Tradities?

't Is voor mij een hele eer dat ik jullie nieuwe columnist mag zijn vanaf 2016. Sleen en omstreken liggen me na aan het hart en ik aanschouw de dingen zoals ze gaan en zijn graag met een nuchtere blik en de nodige scepsis, maar immer met enthousiasme voor al het moois in het leven en de wereld. Velen kennen mij wel. Voor wie dat niet het geval is, zal de kennismaking gedurende de columns wel geschieden. Naast mijn werk ben ik graag maatschappelijk actief en onder de mensen. Zo ben ik o.a. voorzitter van het Plaatselijk Comité Zuidenveld Sleen. Voor beginnelingen in de streek: Vraag je buren eens naar dit evenement dat al vanaf 1920 bestaat en de prachtigste verhalen komen los.

Wat is de Zuidenveldtentoonstelling veranderd in de loop der jaren! En wat zijn er gedurende die jaren veel tradities gevormd en verdwenen met veel discussies tot gevolg. Een dergelijk festival kan alleen maar blijven bestaan als het voortdurend verandert en aangepast wordt aan de behoeften van de tijd. Je stopt je tijd als vrijwilliger en Slener toch niet ergens in om slechts een traditie in ere te houden? Nee! Maar je houdt wel vast aan een prachtige doelstelling: met samenwerking de streek promoten en laten zien waar toe we in staat zijn. En daarbij zoveel genoegen scheppen en plezier beleven dat we een prachtfeest hebben met elkaar. Hoe? Dat kan op vele manieren.

Dit jaar is Odoorn aan de beurt. Het Zuidenveld zit in diepe crisis. De overkoepelende Tentoonstellingsvereniging weet zich geen raad. Maar het plaatselijk comité in Sleen weet dat wel: over de kop ermee! Sleen stelt zich in 2017 tentoon met al haar moois op velerlei vlak. We zitten vol ideeën. Jullie vast ook. We gaan Sleen als middelpunt van het Zuidenveld weer op de kaart zetten. Laten we die traditie wél in ere houden!

Bescherming

't Is zaterdag, 30 april. Weekend. Heerlijk. Maar een andere dan anders. Mam ligt in het ziekenhuis voor een ingreep en pap is aan huis gekluisterd. Hij is enkele weken geleden wat ongelukkig gevallen. Daar is ie goed in, heeft ie vaker gedaan. Het was op een dinsdagavond begin april, bij huis, vlak voordat hij naar z'n gezellige kaartavond bij Moorman in Erm ging. Gelukkig schoten voorbijgaande Sleners snel te hulp. Voelt goed, zo'n beschermend dorp.

Omdat mam dus een paar dagen in het ziekenhuis verblijft, helpen we met elkaar pap een handje. Acht uur zaterdagmorgen sta ik bij hem in de keuken. Hele ochtendritueel afwerken inclusief ontbijtje, thee zetten en gezellig samen opdrinken. Ik had bedacht dat ik na het ontbijt vanaf zijn huis mooi een rondje kan hardlopen om bij terugkomst samen koffie te drinken. M'n hardloopkleren heb ik al aan en tijdens het ontbijt pak ik vast m'n draadloze koptelefoon. Als ik merk dat de batterij leeg is, begin ik te foeteren. "Hè verdorie, gien muziek". "Wat hej?", vraagt pap. "Hej gien muziek an de kop? Dan goj toch zelf wat zingen underweg." Ik kijk hem onbegrijpelijk aan. "Of ij luustert naor de vogels, want die fluit zo mooi um diz tied van 't jaor", vervolgt hij.

Natuurlijk heeft hij gelijk, zoals ouders zo vaak gelijk hebben. En zo vertrek ik even later voor een rondje langs de Jongbloedvaart, door de Broeklanden en langs de Schaapstreek weer terug. En in plaats van naar Springsteen, AC/DC, Nickelback of Coldplay, luister ik naar de merels, roodborstjes, lijsters en meesjes. De zon schijnt, 't zal wellicht de warmste dag van april worden. Kan al gauw overigens.

Ik geniet, van het weer, het rennen en het gefluit van de vogels. Als ik de boerderij van Koops in de Broeklanden nader, moet ik denken aan een paar jaar geleden. Telkens als ik daar in de buurt liep, cirkelde een buizerd boven m'n hoofd en vloog een eindje met me mee. De buizerd beschermde de jongen in het nest. En ik realiseer me: Bij ons thuis is het ook lange tijd zo geweest, maar nu is het eventjes andersom....

4 mei 2016

Dé zomerhit van 2016. Ook ik kon er niet omheen en heb de app gedownload uit de Apple Store. Inderdaad, pas toen die officieel uit was in Nederland, dus niet via Australië of waar ook maar. Ik was dus niet één van de eersten. Gewoon uit pure nieuwsgierigheid naar dat enerverende en schijnbaar verslavende spel dat kinderen in beweging krijgt. Maar niet alleen kinderen, ook volwassenen gaan erop uit. Geniaal!!

Je hebt slechts één doel: alle 150 Pokémons verzamelen (enge beestjes) en de beste trainer ter wereld worden. Wie wil dat niet! Je moet wel eerst een account aanmaken en een karakter kiezen. En dan begint het intelligente spel dat je niet speelt vanaf de bank, maar buiten, tijdens het wandelen. Het weet precies waar je je bevindt. Dat zie je op de digitale kaart in een virtuele wereld. En als je met de bal een Pokémon wilt vangen, doet de camera z'n werk en toont de echte wereld, met de Pokémon. Via de Nearby tracker zie je welke Pokémons in de buurt zijn. Het verschilt per Pokémon hoe ver en hard je de bal moet gooien en hoeveel punten je krijgt. Lokale plaatsen zoals bijvoorbeeld onze dorpskerk of MFC De Brink zijn omgetoverd tot PokéStops (kun je o.a. ballen halen) en Pokémon Gyms (vechttorens waarin je met Pokémons kunt vechten om beter te worden). Je kan ook Poké Eggs verzamelen en als je dan vijf of meer kilometer hebt gelopen, komen ze uit. Een geniale actie tot beweging!

De wereld verandert echt. De virtuele wereld en de echte wereld zijn inmiddels samen gesmolten. Sommigen halen ze al door elkaar en lopen zomaar straten op, huizen in en begraafplaatsen over. Ook in Sleen zie je de spelers lopen met hun telefoon in de hand en gedachten bij het spel. Zubat is gesignaleerd bij Goos Rijopleidingen in de auto, Muk werd al vaak in Sleen gespot, en in Noord-Sleen werd Exeeggcute gezien. In Albert Heyn was een Pokémon, maar ook andere bedrijven proberen ze te lokken.

Straks worden voetbalteams van VV Sleen aangevuld met Pikachu, Pidgey, Machoke of Rapidash, spelen Caterpie en Vulpix een partijtje mee bij Crescendo en zitten Jigglypuff en Lickitung bij de Vrouwen van Nu. Leuke multiculti samenleving krijgen we dan. Dankzij Pokémon GO, dé rage in alle landen!

Virtueel wordt Reëel, al zou je in deze wereld willen dat reëel af en toe virtueel was en slechts een spelletje met vechttorens dat je uit kon zetten of van je telefoon verwijderen.

Hebben jullie dat nou ook? Je wilt een weekendje weg met vrienden en komt dan aan het plannen van een datum. Het ene weekend is er eentje druk met werk, een ander weekend heeft iemand een feestje, weer een weekend is er een concert of een familie aangelegenheid en het volgende weekend is er een verjaardag. Voor je het weet, ben je maanden verder, maar wordt toch eindelijk wel een datum geprikt. En altijd weer blijkt dan dat dat net samenvalt met een evenement waar je net geen rekening mee gehouden hebt. En hoe vaak valt dat leuke evenement niet gelijktijdig met ook nog eens een ander evenement? En hoe vaak is dat niet net iets in Sleen, waar je zo graag bij had willen zijn? Want als er iets georganiseerd wordt, dan moet je van de partij zijn, is het niet! Gezellig met dorpsgenoten de tijd doorbrengen en een borrel drinken. Een mooier netwerk is er niet.

Het overkwam ons afgelopen weekend weer eens. In Emmen was de opening van het Atlastheater en in Sleen was de eerste editie van de Klaverrun. Prachtig initiatief! En leuk dat de eerste editie gelijk zo'n succes was. Wij zaten in de Domstad Keulen. We lieten de stad op ons inwerken: de straatmuzikanten, theater, schitterende winkels, kroegen in overvloed, prachtige gebouwen, en vooruit....ook zwervers. Mensen doen er waar ze zin in hebben: lopen hard langs toeristische plekjes, mediteren langs de Rijn en picknicken in het park. In gedachten waren we af en toe thuis. Wat als we de stadse fratsen verplaatsten naar Sleen? Gewoon straatmuzikanten op elke hoek van de straat, picknicken op de Brink, overal duiven, een hop on hop off bus, en volle terrassen...... Ondenkbaar, al was er tijdens de Klaverrun zeker een gezellige drukte. En muziek op straat.

Via whatsapp, facebook en Sleenweb misten we niets. Telkens was er wel iemand die een boodschap via de telefoon doorkreeg en verslag deed in ons reisgezelschap. Helemaal hilarisch werd het toen het bericht kwam dat een familielid van een reisgenoot de cruise van de jarige Albert Heijn had gewonnen!

We waren er echt even helemaal uit hoor! Tja, wij gaan allemaal dan wel even uit Sleen, maar Sleen gaat nooit echt helemaal uit ons.......zelfs niet voor een weekendje.

18 oktober 2016

Allemaal aan de carbid

Wat heb ik weer genoten op oudjaarsdag, één van de mooiste dagen van het jaar. Het begon met oliebollen bakken, samen met de buurvrouw, en op de achtergrond de Top 2000. Soms zongen we enthousiast mee terwijl we de bruine baksels uit het hete vet haalden. We bakten veel te veel en hadden ook nog een doos van de zangvereniging, dus werd er wat weg gegeven, waaronder aan de carbidbusjongens van Noord-Sleen. Zij stonden al vroeg op het veld om het hele dorp te laten weten dat het oude jaar voorbij is. Prachtig. We hadden het druk, want ook wilden we de donderbussen met bougie-ontstekingen van de familie in Westenesch zien, een borrel drinken bij de carbidlocatie bij de boerderij van Koops van de groep van neefje Gerben en vervolgens de glühwein en bonensoep van Wilma proeven bij de carbidbus van Diphoorn. We eindigden de dag steevast in het café van Wielens waar heel Noord-Sleen samenkomt voor een laatste borrel in het oude jaar. Ik ben niet zo van de vaste patronen, maar deze dag helemaal wel. Fantastisch, die tradities.

Dat was altijd al zo, ook vroeger. Regelmatig gaan de gedachten naar onze carbid avonturen met een verfblikje of nog kleiner, zo’n Buismanblikje van de koffie aroma. Gaatje in de bodem boren, beetje carbid erin van smid ome Roelof uit Wachtum, spuug erbij, aansteken, en…..bam.! Daar kon geen vuurpijl of strijker tegenop, zo mooi. De melkbussen werden toen gebruikt voor het vervoer van de melk. Geen haar op ons hoofd die er aan dacht daarmee te gaan knallen.

Hoe mooi is het dat zo’n oude scheikundige techniek langzamerhand tot zo’n grote traditie is ontsproten. Zo groot dat het in 2014 op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed terecht is gekomen, een lijst van erkende, waardevol geachte Nederlandse tradities. Geniaal. Net zo geniaal is de serieuze inslag waarmee de organisatie van dit alles wordt opgezet en voorbereid: carbid inkopen, melkbussen verzamelen en overige inventaris zoals geluidsinstallaties, catering, vuurkorven, barbecues en onderdak als een keet of tent. Veiligheid staat voorop. De drank komt pas later in de man. De bussen worden stevig vastgezet en soms afgezet met lint, alle knallers dragen gehoorbescherming en de bussen worden ontstoken met een fakkel op een stok.

Sommige plaatsen hebben zelfs een carbidacademie en carbiddiploma. De jongens werken gewillig mee aan de regels en zijn de hele dag onder de pannen. Neemt niet weg dat er heel af en toe ongelukken gebeuren, maar ja, dat risico lopen we allemaal. Nog altijd veel minder en met minder erge gevolgen dan met vuurwerk.

De vuurwerkdiscussie laait elk jaar weer op. Maar dit jaar des te meer. Het aantal ongelukken met vuurwerk daalde maar niet, vuurwerkvrije zones werkten niet, en het verschil in knallen tussen legaal en illegaal vuurwerk neemt alsmaar toe.

Carbid valt niet onder het Vuurwerkbesluit. Er is geen wet voor, al kunnen gemeenten wel regels instellen. Zijn we toch maar goed bezig op het platteland, want wie van hele harde knallen houdt, maar toch de wet niet wil overtreden, heeft maar één toevlucht: carbid. Aan die traditie wordt niet getornd! Nooit!

Januari 2017

Gezamenlijk doel

Het Zuidenveldfestival nadert. Dat is te voelen in Sleen en omstreken. Het hangt in de lucht, zit in de harten, komt uit de monden. De spanning en de opwinding is voelbaar. Als voorzitter van het plaatselijk comité merk ik dat bijna iedere dag. Het leeft! Bij zovelen: bij alle bewoners, deelnemers voor onder meer de Wildman Run, commissieleden van de Zuidenveldcompetitie, de jongeren van de keetcompetitie......En ook bij de groep leden van de 97 jaar oude Tentoonstellingsvereniging Het Zuidenveld. Misschien is er wel iemand die ook al 97 jaar lid is. Zou zo maar kunnen, want de vereniging vergrijst, is oud en neemt in ledental jaarlijks drastisch af. Het is nu nog een enorm grote club van bijna 800 leden, ongeveer net zoveel als bij de oprichting in 1920, maar niets vergeleken bij het aantal in de tussenliggende jaren toen bijna iedereen lid was. Een vereniging is een samenwerkingsverband van leden die samen een doel nastreven, in dit geval het organiseren van landbouwtentoonstellingen in de ruimste zin van het woord. Ook ik ben lid van deze club. Gewoon omdat ik het evenement te gek vind en ik me niet kan indenken dat het op een dag niet meer zou bestaan. Daarom zijn we zelfs ‘vriend’ geworden voor €50 per jaar. En wat we daarvoor terug krijgen? Verbinding, competitie, ontplooiing, leefbaarheid, saamhorigheid en promotie van en in ons mooie Zuidenveld. Geen persoonlijk gewin, maar indirect eigen belang, want wie wil dat niet voor het gebied waarin je woont.

Als lid van de vereniging en als voorzitter van het plaatselijk comité mocht ik ook naar de ledenvergadering op 8 maart j.l. waar ongeveer 50 leden aanwezig waren. Voor een ledenvergadering best veel toch? Er werd vergaderd over het lidmaatschapsgeld van €15,00, de vrijkaartjes die niet meer hoeven omdat het terrein vrij entree heeft, over de gratis catalogus, de consumptiemunten en het glossy programmamagazine. En de rol die de leden spelen in het grote geheel. Vol verbazing hoorden ze vervolgens de spannende nieuwe ideeën van Sleen aan. Zo blijkt maar weer: Het Zuidenveld is er voor iedereen. De één is lid van de tentoonstellingsvereniging voor jaarlijks € 15, de ander draagt eens per 8 jaar gul bij aan de lijstcollecte van de plaatselijke stichting en stort zich vol enthousiasme in de voorbereidingen. Allemaal voor dat ene gezamenlijke mooie doel. Hulde aan de bewoners van Sleen en omstreken! Met zulke mensen kan het Zuidenveldfestival wel 100 worden en zelfs meer. En verenigt of niet, op deze wijze ben ik niet bang voor de toekomst van dit prachtige evenement!

April 2017