Tijd voor Verwondering

ROELIE LUBBERS-HILBRANDS

Tijd voorBE

VER WON-

In 71 columns

Tijd voor BE

VER WONDERING

In 71 columns

© Roelie Lubbers-Hilbrands, Noord-Sleen, 2023

ISBN 978-90-9036954-9

Uitgeverij Lubbers | Hilbrands www.roelielubbers.nl

Opmaak boek en illustratie cover: Roelie Lubbers

Productie: Probook

ROELIE LUBBERS-HILBRANDS Tijd voor VERBEWONDERING

Verzamelde columns uit:

Coevorder Courant, november 2019 - december 2022

Sleen.nu, februari 2016 - december 2022

Columns uit de Coevorder Courant

Durven Dromen

Kunst en cultuur van en voor iedereen

Verleden, heden, toekomst

We hebben een naam

Cultuur in moeilijke tijden

Tussen kunst en quarantaine

Straattaal

Denken zonder kaders

Ein Stück vom Himmel

Bommen Berend

Woeste Gronden

Tweede Leven

FOMO en JOMO

Met een lach en een traan

Bezinning, bezieling, beweging

Schaatscultuur

Treue und Sehnsucht

Geprikt

Duco en Feyo

Op hen Coevern!

Heb meelij, of niet…

Knallen met die hap…

Krachten bundelen

Samen leven

Wel/niet en andersom

Boosteren met het Cultuur- en verhalenpad

Herstel

Parallellen

Invictus

Lange tenen

Plattelandscultuur

Stille getuigen

Voltreffers

Verborgen pad

Vrijheid

Souvenir(s)

Inhoud

Columns van de website Sleen.nu

Tradities?

Bescherming

Pokémon Go

Niks te missen

Allemaal aan de carbid

Gezamenlijk doel

Maar wij hebben Mariëlle…

Sportkooi?!?!

Overactief dorp

Explosieven

Zonneweide

Verbazende stilte

Voor veiligheid en gezelligheid

Goede doel… of de gezelligheid?

Gastvrij

Muziek in de klas

Negenennegentig

Troonrede

What ’s in a name?

In vrijheid

Huisje Weltevree

Ingewikkeld

Complot

Gezegend is het land

Stilte voor de storm

Smiley

De sleutel

Ze rollen de kabels

Halloween

Zonnewende

Leefbaar (platte)land

Lintje

Een zonnestraal maakt pracht en praal

Het is niet weg

Nieuw Leven

Voorwoord

Geluk is dichtbij. Het zit in het alledaagse, in je eigen omgeving, op straat, op je werk, bij je vrienden en familie. Tuurlijk is het leven niet altijd een feest, maar wel heel vaak. Vooral als je zelf de slingers ophangt. En de momenten weet te vieren. Daar kan je regelmatig goede hulp bij gebruiken: een helpende hand, een aanmoedigend gebaar, maatjes om mee te lachen.

Het schrijven van de columns op Sleen.nu en in de Coevorder Courant gaf mij telkens het besef van een gelukkig leven vol momenten van verwondering. Het gaf mij de tijd om stil te staan bij het bijzondere van het alledaagse. Om onbevangen waar te nemen.

De kunst van het verwonderen lijken wij, volwassenen, welhaast verleerd. Leven vanuit de kinderlijke verwondering zal ons goed doen. Stilstaan tijdens een wandeling, de pracht van de natuur bewonderen, het verhaal achter een monument opnemen. Niet zomaar aan mensen voorbijgaan, maar oog hebben voor het buitengewone, voor de talenten en de schoonheid.

Het schrijven van de columns stimuleerde me vol verwondering en bewondering te kijken naar alles en iedereen om me heen. Het maakte mijn leven magisch plezierig en dankbaar. Het leerde me te ontdekken en te genieten.

Het waren mooie ontmoetingen met de werkelijkheid.

Roelie Lubbers-Hilbrands

Februari 2023

Durven dromen

Daar was het dan: de aftrap van Cultureel Coevorden, op donderdagavond 7 november in een volle zaal Wielens in Noord-Sleen. De provincie Drenthe heeft Coevorden benoemd tot culturele gemeente van de provincie voor 2021-2022. Een hele eer die volop kansen biedt!

Nu is cultuur niet iets wat je op moet leggen, het gedijt immers beter bij spontane acties en ideeën, maar een zetje is niet verkeerd. Mooi dat het extra aandacht krijgt want cultuur heeft waarde in zich; het draagt bij aan een goed leef- en vestigingsklimaat en is wezenlijk voor de ontwikkeling van mensen. Cultuur raakt, geeft herkenning, versterkt de identiteit, verrast en maakt bewust. Jeroen is dan wel onze wethouder van cultuur, maar je kan het niet afbakenen, cultuur is overal en heeft interacties met omgevings(visie), binnenstad, ruimtelijke ontwikkeling, economische ambities, sociale omgeving en toerisme. Het hele college is daarom aangehaakt. Maar datzelfde college op haar beurt daagt graag de samenleving uit met vier V’s: Verbinden, Verhalen, Versterken en Vieren. Die vier V’s moeten leiden tot prachtige initiatieven die gebaseerd zijn op ons fundament: het verhaal van Coevorden, van ons landschap, de geschiedenis, tradities, taal, eten, de schatten, de ligging, de stad en de dorpen, ons bestaan, ons erfgoed en op wat we op cultureel gebied al hebben.

Natuurlijk willen we vernieuwend zijn, oud en jong verbinden, activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn en veel kwaliteit uitstralen. De vele belangstellenden in de zaal is verteld dat men daarbij mag durven dromen. Bedenk iets moois, iets groots, iets nieuws, iets moois.

Durven dromen… maar wel op tijd wakker worden en vooral je droom met ons delen want voor je het weet is het 2021-2022.

November 2019

Kunst en cultuur van en voor iedereen

Veel cultuurvormen zijn schitterende hobby’s. Mensen leven zich helemaal uit in het maken van muziek, in zang, in toneel spelen, met het maken van schilderijen, het boetseren van beelden, het weven van stoffen, in het duiken in de historie, of met het schrijven van gedichten. Heerlijke liefhebberijen. In de politiek wordt kunst en cultuur soms genoemd of door de media uitgelegd als tijdverdrijf dat net als andere hobby’s geen overheidssteun nodig heeft. De Hollandse nuchterheid helpt daar altijd een handje in mee. Ik geef toe, soms denk ik ook weleens: Moet dat zoveel geld kosten? Maar tja, dat kan ook van sommige sporten worden gezegd, of van vele vage onderzoeken. Een ander kritiekpunt is dat sommige politici nadrukkelijk melden dat zogenaamde volkscultuur net zo belangrijk is als bijvoorbeeld elitaire schilderkunst. Er wordt blijkbaar een verschil gemaakt.

Het publiek en de makers van kunst en cultuur zijn naar mijn mening veel diverser en belangrijker voor de ontwikkeling van een samenleving dan veel mensen doen geloven. Ik denk dat kunst niet links of rechts is, niet jong of oud, niet rijk of arm, niet volks of elitair, maar juist mensen verbindt en samen brengt. Helemaal in kleinere gemeenschappen en helemaal bij grotere producties waar meer en minder toegankelijke kunstuitingen worden gecombineerd. Genoeg mensen die niet rijk zijn, gaan graag naar het theater en genoeg economisch kapitaalkrachtige inwoners hebben geen interesse in kunst.

Door kunst en cultuur leren mensen anders naar de wereld kijken en worden ze creatiever. Mensen leren elkaars standpunten, cultuur en religie beter begrijpen. De Europese Commissie noemt het de interculturele dialoog. De wereld is groter dan de eigen achtertuin, zelfs binnen een gemeente als Coevorden. Mooie uitdaging voor de plannen voor 2021-2022!

December 2019

Verleden, heden, toekomst

Kunst en cultuur geven vorm aan ons gezamenlijk verleden. Ze verwoorden en verbeelden de waarden van onze democratische identiteit. André Malraux, een Franse schrijver en politicus die leefde van 1901 tot 1976, zei ooit dat ‘cultuur een optelsom is van alle vormen van kunst, liefde en gedachten, die in de loop der eeuwen de mens in staat hebben gesteld om minder tot slaaf gemaakt te worden.’ Dat is nogal wat, cultuur als bevrijding, je uiten zoals jij dat wilt.

‘Maar moet het dan altijd over vroeger gaan?’, ‘moeten we ons niet op het heden en de toekomst richten?’ zijn regelmatig terugkerende vragen als we het over de vier pijlers van Coevorden Culturele gemeente 2021-2022 hebben, zijnde ‘verbinden, versterken, vieren en verhalen’. Vooral de pijlers ‘vieren’ en ‘verhalen’ worden geassocieerd met ons gezamenlijk verleden. Met het rampjaar 1672 en de viering van 350 jaar Coevordens ontzet in 2022 is dat niet onlogisch, maar toch, dat gaat per slot van rekening om een wereld die niet meer bestaat en waaraan niets kan worden veranderd.

Maar zonder ons gezamenlijk verleden – of liever, een visie hierop – zouden we niet weten wie we zijn, en zou ieder handelen onmogelijk zijn. Want dat handelen berust op ervaring, op ons persoonlijk verleden en dat is onderdeel van onze oriëntatie op het heden en onze visie op de toekomst. Iedereen, als individu en als onderdeel van een gemeenschap leeft in een bepaalde verhouding tot verleden, heden en toekomst.

Ik zei het al, cultuur is vrijheid, wees geen slaaf, dus draai gerust de volgorde om en maak een mooi verhaal over de toekomst met impact op het heden. We zijn benieuwd.

Januari 2020

We hebben een naam

Aan de geboorte van een cultureel jaar van een culturele gemeente van Drenthe gaat werkelijk een olifantendracht vooraf. We zitten met ons kernteam maanden in voorbereiding, genieten met volle teugen en zijn ervan overtuigd dat we na de bevalling op een roze wolk voort zullen drijven. We hebben het kind inmiddels een naam gegeven: Verbonden in verhalen. We weten ook al wat het wordt: een veelzijdig creatief en muzikaal kind in de frisse kleuren groen, paars, roze en blauw, een allemansvriend, een tikje ondeugend, maar nooit iemand kwetsend. We zullen zorgen dat het kind groot wordt, veel liefde brengt en betekenisvol zal zijn voor velen. Dat grootbrengen doen we samen. Het gezegde: “Er is een dorp voor nodig om een kind op te voeden”, gaat meer dan eens op.

Tijdens deze periode van in verwachting zijn van wat komen gaat, ondernemen we van alles om goed voorbereid te kunnen wennen aan het nieuwe leven. Zo hebben we op 19 maart een aftrapavond voor de Coevorden Concert Reeks, zijn we regelmatig in gesprek met de organisatie van een groot muziektheaterspektakel op de Weeshuisweide en hebben we de samenwerking opgezocht met de Stichting 350 jaar Groningens Ontzet. Het kraampakket raakt steeds meer gevuld.

We kijken uit naar het moment dat we de navelstreng doorknippen en de hele gemeente Coevorden en verre omstreken kunnen genieten. De planning is juli 2021. En net als bij de geboorte van een troonopvolger in het Koninklijk Huis zullen er als eerbetoon saluutschoten uit een kanon worden afgevuurd.

Bevallen is zwaar. Loslaten ook. Heb je goeie ideeën, knip dan ook die navelstreng door en laat de wereld kennismaking met jouw kindje, met jouw idee. We zijn in blijde verwachting!

Februari 2020

Cultuur in moeilijke tijden

In deze gekke tijden zijn mijn gedachten bij velen die het moeilijk hebben, op het gebied van gezondheid of op economisch vlak. De culturele sector wordt daarbij niet overgeslagen. De voorbereidende activiteiten rondom Coevorden Culturele Gemeente staan ook op een iets lager pitje.

Door het thuiszitten hebben we echter ruim de tijd om ideeën tot wasdom te laten komen. Moeilijke tijden brengen inspiratie en creativiteit. Dichters en muzikanten geven woorden en melodie aan de crisis waarin de wereld is beland. Op de radio zijn dichters te horen en in de Lockdown Sessions treden verschillende artiesten naar buiten met een speciaal lied over de corona crisis. Liedjes als ‘Niet zonder ons’ van Shaffy of ‘Don’t stand so close to me’ van The Police krijgen opeens een heel andere betekenis.

Hoe sterk je ook bent, bepaalde omstandigheden kunnen altijd somber en duister lijken, alsof er geen uitweg is. Dat is normaal, we zijn geen machines en kunnen niet als robots reageren als we geconfronteerd worden met uitdagingen en tegenslag. In moeilijke tijden biedt cultuur een oplossing om de sociale cohesie te versterken. Zo is immers de blues ontstaan, en wat te denken van de reggae. Hoe vreemd ook, uit nare omstandigheden als oorlog en crises kunnen schitterende kunst, foto’s en films ontspruiten. Hoe prachtig zijn de Mauthausen liederen uit de Tweede Wereldoorlog? Een beschrijving van het witste wit ten tijde van het zwartste zwart: de liefde als overwinning op de dood.

Kunst en cultuur zijn een spiegel voor hoe we denken en wat we doen. Cultuur blijkt zo vaak een motor voor duurzame menselijke en maatschappelijke ontwikkeling. Die motor houden we draaiende en zwengelen we aan in moeilijke tijden.

Maart 2020

Tussen kunst en quarantaine

Best pittig zo’n intelligente lockdown. We beleven het allemaal anders. Voor de één zijn de gevolgen ingrijpender dan voor de ander en de één kan er beter mee omgaan dan de ander. Vele sectoren luiden de noodklok en het Rijk tovert de ene na de andere steunmaatregel uit de hoge hoed. Maar waar is het einde en hoe moet het verder? Naar de antwoorden kunnen we slechts gissen.

Intussen vermaken we ons thuis. Ook onze cultuurbeleving en cultuuruitingen doen we vanuit huis. Crises en schaarste maken creatief en brengen de beste innovaties voort. Dat geldt ook voor cultuur. Telkens weer worden we verrast met prachtige initiatieven. Bijvoorbeeld het toenemend aanbod van virtuele rondleidingen door musea. Je hoeft niet naar New York om het Guggenheim te zien. Daar wil je trouwens nu ook helemaal niet zijn. En wat te denken van het Social Distance Festival en de muzieklessen via Skype, Facetime of Zoom. Helemaal mooi is de challenge ‘Tussen kunst en quarantaine’, een regelrechte Insta-hit! Je kiest een kunstwerk uit, pakt drie attributen en probeert het schilderij na te maken.

Velen maken kennis met schilderkunst en schilders waar ze amper het bestaan van wisten. Het Drents Museum speelt er goed op in door elke zondag een kunstwerk te delen en het publiek uit te dagen daar een nieuwe compositie van te maken en te delen op de socials met hashtag #tussenkunstenquarantaine. Het inkomen van de kunstenaars en zzp-ers betalen we er niet mee en de musea en theaters worden er ook niet rijk van, maar het verrijkt wel onze creatieve geest, en daar hebben we net behoefte aan in deze tijd.

April 2020

Straattaal

Daar zit je dan op vrijdagavond rond koffietijd voor je computerscherm, helemaal online te doen. Omdat we nog steeds niet mogen repeteren, spelen we een pubquiz met ons orkest. De vragen over muziek, cultuur en algemene kennis zijn goed te doen. Maar dan komt een nieuwe ronde……over straattaal, een Nederlandse taalvariant uit allerlei culturen. Een mengsel van onder andere Nederlands, Papiaments, Turks, Engels en Marokkaans, met omdraaiingen en spelend met lidwoorden, toon, tempo en volume, gecombineerd met nieuwe schrijfwijzen uit chats en internet.

Taal is zeg maar wel mijn ding, maar deze variant was mij nog tamelijk onbekend. Ik verbaas me en verwonder me en neem de schitterende woorden in me op. Die zijn te mooi om alleen in criminele context te gebruiken. Ritmische, briljante taalvondsten vliegen over het scherm. In m’n hoofd hoor ik het ze de rappers als ware woordkunstenaars schallen op een podium. Een podium…….met weemoed denk ik terug aan die tijd. Die was hebimento.

Taal is een en al cultuur. ‘Gaat het Standaardnederlands niet kapot aan straaten chattaal?’ Een veel gestelde vraag van menig taalkundige en socioloog. Taal staat nooit stil. Altijd ontstaan er nieuwe woorden en nieuwe constructies en die zijn altijd gekoppeld aan culturele opvattingen, aan een geografische omgeving en aan de mentaliteit van de mensen die ze spreken en schrijven. Taal draagt cultuur in zich en cultuur brengt taal voort. Taal maakt een gemeenschappelijke identiteit van een samenleving mogelijk. Taal laat zien wie je bent. Ook in onze gemeente Coevorden. Daarom krijgt taal ruime aandacht tijdens de culturele activiteiten in het culturele jaar. In het Nederlands, Arabisch, in straattaal of Drents, geschreven of gezongen… maar dan hopelijk wel op een podium… met veel publiek. Fnitan?

Mei 2020

Denken zonder kaders

COVID-19 brengt enorm veel narigheid. Het water staat bij veel bedrijven gevaarlijk hoog, niet alleen in de culturele sector. Managers gaan de crisis ten strijde met liquiditeitsplanningen, turnaroundmanagement, vernieuwde marketingplannen, alternatieve businessmodellen en sterk leiderschap. Goed bedoeld, maar wordt het niet tijd iets te doen wat je normaal niet zou doen? Door corona is immers de context veranderd, we kunnen niet meer gewoon terug. Het wordt nooit meer zoals het was. Waar bedrijven met een vast patroon van handelen en denken en geautomatiseerde systemen graag de oplossingen binnen de bestaande regels en protocollen zoeken, moeten ze nu meer denken zonder kaders. En wie kunnen dat nou beter dan kunstenaars?

Het belang van de kunst wordt sowieso onderschat. De basis van alles wat je om je heen ziet, ligt immers in de kunsten: De vormgeving van je meubelen, de snit van je kleding, het design van je auto. En wat dacht je van al die films die je kijkt en de boeken die je leest in deze coronatijd? Of het ontwerp van je smartphone, de foto’s op Insta en de poster aan de muur.

Het wordt volgens diverse kunstenaars tijd dat bedrijven hen meer inzetten, onder andere voor veranderingsexercities. Als ze het zelf niet meer weten, is daar het creatieve brein uit de kunst. Natuurlijk moeten organisaties risico’s beheersen en aan kwaliteitseisen voldoen. Als registeraccountant zal ik de laatste zijn die zegt dat die opgetuigde systemen overboord moeten, maar kunstenaars kunnen met hun verbeeldingskracht organisaties leren om anders te kijken en te denken en leren om te gaan met problemen en uitdagingen. Ik zou zeggen; pak dan gelijk de grondstoffenschaarste, het klimaatprobleem en overbevolking aan. Een hele kunst!

Juni 2020

Ein Stück vom Himmel

De protestsongs zijn terug van weggeweest. In het najaar van 2019 haalden de boeren de Normaal-hit uit 1982 ‘De boer dat is de keerl’ van stal. Een sympathieke ode aan de boer die in deze roerige tijden wel wat steun kan gebruiken. Na het politiegeweld in de VS lanceerden de rappers Akwasi en Bizzey, in het kader van Black Lives Matter, hun protestnummer ‘Geen wedstrijd’.

Protestsongs zijn van alle tijden. Ze bekritiseren, verbroederen, bezingen idealen en bestrijden onrecht, met als doel mensen in beweging te brengen. Daar hebben we het wel aan toe. Op de radio vroegen ze Mart de Kruif, oud-commandant der Landstrijdkrachten, naar zijn favoriete protestlied. Hij koos ‘Ein Stück vom Himmel’, een lied van Herbert Grönemeyer, de Bruce Springsteen van Duitsland en goed voor vele volle stadions! Dit strijdlied van De Kruif wijst ons erop dat we in een stukje hemel wonen, dat we het hartstikke goed hebben, maar dat we tevens de verantwoordelijkheid dragen om te zorgen voor elkaar, voor onszelf en voor ons stukje aarde. Het moralistische deel over religie geeft aan dat er geen enkele god is die slimmer is dan een andere god. Dat het mooi is wanneer religie leidt tot een moreel kompas, bescheidenheid en solidariteit, maar als het leidt tot superioriteit en absolutisme en macht dan moeten we daar flink afstand van nemen. Herbert zingt: “Es wird zu viel geglaubt, zu wenig erzählt.” Je moet de diepte in willen gaan, naar elkaar willen luisteren en willen voelen wat de ander drijft.

Dank je wel Mart, wat een sterk voorbeeld van hoe muziek beïnvloed wordt door de maatschappij en vaak ook andersom.

Juli 2020

Bommen Berend

Het culturele jaar 2021-2022 in Coevorden gaat zeker niet alleen over vroeger. Maar hoe mooi is het om het hedendaagse in de kunsten te verenigingen met de verhalen van toen? Waar mensen elkaar ontmoeten, worden sinds mensenheugenis verhalen verteld. Heel vroeger gebeurde het uitleggen van godsdienst of het doorgeven van heldenverhalen en nieuwtjes door spraak of door zang in ballades, proza of verzen. Dat gebeurt nog steeds, al lijkt het letterlijke vertellen plaats te hebben gemaakt voor toneel, boek en film.

Niet alleen kinderen genieten van verhalen, ook volwassenen raken erdoor geboeid en geroerd. Verhalen kunnen immers verbinden, troost en hoop bieden of voor ontspanning zorgen. Verhalen kunnen een gemeenschappelijk doel onderstrepen, informatie overbrengen of als inspirerend voorbeeld dienen. In bedrijven worden steeds vaker verhalen gebruikt om doelstellingen duidelijk te maken en om inhoud en betekenis te geven aan bepaalde situaties en veranderingen. Of voor reclamepraatjes en dan noemen ze het storytelling.

In 2022 wordt in Coevorden en Groningen gezamenlijk het verhaal van Bommen Berend verteld, en van generaal Rabenhaupt en Mijndert van der Thijnen. Deze historische figuren zien we terug in toneel, in muziek, in zang. Maar laten we deze heroïsche geschiedenis ook vooral letterlijk doorvertellen! Dan zullen we zien dat het belangrijkste van alles is dat het luisteren naar verhalen vooral plezier betekent. Het is heerlijk wanneer een verhalenverteller je meeneemt op avontuur en dat je je kan identificeren met een personage. Het is heerlijk wanneer de verteller met zijn pallet van woorden en mimiek de beelden in je hoofd schetst. Vooral als het verhaal echt gebeurd is! We kunnen niet wachten, we gaan op avontuur naar het jaar 1672!

Augustus 2020

Woeste Gronden

Het was alsof de aarde openscheurde. Een enorme fontein van modder, leem, zand en water spoot tientallen meters hoog de lucht in. De aarde golfde en in de wijde omtrek waren er erupties. De kolossale boortoren wankelde, waggelde als het ware even en stortte met een donderend geraas in elkaar. Enkele minuten later was het stalen, vijftig meter hoge gevaarte verdwenen. Verzwolgen in de diepte van een enorme krater, samen met enkele caravans. Kosten: vijftien miljoen gulden.

We schrijven 1 december 1965. ’s Middags rond half vier voltrekt zich op de locatie Sleen2 bij ’t Haantje voor de ogen van de NAM-medewerkers een ‘blowout’. Even daarvoor ondervond de boorploeg onverwacht extreme gasdruk na het doorboren van een verstopping op een diepte van 1067 meter. Nauwelijks had de boorbeitel zich een weg gevreten door een blokkade van gesteente en boorgruis of het daaronder samengeperste gas baande zich met geweld een weg naar buiten. De hevig geschrokken boorploeg kon tijdig wegkomen onder een hels kabaal in een felle modderregen.

Dit bijzondere mysterie, door de natuur gecreëerd en door mensen uitgevoerd, blijft voor vragen zorgen. Wat leren we hierover voor onszelf? Wat zijn de waarnemingen en ervaringen? Kunst en cultuur stimuleert en ontwikkelt onze verbeelding en geeft ons inspiratie om met deze vragen om te gaan.

Een verraderlijk meertje van drijfzand was wat restte. De verdwenen boortoren is nooit geborgen. ’t Haantje was wereldnieuws.

In september 2021 wordt ’t Haantje ongetwijfeld weer wereldnieuws. Ditmaal vanwege een spectaculaire muziektheatervoorstelling gebaseerd op MacBeth van Shakespeare en met de verdwenen boortoren in de hoofdrol. Ter inspiratie op ons huidige bestaan en als ode aan het landschap. En de titel? Woeste gronden…

September 2020

Tweede leven

Tijdens mijn oriëntatie op cultuur in onze mooie gemeente belandde ik in de Galerie Kunst op Vijf op Sallandsestraat 5. Met veel enthousiasme maken de mensen van het Coevorder Kunstenaars Collectief daar objecten, collages en schilderijen in de meest uiteenlopende stijlen. Ze vertelden me vol verve over hun jaarlijkse expositie in januari/februari waar iedereen aan kan deelnemen. Recycle kunst is het thema voor 2021 en aanmelden kan via info@kunstopvijf.nl. Alles wat al een keer een leven heeft gehad, mag gebruikt worden.

Mijn gedachten gingen gelijk naar vroeger, naar de kleuterschool, waar we van toiletrollen, melkflessen en brintapakken de gekste dingen maakten. Maar ook moest ik denken aan de Zuidenveldtentoonstelling waar in de straatversiering dit onderwerp maar wat vaak is gebruikt. Handenarbeid next level! Echte kunst! Het waardeloze wordt waardevol, het gewone bijzonder. Door troep te zien als materiaal, inspiratie en basis voor een kunstwerk komt veel creativiteit naar boven. Tegelijkertijd wordt op een esthetische, humoristische en nietconfronterende manier de aandacht gevestigd op milieuproblematiek.

Kunst en duurzaamheid komen samen. De mens die zoveel verspilt en kapot maakt, zal moeten herstellen en repareren. Sloophout wordt tafel, een serie wijnflessen wordt lamp, een autoband een bloembak. Of zwerfafval uit de oceaan wordt een bijzondere walvis, oude moertjes en boutjes worden een prachtig beeld, afgedankte overhemden een bonte quilt en gekleurde knoopjes een beeldig schilderij. Begint het al te kriebelen?

Pablo Picasso deed het al en bij het ontstaansproces zei hij: ‘Ik zoek niet maar ik vind’. Er is vast veel te vinden: landbouwwerktuigen, wol, bananenschillen, paardenhaar, glasscherven, fietsbanden, flessendopjes …. Dus niets meer weggooien, maak er iets moois van!

Oktober 2020

FOMO en JOMO

Het gevoel dat je leven leuker zou kunnen zijn, dat anderen spannendere dingen doen en jij achterblijft… de angst dat jij altijd wat mist… overal bij moet zijn. Vooral op momenten dat je Facebook checkt terwijl je lui op de bank zit en gezellige foto’s langs ziet komen of een snapchat krijgt van een vriend die roept hoe leuk het feestje wel niet is. FOMO, the Fear Of Missing Out. Een universele angst dat andere mensen ervaringen opdoen zonder dat jij hier deel van uit maakt.

Ken je dat gevoel nog? Dat was van heel vroeger. Van vóór maart 2020. Toen was FOMO bijna een normaal fenomeen geworden in onze maatschappij waarin alles draaide om beleving en om de obsessie met het maakbare geluk.

Maar gelukkiger werden we er niet van. Dat merkten we vooral toen corona langskwam. We misten opeens niks. Er was nergens een feestje gaande. Niemand deed iets. Diep van binnen wisten we dat we ook helemaal niet alles hoefden meemaken, dat we moesten leren te genieten van dingen die we wel deden, van familie, van je huis. Dat we selectief moesten zijn. Het is immers best lekker om iets te missen. En zo gaf corona ons een gratis medicijn: JOMO, the Joy Of Missing Out.

Want we weten allemaal… het leven mag saai zijn. Soms, en voor niet te lange tijd. Op saaie dagen kan je immers zelf bepalen wat je wilt doen. Saaiheid is best oké.

Maar dus niet altijd, vooral niet in ons culturele jaar. Hopelijk hebben we corona dan de kop ingedrukt en voor mijn part steekt FOMO voor even de kop weer op. Want dán willen we absoluut niks missen toch?

November 2020

De zoon kreeg voor zijn achtste verjaardag een vlieger van zijn vader. Met die vlieger wilde hij een brief naar zijn overleden moeder sturen via het touw. Er stond in dat hij zijn moeder miste en niet kon wennen aan zijn stiefmoeder.

Het sentiment van de vader, de kinderlijke ideeën van de jongen, de vertederende liefde tussen vader en zoon, de rouw om de dode moeder, het niet kunnen verdragen van een stiefmoeder… André Hazes heeft er een waanzinnige smartlap van gemaakt. De tranentrekker werd tot twee keer toe een enorme hit.

We zien het ook bij de blues. De kracht van de sores in een lied! Het Nederlandse levenslied ontstond in de loop van de 19e eeuw in de arbeidersklasse. Ze werden in cafés voorgedragen en gezongen. Lange tijd werd dit genre weggedrukt, maar in de loop van de 20e eeuw werden ze populairder dan ooit. Inmiddels zijn levensliederen deel van ieders cultuur. Ze worden steeds meer geassocieerd met een knus gevoel van ouderwetse Nederlandse gezelligheid en van lekker met z’n allen meezingen. De kracht zit hem in simpele en krachtige teksten, een aansprekend sentimenteel onderwerp en een goed in het gehoor liggende melodie.

Het levenslied kan dus niet ontbreken in het culturele jaar. Sterker nog… we trappen er mee af door het levensliedproject waarbij deelnemers van hun eigen levensverhaal een lied maken. Met coaches en ambassadeurs gebruiken ze tekst en zang om het allerbeste uit zichzelf te halen.

We verheugen ons al op de songs over vaders aan de drank, zonen aan het front, gebroken liefdes, een café zonder bier, maar ook over hemel en aarde, de Costa del Sol en … de ondergang van het coronavirus … kortom over ons leven met een lach en een traan.

December 2020

Met een lach en een traan

Bezinning, bezieling, beweging

Voor veel mensen zijn de dagen in deze verlengde lockdown grijs, ze lijken op elkaar. Er is niets waar je warm voor kan lopen, de bevlogenheid is ver te zoeken, de bezieling is weg. Bezieling, volgens Van Dale ‘innerlijke inspiratie’. Vaak luisteren we niet naar onze ziel, leven we in de drukte van alledag. Maar in deze maanden is er juist tijd voor bezinning, tijd om te onderzoeken wat ons inspireert en motiveert, wat ons in beweging brengt. Vind je dat het leven even geen zin heeft, weet dan dat een mens gelukkiger wordt door aan zijn leven zin te geven.

In trainingen over dit onderwerp kom je vaak artistieke workshops tegen als zingen, muziek, schrijven, cabaret en schilderen. Da’s niet voor niets. Je kan jezelf heerlijk opladen met energie van binnenuit.

Vaak associëren we energie met lichamelijke beweging. Mensen zijn thuis in de weer met hip en trendy fitness accessoires en met frisse wandelingen in de natuur. Dat is geweldig, maar mentale beweging is net zo belangrijk.

Een geweldig initiatief is dat van de kunstencentra in Drenthe. Zij hebben speciaal voor het (thuis)onderwijs energizers ontwikkeld van hooguit vijf minuten als start of afsluiting van de les of gewoon tussen twee taken. Die variëren van dansen, knutselen, muziek maken (pen drummen en zingen) tot theaterspelletjes, jongleren en woordritmes maken.

Wat voor kinderen werkt, werkt evengoed voor volwassenen. Ga lekker zingen, muziek maken (of luisteren), schrijven (of lezen), schilderen, dansen. We hebben allemaal talenten, maar het ontbreekt ons vaak aan de bezieling om die tot bloei te brengen. Kom juist nu lekker in beweging.

En doe het, doe het, doe het, doe alles wat je doet met hart en ziel (Tröckener Kecks).

Januari 2021

Als het vriest, gaat het bij mij kriebelen – dan moet ik het ijs op. Die passie heb ik van huis uit. Als er ijs was, moest je schaatsen – ingewikkelder was het niet. Het is een deel van mijn culturele identiteit.

Nergens ter wereld wordt zo massaal bezit genomen van het ijs als in Nederland. Al eeuwen. Schaatsen is kenmerkend voor de Nederlandse cultuur. Die schaatscultuur komt ongetwijfeld door het nostalgische verlangen naar vroeger, naar de tijd dat gewone boerenjongens nog helden konden zijn en door de ontelbare mogelijkheden om te schaatsen op natuurijs. Maar ook doordat we de meeste overdekte ijsbanen ter wereld hebben, door een waslijst aan kampioenen én door de hype rondom die mythische ‘Tocht der Tochten’, de Elfstedentocht.

Ook zonder die tocht heb ik onlangs genoten van het ijs. Ik vind het een magische ervaring om op bevroren water in de natuur te schaatsen met de wind om de kop en de zon op mijn gezicht en het idee dat het slechts van korte duur is. Ik geniet van het kraken van het ijs, het ontdekken van mooie plekjes en van de gezelligheid en het gemeenschapsgevoel. Ik ben niet de enige, we voelen collectief geluk.

Niet gek dat schaatsen op natuurijs op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed staat met als kernwaarden: het plezier op het ijs, het sociale aspect van ijspret en gezondheid en gezelligheid, waarbij koek-en-zopie niet mag ontbreken.

Bij immaterieel erfgoed gaat het om tradities levend houden voor jongere generaties. We moeten voor dit erfgoed zorgen. Maar wat nu de kans op kou alsmaar kleiner wordt? Verliezen we met de winter ook een deel van onze culturele identiteit… en dit erfgoed? Al lopen we ons er warm voor, deze kou is nog niet uit de lucht.

Februari 2021

Treue und Sehnsucht

Afgelopen week zochten we een treffende subtitel voor een activiteit in het culturele jaar die het zowel in het Nederlands als in het Duits goed zou doen. Iemand opperde een zin met ‘Treue und Sehnsucht’, in de vertaling ‘Trouw en verlangen’.

Het speelde lang door mijn hoofd, die zin in het Duits. Ik vond het mooier klinken dan de vertaling. Er bestaan woorden die je eigenlijk niet moet willen vertolken. Gewoon omdat het in een andere taal qua gevoel, betekenis en poëzie nooit haalt bij het origineel.

Ik vind ‘Sehnsucht’ zo’n woord. Vooral in de combinatie met ‘Treue’. Je wilt trouw zijn aan jezelf, aan je omgeving, aan je wortels, aan de regels, maar tegelijk verlang je naar meer, naar vakanties, naar de wereld die voor je openligt. Wij mensen zijn nooit tevreden, het gras bij de buren is altijd groener. We willen altijd meer en als we hebben wat we willen, zijn we bang om het kwijt te raken.

Het verlangen knaagt. Het is soms een intens gevoel van pijn doordat wat of wie je wilt onbereikbaar is. Was het niet Boeddha die ooit zei: ‘Je kunt pas vrij zijn van lijden als je vrij bent van verlangen’? Sehnsucht draagt dat in zich: een ziekelijke vorm van lijden door verlangen, Krankheit des schmerzlichen Verlangens.

Treue und Sehnsucht. Ik weet nog niet of deze subtitel het gaat halen voor de betreffende voorstelling in het culturele jaar. En ook niet wat ieders vertaling daarvan is. Wat ik wel weet is dat we stiekem lijden, omdat we allen smachten, hunkeren, begeren, hongeren, snakken, reikhalzen, wensen, hopen, zuchten en verlangen naar … cultuur en contact.

Maart 2021

Geprikt

Jaaa, het slakkentempo is opgeschroefd, het komt op gang…. Er wordt wat afgeprikt. Hoeveel er zijn geprikt dat weet niemand, maar het zijn er elke dag meer. Ik merk het om me heen. In elk gezelschap waarin ik me online begeef, is nu zeker tien tot twintig procent gevaccineerd en dat zal de komende tijd alleen maar toenemen. Gisteren overkwam het ons gewoon live in beeld tijdens een online-meeting: Iemand werd door de dokter gebeld met de mededeling dat er vaccin over was. Ze moest direct komen om die felbegeerde spuit in haar arm te zien verdwijnen. Eerst wil je of durf je het niet te geloven, maar nu je het daadwerkelijk meemaakt, weet je: het is echt!

Een vreemd soort van optimisme en opluchting overvalt ons nu. Zou het dan toch? Zijn we er spoedig vanaf? Zijn we bij het begin van het einde? Het einde van deze ellende?

Het duurt lang. Vermoeidheid, irritaties, neerslachtigheid… corona laat niemand onberoerd. Werd je niet ziek van het virus, dan wel van alle bijkomende narigheid, en van het gebrek aan vitamine Cultuur.

Maar nu zijn daar de lente, het vaccin, de spuit, de dokter en de groeiende immuniteit. Van prikkelbaar gaan we geleidelijk naar geprikt. En van ‘ben jij al geprikt?’ gaan we naar ‘heb jij al geprikt?’. Want er valt wat te prikken de komende tijd! Let op de website van Cultureel Coevorden. Die vult zich almaar meer met data vol bijzondere en mooie momenten die de zintuigen prikkelen. Prik ook die data in je agenda! Op 18 juni nemen we het stokje over van de gemeente Midden-Drenthe en op 28 augustus openen we in de gemeente Coevorden het culturele jaar.

Dus… in razend tempo doorprikken graag.

April 2021

Duco en Feyo

In het jaar 1672 werd Coevorden bezet door de bisschop van Münster, alias Bommen Berend. Hij trok verder naar Groningen maar de ‘Staatse’ troepen onder leiding van generaal Rabenhaupt toonden verzet. Bommen Berend droop af naar Coevorden. De staatse troepen togen ook naar Coevorden. Ze hadden een vernuftig succesvol aanvalsplan dat leidde tot de bevrijding van de vestingstad. In dit leger was een grote rol toebedeeld aan officier Jan Sickinghe (30 jaar), samen met zijn drie broers Roelof (29 jaar), Hendrik (22 jaar) en Feyo (16 jaar). Zij vormden de elfde generatie van het geslacht. Daarna volgden er nog vele.

Onze gemeentearchivaris Henk Mepschen vond onlangs een memo uit 1989. De aanleiding van het kattenbelletje was een brief van Jhr. Mr. Feyo O.J. Sickinghe aan de toenmalige burgemeester Spahr van der Hoek. Zijn vader Jhr. Duco Wilhelm Sickinghe was in 1972 als nazaat aanwezig geweest bij de herdenking van 300 jaar Ontzet van Coevorden. Mr Sickinghe uitte de wens dat bij de herdenking in 2022 zijn zoon Duco Willem (dan 64 jaar) en zijn kleinzoon Feyo (dan 36 jaar), aanwezig zouden zijn. Het memo is goed bewaard gebleven en op het juiste moment boven komen drijven.

‘Verbonden in Verhalen’ is het thema van het culturele jaar in Coevorden dat geopend wordt in augustus 2021. Verhalen maken we elke dag en vinden we overal: thuis, in gebouwen, op straat… in (geschiedenis)boeken en vooral dus ook in archieven. Dit mooie verhaal krijgt een staartje… Duco en Feyo zijn opgespoord.

We zullen de heren en hun familie hartelijk verwelkomen wanneer we de daden van de helden van weleer herdenken. Belofte maakt schuld.

Mei 2021

Op hen Coevern!

Jaaaa, het is zover. Op 18 juni heeft wethouder Huizing het stokje gekregen van wethouder Dennis Bouwman van Midden-Drenthe. Coevorden is nu echt Culturele Gemeente van Drenthe!

De inwoners van Coevorden laten tot eind december 2022 hun culturele veelzijdigheid zien. Dat gebeurt al bij de Opening op zaterdag 28 augustus 2021. Via vijf routes trekken oldtimer-bussen door de hele gemeente, op naar de stad Coevorden. De routes gaan elk langs een aantal dorpen en de bus raakt telkens met meer mensen gevuld.

Alle dorpen maken en zingen (hopelijk op veel verschillende manieren) een couplet van een lied waarvan de muziek door Harm Dijkstra geschreven is. Daarnaast maakt een kunstenaar in elk dorp een kunstwerk op een paneel van 60x60 cm. De panelen van alle dorpen worden samen gemonteerd op een grote ezel van 3x3 meter.

Zowel het couplet als het kunstwerk gaan over het dorp en passen in het thema ‘Verbonden in Verhalen’ met de pijlers Verbinden, Vieren, Versterken en Verhalen. Ze tonen de veelzijdigheid in kunst en de kenmerken van onze gemeente. Maar ook de verbondenheid tussen de inwoners en de dorpen met de stad. Samen vieren we het culturele jaar!

Tegen drie uur in de middag komen alle bussen aan in Coevorden waar de garnizoensdagen zijn met de ‘Slag om Coevorden’. Om half vier is op de Weeshuisweide de Opening. Het lied met alle coupletten wordt gezongen en het gezamenlijke kunstwerk onthuld. Daarna opent burgemeester Bouwmeester met een kanonschot het Culturele Jaar. Dus…. om maar met enkele regels uit het lied van Harm te eindigen:

Op hen Coevern! Komt dat zien, Want dáor stiet cultuur op ien!

Juni 2021

(Door wederom aangescherpte coronamaatregelen gingen de garnizoensdagen uiteindelijk niet door en moest het programma van de opening worden aangepast)

Heb meelij, of niet…

In deze rare tijden voert meelij de boventoon. Wat hebben we te doen met al die coronapatiënten. We leven mee met het verdriet van de familie van de vermoorde Peter R. de Vries, voelen compassie met de mensen in het overstroomde gebied in Limburg, België en Duitsland, hebben medelijden met de jeugd die na een paar feestweekends zich nu weer gedeisd moet houden. We worden verdrietig bij het zien van de sporters op de Olympische Spelen die moeten presteren in lege stadions. En deerniswekkend vinden we de situatie in de evenementen- en uitgaansbranche waar na enige hoop men terug is bij af.

Soms voelen we ons schuldig, omdat we misschien toch net niet echt ‘samen de pijn voelen’ als ons werk ‘gewoon’ doorgaat, we ons prima vermaken rond huis, hof en in de natuur en omdat we hoog en droog wonen in ons prachtige en veilige Drenthe. We leven wel mee, willen diep in ons hart helpen, maar weten niet hoe.

Je in de ellende op sleeptouw laten nemen heeft geen zin. Met alleen jammeren kom je immers niet tot verstandig nadenken, laat staan tot een oplossing. Het maakt je machteloos. Van dat ‘mee lijden’ komt alleen maar meer leed. Met een beetje mededogen en met het inleven in de wereld van een ander beseffen we daarentegen dat we allemaal maar mensen zijn en dat we goed voor de ander moeten zorgen. Maar ook voor jezelf!! Zodat je kan doen wat gedaan moet worden.

We gaan daarom lekker op vakantie en vervolgens genieten van de organisatie van de culturele activiteiten. Die culturele afleiding helpt ons allen. Het pas uitgekomen magazine staat er vol van. Wil je hem zien? Kijk op www.cultureelcoevorden.nl.

Fijne zomer.

Juli 2021

Knallen met die hap…

Burgemeester Bert Bouwmeester stond opgewonden bij het grote kanon op de Weeshuisweide voor het Kasteel in Coevorden, geflankeerd door de mannen van de schutterij in prachtig kostuum. Hij had het aansteeklont in de aanslag en de vingers bij zijn oren. Het publiek keek vanaf een veilige afstand toe, wachtend op een loeiharde knal.

Pffsssrrrtt… dat was het dan, het liep met een sisser af…. De spanning werd opgevoerd en een tweede poging bracht uiteindelijk het luide schot waar we met z’n allen op zaten te wachten. Symbolisch voor de inspanning en het geduld in de culturele sector. Steeds weer is daar het smeulen van een lont in de hoop dat het de spanning eraf haalt en met een luide knal leidt tot een uitbarsting van cultureel geweld. Steeds weer worden de spanning en het lont bruut gedoofd om uiteindelijk met veel moeite weer aan te krijgen.

Ik begon mijn klus voor het culturele jaar ooit met de woorden van the boss, Bruce Springsteen: ‘You can’t start a fire without a spark’. Je hebt die aanjagers nodig, dat smeulende vuur om uiteindelijk te knallen met elkaar.

Knallend is het culturele jaar op zaterdag 28 augustus van start gegaan. Met bijdragen in de vorm van kunstwerken en een couplet van een lied van inwoners van alle dorpen. Iedereen deed mee! Wethouder Jeroen Huizing heeft met zijn gevolg in een cabriobus de kunstwerken persoonlijk in alle dorpen opgehaald. Heel gemeente Coevorden verbonden in een lied en in een groot kunstwerk waarmee talloze verhalen zijn uitgebeeld. Wat een diversiteit, wat een enthousiasme en wat een samenwerking! De inwoners vormden ontelbaar veel vonkjes die zorgen voor een laaiend vuur het komende jaar. Er volgt hevig cultureel geweld. We gaan knallen met elkaar!!

Augustus 2021

Krachten bundelen

Samen staan we sterker, bundel de krachten! Veel gehoorde kreten, vooral de laatste tijd. De linkse fracties in de politiek moeten samen optrekken. Bedrijfsleven, wetenschap en politiek worden geacht de krachten te bundelen in de wereldeconomie. Samen kunnen we de strijd aan tegen corona, klimaatverandering en digitale veiligheid. In Coevorden zien we het bij initiatieven in de binnenstad. Maar ook sportverenigingen zoeken elkaar op en de openlucht theaterproductie Woeste Gronden was alleen mogelijk met mensen uit allerlei hoeken.

Nooit was dat ‘samen sterk’ zo prachtig uitgebeeld dan tijdens een afscheidsdienst van een dierbare. Ze was nog geen 40 jaar. Haar kleine zoontje kwam naar voren en een bevriende dame deed het woord. Ze gaf het kind een tak van een boom en hij moest het breken. Dat ging natuurlijk zonder moeite, het kereltje had aardigheid in het ‘spelletje’. Vervolgens gaf de vrouw hem een bundel takken. Het jongetje moest nu de hele bos hout breken en … dat lukte niet. De boodschap aan het kind: alleen kun je zo’n verlies niet verwerken, je zal breken, maar samen met heel veel lieve mensen om je heen sta je sterk.

De verbeelding maakt iets duidelijk en maakt dat je het niet vergeet. Eén van de doelen van cultuur. Wanneer iets wordt uitgebeeld, bezongen, beschreven, bekritiseerd in cabaret of op muziek gezet, dan zet dat aan tot nadenken, plezier en emotie.

In Cultureel Coevorden gaan we dat ook zien, er is genoeg inspiratie. Bijvoorbeeld rondom Glasvezel Zuidenveld, waarbij zes initiatieven de krachten hebben gebundeld tot één organisatie. En wat dacht u van het wandelknooppuntennetwerk, waarbij bewoners, gemeente en Recreatieschap elkaar hebben gevonden. Slechts een kleine greep. We doen niets anders, we zijn die bundel takken.

Oktober 2021

Samen leven

Spannende tijd! De coronabesmettingen stijgen en als gevolg daarvan ook de ziekenhuisopnames en het aantal mensen met corona op de IC’s. De maatregelen zijn weer aangescherpt, er wordt weer meer van ons mensen gevraagd, de discussies laaien op.

Sommigen zien het als machtsspel, anderen als betutteling, of als het kleineren van de overheid, van die autoritaire, allesbepalende en betweterige overheid. Er zijn er ook die een uitnodigende overheid zien die zich met haar maatregelen en tegemoetkomingen als goed partner probeert te gedragen en daardoor creatieve krachten en ondernemerschap in de samenleving stimuleert. De crisis vraagt veel van de driehoek overheid, markt, en burger & maatschappij. Samen realiseren we doelen. Het gaat om een creatief samenspel, om luisteren, uitnodigen en (laten)meedoen.

Net als in ieder ander team. Zo zat ik afgelopen week met een bedrijfsteam te praten over voorwaarden voor goede teamprestaties. Het 5R model kwam op tafel, waarbij de R-en staan voor Rolzuiverheid (ieder vervult z’n eigen rol), Relatie (je bent niet alleen, denk ook aan een ander), Reflectie (waarnemen en benoemen), Ruimte (voor dialoog en het delen van dilemma’s) en met als basis het belangrijkste: Respect. Goed functioneren en goed samenleven doe je samen!

Een mooi voorbeeld zagen we met ons project Levenslied. Zoveel verschillende mensen deelden hun eigen bijzondere levensverhaal in een lied tijdens twee concerten in theater Hofpoort. De tissues lagen paraat, het was ontroerend en mooi. Een prachtige samenwerking tussen culturele gemeente, deelnemers, coaches en muziekstudio. Een creatief samenspel van luisteren, uitnodigen en meedoen.

Wat zou het toch mooi zijn als onze hele samenleving zo was.

November 2021

Wel/niet en andersom

Om gek van te worden. Ik heb medelijden met degene die werkt met een papieren agenda. Ik hoop dat er met potlood wordt geschreven en het stuk gum groot genoeg is. Er wordt wat afgezegd, verschoven en gewijzigd. En eerlijk, dan gaat er ook bij mij weleens wat mis. Zit ik voor de computer te zoeken naar een link voor Teams, is het overleg toch fysiek in een grote zaal. Of ben ik op weg in de auto en realiseer ik me dat ik thuis voor een scherm had moeten zitten.

Voor de activiteiten in het culturele jaar hebben we twee informatie- en inspiratiebijeenkomsten al meermalen moeten verplaatsen. We gokken nu op eind januari en doen het verder met ons maatje in barre tijden: internet. Gelukkig staan de grote publieksactiviteiten pas diep in 2022 gepland. Die zullen toch wel doorgaan? Zonder beperkingen mag ik hopen? Wie zal het zeggen?

Deze tijd heeft effect op iedereen. Voor degene die extreem hecht aan sociale contacten, spontane ontmoetingen en veel prikkels is het bar en boos. Die kan dan wel weer beter tegen al die onduidelijkheid. Situaties die voor stressmomenten bij anderen zorgen die houden van ‘dezelfde dingen op dezelfde plek met dezelfde regels’. Zij worden boos of raken van streek maar vinden het ontbreken van feestjes en veel drukte juist weer prettig.

Heerlijk dat er zoveel mensen, zoveel wensen zijn. We zijn allemaal anders. En hebben allemaal wat. Waar de één wel van houdt, mag de ander niet, … en andersom. Wat de één wel kan, lukt de ander niet, … en andersom. We verschillen van mening, gewoontes, leefstijl, talenten, sekse én in cultuur. Dat is de kracht! Nu hard werken aan acceptatie en waardering! Dat dan weer wel!

December 2021

Boosteren met het Cultuur- en Verhalenpad

De Nederlandse taal verandert voortdurend. Wie kent niet het woord stemfie uit 2014, uberen uit 2015 en vliegschaamte uit 2018. Het Instituut Nederlandse Taal verzamelt nieuwe woorden, neologismen. Er is zelfs een Nieuwe Woorden Woordenboek. Daar staan samenvoegingen in van bestaande woorden zoals fietssnelweg, hangoudere en alcomobilist. Maar ook afkortingen als bionade (biologische limonade) en romkom (romantische komedie). Nederlanders gaan creatief om met hun taal.

Neologismen worden getest op ‘houdbaarheid’. Vele zijn blijvertjes zoals yolo, dat staat voor het schitterende motto You Only Live Once, een soort van modern carpe diem. Andere zijn eendagsvliegen zoals balkonbingo of raamzwaaien. Sinds de coronacrisis zijn er met gemak 1000 nieuwe woorden bijgekomen. Op taalbank.nl worden ze bijgehouden. Je vindt er woorden als afhaalfile, blokjesverjaardag, hoestschaamte, huidhonger en viruswappie. Men schat in dat zo’n 70 hiervan blijvertjes zullen worden.

Boosteren is daar één van. De Engelse term is geworden tot een Nederlands werkwoord. We gebruiken het te pas en te onpas in onze eigen taal om aan te geven dat iets moet worden versneld of versterkt.

Het culturele jaar is bedoeld om cultuur te boosteren. Corona of niet, dat gaat gebeuren! Vooral met het Cultuur- en Verhalenpad. Vrijwilligers uit alle dorpen hebben routes gemaakt die door een werkgroep tot een lus aan elkaar zijn geknoopt. Vanaf medio 2022 zijn er ‘pad-in-de-kijker-cultuurweekends’ waarbij telkens een deel van de route én alle cultuur die er te vinden is, centraal staan. We roepen iedereen op om mee te doen en te laten zien wat Coevorden te bieden heeft. Betere booster dan een cocktail van cultuur en wandelen is er immers niet. We maken er een mooi feest van. Yolo, Corona Volente.

Januari 2022

Het land gaat weer open! Opluchting overheerst. Geen 1,5 meter afstand meer, geen bezoekersnorm en vaste zitplaats, weg met die mondkapjesplicht, ingekorte isloatieduur bij besmetting, de quarantaineplicht vervalt, minder thuiswerken, afschaffing van het coronatoegangsbewijs, normale openingstijden en reizen wordt gemakkelijker. Corona wierp een schaduw over onze levens, nu is het tijd voor verlichting!

De schade ligt echter niet alleen achter ons. Ik hou me vast voor wat volgt: gekissebis over de aanpak van de crisis in Nederland, over de rol van het RIVM en het Ministerie van Volksgezondheid. Ellende voor de long covid patiënten en voor ondernemers die toch een keer hun belastingschulden moeten afbetalen. De angst voor een nieuwe pandemie.

Turbulente tijden dwingen ons om een nieuw normaal in het dagelijkse leven te creëren. Positief als ik ben, zie ik perspectief voor grote groepen in de samenleving, ruimte voor nieuwe gewoontes. Het land wordt weer levend en bruisend. De echo in gebouwen wordt weer het geluid van ontmoeten en beschouwen. We werken met z’n allen aan herstel. Herstel van vertrouwen, van saamhorigheid. De economie draait al als een dolle met een tekort aan mensen en materialen tot gevolg. Patiënten worden beter, de druk op de zorg neemt langzaam af. We kijken nu reikhalzend uit naar het herstel van de culturele sector!

Daar begint het wat mij betreft mee, want als we afleiding, vertier, amusement, ontmoeting en gezelligheid hebben, valt alles lichter en herstellen we sneller. We zijn nog terughoudend in theater- en museabezoek, moeten er nog wat ‘inkomen’. Daarom doe ik graag een oproep: Ga erop uit! Verrijk je (creatieve) brein, laat je verrassen! Het zal je goed doen, en jou niet alleen.

Februari 2022

Parallellen

‘Coevorden pakt uit met akelig actueel toneelstuk’ luidde de kop in de krant van 12 maart. Het was inmiddels dag 17 van de oorlog in Oekraïne. De oorlog, waarvan we de dagen tellen, evenals het aantal gedode burgers en militairen, de vluchtelingen en de vernietigde doelen, het aantal dollars voor wapenleveranties en militaire steun en de miljoenen aan giften voor noodhulp. De getallen lopen op. Maar we willen niet meer hoeven tellen. We willen dat het stopt.

Dag 17 van een oorlog in 2022. Scriptschrijver en regisseur Dick van den Heuvel ziet parallellen met het jaar 1672, het jaar van het beleg van de stad Coevorden. Zijn locatietheaterstuk De List van Coevorden gaat over verzet en je niet neerleggen bij de wil van een overheerser, over vechten om als vrij burger vreedzaam te kunnen leven. Maar gelukkig heeft het stuk ook humor… en muziek.

Muziek biedt troost. In Oekraïne speelt Marina dagelijks voor de militairen op haar bandura. Davide ontvangt vluchtelingen bij de Poolse grens met pianospel. In een bunker in Kiev zingt een meisje liedjes uit de film ‘Frozen’. Voor de Opera in Odessa spelen blazers hun versie van ‘Don’t worry, be happy’ en een violiste speelt voor medebewoners in een schuilkelder in Charkov. Hartverwarmende beelden uit een allesvernietigende oorlog.

De situatie wordt steeds gevaarlijker. Mensen horen en ruiken de kruitdampen van explosieven en bombardementen. Ramen trillen van overvliegende raketten. Eng vinden we de Russische propaganda en hoop putten we uit de onderhandelingen. De impact op ons denken en doen is groot.

Coevorden is bezet én bevrijd in 1672… We wensen dat we díe parallel óók kunnen trekken met Oekraïne, liever nog vandaag dan morgen.

Maart 2022

Invictus

De beelden raken me, verhalen van fysiek of mentaal gewonde oud-militairen snijden dwars door de ziel. Ik kijk naar de opening van de Invictus Games in Den Haag met 500 deelnemers uit 17 landen. Ieder met een eigen verhaal, en met de kracht om door te gaan en zichzelf op te richten.

De dochter van een deelnemer neemt plaats op een geel bankje. Onder de muzikale klanken van de Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’, draagt zij het gedicht ‘Invictus’ voor van William Ernest Henley: Out of the night that covers me, Black as the pit form pole to pole, I thank whatever gods may be, For my unconquerable soul…

De Engelsman schreef het in 1875 na de amputatie van zijn voet. Het was het favoriete gedicht van Nelson Mandela en het inspireerde dus ook de Invictus Games. Invictus…Onoverwonnen. Symbool voor de vechtlustige geest. Het laat zien wat je, ondanks je beperkingen, kunt bereiken. In the fell clutch of circumstance, I have not winced nor cried aloud, Under the bludgeonings of chance, My head is bloody but unbowed…

Ik spot bekenden. Niet alleen oprichter prins Harry en zijn vrouw Meghan, maar ook leden van het orkest. Omdat de KMKJWF in Coevorden speelt tijdens het Bommen Berend theaterconcert, zijn we namelijk extra betrokken. Mijn gedachten gaan naar de geschiedenis van Coevorden en de tekst op het wapenschild: Multis Periculis Supersum, Ik overleef ondanks vele gevaren. Da’s ook Invictus.

Sport, muziek, de woorden van een gedicht… ze geven kracht, voeding voor blijheid en afleiding van pijn, in elke situatie. It matters not how strait the gate, How charged with punishments the scroll, I am the master of my fate, I am the captain of my soul….

April 2022

Wat wij vinden wat kan en niet kan, verandert in de tijd. Maar het lijkt tegenwoordig wel of er echt niets meer kan, want iedereen vindt wel ergens iets van. Jan en alleman voelt zich aangevallen en op de teentjes getrapt. Alles moet tegenwoordig divers en inclusief zijn en je mag niemand kwetsen. Ondertussen neemt de intolerantie in de samenleving toe.

Het leven is gewoon niet altijd feest. En ja, soms is het gras bij de ander groener, heeft de ander meer geluk dan jij. Soms gebeuren er nare dingen waar wij allen van walgen. En ja, iedereen heeft beperkingen.

Maar wanneer is iemand kwetsbaar? Wanneer ben je kwetsend? Waar houd je rekening mee? Wanneer maak je excuses? En hoe staat het met het incasseringsvermogen en de zelfrelativering? Wat zijn de morele grenzen van onze vrijheid? Wanneer mag je de spot drijven?

Bij spotprenten gaat het per slot van rekening om het leveren van maatschappijkritiek. Zo’n prent heeft nut. En is het niet de satire, de (galgen)humor, die ons door zware tijden loodst? Dat zorgt toch voor nuchterheid en relativeringsvermogen. Zolang het maar gevat is en niet onsmakelijk of ongepast, dan moet dat toch kunnen?

Een beetje eelt op de ziel zou velen goed doen. Anders blijven we op onze tenen lopen. We zijn allemaal met elkaar verbonden door verhalen, door onze omgeving en zijn allemaal ongelijk. Dat hebben we te accepteren en dat maakt het leven mooi.

Zo ook in onze culturele gemeente. Laten we vooral samen cultuur vieren, samen van het leven genieten en elkaar ontmoeten: stad en platteland, wit en zwart, jong en oud, homo en hetero, mooi en lelijk, dik en dun, en ga zo maar door.

Mei

Plattelandscultuur

Een boerenzoon zit op de filmacademie in Amsterdam. Tijdens een opdracht waarbij hij iets moet uitbeelden en zijn medestudenten moeten raden wat het is, tekent hij een suikerbiet. Niemand die het raadt. Wanneer hij het antwoord geeft, wordt hij tegengesproken. “Een biet heeft niet die vorm, zo raden we het nooit!”, roept een student. En een ander: “Nee, een biet is rood, en die jij getekend hebt, is geel en wit, daar klopt geen biet van”. De Drentse jongen hoort het met verbazing aan. Het kost hem moeite de groep te overtuigen van zijn gelijk. Ze roepen maar wat, hebben nog nooit een suikerbiet gezien. Weten blijkbaar niet waar ons voedsel vandaan komt. Het dagelijkse voedsel, zonder red je het niet… Maar het ergste van alles, ze geloven hem ook niet.

Het is de grote kloof in ons zo kleine landje. Er is verdeeldheid, stemmingmakerij, nepnieuws. Zovelen die in hun eigen kleine wereld leven en alleen aan het eigen belang denken. Wanneer gaan we in dit land voor de goede dialoog, voor een stevig doch respectvol debat waar ieder wordt gehoord, de juiste feiten op tafel komen en gezamenlijk de beste beslissing wordt genomen voor een heel land? Waarbij geluisterd wordt met oprechte interesse omdat de één meer verstand van of ervaring met iets heeft dan een ander, omdat het zijn vak is, zijn leven...

Landbouw is mensenwerk, maar is ook een ingewikkeld spanningsveld tussen markt, milieu en techniek. Landbouw is vooral ook een manier van leven die tot uitdrukking komt in boerderijstijlen, klederdrachten, volksfeesten en het bonte leven op het platteland met al haar gebruiken en tradities. Een cultuur op zich.

De boerenzoon zal er vast een goeie film van kunnen maken. Dan blijft het in elk geval voor de eeuwigheid bewaard, mocht die cultuur verloren gaan.

Juni 2022

Stille getuigen

Terwijl we door de stadskern stapten, vertelde Peter honderduit over de geschiedenis. We hadden eerst in Coevorden afgesproken, maar het landelijke dagblad verbond Bommen Berend in één adem met de Martinistad. Er ging wat de journalist betreft niets boven Groningen. Niet gek overigens. De stadjers vieren elk jaar op de ‘achtentwintigsten’ het Groningens Ontzet. Lange tijd hadden de scholen op die dag zelfs vrij. Vrij om de vrijheid te vieren die bevochten was in 1672. Voor Coevorden en Groningen is dit een gezamenlijk verleden, hetgeen bij de journalist begon door te dringen. Hij schrijft een verhaal over de Tocht van Bommen Berend van Coevorden naar Groningen. Een gezamenlijk initiatief op 27 en 28 augustus waarbij we stilstaan bij die tijd.

‘Wandelen is immers stilstaan bij de dingen’, mijmerde Peter. Tijdens ons avontuur te voet met de krant hielden we halt bij de kogel op de bar van bistro Bommen Berend, bij de buste van Rabenhaupt op het Waagplein, de gevelsteen van de Oude Kijk in ’t Jatstraat en het Sikkenspoortje in het Noorderplantsoen. In het Groninger Museum stonden we oog in oog met de dappere Rabenhaupt en de krijgslustige Bernhard von Galen, door kunstschilders destijds meesterlijk vastgelegd op doek. Hun kleding, de herdenkingsmunten, spotprenten, de schatten uit de bodem van Coevorden en de zilveren beker van de heldhaftige Mijndert van der Thijnen verbeelden het relaas van toen.

Journalist Joop legde de stille getuigen vast in verhalen in zijn notitieboekje. Fotograaf Bob deed dat in beelden met z’n camera. Wij leggen ze vast met ons brein, want de stille getuigen van deze oorlog leren ons dat vrede niet vanzelfsprekend is. Je moet er hard voor werken. Je moet erbij stilstaan. Dat doen we, in Groningen én in Coevorden!

Juli 2022

Overdonderend waren de reacties op een overweldigend weekend waarin de bevochten vrijheid van 1672 op een onvergetelijke wijze werd uitgebeeld, herdacht en gevierd!

De Stichting Garnizoensdagen en de Schutterij van Koeverden hebben er zes jaar over gedaan om een stukje geschiedenis van Nederland en Coevorden weer levendig te maken. Er werd geoefend met een evenement in de stad, de schutterij werd opgericht en de kanonnen werden gekeurd en schietklaar gemaakt. Met recht stonden de schutters trots in het gelid. De trommelaars roffelden, kanonnen bulderden… Mannen met speren en lange geweren stapten dapper op de vijand af. Vrouwen in lange rokken en schorten stonden hun bij. De nagespeelde Slag om Coevorden in het Van Heutszpark was indrukwekkend. De stem van presentator Alexander Moes reikte tot ver over het slagveld en vertelde ons de geschiedenis.

Dezelfde geschiedenis die de wandelaars van de Tocht van Bommen Berend beleefden tijdens hun tweedaagse mars van Coevorden naar Groningen, de route over de Hondsrug van in totaal 110 km. De dappersten startten midden in de nacht voor de volle afstand. Anderen hielden het bij 25 tot 40 km per dag. In Stad werden ze opgewacht door het leger van Rabenhaupt en al lopend leerden ze de geschiedenis.

Dezelfde geschiedenis die verteld werd bij de uitreiking van de Zilveren Dukaat van Coevorden in het plaatselijke Kasteel.

En dezelfde geschiedenis die aan de basis lag van de herdenkingspenning van 1672 waarvan een eerste herslag plaatsvond met de imposante slingerpers van de Koninklijke Nederlandse Munt. Een gezamenlijke penning van Groningen en Coevorden voor een gezamenlijke geschiedenis.

Dezelfde geschiedenis die muzikaal werd uitgebeeld, bezongen en gespeeld tijdens het in de pers met vijf sterren bejubelde muziektheater Bommen Berend. De intensieve samenwerking met de Koninklijke Landmacht leidde tot lovende recensies, enthousiaste bezoekers, trotse bestuurders en vereerde gasten.

Een groot feest op de markt was wellicht een mooie afsluiting geweest, maar met zulke voltreffers aan activiteiten hoeven we niets meer af te schieten.

September 2022

Verborgen pad

Tijdens het culturele jaar in onze gemeente vinden mensen inspiratie en motivatie tot prachtige initiatieven. Sportieve activiteiten en cultuur dragen bij aan het welbevinden van ons allen. We zijn daarom blij met het Cultuurpad Coevorden. Ruim 200 km wandelplezier dwars door de hele gemeente, met elkaar verbonden in 23 routes, gemaakt door de inwoners zelf. Want zij kennen immers in eigen omgeving de leukste musea, de meest bijzondere monumenten, de prachtigste natuurhistorische plekken, de raarste historische verhalen, en de meest tot de verbeelding sprekende kunstwerken. Geheime schatten langs verborgen paden.

Het wandelboek met de route ‘Van De Kiel tot Steenwijksmoer’ is in april gepresenteerd. In de zomer genoten we van de ‘pad-in-de-kijker’-weekends waarin telkens een deel van het pad centraal stond. Er was van alles te beleven. In ’t Haantje hadden wevoetstapkunst, in Nieuwlande werd het onderduikersmuseum geopend, Dalen vierde tien jaar Daolertuun en in Sleen was een cultuurpadconcert. In Gees maakten kinderen schilderijen en in Schoonoord mozaïektegels samen met ouderen. Wezup vierde de 25ste editie van de Kunstmarkt en Dalerpeel de 60ste verjaardag van muziekvereniging De Breibergers. In Oosterhesselen pakten ze uit met een gedichtenbundel en exposities. In Zweeloo, Aalden en Benneveld hadden ze die ook, tezamen met de schildersdag. Overal waren monumenten, musea en galerieën open en vaak traden koren en orkesten op. Als je alle weekenden hebt bezocht en alle routes hebt gewandeld, weet je hoe veelzijdig Coevorden is.

Elkaar inspireren en motiveren met als thema ‘Verbonden in Verhalen’ en de pijlers Vieren, Versterken, Verbinden en Verhalen. Beter dan door het in dit jaar opgerichte schrijverscollectief A t/m Z uit Aalden en Zweeloo kan het niet worden ingevuld. Ze kenden elkaar niet, Jos, Jeanette, Claudia en Victor, maar werden tijdens de voorbereidingen van het pad-in-de-kijker-weekend met elkaar verbonden. Ze raakten geïnspireerd door het Cultuurpad en het rijke verleden van de voormalige gemeente Zweeloo. Ze besloten samen een boek te gaan schrijven met vier vervlochten eigen verhalen en eigen personages. Al wandelend verkennen Claartje, Robin, Kris en Sander de omgeving en de geschiedenis. Wat zij meemaken is spannend, aangrijpend romantisch en grappig. Is daar nu dat verborgen pad? Niet zichtbaar of tastbaar? Waar leidt dit naar toe? In de tijd, welke plaats? Wat ligt er verborgen? Wat is de bedoeling van M.?

Wandelen is in elk seizoen een bijzondere ervaring. Vooral over die verborgen paden in de schoonheid van de ongerepte natuur. Doe net als Claartje, Robin, Kris en Sander. De Wandelroutes zijn online te vinden via welkomincoevorden.nl/cultuurpad en in het wandelboek dat te koop is bij TIPkantoren en ToRECo in Coevorden. Wie weet komen we elkaar tegen op zo’n verborgen pad.

Vrijheid

Hoe vaak zijn cultuur, vrijheid en vrede niet in één adem genoemd het afgelopen jaar? Na het juk van corona voelden we de vrijheid, maar met de oorlog in Oekraïne in gedachten, wisten we dat die broos kan zijn. We stonden stil bij het 350-jarig ontzet en vierden de uitgestelde herdenkingen van 75 jaar vrijheid. De thema’s werden veelvuldig bekrachtigd in de verbinding met verhalen in beeldende kunst, muziek, theater en taal. Cultuur en vrijheid, vrijheid van cultuur.

Het afgelopen weekend kwam dit wederom op bijzondere wijze naar voren in de uitvoering van The Armed Man door muziekvereniging Excelsior uit Oosterhesselen samen met een gigantisch koor, solisten en ontelbare vrijwilligers. In het voorprogramma sprak Arjan Erkel over zijn 607 dagen lange ontvoering door moslimrebellen in de Russische deelstaat Dagestan in 2002/2003. Hij vertelde over zijn strijd tegen onzekerheid, stress, eenzaamheid en wanhoop, over de angsten die hij gevoeld heeft en hoe vrede en vrijheid belangrijke thema’s werden. Hij vertelde hoe de muziek hem op de been hield tijdens zijn gevangenschap. Muziek die in de voorstelling gespeeld werd door het orkest met zang van Justin Ripassa. Adembenemend mooi en indrukwekkend.

Na de pauze volgde The Armed Man, de ontroerende 13-delige compositie van Karl Jenkins. Het orkest, koor en solisten brachten op voortreffelijke wijze de boodschap over van het herdenken van oorlogsslachtoffers en het leven in vrijheid. De prachtige wereldwijd populaire mis brengt momenten van reflectie. De dreiging, de angst en de eenzaamheid van oorlog wordt omgebogen naar de hoop op vrede. De realistische filmbeelden maakten de beleving compleet.

We beseften dat vrede en vrijheid geen vanzelfsprekendheden zijn, dat we er soms voor moeten vechten. En we beseften dat we boffen in onze gemeente met zoveel muzikaal talent. Waar we in alle vrijheid van mogen genieten!

November 2022

Souvenir(s)

Een jaar vliegt voorbij, ook als je er anderhalf jaar van maakt. Op 31 december is de gemeente Coevorden niet langer culturele gemeente van Drenthe. Op 10 februari wordt tijdens een feestelijke afsluiting in De Hof van Coevorden het stokje overgedragen aan De Wolden. Met enige weemoed blikken we terug.

Gelukkig hebben we de foto’s nog. En de schitterende CD van het project Levenslied. De geweldig leuke strips van Herman Roozen, talloze kunstwerken en tekeningen van leerlingen en de openingskunstwerken van elk dorp. Gelukkig hebben we de teksten van het openingslied nog, de vele herinneringen aan het theaterspektakel ‘Woeste Gronden’ in ’t Haantje. Maar ook het 200 km lange Cultuurpad Coevorden dat we tot in lengte van jaren kunnen bewandelen. Gelukkig hebben we negen krasse verhalen van inwoners in tv-series gemaakt en een podcast over de geschiedenis van Coevorden. Met lichtkunst hebben we de aanleg van glasvezel in onze gemeente gevierd. Er viel zoveel te vieren: veertig jaar Sweelpop en zestig jaar Ganzenmarkt. En natuurlijk 350 jaar bevrijding met een Bommen Berend wandeltocht, garnizoensdagen, tentoonstellingen, een herdenkingspenning van 1672 en een spectaculair muziektheater op het defensieterrein. Gelukkig is dat geregistreerd door RTV Drenthe en kunnen we er op één januari op TV nogmaals van genieten. Eindelijk is onze geschiedenis uit 1672 in boekvorm uitgebracht en is een portret van held Mijndert van der Thijnen gemaakt. Hij kreeg bovendien een eigen theaterstuk in de kerk.

Gelukkig hebben we dit alles en nog heel veel meer gebundeld in vijf prachtig vormgegeven magazines en de zesde is in aantocht. We prijzen ons gelukkig met zoveel mooie souvenirs aan een schitterend jaar.

En voor wie dat niet genoeg is: Kom naar kunstproject Souvenir, te zien tot en met 7 januari in Galerie Kunst op Vijf in Coevorden.

Tot ziens, het ga jullie goed!

December 2022

www.sleen.nu

februari 2016 - december 2022

Tradities?

't Is voor mij een hele eer dat ik jullie nieuwe columnist mag zijn vanaf 2016. Sleen en omstreken liggen me na aan het hart en ik aanschouw de dingen zoals ze gaan en zijn graag met een nuchtere blik en de nodige scepsis, maar immer met enthousiasme voor al het moois in het leven en de wereld. Velen kennen mij wel. Voor wie dat niet het geval is, zal de kennismaking gedurende de columns wel geschieden. Naast mijn werk ben ik graag maatschappelijk actief en onder de mensen. Zo ben ik o.a. voorzitter van het Plaatselijk Comité Zuidenveld Sleen. Voor beginnelingen in de streek: Vraag je buren eens naar dit evenement dat al vanaf 1920 bestaat en de prachtigste verhalen komen los.

Wat is de Zuidenveldtentoonstelling veranderd in de loop der jaren! En wat zijn er gedurende die jaren veel tradities gevormd en verdwenen met veel discussies tot gevolg. Een dergelijk festival kan alleen maar blijven bestaan als het voortdurend verandert en aangepast wordt aan de behoeften van de tijd. Je stopt je tijd als vrijwilliger en Slener toch niet ergens in om slechts een traditie in ere te houden? Nee! Maar je houdt wel vast aan een prachtige doelstelling: met samenwerking de streek promoten en laten zien waar toe we in staat zijn. En daarbij zoveel genoegen scheppen en plezier beleven dat we een prachtfeest hebben met elkaar. Hoe? Dat kan op vele manieren.

Dit jaar is Odoorn aan de beurt. Het Zuidenveld zit in diepe crisis. De overkoepelende Tentoonstellingsvereniging weet zich geen raad. Maar het plaatselijk comité in Sleen weet dat wel: over de kop ermee! Sleen stelt zich in 2017 tentoon met al haar moois op velerlei vlak. We zitten vol ideeën. Jullie vast ook. We gaan Sleen als middelpunt van het Zuidenveld weer op de kaart zetten. Laten we die traditie wél in ere houden!

10 februari 2016

Bescherming

't Is zaterdag, 30 april. Weekend. Heerlijk. Maar een andere dan anders. Mam ligt in het ziekenhuis voor een ingreep en pap is aan huis gekluisterd. Hij is enkele weken geleden wat ongelukkig gevallen. Daar is ie goed in, heeft ie vaker gedaan. Het was op een dinsdagavond begin april, bij huis, vlak voordat hij naar z'n gezellige kaartavond bij Moorman in Erm ging. Gelukkig schoten voorbijgaande Sleners snel te hulp. Voelt goed, zo'n beschermend dorp.

Omdat mam dus een paar dagen in het ziekenhuis verblijft, helpen we met elkaar pap een handje. Acht uur zaterdagmorgen sta ik bij hem in de keuken. Hele ochtendritueel afwerken inclusief ontbijtje, thee zetten en gezellig samen opdrinken. Ik had bedacht dat ik na het ontbijt vanaf zijn huis mooi een rondje kan hardlopen om bij terugkomst samen koffie te drinken. M'n hardloopkleren heb ik al aan en tijdens het ontbijt pak ik vast m'n draadloze koptelefoon. Als ik merk dat de batterij leeg is, begin ik te foeteren. "Hè verdorie, gien muziek". "Wat hej?", vraagt pap. "Hej gien muziek an de kop? Dan goj toch zelf wat zingen underweg." Ik kijk hem onbegrijpelijk aan. "Of ij luustert naor de vogels, want die fluit zo mooi um diz tied van 't jaor", vervolgt hij.

Natuurlijk heeft hij gelijk, zoals ouders zo vaak gelijk hebben. En zo vertrek ik even later voor een rondje langs de Jongbloedvaart, door de Broeklanden en langs de Schaapstreek weer terug. En in plaats van naar Springsteen, AC/DC, Nickelback of Coldplay, luister ik naar de merels, roodborstjes, lijsters en meesjes. De zon schijnt, 't zal wellicht de warmste dag van april worden. Kan al gauw overigens.

Ik geniet, van het weer, het rennen en het gefluit van de vogels. Als ik de boerderij van Koops in de Broeklanden nader, moet ik denken aan een paar jaar geleden. Telkens als ik daar in de buurt liep, cirkelde een buizerd boven m'n hoofd en vloog een eindje met me mee. De buizerd beschermde de jongen in het nest. En ik realiseer me: Bij ons thuis is het ook lange tijd zo geweest, maar nu is het eventjes andersom....

4 mei 2016

Dé zomerhit van 2016. Ook ik kon er niet omheen en heb de app gedownload uit de Apple Store. Inderdaad, pas toen die officieel uit was in Nederland, dus niet via Australië of waar ook maar. Ik was dus niet één van de eersten. Gewoon uit pure nieuwsgierigheid naar dat enerverende en schijnbaar verslavende spel dat kinderen in beweging krijgt. Maar niet alleen kinderen, ook volwassenen gaan erop uit. Geniaal!!

Je hebt slechts één doel: alle 150 Pokémons verzamelen (enge beestjes) en de beste trainer ter wereld worden. Wie wil dat niet! Je moet wel eerst een account aanmaken en een karakter kiezen. En dan begint het intelligente spel dat je niet speelt vanaf de bank, maar buiten, tijdens het wandelen. Het weet precies waar je je bevindt. Dat zie je op de digitale kaart in een virtuele wereld. En als je met de bal een Pokémon wilt vangen, doet de camera z'n werk en toont de echte wereld, met de Pokémon. Via de Nearby tracker zie je welke Pokémons in de buurt zijn. Het verschilt per Pokémon hoe ver en hard je de bal moet gooien en hoeveel punten je krijgt. Lokale plaatsen zoals bijvoorbeeld onze dorpskerk of MFC De Brink zijn omgetoverd tot PokéStops (kun je o.a. ballen halen) en Pokémon Gyms (vechttorens waarin je met Pokémons kunt vechten om beter te worden). Je kan ook Poké Eggs verzamelen en als je dan vijf of meer kilometer hebt gelopen, komen ze uit. Een geniale actie tot beweging!

De wereld verandert echt. De virtuele wereld en de echte wereld zijn inmiddels samen gesmolten. Sommigen halen ze al door elkaar en lopen zomaar straten op, huizen in en begraafplaatsen over. Ook in Sleen zie je de spelers lopen met hun telefoon in de hand en gedachten bij het spel. Zubat is gesignaleerd bij Goos Rijopleidingen in de auto, Muk werd al vaak in Sleen gespot, en in Noord-Sleen werd Exeeggcute gezien. In Albert Heyn was een Pokémon, maar ook andere bedrijven proberen ze te lokken.

Straks worden voetbalteams van VV Sleen aangevuld met Pikachu, Pidgey, Machoke of Rapidash, spelen Caterpie en Vulpix een partijtje mee bij Crescendo en zitten Jigglypuff en Lickitung bij de Vrouwen van Nu. Leuke multiculti samenleving krijgen we dan. Dankzij Pokémon GO, dé rage in alle landen!

Virtueel wordt Reëel, al zou je in deze wereld willen dat reëel af en toe virtueel was en slechts een spelletje met vechttorens dat je uit kon zetten of van je telefoon verwijderen.

Hebben jullie dat nou ook? Je wilt een weekendje weg met vrienden en komt dan aan het plannen van een datum. Het ene weekend is er eentje druk met werk, een ander weekend heeft iemand een feestje, weer een weekend is er een concert of een familie aangelegenheid en het volgende weekend is er een verjaardag. Voor je het weet, ben je maanden verder, maar wordt toch eindelijk wel een datum geprikt. En altijd weer blijkt dan dat dat net samenvalt met een evenement waar je net geen rekening mee gehouden hebt. En hoe vaak valt dat leuke evenement niet gelijktijdig met ook nog eens een ander evenement? En hoe vaak is dat niet net iets in Sleen, waar je zo graag bij had willen zijn? Want als er iets georganiseerd wordt, dan moet je van de partij zijn, is het niet! Gezellig met dorpsgenoten de tijd doorbrengen en een borrel drinken. Een mooier netwerk is er niet.

Het overkwam ons afgelopen weekend weer eens. In Emmen was de opening van het Atlastheater en in Sleen was de eerste editie van de Klaverrun. Prachtig initiatief! En leuk dat de eerste editie gelijk zo'n succes was. Wij zaten in de Domstad Keulen. We lieten de stad op ons inwerken: de straatmuzikanten, theater, schitterende winkels, kroegen in overvloed, prachtige gebouwen, en vooruit....ook zwervers. Mensen doen er waar ze zin in hebben: lopen hard langs toeristische plekjes, mediteren langs de Rijn en picknicken in het park. In gedachten waren we af en toe thuis. Wat als we de stadse fratsen verplaatsten naar Sleen? Gewoon straatmuzikanten op elke hoek van de straat, picknicken op de Brink, overal duiven, een hop on hop off bus, en volle terrassen...... Ondenkbaar, al was er tijdens de Klaverrun zeker een gezellige drukte. En muziek op straat.

Via whatsapp, facebook en Sleenweb misten we niets. Telkens was er wel iemand die een boodschap via de telefoon doorkreeg en verslag deed in ons reisgezelschap. Helemaal hilarisch werd het toen het bericht kwam dat een familielid van een reisgenoot de cruise van de jarige Albert Heijn had gewonnen!

We waren er echt even helemaal uit hoor! Tja, wij gaan allemaal dan wel even uit Sleen, maar Sleen gaat nooit echt helemaal uit ons.......zelfs niet voor een weekendje.

18 oktober 2016

Allemaal aan de carbid

Wat heb ik weer genoten op oudjaarsdag, één van de mooiste dagen van het jaar. Het begon met oliebollen bakken, samen met de buurvrouw, en op de achtergrond de Top 2000. Soms zongen we enthousiast mee terwijl we de bruine baksels uit het hete vet haalden. We bakten veel te veel en hadden ook nog een doos van de zangvereniging, dus werd er wat weg gegeven, waaronder aan de carbidbusjongens van Noord-Sleen. Zij stonden al vroeg op het veld om het hele dorp te laten weten dat het oude jaar voorbij is. Prachtig. We hadden het druk, want ook wilden we de donderbussen met bougie-ontstekingen van de familie in Westenesch zien, een borrel drinken bij de carbidlocatie bij de boerderij van Koops van de groep van neefje Gerben en vervolgens de glühwein en bonensoep van Wilma proeven bij de carbidbus van Diphoorn. We eindigden de dag steevast in het café van Wielens waar heel Noord-Sleen samenkomt voor een laatste borrel in het oude jaar. Ik ben niet zo van de vaste patronen, maar deze dag helemaal wel. Fantastisch, die tradities.

Dat was altijd al zo, ook vroeger. Regelmatig gaan de gedachten naar onze carbid avonturen met een verfblikje of nog kleiner, zo’n Buismanblikje van de koffie aroma. Gaatje in de bodem boren, beetje carbid erin van smid ome Roelof uit Wachtum, spuug erbij, aansteken, en…..bam.! Daar kon geen vuurpijl of strijker tegenop, zo mooi. De melkbussen werden toen gebruikt voor het vervoer van de melk. Geen haar op ons hoofd die er aan dacht daarmee te gaan knallen.

Hoe mooi is het dat zo’n oude scheikundige techniek langzamerhand tot zo’n grote traditie is ontsproten. Zo groot dat het in 2014 op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed terecht is gekomen, een lijst van erkende, waardevol geachte Nederlandse tradities. Geniaal. Net zo geniaal is de serieuze inslag waarmee de organisatie van dit alles wordt opgezet en voorbereid: carbid inkopen, melkbussen verzamelen en overige inventaris zoals geluidsinstallaties, catering, vuurkorven, barbecues en onderdak als een keet of tent. Veiligheid staat voorop. De drank komt pas later in de man. De bussen worden stevig vastgezet en soms afgezet met lint, alle knallers dragen gehoorbescherming en de bussen worden ontstoken met een fakkel op een stok.

Sommige plaatsen hebben zelfs een carbidacademie en carbiddiploma. De jongens werken gewillig mee aan de regels en zijn de hele dag onder de pannen. Neemt niet weg dat er heel af en toe ongelukken gebeuren, maar ja, dat risico lopen we allemaal. Nog altijd veel minder en met minder erge gevolgen dan met vuurwerk.

De vuurwerkdiscussie laait elk jaar weer op. Maar dit jaar des te meer. Het aantal ongelukken met vuurwerk daalde maar niet, vuurwerkvrije zones werkten niet, en het verschil in knallen tussen legaal en illegaal vuurwerk neemt alsmaar toe.

Carbid valt niet onder het Vuurwerkbesluit. Er is geen wet voor, al kunnen gemeenten wel regels instellen. Zijn we toch maar goed bezig op het platteland, want wie van hele harde knallen houdt, maar toch de wet niet wil overtreden, heeft maar één toevlucht: carbid. Aan die traditie wordt niet getornd! Nooit!

Januari 2017

Gezamenlijk doel

Het Zuidenveldfestival nadert. Dat is te voelen in Sleen en omstreken. Het hangt in de lucht, zit in de harten, komt uit de monden. De spanning en de opwinding is voelbaar. Als voorzitter van het plaatselijk comité merk ik dat bijna iedere dag. Het leeft! Bij zovelen: bij alle bewoners, deelnemers voor onder meer de Wildman Run, commissieleden van de Zuidenveldcompetitie, de jongeren van de keetcompetitie......En ook bij de groep leden van de 97 jaar oude Tentoonstellingsvereniging Het Zuidenveld. Misschien is er wel iemand die ook al 97 jaar lid is. Zou zo maar kunnen, want de vereniging vergrijst, is oud en neemt in ledental jaarlijks drastisch af. Het is nu nog een enorm grote club van bijna 800 leden, ongeveer net zoveel als bij de oprichting in 1920, maar niets vergeleken bij het aantal in de tussenliggende jaren toen bijna iedereen lid was. Een vereniging is een samenwerkingsverband van leden die samen een doel nastreven, in dit geval het organiseren van landbouwtentoonstellingen in de ruimste zin van het woord. Ook ik ben lid van deze club. Gewoon omdat ik het evenement te gek vind en ik me niet kan indenken dat het op een dag niet meer zou bestaan. Daarom zijn we zelfs ‘vriend’ geworden voor €50 per jaar. En wat we daarvoor terug krijgen? Verbinding, competitie, ontplooiing, leefbaarheid, saamhorigheid en promotie van en in ons mooie Zuidenveld. Geen persoonlijk gewin, maar indirect eigen belang, want wie wil dat niet voor het gebied waarin je woont.

Als lid van de vereniging en als voorzitter van het plaatselijk comité mocht ik ook naar de ledenvergadering op 8 maart j.l. waar ongeveer 50 leden aanwezig waren. Voor een ledenvergadering best veel toch? Er werd vergaderd over het lidmaatschapsgeld van €15,00, de vrijkaartjes die niet meer hoeven omdat het terrein vrij entree heeft, over de gratis catalogus, de consumptiemunten en het glossy programmamagazine. En de rol die de leden spelen in het grote geheel. Vol verbazing hoorden ze vervolgens de spannende nieuwe ideeën van Sleen aan. Zo blijkt maar weer: Het Zuidenveld is er voor iedereen. De één is lid van de tentoonstellingsvereniging voor jaarlijks € 15, de ander draagt eens per 8 jaar gul bij aan de lijstcollecte van de plaatselijke stichting en stort zich vol enthousiasme in de voorbereidingen. Allemaal voor dat ene gezamenlijke mooie doel. Hulde aan de bewoners van Sleen en omstreken! Met zulke mensen kan het Zuidenveldfestival wel 100 worden en zelfs meer. En verenigt of niet, op deze wijze ben ik niet bang voor de toekomst van dit prachtige evenement!

April 2017

Maar wij hebben Mariëlle…

Als ik ergens niets mee heb, dan zijn het wel Miss-verkiezingen. Afgelopen zaterdag moest ik er toch aan geloven. Nee, niet meedoen, begrijp me niet verkeerd, geen illusies mijnerzijds, ik zat in de jury. Jawel, in de jury van een miss-verkiezing. De laatste paar jaar zit een bestuurslid van De Gouden Pijl in de jury voor de Miss Emmen verkiezing. De winnares en de first Runner Up (dat is de nummer twee) zijn rondemissen tijdens de Pijl, het hoogtepunt in het jaar van de miss. Het betreffende bestuurslid verlaat het Pijl-bestuur en als voorzitter werd mij deze schone taak toebedeeld, wat ik uit nieuwsgierigheid ook best een keer wilde.

De Miss Emmen verkiezing werd echter niet gehouden en daarom greep Joyce Capellen uit Barger-Compascuum, zelf Miss Ultimate Beauty of the World, de kans om de organisatie van de verkiezing Miss Klazienaveen ter hand te nemen. Meiden uit de hele regio konden zich inschrijven. Daar zat ik dan, als jurylid, samen met wethouder René van der Weide en twee andere missen in vol ornaat inclusief sjerp en kroon. Dat waren Heleen (ook uit de regio), oftewel Miss Beauty Princess Netherlands Europe of zo en Natascha, Miss Intercontinental Drenthe of zo iets. Het is een hele wereld op zich met allemaal missentitels waar ik niets van begrijp. Vroeger was het leven simpel: je had Miss Nederland en Miss World of Miss Universe en dat was het dan. Volgens mij is het nu zo dat iedereen die zo'n verkiezing wil organiseren er zelf een titel aan knoopt (maar ik kan het miss hebben).

Natuurlijk, zo bleek uit de vragenronde, was het winnen niet het belangrijkste, wilden ze allemaal een betere wereld en ging het vooral om de innerlijke schoonheid. En natuurlijk vonden ze dat ze allemaal er heel veel vriendinnen bij hadden gekregen. Maar toch, de strijd was voelbaar, evenals de spanning, die zich, zoals het een goede miss betaamt, bij de uiteindelijke kroning openbaarde in emoties. De uitslag was mij overigens goed naar de zin en we hebben leuke dames naast de renners staan op 8 augustus. Mijn gedachten gingen zaterdagmiddag regelmatig even naar Sleen en naar het Zuidenveldfestival. Ook tijdens het concours op het Zuidenveld worden winnaars verwend met een gulle lach en de hartelijke felicitaties van een alleraardigste dame. Een dame, die volgens de traditie uit de organiserende kern komt, dit jaar dus Sleen. Op koningsdag werd er ’gestreden’ om de titel met leuke spelletjes maar ook een vragenronde. Hoe anders ging het er aan toe, maar hoe leuk ook en hoe blij zijn we met onze eigen Mariëlle Schepers, lintendame tijdens het Zuidenveld!

Juni 2017

Yes, we hebben er ook één! Sinds afgelopen zaterdag. Een echte pannakooi. Toen ik dat woord jaren geleden voor het eerst hoorde, wist ik niet waar men het over had. Pannakooi? Pannacotta? Pannawat? Iets met room? Al gauw werd me duidelijk dat het ging om een multifunctionele sportkooi waarin soms wel zeven verschillende sporten mogelijk zijn zoals volley-, voet- en basketbal. Panna verwijst in dit geval dus naar het pannavoetbal; een soort straatvoetbal met veel behendige bewegingen, ofwel panna’s. Het idee van zo’n kooi is dat door de wanden de bal in het spel blijft en overlast in de woonwijk of op de camping wordt voorkomen.

Echt iets voor de stad zou je zeggen. En dat dacht ik ook lange tijd. Tot enkele maanden terug de pannakooi van Noord-Sleen in beeld kwam. Een mooi gezond initiatief: Veilig en duurzaam spelplezier voor de jeugd. Afgelopen zaterdag werd ie geopend. Ik was erbij en schouwde het aan. Een mooie kooi op het grote speelveld achter de school. Voor de kooi staat een prachtige speeltuin met degelijke toestellen op zand en daarachter, nog mooier, een schitterend bos vol met weelderige bomen. In gedachten was ik jaloers: Wij hadden vroeger niet zo’n mooi bos bij school waar je verstoppertje kon spelen en in de bomen kon klimmen. Ik begreep even niet waarom de kinderen graag met z’n allen op zo’n kleine ruimte in een kooi willen sporten terwijl er een wijds veld met bos vol uitdagingen omheen ligt.

Ik probeerde de lol ervan in te zien: de lijnen in de kooi zijn helder, de regels evenzeer, het gaat vlug, is hip, snel, zit vol mogelijkheden en tja, wij mensen staan immers graag op een kluitje.

En toch blijft er iets raars aan hangen. In het straatvoetbal dat grotendeels draait om die behendige bewegingen worden panna’s gebruikt om de ander buitenspel te zetten. En dat is nou net níet wat zo’n sportkooi tot doel heeft. Iedereen doet mee en voelt zich er blijkbaar toe aangetrokken. Ik stel voor dat we de nieuwe aanwinst daarom anders gaan noemen: niet iets met panna of met kooi (geeft sowieso al weinig vrijheidsassociaties), maar iets met sport, spel, beweging, techniek, kortom fun! Wie bedenkt een naam?

September 2017

Soms heb je van die momenten. Wat zeg ik, momenten? Perioden! Dan gaan de dagen zomaar aan je voorbij. Je bent hard aan het werk, af en toe een overnachting over ver, nog even een repetitie en concertje van Crescendo tussendoor, sporten, een (gemiste) aflevering van Hollands Hoop kijken, de was, de mail bijwerken, bezig met een kerstboomproject van de Rotary, een gedichtje schrijven, huis opruimen, auto schoon, en tja, dan is er soms geen tijd voor de krant, het nieuws, de buurtberichten en wat al niet meer.

Maar soms, ja soms, wijkt alles even. Dan is er aandacht voor vrienden, voor jezelf, maar bovenal de familie, omdat de situatie ernaar vraagt. Dan kan het zomaar zo zijn dat je op zaterdagmiddag om vier uur snel nog even snoep moet halen voor de kinderen die Sint-Maarten lopen. En terwijl de kinderen in groepjes bij je langs komen en in de deuropening staan te zingen, de telefoon meerdere keren tussendoor gaat. En dat je dan onverhoopt weg moet en de helft van de Noord-Slener kinderen nog niet zijn geweest en dus geen snoep hebben gehad. Tja, dan besef je opeens een paar dagen later dat je het wereldnieuws ook nog hebt gemist: de afdeling Zuidoost Drenthe van het Rode Kruis vierde haar 150-ste verjaardag, de speculaasactie van de Volleybalclub is geweest, Hemmeltied niet gezien in MFC De Brink of beluisterd op de radio. Maar bovenal helemaal gemist dat we in Sleen de beste bakker van Nederland hebben zitten. En dan zou je bijna het komende feest van de 100-jarige zangvereniging vergeten…….

Tja, het is toch ook niet allemaal bij te houden zo in zo’n actief dorp?

P.S.: Excuus kinderen uit Noord-Sleen, kom gerust de snoep een andere keer halen. Een lampion hoeft niet, en we zingen wel samen.

November 2017

Explosieven

Mijn google alerts heb ik op Sleen en omstreken ingesteld. Dat betekent dat, wanneer er iets in de media verschijnt over Sleen en omgeving, ik daarvan een melding ontvang in mijn mailbox. Zo mis ik niets, zeg maar. Al is het ook niet erg om af en toe even geen nieuws te ontvangen.

Nu viel mijn oog vorige week op een bijzonder artikel. Het betrof een ‘officiële bekendmaking’ van de gemeente Coevorden. De kop luidde: ‘“NoordSleen – Emmerstraat ong.: voor de opslag van explosieven ten behoeve van seismologisch onderzoek (..)”. En daaronder stond dat Burgemeester en wethouders van Coevorden voornemens zijn deze vergunning te verlenen. Die had immers de uitgebreide procedure doorlopen.

Jeeminee, dacht ik, er worden in Noord-Sleen dus gewoon explosieven opgeslagen en dat staat zo achteloos in de krant en op internet. En waar dan? Ik kon me geen woning of schuur aan de Emmerstraat voorstellen waar die explosieven zouden kunnen liggen. Dan hadden ze met oudjaar toch ook wel vuurwerk vanuit zo’n bunker verkocht? Een beetje ondernemer maakt daar toch gebruik van? En die hebben we in Noord-Sleen zat, ondernemers.

Ik haalde manlief er eens even bij en liet het hem lezen. Hij keek me verbaasd aan en zei: “Jee, Roelie, blond? Die explosieven liggen in één van die bunkers uit de oorlog aan de weg richting Emmen. Dat is al jaren zo. Weet je dat dan niet?” Nee, dat wist ik niet. Hoe zou ik dat ook moeten weten? Maar spannend vond ik het wel.

Die bunkers, of eigenlijk kazematten, spraken toch al tot de verbeelding. Wat had zich daar allemaal afgespeeld in ’40-’45? Anno 2018 is er in dit buitengebied dus nog steeds wat gaande. De NAM heeft daar gewoon ontplofbare stoffen gestald voor civiel gebruik lees ik als ik verder zoek op internet. Spannend…… zou mooi decor vormen voor een aflevering van ’Flikken Noord-Sleen’ als kwaadwillenden er mee aan de haal gaan. Maar in werkelijkheid gaat het volgens het artikel om seismologie, de wetenschap van de aardbevingen. Het heeft dus alles te maken met geofysica. Maar kan dat dan niet gewoon met seismometers? En moeten we ons zorgen maken over een mogelijke aardbeving hier? En als die er dan komt, ontploffen dan die explosieven? En wat zijn dat dan voor explosieven? Gewoon buskruit?

Ik heb eens gehoord dat de NAM zelf ook wel van die aardschokken opwekt met explosieven, om zodoende te kijken of er aardolie aanwezig is. Met een blik op NAM.nl leer ik dat dat soort onderzoek seismisch onderzoek heet en niet seismologisch. Hoe zit dat dan met die vergunning? Daarin staat seismologisch. Ook lees ik dat de NAM met seismisch bodemonderzoek de

ondergrond op land al volledig in kaart heeft gebracht en dat seismisch onderzoek alleen nog op zee gebeurt. Waarom dan nog wel in Noord-Sleen?

Wat zo’n artikeltje al niet aan vragen op kan roepen…. Ik zal de NAM er maar niet mee lastig vallen. Ze hebben het al druk genoeg met Groningen.

Januari 2018

U las vast ook met enige verbazing en argwaan het bericht van 29 maart j.l. op Sleenweb over plannen tot het plaatsen van zonnepanelen op onder meer de Dorpskerk van Sleen. En u had natuurlijk heel snel door dat het een 1 april grap was. Zonnepanelen….die maken de tongen los.

In april vorig jaar was er ook zo’n soort bericht op Sleenweb, alhoewel geen 1 april grap. Het ging over een informatieavond over de aanleg van een zonneakker aan de Haarstdiek, georganiseerd door Solar Proactive. Plannen voor een energie-coöperatie werden ontvouwd, de gemeente had al een (tijdelijke) vergunning afgegeven en de financiering via de Triodos Bank en het provinciefonds was al rond. Kosten zo’n 9 miljoen en maar liefst 2500 huishoudens zouden hierdoor van elektriciteit kunnen worden voorzien.

Mijn eerste reactie bij dergelijke initiatieven was instinctmatig ingegeven: Op een stuk land waarop voedsel kan worden verbouwd, plaats je toch geen zonnepanelen als nog vele daken van schuren en bedrijfshallen beschikbaar zijn? Ik mengde me verder niet in een discussie. Ik had me niet in de materie verdiept, en tja, dan houd je je mond…….

De laatste tijd trok het mijn aandacht toch, onder andere door artikelen in de krant: Zonnepark verdringt landbouw. De milieuorganisaties die eens zo voor waren, zijn nu tegen. Waar nu nog aardappelen staan of koeien grazen, komen tientallen zonnepanelen, keurig in rijen, op metalen pootjes. Milieu- én landbouworganisaties vrezen voor de gevolgen voor het landschap, de natuur en de voedselproductie. Dus toch!? Vooral in het noorden van het land, waar landbouwgrond het goedkoopst is, worden veel boeren hiervoor benaderd. Zonnepanelen belemmeren de natuurontwikkeling en schaden het landschap, zo wordt gesteld. En als ze er eenmaal liggen, krijg je ze niet zo snel meer weg. Bovendien gaan gemeenten snel mee in plannen van commerciële zonneprojectontwikkelaars, in hun haast om de klimaatdoelen te halen.

Maar is dat nou wel een probleem? Er is immers ook al veel landbouwgrond onttrokken ten behoeve van natuurgebied. En wat is veel? Als al die plannen doorgaan, gaat het om 2-3% van het areaal landbouwgrond in Nederland. Bovendien zijn er al voorbeelden waarbij schaapjes en varkentjes in de weide lopen onder zonnepanelen. Dat staat geinig.

En voorbeelden van zonnevelden vol panelen afgewisseld met stroken open ruimte voor de bloempjes en plantjes wat weer goed is voor de wildstand en de weidevogels, wat ook weer wordt betwist. Of je maakt het tot recreatiegebied. Die glinsterende zonnepanelen lijken immers op kabbelend water. Als de overtrekkende watervogels het verschil maar zien en niet crashen als ze het aanzien voor een mooi landingsplekje of in no time onderpoepen. Maar ook de plaatsing van windturbines behoort nog tot de mogelijkheden.

Best lastige materie dus, waar we allemaal wat van vinden. Op de informatie avonden in Sleen moet de zaak van meerdere kanten worden belicht. Dit zijn immers geen grapjes, die zonnepanelen. Zelfs geen 1 april grap!

April 2018

Verbazende stilte

Soms komen er van die krantenkoppen voorbij die gewoon je aandacht trekken. ‘Het popconcert gaat ten onder aan geklets’ was er zo één. En ‘De Lul-niet-lolly moet praten tijdens een concert tegengaan’. Voor sommige bezoekers is een popconcert vooral een gelegenheid eens lekker bij te kletsen. In het circuit spreekt men van ‘the Dutch disease’ omdat dat blijkbaar in Nederland vaker voorkomt dan in andere landen. Ik moet toegeven, dat is best herkenbaar. Als Drukwerk in Sleen optreedt, dan gaan we daar naar toe om die oude rockers van weleer even te zien, maar ook om de sociale contacten te onderhouden en de laatste nieuwtjes op te halen. Luisteren en meezingen wordt afgewisseld met bijkletsen en bier drinken. Toen MuSlie enkele weken geleden haar laatste concert in De Holten Ploeg gaf, was dat niet anders. Sorry muzikanten, ik heb naar jullie geluisterd en genoten, maar ook van de gelegenheid gebruik gemaakt eens lekker te babbelen met dezen en genen. ’t Is een beetje een sociaal gebeuren, is het niet? Ook manlief is echte muziekliefhebber maar is tegelijkertijd nogal van de communicatie in de kroeg. Tja…….

Bij grote concerten is er een hele schare mensen die zich daar aan ergert. De kaartjes kosten nogal wat en dan lijkt het onlogisch dat er gewoon door de muziek heen geouwehoerd wordt over voetbal, relaties of werk. Zelfs respectloos naar die lui op het podium, vooral bij rustige en gevoelige passages. Sommige artiesten raken er sterk door afgeleid en eisen zelfs dat de bierkraan dicht gaat tijdens het concert. Dat scheelt geroezemoes. En bierdouches…. In een jazzcafé in Londen staat op een pilaar in grote letters STFU. Oftewel: Shut The Fuck Up. En concertzaal Paard in Den Haag heeft dus die ‘lul-niet-lolly’ geïntroduceerd. Mensen kunnen zo’n lolly pakken en aan iemand geven wanneer ze zich ergeren aan het geklets van een ander. Er is ook een facebookpagina ‘Stop het geouwehoer tijdens concerten’.

Hoe anders is het bij een klassiek of jazzconcert. Geldt daar geen heel eigen etiquette? Dan is het toch heel gewoon om je waffel te houden? Er zijn toch praatpauzes? Maar tja, ook daar is het een weerzien van bekenden en het moet toch ook een beetje gezellig blijven. En wat doe je eraan hè. Men geniet en heeft plezier, wat wil je nog meer. Tweehonderd jaar geleden praatte, dronk en rook het publiek er tijdens de muzikale hoogstandjes van de musici ook op los.

Als we met Crescendo een concert geven, worden we soms ook geconfronteerd met pratend publiek. We nemen het voor lief, maar irritant wordt het wel als een spreker er met zijn toespraak haast niet overheen komt, zoals bijvoorbeeld vorig jaar met de burgermeester tijdens het Zuidenveld Proms concert in de manege. Dat was wel even een ongemakkelijk momentje, zonder overigens theatraal snobistisch te worden.

Hoe heurt het eigenlijk? Wat zijn de concertetiquette? Misschien moeten we een bepaald beschavingsniveau maar eens opvijzelen in Nederland, omwille van het genot van muziek. Pakken we gelijk dat smartphoneverslaafd publiek aan, de facebook-livestreamers en de idioten met flitsen, fotograferende ouders die alles van hun kroost voor later willen vastleggen, niet-in-de-maat-klappende enthousiastelingen en overdadige kuchers. Maar dan wel oppassen……. Niet in slaap vallen!

Juli 2018

Voor veiligheid en gezelligheid

Wij behoren waarschijnlijk tot de enkelingen in Nederland die nog niet zijn aangesloten op een BuurtApp. Niet zo’n gewone Whatsapp- of Facebookgroep. Nee, zo’n speciale App voor een leuke en veilige buurt.

Vroeger werd er vaak geklaagd over (te) veel sociale controle in een dorp maar tegenwoordig is het helemaal hip om digitaal sociaal te zijn. Met de BuurtApp. Voor veiligheid en gezelligheid. Om een handje te helpen als het nodig is, voor buurtpreventie en om over activiteiten in de buurt te lezen. Heel eenvoudig. Woninginbraak in de buurt? Verdacht persoon gezien? Help een heterdaadje te pakken en deel een signalement zodat de politie de dader snel weet te vangen. Ook handig voor het vinden van een betrouwbare oppas, aanbevelingen voor de beste klusjesman, hulp bij het zoeken naar een weggelopen kat, voor het lenen van een boormachine en het leren kennen van de gezichten in de straat.

Joehoe, welkom terug sociale controle, cohesie en buurtgevoel, hallo irritatie. Want, zo blijkt, je kan ook doorschieten. Voor je het weet zijn er meer wandelclubjes dan buurtfeesten, is de App een babbelbox en wordt de nietwesterse nieuwe vriend van je buurmeisje een verdachte man met een rugzak.

Zo ook bij ons in Noord-Sleen……. In de BuurtApp werd melding gemaakt van een langharige man die een meisje had aangesproken met de vraag of ze met haar mee ging om jonge poesjes te bekijken. Een serieuze verdachte situatie! Het incident deed zich ’s middags voor en werd tegen half acht ’s avonds in de App gemeld. Een dorpsgenoot ging gelijk met z’n scooter op onderzoek uit….. maar hij was niet alleen. Ook anderen waren de straat op…..en zo kwam het dat de ene dorpsgenoot de ander verdacht…..

Mmmm, best geinig zo’n BuurtApp, voor veiligheid én gezelligheid.

Oktober 2018

Goede doel… of de gezelligheid?

‘De onderhoudskosten aan de schietbaan en de AED in Noord-Sleen zijn veelal vrij hoog. Reden voor het bestuur van Schietsportvereniging Sleen om een ouderwetse bazar te organiseren’. Aldus de berichtgeving in de media. In februari 2015 hadden ze dat ook al eens gedaan en dat bracht flink wat geld in het laatje. Manlief zit ‘op schieten’, is dus lid van de betreffende vereniging en zodoende kreeg ik aardig wat van de voorbereiding mee. Ze strikten me zelfs voor het draaien aan het rad van avontuur.

Het was inderdaad een ouderwetse bazar met sjoelen, blikgooien, grabbelen, raadspelletjes, worsten schieten, stokvangen en spijkerslaan. Het begon al vroeg in de avond, om zeven uur, zodat ook de kinderen er van konden genieten. Dit blijft ze hun leven lang bij, ongetwijfeld. Want ook ik herinner me nog de bazars van vroeger van de voetbalvereniging bij Zwols in de zaal waar ik als kind aan ’t handje van pappa naar toe ging. Reuze spannend en leuk. We kwamen met dikke rollades en slagroomtaarten thuis. En een lege portemonnee, maar daar had ik toen nog geen benul van.

Deze tijden van weleer beleefden we opnieuw in zaal Wielens op een zaterdagavond in november. Zo’n tweehonderd mensen kwamen er op af, waagden een gokje bij het rad van avontuur en dronken een glaasje (of meer) met elkaar. Het podium stond barstensvol prijzen: slagroomtaarten, kippen, rollades, flessen wijn, autoshampoo, planten, prullaria, krentenbroden, speelgoed, parfums. Zelfs een tegoedbon van een pikante shop voor 18-plus en als hoofdprijs een schitterende Philips Smart TV. De leden werd gevraagd zelf geld of prijzen in te brengen en sponsors te regelen, en zo geschiedde….volop!

Het was een groot succes. De zaal vol volk bestaande uit dorpsgenoten en leden van de schietvereniging, trok gul de portemonnee, elke ronde weer. De opbrengst was enorm. Ik denk wel net zoveel als de waarde van al die prijzen. Hadden ze de contributie verhoogd voor de schietbaan en sponsorgeld gevraagd voor de AED, dan was minimaal dezelfde opbrengst gehaald, met dezelfde mensen. Maar de sfeer gemist! Want die is niet voor geld te koop.

Mooi, zo’n ouderwetse bazar….met ouderwetse gezelligheid.

December 2018

Soms denk ik wel eens: gebeurt dit serieus in mijn land? Ik acht mezelf niet naïef en ben redelijk algemeen ontwikkeld, maar sommige zaken zijn zo niet herkenbaar. Althans niet in mijn omgeving, en dan prijs ik me gelukkig.

Dat was het geval bij al het voorbijkomend dierenleed. Het leek even in Nederland of de dierenactiegroepen in een onderlinge concurrentiestrijd verwikkeld waren wie de meeste misstanden in de boerenstallen wist te signaleren, al dan niet illegaal verkregen. Inzoomen op een ziek, gewond of dood dier levert altijd een triest beeld op en bloederige taferelen langs de slachtlijn zijn ook weerzinwekkend. Niemand wordt vrolijk als er in het holst van de nacht een schijnwerper en een camera op je gericht worden, zo ook dieren niet. Was dit stemmingmakerij?

In mijn belevingswereld houden boeren van dieren. Boeren hebben hart voor hun dieren en hebben als geen ander baat bij een gezonde en goed verzorgde veestapel. En mochten er misstanden zijn bij collega’s, dan zijn de boeren er ook bij gebaat dat die worden aangepakt. Daar is helemaal niemand op tegen. Dat gebeurt ook, daar zijn instanties voor, da’s wettelijk geregeld. Bovendien zijn er allerlei ontwikkelingen in de sector om het nog beter te doen dan de wet voorschrijft.

Toen ik op de middelbare school zat, kregen we jaarlijks een HAVO 4 klas van het Montessorilyceum uit Den Haag op bezoek. De jongens en meisjes verbleven een week lang verspreid over de dorpen bij diverse boeren en moesten meehelpen op de boerderij. Ook wij hadden zo’n logé. Wij keken heel erg op tegen deze stadse jongeren, maar eenmaal nader kennis gemaakt, kwamen we erachter dat ze vol met vooroordelen zaten en dat we nog heel wat missiewerk te verrichten hadden. En oh, wat waren ze ver verwijderd van de natuur ….

Datzelfde gevoel kwam weer boven. De Sleener boeren zijn nog net zo gastvrij als toen. Een belletje en een ieder is ongetwijfeld van harte welkom om eens een kijkje te komen nemen, daar hoef je de stal niet voor open te breken. En goede voorlichting krijg je er gratis bij.

Februari 2019

Muziek in de klas

Daar stond het dan deze week, met grote letters in de krant: Akkoord: voortaan muziekles op alle Drentse basisscholen. Geweldig! Op 20 juni wordt in het Hoogeveense theater De Tamboer het Muziekakkoord Drenthe ondertekend. Vele provincies gingen Drenthe voor. De Stichting Méér muziek in de Klas hoopt op deelname van veel basisscholen. Het Platform Ambassadeurs kent talrijke vertegenwoordigers met Koningin Máxima voorop! Verbazingwekkend dat muziekonderwijs niet (meer) vanzelfsprekend is. Muziek stimuleert immers de ontwikkeling van kinderen. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat muziek maken niet alleen leuk is, maar ook een zeer positieve invloed heeft op intelligentie, sociale vaardigheden, motorische ontwikkeling, doorzettingsvermogen en discipline. Door het maken van muziek wordt bij kinderen het inlevingsvermogen gestimuleerd, evenals de sociale binding en de creativiteit. Muziek helpt de jeugd talenten te ontdekken en om andere leerstof zoals taal en rekenen te verwerken.

Onze Slener muziekvereniging Crescendo heeft enkele jaren geleden het project ‘Orkest in de klas’ gestart. Kinderen van de bovenbouw van de basisscholen krijgen een instrument van de vereniging te leen. Vrijwilligers van Crescendo en een professionele muziekdocent, eveneens geregeld door de vereniging, verzorgen de muzieklessen. Zij zetten zich in voor de ontwikkeling van de kinderen, misschien wel uw kinderen, en zorgen voor de financiën daarvoor. Het kost de ouders niets, muziek ligt binnen het bereik van ieder kind. Soms wordt een heus concert georganiseerd. Het is prachtig om samen muziek te maken in een orkest of band of samen te zingen, maar niets is mooier als daar dan ook een uitzinnig publiek zit dat er van geniet. De media pakken dit feilloos op met verschillende muziekprogramma’s en talentenjachten. Het laatste optreden van de schoolkinderen in Sleen was op 30 maart tijdens het jaarlijkse showconcert dat in het teken stond van Citytrips. De entree bedroeg een schijntje, voor donateurs zelfs nog minder. De verbazing bij de vereniging was dan ook groot dat sommige ouders niet kwamen kijken en luisteren vanwege de entree (“je betaalt toch niet om naar je eigen kind te kijken”) en sommigen zelfs hun kind het plezier niet gunden om mee te spelen. Lange tijd dacht ik dat het probleem van karig muziekonderwijs en (muzikale) ontwikkeling van de jeugd met name van hogerhand kwam en bij overheidsinstanties zat, maar mijn mening is bijgesteld…… blijkbaar hebben ook de ouders een rol in deze. Er ligt nog veel werk voor de ambassadeurs.

April 2019

Negenennegentig

Nog één keertje dan, nog één keer een column over het Zuidenveld. Het is tenslotte juli, traditiegetrouw de maand van de Zuidenveldtentoonstelling.

Is dat wel zo? We denken dat het hele evenement van tradities aan mekaar hangt, maar een duik in de geschiedenis leert dat dat mooi niet geldt voor de datum. Die varieerde van eind mei tot eind juli. Interessante geschiedenis overigens! Toen Drenthe nog hoofdzakelijk uit moeras, veen, hei en struiken bestond en het vee en de mensen er nog heel anders uit zagen, werden er al landbouwtentoonstellingen gehouden, vanaf 1860! Dat is, jawel, nu zo’n 160 jaar geleden! Ter vergelijking: De eerste Tour de France is van 1903, de eerste TT van 1925 en Koninginnedag wordt vanaf 1891 gevierd. Oké, Bommen Berend viert men in Groningen al vanaf 1700 en Kerstmis is van nog veel eerder, maar toch, ouder krijg je ze bijna niet, de hoogtepunten op de jaarkalender.

De tentoonstellingen werden pas vanaf 1920 in verenigingsverband in het dingspil Zuidenveld georganiseerd met de gemeenten Emmen, Oosterhesselen, Odoorn, Sleen, Dalen, Zweeloo, Coevorden en Schoonebeek. In die volgorde en dat is nog steeds zo…..mooi niet! Ook die traditie is de das om gedaan. Vanaf 1971 hebben Schoonebeek en Coevorden geruild omdat deze laatste in 1972 vanwege de viering van 300 jaar bevrijding, het Coevordens ontzet, het feest van het platteland graag binnen de stadspoorten wilde hebben. Hé, denkt u nu, 1972? In 2022 is dat 350 jaar geleden! Coevorden is al in 2021 aan de beurt. Zullen we dan maar weer een ruil toestaan, ditmaal tussen Coevorden en Emmen?

Het lijkt of het Zuidenveld totaal verweven is met de geschiedenis van de streek. Dat is ook zo, maar ik ken geen evenement die daarnaast zo sterk met de tijd is meegegaan. Dit jaar zijn we te gast in kunstenaarsdorp Zweeloo. Op het programma staan een cross triatlon, een luchtballonnenfestival, een FIFA Toernooi en een openlucht muziekfestival. Hoe hip wil je het hebben? Of hangen we stiekem toch aan tradities? Ook daarvoor moet je in Zweeloo zijn, want de veekeuringen en het nationaal concours hippique, de optocht en de straatversieringen, staan al sinds 1920 op het program. Nee! Weer mis, ook daar zijn in de loop van de eeuw uitzonderingen op geweest. Ik maak u steeds nieuwsgieriger……

Een jongedame van 99 draagt nu eenmaal veel geheimen met zich mee. Niets is wat het lijkt. Maar dat de dame 100 wordt, is zeker! Dat wordt gevierd…..op naar Schoonebeek!

Juli 2019

Troonrede

Leden van de Staten-Generaal…….Dinsdag 17 september was het weer zover, de traditionele troonrede werd uitgesproken door ons aller Koning Willem Alexander, op de dag dat exact 75 jaar geleden operatie Market Garden begon….in de hoop op een betere toekomst. De koning sprak uit dat Nederland een land van vrijwilligers blijft en dat iedereen van jong tot oud, van werkvloer tot bestuurskamer, mee wil doen en een bijdrage wil leveren aan de samenleving. Dat is wat ons bindt en wat we met elkaar moeten koesteren. Vervolgens las hij zijn zinnen voor over werk, inkomen, gezondheidszorg, betaalbare huizen en veilige buurten. Over staatsschuld, lastenverlichting, ramingen van groei en koopkracht. Maar ook over onze kwetsbare internationaal georiënteerde economie, de dreigende brexit, over de plannen voor betere zorg, betere faciliteiten voor militairen, meer politieagenten, het aantrekkelijker maken van het vak van leraar, de uitvoering van het pensioenakkoord en het klimaatakkoord en investeringen in wegen en spoor. De regering wil de leefbaarheid op het platteland verbeteren, economische kansen benutten en een sterke en eensgezinde Europese Unie bevorderen. Het ging al met al vooral over positieve vooruitzichten, want weer is gebleken dat we een heel rijk land zijn……..

Nog dezelfde dag had ik de mailbox vol met berichten van instanties die mij gingen zeggen wat die plannen in die Miljoenennota zouden betekenen voor mij, en dan vooral voor mijn portemonnee. Wat betekent het beleid voor mijn zorgverzekering, wat gaat er gebeuren op het gebied van inkomen, op het gebied van autobelastingen en bijtelling, op het gebied van veiligheid. Het verbaast me elk jaar weer….. een troonrede die zo is gericht op het collectieve…op de welvaart van een land….op een betere toekomst, wordt door alle journalisten en beschouwers snel toegespitst op ieders eigen situatie, op het individu: ‘Als ik er maar beter van word, dan zijn de plannen wel goed’. Er worden vergelijkingen gemaakt en bekeken wie er op vooruit en wie er op achteruit gaat. Mij bleef vooral dat ene zinnetje uit de troonrede hangen: Nederland blijft een land van vrijwilligers en iedereen wil meedoen. Dat voelen we dagelijks. We zagen het begin deze maand bij het grandioze muziektheaterspektakel de ‘Toorn van Thunaer’ en een week later bij de ‘Wildmanrun’. Prachtig voor de leefbaarheid van het platteland! Zonder vrijwilligers was dat zeker niet gelukt. En iedereen deed mee. Daarmee gaan we er toch allemaal op vooruit? En daarmee bouw je pas echt mee aan de samenleving en een (nog) betere toekomst. Die wordt er groter, mooier en …rijker van.

September 2019

What ’s in a name?

Voor ons familiemagazine ‘De Hilbrander’ dat we jaarlijks samenstellen en rond kerst uitgeven (in familiekring, dus mensen, geen abonnementen mogelijk) keek ik oude foto’s door. Ik stuitte op een foto van een mevrouw op leeftijd met een kindje op de arm en met aan weerszijden een donkerharige jongen. De jongens keken vrolijk, zelfs een tikje ondeugend. Jonge, onschuldige kereltjes, nog een heel leven voor zich, blakend van gezondheid, voor de fotograaf iets verscholen achter de rokken van de oude dame. De foto intrigeerde me. Wie was die mevrouw in het zwart? En wie waren die leuke jongens? Een oom verschafte duidelijkheid. De dame was Diena Hilbrands, geboren in 1868, een tante van mijn opa, destijds wonende op Menso Altingstraat 15. Op de arm had ze een buurmeisje en de beide kereltjes waren de buurjongens van Menso Altingstraat 16, Meijer en Rolf Heckscher. Mooi, mysterie opgelost!

Ik ging weer over tot de orde van de dag. Het jaar 2019 ging over in 2020. Ik ontkwam er niet aan, het jaar 2020 draait om vrijheid. Om het besef, de herdenking en de viering van 75 jaar vrijheid. Geen muziek- of zangvereniging die niet betrokken is bij een bevrijdingsconcert, geen historische vereniging die geen expositie of avond vol verhalen organiseert, geen tijdschrift, krant of televisie- en radioprogramma die er geen aandacht aan besteedt, geen gemeente die niet een activiteiten- en herdenkingsprogramma en bijbehorend budget klaar heeft, nee, iedereen is in de ban van 75 jaar vrijheid. De liefhebbers van historische legervoertuigen kunnen hun hart ophalen, deelnemers aan reenactment groepen kijken uit naar hun optredens waarin ze historische gebeurtenissen uit de tweede wereldoorlog naspelen of uitbeelden. Nieuwe boeken vol indrukwekkende verhalen worden uitgegeven, liedjes geschreven, muziek gemaakt. Het lijkt een bedrijfstak op zich, een verdienmodel voor velen, mensen treffen elkaar, hebben plezier, gaan erop uit, vieren feest.

We beseffen, herdenken en vieren. Pas als de verhalen gaan leven, komt het besef. Het besef dat de twee jongetjes van de foto in oktober 1942 noodgedwongen moesten onderduiken omdat ze joods waren. Het besef dat ze in januari 1944 werden opgepakt en naar Westerbork getransporteerd en van daaruit naar Auschwitz waar ze eind januari 1944 zijn vermoord. We herdenken ook dit gezin uit Sleen. En vieren dat we 75 jaar in vrijheid leven. Dat doen we veel, bij elk concert, elke expositie, elke bijeenkomst en elk programma. Dat kan immers niet vaak genoeg.

Februari 2020

In vrijheid

We communiceren er wat op los met mekaar: via de mail, de telefoon, sms, facebook, twitter, LinkedIn, Instagram, en tja….soms ook (nog) via ‘echte’ menstot-mens gesprekken, maar tegenwoordig vooral ook via Whatsapp. We kunnen er niet meer zonder. Voor elke gelegenheid, voor elk sociaal clubje, voor elke familie wordt wel een groep aangemaakt om foto’s te delen, grapjes uit te wisselen, maar vooral ook om niets te missen van elkaar. En eerlijk is eerlijk, ik geniet ervan.

Wat mij vooral intrigeert zijn de namen van de groepen. Bij een nieuw fenomeen wordt door een schrijver of neerlandicus al gauw uit de doeken gedaan hoe dergelijke namen tot stand komen, maar wat de whatsapp-namen betreft, is mij dat nog niet ter ore of onder ogen gekomen. Misschien een mooi idee voor een feestdagen-cadeauboekje.

Hierbij van mij alvast een korte uiteenzetting. Zo hebben vrienden uit Diphoorn de groep ‘geraniumkiekers’, om elkaar op de hoogte te houden, kijkend over de vensterbank tussen de geraniums door, of kindlief al in aantocht is als die alleen uit Emmen terug fietst. Een vriendin heeft de groep ‘rimpelrebellen’, bestaande uit haar vriendinnen van de Havo die inmiddels de leeftijd hebben bereikt waarop rimpels verschijnen. Zo is er in Sleen de groep ‘tennisballen’ om af te spreken voor een potje tennis. Een vriend heeft met zijn kameraden de groep ‘biertrinken’ voor als ze het er met z’n allen zwaar aan toe hebben. Maar het kan ook praktischer, met de groep ‘mantelzorgers’ of ‘zonneparkhaarstdiek’.

Zuslief zit in de whatsapp groep voor als in de zomer het gras voor de koeien is ingekuild. In korte tijd zijn er vele handen nodig om plastic over de bult te trekken. De boeren verlenen dan naoberhulp. Op praktische wijze worden ze via whatsapp opgetrommeld. Ze noemen hun groep “plasticoverdebult”. Heerlijk, hoe helder kan communicatie zijn? En hoe sociaal!

November 2019

Huisje Weltevree

Toegegeven, ik ben niet zo’n huismus en ‘huisje, boompje, beestje’ is ook niet zo mijn ding. Het was daarom wel even wennen toen manlief en ik door corona allebei hele dagen thuis kwamen te zitten om te werken en te videovergaderen. Ik werd er zelfs wat melig van met manlief z’n kantoorhumor en onze keuken als bedrijfskantine. We redden ons prima. En we realiseren ons dagelijks hoe goed we het hebben. Ons werk loopt ‘gewoon’ door, we zijn gezond en wonen ruim, in een prachtig dorp.

Wij, mensen, zien de kijk op het leven langzaam veranderen. Hoe normaal vonden we het dat je vier keer per jaar op vakantie kon gaan. Dat winkels altijd vol liggen. Dat het weekend van evenementen en feesten aan elkaar hing. Maar tegenslagen horen bij het leven en we moeten de kleine dingen leren waarderen. Voor veel mensen leek het leven maakbaar, maar we zijn er meer dan ooit op gewezen dat we van de natuur afhankelijk zijn.

Ik ga er niet onnodig op uit, maar wel naar moeders. Uitgerekend half maart trof haar het ongeluk, een tegenslag, en heeft ze meer dan ooit hulp nodig. Het was ook daarom dat ik oom Derk sprak, 86 jaar en nog zo fit als een hoentje. Ik vroeg hem hoe hij deze bizarre tijd beleefde en hoe hij de boodschappen thuis kreeg. Hij vertelde me dat hij altijd maar eens per twee weken naar de supermarkt gaat. “Huh?”, vroeg ik hem, “hoe doe jij dat dan met de verse gruunten en zo?”.

“Och kind”, zei hij, “in mien hiele leven heb ik nog nooit gruunte kocht. Die verbouw ik ja zölf.” Oom Derk heeft een schitterende moestuin en verbouwt de prachtigste gewassen. Hij weckt ze en vriest ze in en is de hele winter voorzien van gezond en duurzaam voedsel. Daar komt geen transport of luxe verpakking aan te pas.

Ik besloot mam te helpen met háár moestuin, háár genot. Ik weet, notabene als boerendochter, amper hoe ik een aardappel de grond in krijg, laat staan dat ik voor mijn eigen eten kan zorgen, mocht de wereld er zo erg aan toe zijn dat de supermarkt ook dicht moet. Ik kan altijd nog naar ome Derk, maar dat is geen eeuwige optie, vooral gezien zijn leeftijd.

Inmiddels heb ik de aardappelen gepoot en zijn de wortels gezaaid. Het is heerlijk om buiten te werken als je zoveel thuis moet zitten. De moestuin stilt de fysieke honger én de honger naar zelfvoorziening. Een rijk gevoel van vrijheid, dat voelt als vakantie.

Nu maar hopen dat de oogst lukt. Het leven is niet maakbaar, we blijven afhankelijk van moeder natuur.

April 2020

Poeh poeh, het leven wordt er niet eenvoudiger op. Ik heb het idee dat iedereen een beetje prikkelbaar aan het worden is na zoveel maanden quarantaine, beperkte leefregels en niets anders dan corona, ‘black lives matter’ en beeldenstormen in de praatprogramma’s op tv. Ik ben inmiddels afgehaakt. Het wordt tijd dat we aan verzetjes toekomen en afleiding krijgen in de vorm van leuke evenementen, concerten en interessante ontmoetingen. We waren zo mooi op weg: respect voor de zorg, bezinning, rust, begrip en medeleven voor degene die het zwaar hadden, zakelijk of privé. Maar nu we een aantal weken verder zijn en het leven weer langzaamaan in een versnelling raakt, worden de scherpe kantjes zichtbaar. Voor een aantal staat het water tot aan de lippen, terwijl anderen bij alle maatregelen wel varen. We zijn enorm aan het resetten. Knusse samenkomsten bij grote evenementen lijken een eeuwigheid geleden, een dorpsfeest in een tent lijkt te behoren tot onze geschiedenis. Ja, onze geschiedenis….. ook die moet worden gereset, volgens sommigen althans. Onbegrijpelijk. Mij is altijd geleerd voorzichtig te zijn met oordelen met de kennis van nu en zonder kennis van toen of zonder de kennis van andere culturen of omstandigheden. Bizar hoe snel meningen worden gevormd en in een mum van tijd door anderen tot hypes en hysterie worden ontwikkeld.

Je kan overal wel een probleem van maken… Ik ben in de Menso Altingstraat in Sleen geboren. Genoemd naar Menso Alting, uit 1541, van oorsprong katholiek. Tijdens zijn studie theologie in Duitsland sloot hij zich aan bij de gereformeerde vleugel en ging ondertussen als pastor in Sleen werken. Daarna ging hij de Sleners bekeren tot het protestantisme. Hij gebruikte een hunebed als kansel voor zijn hagenpreken: de Papeloze kerk in Schoonoord. Daar kan je van alles van vinden, maar dat doen we lekker niet. Wat was er mis met het katholicisme?

Waarom protestant worden? In juli 1567, toen na de Beeldenstorm de protestanten steeds zwaarder vervolgd werden, vluchtte Menso Alting naar Duitsland, samen met vele Nederlanders om in 1594 terug te keren als kerkhervormer van Drenthe, opdat ‘de suvere en puure lere des Goddeliken Woords ingevoert en geplantet mag worden’. Ook daar kan je van alles van vinden, maar zo’n beeldenstorm komt er niet weer, en zo’n kerkhervormer al evenmin, denken we nú.

Ach ja, en van Jan Naarding, geboren in 1903 in Noord-Sleen, waarvan het borstbeeld pontificaal voor onze dorpskerk prijkt, kun je ook van alles vinden, google hem maar eens. Gelukkig werd hij vooral bewonderd door zijn kennis van het Drents, zijn trots op de provincie en door zijn schrijverij. Veel van zijn gedichten zijn romantische lofzangen op het landleven en het dorpsgevoel…. En daar heb ik het nu wel aan toe.

Juni 2020

Complot

Iedereen is wel een beetje vatbaar voor complotdenken, voor de opvatting dat een bepaalde gebeurtenis, ontwikkeling of toestand het resultaat is van een samenzwering. We willen immers weten waarom dingen gaan zoals ze gaan, want anders is het leven ingewikkeld, willekeurig en onzeker. Helemaal als er sprake is van weinig transparantie, er weinig gegevens voorhanden zijn en er dus flink op los gespeculeerd kan worden. Gasten die het niet zo nauw nemen met de mores en nergens voor terugdeinzen zouden volgens deze theorie stiekem bij elkaar komen om iets naars te bekokstoven. Tegenbewijzen wuiven ze weg of verdraaien ze zelfs. Dat kan best gevaarlijk zijn, zo heeft onze wereldgeschiedenis geleerd.

Zo zijn er mensen die de holocaust in twijfel trekken. En mensen die denken dat de aanslagen van 11 september 2001 door de Amerikaanse regering zelf zijn gepleegd. Er zijn mensen die denken dat de klimaatverandering opzettelijk is verzonnen, dat vaccins mensen zieker maken, dat de aarde plat is en Ufo’s bestaan, dat het auto-ongeluk van prinses Diana door het Britse koningshuis was geregeld en dat Kurt Cobain zichzelf niet van het leven beroofde maar vermoord is in opdracht van zijn vrouw. En er zijn zelfs mensen die denken dat roken helemaal niet slecht is voor de gezondheid (manlief??). Geheimzinnige of onopgeloste kwesties worden in het wilde weg verzameld en aan elkaar geknoopt.

In deze tijd, nu de verveling toeslaat, het wereldwijde web onze vriend is en een vreemd virus onze vijand, zijn er meer complotdenkers dan ooit tevoren. Zo zou de CIA covid-19 rond gespoten hebben in Wuhan, zouden 5G zendmasten de volksgezondheid ondermijnen, zou de overheid onze vrijheden af willen nemen door corona en zou er een zeepwagen op het Tour de France parcours actief zijn. Niets mis overigens met een kritische houding. Gedragswetenschappers raden zelfs aan complotdenkers niet weg te zetten als idioten, maar het gesprek met ze aan te gaan. Je moet ze serieus nemen. Ik weet niet hoe het bij u zit, maar dat vind ik lastig. En als ik weer eens zo’n bericht lees of zo iemand spreek, dan gaat de fantasie compleet met mij op de loop…net als bij die Slener schrijvers van ‘het dorpsgerucht’.

Zo zou het zomaar eens kunnen dat je in Sleen écht de tijd stil kunt zetten, dat de wieken van de molen ook zonder wind draaien, dat er boze wolven leven in het Slenerbos en dat witte wieven echt bestaan. Maar ook dat het dorpsgerucht niet bij een gerucht is gebleven, dat bij volle maan vreemde dingen gebeuren bij de kerk en …… dat die boortoren in ’t Haantje in 1965 niet per ongeluk de grond in is gezakt…

September 2020

Gezegend is het land

Halverwege Noord-Sleen kwam een troep marechaussees te paard de weg af, de stoet volk tegemoet. De mannen, vrouwen, kinderen sleepten zich hijgend, zwijgend en bevend naar het gemeentehuis in Sleen. Hun grauwe gezichten waren vuil van stof, straaltjes bloed liepen langs hun wangen, hun kleren hingen verscheurd aan hun slappe, uitgeputte lijven. De marechaussees wilden niets liever dan met hun sabels om zich heen hakken, op de koppen en ruggen slaan van die lamlendige turfgravers en smokkelaars, grondwerkers en fabrieksarbeiders. Maar het volk uit de plaggenhutten en holen in de gehuchten wist niet van wijken, geen spoor van angst of schrik, slechts verbeten haat, de wil om zich dood te vechten. Ze overwonnen hun angst. Ze hadden immers al zoveel overwonnen. Ze waren verdrukt geweest, uitgebuit, hebben hun kinderen van honger zien omkomen, mensen zien moorden, verkrachten, verzuipen. Ze konden slechts terugzien op een verleden dat alleen maar donker, droevig, zorgelijk, vol kommer en verdriet was.

Buiten het dorp kwam de burgemeester van Sleen hun tegemoet. Hij vroeg niet of ze terug wilden gaan en zich rustig houden. Hij zei dat hij ze wilde helpen en hen wilde geven waar ze recht op hadden, omdat ze het anders wel zouden nemen. Het volk kreeg vertrouwen… ging terug. Ze zochten elkaar op en beseften dat ze alleen maar elkaar hadden op wie ze konden rekenen. Ze begonnen te begrijpen dat ze alleen een einde konden maken aan de ontberingen, de armoede, de honger en ellende als ze op elkaar konden vertrouwen. Pas dan, dan zou de morgen der vrijheid gloren. “Dit land wordt wel goed, moeke”, zei de jongen tegen zijn oude moeder. “Het land wordt wel goed, ja”, stemde moeder toe. “Maar dat moet ook, jongen. Het land moet goed worden. Want het is goed volk, dat er een tehuis moet vinden.”

Dit is de sfeer uit het boek ‘Gezegend is het land’ dat zich afspeelt in de tweede helft van de 19e eeuw. Klaas van der Geest schreef het in 1949 in Schoonoord, waar hij met zijn woonboot in het Oranjekanaal lag. Het boek maakte nogal wat los, mensen wilden blijkbaar niet aan die tijd herinnerd worden. De schrijver ‘vluchtte’ met zijn schip en zijn vrouw het dorp uit. Het land in de roman zat in diepe crisis. Dan leer je een land pas echt kennen in al zijn ruwheid, kleinzerigheid en kneuterigheid. Gelukkig leven we in betere tijden, al is het nu ook crisis. Maar dit land wordt wel goed, ja. Als we maar op elkaar kunnen rekenen en elkaar kunnen vertrouwen. Dan gloort de morgen der vrijheid… in dit gezegende land.

November 2020

Stilte voor de storm

Weinig te beleven in ons dorp. Het is stil op straat, stil in MFC De Brink, stil in de kroegen, in de sportgebouwen, stil om ons heen, stil in mij. Is het stilte voor de storm? Dat moment van intense rust, de wind is weg, de vogels zingen niet… de atmosfeer is onstabiel.

Uit welke hoek waait die storm straks? Komt die van onze buren overzee, is het de Brexit of de Britse variant van onze coronavijand? Komt die uit eigen land? Is het de diepe recessie vanwege de lockdowns? De stormloop op steunmaatregelen voor ondernemers is reusachtig. De ellende is groot, de recordlaagte aan faillissementen lijkt met recht een stilte voor de storm. De extra scheppen geld moeten we toch met elkaar betalen.

Of is het stilte voor de storm aan kritiek op al die virologen? Waar is het vertrouwen in de wetenschappers? Waarom zien critici corona als een storm in een glas water? Gelukkig gloort er hoop nu het vaccineren is begonnen en loopt het storm op de gewilde prikjes.

Of komt de storm uit politieke hoek? Het politieke jaar is nog in mist gehuld. Het kabinet is gevallen, bewindslieden krijgen de wind van voren. Typisch geval hoge bomen. Ze vallen als luciferhoutjes om. Gelukkig krijgen in een bos dan insecten en paddenstoelen, maar ook mossen nieuwe kansen. Zij leven op het dode hout. Er ontstaat licht en ruimte voor nieuwe bomen en struiken, waardoor de variatie toeneemt. Ruimte voor nieuwe ideeën, nieuwe kansen. Op 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Hoe waait straks de wind? De coronacrisis hangt daarbij als een donkere wolk boven het Binnenhof. Een spannende periode. En wat dacht je van Duitsland? Merkel heeft de wind eronder, maar zwaait na 16 jaar af als kanselier. Om helemaal maar niet te spreken van de Verenigde Staten, van Trump met z’n mooi-weer-praatjes en zijn aanhangers die het Capitool bestormden. Biden zal straks alle zeilen moeten bijzetten.

Stilte voor de storm. Er hangt onweer in de lucht. Bij noodweer kan je het beste thuisblijven. Dat doen we massaal. Omdat we geen invloed hebben op de richting van de wind, hebben we de stand van de zeilen ook al veelvuldig veranderd. We hopen dat het nu snel overwaait, storm duurt nooit eeuwig. Al zijn we wel toe aan een beetje deining in ons dorpse leven. Ik in elk geval wel.

Januari 2021

Smiley

Een jaar of tien geleden was ik genomineerd voor een titel. Voor de krant was dat een reden om mij te interviewen voor de rubriek Van Dichtbij. Aan de hand van een vaststaande riedel aan vragen en een foto van wel heeeeel dichtbij kwam men zo meer over mij te weten. Bij de vraag ‘Wat is uw grootste zonde?’ wilde ik als toch wel braaf meisje niet de vuile was buiten hangen, maar ik moest antwoorden. Ik biechtte in alle eerlijkheid op dat ik weleens de neiging had om rotondes linksom te nemen. Je raadt het al… boven het interview stond als kop ‘Ik wil rotondes linksom nemen’. In de (anonieme) rubriek Miniman barstte de discussie los. Een lezer vond het typisch iets voor onze ‘haastmaatschappij’. Een ander vond dat ik als locatiedirecteur van een accountantskantoor en bestuurslid van het Zuidenveld en De Gouden Pijl beter moest weten. Miniman vond het juist leuk, ik had immers de neiging, dat dus niet wil zeggen dat ik dat deed (euheuh). Miniman had namelijk ook wel eens de neiging om door diepe plassen te rijden als daarnaast voetgangers lopen, gewoon als slechte grap, maar dat deed hij natuurlijk ook niet!

Pasgeleden moest ik weer aan het voorval denken. Er kwam iemand op bezoek die bij het inrijden van onze straat een Smiley had gezien. “En? Wat is jouw record?” vroeg ze geanimeerd. “Je moet gewoon je best doen om een treurige rode Smiley te krijgen tussen al die bochten”. “En dat waren vroeger bij het winkeltje van het zwembad juist de lekkerste”, opperde manlief uit het niets omdat hij geen idee had waar het over ging.

Sinds kort staan Smileys in Sleen en Noord-Sleen die de snelheid met een blije (groene) of bedroefde (rode) Smiley aangeven. Boetes leveren ze overtreders niet op, maar zinloos blijken ze ook zeker niet. Gedragswetenschappers hebben er onderzoek naar gedaan. Wij mensen vinden het leuk om een schouderklop te krijgen en zijn gevoelig voor beloning. Na vier weken schijnt het schrikeffect verdwenen te zijn en daarom worden ze dan weer verplaatst. Maar wat blijkt? Bij het uitlezen van de gegevens wordt regelmatig geconstateerd dat het percentage hardrijders lager is dan verwacht, maar dat sommige weggebruikers door deze Smileys de snelheid juist naar boven aanpassen!!

De psyche van een mens zit raar in elkaar. Regels zijn goed en nodig al maken ze ons soms opstandig. Laat in elk geval het gezonde verstand zegevieren. Maar dat geldt natuurlijk niet alleen in het verkeer.

Maart 2021

De sleutel

Daar stond ik dan, op een mooie avond in juni, in een groen weelderig weiland bij het Oranjekanaal. Aan de andere kant het kraterbosje en middenin dat weiland een vreemde hoop zand met jonge grassprieten die zich springerig een weg zochten naar het zonlicht. Voor me stond een menigte van mensen op 1,5 meter van elkaar, nieuwsgierige gezichten, enigszins opgewonden. De vroege avondzon prikte in hun rug. We voelden ons als koeien die voor het eerst de wei in mochten, als jonge vogels die hun nest verlieten, als kinderen op schoolreis. We bevonden ons op De Hullen, op de theaterlocatie van Woeste Gronden waar spelers, koorleden, band, omwonenden, vrijwilligers en organisatie voor het eerst elkaar ontmoetten in het echt en allemaal tegelijk. Het was raar en mooi om elkaar te zien, te spreken, om te horen hoe het gaat, om verhalen te delen en samen ergens naar uit te kijken. Onwennig spraken we elkaar aan en maakten we contact. We hadden het gemist, maandenlang.

Al die tijd hadden we uitgekeken naar de sleutel om de deur te openen naar vrijheid, de sleutel ter bestrijding van corona. We gingen van groepsimmuniteit naar corona-app en van malariapillen naar eiwittherapieën. En toen was daar het vaccin. Een prik bleek de sleutel om de pandemie te beëindigen. En nu, nu steeds meer mensen aan de beurt zijn geweest, voelen we ons met de dag vrijer en veiliger.

Onze gemeente Coevorden is culturele gemeente van Drenthe vanaf augustus 2021. Sinds een tijdje heb ik een prachtige klus als projectleider daarvan. Op vrijdag 18 juni mag ik aanwezig zijn als de gemeente Midden-Drenthe de sleutel overdraagt aan onze burgemeester en wethouder. Het voelt alsof daarmee voor ons de deur van corona op slot gedraaid wordt en wij de deuren naar vrijheid openen. Deuren zo groot als baanderdeuren van een oude Saksische boerderij die wagenwijd opengaan om de schare mensen te verwelkomen. Om cultuur toe te laten in allerlei vormen. We gaan helemaal los, al zal er nog veel gesleuteld moeten worden.

En de sleutels tot succes? Zijn dat de P’s van Passion (passie), Preparation (voorbereiding) en Perseverance (doorzettingsvermogen)? Of toch maar gewoon onze eigen pijlers van het culturele jaar: Verbinden, Vieren, Versterken en Verhalen? We houden het op het laatste.

Juni 2021

Ze rollen de kabels

Jippie! Bijna is onze hele gemeente met haar 27 dorpen én het buitengebied voorzien van glasvezel. Samenwerking heeft geloond, het bewonersinitiatief heeft zijn vruchten afgeworpen. Het leek eeuwen te duren vanaf de oprichting van de stichting in 2017 tot het vinden van financiers, de selectie van providers, de campagne om de benodigde 40% abonnementen binnen te halen tot het graafwerk en de aansluitingen aan toe. Sommigen aarzelden; ‘het internet döt toch goed?’, maar solidariteit met de mensen in het buitengebied maakte dat snel veel steun werd gevonden. Naoberschap zoas ’t heurt, veur en met elkaar!

Eerst kwam het graven. Hordes Polen namen bezit van het straatbeeld. Communiceren konden we er niet mee, al leken ze alleraardigst. Heel soms kon er eentje Engels, dan had je geluk. Vooral als je ze moest vertellen dat er toch iets niet helemaal goed ging; als ze de tekening er niet bij hadden en richting de schuur aan het graven waren in plaats van richting huis. Of zomaar in je pas aangelegde tuin zaten te wroeten. Of wanneer ze per ongeluk de oude kabels kapot staken en je geen telefoon en internet meer had. Met verbazing zagen we dat ze de kabels naar de gevel onder de grond door ‘schoten’ met een zogenaamde raket. Verbazing was er ook over hun werklust, al regende het pijpenstelen. “Oeze Nederlanders hadden al lang in de keet zeten. Dizze Polen hebt hielemaol gien keet, ze schoft niet iens”, aldus moeder.

Toen kwamen de huisaansluitingen. Alleraardigste mannen (waar waren de dames eigenlijk in dit verhaal?) brachten de glasvezelkabel de huizen binnen op afspraak om een Fiber Termination Unit (jaja) in de meterkast te plaatsen. Zo, nog een kastje erbij, wordt druk daar.

Bij ons in Noord-Sleen is het nu tijd voor de activatie door de aanbieder. We wachten het moment met spanning af. Verhalen over oude onvindbare modems, de installatie van een nieuw (niet-contractueel-afgesloten) Chinees modem (die je niet wilt want ze luisteren alles af) en verhalen over dat je zelf onder je huis de kabels moet verbinden, hebben ons inmiddels ook bereikt.

Al deze ‘overlast’ namen en nemen we op de koop toe. Alles voor de toekomstbestendigheid en de leefbaarheid van ons dorp. Zonder internet is er immers geen toekomst, én geen leven. Neem dat laatste gerust letterlijk.

Augustus 2021

De maanden van veel Nederlandse tradities breken aan. Mensen die mij een beetje kennen, weten dat ik van die gewoontes houd: kerstversiering, carbid schieten, maar ook het paasvuur en ‘neutie’ pikken, een Zuidenveldoptocht, volksfeesten en Koningsdag. Elk volk heeft wel honderden levendige volksgebruiken als onderdeel van de identiteit. Onze meeste tradities hebben overigens met gastvrijheid en respect te maken, zoals de kerstmaaltijd, oliebollen, knieperties, beschuit met muisjes, het elkaar groeten, kaartjes sturen, de ‘siepelie-worstie-keesie’ bij een verjaardag en het plakje cake bij een uitvaart.

Het is duidelijk dat tradities kneedbaar zijn. Ze veranderen, en verdwijnen soms, gelukkig maar. Anders waren we in Nederland nog aan het palingtrekken en katten verbranden, hadden we nog steeds sigaretten op tafel bij een feestje en hoorden we veel vaker een draaiorgel in de straat. Maar we krijgen er ook veel tradities bij die we doorgeven aan volgende generaties. Denk aan de Nieuwjaarsduik, het lekker zeiken over de liedjes tijdens het Eurovisie Songfestival, het uitlekken van de Miljoenennota voor Prinsjesdag en het luisteren naar de Top2000 tussen Kerst en Oud & Nieuw. Er zijn ook nieuwe tradities die vooral met onze koopdrang te maken hebben, zoals Valentijns-, Vader- en Moederdag en de hele heftige Black Friday op de dag na het Amerikaanse Thanksgiving, dit jaar op 26 november. Ook de schoolgala’s zijn overgewaaid uit Amerika en wat dacht je van de sweet sixteen party en het 21diner.

Wij hebben tradities nodig. Rituelen geven betekenis aan mooie en moeilijke momenten in het leven die niet ongemerkt voorbij mogen gaan. Maar we nemen ze niet meer klakkeloos over van de vorige generatie. En net zoals migranten in Nederland die van ons belangrijk zijn gaan vinden, zo halen wij ze ook uit andere culturen. We hebben immers steeds meer (Duitse) Oktoberfeesten, vieren in Sleen inmiddels ook carnaval en de babyshower is tegenwoordig helemaal hip.

Laten we niet vergeten dat respect de kern is van tradities. Om elkaar te begrijpen in de samenleving moeten we elkaars belangrijkste tradities en rituelen kennen. En we weten: die zijn kneedbaar, veranderen … en verdwijnen soms. Dat is best verwarrend. Neem bijvoorbeeld Sinterklaas en zwarte piet. Maar dat geldt voor veel meer, waar niemand blijkbaar naar taalt. Want waarom gaan de kinderen wel massaal met pompoenen in de weer om Halloweengriezels te maken, maar raakt onze rijkversierde en lekkere Palmpasentak in de vergetelheid?

In elk geval: ik vind tradities gezellig en kijk alweer uit naar de lampionnen op 11 november.

Zonnewende

“Wij gaot de goeie tied weer in de muut”. Ik hoor het schoonmoeder weer zeggen, net als elk jaar na de kortste dag. ‘De goeie tied’. Alsof er in het ritme van de seizoenen ook een ‘slechte tied’ is. Alsof de snijdende wind, ijzige kou en waterige mist geen mooie keerzijde kennen van knusse houtkachels, kelders vol oogst, brandende kaarsen, rozige wangen en warme wijn. Alsof in november en december de zon niet schijnt, geen wonderlijke herfsttooi het landschap kleurt en geen mooi laagje rijm schittert op bevroren takken.

Je hoort het al, ik ben van de wisseling der seizoenen. Hou van elk jaargetijde. Maar toegegeven, dit jaar voelt het anders. We misten immers de winterwandeling van ijsvereniging Voorwaarts, de grote feesten rondom het carbid schieten. Waar was de drukte van de vuurwerkverkoop bij Roelof? We moesten het stellen zonder sfeervolle kerstconcerten van Crescendo en van koren, zonder kerstnachtdienst en kinderkerstfeest in de kerk. Er was geen ballen- en bollentoernooi voor de voetbaljeugd, noch waren er toneeluitvoeringen in gezellige volle zaaltjes. En waar was de prachtige klaagzang van de midwinterhoorns? Die hoge en lage tonen die in het duister verdwijnen. Het goede verdrijft het kwaad. Het geluid draagt het licht. Wensen worden uitgesproken, door stemmen die tasten in het donker.

We deden ons best het goede uit te dragen. Op kerstavond werden kaarsen aangestoken bij de oorlogsgraven. Met duizenden lichtjes versierden we tuinen, boerderijen, bomen, ja zelfs trekkers. De maan en de sterren traden in concurrentie met een stralende aarde. Ons midwinterfeest, als in een sprookje. Met groene takken, als symbool van vruchtbaarheid, versierden we onze huizen. We genoten van klein gezelschap, van de zelfgebakken knieperties en oliebollen en van de wederom met vijf sterren bekroonde kerststol van onze bakker. Een enkele carbidbus verdreef met z’n knallen het kwade. De lockdown maakte van kerst nog meer een feest van bezinning, van een relatief pauzemoment in ons drukke bestaan.

De zonnewende, het voelt dit keer echt als een omwenteling, als een nieuw tijdperk. We maken het land opnieuw klaar en treden een nieuw groeiseizoen tegemoet waarin we worden verwend met welvaart. Zowel in Den Haag, in onze natuur, op de akkers rondom Sleen als in de zorg en de strijd tegen dat malle virus. Wordt het serieus lichter? In meerdere opzichten? Wordt alles anders?

“Gaot wij echt de goeie tied in de muut?”

Januari 2022

Opeens was er een trendbreuk. De Drentse dorpen groeiden. Het thuiswerken bleek door de hoge brandstofprijzen en door corona een prima optie. Lange tijd werd geklaagd over krimp met doemscenario’s van uitgestorven, verpauperde en vervallen dorpen. Ondertussen is niet ‘krimp’ meer het thema, maar ‘leefbaarheid’.

Het inwonertal stijgt inmiddels en de vraag naar woonruimte eveneens. Met exploderende huizenprijzen tot gevolg. Een dorp leefbaar houden betekent huizen voor starters bouwen. Hoe mooi is daarom het initiatief van de vier jongens van Bontekoe, de vrienden Arjan, Jesmer, Nordin en Joran die hun eigen kavel bemachtigden aan de straat Bontekoe. We lazen het bericht met een glimlach en vol trots!

De kavels liggen naast de manege. Zeer veel ruiters en amazones hebben decennialang in de bak gereden op de pony’s en de paarden, anderen hebben er evenementen bezocht. In begin jaren ’60 werden voor het eerst in het prachtige Paardensportcentrum de tentoonstellingen en paardenconcoursen van het Zuidenveld gehouden. Maar ook waren er ooit kerstmarkten en de Sliener Night of the Proms.

De manege is inmiddels aangekocht door de gemeente. De gebruikers verblijven nu in het ongewisse over de toekomst van dit belangrijke stukje Sleen dat de streek leefbaar houdt. Heeft men straks nog onderdak? Is er ruimte voor een alternatief? Belangrijke vragen. Voor ons dorp misschien.

Maar alles verbleekt, niets doet er meer toe, in een oorlog staat alles op z’n kop. Maakte je je eerst druk om de toekomst van je hobby, nu is het alleen je leven dat nog telt. En dat van je naasten. Zo moet het nu ongeveer zijn in Oekraïne.

Een paar jaar geleden was ik in Lviv. Een prachtige stad in het westen van Oekraïne, die misschien niet bovenaan je lijstje staat om te bezoeken, maar daar zeker wel een plaats verdient! Althans toen. De stad is ook bekend geweest onder een groot aantal andere namen: Lvov (Russisch en Armeens), Lwow (Pools), Lemberg (Nederlands en Duits), Lemberik (Jiddisch) en Leopol (Frans). Dat komt door de bewogen geschiedenis. Het land hoorde lange tijd bij het Habsburgse rijk, werd als West-Oekraïne onafhankelijk en daarna Pools. In 1939 namen de Sovjettroepen de stad

in, twee jaar later de Duitsers en in 1945 weer de Sovjet-Unie. In 1991 verklaarde Oekraïne zich onafhankelijk. Die vele bevolkingsgroepen hebben allemaal hun sporen achtergelaten in het prachtige oude stadsbeeld dat op de UNESCO-lijst staat.

Ik eindigde mijn reisverslag met de constatering dat Oekraïne een land in opbouw was en dat ik benieuwd was hoe het land er over tien jaar uit zou zien.

Een doemscenario van een uitgestorven, verpauperd en vervallen land kwam niet bij me op.

Hoezo twijfels aan ons leefbaar platteland… hoezo woningnood… het is allemaal zo betrekkelijk.

Maart 2022

De Nietsvermoedend toog ik tegen half twaalf in de ochtend van dinsdag de 26ste april met manlief naar Zaal Wielens in Noord-Sleen om de details van een feestje te bespreken. Ik schrok me wezenloos toen ik de zaal binnenliep. Er was al een feestje gaande, de zaal zat vol…

Toen ik beter keek, zag ik vele mensen die me dierbaar zijn en liep de burgemeester met zijn ambtsketen en een grote oranje corsage op me af. Het drong langzaam door: Lintjesregen! Ik mocht uit handen van burgemeester Bergsma, uit naam van de Koning, een onderscheiding tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau ontvangen. Zijne majesteit kende mij deze eer toe op voordracht van een aantal personen en met ondersteuning van velen die daartoe een brief schreven over het vrijwilligerswerk dat ik heb gedaan voor diverse organisaties. Met blijdschap, trots en dankbaarheid heb ik de onderscheiding aanvaard.

De rest van de dag werd ik geleefd. Ik liet alles maar gebeuren: De felicitaties in zaal Wielens, de lunch met de gasten en het bezoek aan het gemeentehuis waar de burgemeester alle gedecoreerden toesprak. Trots poseerde ik met medegedecoreerden Henk Reinders uit ’t Haantje en Rieks Reinders uit Sleen. Tijdens een receptie bij Wielens werd ik toegesproken met de mooiste woorden en overstelpt met felicitaties, bloemen, chocola en wijn. Ondertussen maakte ik me op voor de ergste clichés in een danktoespraak die er maar zijn: “Nee mensen, al dat werk doe je natuurlijk niet alleen. En Klaas, zonder jou was me dit echt niet gelukt. En ja… natuurlijk dank aan al die andere vrijwilligers, die verdienen ook allemaal een lintje. Je doet het met elkaar.” Ik meen het uit het diepst van mijn hart.

Cliché waren ook de vragen van de media. ‘Wat gaat er door je heen? Had je dit aan zien komen? Ben je er blij mee? Hoe voel je je nu?’ Hoe anders was het interview ’s avonds met de lokale radio. De presentator vroeg me wat nou zo leuk is aan het doen van vrijwilligerswerk. Nou, dan heb je me. Een antwoord is gauw gegeven: Je leert nieuwe mensen kennen, je kan iets betekenen, het is gezond, je kan je talenten, kunde, kennis en ervaring voor de samenleving inzetten… ik kan wel tientallen redenen noemen, naast dat het gewoon plezier geeft.

Vervolgens vroeg hij wat ik wil zeggen tegen al degenen die nog geen vrijwilligerswerk doen. Nou, vooruit, nog eenmaal dan:

Vrijwilligerswerk… je krijgt er niets voor betaald… maar jouw en andermans leven worden rijker.

Dat is de grootste onderscheiding die je je maar wensen kan. Dat hoef ik veel Sleners gelukkig niet uit te leggen. Onze dorpen zitten vol met mensen als Rieks, Henk en ik. Dank jullie wel!! Mei

Zo valt te lezen op de keurig nette Zuidenveldwagen van Sleen. Hij staat te pronken op het trambrinkje nadat ie dienst heeft gedaan in de Zuidenveldoptocht in Schoonebeek. Sleen is daar goed voor de dag gekomen met een derde prijs. Samen met de resultaten op de andere onderdelen van de Zuidenveldcompetitie was Sleen uiteindelijk goed voor een tweede plaats! Hulde aan alle deelnemers!

Bron van Energie was het thema dat Schoonebeek aan het 102-jarige evenement had meegegeven. Binnen dat thema had Sleen zonne-energie als onderwerp geloot. Vandaar die mooie wagen met nagemaakte zonnecollectoren in de vorm van een bloem. Het zag er werkelijk schitterend uit.

Bron van Energie, een prachtig voor de hand liggend onderwerp voor het oliedorp Schoonebeek. Helemaal in deze tijd van energiecrisis en klimaatdoelen. Jammer alleen dat het plaatselijke comité van Schoonebeek dat thema niet gehanteerd heeft bij de samenstelling van haar bestuur en de invulling van haar taken. Als de voorzitter in de krant meldt dat ie vraagtekens heeft bij de toekomst van het Zuidenveld en je de optocht van praalwagens nog steeds allegorische optocht noemt, tja, dan geeft dat toch te denken. Ben je dan als comité niet toe aan vervanging? Heb je dan wel de juiste voorzitter? Moet die zelf geen energie uitstralen en iedereen meenemen in het feest dat Zuidenveld heet? Op naar een mooie toekomst?

Tuurlijk, tijden veranderen, en corona heeft inderdaad parten gespeeld. Maar we herpakken ons allemaal en doen wat we kunnen. Het was goed toeven in het oliedorp. We kwamen allemaal pas vanaf maart weer op gang. Met een korte voorbereidingstijd in het achterhoofd was het al met al een hele prestatie! Ik heb genoten. Bijna alle straten waren versierd, de optocht was bewonderenswaardig. Het terrein van de tentoonstellingsvereniging trok enorm veel bezoekers op de keuringen en het paardenconcours. De tent zat beide avonden tot aan de nok toe vol met een feestende menigte. De zon scheen, de sfeer was perfect, Het was een gezellig treffen van oude bekenden en een optimale kans voor het maken van nieuwe vriendschappen.

Een zonnestraal maakt pracht en praal. Er is daarmee ook altijd schaduw. Maar laten we in het Zuidenveld uit onze schaduw stappen en alle zonnestralen opvangen. Dat geeft energie! Op naar Nieuw-Weerdinge in 2023, we hebben er zin in.

Juli 2022

Een zonnestraal maakt pracht en praal

Het is niet weg

Het Volksfeest is een traditie in ons dorp Noord-Sleen. Het gaat er gezellig aan toe bij het bouwen van de wagens, het maken van de straatversiering en alle andere activiteiten. Geheimzinnigheid viert hoogtij, want pas tijdens het feest komen alle creaties van stal en maakt de nieuwsgierigheid plaats voor bewondering. Het dorp viert feest, is uitgelaten, meet de krachten tijdens de wedstrijden en vermaakt zich met toneel in de tent.

In 2020 was dat anders, het feest kon niet doorgaan en werd uitgesteld tot 2021. Maar ook toen bleek corona nog steeds de grote spelbreker. Met pijn in het hart werd besloten de volgende editie van het Volksfeest volgens het reguliere vierjaarlijkse verloop pas in 2024 weer te organiseren.

In ons dorp van de hunebedden stond het leven intussen niet stil. Kwekerij Roeles sloot de deuren, boerenerfwinkel Boes eveneens, al gingen de eitjes naar boerderijwinkel de Zandhoek. Een grote brand woedde op De Hullen en in de nabijheid vond iets later het theaterspektakel Woeste Gronden plaats. De Markeweg werd vernieuwd, net als de Frieslandroute, de Middelesweg en de N376. De eikenprocessierups werd aangepakt en de gemeente plantte Drentse krentenboompjes en Sleedoorns. In de winter werd er driftig geschaatst op de Kibbelkoele. Kinderen werden groot. Er werden enkele huizen bijgebouwd, bewoners kwamen en gingen.

In ons dorp waar iedereen elkaar kent, is sinds het laatste Volksfeest een kwart van de inwoners nieuw. Wachten tot 2024 voor nadere kennismakingen was geen optie. Daarom werd onlangs de ‘Dag van het Dorp’ georganiseerd. Een dag door en voor alleen Noord-Sleners. Met sportieve en culturele activiteiten en een daverend feest in de tent tot besluit. Gelukkig… ons dorpsgevoel… het is nog niet weg.

We moesten er allemaal van bijkomen. De vermoeidheid hield nog dagen aan. En ja, daar kwam het dan, het onvermijdelijke… de eerste whatsapp uit de ziekenboeg. Was ons dorp dik twee jaar braaf, de uitzinnige feestvreugde en innige ontmoetingen eisten nu hun tol. Het is echt niet weg… zowaar het halve dorp had corona.

In ons dorp van de naoberhulp kennen we mekaar weer en passen we op elkaar. Feest na feest… op naar 7, 8 en 9 juni 2024. Want ook ons Volksfeest is niet (ver meer) weg.

September 2022

Nieuw Leven

Wij mensen, wij zijn maar een fractie van een tijdspanne op deze aarde. Hoe anders is het met eeuwenoude bomen, gebouwen en spullen. Zij overleven de mens, soms generaties lang. Maken oorlogen mee, zien heersers gaan en komen, signaleren ontdekkingen, uitvindingen en talloze maatschappelijke veranderingen. Hoe vaak wordt niet gezegd: ‘Oh, as die Sliener toren ies praoten kun’.

Zo is het ook met mijn biedermeier kast. De antieke dame is van 1820, dus tweehonderd jaar oud! Met al een heel leven achter de rug en nog lang niet toe aan pensioen. M’n biedermeiertje komt uit de boerderij van de familie Jansen aan de Koepen. Toen de boerenhoeve werd afgebroken, werd de kast afgedankt. Pap wist er wel raad mee. Hij zaagde vakkundig een bovenhoek eraf zodat ie onder het schuine dak van de schuur paste. Er kwam gereedschap in en touw, olie en jampotjes vol spijkers en schroeven waarvan de deksels onderaan de planken werden vastgemaakt.

Bij de verhuizing naar de Schaapstreek, ging de boerenkast mee als opslag voor pakkiestouw en ander gerei. De veekoopman had al eens belangstelling getoond, maar het meubel kwam niet van de dam af.

Tot aan midden jaren negentig. Ik ging uit huis en zag er wel een plekje voor in Diphoorn. Ik haalde de meubelopknappers uit Meppen erbij tot ergernis van m’n ouwelui. ‘Schaam ij je niet met zo’n aole versleten kast vol eulie en troep? ‘, was wat ik te horen kreeg. Maar de heren namen de biedermeier liefdevol onderhanden. Er bleek een schoonheid te schuilen onder vele lagen verf, olie en stof.

Jarenlang heeft ie dienstgedaan in ons huishouden in Diphoorn en in NoordSleen. Door verbouwing en veranderdrift is er sinds deze zomer geen plek meer voor het stuk antiek. We stalden het bij mam in de garage. Totdat ze me wees op een oproep in het kerkblad. De vluchtelingen uit Oekraïne in de ‘Ontmoetingskerk’ leefden nog steeds ‘uit de koffer’ en hadden sterk de behoefte aan eigen (kleding)kasten. Samen met Tony hebben we het kabinetje naar de kerk gebracht voor (hopelijk kort) tijdelijk gebruik. Zij is bijna weer op de plek waar haar leven begon aan De Koepen in Sleen.

En daarna? Is er voor haar een nieuw leven? Net als voor de vluchtelingen? De tijd zal het leren.

December 2022

Etappe 15

Het zwiet dat drupte oes van de kop tiedens etappe vieftien. Het was drukkend warm dizze leste zaoterdag in juni 2021, al gaf de thermometer hoogoet 24 graoden an. Wij waren ok ja niet veul wend, met zo’n kold veurjaor. Veur ’t wandelen was oes dat goed naor ’t zin. Aj stevig de pas der in hebt, hol ej jezölf ja wal warm. Wat dat angiet hew een geweldig mooi wandeljaor had.

Wij waren het aait al van plan. As echte Drèentse wichter oet Slien moej het Drenthepad toch ies een maol lopen hebben? Net als bij zoveul mèenschen hef dat malle virus oes het leste zettien geven. Dat ik dat pad met Hendrien lopen zul, dat was vortdaodelijk al een oetgemaakte zaak. Met oeze 53 jaor bew non zowat al 50 jaor dikke vriendinnen, van de kleuterschoel of an. En aj dan denkt daw aalgedurig de wandelingen niks meer te beproten hebt, dan hej ’t mooi mis. Hoevaak hew niet een eindtie te wied lopen umdaw de kop en de proot bij wat aans hadden? Het gaf niks, wij stapten dapper deur, op hen... Börk.

Ja ja, Börk! Het Drenthepad hef achttien etappes en begunt in Beilen. Maar wij bint in Börk begunt, met etappe zestien, op 30 juli 2020. Die is maar dartien kilometer lang en etappe ien wal 21 kilometer. Dat leek oes wat wied veur zo’n eerste maol. Zodoende was etappe vieftien oeze leste.

Zo’n ien- tot twiemaol in de maond gungen wij op tjak, te voet dwars deur oeze eigen mooie previncie, over ’t oldste wandelpad van Nederland, 329 kilometer an rust en ruumte. Al oeze zintugen stunnen op scharp, wij geneuten verrekte veul van de geuren, de kleuren, de oetzichten, de geluden en het voldane gevuul nao iedere tocht. De eerste paar etappes sleuten wij nog of in een gezellig restaurant waor as oeze mannen oes opwachten. Vanof eind 2020 maakte de lockdown daor een einde an. Het was deur het sluten van de horeca dus wal zaak daw goed veurbereid op pad gungen. Wat mooi dat der dan zomaar middenin de Anserdennen op ’n kolde tocht in december een theehuus stun die snert verkocht ‘on the go’ die wij oes bij een kampvuurtie op ’n boomstronk goed luten smaken.

Wij lupen over zandpaden, deur bossen, langs stroompies, diepies, vennegies en kanaolen, over heide en veen, langs akkers en weiden, over zandverstoevings, deur nationale parken en deur de fijnste darpies met het miest gastvrije volk. Wij tröffen Schotse Hooglanders op ’t Holtingerveld en bij ’t Lieverse diep, waakse gaanzen in Uffelte, kuddes vol schaopen in Dwingel, Exel, Eeldermao en op ‘t Aekingerzand, Drentse landgeiten in ‘t Mensingebos, Bentheimer Bonte scharrelzwienties in Gies, en

schildpadden in ’t Zwanenmeer bij Gieten. Wij hungen de toerist oet in Kamp Westerbörk, de strafinrichting Veenhoezen, bij Havezate Mensinge en bij tal van hunebedden.

En zo kwamen wij bij oeze leste etappe, etappe vieftien, van Nei-Baoling hen Börk. In ’t hiele laand gungen op die 26ste juni de grote corona versoepelingen in. Gien mondkappies meer, de kroegen weer open. Een geweldige dag um dit fraaie pad of te sluten.

Um half twie starten wij in Nei-Baoling, een aole veenkolonie. In de straoten wapperden vrolijk oranje vlaggeties. Het volk stun zichtbaar achter oes voetbalelftal dat de volgende dag een wedstried op ’t EK speulen zul. Maar ze wapperden vast ok veur formule 1 coureur Max Verstappen die in de baan mus. Zie hungen der in elk geval niet veur oes, want gieniene in ’t darp wus dat wij die dag het Drenthepad oetlopen zullen. Wij waren der ok niet gerust op dat oeze mannen der an dacht hadden. Stiekem hoopten wij op ’n bossie bloemen in Börk.

Vanof Nei-Baoling lupen wij zo het Mantingerzaand op, een weerdevol stoefzaand- en heideterrein met fraaie jeneverbesbos. In de verte zagen wij Drentse heideschaopen en Schotse Hooglanders. Het natuurgebied van het Mantingerbos en -weiden eindigt in het darpien Bruntinge. Wij keken oeze ogen oet en verbaosden oes over de ienzame rooie postnl-brievenbus midden maank het gresland.

Nao Bruntinge kuierden wij zo het volgende natuurgebied in: het Scharreveld, een heideveld dat hersteld is van eerdere ontwatering en bemesting in de veurige ieuw. In de plassen leeft veul grune kikkers en heikikkers en der bint tal van zeldzame planten te zien. Wij tröffen der zölfs een adder! Harregat!

Vanof het Scharreveld passeerden wij de twie previnciënweg via een tunnel under de weg deur waor as wij met de auto zo vaak overhen reden waren. Het leste stuk gung langs een mooi stukkie natuur an de raand van Börk. Wij lupen langs het Schepershoessien en wandelden zo Börk in.

En ja heur… daor stunden oeze kèrels, met veur oes elk ’n bossie bloemen. Het waren maar schietbossies, maar daor gung het ja niet um. Zie hadden der an dacht!

Op ’n terras in de zun hebt wij proost op de vriendschap, op oeze mooie previncie en op de gezondheid!

(Uit: Zinnig, het Drentse tiedschrift van het Huus van de Taol, meert 2022)

Roelie Lubbers-Hilbrands (1968) uit Noord-Sleen houdt van mensen, van haar omgeving, van de dieren en de natuur. Ze geniet van cultuur en sport in al haar vormen. Haar hart gaat sneller kloppen van Drenthe. Ze is altijd bezig met hoofd, handen en hart. In Tijd voor ver be-wondering heeft Roelie een deel van haar columns gebundeld. Als projectleider Coevorden culturele gemeente van Drenthe schreef ze van november 2019 tot en met december 2022 maandelijks in de Coevorder Courant. Op de website van het dorp Sleen is ze vanaf februari 2016 vaste columnist.

www.roelielubbers.nl

ISBN 978-90-9036954-9