4.2 Zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen? Volgens de titel van een populair boek komen mannen van Mars en vrouwen van Venus. Hoewel deze zienswijze uiteraard al te eenvoudig en te veralgemenend is, zegt zij toch iets nuttigs over de belangrijke verschillen tussen de beide geslachten. Er zijn uiteraard vele reële verschillen tussen mannen en vrouwen. Sommige zijn genetisch bepaald, andere zijn cultureel ontstaan. Heel schematisch zijn mannen agressiever, competitiever en beter in abstract denken, terwijl vrouwen meer op verbondenheid, samenwerking en communicatie gericht zijn en meer taken tegelijk kunnen uitvoeren. In werkelijkheid liggen de zaken natuurlijk complexer en zou het juister zijn te stellen dat zowel mannen als vrouwen een eerder mannelijk of een eerder vrouwelijk brein kunnen hebben. We kunnen de metafoor van Mars en Venus dan ook beter wat uitbreiden en nuanceren. We zouden dan kunnen zeggen dat sommige mensen van Mars lijken te komen. Meestal zijn dat mannen, maar iedereen kent toch ook wel vrouwen die daarbij horen. Dat zijn mensen die altijd klaar zijn voor de strijd. Zij zijn rationeel, dominant, perfectionistisch en intolerant. Zij brengen het niet echt ver. In een strijd zijn er meestal alleen maar verliezers. Sommige mensen lijken dan weer van Venus te komen. Dat zijn vaak vrouwen, maar ook een aantal mannen hoort in deze categorie thuis. Venus-mensen zien zichzelf als slim en opportunistisch maar zijn in werkelijkheid vaak onzeker en angstig. Deze mannen en vrouwen gebruiken hun uiterlijk zoals een generaal gebruik maakt van de geografische kenmerken van een slagveld. Met hun verleidingskunsten kunnen zij wel wat winst halen, maar op lange termijn brengen zij het niet echt ver. Als je moet ‘winnen’ om te winnen, ben je geen echte winner. Sommige mensen lijken echter van de Maan te komen. Zij klagen vaak dat mensen misbruik van ze maken en hemelen zichzelf op door te zeggen dat ze ‘te goed’ of ‘te lief’ zijn. In werkelijkheid zijn zij bang om een confrontatie aan te gaan of door anderen niet leuk gevonden te worden. Mensen kunnen immers alleen maar over je heen lopen als je voor ze gaat liggen. Als je je als een voetmat gedraagt, moet je niet verwonderd zijn dat je mensen aantrekt die hun voeten willen vegen. Het zijn mensen die niet geleerd hebben dat je respect en waardering moet verdienen en dat je niet moet verwachten dat anderen je meer zullen respecteren dan je jezelf respecteert. Zij komen evenmin ver. Echt wijze mensen zijn van de Aarde. Zij bewandelen de middenweg en zoeken een evenwicht tussen verschillende en tegengestelde eigenschappen. Zij zijn veeleisend maar niet onredelijk. Zij zijn vriendelijk en tolerant zonder onderdanig te zijn. Zij kunnen charmeren en van hun uiterlijk genieten maar weten wanneer het op inzet en innerlijke kwaliteiten aankomt. Zij zijn wellicht niet door iedereen geliefd maar weten dat men het niet iedereen naar de zin kan maken. Zij hoeven niet zo nodig te ‘winnen’ om te winnen maar genieten wel van het spel. Het zijn de echte levenskunstenaars. Zoals alle metaforen vatten ook deze metaforen iets van de werkelijkheid maar worden absurd als men ze al te ver doortrekt. Men kan ze dus met welwillendheid bekijken of met kwaadwilligheid, men kan kijken naar de interessante gelijkenissen of men kan kijken naar de verschillen, men kan willen begrijpen
129
