66
trưng của môn học, không biến bài học Sinh học thành bài học giáo dục hướng nghiệp; Các kiến thức ĐHNN khai thác từ trong nội dung bài học, có quan hệ chặt chẽ với các nội dung học tập có sẵn trong bài học, bám sát theo yêu cầu cần đạt của nội dung môn học. 2.1.2. Đảm bảo tính hệ thống Trong môi trường xã hội, mỗi cá nhân không tồn tại một cách độc lập, mà luôn tồn tại trong một hệ thống có tác động qua lại. Khi dạy học ĐHNN qua môn Sinh học 10, việc hiểu biết, quyết định lựa chọn hướng học, chọn nghề của HS không chỉ phụ thuộc vào chính HS, mà chịu sự ảnh hưởng/tác động qua lại mạnh mẽ của các yếu tố khách quan như gia đình, ý kiến của bạn bè, trào lưu của xã hội, giới tính, phong tục tập quán ở địa phương (Eccles, 2009),… Vì vậy, khi thiết kế hoạt động dạy học cho HS trong môn Sinh học 10, GV cần xác định những tác động đang xảy ra, nhất là những tác động ảnh hưởng trực tiếp đến việc chọn nghề của HS cũng như những hệ quả mà những tác động ấy mang lại. Từ đó, đưa ra cách thức tổ chức hoạt động dạy học ĐHNN phù hợp để HS nhận thức được ý nghĩa của việc hướng nghiệp, thúc đẩy sự tích cực tham gia của HS để việc tìm hiểu bản thân, tìm hiểu nghề nghiệp, tăng hiệu quả và hứng thú của HS. Từ việc xác định cấu trúc năng lực ĐHNN ở chương 1, chúng tôi nhận thấy rằng việc tổ chức ĐHNN nhằm giải quyết các bước, các kĩ năng: 1. Tìm hiểu bản thân; 2. Tìm hiểu thế giới nghề nghiệp; và 3. Lập kế hoạch hướng nghiệp. Các bước này có quan hệ mật thiết với nhau, kết quả thực hiện bước trước là cơ sở để thực hiện bước sau. Đồng thời, kết quả nhận được ở bước sau có thể giúp HS đánh giá lại kết quả thực hiện bước đã thực hiện trước đó để có sự bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp. Ví dụ, khi thực hiện lập kế hoạch hướng nghiệp (bước 3), HS lại nhận thấy mình chưa hiểu rõ về thị trường tuyển dụng lao động (bước 2) hoặc nhận ra mình đánh giá được mặt mạnh, ưu thế của bản thân (bước 1). Vì vậy, HS có thể quay trở lại thực hiện bước 2 hoặc bước 1 trước khi hoàn tất bước 3. Vì vậy, giáo dục ĐHNN là một quá trình lâu dài, diễn ra ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời và nên bắt đầu định hướng từ khi các em còn nhỏ. Đến giai đoạn ĐHNN trong chương trình GDPT (lớp 10, 11, 12), là giai đoạn quan trọng để xác định lựa chọn nghề nghiệp, HS cần rà soát lại, tìm hiểu thêm, bổ sung 3 bước ở trên và hoàn thành kế hoạch nghề nghiệp của mình.
