m Thema
Design met
archetypes Industrieel design moet herkenbaar zijn. Als de vormgeving van een product te veel afwijkt van het beeld dat de consument ervan heeft, dreigt het onopgemerkt en dus onverkocht te blijven. We hebben archetypes in ons hoofd en die veranderen slechts langzaam van uiterlijk.
D
e introductie van de radio was geen
was een muziekinstrument, een nieuw archetype
bediend schuifdak. Ook de carrosserie was volledig
vanzelfsprekendheid, stelt de Italiaanse
creëren zou een hele generatie duren.
aerodynamisch, toen al. Het was 1941, de oorlog stond voor de deur en daarmee de overschakeling
filosoof Gillio Dorfles in zijn klassiek
Thunderbolt
naar legervoertuigen. De productontwikkeling van
Industrieel Design. De radio bracht muziek in de
Bedrijven kunnen dit proces versnellen door
personenwagens ging enkele jaren op slot en
huiskamer, maar dat gebeurde tot nog toe vooral
limited editions op de markt te brengen. In onze
na de oorlog herstartte ze op een licht gewijzigd
door de piano of de vleugelpiano. De piano was
sector kennen we deze praktijk van onder meer
parcours. Historici hebben zich afgevraagd of de
in essentie een houten kast en dus werden de
SMEG, Brabantia en Fissler. De luxe uitvoeringen
evolutie van het automobieldesign anders was
eerste radiotoestellen daarop gemodelleerd. Tot in
van de koelkast, de Bo touch bin en bepaalde
verlopen, mocht Chrysler hebben verder gewerkt
de jaren vijftig had men een echt radiomeubel in
pannen trokken veel media-aandacht en
op de Thunderbolt. Betaalbaar was hij overigens
de huiskamer staan. “Voorzien van een façade met
verkochten goed aan een groep voorlopers. De
allerminst, hij ging van de hand voor ruim
knoppen en vaak ook zuiltjes , heel pompeus en
voorbeeldfunctie werkte uitstekend om het design
achtduizend dollar, destijds het jaarsalaris van een
in neogotische stijl. Pas aan het eind van de oorlog
van de ‘echte’ producten sneller geaccepteerd te
man uit de middenklasse. Het maakte niet uit.
kwam daarin verandering, vanuit Italië. De radio’s
krijgen bij het grote publiek. Het principe stamt
Chrysler liet er toch amper vijf van de band lopen.
werden eerst aerodynamischer en daarna steeds
overigens uit de automobielindustrie. Chrysler was
kleiner en zelfs draagbaar. In dat aerodynamische
een van de eerste merken die met de Thunderbolt
geworden werk Introductie tot het
imiteerden ze dan weer de koelkasten.”
Oude en nieuwe Oude archetypes liggen aan de basis, nieuwe archetypes worden gevormd. We herkennen
Andere associatie
inmiddels allemaal een keukenmachine al van
Het was, met andere woorden, vanuit een
verre, en als hij rood is roepen we Kitchenaid.
functioneel oogpunt helemaal niet nodig de
Ongetwijfeld zijn er tal van functionele redenen
buizenradio in een plomp radiomeubel onder te
waarom de machine er uitziet zoals ze is, maar
brengen. Het had – toen al – een stuk kleiner
niet uitsluitend. Designers kijken naar elkaar en
gekund, maar dan had de consument een
houden rekening met het beeld dat de consument
andere associatie gemaakt. Hij zou niet bereid
zich gevormd heeft. En als het er eenmaal is, is
zijn geweest zoveel geld uit te geven voor een
een zeer vooruitlopend model auto lanceerde:
het concept taai. Kijk maar naar het radiomeubel.
toestel en hij zou er letterlijk en figuurlijk overheen
met onder meer koplampen die verborgen waren,
Bij oma staat er vast nog wel een in de kamer, die
hebben gekeken. Het oorspronkelijke archetype
elektrisch bediende ramen en een elektrisch
het nog doet ook.
18
- 1 - 2021
