3.8 Ik heb zo weinig zelfvertrouwen en ik hou niet van mezelf! Op de eerste plaats kan een onderscheid gemaakt worden tussen zelfwaardering en zelfvertrouwen. Kort gezegd gaat zelfwaardering over wat je bent, terwijl zelfvertrouwen gaat over wat je doet. Zelfwaardering is de erkenning van je waarde en van het recht om te bestaan, om er te zijn. Je waarde wordt je niet toegekend door jezelf of door anderen maar door het leven zelf. Door het feit dat je geboren bent, ben je door het leven uitgenodigd en ben je even Zelfwaardering gaat over wat waardevol als elk ander levend wezen. Dat is gewoon een logische je bent. Zelfvertrouwen gaat en redelijke conclusie die niet afhangt van je eigenschappen of over wat je doet. prestaties. Dat geeft je meteen ook het recht om te bestaan en er te zijn. Twijfel aan het recht om te bestaan kan aanwezig zijn bij mensen die als kind niet voldoende ervaren hebben dat het goed was er te zijn. Dat is het geval bij kinderen die vaak beoordeeld (d.i. goedgekeurd of afgekeurd) werden op basis van hun gedrag en hun prestaties. Men zegt dat deze kinderen basisvertrouwen missen.78 Deze kinderen leren dat aanvaarding en liefde voorwaardelijk zijn en een beloning zijn voor goed gedrag. De liefde van ouders is vaak van een bedenkelijke en oordelende kwaliteit en geeft vaak een verwrongen beeld van wat liefde is. Nogal wat mensen hebben dan ook geen helder idee over wat liefde eigenlijk inhoudt. De liefde van anderen blijkt vaak immers zeer voorwaardelijk en weinig betrouwbaar en wij geloven ook niet meer dat er een god is die van ons houdt. Wij lijken dus op niemand te kunnen rekenen om van ons te houden en er wordt gezegd dat we dan maar van onszelf moeten te houden. Maar daar hebben wij weinig modellen voor en dat vergt een reflectie waar een kind niet toe in staat is. Een kind kan het gebrek aan liefde alleen maar begrijpen als een gevolg van het feit dat het zelf niet goed genoeg is en geen liefde waard is. Iemand die als kind geen zelfwaardering heeft geleerd, kan als volwassene toch nog tot het inzicht en de overtuiging komen dat het recht om te bestaan niet van anderen gekregen kan worden. Men heeft het recht er te zijn, gewoon omdat men geboren is. Men krijgt het recht er te zijn van het leven zelf. Een kind kan dit soort overweging niet maken en heeft de ervaring nodig. Een volwassene kan door reflectie alsnog tot deze ervaring komen. Men heeft het recht er te zijn, Denken dat men niet het recht heeft er te zijn, is immers een omdat men er is. gebrek aan inzicht in het leven. Men heeft het recht er te zijn, omdat men er is. Zelfwaardering of ‘van jezelf houden’ is niet verliefd zijn op jezelf of jezelf bewonderen voor je eigenschappen of kwaliteiten. Het is openstaan en respect hebben voor het leven dat zich in je afspeelt, dat ieder van ons in zich draagt, en dat wij ‘ik’ noemen. Het heeft veel meer te maken met verwondering en respect dan met verliefd zijn. Het is verwonderd en dankbaar zijn voor het geschenk van het leven, voor de uitnodiging er elke dag weer te mogen zijn. Het is blij zijn met het leven waarvan je als individu elke dag een manifestatie bent. Het meest liefhebbende dat je voor jezelf kunt doen, is ja-zeggen tegen het leven in jezelf, jezelf toestaan te zijn zoals je bent met de talenten die je gekregen hebt, net zoals liefde voor anderen betekent de anderen te aanvaarden zoals ze zijn. Als je jezelf niet kunt aanvaarden, zal je ook anderen niet kunnen aanvaarden. Niet-aanvaarden is de basis van elke agressie, zowel ten aanzien van jezelf als van anderen. Liefde voor jezelf betekent het aanvaarden van jezelf, d.i. van het onvatbare, wonderlijke wezen dat in jezelf leeft en dat je de naam ‘ik’ geeft. Het is alleen door onze 78
In dit verband spreekt Peter Adriaenssens van de applausgeneratie, dit zijn kinderen die afhankelijk zijn van voortdurende toejuiching en applaus. Zie Peter Adriaenssens, Laat ze niet schieten! Tielt: Lannoo, 2010
92
