Ze rollen de kabels

Jippie! Bijna is onze hele gemeente met haar 27 dorpen én het buitengebied voorzien van glasvezel. Samenwerking heeft geloond, het bewonersinitiatief heeft zijn vruchten afgeworpen. Het leek eeuwen te duren vanaf de oprichting van de stichting in 2017 tot het vinden van financiers, de selectie van providers, de campagne om de benodigde 40% abonnementen binnen te halen tot het graafwerk en de aansluitingen aan toe. Sommigen aarzelden; ‘het internet döt toch goed?’, maar solidariteit met de mensen in het buitengebied maakte dat snel veel steun werd gevonden. Naoberschap zoas ’t heurt, veur en met elkaar!

Eerst kwam het graven. Hordes Polen namen bezit van het straatbeeld. Communiceren konden we er niet mee, al leken ze alleraardigst. Heel soms kon er eentje Engels, dan had je geluk. Vooral als je ze moest vertellen dat er toch iets niet helemaal goed ging; als ze de tekening er niet bij hadden en richting de schuur aan het graven waren in plaats van richting huis. Of zomaar in je pas aangelegde tuin zaten te wroeten. Of wanneer ze per ongeluk de oude kabels kapot staken en je geen telefoon en internet meer had. Met verbazing zagen we dat ze de kabels naar de gevel onder de grond door ‘schoten’ met een zogenaamde raket. Verbazing was er ook over hun werklust, al regende het pijpenstelen. “Oeze Nederlanders hadden al lang in de keet zeten. Dizze Polen hebt hielemaol gien keet, ze schoft niet iens”, aldus moeder.

Toen kwamen de huisaansluitingen. Alleraardigste mannen (waar waren de dames eigenlijk in dit verhaal?) brachten de glasvezelkabel de huizen binnen op afspraak om een Fiber Termination Unit (jaja) in de meterkast te plaatsen. Zo, nog een kastje erbij, wordt druk daar.

Bij ons in Noord-Sleen is het nu tijd voor de activatie door de aanbieder. We wachten het moment met spanning af. Verhalen over oude onvindbare modems, de installatie van een nieuw (niet-contractueel-afgesloten) Chinees modem (die je niet wilt want ze luisteren alles af) en verhalen over dat je zelf onder je huis de kabels moet verbinden, hebben ons inmiddels ook bereikt.

Al deze ‘overlast’ namen en nemen we op de koop toe. Alles voor de toekomstbestendigheid en de leefbaarheid van ons dorp. Zonder internet is er immers geen toekomst, én geen leven. Neem dat laatste gerust letterlijk.

Augustus 2021

De maanden van veel Nederlandse tradities breken aan. Mensen die mij een beetje kennen, weten dat ik van die gewoontes houd: kerstversiering, carbid schieten, maar ook het paasvuur en ‘neutie’ pikken, een Zuidenveldoptocht, volksfeesten en Koningsdag. Elk volk heeft wel honderden levendige volksgebruiken als onderdeel van de identiteit. Onze meeste tradities hebben overigens met gastvrijheid en respect te maken, zoals de kerstmaaltijd, oliebollen, knieperties, beschuit met muisjes, het elkaar groeten, kaartjes sturen, de ‘siepelie-worstie-keesie’ bij een verjaardag en het plakje cake bij een uitvaart.

Het is duidelijk dat tradities kneedbaar zijn. Ze veranderen, en verdwijnen soms, gelukkig maar. Anders waren we in Nederland nog aan het palingtrekken en katten verbranden, hadden we nog steeds sigaretten op tafel bij een feestje en hoorden we veel vaker een draaiorgel in de straat. Maar we krijgen er ook veel tradities bij die we doorgeven aan volgende generaties. Denk aan de Nieuwjaarsduik, het lekker zeiken over de liedjes tijdens het Eurovisie Songfestival, het uitlekken van de Miljoenennota voor Prinsjesdag en het luisteren naar de Top2000 tussen Kerst en Oud & Nieuw. Er zijn ook nieuwe tradities die vooral met onze koopdrang te maken hebben, zoals Valentijns-, Vader- en Moederdag en de hele heftige Black Friday op de dag na het Amerikaanse Thanksgiving, dit jaar op 26 november. Ook de schoolgala’s zijn overgewaaid uit Amerika en wat dacht je van de sweet sixteen party en het 21diner.

Wij hebben tradities nodig. Rituelen geven betekenis aan mooie en moeilijke momenten in het leven die niet ongemerkt voorbij mogen gaan. Maar we nemen ze niet meer klakkeloos over van de vorige generatie. En net zoals migranten in Nederland die van ons belangrijk zijn gaan vinden, zo halen wij ze ook uit andere culturen. We hebben immers steeds meer (Duitse) Oktoberfeesten, vieren in Sleen inmiddels ook carnaval en de babyshower is tegenwoordig helemaal hip.

Laten we niet vergeten dat respect de kern is van tradities. Om elkaar te begrijpen in de samenleving moeten we elkaars belangrijkste tradities en rituelen kennen. En we weten: die zijn kneedbaar, veranderen … en verdwijnen soms. Dat is best verwarrend. Neem bijvoorbeeld Sinterklaas en zwarte piet. Maar dat geldt voor veel meer, waar niemand blijkbaar naar taalt. Want waarom gaan de kinderen wel massaal met pompoenen in de weer om Halloweengriezels te maken, maar raakt onze rijkversierde en lekkere Palmpasentak in de vergetelheid?

In elk geval: ik vind tradities gezellig en kijk alweer uit naar de lampionnen op 11 november.

Zonnewende

“Wij gaot de goeie tied weer in de muut”. Ik hoor het schoonmoeder weer zeggen, net als elk jaar na de kortste dag. ‘De goeie tied’. Alsof er in het ritme van de seizoenen ook een ‘slechte tied’ is. Alsof de snijdende wind, ijzige kou en waterige mist geen mooie keerzijde kennen van knusse houtkachels, kelders vol oogst, brandende kaarsen, rozige wangen en warme wijn. Alsof in november en december de zon niet schijnt, geen wonderlijke herfsttooi het landschap kleurt en geen mooi laagje rijm schittert op bevroren takken.

Je hoort het al, ik ben van de wisseling der seizoenen. Hou van elk jaargetijde. Maar toegegeven, dit jaar voelt het anders. We misten immers de winterwandeling van ijsvereniging Voorwaarts, de grote feesten rondom het carbid schieten. Waar was de drukte van de vuurwerkverkoop bij Roelof? We moesten het stellen zonder sfeervolle kerstconcerten van Crescendo en van koren, zonder kerstnachtdienst en kinderkerstfeest in de kerk. Er was geen ballen- en bollentoernooi voor de voetbaljeugd, noch waren er toneeluitvoeringen in gezellige volle zaaltjes. En waar was de prachtige klaagzang van de midwinterhoorns? Die hoge en lage tonen die in het duister verdwijnen. Het goede verdrijft het kwaad. Het geluid draagt het licht. Wensen worden uitgesproken, door stemmen die tasten in het donker.

We deden ons best het goede uit te dragen. Op kerstavond werden kaarsen aangestoken bij de oorlogsgraven. Met duizenden lichtjes versierden we tuinen, boerderijen, bomen, ja zelfs trekkers. De maan en de sterren traden in concurrentie met een stralende aarde. Ons midwinterfeest, als in een sprookje. Met groene takken, als symbool van vruchtbaarheid, versierden we onze huizen. We genoten van klein gezelschap, van de zelfgebakken knieperties en oliebollen en van de wederom met vijf sterren bekroonde kerststol van onze bakker. Een enkele carbidbus verdreef met z’n knallen het kwade. De lockdown maakte van kerst nog meer een feest van bezinning, van een relatief pauzemoment in ons drukke bestaan.

De zonnewende, het voelt dit keer echt als een omwenteling, als een nieuw tijdperk. We maken het land opnieuw klaar en treden een nieuw groeiseizoen tegemoet waarin we worden verwend met welvaart. Zowel in Den Haag, in onze natuur, op de akkers rondom Sleen als in de zorg en de strijd tegen dat malle virus. Wordt het serieus lichter? In meerdere opzichten? Wordt alles anders?

“Gaot wij echt de goeie tied in de muut?”

Januari 2022

Opeens was er een trendbreuk. De Drentse dorpen groeiden. Het thuiswerken bleek door de hoge brandstofprijzen en door corona een prima optie. Lange tijd werd geklaagd over krimp met doemscenario’s van uitgestorven, verpauperde en vervallen dorpen. Ondertussen is niet ‘krimp’ meer het thema, maar ‘leefbaarheid’.

Het inwonertal stijgt inmiddels en de vraag naar woonruimte eveneens. Met exploderende huizenprijzen tot gevolg. Een dorp leefbaar houden betekent huizen voor starters bouwen. Hoe mooi is daarom het initiatief van de vier jongens van Bontekoe, de vrienden Arjan, Jesmer, Nordin en Joran die hun eigen kavel bemachtigden aan de straat Bontekoe. We lazen het bericht met een glimlach en vol trots!

De kavels liggen naast de manege. Zeer veel ruiters en amazones hebben decennialang in de bak gereden op de pony’s en de paarden, anderen hebben er evenementen bezocht. In begin jaren ’60 werden voor het eerst in het prachtige Paardensportcentrum de tentoonstellingen en paardenconcoursen van het Zuidenveld gehouden. Maar ook waren er ooit kerstmarkten en de Sliener Night of the Proms.

De manege is inmiddels aangekocht door de gemeente. De gebruikers verblijven nu in het ongewisse over de toekomst van dit belangrijke stukje Sleen dat de streek leefbaar houdt. Heeft men straks nog onderdak? Is er ruimte voor een alternatief? Belangrijke vragen. Voor ons dorp misschien.

Maar alles verbleekt, niets doet er meer toe, in een oorlog staat alles op z’n kop. Maakte je je eerst druk om de toekomst van je hobby, nu is het alleen je leven dat nog telt. En dat van je naasten. Zo moet het nu ongeveer zijn in Oekraïne.

Een paar jaar geleden was ik in Lviv. Een prachtige stad in het westen van Oekraïne, die misschien niet bovenaan je lijstje staat om te bezoeken, maar daar zeker wel een plaats verdient! Althans toen. De stad is ook bekend geweest onder een groot aantal andere namen: Lvov (Russisch en Armeens), Lwow (Pools), Lemberg (Nederlands en Duits), Lemberik (Jiddisch) en Leopol (Frans). Dat komt door de bewogen geschiedenis. Het land hoorde lange tijd bij het Habsburgse rijk, werd als West-Oekraïne onafhankelijk en daarna Pools. In 1939 namen de Sovjettroepen de stad in, twee jaar later de Duitsers en in 1945 weer de Sovjet-Unie. In 1991 verklaarde Oekraïne zich onafhankelijk. Die vele bevolkingsgroepen hebben allemaal hun sporen achtergelaten in het prachtige oude stadsbeeld dat op de UNESCO-lijst staat.

Ik eindigde mijn reisverslag met de constatering dat Oekraïne een land in opbouw was en dat ik benieuwd was hoe het land er over tien jaar uit zou zien.

Een doemscenario van een uitgestorven, verpauperd en vervallen land kwam niet bij me op.

Hoezo twijfels aan ons leefbaar platteland… hoezo woningnood… het is allemaal zo betrekkelijk.

Maart 2022

De Nietsvermoedend toog ik tegen half twaalf in de ochtend van dinsdag de 26ste april met manlief naar Zaal Wielens in Noord-Sleen om de details van een feestje te bespreken. Ik schrok me wezenloos toen ik de zaal binnenliep. Er was al een feestje gaande, de zaal zat vol…

Toen ik beter keek, zag ik vele mensen die me dierbaar zijn en liep de burgemeester met zijn ambtsketen en een grote oranje corsage op me af. Het drong langzaam door: Lintjesregen! Ik mocht uit handen van burgemeester Bergsma, uit naam van de Koning, een onderscheiding tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau ontvangen. Zijne majesteit kende mij deze eer toe op voordracht van een aantal personen en met ondersteuning van velen die daartoe een brief schreven over het vrijwilligerswerk dat ik heb gedaan voor diverse organisaties. Met blijdschap, trots en dankbaarheid heb ik de onderscheiding aanvaard.

De rest van de dag werd ik geleefd. Ik liet alles maar gebeuren: De felicitaties in zaal Wielens, de lunch met de gasten en het bezoek aan het gemeentehuis waar de burgemeester alle gedecoreerden toesprak. Trots poseerde ik met medegedecoreerden Henk Reinders uit ’t Haantje en Rieks Reinders uit Sleen. Tijdens een receptie bij Wielens werd ik toegesproken met de mooiste woorden en overstelpt met felicitaties, bloemen, chocola en wijn. Ondertussen maakte ik me op voor de ergste clichés in een danktoespraak die er maar zijn: “Nee mensen, al dat werk doe je natuurlijk niet alleen. En Klaas, zonder jou was me dit echt niet gelukt. En ja… natuurlijk dank aan al die andere vrijwilligers, die verdienen ook allemaal een lintje. Je doet het met elkaar.” Ik meen het uit het diepst van mijn hart.

Cliché waren ook de vragen van de media. ‘Wat gaat er door je heen? Had je dit aan zien komen? Ben je er blij mee? Hoe voel je je nu?’ Hoe anders was het interview ’s avonds met de lokale radio. De presentator vroeg me wat nou zo leuk is aan het doen van vrijwilligerswerk. Nou, dan heb je me. Een antwoord is gauw gegeven: Je leert nieuwe mensen kennen, je kan iets betekenen, het is gezond, je kan je talenten, kunde, kennis en ervaring voor de samenleving inzetten… ik kan wel tientallen redenen noemen, naast dat het gewoon plezier geeft.

Vervolgens vroeg hij wat ik wil zeggen tegen al degenen die nog geen vrijwilligerswerk doen. Nou, vooruit, nog eenmaal dan:

Vrijwilligerswerk… je krijgt er niets voor betaald… maar jouw en andermans leven worden rijker.

Dat is de grootste onderscheiding die je je maar wensen kan. Dat hoef ik veel Sleners gelukkig niet uit te leggen. Onze dorpen zitten vol met mensen als Rieks, Henk en ik. Dank jullie wel!! Mei

Zo valt te lezen op de keurig nette Zuidenveldwagen van Sleen. Hij staat te pronken op het trambrinkje nadat ie dienst heeft gedaan in de Zuidenveldoptocht in Schoonebeek. Sleen is daar goed voor de dag gekomen met een derde prijs. Samen met de resultaten op de andere onderdelen van de Zuidenveldcompetitie was Sleen uiteindelijk goed voor een tweede plaats! Hulde aan alle deelnemers!

Bron van Energie was het thema dat Schoonebeek aan het 102-jarige evenement had meegegeven. Binnen dat thema had Sleen zonne-energie als onderwerp geloot. Vandaar die mooie wagen met nagemaakte zonnecollectoren in de vorm van een bloem. Het zag er werkelijk schitterend uit.

Bron van Energie, een prachtig voor de hand liggend onderwerp voor het oliedorp Schoonebeek. Helemaal in deze tijd van energiecrisis en klimaatdoelen. Jammer alleen dat het plaatselijke comité van Schoonebeek dat thema niet gehanteerd heeft bij de samenstelling van haar bestuur en de invulling van haar taken. Als de voorzitter in de krant meldt dat ie vraagtekens heeft bij de toekomst van het Zuidenveld en je de optocht van praalwagens nog steeds allegorische optocht noemt, tja, dan geeft dat toch te denken. Ben je dan als comité niet toe aan vervanging? Heb je dan wel de juiste voorzitter? Moet die zelf geen energie uitstralen en iedereen meenemen in het feest dat Zuidenveld heet? Op naar een mooie toekomst?

Tuurlijk, tijden veranderen, en corona heeft inderdaad parten gespeeld. Maar we herpakken ons allemaal en doen wat we kunnen. Het was goed toeven in het oliedorp. We kwamen allemaal pas vanaf maart weer op gang. Met een korte voorbereidingstijd in het achterhoofd was het al met al een hele prestatie! Ik heb genoten. Bijna alle straten waren versierd, de optocht was bewonderenswaardig. Het terrein van de tentoonstellingsvereniging trok enorm veel bezoekers op de keuringen en het paardenconcours. De tent zat beide avonden tot aan de nok toe vol met een feestende menigte. De zon scheen, de sfeer was perfect, Het was een gezellig treffen van oude bekenden en een optimale kans voor het maken van nieuwe vriendschappen.

Een zonnestraal maakt pracht en praal. Er is daarmee ook altijd schaduw. Maar laten we in het Zuidenveld uit onze schaduw stappen en alle zonnestralen opvangen. Dat geeft energie! Op naar Nieuw-Weerdinge in 2023, we hebben er zin in.

Juli 2022

Het is niet weg

Het Volksfeest is een traditie in ons dorp Noord-Sleen. Het gaat er gezellig aan toe bij het bouwen van de wagens, het maken van de straatversiering en alle andere activiteiten. Geheimzinnigheid viert hoogtij, want pas tijdens het feest komen alle creaties van stal en maakt de nieuwsgierigheid plaats voor bewondering. Het dorp viert feest, is uitgelaten, meet de krachten tijdens de wedstrijden en vermaakt zich met toneel in de tent.

In 2020 was dat anders, het feest kon niet doorgaan en werd uitgesteld tot 2021. Maar ook toen bleek corona nog steeds de grote spelbreker. Met pijn in het hart werd besloten de volgende editie van het Volksfeest volgens het reguliere vierjaarlijkse verloop pas in 2024 weer te organiseren.

In ons dorp van de hunebedden stond het leven intussen niet stil. Kwekerij Roeles sloot de deuren, boerenerfwinkel Boes eveneens, al gingen de eitjes naar boerderijwinkel de Zandhoek. Een grote brand woedde op De Hullen en in de nabijheid vond iets later het theaterspektakel Woeste Gronden plaats. De Markeweg werd vernieuwd, net als de Frieslandroute, de Middelesweg en de N376. De eikenprocessierups werd aangepakt en de gemeente plantte Drentse krentenboompjes en Sleedoorns. In de winter werd er driftig geschaatst op de Kibbelkoele. Kinderen werden groot. Er werden enkele huizen bijgebouwd, bewoners kwamen en gingen.

In ons dorp waar iedereen elkaar kent, is sinds het laatste Volksfeest een kwart van de inwoners nieuw. Wachten tot 2024 voor nadere kennismakingen was geen optie. Daarom werd onlangs de ‘Dag van het Dorp’ georganiseerd. Een dag door en voor alleen Noord-Sleners. Met sportieve en culturele activiteiten en een daverend feest in de tent tot besluit. Gelukkig… ons dorpsgevoel… het is nog niet weg.

We moesten er allemaal van bijkomen. De vermoeidheid hield nog dagen aan. En ja, daar kwam het dan, het onvermijdelijke… de eerste whatsapp uit de ziekenboeg. Was ons dorp dik twee jaar braaf, de uitzinnige feestvreugde en innige ontmoetingen eisten nu hun tol. Het is echt niet weg… zowaar het halve dorp had corona.

In ons dorp van de naoberhulp kennen we mekaar weer en passen we op elkaar. Feest na feest… op naar 7, 8 en 9 juni 2024. Want ook ons Volksfeest is niet (ver meer) weg.

September 2022