren. Ik was, zoals ieder mens natuurlijk, op zoek naar geluk en vond het daarin. Later ben ik muziek gaan maken en kwam ik in Amsterdam terecht. Dat was een kanteling in mijn leven.
Creativiteit bracht mij in een andere, fijnere wereld. Destijds was dat muziek en nu is dat schilderkunst.”
TOEVALSDIEREN
In 2017 schreef hij samen met zijn vrouw theatermaker Mara van Vlijmen, het boek Toevalsdieren. Een gids over dieren die toevallig zijn ontstaan. “Door goed om mij heen te kijken zie ik dieren bijvoorbeeld in vlekken op de grond. Dat inzoomen noem ik gekscherend ook wel ‘vierkantemetergeluk’. Als je binnen een willekeurige vierkante meter schoonheid kunt vinden, ben je een gelukkig mens. In mijn werk maak ik het alledaagse belangrijker dan het is, en verbeeld het op zo’n manier dat het ineens een overweldigende schoonheid krijgt. Het ontstaat, dat is het mooie van kunst. Dat heb ik ook met muziek. Je begint ergens en opeens is het er. Voor mij voelt dat als magie.” Het gebruik van kleur is onderdeel van het mooier en gewichtiger maken van bepaalde voorwerpen, meent Frank. Kleur helpt hem
bij het zoeken naar schoonheid en vrolijkheid. “Ik hou van kleur, daar word ik gelukkig van. Ik bepaal intuïtief welke kleuren passend zijn bij het beeld, mijn gevoel op dat moment speelt hierbij een rol. Niet één van mijn kleuren komt rechtstreeks uit een tube. Ik meng de verf zelf, inmiddels weet ik precies wat nodig is om een bepaalde kleur te krijgen. Dat ligt subtiel, de verftinten moeten bijvoorbeeld op elkaar aansluiten of juist met elkaar de strijd aangaan. Humor en een beetje zelfspot vind ik ook belangrijk. Ik denk dat iemand die zichzelf heel serieus neemt geen vuilnisbakken schildert, dat heeft toch een absurdistische inslag. Ook heb ik de diamantkoppaal niet als een soort wetenschapper bestudeerd, haha.”
ONTWAPENDE HOUDINGEN
De kunstenaar verdiept zich sinds kort in de mens als onderwerp. Aan de wand hangt een serie kleine portretten van een volwassen man en een schilderij van een meisje, beiden op de rug gezien. De figuren
zijn zwart, de achtergrond is fel gekleurd. “Het zijn portretten naar aanleiding van foto’s van mijn vader en mijn dochter. Ik vind die silhouetten mooi, heel ontwapenend. Het zijn voor mij herkenbare houdingen. Mijn dochter tuurde op het moment van fotograferen over de zee, zo onschuldig. Lichaamshoudingen zeggen veel over mensen. Bij een figuur op de rug gezien is er niets dat afleidt, geen ogen of mond waar je op kunt focussen.”
Er hangen ook twee grotere werken met mensfiguren in het atelier. Op het ene schilderij heeft Frank zichzelf afgebeeld als kind. “Die houding van dat jongetje van vier herken ik van mezelf. Een nieuwsgierige pose op zoek naar schoonheid. Ik weet nog precies waar ik naar stond te kijken: er reed een paard en wagen door de straat. Ik was altijd geobsedeerd door dieren en nog steeds trouwens, een wonderlijke wereld. Thuis heb ik een kast vol dierenencyclopedieën, ook van vroeger. Ik wilde als jongetje al alle soorten dieren kennen, een grote passie.”
‘Parasols symboliseren een soort vrolijke eenzaamheid’
OPGAAND IN DE TELEFOON
Op het andere schilderij is de zoon van Frank afgebeeld liggend op bed. “Het werk heeft als titel De puber.” De jongen op de rug gezien kijkt op zijn telefoon. “Hij is zo neergeploft, opgaand in social media of iets dergelijks. Ik heb deze werken in de afgelopen weken geschilderd, het is nog vers. Ik ben aan het kijken wat ik er verder mee wil. Ik heb het wel op Instagram gezet om te zien wat het bij mensen oproept. Mensen herkennen zichzelf graag in beelden, ze hebben er sneller een emotionele binding mee en reageren daar het sterkst op. Deze schilderijen lokken meer reacties uit dan posts van mijn schilderijen met parasols of vuilnisbakken.” Zijn recentere werk oogt minder strak, het is losser geschilderd. “Ik probeer daar een nuance in te vinden. De huid schilder ik heel subtiel met niet teveel diepte in een soort stroken, maar duidelijk herkenbaar. De schilderijen zijn niet hyperrealistisch, ik vind het wel interessant om met sommige elementen daarvan te spelen. Het haar is
redelijk conform de werkelijkheid. De kleren zijn niet meer dan gekleurde vlakken, maar je herkent ze toch. Het brein vult dat in, het zijn duidelijk de contouren van kleding. Ik vind zelfportretten over het algemeen niet erg boeiend. Ik zocht naar een manier om het wel interessant te maken. Dat is gelukt, althans naar mijn smaak.”
CONSTANTE DRANG OM TE CREËREN
Frank schildert nu vijf jaar. Eigenlijk alles wat met creativiteit gepaard gaat boeit hem. Eerst was dat muziek, daarna schrijven en nu schilderen. “Ik heb een constante drang
om op creatief vlak nieuwe zaken te ontdekken. Ik stort me er dan volledig op, onderzoek wat ik mooi vind en wat ik wil bijdragen. In de schilderkunst ontstond vanzelf een beeldtaal die mij erg beviel. Aanvankelijk dacht ik dat ik het schilderen voor mezelf deed, totdat er kopers kwamen. Fijn natuurlijk, maar als ik me volgend jaar ineens wil verdiepen in een ander creatief vak, dan doe ik dat. Tot nu toe heeft het schilderen me nog geen seconde verveeld.”✶
Voor meer informatie zie: www.frankvanroessel.nl en Instagram: frankvanroessel_art
Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Christhilde Klein.
No bake cheesecake
met r d fruit
Hoewel Laura van Laura’s Bakery dol is op gebakken cheesecakes, is ze ook gek op een goede no bake cheesecake. Ze deelt ook graag haar favoriete variatietip: maak er eenpersoonsporties van in glaasjes, superleuk als toetje!
BENODIGDHEDEN (12 PUNTEN - 20 CM SPRINGVORM)
VOOR DE BODEM
Dé bakbijbel van Laura’s Bakery
In dit boek staan ruim 150 recepten. Van tijdloze klassiekers tot heel veel spiksplinternieuwe recepten. Dit fantastische basisbakboek wil iedere thuisbakker in huis hebben!
In dit boek vind je 40 basisrecepten. Van appeltaart en kwarktaart tot blondies en pannenkoeken. Het complete basisbakboek is een compleet vernieuwde en zeer uitgebreide versie van Het basisbakboek uit 2016. Zoveel zelfs, dat ze bijna niet meer met elkaar te vergelijken zijn.
Forte Culinair, € 37,99.
• 150 g Digestive koekjes
• 80 g ongezouten roomboter
VOOR DE CHEESECAKE
• 6 blaadjes gelatine
• 400 g roomkaas
• 50 g suiker
• 2 tl vanillepasta
• 250 ml slagroom
• Rood fruit ter decoratie
BEREIDING
1 Week de gelatineblaadjes minimaal 10 min. in koud water.
2 Maal de koekjes fijn. Smelt de boter en voeg de koekkruimels hieraan toe. Roer goed door elkaar en stort het mengsel in de met bakpapier beklede bakvorm. Druk stevig aan en zet in de koelkast.
3 Mix de roomkaas, suiker en vanillepasta tot een romig mengsel. Giet 200 ml van de slagroom bij het roomkaasmengsel terwijl je blijft mixen. Mix zo’n 2 min. goed door.
4 Verwarm de resterende 50 ml slagroom in een pannetje tot het lauwwarm is.
Voeg de uitgeknepen blaadjes gelatine toe en roer door tot deze zijn opgelost.
5 Voeg het gelatinemengsel toe aan het cheesecake-beslag en mix door tot dit volledig is opgenomen. Giet het mengsel op de koekbodem, strijk de bovenkant glad.
6 Zet de cheesecake minimaal 4 uur in de koelkast om op te stijven.
7 Versier de taart voor serveren met het fruit.
BEWAREN
Afgedekt in de koelkast 2 à 3 dagen houdbaar, in de vriezer tot 3 maanden.
Ervaringen met rouw
Uitgelicht
HET VERHAAL VAN EEN ENGELANDVAARDER
Het spectaculaire waargebeurde verhaal van een verzetsheld in de Tweede Wereldoorlog. De geschiedenis van de bewonderenswaardige Engelandvaarders.
Als legerofficier Charles Pahud de Mortanges in mei 1942 krijgsgevangen wordt genomen door de Duitsers, beseft hij: ik heb te lang gewacht. Het lukt hem te ontsnappen uit een rijdende trein en hij is vastbesloten zich aan te sluiten bij de geallieerden in Londen. Maar hoe komt hij daar?
Een spectaculair en superspannend avontuur vol ontberingen, hindernissen en overwachte ontmoetingen.
Ambo|Anthos, € 23,99.
HAARLEMSE NIEUWE
Op 14 augustus 2022 overleed Adinda Slot door een ongeval met een waterscooter. Zij was het enige kind van Anna-Greet Wendel en Bert Slot uit Haarlem en nog maar achttien jaar. Om grip op haar leven te krijgen begon Anna-Greet na het overlijden van haar dochter aan een dagboek. Dit hielp haar gedachten op een rijtje te zetten en te leven met het ondenkbare en onleefbare. Naast een hartverscheurend document, is dit boek ook een inspirerend verhaal over hoe je door kunt gaan als alles stilstaat. Anna-Greet hoopt hiermee andere ouders van een overleden kind herkenning en troost te bieden.
Elikser Uitgeverij, € 22,50.
Vrijgelaten vrouwen
Dat het Romeinse Rijk voor een groot deel draaide op slavenarbeid is bekend. Minder bekend is dat er in de Oudheid ook veel vrijgelatenen waren. Hoewel deze ex-slaven een bijzondere positie in de samenleving innamen, is over hen maar weinig bekend, en dat geldt zeker voor de vrijgelaten vrouwen. Op basis van uniek onderzoek naar grafteksten en afbeeldingen die door of voor deze vrouwen zijn gemaakt, schetst Emily Hemelrijk in dit boek een fascinerend beeld van hun ambities, mogelijkheden en beperkingen. Uitgeverij Balans, € 23,99
Extase en waanzin
Judith woont samen met haar moeder in een flat van de kerk. Ze zit in haar eindexamenjaar en wil naar het conservatorium.
Op haar cellodocent na, komt Judith alleen maar in contact met strenggelovige mensen. Totdat ze bij de snackbar Dorian ontmoet en haar hele wereld op z’n kop wordt gezet. Deze eerste grote liefde ontketent een strijd tussen intuïtie en het verlangen om bij de gemeenschap te horen. De grens tussen religieuze extase en waanzin wordt flinterdun, terwijl Judith zich haar toekomst probeert voor te stellen. Lebowski Uitgevers, € 22,99.
Intenser leven
Na een vakantie in voormalig Joegoslavië namen de ouders van Chris een lifter mee. Hun auto zat al behoorlijk vol, maar met zijn rugzak op schoot ging de reis tot Haarlem. De sfeer werd er niet minder om en bij het afscheid gaf de vader van Chris zijn sandalen aan de lifter. Dit verhaal heeft Chris geïnspireerd om ook eens te gaan liften. Chris leeft tijdens het liften intenser dan in de, in zijn ogen, overgeorganiseerde en gedigitaliseerde wereld en is dan een toonbeeld van ‘go with the flow’. Uitgeverij Boekscout, € 18,99.
De keuze van De Vries Van Stockum
KREKEL
Eliza had zes broers. Vijf zijn verdronken op zee, zegt haar stiefmoeder, zegt haar vader.
Maar Eliza gelooft er niks van. Ze wil hen zoeken, al moet ze er helemaal voor naar de Witte Kliffen. Ze gaat op weg, samen met het broertje dat ze nog wel heeft: Krekel. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken. Door de storm. Tegen de wind. Tegen wat iedereen zegt en vindt. Uitgeverij Querido, € 19,99.
DE BANDAGIST
Joost (29) is bandagist. Hij ontfermt zich over de zieke benen van ouderen in Amsterdam. Het contrast tussen zijn zwervend bestaan en dat van zijn patiënten, die zijn gebonden aan hun grote en volgestouwde huizen, wordt steeds groter. De bandagist is een roman over eenzaamheid en geborgenheid, over herinneren en vergeten. Zelden is de ontheemding van jongeren in de Nederlandse steden overtuigender onder woorden gebracht. Prometheus, € 24,99.
ZWARTE SEPTEMBER
Zomer 1972 in het noordwesten van Toscane. De 12-jarige Gigio Bellandi ontdekt muziek, boeken, liefde, maar zijn onschuld wordt bruut verstoord door een tragische gebeurtenis. Rond Gigio vermengen slachtoffers en daders zich als onvergetelijke Veronesi-personages. Een halve eeuw later overdenkt Gigio zijn leven. In Zwarte september beschrijft Sandro Veronesi, zoals alleen hij dat kan, de kracht en het verlies van liefde, het vermogen om verdriet te overwinnen en toch verder te gaan. Promentheus, € 24,99.
EEN ODE AAN SALADES
Ingedeeld op warmere en koelere dagen geeft de groentekoningin Alice Zaslavsky onweerstaanbare salades voor elke gelegenheid: lunch, diner en barbecuefeest. Elke salade is te combineren met andere salades, en met maar liefst 80 dressings is het eindeloos variëren. Met Een ode aan salades maak je geweldige gerechten, elke dag weer. Good Cook, € 29,95.
IK GA TÓCH IETS ZEGGEN
De Tweede Kamer heeft iets van een theater en het vragenuur is een voorstelling. Aaf Brandt Corstius zit erbij en noteert woordenwisselingen, akkefietjes, lachsalvo’s, misverstanden, taalvondsten en soms een ontroerend moment. Van lentekriebels tot wolven, van de moeflonsjaal van Caroline van der Plas tot de gedichtenkeuze van Martin Bosma: alles komt voorbij. Juist in dit ene uur van de week komen er in de Kamer zaken aan bod die de gewone mens nogal bezighouden. Naast de kleine menselijke problemen worden de grootste kwesties behandeld – oorlog, uitbuiting, armoede en ziekte. Uitgeverij Meulenhoff, € 17,50.
Jeltjes favoriete boek
ALS SCHEUREN IN DE AARDE
“Wat een hartverscheurende passionele roman over eerste liefde, opoffering en het onberekenbare levenspad, niet weg te leggen.”
Als scheuren in de aarde van Clare Leslie Hall is een roman over een levensbepalende liefdesdriehoek. Dit is dé roman van 2025 die je niet wilt missen. De boer is dood, hij is dood en iedereen wil weten wie het heeft gedaan. Beth weet de waarheid, maar besluit te liegen. Waarom? Luitingh-Sijthoff, € 23,99.
Directeur
JELTJE DE VRIES
De Vries Van Stockum
Kleine Houtstraat - 1986
Foto:
Archief / J. Fielmich.
Poëzie
George Moormann
NIET MENSELIJK GENOEG
George Moormann is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker, klimaatdichter en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam). Hij was onder meer werkzaam als redacteur bij Tirade (Uitgeverij Van Oorschot) en als eerste officiële stadsdichter van de Gemeente Haarlem. Met zijn poëzielaboratorium
De Zingende Zaag verbindt hij sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving.
Meer informatie: www.dezingendezaag.com
Dood aan alle virussen en colibacteriën maar hoe zit het met de kikker en de nachtegaal de aardappels, groente en kabeljauw die straks worden doorgedraaid?
Dood aan de schaamluis en de Duitse kakkerlak, aan alle tijger- en huissteekmuggen onze kinderen leggen het loodje en goede mensen gaan dood we verplaatsen ons in de soort en het is niet moeilijk kiezen tussen hoop en vrees verdelgen wij oneindig het lijden van schepsels die onze taal niet spreken, want we zijn niet bang, we zijn helegaar niet bang weten heel goed wat lekker is zeur niet over bushmeat, aids en ebola let liever op onze honden en katten.
LITERAIR FESTIVAL
“Zo’n drie jaar geleden begon het te kriebelen, het was tijd voor een nieuw
project. Na de 114 portretten van (ex)-ministers en minister-presidenten onder de noemer Dienaren van de Kroon leek het me een mooi idee om eens
Nederlands beste en markantste fictie-auteurs vast te leggen.”
Fjodor C. Buis vertelt.
Fjodor C. Buis fotografeerde al jaren voor Atlas Contact auteurs voor op de achterflap en aanbiedingsfolders en waarom dan geen verzameling van romanciers die nu het literaire landschap bepalen? Dat het fictie-auteurs moesten zijn was al snel duidelijk. Het ging om het verhaal dat uit de fantasie van hun brein was ontstaan. Maar een fotoboek slijt je niet zo makkelijk aan uitgevers en is ook minder leuk zonder tekst, vooral omdat het gaat om geportretteerden die alleen maar met tekst bezig zijn.
Al ruim 30 jaar werkt Fjodor in fotostudio Burgwal in het pand van de oude bewaarschool en een paar jaar geleden zijn daar journalist Frénk van der Linden met zijn vrouw Milou Frenken boven komen wonen. “De link was gauw gemaakt om hém te vragen om de interviews te maken. Aanbellen was het makkelijkst en daar stond Frénk.
‘Mag ik je wat vragen’, zei hij.
‘Tuurlijk’, zei Frénk.
‘Zou je het leuk vinden om bij portretten van auteurs mooie interviews te maken?’
‘Ik dacht aan een stuk of 50’, zei ik. ‘Het boek moet wel wat volume krijgen.’
Frénk keek nog bedenkelijker.
‘Dan ben ik met ieder interview zo’n vier dagen bezig. Dat ga ik niet redden samen
Jessica Durlacher.
Leon de Winter.
met mijn andere werk.’
Ietwat teleurgesteld droop ik af. Wat nu?
Aan schrijvers zelf vragen iets te schrijven?
Een paar dagen later belde Frénk op. ‘Wat als ik nu eens van de interviews een podcast maak? Dat heb ik nog nooit gedaan en voor Kunststof doe ik niet anders. We maken een interview van een uur en gebruiken die als podcast.’
Ik vond het een prima idee en nadat we de rode draad voor de interviews hadden gevonden (welke roman in je jeugd heeft je geïnspireerd/bewogen en welke roman van jezelf is je het meest dierbaar?) togen we aan het werk.
Vol vertrouwen dat we een briljant plan hadden gingen we afspraken maken, met Manon Uphoff als eerste. Ergens op een klein kamertje sprak ze over haar onvermogen om 35 jaar lang de juiste woorden te vinden voor haar moeilijke verhaal uit haar jeugd wat uiteindelijk leidde tot de roman Vallen is als vliegen.
Daarna volgden er meer mooie gesprekken en bijzondere portretten op plekken die ik samen met de auteurs had bedacht. Landschappen waar de geportretteerde iets mee had of zich prettig in voelde. Zo reed ik met Adriaan van Dis naar Bergen aan Zee waar hij is opgegroeid en waar hij
per se met windkracht 6 met kaplaarzen in de branding wilde staan.
Gaandeweg kwam bij ons ook het besef dat dit project best wel eens nuttig zou kunnen zijn om een steentje bij te dragen tegen de ontlezing. Er werd met behulp van de SPN en Schrijverscentrale een schrijverstournee bedacht. Ook was er een uitgever gevonden, werden er van 10 auteurs postzegels gemaakt door PostNL (een hele eer!) en hadden we een plek gevonden voor een expositie in fotomuseum Hilversum.”
LITERATUUR ALS THEMA
“En nu is dat allemaal af. De expo staat er, postzegels zijn gedrukt, het boek RomanReuzen is gepubliceerd en de schrijverstournee is aanstaande. Maar doordat we niet in onze eigen stad konden beginnen (geen plek voor 104 foto’s) zijn we gaan denken of we er toch niet iets konden doen na Hilversum. Vandaar het Literaire Festival Haarlem dat we eind juni gaan organiseren. Haarlem is immers een literaire stad bij uitstek. De boekdrukkunst is er uitgevonden (de man staat niet voor niks als standbeeld op de Grote Markt!), vele schrijvers komen er vandaan en wonen er, de stad bezit de oudste nog
bestaande krant ter wereld (!) en we hebben fraaie plekken om iets moois te laten zien met ‘literatuur’ als verbindend thema. Zo gaat er een auteur in een Pipo-wagen op de Grote Markt binnen 24 uur een novelle over Haarlem schrijven (gratis voor alle bezoekers aan de evenementen), komt er een avond in Theater de Liefde over tekst in liedjes, komt er een avond in de Schuur over boekverfilmingen samen met auteurs, zijn er literaire wandelingen door Haarlem en komt er een expo in de Vishal van een selectie van de portretten samen met andere kunstenaars die een link met literatuur in hun werk hebben. Genoeg voor een eerste keer – denken we – en wie weet smaakt het over twee jaar naar meer!”
P.F. Thomese.
Wilma Geldof.
De tweede
editie
van Pride Haarlem komt eraan!
De stad maakt zich op voor een rijk gevuld programma. Van 10 tot en met 20 juli is er van alles te beleven. Pride Haarlem biedt ruimte aan organisaties uit de regio – met programma’s vol kunst, muziek en lekker eten. De Pride wordt feestelijk geopend in Naaiatelier aan de Spaarnwouderstraat 124, waar de festiviteiten beginnen met een bijzondere expositie.
Dit jaar staat alles in het teken van het thema ‘LOVE’ – een boodschap die in deze tijd meer betekenis draagt dan ooit. Liefde verbindt, breekt muren af en bouwt bruggen tussen mensen. Onze slogan #LetLoveRule is dan ook de leidraad van deze editie: een oproep om liefde de ruimte te geven als drijvende kracht.
19 JULI: PROTEST EN FEEST IN DE STAD
Het kloppend hart van de Pride ligt op vrijdag 19 juli. Die dag trekken we met de Pride March door de stad, gevolgd door een programma op het Nieuwe Kerksplein, met onder andere muziek en optredens. De mars start om 12.00 uur op het Stationsplein en eindigt op het plein, waar om 15.00 uur het feest losbarst!
Tussen 12.00 en 15.00 uur is Pride ook live te volgen via het radioprogramma Queer Vibes Radio samen met Haarlem105. Daarnaast vindt er op het plein een open koor performance plaats, waar iedereen van harte welkom is om aan te sluiten of mee te zingen.
VOOR IEDEREEN: KUNST, CULTUUR & SMAAK
Naast de march en het pleinfeest vindt een veelzijdig programma plaats dat nadrukkelijk iedereen uitnodigt. Zo staat er in de PHIL het indrukwekkende Black Queer Gala Concert geprogrammeerd – een avond waarin zwarte queer kunst en muziek centraal staan. En de Schagchelstraat wordt het decor van Paradijsbloemen, een bijzondere modeshow die je niet snel vergeet. Ook aan de fijnproevers is gedacht. Tijdens de hele week serveren verschillende Haarlemse restaurants een speciaal Pride Menu.
BENIEUWD NAAR HET VOLLEDIGE PROGRAMMA?
Het overzicht breidt zich nog steeds uit. De meest actuele informatie vind je op www.pridehaarlem.info, of volg ons op social media voor updates en achtergrondverhalen. Heb je zelf een idee of wil je iets organiseren? We denken graag met je mee!
info@pridehaarlem.info
Pride Haarlem (@pridehaarlem) Instagram-foto’s en -video’s Pride Haarlem | Facebook
Fotografie: Rob Eversen.
Z1
Welkom bij onze nieuwe rubriek ‘Zeven vragen aan...’. In deze serie stellen we zeven vragen aan zowel gewone als bijzondere Haarlemmers, zodat je een kijkje krijgt in de verhalen en ervaringen van de mensen die onze stad maken.
even vragen aan...
Schoolleider Jef Roelofse
Ben je een echte Mug?
“Nee, ik kom oorspronkelijk uit een klein dorpje vlakbij Arnhem. Ik ben naar het Westen verhuisd voor de liefde en voor het werk. Ik woon nu alweer 14 jaar in Haarlem. Omdat ik opgegroeid ben in een dorp voelt Haarlem vertrouwd; de stad bestaat uit verschillende buurtjes die een dorps karakter hebben. En het fijne aan Haarlem is het gezellige centrum met alles bij elkaar, zoals de winkels, restaurants en cafés.”
2
3
Wat doe je voor de kost?
“Ik ben schoolleider op de particuliere basisschool Florencius aan het Florapark in Haarlem. De school is erg klein: momenteel zijn er 35 leerlingen verdeeld over drie groepen. Dat is ideaal lesgeven; ieder kind krijgt zo echt de aandacht die hij of zij nodig heeft. Met een klein en hecht team van negen mensen runnen we de school; het voelt bijna als familie.”
Wat heeft Haarlem jou tot nu toe gebracht?
“Mijn werk en de liefde. In Amsterdam-West ben ik begonnen in het speciaal basisonderwijs en vanuit daar ben ik doorgegaan bij de Florencius-locatie in Amstelveen, wetende dat er in Haarlem ook een vestiging geopend zou worden. Hier in Haarlem ben ik als intern begeleider gestart en sinds dit jaar ben ik schoolleider van deze vestiging.
En wat betreft de liefde: de eerste date met mijn vriend was in Haarlem. En inmiddels wonen we alweer 14 jaar middenin het centrum en vijf minuten fietsen vanaf mijn werk. Ondanks dat we middenin het centrum wonen, is het in onze straat hartstikke rustig. Als ik bijvoorbeeld op het balkon zit, krijg ik niks mee van wat er op de Grote Markt gebeurt. Maar als we echt even de drukte willen verlaten, hebben we altijd onze hond om lekker mee te wandelen, zoals in het Kenaupark, het wandelbos Groenendaal of op het strand. Het is een Australian Labradoodle. Echt een schat: hij gaat ook mee naar de school.”
4
Wat is jouw best kept secret van Haarlem?
“Café El & Ben. Mijn vriend en ik wonen er vlakbij; het is echt een buurtkroeg met van die Perzische tapijtjes op de tafels. Er wordt vaak Nederlandstalige muziek gedraaid, maar in het weekend kan ineens de Top 40 aangezet worden. En er wordt vaak genoeg iets leuks georganiseerd voor zowel jong als oud, zoals een buurtborrel of een pubquiz. Het is echt een verborgen parel die mensen met elkaar verbindt.”
Wat zijn je hobby’s?
“Ik weet niet of je het een hobby kan noemen, maar ik ga heel graag het terras op. Zodra het zonnetje schijnt en het lekker warm is, vind ik het echt leuk om samen met vrienden te gaan borrelen. Iedereen is sowieso vrolijker als de zon schijnt. The Governor vind ik, zowel binnen aan de bar als buiten op het terras, een heel fijne zaak.”
Wat is je levensmotto?
“Ik heb niet echt een motto, maar ik maak me niet snel druk; het komt allemaal wel op me af. Als er wel iets is waar ik mezelf druk om moet maken, los ik het wel weer op. Je zou dus wel kunnen zeggen dat ik een relaxte aanpakker ben. Ik vind het altijd heel mooi als mensen direct een mooie filosofische zin kunnen zeggen, maar die heb ik dus niet.”
Wat mis je nog in Haarlem?
“Missen is een groot woord, maar ik vind dat er wel meer evenementen mogen komen voor de Haarlemmers, zoals Haarlem Jazz & More en Haarlem Culinair. Gezellig middenin het centrum van de stad.”
Who’s next?
“Ik geef graag de ‘Zeven vragen’ door aan Benjamin Kisic.”
Meer informatie over Florencius zie www.florencius.nl.
Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.
JACQUELINE OSKAMP
schrijver biografie Louis Andriessen
Louis Andriessen geldt als Nederlands bekendste en meest radicale componist, volgens biograaf Jacqueline Oskamp.
“Met het verpletterende stuk De Staat schreef hij geschiedenis.”
Louis was politiek en maatschappelijk geëngageerd en behoorde tot de invloedrijkste Nederlandse componisten van zijn generatie. “Een prachtig onderwerp voor een biografie.”
Louis (1939-2021) zette zich af tegen het conservatisme in de muziekwereld. Eind jaren zestig was hij mede-initiatiefnemer van de Aktie Notenkraker, met als bekendste actie de verstoring van een concert van het Concertgebouworkest. De componist maakte zich sterk voor vernieuwing binnen het Nederlandse muziekleven. Hij was een beeldenstormer, vernieuwer, inspirator en bruggenbouwer. Louis creëerde een eigen muziektaal. “Achter zijn bravoure gaat een complexe persoonlijkheid schuil”, meent Jacqueline.
De doorbraak van Louis als componist kwam in 1976 met het grootschalige De Staat Daarna volgden stukken als Mausoleum en De Tijd, die in 1989 resulteerden in De Materie Hij studeerde compositie bij zijn vader en bij Kees van Baaren aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In de jaren zestig studeerde hij bij de Italiaanse componist Luciano Berio in Milaan en Berlijn.
MUZIKALE FAMILIE
Louis kwam uit een gerenommeerde familie van musici. Zijn vader Hendrik Andriessen en zijn oudere broer Jurriaan waren bekende componisten. Hij groeide op met vijf broers en zussen. Zijn oudste zus was twintig jaar ouder, Louis was echt een nakomertje. “In de jaren dertig verhuisde de familie Andriessen van de Bakenessergracht in Haarlem naar Utrecht.
Louis is daar geboren, maar had veel contacten in Haarlem en omgeving.
Zijn broer Nicolaas bijvoorbeeld was stadsarchitect van Haarlem. Muziekwetenschapper en neef Wim Witteman uit Overveen was in de puberteit zijn beste vriend. De familie Andriessen had een aangetrouwde tak Koot van de pianohandel in Haarlem en een aangetrouwde tak Witteman. Meerdere neven en nichten waren muzikant.”
WAAROM EEN BIOGRAFIE OVER LOUIS ANDRIESSEN?
“Louis was een ontzettend goede componist en een prachtig onderwerp voor een biografie. Hij komt uit een getalenteerde familie, dat speelt ook mee natuurlijk. Louis schreef een groot oeuvre dat de hele wereld over ging. Hij had leerlingen van allerlei continenten en werkte samen met veel andere beroemde kunstenaars. Het was een kleurrijk persoon. Dit ook nog tegen een achtergrond van maatschappelijke veranderingen, de jaren zestig en zeventig vormden een tijdvak waarin veel gebeurde. Alles bij elkaar opgeteld had Louis een heel interessant leven. Ik heb wel eerst goed nagedacht of ik de biografie zou schrijven, je bent jaren met één persoon bezig. Uiteindelijk was ik ervan overtuigd dat het een mooi boek kon worden. Louis wilde er
‘Achter elke compositie die Louis schreef zat een speciale gedachte’
‘Louis had een grote liefde voor familie, muziek en vrouwen’
zelf ook over nadenken, hij zag het niet aankomen. Alhoewel later bleek in zijn archief dat hij zich altijd bewust is geweest van het feit dat er een biografie zou komen. Hij had het soms zelfs over ‘mijn toekomstige biograaf’.”
WAS HIJ EEN IJDELE MAN?
“Ik denk het wel, maar het was ook wat hij van huis uit had meegekregen. Zijn vader Hendrik was natuurlijk een beroemdheid in de muziekwereld en zijn broer Jurriaan was ook een bekende componist. Wij Andriessen, dat is zowaar de titel van een documentaire. Hij zei tegen mensen met wie hij correspondeerde: ‘Deze brieven niet weggooien hoor, alles bewaren.’ Louis bewaarde zelf ook alles, wat voor mij natuurlijk heel fijn was.”
WAT VIND JE INTERESSANT AAN HEM?
“Andriessen had een stoer imago. Op de coverfoto van het boek staat hij ook een beetje macho. Ik heb altijd getwijfeld of hij werkelijk zo was. Het intrigeerde me. Klopt dit imago? Ik vond het een uitdaging om dat te onderzoeken. Het was ook spannend, ik wist dat hij ontzettend vaak geïnterviewd was. Dat bleek ook tijdens mijn research, de hoeveelheid artikelen in de pers was gigantisch. Ik vroeg me af of ik daar nog iets nieuws aan kon toevoegen. Hij was een routinier in het beantwoorden van vragen en ik wilde geen verzameling van bekende uitspraken. In 2018 ben ik met de biografie begonnen, eerst twee jaar parttime en vanaf de coronaperiode vijf jaar fulltime. Na een paar jaar archiefonderzoek, waaronder zijn rijke correspondentie, kwamen er thema’s bovendrijven die wezenlijker waren dan wat er in al die eerdere interviews naar voren was gekomen.”
WAT VOOR THEMA’S WAREN DAT?
“Dat hij ook een heel kwetsbare en onzekere kant had, wat ik eigenlijk al vermoedde. Die karaktertrekken overschreeuwde hij met zijn oneliners, geestige opmerkingen en sterke verhalen. Dat was zijn handelsmerk. Het beeld van Louis werd veel genuanceerder. Het is absoluut niet zo dat ik geprobeerd heb om hem te ontmythologiseren of demystificeren. Ik heb een veel completer mens laten zien met verschillende kanten. Dat beeld kwam langzaam naar boven, heel fascinerend vond ik dat. Louis was een rebel, vernieuwer, inspirator en een bruggenbouwer. Hij was slim, maar ook een man met behoefte aan harmonie. Louis was veel tegelijkertijd. Dat had natuurlijk ook te maken met de mensen die hij opzocht. Ze waren vaak wat avontuurlijker dan hij, zoals zijn vrouw Jeannette. Ze leek voor niets en niemand bang, dat trok hem aan. Ook had hij een diepgaande vriendschap met componist Peter Schat, die een tegenovergesteld karakter had. Hij was brutaal en scherp van de tongriem gesneden, degene die bij de Notenkrakersacties in de jaren zeventig vaak het woord voerde.
De muziek is uiteindelijk waar Louis zich het meeste in thuis voelde. Die Notenkrakeracties waren natuurlijk van voorbijgaande aard. Die tijdgeest zakte in, alles werd rustiger en Louis
werd ouder. Uiteindelijk trok hij weer meer naar zijn vader toe, die een heel serieuze componist was. Louis was dat ook, maar wel met een originele geest. Bij elk stuk dat hij schreef had hij een bepaalde gedachte. Daar ging heel wat denkwerk aan vooraf. Hij probeerde altijd met een speciaal idee te komen nog voor hij begon met componeren. Louis bestudeerde een onderwerp net zo lang tot hij de juiste invalshoek had voor een compositie.”
KAN JE DAAR EEN VOORBEELD
VAN NOEMEN?
“De compositie Klokken voor Haarlem bijvoorbeeld. Een stuk voor piano, synthesizer, vibrafoon en celesta gebaseerd op het geluid van de Damiaatjes van de Grote- of St. Bavokerk in Haarlem. Het verhaal erachter gaat terug naar de Tweede Wereldoorlog en speelde zich af in Utrecht. Louis was nog een klein jongetje. De klokken werden uit de kerken gehaald en opgeborgen. Nederlanders waren bang dat de Duitsers de klokken zouden omsmelten om er wapens van te maken. Bij de bevrijding werden die klokken weer opgehangen. Voor zijn vader Hendrik was dat een zeer emotioneel moment. Louis heeft dit zijn hele leven onthouden. De compositie Klokken voor Haarlem zou hieraan refereren.”
WAT MAAKTE HEM NOG MEER BIJZONDER ALS COMPONIST?
“Louis was een vernieuwer. Hij liep voorop, ook als lid van de Notenkrakers natuurlijk. Het Nederlandse muziekleven moest anders, maar uiteindelijk bouwde hij toch voort
op de muziektraditie. Hij heeft er niet mee gebroken, integendeel: hij refereerde altijd aan muziek uit het verleden en soms ook aan popmuziek of jazz. Het was ook een manier om dicht bij zijn vader te blijven die met twee benen in de traditie stond. Igor Stravinsky was een groot voorbeeld voor Louis. Deze componist becommentarieerde ook de muziekliteratuur en deed er iets eigens mee. Datzelfde gold voor Louis, hij ontwikkelde een eigen geluid.”
WAAR IS DAT EIGEN GELUID
AAN TE HERKENNEN?
“Aan bepaalde akkoorden die steeds weer terugkomen en aan de opeenvolging van tonen. Een typisch geluid met veel power, ongepolijst en eenstemmig voortkomend uit zijn stoere kant. Dat klinkt nogal hoekig. Een ander deel van zijn oeuvre is mooi, zacht en soms wat melancholisch. Ik denk dat die composities een andere kant van zijn karakter vertegenwoordigen. Beide kanten maken zijn muziek heel bijzonder.”
BEN JE NOG VERRASSENDE
ZAKEN TEGENKOMEN TIJDENS
HET SCHRIJVEN?
Jacqueline Oskamp (1964) studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Als recensent en journalist was ze jarenlang verbonden aan onder meer De Groene Amsterdammer, de Volkskrant en Vrij Nederland Ze publiceerde meerdere boeken over Nederlandse muziek. Binnenkort, op 7 juni, krijgt ze de Theo Bruins Prijs 2025 uitgereikt voor haar verdiensten voor de Nederlandse muziek. 18 september geeft Jacqueline een lezing in de Kennemer Boekhandel.
“Wat ik fantastisch vond was de ongelooflijke hoeveelheid correspondentie die ik tot mijn beschikking had. De Andriessens schreven veel met elkaar en bewaarden alles. Als kind al op kinderkamp correspondeerde Louis veel met zijn ouders. Later als hij gaat studeren in Italië bij de bekende Italiaanse componist Luciano Berio, schreef hij twee tot drie brieven per week naar zijn ouders en zij schreven er net zoveel terug. Ik kreeg een rijk beeld van wat hij dagelijks meemaakte. Hij schreef over wie hij sprak, welke muziek hij hoorde, hoe de lessen verliepen of dat Berio hem uitnodigde om te blijven eten. Zijn moeder vroeg in haar brief vervolgens naar wat hij daar gegeten had. Alles werd heel gedetailleerd beschreven. Deze brieven heeft verder niemand gelezen, het is uniek materiaal.”
VANWAAR DE TITEL GROOTS
IS DE LIEFDE?
“Dat heeft ook weer met zijn vader te
maken. ‘Groots is de liefde’ is de vertaling van de Latijnse tekst: ‘Magna Res est Amor’. Deze tekst heeft zijn vader Hendrik ooit gecomponeerd als lied. Het werd vaak gespeeld op bruiloften en uitvaarten van de familie Andriessen, een grote katholieke familie. Naarmate Louis ouder werd, voelde hij zich steeds meer verwant aan hem. Hij leek in veel opzichten ook op zijn vader. Op een gegeven moment zei hij tegen een journalist: ‘Ik bén mijn vader geworden’. Dat ging natuurlijk wel ver. Louis vond de compositie Magna Res est Amor één van de beste stukken van zijn vader. De titel van het boek Groots is de liefde is symbolisch voor wie Louis was. Hij had een grote liefde voor familie, voor muziek en voor vrouwen. De componist was een enorme rokkenjager. Het was een man met een groot hart, veel mensen waren dol op hem. Hij gaf anderen het gevoel dat ze gezien werden. Het was een positief mens, dat hoor je ook terug in de titel.” ✶
MIJN STIJL
FRAUKJE VAN WINDEN
WAT TYPEERT JOUW STIJL?
“Tijdens mijn puberteit was hiphop waar mijn leven om draaide, vandaar mijn destijds baggy kledingstijl. Het ietwat stoere en de voorliefde voor bepaalde merken heb ik daar aan overgehouden. Ik kan me tegenwoordig ook prettig voelen in een skinny, maar dat heeft even geduurd. Ik draag kleding niet omdat iets ‘in’ is, maar omdat ik het mooi vind. Ik shop helaas niet graag tweedehands, ondanks dat mijn groene hart daar wat van vindt! Nieuwe, zelfgemaakte of gekregen kleding vind ik fijner. Ik zou mijn stijl willen omschrijven als ‘subtiel-apart’, net even anders voor het oplettende oog. Ik ben opgeleid tot coupeuse, dus een goede snit en mooie stof kan ik erg waarderen! Als ik als Lady H’rlem sta te zingen op het podium gaan de glitters en hoge hakken aan, hoor! De rok die ik voor het hoofdpodium tijdens Haarlem Jazz heb gekocht, hangt alleen al even in de kast te wachten...”
DIT HEB IK AAN:
Haarband: Cappello Hoeden Speciaalzaak, Nijmegen.
Oorbellen: Dare2Wear, Amsterdam.
Horloge: Certina, geërfd.
Armband: Josh, Haarlem.
Tas: ruim 30 jaar geleden gekregen van een van mijn beste vriendinnen.
Sjaal: gebreid door mijn moeder.
Jas: Pauw, Haarlem.
Vest: KRUISWEG51, Haarlem.
Shirt: V&D, Haarlem.
Broek: G-Star, Haarlem.
Schoenen: United Nude, Amsterdam.
Tatoeage: Tattoo-Heaven, Haarlem.
Gespot
Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend beeld.
Fotografie: Linda Llambias.
IN BEELD
Er was weer veel te doen in Haarlem.
HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.
BLOEMENCORSO
HAARLEM BLUES NIGHT
Lancering 80 jaar Vrijheid | Haarlem in de Doopsgezinde kerk en De Gang
De zaterdag van…
Antoinette Haan
Antoinette Haan staat op zaterdagmiddag vaak op de Begijnebrug over de Bakenessergracht. Ze werkt vanuit haar eigen onderneming HollandNatuurlijk als stadsgids voor de VVV Haarlem. Daarnaast doet ze divers vrijwilligerswerk voor Haarlem4Ukraine. Haar ervaring als stadsgids zet ze in om gevluchte Oekraïners Haarlem te laten zien. Vanwege haar vrijwilligerswerk werd Antoinette door lezers van Haarlems Dagblad onlangs gekozen als Persoon van het Jaar 2024.
“Op deze plek op de brug zie je de ingang van het hofje van Bakenes en heb je een prachtig uitzicht op het water met verderop, aan het Spaarne, de oude panden van brouwerij De Olifant. Je ziet ook de Voet van Mercurius. Er valt hier veel te zien en te vertellen. Vergeleken met de Grote Markt is het hier rustig. De wandelingen die ik maak met de Oekraïners zijn niet veel anders dan die voor toeristen. Met Oekraïners ga ik vaak nog wat verder weg, de natuur in bij Elswout of Middenduin bijvoorbeeld. En de Haarlemmerhout natuurlijk. Het accent ligt anders. Voor hen is het aanbod breder dan de Haarlemse binnenstad.”
Fotografie: Madelon Coolen. Tekst: Paula Zuidhof.
Word nu Vriend van HRLM
voor slechts € 32,50 per jaar!
Als dank krijg je thuis gestuurd: • 6x HRLM stadsglossy én
• 2x HRLMtje
Omdat wij van lezen houden en ook blij zijn met onze vrienden, verrassen we elke editie een vriend(in) met een boek uit onze boekenrubriek.
Dit keer het boek: Een ode aan salades
Wil je kans maken op dit prachtige boek? Ga dan naar onze website en word vriend! – De winnaar krijgt schriftelijk bericht –
Ga naar www.hrlm-online.nl/vrienden
waar je kwaliteit beleeft
De specialist in Haarlem en omgeving voor al uw audio-, video- en witgoedapparatuur. Al sinds 1965 staan wij voor u klaar.
