Overijssel Bouwt en Ontwikkelt 2023

Overijssel BOUWT en ONTWIKKE LT 2023

COLOFON

Overijssel Bouwt en Ontwikkelt is een uitgave van RondOm Vandaag

nl

Uitgever

RondOm Vandaag Holding bv Morra 2 - 40

9204 KH Drachten 0512 - 726 900

Ronald Jousma 06 - 54 723 873 www.rondomvandaag.nl

Bladmanagement

Bouke Niggendijker 06 -18 760 711

Redactie

Richard Bender

Anita Dunnewijk

Johan Koning

Edmee Jongkind

Erik Riemens

Fotografie

Walter Frisart FOTOwerk

Vormgeving

Dana Elmendorp

Foto voorpagina

Theo van Leur

Foto credits colofon

Deventer Hofrijk Wonen - Nijhuis Bouw

Commercie

Bouke Niggendijker 06 -18 760 711 bouke@rondomvandaag.nl

Drukwerk

Scholma Print & Media

Nabestellingen/lezersservice

Losse nummers zijn te bestellen via verkoop@rondomvandaag.nl

Disclaimer

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Typ- en/of zetfouten voorbehouden. De uitgever kan niet instaan voor de juistheid of volledigheid van artikelen, RondOm Vandaag aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid, van welke aard dan ook, voor schade als gevolg van informatie uit deze uitgave.

in deze uitgave

Overijssel BOUWT en ONTWIKKELT

10-13

WETHOUDER HENGELO GERARD GERRITSEN “WE MOGEN BEST EENS WAT TROTSER ZIJN OP DEZE REGIO”

34-37

JANSSEN DE JONG PROJECTONTWIKKELING “BETAALBAAR WONEN ÉN CIRCULAIR BOUWEN ALS SPEERPUNT”

46-49

NOTARISKANTOREN DURETTRIP EN VECHTSTEDE “WE ONDERSCHEIDEN ONS IN EEN HOOG KENNISNIVEAU”

22-25

RABOBANK SMARTBUILDS

“ SAMENWERKEN

OM HUIZENCRISIS TE VERHELPEN”

42-45

PLEGT-VOS “BIJ BOUWBEDRIJF PLEGT-VOS

DRAAIT ALLES OM SAMENWERKEN EN KWALITEIT”

70-73

WETHOUDER HARDENBERG MARTIJN BREUKELMAN

“HARDENBERG SUCCESVOL MET DECENTRALE BOUWSTRATEGIE”

74-77

VECHTDAL WONEN “SAMENWERKING IS SLEUTEL BIJ REALISEREN WOONOPGAVE”

VERDER IN DIT NUMMER: GEDEPUTEERDE MONIQUE VAN HAAF: “BOUWEN AAN OVERIJSSEL IS PRACHTIGE, MOOIE OPGAVE VOOR ONZE PROVINCIE” 6 | HENGELO HART VAN ZUID - SANNE ELFERDINK EN JOOP NIJENHUIS: “HENGELO BOUWT AAN EEN NIEUWE TOEKOMST” 14 | DURA VERMEER - KOERT TERHÜRNE EN TINE-LOES HEMMES: “DIT IS DE PERIODE WAARIN WE ALS BOUWBRANCHE DE OMMEZWAAI MAKEN” 18 | NIJHUIS BOUW - MARK BROEKHUIJSEN, WOUT HAASJES EN ARNO KATTENPOEL OUDE HEERINK: “VOOR IEDEREEN EEN GOEDE WONING BESCHIKBAAR HEBBEN” 26 | PLATFORM STEDELIJKE ONTWIKKELING ENSCHEDE (PSOE) - JEROEN DIEPEMAAT EN WILMA VAN INGEN: "OPEN EN TRANSPARANT” 30 | MEIJBURG - ARJAN NIEBORG, NICK GRIEVING EN PAUL ZIJLSTRA: “KWALITEIT EN INTEGRITEIT ZORGEN VOOR LANGDURIGE KLANTRELATIES” 38 | SLOKKER VASTGOED - JAN WATZE ZIJFFERS EN JEROEN LAARMAN: “ALS WE EENMAAL WETEN

WAT WE WILLEN, DAN GÁÁN WE ERVOOR” 50 | TALA - IEKE SELEN EN VICTOR DE BEUS: “BIJ TALA IS VOLLEDIG DUURZAAM BOUWEN DE STANDAARD” 54 |

FAMILIEBEDRIJF MATEBOER - MARTIJN ROOSIEN EN ROLAND DE WIT: “DAADKRACHT DOOR AANDACHT” 58 | KIENHUISHOVING - HERBERT PASVEER, PIETER SCHUT

EN ROBERT DE VRIES: “WALK THE EXTRA MILE VOOR ELKE KLANT” 62 | TER STEEGE BOUW EN VASTGOED - PETER BOLINK EN ERWIN TIJHOF: “MET RESPECT KIJKEN

NAAR HET OUDE ÉN HET NIEUWE OMARMEN” 66 | VAN DER STEEG - ANNE EN BEREND JAN VAN DER STEEG: “ONZEKERE TIJDEN, ROTSVAST VERTROUWEN” 78 |

DE GROOT VROOMSHOOP - WIM STURRIS: “AL BIJNA 100 JAAR BOUWEN AAN DE TOEKOMST” 82 | URBAN INNOVATORS - DANIËL OOSTENBRINK: “ZWOLLE BEZIG AAN

ONGEKENDE ONTWIKKELSPRONG” 86 | SMEETS BOUWMANAGEMENT EN ADVIES - RENÉ GRUMMEL EN ERIK POSTHUMUS : “SMEETS: BETROKKEN BIJDRAGEN AAN

INNOVATIES EN KENNIS DELEN” 88 | PLATFORM WONEN DEVENTER - ANDRÉ TEN VERGERT: “RELATIE OVERHEID EN MARKT OPTIMALISEREN” 90 |

GEDEPUTEERDE MONIQUE VAN HAAF

“Bouwen aan Overijssel is prachtige, mooie opgave voor onze provincie”

Monique van Haaf zit sinds 2015 in de Gedeputeerde Staten van Overijssel. Haar huidige portefeuille omvat Wonen, Ruimte & Retail. Haar visie daarbij is dat de overheid er is om mensen en bedrijven de ruimte te geven. En daar handelt zo ook zoveel mogelijk naar.

Voorgeschiedenis

VVD-bestuurslid Van Haaf, woonachtig in Deventer, zit nu voor haar tweede en tevens laatste periode als bestuurder voor het College van Gedeputeerde Staten Provincie Overijssel. “Ik vind het heel leuk en gaaf om gedeputeerde te zijn, maar twee perioden vind ik voor mijzelf genoeg. En het dient ook de provincie als er regelmatig nieuw elan in de Provinciale Staten komt.”

Voordat Van Haaf bijna acht jaar geleden toetrad tot de Gedeputeerde Staten werkte ze onder meer voor ProRail. Ook daar koos ze bewust voor relatief korte dienstverbanden per functie. “Zo blijft het bedrijf waarvoor je werkt en ikzelf ook dynamisch. Wat ik hierna ga doen, weet ik nog niet, maar ik laat het rustig op me afkomen.”

Coalitieakkoord 2019 - 2023

Voordat Van Haaf afzwaait, is er echter nog genoeg te doen op het gebied van Wonen, Ruimte en Retail. Denk aan de ontwikkeling van uitbreidingslocaties die door Den Haag zijn aangewezen, zoals de Reeve bij Kampen waar 3600 woningen verrijzen. Maar ook aan de samenwerking met de diverse Overijsselse gemeenten en regio’s waaronder Zwolle, Salland en Twente. Eén van de belangrijkste gezamenlijke opgaves ligt in het dossier Wonen. De doelstellingen daarvoor zijn duidelijk weergegeven in het coalitieakkoord 2019-2023 dat aan het begin van deze ambtsperiode gesloten is en moet nu in de stedelijke gebieden, uitbreidingslocaties en

Overijsselse regio’s worden uitgerold.

Op hoofdlijnen omvat het coalitieakkoord zeven hoofdopgaven voor Overijssel: een krachtige economie, goede mobiliteit, voorbereid zijn op klimatologisch extremen (hitte, droogte, wateroverlast), een vitaal landelijk gebied, Samen leven in Overijssel, aantrekkelijk wonen en de energietransitie. Samengevat: de bouwstenen van Overijssel. Van Haaf: “Dat waren dan ook mijn hoofdopgaven voor deze tweede ambtstermijn. Voor alle onderdelen geldt dat er veel veranderd is, dat er veel uitdagingen overwonnen moesten worden en dat er nog steeds een wereld te winnen valt. Denk aan circulariteit, maar ook aan kansen voor de lokale vastgoedmarkt.”

“Als het gaat om de portefeuille Wonen, Ruimte & Retail en Wonen, dan heeft daar in de afgelopen jaren misschien wel de grootste verandering plaatsgevonden. Van deprogrammeren naar het niet meer aankunnen van de vraag. We hebben daar als bestuurders geprobeerd zo snel mogelijk in mee te schakelen. Dat begon met opruimen van oude plannen en het opstellen van nieuwe plannen die aan de behoeften van nu voldoen. Dat schepte al veel duidelijkheid.”

Woonkeuken, woonagenda en woondeal

Het een en ander heeft ervoor gezorgd dat er een Woonagenda Overijssel is opgesteld. Van Haaf: “Samen met de marktpartijen in ons netwerk is er een ‘Woonkeuken’ opgesteld waarin we het menu hebben opgesteld aan de hand van de vraag vanuit de markt. Dit hebben we samen met de woningbouwcorporaties, BZK, onderwijs, makelaars en de beheerders van de nutsvoorzieningen samengesteld waardoor de ingrediënten voor de Woonkeuken uit de volle breedte van de sector zijn geselecteerd.”

belangrijk om al die betaalbare woningen te realiseren die in de woningbouwopgave zijn opgenomen.”

Dat lijkt misschien logisch, maar Van Haaf benadruk dat het bijzonder is dat er nauwelijks sprake is van tegenstrijdige belangen. “Ik vind het normaal dat de marktpartijen een gezonde boterham willen verdienen en ik vind het ook terecht dat de overheid naar het algemeen belang kijkt en de ruimtelijke kwaliteit verdedigt. Al die belangen zijn verdedigbaar en komen samen als je met elkaar in gesprek gaat en die belangen eerlijk met elkaar deelt.”

De Woonagenda is opgesplitst in twee bestuurlijke afspraken: eentje voor Overijssel-West en eentje voor Twente. “In december hebben we samen met minister De Jonge deze regionale woondeals ondertekend. Overijssel is daarmee de eerste regio in Nederland die dat heeft gedaan. Dat is natuurlijk heel mooi, maar het is alleen maar papier. Daarmee bouw je geen woningen. Het echte werk begint nu.”

Samen bouwen

Het commitment dat in de woondeal is aangegaan door de ruim 1100 partijen die in het Overijsselse bestuurlijke netwerk zitten, is volgens Van Haaf het meest waardevolle. “De samenwerking tussen de markt en overheid is heel

“En daarin zijn we in Overijssel goed geslaagd waardoor wij ook deze woondeals hebben kunnen ondertekenen. Natuurlijk zijn er nog voldoende vraagstukken zoals stikstof, personeel en beschikbaarheid bouwmaterialen. Die zijn door dit stukje papier natuurlijk niet opgelost, maar alle partijen hebben wel aangegeven zich hier gezamenlijk maximaal voor in te willen zetten. En daarmee geeft iedereen op zijn of haar manier invulling aan deze uitdagende, maar prachtige mooie opgave voor een gezonde, gevarieerde, toekomstbestendige en duurzame woon- en werkomgeving in Overijssel.”

Integrale aanpak

Samenwerken gebeurt ook in het college en met de gemeentelijke besturen in Overijssel. Ook daar wordt er meer dan eens gekozen voor een integrale aanpak. Zo werkt Van Haaf veel samen met Gedeputeerde Bert Boerman als het gaat om mobiliteit. “Die integrale aanpak is de sleutel voor het succes dat we in Overijssel hebben met onze Overijsselse aanpak. Want als je een woonwijk wilt aanleggen, dan is een goede ontsluiting onontbeerlijk en wonen aan het water is natuurlijk mooi, maar het moet wel allemaal klimaatbestendig zijn. En waar mensen wonen, willen ze ook werken, dus de vestiging van nieuwe bedrijven hangt weer samen met een krachtige economie. Het haakt allemaal aan elkaar en dat is ook het mooie aan op deze manier samenwerken en samen Bouwen aan Overijssel.”

“Wonen heeft de grootste verandering ondergaan”

“Met minister De Jonge als eerste in Nederland de woondeal ondertekend”

“Gezonde, gevarieerde en duurzame woonen werkomgeving”

GERARD GERRITS WETHOUDER HENGELO

“We mogen best eens wat trotser zijn op deze regio”

De stad Hengelo is volop in ontwikkeling en vindt zichzelf opnieuw uit. Om toekomstige demografische ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden, is groei van het aantal inwoners echter noodzakelijk. Wethouder Gerard Gerrits is er duidelijk over: “Om de voorzieningen in de stad te behouden, moeten we groeien naar 100.000 inwoners.”

Gerard Gerrits is bezig met zijn tweede termijn als wethouder in Hengelo. Hij heeft onder meer ruimtelijke ordening, wonen en economische zaken in zijn portefeuille. Gerrits is geboren en getogen in Dedemsvaart, maar hij woont alweer heel wat jaren in Hengelo. Met veel plezier, want Hengelo is volgens de wethouder een mooie stad om in te wonen. “Het is niet te groot of te klein. In Hengelo kun je goed wonen, leven, verblijven en recreëren. Het is ook een stad met een duidelijke regiofunctie. Hengelo is het centrum van Twente, een kruispunt van mobiliteit. Alle soorten verkeer en vervoer komen hier bij elkaar: de snelwegen A1 en A35, de spoorlijnen en het Twentekanaal. Wist je dat Hengelo met bijna 51.000 arbeidsplaatsen en ruim 8000 bedrijven binnen de gemeentegrenzen één van de grootste werkgevers in de regio is? En we beschikken over het grootste bedrijventerrein van Overijssel. Alle voorzieningen zijn hier en in onze buurgemeente Enschede aanwezig: een universiteit, een hogeschool, het ROC, een atletiekstadion, kunstijsbaan en een vijftig meter zwembad. Verder zijn er diverse voorzieningen op het gebied van kunst en cultuur. En dat alles op fietsafstand. Dat is de kracht van deze regio en daar mogen we best eens wat trotser op zijn.”

Ambitie om te groeien

Maar om al die voorzieningen in stand te

houden, is aanwas van met name jonge mensen nodig. “Slechts een kwart van de UT-afgestudeerden blijft in Twente. Driekwart vertrekt na het afronden van de studie uit deze regio. Ze zoeken de stedelijke dynamiek die wij momenteel nog onvoldoende kunnen bieden. Als we niets doen, hebben we in Twente over een aantal jaren meer vergrijzing dan gemiddeld in de rest van Nederland. Het vasthouden en aantrekken van talenten is dé belangrijke opgave. Kijken we naar Hengelo, dan is volgens de prognoses de vergrijzing in het jaar 2050 toegenomen met bijna zesduizend inwoners. De groep inwoners van 65 jaar en ouder is spoedig groter dan de groep in de leeftijd van 20 tot en met 64 jaar. Die laatste groep wordt de komende tien jaar snel kleiner, terwijl we die mensen hard nodig hebben. Het draait allemaal om de kwaliteit van leven. Daarom wil Hengelo een schaalsprong maken en groeien van de huidige 81.000 inwoners naar 100.000 in 2040. Dat is onze ambitie, maar dat aantal is niet in beton gegoten. Het is ook goed als het er vijfduizend meer of minder worden.”

Doorbouwen is het motto

Die mensen moeten natuurlijk wel ergens wonen. En de woningnood in Hengelo is al best hoog. Daarom moet er flink gebouwd worden, maar de laatste tijd doemen er wel enkele problemen op. “Dan hebben we het over de hoge inflatie, hoge bouwprijzen

en vooral de onzekerheid over de regelgeving vanuit Den Haag. We verwachten dan ook een korte dip in het aantal woningen dat wordt gebouwd.” Vooralsnog gaat de bouw echter onverminderd door. Het nieuwe stadsdeel Hart van Zuid wordt een plek vol dynamiek. Gemeente Hengelo bouwt hier samen met ontwikkelaars aan een nieuwe toekomst op historische grond. De komende jaren verrijzen hier zo’n 1500 woningen. Daarnaast biedt Hart van Zuid ruimte voor werken, leren én ontmoeten in het hart van de stad. Aan de andere kant van het station, in de binnenstad, worden leegstaande winkelpanden getransformeerd tot woningen. In totaal wil Hengelo de komende tien jaar 3000 tot 4500 woningen bouwen. Een groot deel daarvan is al in voorbereiding.

Bestaand groen als uitgangspunt

“We kiezen voor bouw in binnenstedelijke gebieden. Zo zijn we op de voormalige sportvelden van voetbalclub ATC’65 aan de Sportlaan Driene bezig met het plaatsen van tweehonderd tijdelijke woonunits. Later worden in dat gebied (Campus Driene red.) 300 tot 400 woningen gebouwd. Dat zijn vooral betaalbare en middeldure koopwoningen en minimaal 25 procent sociale huurwoningen. Het mooie aan Campus Driene is dat we op een andere manier met de groene infrastructuur omgaan. Voorheen zou zo’n terrein eerst leeg worden gemaakt om het vervolgens opnieuw in te richten met bebouwing en groen. In Campus Driene hebben we het bestaande groen en de houtwallen juist als uitgangspunt genomen. Daar omheen worden de woningen gesitueerd. Kortgezegd, bij een ontwikkeling uitgaan van de kwaliteiten van het gebied.”

Yes SHE can!

SHE is de naam van de nieuwste ontwikkeling. De slogan die

eraan verbonden is, luidt: Yes SHE can, naar de beroemde uitspraak van de voormalige Amerikaanse president Barack Obama. “SHE staat voor Spoorzone Hengelo-Enschede”, legt Gerrits uit. “Het gaat om een gebied met drie knooppunten: station Hengelo, station Kennispark nabij de Universiteit Twente en station Enschede. SHE is de verbindende factor tussen de steden Enschede en Hengelo. Het is geen project met alleen maar fysieke activiteiten. Het gaat juist om de samenwerking en het verbinden van de bestaande kwaliteiten zoals het groene landschap en de ontspanning met de stedelijke dynamiek, toptechnologie en mobiliteit. Het is een gebied met veel potentie, maar dat wordt nog te weinig aangeboord en uitgedragen. Met SHE kunnen we Twente profileren als een sterk merk en groene technologische topregio. Een aantrekkelijke regio om te wonen, werken en recreëren. Dat trekt ook jong talent aan.”

Gedifferentieerde wijken

Opvallend is dat bij huidige en toekomstige bouwprojecten de nadruk ligt op woningen voor jonge mensen. “We leggen de nadruk op het aantrekken en behouden van talent, maar dat betekent niet dat we senioren de stad uit willen jagen”, nuanceert Gerrits. “Net zoals voor de jongeren moeten er woningen voor ouderen bij komen. Dat kan echter ook door transformatie van bestaande woningen. Wij willen gedifferentieerde wijken met een mix van doelgroepen. In Campus Driene komen bijvoorbeeld ook woningen met zorgvoorzieningen voor ouderen. En in Hart van Zuid bouwen we weliswaar voor een doelgroep die houdt van het stedelijk leven, maar daar zit geen leeftijdsgrens aan. Ook vijftigplussers die houden van reuring, geen grote woning hoeven en graag dicht bij het station willen wonen, kunnen prima in Hart van Zuid terecht.”

Binnenstad Hengelo

HENGELO HART VAN ZUID

SANNE ELFERDINK EN JOOP NIJENHUIS

“Hengelo bouwt aan een nieuwe toekomst”

Hengelo timmert letterlijk en figuurlijk aan de weg. De bouwactiviteiten concentreren zich momenteel in het nieuwe stadsdeel Hart van Zuid waar de komende jaren zo’n 1500 woningen worden gebouwd en de binnenstad waar ook zo’n 1000 woningen worden gerealiseerd. Hier worden steeds meer deelprojecten van de compacte, vitale en toekomstbestendige binnenstad opgeleverd.

De Hengelose binnenstad was jarenlang een zorgenkindje. De grijze bestrating, het weinige groen en de hoge leegstand zorgden ervoor dat veel inwoners de binnenstad als ongezellig en onprettig beleefden. Als gevolg van de economische crisis die in 2007 begon en tien jaar duurde, liep het aantal bezoekers aan de binnenstad terug en moesten steeds meer winkels de deuren sluiten. Ook het consumentengedrag veranderde: mensen gingen meer online winkelen.

In Hengelo spelen daarnaast nog een aantal specifieke problemen. Zo is de binnenstad vrij uitgestrekt, waardoor de winkels verspreid over het centrum liggen. Als winkels sluiten, zorgt dat voor lege plekken en daardoor is de kwaliteit van de binnenstad achteruitgegaan. Bovendien beschikt Hengelo over prima functionerende winkelcentra in de wijken waar de inwoners graag hun boodschappen doen. Ook de nabije ligging van het grotere Enschede zorgt ervoor dat grote ketens eerder de keuze maken voor Enschede en niet voor Hengelo.

Vitale binnenstad met Hengeloos karakter

Om het tij te keren, moest er iets gebeuren. In de loop der jaren werden er veel plannen gemaakt, maar die kwamen om diverse redenen niet tot uitvoering. Dat veranderde echter in 2017 toen de gemeente en de binnenstadspartners (Stichting Centrummanagement Hengelo, Hengelo Promotie en KHN Hengelo, red.) samen een Integraal actieplan vitale binnenstad 2017-2022 opstelden en het college van B&W daar ook daadwerkelijk geld voor reserveerde. In 2018 werd

dat door het nieuwe college verder versterkt met aanvullende middelen. Het plan bevatte een duidelijke visie en concrete voorstellen om de binnenstad toekomstbestendig te maken en een Hengeloos karakter te geven. De binnenstad moest compacter, duurzamer, mooier, groener en gezelliger worden. Toen de herinrichting van de Enschedesestraat, Langestraat en het Burgemeester Jansenplein was afgerond, werd zichtbaar wat daarmee wordt bedoeld. De grauwe, grijze bestrating is vervangen door warmrode klinkers in combinatie met goten en straatmeubilair van cortenstaal. Dat laatste is een verwijzing naar het industriële verleden van Hengelo. Ook is er meer groen in het straatbeeld gekomen. Dat zorgt direct voor een sfeervolle uitstraling.

Marktplein is blikvanger

De vernieuwing van de binnenstad begon in 2018. “We waren erg ambitieus met dat eerste actieplan, maar het is nu bijna klaar”, vertelt Joop Nijenhuis, programmamanager Binnenstad. “Op 16 april is de feestelijke opening van het nieuwe marktplein. Dat is de blikvanger van de vernieuwde binnenstad. Winkelcentrum Lambertuspassage is onlangs gesloopt, zodat de mooie Lambertusbasiliek weer vrij staat. Deze maand beginnen we met de aanleg van de kerktuin en de herinrichting van parkeerterrein De Wetstraat. Dat zal ongeveer een jaar duren en dan zijn alle maatregelen uit het eerste actieplan uitgevoerd. Inmiddels ligt er een geactualiseerd actieplan voor de periode 2022-2026. We gaan verder op de ingeslagen weg naar een compacte en vitale binnenstad en daarbij leggen we nog meer nadruk op het versterken van de woonfunctie. Er zijn in de afgelopen jaren

Metropool en industrieplein HvZ Foto: Done.by Tjeerd Derkink Binnenstad Hengelo

al meer dan 200 woningen toegevoegd aan de binnenstad en dat worden er nog zo’n 1000 meer.”

Minder leegstand

Een groot deelproject waar in deze periode mee wordt begonnen, is de ontwikkeling van Lange Wemen. Het oude winkelcentrum Thiemsbrug wordt gesloopt en vervangen door een nieuwe woonbuurt, een nieuw kleinschaliger winkelcentrum met appartementen, een horecaplein en ondergrondse parkeergarage. Al met al een ontwikkeling waar circa 110 miljoen euro mee is gemoeid. Daarnaast is een belangrijk doel dat de leegstand in de binnenstad fors wordt teruggebracht. In 2017 stond ruim 23 procent van de panden in de binnenstad leeg, in 2026 moet dat zijn gereduceerd tot zo’n 15 procent. “Dat hopen we te bereiken door het centrum aantrekkelijk te maken voor bezoekers en ondernemers én

door het totale winkeloppervlak te verminderen. Leegstaande winkelpanden krijgen een andere functie. Het is een uitdaging, maar op termijn moet een leegstandspercentage onder de 10 procent haalbaar zijn. De integrale aanpak in nauwe samenwerking met alle binnenstadspartners werpt zijn vruchten af. De waardering voor de binnenstad onder inwoners stijgt. Er vestigen zich steeds meer nieuwe winkels en we realiseren meer mogelijkheden om te wonen in de binnenstad”, aldus Nijenhuis.

Hart van Zuid: nieuwe wijk op sporen van rijk industrieel verleden

Binnenstad Hengelo

Het vernieuwde marktplein

Vereeniging HvZ Foto: Done.by Tjeerd Derkink

Ten zuiden van de binnenstad wordt hard gewerkt aan de realisatie van het nieuwe stadsdeel Hart van Zuid. “Met een oppervlakte van 50 hectare is dit het grootste gebiedsontwikkelingsproject in Hengelo en een van de meest omvangrijke stedelijke transformatiegebieden in Nederland”, zegt Sanne Elferdink, programmamanager Hart van Zuid. “We bouwen aan een nieuwe toekomst op de sporen van een rijk industrieel verleden. Hart van Zuid biedt volop ruimte aan wonen, werken, leren én ontmoeten.”

Van industriegebied naar een levendige en unieke wijk

Het gebied waarin de nieuwe stadswijk verrijst, grofweg aangeduid als het gebied tussen het Centraal Station en het Twentekanaal, was vroeger een gesloten industrieterrein. Hier stonden de fabrieken van pioniers als Stork en Hazemeijer. Het industrieel erfgoed geeft het gebied een uniek karakter. Bijzonder is dat delen van de oorspronkelijke gebouwen worden geïntegreerd in de nieuwbouw. Een mooi voorbeeld is het ROC van Twente. In de voormalige gieterij van Stork werden ooit stalen onderdelen gegoten. Later werden er grote machines gerepareerd. De gieterij is als gemeentelijk monument blijven staan en vormt de hal van het ROCgebouw. Daarmee is de historie nu nog steeds zichtbaar en voelbaar.

In 2003 ging de eerste schop in de grond en sindsdien zijn diverse deelprojecten in Hart van Zuid gerealiseerd. Zo is het Industrieplein naast het station heringericht met onder meer een skatebaan en veel groen, direct naast het vernieuwde Centraal Station is poppodium Metropool gerealiseerd, er is een nieuw winkelcentrum met loftwoningen erboven gebouwd, in de oude fabriekshal van het Hazemeijercomplex is nu een techniekmuseum, kunstenschool en kunstpodium gevestigd en het karakteristieke Vereenigingsgebouw van Stork werd omgebouwd tot een prachtig grand café en boetiekhotel. De nieuwe Boekelosebrug en Laan Hart van Zuid zorgen voor een snelle verbinding tussen de snelweg en Hart van Zuid/het centrum van Hengelo. Op dit moment

worden eengezinswoningen en appartementen in deelgebied

De Smelterij gebouwd en de komende jaren wordt volop verder gebouwd.

Anders dan bestaande wijken

Hart van Zuid wordt een wijk voor mensen die graag in het hart van de stad willen wonen, maar nét even iets anders zoeken. Eigentijds, bewust en een tikkeltje eigenzinnig zijn de kernwoorden. Elferdink: “Het wordt echt anders dan de andere wijken die we in Hengelo hebben. In die wijken staat de woonfunctie centraal, in Hart van Zuid willen we meer stedelijke reuring. Hier is sprake van een menging van de verschillende functies, zoals: wonen, werken, leren en ontmoeten. De bouwdichtheid is ook anders. De Hengelose wijken zijn over het algemeen ruim opgezet. In Hart van Zuid gaan we richting het station in hogere dichtheden en grotere massa’s bouwen. De gebouwen worden hoger dan we gewend zijn in Hengelo. Daarmee trek je ook een andere doelgroep, dat is belangrijk voor het binden en boeien van het talent in onze regio.”

2e stelplaats. Foto: met dank aan Museum Hengelo

Stork Foto: met dank aan Museum Hengelo

Binnenstad Hengelo

DURA VERMEER

KOERT TERHÜRNE EN TINE-LOES HEMMES

“Dit is de periode waarin we als bouwbranche de ommezwaai maken”

Dura Vermeer is al jaren een begrip in de bouwwereld. Niet alleen in Overijssel, maar in heel Nederland heeft het bedrijf naam gemaakt. Door continu te vernieuwen, innovaties te omarmen en de beweging in de markt te volgen kan Dura Vermeer haar positie behouden. Volgens Koert Terhürne, directievoorzitter Dura Vermeer Bouw Hengelo draait het vooral om het ‘begrijpen van de vraag’.

Terhürne begon 27 jaar geleden als stagiair bij de ontwikkelende bouwer uit Twente, vervolgens ging hij aan de slag als werkvoorbereider, projectleider en sinds 2007 als directielid waarvan hij nu vijf jaar de voorzitter is. In die tijd maakte hij de bouwcrisis van dichtbij mee en zag ook hoe de opleving van de afgelopen tien jaar uitmondde in de huidige marktsituatie. “Ik begon in de bouwkeet en dat is natuurlijk heel anders dan de functie die ik nu bekleed. Maar ik heb vanaf het moment dat ik hier stageliep tot aan mijn tijd als directievoorzitter enorm veel ontwikkeling gezien op het gebied van digitalisering en innovatie. Een ander belangrijk verschil is dat de tijd van nu vraagt om andere dingen dan tien of vijftien jaar geleden. Onze focus is verschoven van het voorzien van de vraag naar het begrijpen van de vraag achter de vraag.“

Terhürne geeft aan dat een bedrijf als Dura Vermeer zich voortdurend moet kunnen aanpassen. Op dit moment doet het Overijsselse bedrijf dat op basis van markgericht denken. In 2009 werd er zelfs een speciale afdeling voor opgezet: Klant en Markt. Terhürne: “Dura Vermeer is een grote

“We zijn zo wendbaar als een klein bedrijf”

Woonzorglocatie voor InteraktContour in Enschede

Modulaire huurappartementen van hout

organisatie, maar we zijn zo wendbaar al een klein bedrijf. In 2009 hebben wij als bedrijf bewust het proces omgedraaid door niet vanachter onze bureaus te bedenken hoe mensen willen wonen of werken, maar door de klant te vragen wat ze willen. En doordat wij vanaf het begin al geprobeerd hebben die vragen echt te begrijpen en mensen aan te stellen die hierop antwoorden konden geven, hebben wij altijd kunnen voldoen aan de klant- en marktvraag. Als we nu alleen maar grote vrijstaande woningen zouden gaan bouwen, dan luister je niet naar de klant. Het is niet voor niets dat conceptuele woningbouw nu een heel belangrijk onderdeel is van onze huidige bedrijfsvoering.”

Tine-Loes Hemmes:

Gelijktijdig met het oprichten van de afdeling Klant en Markt werd Tine-Loes Hemmes aangenomen. Hemmes groeide op in de regio Hengelo en heeft altijd een fascinatie gehad voor ‘de bebouwde omgeving’. Vanuit haar studie bouwkunde, met de specialisatie Real Estate Management and Development, heeft ze zich ontwikkeld als allrounder en is ze adjunct-directeur Vastgoedontwikkeling/ Klant en Markt bij Dura Vermeer Bouw Hengelo. “In goede tijden moet je nooit achteroverleunen. We worden juist nu voor uitdagingen gesteld die opgelost moeten worden en daarom houden we ons bezig met innovaties op het gebied van duurzaamheid, klantverwondering, toegang tot huisvesting en innovaties om efficiënter te werken.”

Het Goede Doen

Eén van de belangrijkste pijlers onder het huidige beleid van Dura Vermeer Bouw Hengelo is: ‘Het Goede Doen’. Zo werd onlangs het project Blokje Omhoog opgeleverd. Een innovatief project waarbij betaalbaarheid en snelheid perfect werd gecombineerd met duurzaamheid. Samen met woningcorporatie Domijn werd een houten appartementencomplex gerealiseerd. Maar ook circulair, natuurinclusief en klimaatadaptief (rekening houdend met water, droogte en warmte, red.) bouwen, komen in de huidige

“Nooit tevreden achteroverleunen”

Energieleverend appartementencomplex Lagerhuis in Enschede

Renovatie Jeroen Boschstraat, Hengelo

projecten steeds terug. Dat alles is door Dura Vermeer in een bedrijfsbrede missie gegoten dat ze in Hengelo ‘Het Goede Doen’ noemen. Hemmes legt uit wat dat concreet inhoudt: “Het Goede Doen is de rode draad in alles wat we hier doen en omvat veel meer dan de traditionele bouwmethoden in een nieuw jasje stoppen. Ik zou het enorm mooi vinden als we over een tijdje zeggen: dit was de periode waarin we als bouwsector de ommezwaai gemaakt hebben naar duurzamere bouwmethoden.”

“Het Goede Doen staat voor het maken van plekken waar mensen graag willen zijn en die gebieden mooier achterlaten dan dat we ze aantroffen. Daarbij gaat het om de balans tussen de aarde en de mens, maar ook om balans tussen mensen onderling en gemixte wijken waarbij de verbinding heel belangrijk is. En ook daar vallen veel dingen onder: verbindingen in wijken en gebouwen tot aan de kleinste details waarbij een appartementencomplex voorzien wordt van een praatgang of een collectieve tuin. Wij willen dan ook heel graag zo vroeg mogelijk betrokken worden bij bouwplannen, zodat we ook echt het verschil kunnen maken en het goede kunnen doen.”

CO2-uitstoot op 0

De specifieke kernwerkzaamheden Van Dura Vermeer Bouw Hengelo kunnen worden samengevat in het doorgroeien van de organisatie, het uitdragen van de producten en visie van Dura Vermeer, duurzaamheid en innovatie en het bijdragen aan een mooie, prettige en kwalitatief goede woonomgeving. En dat gaat niet alleen om circulair of biobased bouwen. Met het Net Zero programma legt Dura Vermeer de lat nog veel hoger. Terhürne: “Met het opraken van de grondstoffen zien we een versnelde transitie naar bijvoorbeeld houtbouw. De tekorten en hoge energieprijzen maken dit eigenlijk een enorm uitdagende tijd, maar het zorgt er ook voor dat we nu gaan doen wat de bouw al jaren geleden had moeten doen: de mindset richting een toekomstgerichte verduurzaming. Als sector zetten we daar nu heel snel stappen in. Bij Dura Vermeer doen we dat met Net Zero, waarbij we onze CO2-uitstoot voor 2030 met vijftig procent gaan reduceren en terugbrengen tot nul voor 2050.”

En dat moet gebeuren door maximaal tien procent te compenseren. De rest moet allemaal komen uit het verminderen van onze eigen CO2-uitstoot. Hiervoor is binnen het gehele bedrijf en per werkmaatschappij een nulmeting gedaan in 2022. Terhürne: “Op basis van dat absolute getal –onafhankelijk dus van groei, krimp of aantal projecten - gaan wij nu aan de slag om die doelen te halen. Als eerste stap zijn we ons materiaal en het wagenpark elektrificeren, als tweede door met honderd procent groene energie te (blijven) werken en tot slot door over te stappen op CO2-neutrale

of zelfs CO2-positieve bouwmaterialen. Denk hierbij aan de stap van beton naar houtbouw. Daar hoort dan ook nog een vervolgstap bij; dat alles wat wij als bouwers nalaten ook geen CO2-uitstoot veroorzaakt.”

“Daad bij woord voegen”

Een flinke uitdaging waarbij Dura Vermeer het zichzelf niet makkelijk maakt, maar wel haar nek voor uit wil steken: “We hebben daar met ons volle verstand onze handtekening onder gezet en we gaan er ook vol overtuiging mee van start. Daar lopen we niet voor weg. Sterker nog dat past perfect in de langetermijn bedrijfsvisie van Dura Vermeer. Meebewegen met de markt, innoveren en duurzaamheid uitdragen. We hebben in het verleden aangetoond dat te kunnen door als één van de eerste de markt te vragen wat ze willen, ons aan te passen aan de digitaliseringslagen en door innovaties door te voeren voor een leefbare omgeving. We moeten én willen nu bij alle projecten die we aannemen de daad bij het woord voegen. Niet alleen onze eigen organisatie, maar de hele keten willen we activeren om samen met ons het goede te doen.”

“Gebieden mooier achterlaten dan we ze aantroffen”

Circulaire sociale huurwoningen voor corporatie Welbions in Hengelo

Doeners en waarmakers, ontwikkelaars en bouwers

RABOBANK SMARTBUILDS

JOCHEM ESSINK EN SIPKO BRUINS

“ Samenwerken om huizencrisis te verhelpen”

“Duurzaam wonen in de Achterhoek en Twente. Daar willen we impact maken”, zegt Jochem Essink. Essink is coöperatief directeur van de Rabobank Achterhoek-Twente. “Ik ben in de directie verantwoordelijk voor duurzaam wonen, het is één van de vijf thema’s die de bank koos om zich op te focussen.” Eén van de initiatieven die de bank daartoe neemt: Rabo SmartBuilds. Essink en zijn collega Sipko Bruins (directeur financieel advies) leggen uit.

“Ja, wij zijn een bank. We faciliteren betalingsverkeer en financieringen en noem maar op. Dat zijn onze primaire activiteiten. Maar we zijn ook een coöperatie, we zijn opgericht om een verschil te maken in de maatschappij.”

Die maatschappij is de laatste jaren nogal veranderd. Dat noopte de bank om vijf thema’s te benoemen. Essink: “Het gaat om duurzaam ondernemen, de energietransitie, banking for food, financieel gezond leven en duurzaam wonen.” Voor de bank heeft dat laatste thema, waar we het in Overijssel Bouwt & Ontwikkelt uiteraard over hebben, meerdere elementen. “Het gaat dan deels om de toegang tot de woningmarkt, en deels om verduurzaming van huizen. Dat sluit weer mooi aan op de noodzakelijke stappen die we in Nederland moeten zetten om de energietransitie te realiseren. We moeten immers veel woningen bouwen en we zullen moeten voldoen aan de afspraken die gemaakt zijn in het Klimaatakkoord van Parijs.”

Samenwerken

Bruins en Essink werken vanuit hun twee expertises nauw samen. “Alles wat Jochem bedenkt, moet ik weer invulling aan geven met financiering.”

“Minister De Jonge wil tot 2030 in ieder geval 100.000 woningen per jaar bijbouwen. Dat is een grote en complexe opgave, waarvan de Rabobank heeft gezegd: wij zijn bereid om onze nek uit te steken. Wij gaan in de komende jaren 12.000 Rabo SmartBuilds in Nederland neerzetten. Dat zijn 12.000 woningen in het middenhuursegment, waar

wij de eigenaar van zijn en blijven. Daarvoor maken we gebruik van de flexwetgeving, waardoor we gebruik kunnen maken van grondposities waar op dit moment nog geen woonbestemming op zit.”

Hoe wil de Rabobank dit realiseren? “We zijn in gesprek met verschillende gemeenten – ook in Oost-Nederland – om te kijken of er grondposities zijn waar we die woningen neer kunnen zetten. Wat onze propositie uniek maakt? Er zijn heel veel partijen in Nederland die iets met flexwoningen doen, maar wij hebben als kapitaalkrachtige partij gezegd: we doen dit in het middenhuursegment, dus voor een huurprijs van de sociale huurgrens van € 763,- tot ongeveer € 1.000,-. En in dat segment blijven we ook zitten. Dat garanderen we aan de bewoners.”

Modulaire middenhuurwoningen

Rabobank wil die modulaire middenhuurwoningen ontwikkelen samen met commerciële ontwikkelaars, grondeigenaren, gemeenten en woningcorporaties. “Het sociale domein is voor de woningcorporaties, maar wij willen samen met hen ook voor de middenhuur aan de slag. Al is het niet zo dat we op elk braakliggend terrein in Twente een woning neer kunnen zetten. We werken met een businesscase die minimaal uitgaat van 70 woningen. Dus dan heb je wel een behoorlijke kavel nodig.”

Bruins: “We willen met de verschaffer van de grond afspreken dat we dertig jaar op een locatie kunnen staan. Dat hoeft niet een enkele locatie te zijn, want het gaat immers om flexwoningen. Je kunt ze oppakken en elders weer neerzetten. Het is voor ons ook prima als een gemeente bijvoorbeeld zegt: ‘We hebben hier nu een stuk en daar mag je de eerste vijftien jaar staan en de tweede vijftien jaar wellicht ook, maar het zou ook op een andere locatie kunnen zijn.’ We garanderen de bewoners dat we tegen die tijd een andere locatie hebben gevonden.”

Verschillende typen woningen mogelijk “Daarbij”, vertelt Essink, “kijken we ook naar wat de behoefte is op die plek. Dat doen we samen met de partners. Gaat het om appartementen? Of om rijwoningen? Vrijstaand, wellicht? En als we in het centrum van Hengelo bijvoorbeeld aan hoogbouw moeten denken, dan gaan we flexbouw middels hoogbouw doen.”

“We hebben het daarbij trouwens over woningen die aan dezelfde kwaliteitseisen moeten voldoen als permanente bouw. Ze voldoen dus aan het Bouwbesluit. Het gaat om degelijke woningen, die ook gewoon voor permanente bebouwing door kunnen gaan. De reden dat het om flexwoningen gaat, hangt samen met de procedures die in Nederland noodzakelijk zijn om permanente bewoning of bebouwing mogelijk te maken.”

Bruins: “We hebben gezien dat in de afgelopen jaren de gemiddelde termijn om van eerste plan tot realisatieplan voor nieuwbouwwoningen te komen meestal wel tien jaar duurt. Die tijd hebben we gewoon niet. En de minister zet de druk er wel op, maar toch… Juist daarom kiezen we voor flexbouw.”

Slimme woonfabrieken

Rabo werkt dus ook samen met commerciële bouwbedrijven. “Ook in Twente hebben we natuurlijk mooie slimme woonfabrieken. Die hebben de capaciteit om ons te faciliteren en om die woningen te bouwen. Dus daar ligt het niet aan.”

En de stikstofproblematiek? “Die is in dit geval ook minder groot. We bouwen in de fabriek, werken met prefabelementen. 3D-ontwikkeld én veel biobased gebouwd door gebruik te maken van veelal houtbouw, bijvoorbeeld. Daar mee hebben we een hele ontwikkeling doorgemaakt en dat is natuurlijk prachtig. De woningen voldoen kwalitatief helemaal. Ze voldoen uiteraard aan het Bouwbesluit en doen wat betreft wooncomfort en kwaliteit niet onder aan permanente bouw.”

De twee regionale Rabo-directeuren zijn optimistisch. “We zijn bezig met de voorbereidende gesprekken met gemeenten, met verschillende wethouders. Dat is best een proces, niet even tekenen bij het kruisje. Het vraagt immers om een zorgvuldig proces. Maar het feit dat wij als Rabo-organisatie hier achter staan, is natuurlijk wel een stimulans.”

Hypotheken

En wat als gemeenten geen ruimte hebben voor minimaal 70 woningen? “Dan leggen we met genoegen de connectie met een van onze partners of andere initiatieven in de regio. Dit om ook andere mogelijkheden te onderzoeken. We moeten immers samenwerken om de grote opgave te realiseren.”

NIJHUIS BOUW

MARK BROEKHUIJSEN, WOUT HAASJES EN ARNO KATTENPOEL OUDE HEERINK

“Voor iedereen een goede woning beschikbaar hebben”

Nijhuis Bouw in Rijssen is al jarenlang een begrip in de regio. En daar heeft het familiebedrijf heel veel tijd en energie in gestopt. Niet alleen door het opleveren van prachtige (woning) bouwprojecten, maar ook door betrokken te zijn bij de regio en door samen te werken met marktpartijen, corporaties, gemeenten en de provincie Overijssel. De huidige woningbouwopgave kan volgens het bouwbedrijf dan ook alleen worden voltooid als er door de gehele branche intensief wordt samengewerkt.

Nijhuis Bouw is groot geworden dankzij de visie van de oprichters om altijd en overal de krachten te bundelen. Wie de geschiedenisboekjes in de ‘kelder’ van Nijhuis Bouw nakijkt, ziet alleen maar projecten die vanaf het eerste uur al gerealiseerd zijn door samen te werken met (met name) woningbouwcorporaties.

En die visie is vanaf ‘opa Nijhuis’ tot nu nog altijd de belangrijkste pijler van het bouwbedrijf: strategisch samenwerken in combinatie met een brede betrokkenheid bij de stads- en gebiedsontwikkeling. En dat is ook exact de reden waarom het bedrijf in de regio zo goed staat aangeschreven.

Kiezen, herhalen en groeien

Arno Kattenpoel Oude Heerink is commercieel directeur bij Nijhuis Bouw. De 44-jarige Kattenpoel Oude Heerink is actief aan de ontwikkelingskant van het bouwspectrum. Kattenpoel Oude Heerink omschrijft Nijhuis dan ook als een ontwikkelende bouwer met een strategisch belang. “Ons motto is kiezen, herhalen en groeien. Kiezen is tweeledig, namelijk kiezen waar je goed in bent en kiezen waar je niet goed in bent. Dat laatste worden we bij Nijhuis steeds beter

in. Uiteindelijk zorgen die keuzes ervoor dat je vanuit de herhaling het vertrouwen verdient van je opdrachtgevers en dat is het moment waarop je als organisatie ook gaat groeien. Want als je dat proces volhoudt, dan kan je met elkaar steeds stappen maken. Dat is voor ons en voor de gebieden die wij als bouwbedrijf ontwikkelen het beste. En dan hebben we het over samenwerken op projectniveau, maar ook door middel van samenwerkingsverbanden als het Concilium, PSOE, Platform Wonen Deventer en het samenwerkingsverband Almelo dat nog in oprichting is. Zo kunnen we als Overijssel gezamenlijk optrekken bij de uitdagingen en opgaves waar we voor staan.”

Mark Broekhuijsen (42) is sinds 2004 werkzaam voor Nijhuis en voornamelijk actief in de regio Zwolle. Omdat Broekhuijsen zelf ook woonachtig is in Zwolle is zijn betrokkenheid zowel zakelijk en privé heel groot. “Als strategisch ontwikkelaar ben ik een combinatie van een commercieel manager en een projectontwikkelaar. Dat betekent dat ik continu op de hoogte

“Projecten realiseren met als doel de stad mooier maken”

Deventer Hofrijk Wonen

ben van het reilen en zeilen in de regio Zwolle. Ik leg daarvoor strategische contacten met opdrachtgevers en gemeenten met als doel goede projecten te realiseren die de stad mooier maakt. Een groot deel van de opgave voor nieuw te bouwen woningen ligt natuurlijk in Zwolle, maar ook in plaatsen als Kampen, Dalfsen en Hardenberg wordt hard aan de weg getimmerd.”

Vragen en behoeften

Wout Haasjes (40) komt uit Wierden en werkt voor Nijhuis Bouw in de regio’s Twente, Achterhoek, Deventer en Zutphen.

“We zijn strategische gesprekspartner in de stedelijke gebieden Almelo, Hengelo, Enschede en Deventer. En daar

is net zoals bij Mark (Broekhuijsen, red.) en Arno (Kattenpoel Oude Heerink, red.) de opgave enorm en hebben we iedereen nodig om de gestelde doelen te halen. De strategisch ontwikkelaar is in dat proces vaak de verbindende schakel. Wij kijken welke vragen en behoeftes er leven en mobiliseren dan onze achterban om daar het beste antwoord op te geven.”

“Dat gaat verder dan projecten. Samenwerken zit in ons DNA. Een concreet voorbeeld vanuit de stad Enschede is de specifieke uitdaging om het talent voor de stad te behouden. Heel veel mensen worden opgeleid op de Universiteitscampus, het ROC en het Saxion. De jonge mensen die daar gevoed worden met kennis trekken na hun studie de stad weer uit om elders te wonen en te werken. De stayrate van studenten moet dus omhoog. Wij kijken vanuit de woningmarkt naar oplossingen om het percentage studenten dat wegtrekt omlaag te krijgen door samen te werken met het bedrijfsleven die vaak zitten te springen om hoogopgeleide mensen. Dat doen we onder meer door een arbeidsovereenkomst te koppelen aan een goede woning op voor studenten aantrekkelijke locaties.”

Bestuurlijke toenadering

Eén van de doelen die Nijhuis Bouw zichzelf gesteld heeft, is het samenbrengen van praktijk en theorie. Volgens Kattenpoel Oude Heerink zoekt het daarbij nadrukkelijk toenadering tot het bestuurlijke niveau in Overijssel. “Nijhuis werkt al jarenlang op een zeer prettige manier samen met

“Arbeidsovereenkomst koppelen aan woningen”

Deventer Kop Havenkwatier - betaalbare woningbouw in Deventer

Zwolle Weezenlanden

corporaties, gemeenten en de provincie. Daarbij lukt het ook iedere keer weer prima om de agenda’s over elkaar heen te leggen. Juist in deze tijd waarin woondeals en de uitdagende woningbouwopgave van ruim 42.000 te realiseren woningen in Overijssel de agenda bepalen pleit ik ervoor om de handen ineen te slaan zodat we ook echt de beoogde aantallen kunnen waarmaken.”

Kattenpoel Oude Heerink vervolgt: “Daarvoor is bestuurlijke toenadering gewenst. Wij zijn oprecht van mening dat als we het niet samen oppakken, dan gaan we de ambities die we als sector hebben niet redden. Tenminste niet in het tempo waarin we dat allemaal graag willen doen. En met samen bedoel ik overheden, corporaties en marktpartijen.”

Woningbouwcorporaties

Door de handen ineens te slaan heeft Nijhuis Bouw in Overijssel al diverse succesvolle nieuwbouw- en renovatieprojecten afgerond. Daarbij is een integrale aanpak vanuit de Nijhuis visie dus cruciaal. Broekhuijsen: “We willen met elkaar graag de 30-40-30 (goedkoop – middelduur – duur) realiseren in de Nederlandse woningbouwmarkt. Daarvoor heb je corporaties nodig. Ik denk dan ook dat bij vrijwel alle projecten waaraan Nijhuis als ontwikkelaar heeft meegewerkt de woningbouwcorporaties op één of andere manier betrokken zijn geweest. Die integrale aanpak zorgt ervoor dat we niet alleen maar bouwen wat ons wordt gevraagd, maar ook echt een wijk of stad constructief verbeteren.”

Bredere plaatje

“Soms is het slimmer om op een bepaalde plek meer sociale woningbouw of juist meer koopwoningen te realiseren. Zo

kijken alle betrokken partijen over de projecten heen naar het bredere plaatje. En dat gaat soms echt heel ver. Een mooi voorbeeld is de gebiedsvisie die we gemaakt hebben voor de Zwartewaterallee in Zwolle. Daarbij stond ik in nauw contact met de wethouder, die toen ook aangaf dat het eigenlijk nog nooit was voorgekomen dat een externe partij een intern proces mocht begeleiden. Dat zie ik als het grootste compliment dat je als bouwbedrijf kunt krijgen.”

Stadsontwikkeling

De bouwvisie van Nijhuis Bouw gaat dan ook veel verder dan alleen het opleveren van de woningen. In veel gevallen ligt er ook een wijkopgave aan ten grondslag. Volgens zowel Haasjes, Kattenpoel Oude Heerink als Broekhuijsen kunnen alleen dan de diverse Overijsselse regio’s, zoals Twente, Deventer en Zwolle haar talenten behouden en blijven de kinderen die daar nu opgroeien met plezier in de regio wonen. Haasjes verwoordt de gezamenlijke mening hierover in een toekomstdroom. “Ik hoop dat wij de komende jaren als bouwbedrijf een bijdrage kunnen leveren om de kloof tussen mensen die het goed hebben en mensen die in ongezonde woningen met veel te hoge energierekeningen leven, kunnen verkleinen.”

“Dit doen we nu al door steden van onderaf op te waarderen met nieuwbouw en renovatieprojecten. Daar hebben we het hoge segment bij nodig, maar ook juist de onderkant van de markt. Daar heb je dynamiek vanuit het bedrijfsleven voor nodig die je bereikt door gezamenlijk de regio te versterken. In mijn geval is dat dan Twente, maar dat geldt natuurlijk ook voor de andere stedelijke gebieden in Overijssel. En dat vormt dan de opmaat voor ons ultieme doel om voor iedereen een goede woning beschikbaar te hebben.”

Zwolle Kop van Hoog

PLATFORM STEDELIJKE ONTWIKKELING ENSCHEDE (PSOE)

JEROEN DIEPEMAAT EN WILMA VAN INGEN

“Open en transparant”

Platform Stedelijke Ontwikkeling Enschede is een vereniging van samenwerkende partijen die allemaal een rol spelen in de Enschedese woningmarkt, waarbij wordt gekeken naar het grotere stedelijke belang in plaats van het individuele belang. Dat alles met als doel Enschede als woon- en leefomgeving naar een hoger plan tillen. De leden richten zich op afstemming, het agenderen van actuele onderwerpen en het op gang brengen van de dialoog.

PSOE is in 2018 opgericht naar aanleiding van een woningbouw pilot in Enschede. Doel van het platform is om structurele samenwerkingen te realiseren die bijdragen aan de ontwikkeling van Enschede en haar inwoners.

Vanaf 2021 is het platform in de huidige samenstelling actief. De club telt ongeveer vijftig leden, die allen zeer betrokken zijn bij de ambities en doelstelling van PSOE. Vertrouwen is hierbij het toverwoord, zo vertelt Wilma van Ingen, directeur-bestuurder bij woningstichting Domijn (Enschede, Haaksbergen en Losser) en voorzitter van WoON Twente, een netwerk van zestien corporaties in Twente.

Bouwopgave

We praten met twee bestuurders van PSOE: Wilma van Ingen en Jeroen Diepemaat over de indicatoren, werkgroep en actieplannen binnen dit overlegorgaan. Diepemaat is sinds 2018 wethouder in Enschede en beheert vanuit die rol onder andere de portefeuilles stedelijke ontwikkeling, economie, cultuur en WMO. Eén van de grootste uitdagingen voor Diepemaat en zijn gesprekspartners binnen PSOE is de bouwopgave. “Daarbij gaat het niet alleen om bouwen, maar ook om stedenbouwkundige ontwikkeling. Daarmee bedoelen we ook hóe die woon- en leefomgeving is ingericht. Waarbij we in het ontwerp of in plannen bijvoorbeeld ook rekening houden met ecologische, economische, culturele en sociale aspecten. Qua aantallen doen we het in Enschede eigenlijk al best goed. We voegen nu ongeveer zevenhonderd woningen per jaar toe. Dat moet naar de duizend en zelfs iets eroverheen om het doel van 9300 woningen te halen. Maar het lijkt erop dat we best een heel eind kunnen komen, ondanks alle huidige beperkingen van stikstof tot en met stijgende prijzen.”

Actieplan jongeren

PSOE spiegelt zich graag aan haar voorgangers zoals het Concilium Zwolle en het Platform Wonen Deventer en heeft ook regelmatig contact met de ‘andere stedelijke gebieden in Overijssel’. Maar het overlegorgaan kiest ook duidelijk voor een eigen identiteit. Naast de noodzakelijke focus op de bouwopgave wordt er tijdens de bijeenkomsten van het platform ook veel gesproken over het aantrekken en behoud van (jong) talent. Diepemaat: “Dat is misschien wel onze grootste strategische uitdaging. We weten wel hoe we woningen moeten bouwen, maar ons talent hier te houden vergt andere inspanningen en maatregelen. We hebben binnen de PSOE een duidelijke afspraak gemaakt dat bij elk plan gekeken moet worden of er aan die doelgroep is gedacht.”

“En dat doen we niet door over jongeren te praten, maar door met de jongeren zelf te praten”, zo vertelt Van Ingen trots. “Dat gebeurt op basis van vertrouwen en vanuit een drang om Enschede ook aantrekkelijk voor jonge mensen te houden. Vanuit PSOE stelden we een actieplan op om dit voor elkaar te krijgen. We stellen concrete en praktische plannen voor die we door samenwerking voor elkaar krijgen. Als eerste moeten er natuurlijk goede woningen zijn die aansluiten bij de wensen van de doelgroep. Denk hierbij aan communitybased huisvestingsprojecten. En je moet als stad ook aantrekkelijke banen en ontspanningsmogelijkheden hebben. Al deze zaken staan beschreven in het actieplan jongeren waarmee we onze

“Passende huisvesting en aantrekkelijke banen”

eigen talenten aan de stad willen binden en daardoor ook andere talenten uit de regio binnen willen halen om hier te wonen, werken en recreëren. We doen het dus echt samen met onze jongeren.”

Performance Factory

Mooi voorbeeld van die benodigde passende huisvesting voor jong talent is het woongebouw dat nu in ontwikkeling is op de Performance Factory. Dit wordt een wooncommunity bestaande uit tweehonderd woningen. Van Ingen: “De wooncommunity is het sluitstuk van de Performance Factory. Een plek waar horeca, sport, cultuur, talentontwikkeling en ondernemerschap elkaar ontmoeten. En waar straks dus ook gewoond wordt. En dat allemaal op de plaats waar de

vroegere textielgebouwen van Twente stonden. Pal naast de binnenstad. De oude textielgebouwen hebben hun oorspronkelijke stijl behouden, maar zijn verder helemaal gerenoveerd. Daar zitten nu allemaal ondernemingen, sportfaciliteiten en culturele ontmoetingsplekken.”

Trots

“De wooncommunity is straks prachtig ingericht met mooie binnentuinen en plekken voor ontmoeting. Ook is er gekozen voor duurzame (houten)bouwmaterialen. De plek, faciliteiten en inrichting moet ervoor zorgen dat het een gewilde plek wordt onder jongeren. De bouw is in volle gang en gaat gelukkig voorspoedig want de Performance Factory met de bijbehorende wooncommunity is echt iets waar we in

Enschede straks trots op kunnen zijn. En dit is nog maar het begin. Want met alle partners uit PSOE zetten we ons in om dergelijk aanbod te vergroten. En talent aan de stad te binden”

gebeuren, maar hoe het moet gebeuren. Van Ingen: “Sinds we praten over de invulling van het hoe en het waar zijn er op Overijsselse schaal twee bestuurlijke samenkomsten waarin alle wethouders, het BZK en gedeputeerden met elkaar delen wat er speelt. Zo blijven de lijntjes kort en delen we onze kennis met elkaar. Daaruit ontstaan mooie initiatieven die de stad helpen om zichzelf te ontwikkelen en aantrekkelijk genoeg is voor jongeren om hier te blijven. De dieseltrein is op gang gekomen en we komen nu op het punt dat de trein volle kracht vooruitgaat.”

Rooskleurige toekomst

In de woondeals zoals die momenteel door minister Hugo de Jonge worden gesloten wordt vooral geformuleerd wat er gedaan moet worden om de bouwopgave te voltooien. Enschede heeft zich hier ook aan geformeerd, waarbij PSOE zich opstelt als de partij die niet praat over wat er moet

Diepemaat verwacht dan ook dat de rol van de PSOE voorlopig nog lang niet is uitgespeeld. “We willen de komende jaren nog meer stappen zetten als het gaat om samenwerking, maar ook als het gaat om sectoraal beleid en overleg met de andere Overijsselse gemeenten. Dit blijven we doen vanuit een open en transparante houding. Daarnaast is een vast agendapunt dat we (bestaand vastgoed) verduurzamen en het vormen van werkgroepen op gerichte thema’s waarbij we het gezamenlijk belang dienen. Er staat al heel veel op stapel, dus we zijn al echt op de goede weg. Als je Enschede vergelijkt met enkele jaren terug, dan is er al veel veranderd. Die trend zet zich komende jaren door. Als PSOE daar een klein beetje aan bij kan dragen, dan zou dat heel mooi zijn.”

“De dieseltrein die PSOE heet, rijdt nu op volle kracht”

Jeroen Diepemaat en Wilma van Ingen

JANSSEN DE JONG

PROJECTONTWIKKELING

ROB GERRITSJANS, ATHENA WAANDERS EN MARCO VAN DIJK

wonen én

“Betaalbaar

circulair bouwen als speerpunt”

“Als we willen dat alles zo blijft, zal alles moeten veranderen. Zodat onze toekomst leefbaar, betaalbaar en duurzaam is. Voor onszelf, maar ook voor onze kinderen en kleinkinderen.

Dat betekent dat we dingen anders willen doen. We willen een nieuw fundament leggen in een veranderende wereld. We willen alles doen om onze negatieve milieu-impact te minimaliseren.” Aan het woord is Rob Gerritsjans, regiomanager Oost-Nederland van Janssen de Jong Projectontwikkeling. Samen met de ontwikkelingsmanagers Marco van Dijk en Athena Waanders vertelt hij graag over de duurzame ambities van hun bedrijf.

Dat bedrijf is, zoals al aangegeven, onderdeel van JAJO. Dat is sinds begin 2023 de naam van een conglomeraat aan ontwikkelaars en bouw(gerelateerde)bedrijven dat net onder de top-10 van bouwbedrijven in Nederland actief is en voorheen bekend stond als Janssen de Jong Groep.

De oorsprong van het bedrijf is in Zuid-Nederland, en zoals Rob het uitlegt: “Het is onze missie samen de cirkel te sluiten. Onze opdrachtgevers op een houdbare manier te ondersteunen, nu en in de toekomst. Want een toekomstbestendig nu creëren we samen. En ja, de uitdagingen zijn groots. Maar ons vertrouwen nog groter. Want JAJO is groot genoeg om ertoe te doen en klein genoeg om het ook echt te doen. Vanuit deze missie zijn we ook dagelijks actief in Overijssel en Gelderland. We richten ons met ons bedrijfsonderdeel Janssen de Jong Projectontwikkeling BV op de gezonde, leefbare stad

met thema’s als geluk en gezondheid, circulariteit en betaalbaar wonen.”

Marco en Athena hebben ieder een rayon onder hun hoede. “Ik werk voor het westelijk deel van Oost-Nederland, de lijn Deventer, Zwolle, Harderwijk Apeldoorn”, aldus Marco. En Athena neemt het oostelijke deel van de regio voor haar rekening.

Ontwikkelvisie

Als toonaangevend projectontwikkelaar weet Janssen de Jong Projectontwikkeling wat de norm van morgen is. Marco: “Die norm gaat niet alleen over het kiezen voor duurzame oplossingen en toekomstbestendige technieken. Woningen ontwikkelen we voor mensen. We creëren voor mensen één van de belangrijkste basisbehoeften in hun leven: een thuis Een thuis beperkt zich in onze visie niet alleen tot de woning

Uddel

zelf. Ook de directe omgeving integreren we in de bestaande buurt of compleet nieuwe wijk.”

Athena: “Buurtparticipatie vinden we een essentieel uitgangspunt om een ontwikkeling goed te laten landen in de omgeving en diens bewoners. We ontwikkelen duurzame woningen met bijzondere aandacht voor circulariteit en natuurinclusiviteit, in wijken die uitnodigen tot bewegen, spelen en sporten. Waar mensen elkaar kunnen ontmoeten in een groene omgeving.” Rob neemt over: “De gebruiker is het startpunt en samen vinden we de perfecte balans tussen wooncomfort, gezonde en natuurlijke leefomgeving en circulariteit. Woongeluk noemen we dat. We ontwikkelen toekomstgericht, met respect voor het verleden. Duurzaam, sociaal verbindend en klaar voor volgende generaties.”

Betaalbaar wonen

Betaalbaar wonen is voor Janssen de Jong

Projectontwikkeling een belangrijk thema en onderdeel van

haar projecten. Athena: “Daar zie je steeds meer spanning ontstaan. De betaalbaarheid is mede door de gestegen rente en bouwkosten afgenomen. Maar juist door slim te ontwerpen en de juiste woning te ontwikkelen, kunnen we toch goed inspelen op de vraag naar betaalbaar wonen.”

Marco: “Als projectontwikkelaar moet je dan goed kijken naar optimalisaties, met een goede en zinnige verkaveling. Je krijgt dan een optimale woonplattegrond, in combinatie met een fijne leefomgeving. We geven het zo vorm dat alle woningen er optimaal inpassen en dat het voor iedereen een comfortabel huis wordt.”

Athena: “We hebben binnen JAJO ook het ModuFairconcept (janssendejongbouw.nl/modufair). Dat is een industrieel woningbouwconcept waarin we heel veel prefab en fabrieksmatig werken, met een uitgewerkte matrix met typologieën en afmetingen. In wezen kunnen we die standaard kant-en-klaar geëngineerd van de plank halen. Het enige dat we dan hoeven doen, is het geschikt maken voor de locatie. Juist daarin zit dan je vakmanschap.”

Uitbreidingswijk Stakenbeek

Athena: “In Oldenzaal hebben we in de uitbreidingswijk Stakenbeek negen woningen volgens dit concept laten bouwen. In de ontwerpfase kun je snelle keuzes maken op basis van de juiste informatie, aangezien de woningen al veel vaker gerealiseerd zijn. En tijdens de uitvoering zag je dat de huizen heel snel gebouwd zijn én de bewoners waren heel tevreden. Vanwege het snelle ontwerpproces, de kwaliteit van de woningen en de korte bouwtijd is ModuFair ook heel interessant voor corporaties en beleggers, bijvoorbeeld.”

Zwolle buitenzijde. Foto: The Virtual Dutchman

Zwolle binnentuin. Foto: The Virtual Dutchman

Het is al even aangestipt, maar we kunnen er natuurlijk niet omheen: duurzaam en het liefst circulair bouwen. “New Horizon is daarvoor bij JAJO aangesloten. Dat is een bedrijf dat doet aan urban mining: ze demonteren gebouwen en de onderdelen gebruiken ze weer opnieuw bij andere projecten. Ze noemen dat oogsten. Ze ontwikkelden zelfs een methode om beton uit elkaar te halen in de drie hoofdbestanddelen zand, cement en grind; Urban Mining Concrete. Dat kunnen ze dan hergebruiken in nieuw beton. Het levert een enorme CO2reductie van wel 60 tot 80 procent op.”

Rob: “Op dit moment hebben we in Pijnacker een circulair appartementencomplex in ontwikkeling. Het appartementencomplex wordt gerealiseerd in CLT in combinatie met Urban Mining Concrete. En in onze regio kunnen we ook een gestapeld ModuFair-project in Kampen noemen, wat ons zusterbedrijf – Janssen de Jong Bouw Oost – gaat realiseren voor DeltaWonen. Dat was een prijsvraag voor sociale woningbouw, waar de meest circulaire bouwer de opdracht kreeg.” Marco: “Van het Versnellingshuis Nederland Circulair! ontving ons zusterbedrijf voor dit project in Kampen vorig jaar ook de Circulair Award, mogelijk gemaakt door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.”

Stadseiland De Tippe

Natuurlijk wil het drietal nog een aantal recente projecten naar voren brengen. Maar als we het hele verhaal hierboven goed willen samenvatten, komen we automatisch in de Overijsselse hoofdstad uit. Eén project, dat het allemaal illustreert.

Marco: “In Zwolle won ons plan voor Stadseiland De Tippe echt op kwaliteit. Van de vijftig woningen moest 20% betaalbare woningbouw zijn. Ook had de gemeente een eis

op energetisch en duurzaamheid die zelfs hoger was dan het huidige bouwbesluit. Door de woningen extra te isoleren, een lean verwarmingsconcept met een warmtepomp en extra opwekking met zonnepanelen konden we daaraan goed voldoen. Van de zeven onderdelen van de beoordeling eindigden we bij zes op nummer 1 en bij 1 op nummer 2.”

“Ook doordat we er een goede landschapsarchitect bij betrokken, die een robuuste natuurlijke en groene binnentuin heeft ontworpen. Hiermee wordt hittestress voorkomen en ontstaat een aangenaam klimaat tussen de stadse woningen met een leefgebied voor vogels, beestjes en insecten. Door de binnentuin loopt een ‘klimaat-rivier’ die overtollige regenwater buffert en afvoert en waar kinderen kunnen spelen. Daarnaast hebben wij bekeken hoe we het ontwerp ook circulair kunnen maken. Dat hebben we gedaan door het opnemen van circulaire gevelbekleding in het ontwerp. En we zijn nog niet klaar: we zijn samen met de architect aan het onderzoeken of we nog meer circulariteit kunnen toevoegen.”

Uddel

Deventer Havenkwartier

MEIJBURG

“Kwaliteit en integriteit zorgen voor langdurige klantrelaties”

ARJAN NIEBORG, NICK GRIEVING EN PAUL ZIJLSTRA

Meijburg is een onafhankelijke organisatie die deel uitmaakt van het internationale KPMG netwerk. Het adviesbureau, dat in onze provincie is gevestigd in Zwolle en Enschede, functioneert als zelfstandig kantoor voor fiscale en juridische advisering.

Het bedrijf Meijburg bestaat uit twee zelfstandig opererende bedrijfsonderdelen: Meijburg & Co en Meijburg Legal.

Meijburg & Co richt zich op de fiscale advisering door belastingadviseurs en Meijburg Legal richt zich op de juridische advisering door advocaten en notarissen. In Overijssel wordt fiscale vastgoedadvisering verzorgd door een drietal experts: Paul Zijlstra, Arjan Nieborg en Nick Grieving, alle drie lid van het vastgoedteam binnen Meijburg.

Samenwerking

Het motto van Meijburg? Maatwerk advisering door middel van langdurige samenwerkingen met partijen uit de bouw, ontwikkeling, corporaties, overheid en infra.

Arjan Nieborg, tevens voorzitter van de marktgroep woningcorporaties en gespecialiseerd in vennootschapsbelasting licht toe: “Door onze langdurige cliëntrelaties en omdat we al vanaf de voorkant betrokken zijn bij projecten, kunnen we vanuit fiscaliteit echt tijdig meedenken over een optimale opzet en inrichting van projecten. Dat doen we door als regionaal team goed samen te werken. Vanzelfsprekend kunnen we daarbij ook collega’s elders in het land raadplegen. De fiscale vraagstukken in Overijssel zijn in de regel namelijk niet anders dan de vraagstukken elders in Nederland. Doordat we op vrijwel alle vastgoed gerelateerde thema’s over relevante ervaring en deskundigen beschikken, kunnen we onze cliënten voorzien van een breed en passend advies. Ook als het gaat om bijvoorbeeld gebiedsontwikkeling bij projecten van woningcorporaties, overheid en marktpartijen, zoals de Spoorzone in Zwolle.”

Regionale binding

Het bedrijf is stevig geworteld in de regio en dat komt ook tot uiting in de dienstverlening. Waar andere grote (landelijke) advieskantoren kiezen om zich terug te trekken uit de regio, kiezen ze er bij Meijburg juist bewust voor om zichtbaar in de

regio te zijn en te blijven. En dat biedt tal van voordelen, zo vertelt btw-specialist Paul Zijlstra: “In mijn werk als btw- en vastgoedspecialist ben ik al ruim twintig jaar werkzaam in de regio Overijssel en woon er ook met veel plezier. Dat zorgt ervoor dat we de omgeving en gesprekspartners goed kennen. Ik werk veel voor projectontwikkelaars en bouwbedrijven – die soms ook ontwikkelaar zijn.

Die partijen investeren in commercieel vastgoed en woningen. Gemeenten zijn daar ook bij betrokken als grondleverancier én als afnemer van openbaar gebied. Hier zie je alle vaktechnische puzzelstukken samenkomen, maar wat het extra boeiend maakt, is dat je die puzzelstukjes telkens anders moet leggen om tot een optimaal resultaat te komen voor de cliënt. Dat maakt ons vak bij uitstek een creatief vak. En zorgt er ook voor dat kennis van de (lokale) markt enorm belangrijk is en blijft.”

Een goed voorbeeld daarvan is advisering op het gebied van btw-aftrek. Zijlstra: “Voor commercieel vastgoed kan de btw vaak volledig worden afgetrokken. In die wetenschap koop je als ondernemer natuurlijk het liefste een bouwlocatie met btw, want daar geldt dan vaak vrijstelling voor de overdrachtsbelasting op vanwege btw-samenloop. Dat scheelt qua belastingdruk ruim tien procent over de totale aanschafprijs. Heb je in zo’n situatie als ondernemende koper een grondpositie op het oog om nieuw te gaan bouwen en er staat nog een oud gebouw op die grond, dan bereik je je doel niet als je dat koopt. Wij wijzen dan op mogelijkheden om tóch aan vrijstelling van overdrachtsbelasting te komen. Bijvoorbeeld door de verkoper het oude pand te laten slopen

“Belastingdruk verlagen door samenloopvrijstelling overdrachtsbelasting”

zodat hij een bouwterrein levert. Daarvoor geldt btw en heb je dus wél weer recht op de vrijstelling van 10,4 procent overdrachtsbelasting.”

Vertrouwen en expertise

In de vastgoed gesprekken die met de diverse (regionale) partijen worden gevoerd komen thema’s als gebiedsontwikkeling en duurzaamheid steeds vaker ter tafel. Belasting- en beleggingsvastgoed specialist Nick Grieving: “Er zijn allerlei keuzes en afslagen die genomen kunnen worden, zowel bij projectontwikkelaars, bouwers als (particuliere) beleggers. De keuzes die gemaakt worden, zijn voor al die partijen overigens wel echt verschillend waarbij wij als kantoor op basis van vertrouwen en expertise maatwerk advisering bieden.”

Duurzaamheidsopgave

Heel soms worden al die verschillende vastgoedpartijen juist wél bij elkaar gebracht, zoals bij duurzaamheidsvraagstukken. Grieving: “Duurzaam heeft als containerbegrip ook veel raakvlakken met bouwen en ontwikkeling. Je ziet ook dat de raakvlakken met fiscaliteit steeds groter worden. Er zijn veel ontwikkelingen, met name op Europees vlak. Zo krijgen we vanaf 2025 te maken met CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism). Dat is een importheffing op specifieke productiegoederen uit de meest koolstof intensieve sectoren. Voor de bouw betekent dit dat op naar de EU geïmporteerde goederen, zoals bijvoorbeeld ijzer, staal en cement, een heffing volgt. Hierdoor krijgt de duurzaamheidsopgave die de woonsector heeft ook een steeds groter fiscaal randje. Binnen Meijburg spelen we daar nu al op in met ons eigen ESG-team

dat in nauw contact staat met het vastgoedteam waardoor we dit soort ontwikkelingen ook snel op elkaar en bij elkaar kunnen leggen om bouwers en ontwikkelaars hierover te adviseren.”

“Scherp en altijd goed onderbouwd”

Allround advieskantoor

De visie die bij al die vraagstukken, partijen en thema’s gehanteerd wordt, is gestoeld op de principes dat vanuit kwaliteit, sectorkennis, betrokkenheid en integriteit langdurige klantrelaties ontstaan. Nieborg: “Scherpte in advisering en kwaliteit in dienstverlening. Zonder daarbij de randjes op te

zoeken. Uiteindelijk adviseren wij gewoon vanuit de feiten en met goed onderbouwde argumenten.”

Grieving vult zijn collega aan en stelt daarbij vast dat Meijburg echt een allround advieskantoor is dat op basis van ervaring weet hoever het wel en niet kan gaan: “Dat is wel echt de basis van onze dienstverlening. We adviseren op basis van jarenlange relaties en dat geeft een vertrouwensband met onze cliënten. Maar ditzelfde principe geldt natuurlijk ook voor onze contacten met de Belastingdienst. Dat maakt ons bij uitstek de perfecte gesprekspartner voor bouwbedrijven die advies nodig hebben op fiscaal of juridisch vlak. Dankzij onze stevige lokale worteling gecombineerd met het uitgebreide netwerk vanuit KPMG en de branche-specifieke kennis van onze mensen, kunnen wij nagenoeg elk vraagstuk aan.”

PLEGT-VOS

JAUKE KLEIN

“Bij bouwbedrijf Plegt-Vos draait alles om samenwerken en kwaliteit”

Al meer dan honderd jaar timmert ontwikkelende bouwer; Plegt-Vos flink aan de weg. Vanuit de hoofdlocatie in Hengelo wordt nog altijd dagelijks met volle overgave en trots gewerkt in projecten in Overijssel en daarbuiten. Volgens commercieel directeur Jauke Klein

Plegt-Vos Oost gebeurt dat op een typisch Twentse wijze door “nuchter te innoveren en te verduurzamen”.

Eén van de eerste woorden die Klein uitspreekt tijdens ons gesprek op het kantoor in Hengelo is trots. Een woord dat vervolgens regelmatig terugkomt als het gaat om de bedrijfsvisie, de eigen Slimme Huizenfabriek in Almelo en de medewerkers die dagelijks aan de diverse projecten werken. Klein: “Door te bouwen maak je onderdeel uit van iemand zijn leven. Dat maakt woningbouw ook zo mooi. In het oosten is het al snel ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’. Maar ik vind dat we als Overijssel best trots mogen zijn op wie we zijn en wat we doen.”

Biobased Flexwonen

Eén van de belangrijkste pijlers onder het huidige én toekomstige beleid van Plegt-Vos is Biobased Flexwonen. Een slimme oplossing voor urgente huisvestigingsvraagstukken, dat geldt als het nieuwe paradepaardje van het bouwbedrijf uit Hengelo. Klein: “We produceerden in de afgelopen jaren ruim 6000 kanten-klare Flexwoningen waarmee we bijdragen aan het woon-, werk- en leefplezier. Op dit moment wordt er op

diverse plaatsen door ons al hard gewerkt aan de realisatie van woningen die snel en schaalbaar te produceren zijn, betaalbaar en duurzaam voor bouwers en toekomstige bewoners.”

Totaalpakket

Onlangs kwam Plegt-Vos als één van de winnaars uit de bus bij de tender om als partner van het Rijksvastgoedbedrijf ingeschakeld te worden voor het realiseren van flexwoningen. En dat geeft een enorme boost aan de lopende projecten. “Zo zijn Flexwoningen stuk voor stuk kwalitatief goede permanente appartementen die modulair én verplaatsbaar zijn”, vertelt Klein met gepaste trots. “Plegt-Vos faciliteert daarbij het totale project, dus we zijn betrokken van ontwerp, productie, assemblage en montage tot aan het inrichten van de infrastructuur, vergunningsaanvragen en gebiedsontwikkelingen. Daarmee draagt het Plegt-Vos Biobased Flexwonen direct bij aan het verminderen van de druk op de Nederlandse huizenmarkt en het verduurzamen ervan.”

Biobased Flexwoningen

De Biobased Flexwoon-oplossingen worden in de eigen Slimme Huizenfabriek in Almelo geproduceerd. Die fabriek speelt dan ook een belangrijke rol in de totale bedrijfsvoering van Plegt-Vos. “Onze Slimme Huizenfabrieken vormen het hart van ons bedrijf. We hebben de huizenfabriek hybride ingericht, omdat ook wij niet weten wat het casco van de toekomst is. Dat kan circulair beton zijn, hout of een combinatie van beide. Dat is koffiedik kijken. Maar biobased bouwen vinden wij wel voor nu en voor generaties na ons van groot belang, dus we hebben alles wel zo ingericht dat we biobased kunnen leveren. Onze basisconcepten bevatten al heel veel hout, dus we kunnen daarin gemakkelijk opschalen.”

Efficiency

“Dankzij onze eigen huizenfabriek kunnen we ongelooflijk snel leveren, een basisvoorwaarde bij circulaire, modulaire en

verplaatsbare woningen die ook nog eens betaalbaar moeten zijn. Het maakt daarbij niet uit of het om grondgebonden of gestapelde woningen gaat. Bovendien zorgt de eigen fabriek ervoor dat we efficiënt kunnen werken en opleveren. Een voorbeeld: als wij met onze steenstrips kunnen werken, dan hebben we geen last van laagwatertoeslagen op bakstenen omdat de rivierwaterstand zo laag is. En dat is slechts één voorbeeld. Dankzij onze eigen fabrieken kunnen we onze visie uitdragen en snel reageren op de markt. Wij geloven erin dat als je meer zelf doet, dat je meer synergie bereikt, wendbaarder bent en uiteindelijk je klant beter kan faciliteren als je alles zelf in huis hebt.”

Noaberschap

Een belangrijk middel om de doelen binnen het Biobased Flexwonen – en alle andere projecten - te realiseren is samenwerken. Het sleutelwoord sinds de oprichting van het Twentse familiebedrijf: “Samenwerken is altijd enorm belangrijk geweest binnen Plegt-Vos”, zo steekt Klein van wal. “En dat is het nog steeds. Wij zijn als bedrijf echt van het aanpakken. Een manier van werken en denken die sowieso bij mensen in het oosten past. Het Noaberschap. Ook al spelen zaken als robotisering en innoveren ook bij ons een belangrijke rol, wat we doen, is en blijft mensenwerk.”

“Onze focus ligt altijd op het maken van mooie dingen. Daarvoor schuwen we niet om met onze poten in de klei te gaan staan. Zo kunnen we onze opdrachtgevers vertellen wat er mogelijk is, hoe het gaat en dat doe je niet door vanuit ons kantoor in Hengelo dingen te bedenken. Daarnaast werken we ook veel samen met externe partijen

“Slimme Huizenfabriek is het hart van Plegt-Vos”

“Geen voorgeprogrammeerde eenheidsworsten”

Slimme Huizenfabriek

Steenstriprobot

zoals architecten en woningbouwcorporaties. In Enschede, Lochem, Zwolle, Deventer en hier in Hengelo hebben we voor de diverse corporaties heel veel bestaand vastgoed mogen verduurzamen. En met de externe architectenbureaus werken we continu aan het verbeteren van de ‘beeldkwaliteit’. Die is bij al onze projecten goed. Wij leveren nooit voorgeprogrammeerde eenheidsworsten.”

Innovaties

Als de eigen fabriek het hart van het bedrijf is, dan zijn de innovaties die voortdurend worden doorgevoerd de hersenen, zo stelt Klein. “Wij staan voor enorme uitdagingen vanwege de marktvraag, de stijgende prijzen en personeelstekorten. Daarom zijn innovaties juist nu enorm belangrijk. De bouw is een supertraditionele branche. Bij Plegt-Vos pionieren we op een verstandige, nuchtere manier. Wij zoeken altijd naar oplossingen. Dat wil niet zeggen dat onze projecten een speeltuin zijn waar we allerlei nieuwe dingen uitproberen. Maar we zijn als bedrijf wel vooruitstrevend. Daar hoort innoveren ook bij. Ik ben trots op wat Plegt-Vos doet, want daar moet je wel je nek voor uitsteken. En dat doen we omdat we zo onze opdrachtgevers sneller, duurzamer en betaalbaarder kunnen helpen. Dat is onze dagelijkse drijfveer: bouwen aan de toekomst, is bouwen aan levens.”

door ontwikkelen en optimaliseren voor onze klanten. En één ding is zeker: over een jaar of tien wordt er heel anders gebouwd dan nu en omdat wij altijd aan het innoveren zijn, weten we nu al zeker dat wij daar een onderdeel van zijn en blijven.”

Klein vervolgt: “Daarom is onze volledige strategische visie gestoeld op innovatie. We houden niet van stilzitten. Het bedrijf bestaat nu al bijna 120 jaar. En in die gehele periode is innovatiedrang een rode draad. Onze belangrijkste uitdaging is volhouden in de weg die we zijn ingeslagen en dat we de PMC’s (product markt combinaties) die we hebben blijven

“Over tien jaar wordt er heel anders gebouwd dan nu”

Slimme Huizenfabriek

Interieur Flexwoning

NOTARISKANTOREN DURETTRIP EN VECHTSTEDE JELGER DE KROON EN ROGIER LUKAS

“We onderscheiden ons in een hoog kennisniveau”

Zonder verleden geen heden. De geschiedenis van Vechtstede Notarissen gaat terug tot 1811, toen notaris Crull in Hardenberg met zijn notariskantoor begon. Uit een samenwerking tussen de notarissen in Hardenberg is later Vechtstede Notarissen ontstaan. In 2010 werd ook een kantoor geopend in Dalfsen. Notariskantoor DuretTrip ontstond in 2014 door het samengaan van de twee Zwolse notariskantoren Duret De Kroon en Trip & De Boer. Beide notariskantoren werken tegenwoordig steeds meer samen.

“Ook als het ingewikkeld wordt, moet je bij ons terecht kunnen.”

Wie weet wat de toekomst brenge moge, om nog maar eens een uitdrukking te noemen. De feiten zijn dat beide notariskantoren de nodige kennis met elkaar delen, gebruik maken van elkaars capaciteit en samen een groot gezamenlijk werkgebied, klantenkring en netwerk hebben. Soms is die samenwerking ook ‘noodgedwongen’. Op het moment dat als je als notaris niet zelf een akte mag laten passeren en daar een ander notariskantoor voor nodig is.

Elkaar opzoeken

“Wij onderscheiden ons samen in een hoog kennisniveau, omdat wij gespecialiseerd notarieel werk kunnen doen. Bij ingewikkelde notariële zaken zoeken we elkaar steeds meer op. Bijvoorbeeld op het gebied van fiscaliteit, familie- en erfrecht, agrarische zaken en IT-recht”, aldus Jelger de Kroon, zelf landelijk voorzitter van de vereniging IT-notarissen.

“Dat vakinhoudelijke overleg is denk ik ergens in 2010 al begonnen. André Scheper, werkzaam bij DuretTrip, deed in die tijd veel executieveilingen. Er werd toen een veilingstichting opgericht, waarin hij, ik en nog een andere notaris bestuurslid waren”, gaat Rogier Lukas namens Vechtstede terug in de tijd. “Die veilingen waren maandelijks en dan bespreek je de dagelijkse gang van zaken en zo begon de kennisoverdracht.”

“Notariskantoren DuretTrip en Vechtstede vinden elkaar meer en meer”

Toegankelijk en informeel DuretTrip is sinds 2018 gevestigd aan de Harm Smeengekade in Zwolle. Vechtstede heeft een kantoor in Hardenberg en verhuisde onlangs in Dalfsen naar een nieuw pand. De locatie in Zwolle waar het interview plaatsvindt, kenmerkt zich door licht, openheid en ruimte. Het woord toegankelijk valt. De tijd dat een notariskantoor in een statig pand moet zitten, is definitief geweest. De sfeer is informeel, de kleding is daar waar het kan op aangepast. Niet meer per se jasje, dasje en stoffig en grijs. Ook daarin hebben beide notariskantoren elkaar gevonden.

Rogier: “We doen ook zaken in Duitsland. De notaris is daar ook echt iemand en loopt daar altijd strak gekleed in een keurig pak. Iedereen, dus ook het eigen personeel, spreekt hem standaard aan met ‘u.’ Dat zul je bij ons niet snel meemaken.”

Zowel Rogier als Jelger vinden het belangrijk te benadrukken dat alle notariële werkzaamheden op beide kantoren worden uitgevoerd. “We kunnen prima de massa bedienen, maar daar ligt niet per se onze focus en we willen dan ook niet alleen concurreren op de prijs. Wel willen wij een kwalitatief goed product leveren, de klant op de juiste wijze adviseren en specialistische kennis in huis hebben”, klinkt het in koor. “Ook als het ingewikkeld wordt, moet je bij ons terecht kunnen.”

Dat laatste heeft zeker betrekking op nieuwbouwplannen. Met de stikstofregelgeving, allerlei voorwaarden en bouweisen die er tegenwoordig zijn, is dat best een ingewikkeld verhaal. “We hebben de nodige ervaring en kennis als het gaat om het opzetten van nieuwbouwprojecten. Dat gaat ver terug, eigenlijk al bij de bouw van Zwolle Zuid. We hebben heel veel bouwprojecten gedaan, zijn nu betrokken bij De Tippe in Stadshagen, straks de Spoorzone en de ontwikkelingen rondom het Zwarte Water.”

Ontwikkelaar ontzorgd

“Hoe dat dan gaat?”, vervolgt Jelger. “Een mooi voorbeeld is de kosteloze QuickScan die wij aanbieden. Als ontwikkelaars hun oog laten vallen op een geschikte ontwikkellocatie, dan kunnen daar de nodige juridische beperkingen aan verbonden zijn. Voor hen zijn de kadastrale eigendomsinformatie en het eigendomsbewijs vaak moeilijk te lezen. Wij brengen dan alle relevante juridische voorwaarden overzichtelijk, duidelijk én gratis in beeld.”

“Ook in een volgende fase ontzorgen we de ontwikkelaar, als hij met zijn bouwplantekening bij ons komt. Huizen zijn

ingetekend, er staat een haag omheen en er is bijvoorbeeld een gezamenlijk binnenterrein. Hoe zorgen we ervoor dat al die juridische aspecten goed in de akte vastgelegd worden? Daar zorgen wij dan voor.”

Gespecialiseerd werk

“Dat werk in die voorfase, dus het opzetten van een bouwplan, bespreken en meedenken, is best wel gespecialiseerd werk en zeker niet iets dat iedere notaris standaard aanbiedt. Sterker nog, in de wijde regio rond Zwolle zijn dat er maar een paar, onder wie wij”, vult Jelger aan.

Een ander voordeel van zowel DuretTrip en Vechtstede, benoemt Rogier. “Er zijn ook ontwikkelaars die kiezen voor een notaris die het bouwproject opzet en vervolgens een andere notaris zoeken, vaak uit de plaats waar gebouwd wordt, die dan de overdracht doet. Dat verschuift wel. Ontwikkelaars maken steeds meer de keuze voor notariskantoren waar de kennis, capaciteit en continuïteit aanwezig zijn. Bij onze kantoren kun je voor alles terecht. Dus van de opzet tot de uiteindelijke uitponding, zo noemen we die overdracht ook wel.”

Ploegendiensten

Ook in een volgende fase van een bouwproject, wanneer de huizen verkocht zijn, trekken beide notariskantoren steeds vaker met elkaar op. ‘Dan moet de overdracht snel gebeuren. We hebben hier wel eens ploegendiensten gehad. De medewerkers van beide kantoren stelden de akten op om ze vervolgens door de notarissen te laten passeren. Dat ging om een heel groot bouwplan van honderden woningen dat in december nog afgehandeld moest worden”, zegt Jelger. Waar snelheid gewenst is door de ontwikkelaar, kan dit dan ook door beide kantoren geboden worden.

“Ook dan maken we dus gebruik van elkaars capaciteit, maar wel altijd met zorg voor de klant”, besluit Rogier. “Dat begint met goede en duidelijke voorlichting. We ontkomen er niet aan om soms verplichte en ingewikkelde teksten te gebruiken, maar we doen er altijd een toelichting bij en denken mee met de koper. Heb je bijvoorbeeld gedacht aan een samenlevingscontract, hoe zijn de huwelijkse voorwaarden en is er een testament?”

“Het is dus niet alleen het vastgoed en het opstellen van de akte, maar we stellen iedere keer de vraag van ‘is alles nu goed geregeld?’ Doordat we samen die expertise in huis hebben, onderscheiden wij ons ook daarin.”

SLOKKER VASTGOED

JAN WATZE ZIJFFERS EN JEROEN LAARMAN

“Als we eenmaal weten wat we willen, dan gáán we ervoor”

Met het ontwikkelen van een paar honderd woningen op jaarbasis is Slokker Vastgoed een bekende speler op de vastgoedmarkt. De hoofdmoot bestaat uit woningbouw voor diverse doelgroepen, met locaties steeds vaker in binnenstedelijk gebied. Binnen deze projecten ligt de focus op de integrale ontwikkeling van de totale leefomgeving, een trend waar Slokker

Vastgoed met een frisse en eigentijdse visie op inspeelt.

Slokker Vastgoed is onderdeel van de Slokker Groep, actief in ontwikkelen, bouwen en beleggen. Vanuit het kantoor van Slokker Vastgoed in Zwolle geven Jan Watze Zijffers en Jeroen Laarman vorm aan de regio Noordoost Nederland. “Met een hecht team ontwikkelen we woningen en appartementen voor alle doelgroepen, gebouwen voor zorg, studenten, starters en combinaties van wonen en werken. Mooie uitdagingen en puzzels liggen voor ons in het toekomstbestendig bouwen in binnenstedelijk gebied. Daar heb je niet alleen te maken met de schaarse beschikbare ruimte en de interactie met omwonenden, maar ook met aspecten als hittestress, klimaatadaptatie en watermanagement. Stedelijke verdichting waarbij vergroening, biodiversiteit en de gezondheid van de mens ook een rol spelen. We focussen niet alleen op het gebouw zelf, de leefomgeving wordt steeds belangrijker” vertelt Jan Watze Zijffers.

We creëren betekenisvolle plekken

Locatie, doelgroep en leefomgeving zijn voor Slokker

Vastgoed een belangrijke drie-eenheid bij het ontwikkelen van projecten.

Project De Zwaan in Zwolle

Project Ahornhof in Zwolle

Jeroen Laarman: “We zijn altijd op zoek naar kansen en creatieve, vindingrijke oplossingen. Dat moet ook, want de vastgoedmarkt is voortdurend in beweging en in ontwikkeling. Daarin willen wij ons onderscheiden als ontwikkelaar. We steken ontzettend veel tijd en energie in het voortraject om een kwalitatief hoogwaardig plan te maken. Daarbij bestaat ons projectteam standaard uit een architect, een stedenbouwkundige en een landschapsarchitect. En we leveren wat we beloven: kwaliteit die terugkomt in steen en groen en in diversiteit en leefbaarheid.” Jan Watze vult aan: “Elk voortraject is goed overwogen. Voor wie ontwikkelen we? Wat heeft deze specifieke omgeving te bieden, en wat zijn de wensen van de doelgroep? Wat voor woningen zoekt deze en hoe richten we de leefomgeving in? Als we dan eenmaal weten wat we willen, dan gaan we ervoor.”

dichtbij. Die factoren gebruikten we als basis voor het project. Tegelijkertijd wilden we met het project ook waarde toevoegen aan het centrum.”

Jan Watze: “De wens van de gemeente was een gedifferentieerd woningbouwprogramma zodat doelgroepen binnen hun eigen wijk kunnen doorstromen. Wij kozen er daarom voor om ook woningen te ontwikkelen in het sociale koopsegment en mogelijk huurwoningen. De plint wordt ingericht met werkruimtes en kleine horeca, voor een sterke combinatie van wonen, werken en ontmoeten. De openbare binnentuin, bovenop de parkeergarage, wordt een ontmoetingsplek en draagt bij aan de klimaatadaptiviteit. De beplanting en het ondergronds parkeren verminderen de hittestress en in het dak van de parkeergarage is opslagruimte voor regenwater. Ook in allerlei details besteden we aandacht aan duurzaamheid en biodiversiteit.” Jeroen vult aan: “In alle projecten ontwikkelen we de leefomgeving direct mee. Het is een kleine moeite en je wint er veel mee.”

CoCo: het innovatieve woonconcept voor het betaalbare segment

Binnenstedelijke herontwikkeling met allure Aandacht, dat is het sleutelwoord. Jeroen: “We verliezen nooit uit het oog voor wie we het doen, namelijk de mensen die er uiteindelijk gaan wonen. En de beleving van een nieuwe wijk moet voor de omgeving ook goed zijn.” Een prachtig voorbeeld hiervan is project De Zwaan in Zwolle. Dit nieuwbouwproject aan de Schuttevaerkade is de eerste stap in de complete metamorfose van de noordelijke ring van Zwolle. Jan Watze: “Stedenbouwkundig zetten we hier de toon voor de toekomstige ontwikkeling van de stad. Met dit project haken we aan op het grootstedelijk beleid van Gemeente Zwolle.” Jeroen: “Onze ambitie is dat op een bijzondere manier te doen, met aandacht voor de bewoners én haar omgeving. Het is een unieke plek met heel veel potentie. Met het water voor de deur, uitzicht op de Peperbus, het stadscentrum op loopafstand en de snelweg

Soms zit de kracht juist in compact en praktisch. Jeroen: “Ons beproefde woonconcept CoCo staat voor Compact Wonen & Community Living: slim gebouwde en compacte woningen op binnenstedelijke- en uitbreidingslocaties, waarbij bewoners gemeenschappelijke voorzieningen met elkaar kunnen delen. Daarbij is ruimte voor individuele woonwensen, maar staat ontmoeting centraal in het plan. Deze innovatieve en betaalbare woonvormen realiseren we inmiddels op diverse locaties in het land. In al onze projecten zien we een mooie mix ontstaan tussen jong en oud. Een mooi voorbeeld hiervan is ons CoCo project aan de Hogenkampseweg in Zwolle, waar we bewust voor starters en ouderen hebben gebouwd. Inmiddels hebben we ook een project in uitvoering die volledig met biobased materialen wordt gebouwd (CoCo Wood). Een duurzaam antwoord op de woningvraag van kleinere huishoudens in het betaalbare segment. Vraag het maar aan de bewoners, zij zullen het beamen!”

“We creëren betekenisvolle plekken waarbij duurzaam bouwen geen onderscheidende factor is, maar de nieuwe norm”

Project Elzendael in Enschede

Weten voor wie je ontwikkelt

Het nieuwbouwproject Ahornhof aan de Esdoornstraat in Zwolle ontwikkelde Slokker Vastgoed om ouderen doorstroming te bieden naar een zelfstandige woning nabij zorgfaciliteiten. Jan-Watze: “Dit project biedt als het ware ouderwetse aanleunwoningen, op een voormalig braakliggend terrein naast woonzorgcentrum De Esdoorn. Zo is er 24-uurszorg beschikbaar, kunnen ze er gaan eten en is er een winkeltje. Het woonzorgcentrum heeft meer aanloop en kan haar voorzieningen beter exploiteren, en de tuin is beschikbaar voor iedereen.” Jeroen: “Er was echt behoefte aan dit product. Samen realiseerden we iets moois dat goed is voor de stad en haar bewoners.”

is ideaal voor doorstromers op zoek naar een woning met een tuin. Daarom realiseren wij hier een planconcept met 16 vrijstaande, levensloopbestendige woningen op compacte kavels. Een creatieve oplossing, heel anders dan de appartementen die meestal worden gebouwd in de binnenstad. De gemeente vond het anders dan anders, en wilde graag haar medewerking verlenen.”

“Bij het bouwen van grotere volumes op een relatief klein oppervlak krijg je heel snel een statisch beeld. Wij hielden het juist luchtig, speels en groen en sloten aan bij het kubistische van het fabrieksverleden.” zegt Jeroen. “De buurtbewoners waren blij dat er wat met het terrein gebeurde en dankzij de buurtparticipatie zijn de omwonenden ook erg positief over het plan.”

Wat is jullie toekomstvisie voor bouwen in Overijssel?

Groen stedelijk wonen in Enschede

Zo ontwikkelde Slokker Vastgoed de laatste jaren in Enschede twee compleet verschillende projecten, dicht bij elkaar. De 24 luxe appartementen van Elzendael staan aan de rand van de binnenstad. Ze zijn bedoeld voor doorstromers met hoge eisen aan hun woning en de directe omgeving. Jeroen: “De ruime appartementen liggen aan een oude verbindingsweg met statige villa’s en parken. In diezelfde sfeer ontwikkelden we de drie appartementengebouwen met luxe woningen met grote balkons. Het is een project, waar de individuele wensen van de kopers centraal stonden. Het terrein richtten we groen in dat het naadloos aansluit bij voorname karakter van de omgeving. Dat maakt de woonbeleving compleet.”

Het project De Stadsrichters in Enschede ligt om de hoek en is toch heel anders. Jan Watze: “Op nog geen vijf minuten van het centrum lag een verouderd fabrieksterrein aan een rustig straatje. Een pareltje in de dop! Deze locatie

Jan Watze: “We spelen graag een belangrijke rol bij de woningbouwopgave in Overijssel. We zijn al sterk verbonden met Zwolle en Enschede, en dat willen we graag ook met andere steden in Overijssel zoals Deventer en Steenwijk. Op verschillende locaties werken we al aan nieuwe initiatieven. Met de Woondeal staat Overijssel voor de opgave duizenden woningen te realiseren. Wij spelen daar graag op in, samen met onze partners. Die samenwerking vinden we heel belangrijk. Samen kom je verder. Dat past goed bij de Zwolse mentaliteit; Zwolle staat immers bekend om de intensieve samenwerking in de provincie. We zijn dan ook lid van het Concilium en van vele kennisplatforms in ons werkgebied.”

Wij gaan niet voor standaard oplossingen maar zoeken juist het bijzondere in elk project. Wat ons betreft komen er nog veel locaties bij waar wij kunnen bijdragen aan duurzaam vastgoed met visie, waar mensen gelukkig kunnen wonen!

“We verliezen nooit uit het oog voor wie we het doen, namelijk de mensen die er uiteindelijk gaan wonen”

“Samenwerking in wederzijds vertrouwen en met een klik”

Project De Stadsrichters in Enschede Team Slokker Vastgoed

TALA

IEKE SELEN EN VICTOR DE BEUS

Wij behoren nu al tot een klein groepje koplopers in het land

“Bij Tala is volledig duurzaam bouwen de standaard”

Wie praat met Victor de Beus en Ieke Selen van bouwbedrijf Tala hoort en ziet het. Zelfs tussen de regels door. Hun bevlogenheid, hun motivatie en hun filosofie om met volledig duurzame bouw meetbare impact te maken op mens, maatschappij en natuur.

Ze koppelen twee grote problemen van deze tijd aan elkaar, namelijk het woningtekort en de klimaatproblemen. Dat doen ze in Sallandse Broekland door het ontwerpen en bouwen van circulaire huizen van hout voor woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars onder het mom: “Schaalbaar, betaalbaar en haalbaar.”

Het begon als borrelpraat ergens eind 2019, zo begint De Beus. Hij zat met ondernemer Sebastiaan Dekkers na te denken over wat zij konden doen om de gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan. Beiden hadden zo hun zorgen. Al snel werd samen met anderen de focus op woningbouw gelegd.

Vrij dramatisch

Ook architect Ieke Selen haakte aan. Hij is bij Tala verantwoordelijk voor ontwerp en projecten. In zijn vorige werk frustreerde het traditionele en starre gebruik van materialen en afvalstromen hem. “Het energieverbruik in woningen was de laatste jaren sterk verbeterd, maar over het materiaalgebruik en vervuiling tijdens de bouwfase werd toen helemaal niet nagedacht. Terwijl de bouw voor 40 procent verantwoordelijk

Modelwoning in Zwolle, een korte pitch door Ieke en Victor aan bezoekers van de Nationale Conferentie Circulaire Economie

Opening Inspiratieroute Zwolle met wethouder Paul Guldemond

is voor de uitstoot van CO2. Beton is functioneel een goed product, maar kijk je naar de duurzaamheid, dan is het vrij dramatisch. Kijk eens op een willekeurige bouwplaats, naar het energieverbruik en de afvalstromen. Waarom gaat dat zo zoals het gaat? Kan het niet duurzamer, veiliger, efficiënter en sneller? Dat vonden wij wel. Hoogste tijd voor een materialentransitie.”

Biobased materialen

En zo ontstond eind 2020 Tala, wat staat voor Take A Look Around. Met als doel maximaal circulair, CO2 positief en duurzaam bouwen van modulaire woningen. Van compacte flexwoningen voor eenpersoonshuishoudens tot rijtjeshuizen en vierlaags-appartementencomplexen. Van twee tot zes modules, altijd volgens het permanent bouwbesluit. Daarbij wordt gebruik gemaakt van 90 procent biobased materialen zoals kruislaaghout (CLT), houtvezelisolatie of vlas en houten of bamboe gevelbekleding.

“We zijn het gewoon gaan doen. Alles zelf ontwerpen, ontwikkelen en produceren”, vervolgt Victor. “Met een groepje mensen die de kennis hadden en enthousiast waren, waarbij er ook veel aandacht voor werkgeluk moest zijn. Wat we nu hebben is hoe we het toen bedacht hadden. Hier in Broekland zijn de kantoor en productieorganisatie met elkaar verbonden. Er werken nu ruim 20 mensen en we groeien dit jaar door naar 40.”

“Het mooie is dat mensen letterlijk aankloppen om te kijken of ze zich bij ons aan kunnen sluiten. Ze zien wat hier gebeurt,

hebben dezelfde filosofie en willen daar graag aan bijdragen. Daar gaan mensen op aan. Als ik zie wat we nu bereikt hebben met zijn allen in die korte tijd, dan is dat tof, absurd en overtreft het mijn stoutste dromen”, aldus Victor. “Wij behoren nu al tot een klein groepje koplopers in het land.”

Klimaat en woningtekort

De missie en visie van Tala richt zich op het gebruik van natuurlijke bouwmaterialen, beamen Victor en Ieke. Zoals hout, maar ook vlas, hennep en bamboe. Ieke: “Het voordeel van hout is dat het in duurzaam beheerde Europese bossen oneindig beschikbaar is. Het levert minder afval op, het werkt heel precies en het is lichter, waardoor transport en funderen gemakkelijker zijn. Voor houtvezelisolatie wordt zaagsel van zagerijen gebruikt zonder toevoegingen, dat kan later zo de composthoop op. Daarnaast slaan natuurlijke materialen heel veel CO2 op, dat wij voor zeer lange tijd vastleggen in onze huizen. Veel meer dan wij bij de bouw uitstoten.”

Ook zijn de woningen snel en flexibel te bouwen en voldoen ze nu al aan alle duurzaamheidsambities en toekomstige wetgeving, waaronder aan de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) van ruim onder de 0,5. Het modulaire concept maakt de woningen standaard ook geschikt voor tijdelijke flexwoningen. “De woning is niet tijdelijk en heeft altijd een permanente kwaliteit, maar kan wel meerdere keren verplaatst worden”, verduidelijkt Victor.

Onder één dak

“Alleen, je kunt nog zo’n fantastisch duurzaamheidsverhaal hebben, maar als je vervolgens in een woning zit waar

Woning Nerf, project Olstergaard voor SallandWonen

het niet goed en gezond wonen en leven is, dan kom je nergens. Wooncomfort is cruciaal. In indeling, uitstraling en maatvoering. Geen rechthoekige containers. We bouwen in modules, maar na oplevering, mag niemand dat zien.”

Victor: “Het ontwerp en de productie gebeurt allemaal hier in de fabriek onder één dak, compleet met sanitair en installatiewerk. We kunnen hier continue werken en voeren allerlei kwaliteitschecks uit. Eén woning kunnen we in één dag plaatsen met minimale impact op de omgeving. Schaalbaar, betaalbaar en haalbaar dus.”

En nu we het toch over een driedelige opsomming hebben, vertelt Ieke nog iets meer over de werkwijze. “We maken bij elke materiaalkeuze dezelfde afweging. Ten eerste: is het materiaal eeuwig hernieuwbaar? Ten tweede, wat is de CO2 footprint? En als derde, zijn de bouwmaterialen zo verwerkt dat ze allemaal losmaakbaar zijn en eindeloos her te gebruiken zijn?”

Vliegwiel

Eén van de eerste klanten is woningcorporatie SallandWonen, die negen duurzame woningen laat plaatsen in het vooruitstrevende project Olstergaard in Olst. De oplevering is in mei. “We zijn heel trots dat we hieraan mogen bijdragen. Het mooie is ook dat bewoners echt inspraak hebben gehad. Je bent soms geneigd je volledig te richten op de directe opdrachtgever, in dit geval de corporatie, maar er gaan gewoon echte mensen wonen. Daarom konden ze hier in de fabriek kijken hoe het straks verderop wordt opgebouwd.”

“Daarna gaan we verder met de bouw van 16 flexwoningen

met een tijdelijke bestemming. Hopelijk dienen deze opdrachten als vliegwiel. We willen uiteindelijk naar het ontwerpen, ontwikkelen en bouwen van 800 modules op jaarbasis.”

En dan tot slot. “Ons concepten lenen zich perfect als flexwoningen, die steeds meer gebruikt worden om sneller het woningtekort op te lossen. Iedereen ziet wel dat het deze kant opgaat. Dat kan bijna niet anders. Er komt weten regelgeving aan dat duurzamer bouwen verplicht. Ook gaat de vervuiler straks meer betalen, waardoor traditionele bouwmaterialen nog duurder worden. Alleen wachten wij daar niet op. Wij doen dit nu al, echt uit overtuiging”, aldus Victor, waarbij Ieke nog aanvult: “Je wilt iets nalaten voor je kinderen en impact maken. Dat motiveert mij iedere dag.”

Woningfabriek van Tala in Broekland

Interieur van de modelwoning

FAMILIEBEDRIJF MATEBOER

MARTIJN ROOSIEN EN ROLAND DE WIT

“Daadkracht door Aandacht”

De Mateboer Groep is een echt familiebedrijf dat bestaat uit drie werkmaatschappijen: bouw, projectontwikkeling en milieutechniek, met als thuisbasis Kampen. Wat bij de oprichting in 1936 nog een civiel bedrijf was, is nu uitgegroeid tot een middelgrote speler in de woningbouwmarkt. Tijdens de afgelopen kerstborrel heeft het bedrijf haar nieuwe visie: gelanceerd. Centraal daarbinnen staat de pay-off: ‘Daadkracht door Aandacht’.

De nieuwe visie is onderverdeeld in drie pijlers: goed voor elkaar, duurzame kwaliteit en slim samenwerken. Algemeen directeur Roland de Wit legt uit wat dit concreet betekent: “We willen werken vanuit eenieder zijn krachten en talenten, waarbij plezier in het werk en met elkaar, voorop staat en we goed voor onze omgeving zorgen. En dat gaan we naast ons basisprincipe dat we altijd de hoogste kwaliteit willen leveren verder uitdragen via onze pay-off ‘Daadkracht door Aandacht’ waarmee we duurzaamheid een nog belangrijkere plek geven in onze organisatie. Ik vind dat wij als bedrijf de verantwoordelijkheid hebben om een wereld achter te laten die geen negatieve impact heeft op anderen.”

Biobased bouwen

Die visie heeft nogal wat gevolgen voor de werkwijze en de

bouwprojecten waaraan Mateboer meewerkt. Zo verplicht het bedrijf zichzelf om te werken met materialen die geen schade aanbrengen op andere vlakken of producten creëren die nu of in de toekomst schadelijk kunnen zijn. De Wit:

“De stip op de horizon daarbij is dat we volledig over willen gaan op biobased bouwen. Dat is een flinke ambitie en nu nog niet realiseerbaar, maar daar ligt in al onze plannen wel nadrukkelijk de focus op.”

Mateboer richt zich in haar werkzaamheden met name op ketenprojecten. Daarbij wordt nadrukkelijk de samenwerking

“De menselijke maat is bij Mateboer heel belangrijk”

In Emmeloord bouwt Mateboer in samenwerking met Mercatus 41 appartementen op de Paardenmarkt. Tijdens zonsondergang ontstaan de mooiste beelden.

gezocht met woningbouwcorporaties en vanuit de ontwikkelingstak van Mateboer op nieuwbouwprojecten. Commercieel manager Martijn Roosien: “De menselijke maat is bij ons heel belangrijk. We gaan gesprekken met corporaties, gemeenten en ontwikkelaars niet aan met de gedachten dat we een project willen scoren. Ik ga wél op mijn gevoel af en beoordeel of er een lange termijn samenwerking mogelijk is. Laagdrempelig, korte lijnen. Het familiare wat we hier bij Mateboer ook gewend zijn: samen met elkaar mooie dingen realiseren.”

Ketensamenwerking

Eén van de belangrijkste groeiambities van de Mateboer Groep ligt in het uitbouwen van het aantal ketensamenwerkingen. Er zijn momenteel al meerdere van dat soort samenwerkingsverbanden opgezet, maar als het aan Roosien ligt, wordt dat aantal de komende tijd (flink) uitgebreid. “Als je het over een ultieme samenwerking hebt, dan heb je het over ketensamenwerking. In feite gooi je je hele hebben en houden op tafel waarbij er aan de voorkant duidelijke afspraken worden gemaakt. Wij merken dat het heel goed werkt, zowel voor ons als voor de woningbouwcorporaties. Zij kunnen langdurig plannen, wij kunnen op tijd leveren en qua kosten komen beide partijen nooit voor verrassingen. En dat past perfect in onze visie om open en transparant te werk te gaan.”

Mede dankzij de ketensamenwerkingen kan Mateboer daarom vrij gemakkelijk grotere projecten aan. “We zijn een partij waar je ook echt wat neer kan leggen. Niet te klein, maar ook niet te groot waardoor het fijn is om met ons samen

te werken. Als wij de kans krijgen, dan pakken we die kans ook met beide handen aan”, aldus Roosien.

Milieutechniek

De drie BV’s waaruit de Mateboer Groep bestaat, zijn qua marktpositionering middelgroot. Dat geldt voor zowel de bouwafdeling, de ontwikkelingsafdeling en de afdeling Milieutechniek. Voor die laatste geldt dat het predicaat middelgroot eigenlijk pas recentelijk opgeplakt mag worden. En het zou zomaar kunnen dat met de huidige groei van die BV dat het de andere twee bedrijvenonderdelen binnenkort gaat overtreffen. De Wit: “Je ziet bij de bouw dat het realiseren van projecten tot honderd woningen prima bij ons past, bij Ontwikkeling kopen we ook locaties aan die zich in die orde van grote bevinden en bij Milieutechniek is dat wat moeilijker te plaatsen omdat dat bestaat uit een adviesbureau en een saneringsafdeling. Onze milieu-adviestak behoort tot de grotere in Nederland. We hebben hier maar liefst vijftig adviseurs die continu aan het werk zijn. Daar werken we ook voor grote landelijke partijen als KPN, Allinq, Volker Wessels en Delta Fibre.”

Berkpark

Door al die ontwikkelingen bestaat het gevaar dat je als bedrijf je roots uit het oog verliest, maar dat is bij Mateboer absoluut niet het geval. Roosien: “Het is een familiebedrijf waar de kernwaarden als een paal boven water blijven staan. Sterker nog: We lopen gevoelsmatig nog net iets harder voor elkaar en de klant dan bij het gemiddelde bouwbedrijf. Het project Berkpark in Kampen omvat alles wat Mateboer wil zijn: een maatschappelijke partner die geeft om de omgeving

Bij het project De 3Vaert in Dedemsvaart slaan alle werkmaatschappijen van Mateboer de handen ineen. Mateboer Projectontwikkeling is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, Milieutechniek zorgt dat er gewerkt kan worden op veilige grond en de Bouw mag het geheel neerzetten.

en daarbinnen een divers woningaanbod realiseert bestaande uit sociale woningen, appartementen en koopwoningen. Gebouwd op een prachtige locatie langs de IJssel in Kampen, de bakermat van Mateboer.”

“Woontorens Kampen was eerste volledig integrale project” De Wit vult aan: “Dit is het eerste project waar we integraal alle BV’s ingezet hebben. Zelfs het inmiddels verkochte civiele technische onderdeel van ons bedrijf heeft nog aan Berkpark meegewerkt. Civiel heeft dat gebied samen met Milieutechniek bouwrijp gemaakt, onderzocht en gesaneerd, waarna Ontwikkeling en Bouw het verder heeft opgepakt. Dat was altijd al het ideale plaatje van ons en de vorige directeuren: een project dat door alle BV’s integraal worden opgepakt en dat is daar voor het eerst ook echt gelukt. Dus dat is echt superleuk. Een project waar ik mooie herinneringen aan heb en met gepaste trots naar kijk.”

Bewonersparticipatie

Berkpark mag dan het allereerste integrale project zijn, maar inmiddels worden er met enige regelmaat trajecten afgerond waaraan alle drie de bedrijfsonderdelen meewerken. De switch naar een integrale ketenaanpak, zowel intern als extern geeft het bedrijf de kans om zich ook op andere terreinen verder te ontwikkelen. Eén van de focussen voortkomend uit de toekomstvisie ‘Daadkracht door aandacht’ is bewonersparticipatie. Een manier van werken die past bij Mateboer, de corporaties waarmee wordt samenwerkt en bij de wijken die het Overijsselse bedrijf mag bouwen. “Om een voorbeeld te geven. We zijn nu met een project bezig, toevallig ook in Kampen, en daarbij nemen we de omwonende mee in het gehele proces van ontwikkeling

tot realisatie. Die bewonersparticipatie vinden wij enorm belangrijk, want we willen een duurzame bijdragen leveren aan onze leefomgeving. Dat betekent dat de woningen die gerealiseerd worden door Mateboer nooit dertien in een dozijn zijn.”

Stichting Onésimus

Daarnaast heeft Mateboer ongeveer vijftien jaar geleden de ‘Stichting Onésimus’ opgericht. Tien procent van het rendement voor belasting dat behaald wordt binnen de Mateboer Groep, wordt in dat fonds gestort. De Wit: “Dat geld wordt gebruikt om projecten te ondersteunen die kansarme mensen helpen. Dit fonds is door de vorige directie opgericht om een deel van het verdiende geld op een sociale manier terug te laten vloeien in de maatschappij, een gedachte die echt bij een familiebedrijf past, en daar zijn we best trots op.”

In Zwolle voert Mateboer in samenwerking met SWZ werkzaamheden uit aan 280 woningen aan de Palestrinalaan. Eén van de vele werkzaamheden die hier worden uitgevoerd is het vervangen van onoverzichtelijke garageboxen door bergingen, waarbij de overzichtelijkheid en het gevoel van veiligheid verbeterd wordt.

KIENHUISHOVING

HERBERT PASVEER, PIETER SCHUT EN ROBERT DE VRIES

“Walk the extra mile voor elke klant”

KienhuisHoving advocaten en notarissen is gevestigd in Enschede en Utrecht en adviseert vanuit beide vestigingen tal van ondernemers op het gebied van juridische vraagstukken.

Dit gebeurt door het geven van multidisciplinair, geïntegreerd advies op maat. Veel van die ondernemers zijn werkzaam of gerelateerd aan de bouwsector, waardoor de kennis en expertises op dat vlak praktisch, efficiënt en op een begrijpelijke manier kan worden ingezet.

KienhuisHoving advocaten en notarissen heeft momenteel 130 medewerkers, waaronder vijftig advocaten en veertien (kandidaat)notarissen. Een groot deel van die medewerkers werkt vanuit het hoofdkantoor in Enschede in thuismarkt Twente. Het kantoor is steeds vaker landelijk en internationaal actief, ook vanuit de vestiging in Utrecht’.

Expertteam

Het KienhuisHoving team bestaat uit tal van experts, waarbij ieder zijn of haar eigen specialiteiten benut. Advisering richting de bouwsector en aanverwante partijen is een dagelijks terugkerend element in de dienstverlening, bij zowel de advocaten en notarissen van het kantoor.

Pieter Schut

De eerste expert brengt een schat aan ervaring met zich mee. Pieter Schut zit al jaren in het vak en is één van de KienhuisHoving notarissen die zich gespecialiseerd heeft op de vastgoedmarkt. Schut is sinds 2003 werkzaam voor het juridische advieskantoor en sinds 2007 is hij één van de vennoten. “Ik ben gespecialiseerd in advisering met de betrekking tot appartementsrecht, alternatieve

energie (zon- en windparken), commercieel vastgoed in zijn algemeenheid en daarnaast doe ik particulier vastgoed (overdrachten van huizen, hypotheken, etc.).”

Herbert Pasveer

Herbert Pasveer is sinds 1 maart dit jaar werkzaam als advocaat op het kantoor in Enschede en is daarmee de nieuwste aanwinst in het expertteam. Pasveer begon zijn advocatenloopbaan al in 1991 en is na tientallen jaren in Brabant te hebben gewerkt nu weer terug op zijn geboortegrond. Pasveer groeide op in Hengelo waardoor zijn functie als bestuurs- en civielrechtelijk specialist voelt als thuiskomen. “Vanuit mijn functie ondersteun ik bedrijven en projectontwikkelaars op het gebied van bestuursrecht en civielrecht. Daarbij overleg ik veel met gemeenten. Ik heb in het verleden ook bij en voor gemeenten gewerkt en weet dus ook hoe het is om aan de andere kant van de tafel te zitten.”

Milieuaspecten

“Bij ambtelijke gesprekken over bouwaanvragen is het erg belangrijk dat er bij bestuursrechtelijke en omgevingsrecht dossiers goed wordt samengewerkt met milieutechnische

adviesbureaus, want in elke tender zit tegenwoordig wel een milieuaspect. Denk alleen maar aan de stikstofproblematiek en natura 2000 gebieden. Alleen als er door de projectontwikkelaar goed wordt samengewerkt met de gemeente en een technisch bureau, dan is er een goede kans dat de aanvraag ontvankelijk is.”

Robert de Vries

Het derde lid van het team van experts dat namens KienhuisHoving aan het woord komt, zit inmiddels al vijftien jaar in het vak. Robert de Vries werd in 2008 beëdigd tot advocaat en heeft zich sindsdien voornamelijk beziggehouden met civiel bouwrecht en vastgoedprojectontwikkeling. “Er gebeurt natuurlijk heel veel in de markt op dit moment. Veel projectontwikkelaars hebben te maken met schaarse ruimte en lange procedures, of zitten met de stikstofregels in hun maag. Tegelijkertijd is er de opkomst van prefab-bouw, onder andere vanuit de Overijsselse woonfabrieken. Dat biedt ook

juridische uitdagingen. Daarnaast hebben de bouwbedrijven behoefte aan advies vanwege stijgende materiaalprijzen, loonstijgingen, verduurzamingseisen, en de aankomende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.”

Maatwerk

“Voor mijn klanten in de bouw ben ik betrokken bij het gehele bouwproces. Van de eerste plannen, het optuigen van samenwerkingsverbanden tussen alle betrokken partijen zoals aannemers en architecten tot en met de oplevering van het bouwproject zelf. Hierdoor kunnen we als kantoor onze cliënten helpen bij al deze vraagstukken. Vooral als wij vroeg in het traject worden ingeschakeld is er vaak nog veel mogelijk en kunnen we maatwerk oplossingen bieden.”

Meerwaarde

En daar ligt dan ook direct de meerwaarde van een advieskantoor als KienhuisHoving. Schut: “Het is het verhaal

van ‘Walk the extra mile’ voor elke klant. Een aantal jaren geleden – nog voor de verhuurderheffing en dergelijke – sprak ik met een woningcorporatie die bij een ontwikkelingsproject ook duurdere woningen wilde realiseren. Ik heb toen al gezegd dat ze dat niet moesten doen, maar dat ze afspraken moesten maken met de projectontwikkelaar en daar als corporatie bij weg moesten blijven. Dat hebben ze toen gelukkig ook gedaan, want dat heeft heel veel discussies over speculaties (met geborgde leningen) voorkomen.”

er nu een dieselgenerator buiten staat te draaien omdat het complex wel opgeleverd moest worden. Dit soort ervaringen nemen wij mee in onze gesprekken met ontwikkelaars en waarschuwen ze voor dit soort situaties. De politiek werkt veelal wat minder snel dan de markt wil en sluit compromissen. Daar wijzen wij onze cliënten op en geven ze echt mee dat ze moeten zorgen dat ze de overheid aan hun zijde hebben, want dan kan je echt stappen maken. Vaak wordt de overheid als een belemmering gezien vanwege de wet- en regelgeving, maar we hebben elkaar wel nodig dus zoek elkaar op en kom zo tot oplossingen.”

Kantelpunt

Het is een uitdagende tijd voor de bouwsector en dus ook voor de klanten van KienhuisHoving die werkzaam zijn in die branche. Volgens De Vries zit de markt nu op een duidelijk kantelpunt waarbij innovaties en vernieuwingen noodzakelijk zijn, waarbij Schut opmerkt dat de economische motor die de bouw heeft soms wat hapert. Schut: “Ik merk in mijn praktijk dat er bij mijn klanten in de bouwsector wat minder transacties zijn dan voorgaande jaren. We zitten in mijn optiek echt op een soort van kantelpunt. Los van de financieringsproblematiek of bijvoorbeeld de stikstof- of energieproblematiek krijg je namelijk ook te maken wet- en regelgeving rondom vergunningen of de beschikbare ruimte op het stroomnet. En als we dan de woningbouwopgave die er ligt in ogenschouw nemen, dan zullen er stevige maatregelen getroffen moeten worden anders gaat die hele woningbouwambitie voor een (groot) deel de ijskast in.”

Procesmanagers

De pijn die de markt de komende jaren naar alle waarschijnlijk gaat voelen zal voor iedereen voelbaar zijn, zo stelt Schut. Pasveer ziet dat Europese wetgeving dat ook onoverkomelijk maakt, maar drukt de bouwsector wel op het hart dat tijdig advies inwinnen over de veranderingen in de markt echt het verschil kan maken. De Vries: “De zaken die mijn collega’s aanstippen vergen snel en adequaat handelen. Onze advisering gaat dan ook veel verder dan alleen het juridische deel. Naast het specialistische en juridische is KienhuisHoving ook steeds meer in staat om het hele proces rondom ontwikkelen, bouwen en opleveren te managen en te begeleiden.”

“Breder kijken dan alleen de vraag”

Schut vervolgt: “Een ander voorbeeld is een gesprek dat ik onlangs had bij een ontwikkelaar van een energieneutraal zorgcomplex. Na het aanleggen van warmtepompen en zonnepanelen kreeg hij geen aansluiting op het net, waardoor

“We worden vaak ingeschakeld om een juridische vraag te beantwoorden en eindigen als procesmanager die een bouwproject soepel laat verlopen en ondersteunt om het tot een goed einde te brengen. Daarbij is het de kunst om breder te kijken dan de vraag zelf, maar ook ongevraagd advies te geven over zaken waarover de vraagsteller misschien nog niet eens had nagedacht, maar achteraf wel blij is dat wij dat stapje extra hebben gezet.”

“Samen met overheid echt stappen maken”

TER STEEGE BOUW EN VASTGOED

PETER BOLINK EN ERWIN TIJHOF

“Met respect kijken naar het oude én het nieuwe omarmen”

Het verhaal van Ter Steege Bouw Vastgoed (actief vanuit Rijssen, met landelijke dekking) laat zien dat zij tot een bijzondere categorie projectontwikkelaars en bouwers behoren, met veel waardering voor industrieel erfgoed. Daarnaast betrekt het bedrijf directe bewoners in de buurt van begin af aan bij de bouwplannen. Een kennismaking met een bouwbedrijf, dat met respect naar het oude kijkt en het nieuwe omarmt.

Familiebedrijf

Ter Steege Bouw Vastgoed is een familiebedrijf, waar inmiddels de vierde generatie aan het roer staat. In gesprek met Peter Bolink, hoofd ontwikkeling & Verkoop van Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen en zijn collega Erwin Tijhof, regiomanager van Ter Steege Gebiedsontwikkeling, wordt al gauw duidelijk dat het karakter van een familiebedrijf (langetermijnvisie) zeer goed past bij deze sector met veel langdurige projecten. Erwin Tijhof: “Binnen Ter Steege Gebiedsontwikkeling houden we ons bezig met het zoeken en aankopen van locaties en de ontwikkeling van het betreffende gebied. Dáár begint ook de investering voor onze toekomst. Ik denk dat wij vrij goed zijn in het op tijd inkopen van locaties waar nog gewoon wordt gewerkt. Vaak gaat het om fabrieksterreinen van meerdere hectares. In combinatie met de omgeving bedenken we dan hoe we het gebied een nieuwe functie kunnen geven; vaak van fabrieksterrein naar woongebied. Hoe ga je dat dan indelen, waar leg je wegen aan, waar komt groen, water? Waar leg je ‘sticky places’

aan, waar buurtbewoners elkaar op een ontspannen manier kunnen treffen? We doen dat zoveel mogelijk in harmonie met wat er al is; wij noemen dat ons startkapitaal.”

“Tijd en afstemming”

De factor tijd is hierbij belangrijk; alles verandert, inclusief regelgeving. Dat maakt het werk ook spannend. Tijhof: “Met name als je kijkt naar binnenstedelijke ontwikkeling; de omgeving vindt er ‘iets’ van en dat geldt ook voor de gemeentepolitiek. Je bent haast letterlijk in iemands achtertuin bezig. De emotie die daarbij speelt, begrijpen wij goed. Er moeten bestemmingsplannen worden doorlopen en je moet zorgvuldig én tijdig communiceren over je bouwplannen richting nabije bewoners. Dat is het ook eerste wat wij doen na een aankoop. Daarnaast heb je ook lef en visie nodig om succesvol te bouwen.”

Watertorenpark Hengelo

Overijssel bouwt en ontwikkelt

Herontwikkeling oude textiellocaties

In de laatste jaren is Ter Steege betrokken bij de ontwikkeling van veel oude textiellocaties in Overijssel, zoals een grote voormalige textiellocatie in Enschede (De Bleekerij), het Indiëterrein in Almelo en locaties in Nijverdal; plaatsen in Overijssel waar de textielsector vroeger floreerde. “Dat past goed bij ons bedrijf; Op deze plekken kunnen wij onze meerwaarde laten zien. We zijn dan ook altijd op zoek naar dit soort uitdagende locaties in Overijssel”, aldus Bolink. Een actuele aankoop is de locatie van het Odink & Koenderinkterrein, met een oud kantoorpand in Haaksbergen. Tijhof: “Wij concludeerden dat dit gebouw het verdient om bewaard te blijven. We hebben daarom aan de gemeente gevraagd om het tot een monument te maken, om het zeker te stellen voor toekomstige generaties. Je moet het verhaal blijven vertellen van het pand. Daar probeer je in je architectuur en in je gebiedsontwikkeling mooi op aan te sluiten, zodat het passend is. Om die reden blijft de naam Odink & Koenderink dus ook op de gevel staan, mensen begrijpen die plek.”

Watertorenpark en voetbalvereniging

In Hengelo heeft Ter Steege geïnvesteerd in de ontwikkeling van het Watertorenpark, een gebied met 25 woningen nabij de oude rijksmonumentale watertoren. Daarbij zijn aansprekende elementen ingezet. Zo komen de twee oude waterbassins terug in de bestrating en als vijverrand. Dat is met respect kijken naar het oude en omarmen van het nieuwe. Op een manier die inspireert, waar bewoners blij van worden. Bolink: “In Rijssen hebben we een voetbalvereniging verplaatst die

midden in een woonwijk lag, inclusief historische tribune. Dit soort dingen maken ons werk bijzonder en uitdagend, en zorgen ook voor een goede naam.”

Verduurzamen is booming business

Verduurzaming van woningen is op dit moment een booming businesstak voor Ter Steege. Op jaarbasis worden honderden woningen verduurzaamd, hoofdzakelijk in opdracht van woningbouwcorporaties en beleggers. De tak groeide in de afgelopen vijf jaren substantieel. Bolink: “Er is heel veel contact en samenwerking met corporaties. Zij moeten namelijk steeds kiezen: wordt het verduurzamen of nieuwbouw? Op het Indiëterrein hebben we in drie weken tijd een reeks van 14 duurzame prefab-woningen neergezet. Dat lukt alleen door optimale samenwerking met ketenpartners waar je van op aan kunt. De prefab-woningen komen niet uit één fabriek, maar stellen we samen met vaste partners, die voortdurend innoveren. Waarom? Als je partners laat doen waar ze goed in zijn en ze samenbrengt, kom je verder dan wanneer één partij alles uit de fabriek laat komen – daar ben ik van overtuigd! Een corporatie kan door deze vorm van bouwen heel snel zijn huurders bedienen en bijdragen aan verduurzaming in de wijk. Zo vind je elkaar in de samenwerking en dat zien we vaak in deze regio.”

“Circulair en natuurinclusief bouwen”

O&K terrein Haaksbergen

Voor het bouw- en vastgoedbedrijf is circulair bouwen inmiddels gemeengoed; bij de sloop van een pand, tegenwoordig ook wel ‘oogsten’ genoemd, wordt hergebruikt wat mogelijk is. Bolink: “Maar circulair bouwen betekent voor ons ook dat we kijken naar hoe natuurinclusief we gaan bouwen. Dan kijk je naar alle flora en fauna die er al was of die je wilt aantrekken, naar de waterhuishouding, etc. Onlangs hebben we een natuurinclusieve zone opgenomen in een bouwplan, mét waterverbindingen, eendenkorven, opgangen voor hagedissen, etc. We werken ook samen met Vogelbescherming Nederland; zij hebben ons geleerd hoe we op gebouw- en wijkniveau moeten omgaan met flora en fauna. De daaruit voortgekomen speerpunten hanteren we in al onze projecten. Daarnaast planten we in samenwerking met Staatsbosbeheer twee bomen voor elke woning die we renoveren of nieuw bouwen.” Inmiddels heeft het bedrijf al meer dan 4.000 bomen geplant in Nederland. “Dat wordt al een mooi ‘Ter Steege-bos’”, zegt Bolink met een knipoog.

Innoveren

Als familiebedrijf moet je het lef hebben om te investeren. In lijn daarmee zijn afgelopen najaar op het Indiëterrein in Almelo acht met zonnepanelen belegde huurwoningen opgeleverd, waarbij de samenwerking is opgezocht met de Universiteit Twente. De acht woningen zijn samen aangesloten op één grote accu (een vanadium redox flow-batterij) in een aparte ruimte, om de in de zomer te veel opgewekte energie te kunnen terugleveren in de winter. Bolink: “De familie Ter Steege heeft deze woningen in belegging genomen, waardoor de komende jaren in samenwerking met de Universiteit Twente het gebruikersgedrag op de techniek kan worden gemonitord. De 14 prefab-woningen die we in eigen beheer hebben ontwikkeld, blijven ook bij ons, zodat we er ervaring mee kunnen opdoen en daarna inzetten voor onze klanten en kopers.”

Beloftes nakomen

In 2022 ontving Ter Steege de Twentse Vastgoedprijs voor de

ontwikkeling van het Indiëterrein; een mooi compliment na 20 jaar ontwikkelen met lef én geduld. Tijhof: “Het is belangrijk dat je bouwt wat je belooft, dat je gedane beloftes nakomt. Vooraf hebben wij benadrukt dat we van Indië een unieke woonwijk wilden maken met behoud van een industrieel karakter. Dat hebben we ook gerealiseerd. In 2001 is het terrein aangekocht en in 2014 startte de bouw van de eerste woningen. Er werd toen nog gewerkt op dat terrein. De eerste bewoners, die pioniers, neem je dan mee in een groot ontwikkel- en bouwproces. Dat zij er dan met heel veel plezier wonen, is voor ons de ultieme waardering.”

De bleekerij Boekelo

Indie Almelo

MARTIJN BREUKELMAN

WETHOUDER HARDENBERG

“Hardenberg succesvol met decentrale bouwstrategie”

Met zijn 32 jaar is Martijn Breukelman een jonge wethouder. Toch is de CDA’er ook ervaren, want hij zit alweer vanaf 2018 in het college. “Ik heb onder meer alles rondom ruimte, bouw, wonen en vergunningen in mijn portefeuille”, zegt de goedgemutste Hardenberger.

“De gemeente Hardenberg is de afgelopen jaren best wel gegroeid. Ik denk dat we in een jaar of zes van 58.000 naar inmiddels 63.000 inwoners gingen. De gemeente heeft 29 verschillende kernen, allemaal kleinere en grote dorpen rondom de stad Hardenberg zelf. Ik denk dat de stad zelf een klein 22.000 inwoners heeft. We hebben het dus over een uitgestrekte plattelandsgemeente een sterk streekcentrum.”

Naast Hardenberg zelf, bestaat de gemeente uit een flink aantal kernen. Breukelman somt er een aantal op: “Dedemsvaart is de tweede kern, met rond de 14.000 inwoners. Daarnaast hebben we grotere dorpen als Gramsbergen, Bergentheim en Balkbrug, met allemaal een vergelijkbaar aantal inwoners. En verder een hele reeks kleinere dorpen en buurtschappen.”

Streekfunctie

“Vanuit de provincie Overijssel kreeg de stad Hardenberg ook een streekfunctie. Dat betekent dat we eigenlijk de stad zijn die een verzorgingsgebied van 100.000 mensen om ons heen voorziet. Het gaat dan bijvoorbeeld om een centrale positie inwoningbouw, bedrijfsterreinen, maar ook voorzieningen zoals een theater of een bioscoop.”

“De kern van ons succesverhaal op het gebied van woningbouw is verspreiding van de bouw. Tot 2017, 2018 hadden we een beetje als motto: centraal bouwen. Dus met name in Hardenberg zelf en in Dedemsvaart. Daar stopten we een jaar of zes geleden mee, met het idee om juist decentraal te gaan bouwen. Bouwen naar behoefte in alle kernen die dat willen. Met als gevolg een heel mooie

gespreide groei in al die dorpen en kernen die we hebben.” De gemeente bouwt dus naar behoefte. “Je ziet dat er in een hele hoop dorpen en kernen niet alleen de wens bestaat van jongeren om in het dorp te blijven, maar juist ook van ouderen. Die zijn gehecht aan de grond van hun oorsprong. Dus houden we daar rekening mee, door ook te bouwen voor het moment dat je toe bent aan wonen met zorg.”

Inbreiding én uitbreiding

Het gaat dan om zowel inbreidings- als uitbreidingslocaties. “Alleen met inbreiding red je het niet. Daar kun je ook geen aantallen mee maken. Als gemeente zijn we ook bezig met actieve grondpolitiek, we zorgen dat we als gemeente zelf grond hebben. Zo hebben we op 70 hectare in de gemeente Wvg gevestigd, de Wet voorkeursrecht gemeenten. Dat betekent dat we daar de optie van eerste koop op hebben.”

“In de gemeente deden we tot 2018 120 tot 180 woningen per jaar. Toen zeiden we tegen elkaar: ‘We willen eigenlijk naar de duizend te bouwen woningen in drie jaar. Dat is gelukt in de periode tussen 2019 en 2021. En voor de komende jaren bestaat de ambitie om nog verder op te hogen naar vierhonderd woningen per jaar. Dat lukte ons zelfs al in 2022 en we gaan daar tot en met 2025 mee door.”

“We hebben een woonbehoefteonderzoek gedaan per kern. Dat doen we met alle plaatselijke belangen die er zijn. Zo kregen we per dorp inzichtelijk welke behoefte er bestond. We weten waar goedkope koopwoningen, sociale huur, middenhuur moet komen en waar meer in het vrije segment. We kijken dus ook naar zowel koopwoningen als naar de

huurdersmarkt. In de nieuwe plannen proberen we in te spelen op de bestaande behoefte. Landelijk schrijft het Rijk een verhouding 30/40/30 voor: 30 procent sociale huur, 40 procent goedkope koop en 30 procent vrije sector. Die getallen komen over het algemeen overeen met de behoefte vanuit de dorpen in onze gemeente.”

Ambities waarmaken

Alle Hardenbergse projecten zitten in de regionale woondeal, die de gemeente onlangs sloot met de provincie Overijssel en de minister. “We zijn er trots op dat Hardenberg de gemeente is die de ambities waarmaakt. We hebben in de gemeenteraad een agenda Wonen, met een versnellingsagenda daaronder. Daarin zitten drie dingen. Van de gemeenteraad kregen we twee miljoen euro voor personeel. Dus zorgen we dat we projectleiders hebben, mensen van bouw- en woningtoezicht, vergunningsverleners. Zodat je intern over voldoende mensen beschikt. Daarnaast is onze organisatie heel plat, niet stroperig.”

“De tweede reden van ons succes is, dat we zelf voldoende grond kopen. Zo neem je als gemeente de regie, we kunnen het programma bepalen. Sturen. Als derde onderdeel van onze goede prestaties is iets wat we heel erg van de gemeenteraad meekregen: zorg voor kwaliteit in de breedste zin van het woord. Qua omgeving, klimaat, water, groen. We sorteren ook vaak voor, door vooraf al met de omgeving te spreken. Dat resulteerde er onlangs nog in dat er 170 woningen in een dorp, 155 in de stad en 80 appartementen in de binnenstad allemaal zonder bezwaar en beroep door konden gaan. Dan kun je tempo maken.”

De wethouder licht er een aantal projecten uit van de laatste tijd. “Naast het gemeentehuis komt het project De Spinde. Dat was allemaal eenlaagse bebouwing uit de jaren zeventig, met detailhandel. In overleg met de Herstructureringsmaatschappij Overijssel gaan we dat herontwikkelen. De ondernemers zijn met ondersteuning van de gemeente naar elders gegaan en er komen nu die genoemde tachtig appartementen.”

Sociale huur op A-locatie

“Aan de rand van Hardenberg ontwikkelden we heel veel appartementen in de wat duurdere koopsector. Daar staan nu zes woontorens, sinds 2018 gebouwd. Je ziet ze vanaf de N34. Er komen in totaal tien van die complexen. Het project heet Vechtzone en er komen ook 155 tot 170 woningen, grotendeels sociale huurwoningen. Die komen dan echt op een A-locatie.”

“Als laatste verwachten we in april te kunnen starten met de voorbereiding van een wijk aan de andere kant van de N34, waar ruim 850 woningen komen. Het moet een hele gevarieerde wijk worden, met beneden-/ bovenwoningen, rijwoningen, tweekappers en vrije woningen. Allemaal door elkaar heen.”

Dit alles maakt Hardenberg ook aantrekkelijk voor mensen van buiten. “Je ziet dat 30% van de woningen naar mensen van buiten de gemeentegrenzen gaat. Vanwege de voorzieningen die we bieden. Daarom denk ik ook dat we de komende jaren blijven doorgroeien, misschien wel richting de 65.000 tot 70.000 mensen.”

VECHTDAL WONEN

MARTIJN RINK

“Samenwerking is sleutel bij realiseren woonopgave”

Vechtdal Wonen ontstond in 2019 uit een fusie met Beter Wonen Vechtdal en De Veste. Hierdoor zit de ‘nieuwe’ woningbouwcorporatie met 10.000 woningen in eigendom door letterlijk heel Overijssel, met projecten van Zwolle tot Hardenberg. Directeur Martijn Rink spreekt dan ook van een ‘regionale speler’ die een brede doelgroep bedient.

Omdat Vechtdal Wonen projecten realiseert voor al die doelgroepen levert het bijna altijd maatwerkprojecten af, waarbij het zich telkens afvraagt wat een bepaalde doelgroep nodig heeft om prettig te kunnen wonen, werken en leven. Rink: “En dan hebben we het niet alleen over de sociale kant, maar ook de stenen. Het ene gebouw is het andere niet. Dus ook daar spelen we continu in op de behoeftes die er op dat moment liggen.”

Transitie naar regionale functie

Juridisch is Vechtdal Wonen sinds 1 januari 2019 actief, maar de herpositionering van lokale naar regionale organisatie is eigenlijk onlangs pas afgerond. “Op 1 juli 2019 was de fusie operationeel afgerond, maar al die veranderingen betekende natuurlijk ook veel voor onze medewerkers. We hebben dan ook veel tijd gestopt in het begeleiden van onze mensen in dat proces. Tegelijkertijd betekent een grotere organisatie ook dat je niet meer van alles wat hoeft te weten, maar dat

je meer specialistisch te werk kunt gaan. De coronaperiode heeft die transitie wel wat vertraagd, maar we zijn gelukkig op tijd klaar om aan de enorme woningbouwopgave die er nu ligt volledig operationeel mee te werken. We zitten inmiddels aan de provinciale tafels als het gaat om de regionale woondeals, waardoor we ons nieuwverworven regionale functie ook echt optimaal kunnen benutten.”

De omschakeling naar conceptuele bouw om die woningbouwopgave te realiseren is ook binnen Vechtdal Wonen zichtbaar. Een ontwikkeling die echter niet voor alle gebieden in Overijssel op dezelfde manier kan worden toegepast: “Uiteraard zijn we ook bezig met conceptbouw, want dat is gewoon keihard nodig om de woningtekorten

“Ondanks uitdagende tijd toch differentiatie mogelijk”

Nieuwbouw Enschede Foto: Plegt Vos

zo snel mogelijk terug te dringen. Tegelijkertijd zien we in plaatsen als Ommen en Dalfsen dat hoogbouw hoger dan een paar etages vanuit de samenleving niet gewenst is. Daar kijken we op een andere manier naar het woningbezit dan in stedelijke gebieden als Zwolle en Enschede. Daar zit dus wel een spanningsveld als het gaat om de aantallen en hetgeen in de omgeving past. Toch denk ik dat we door goed in gesprek te gaan met de lokale bevolking ook met conceptuele bouw differentiatie aan te bieden, waardoor je zelfs in deze uitdagende tijd als corporatie – tot een bepaald niveau - toch nog steeds maatwerk kan leveren.”

Studentenwoningen

Mooie voorbeeld hiervan zijn de 230 containerwoningen die Vechtdal Wonen in Enschede heeft gerealiseerd. “Om de enorme woningtekorten onder studenten aan te pakken,

hebben we op de Campus in Enschede containerwoningen geplaatst. Ik besef dat het woord ‘container’ heel lelijk overkomt. Dat klopt ook wel, want van de buitenkant zijn het niet de mooiste woningen. Maar door de manier waarop we ze neergezet hebben, de bekleding en de inpassing in het landschap is daar omheen inmiddels een community ontstaan waardoor die woningen inmiddels heel erg gewild zijn. Het is gewoon erg leuk en gezellig om daar als student te wonen. Zo kan je dus ook naar projecten kijken: esthetisch is het niet ons mooiste project, maar creëer je wél een hele prettige woningomgeving voor de doelgroep. In dit geval de student.”

Rink vervolg: “Een ander voorbeeld is de Vechtzone in Hardenberg. Daar zijn we bezig met een stukje herontwikkeling. Waarbij we een mooi woongebied realiseren letterlijk aan de rivier De Vecht. Dit doen we in combinatie met inbreidingsprojecten in Hardenberg zelf, waardoor we op één locatie meerdere doelgroepen kunnen bedienen en in de woonbehoeften van meerdere woningzoekenden kunnen voldoen. En zo zijn we als corporatie continu aan het zoeken: wat past waar en hoe kunnen we aanbesteding dusdanig invulling geven dat de juiste bouwers en bouwbedrijven worden ingeschakeld. En dat de eindgebruikers trots en tevreden hun intrek nemen in hun nieuwe stekje Daarvoor is flexibiliteit en wendbaarheid nodig en daaraan kan Vechtdal Wonen sinds de fusie nog beter voldoen dat de afzonderlijke partijen voor 2019 al deden.”

“Flexibel en wendbaar voorzien in woningbehoeften”

Flexwoningen in Enschede. Foto: The Virtual Dutch Men

Oplevering nieuwbouw Ommen

Verduurzamingsprocessen

Die extra slagkracht vanwege de aanwezigheid van knowhow, specialisten en mankracht zorgt er ook voor dat andere zeer actuele vraagstukken binnen de woningbouw meer aandacht kunnen krijgen. Zo is duurzaamheid bij Vechtdal Wonen ook een heel belangrijk agendapunt. Rink: “De verduurzamingsopgave voor nu richt zich vanuit Vechtdal Wonen vooral voor het beperken van de woonlasten voor onze huurders. Concreet betekent dat al onze woningen worden opgeleverd mét zonnepanelen om de energiekosten zo laag mogelijk te houden. In 2026 zullen ook alle bestaande huurhuizen voorzien zijn van panelen. Daarmee lopen we behoorlijk voor op de landelijke trends. Naast die energetische maatregelen voldoen we natuurlijk ook alle wet- en regelgeving. In onze nieuwbouw is circulair bouwen ook een belangrijke pijler aan het worden, zeker omdat bij vrijwel elke uitvraag circulariteit (en modulair bouwen) een zwaarwegende factor is.”

Samenwerking

Het circulair en modulair bouwen zal worden toegepast bij de 2100 woningen die de woningbouwcorporatie tussen nu en 2030 in het Vechtdal gaat realiseren. En ook bij de 1100 woningen die in Enschede zullen verrijzen. “Een enorm forse bouwopgave”, beseft ook Rink. “Eén van de grootste dilemma’s daarbij is de inzet van onze mensen, want daar is de rek er natuurlijk ook een keer uit. De arbeidsmarkt is nog steeds krap en dat maakt de opgave nog uitdagender. We merken dat het met de regionale woondeals die er liggen veel van ons als corporatie vereist, maar ook van de gemeente, provincie, het onderwijs en marktpartijen waarmee we

samenwerken. De afgelopen jaren stonden marktpartijen en corporaties regelmatig met de rug naar elkaar toe. Gelukkig is er aan die fragmentatie een einde aan het komen.”

“Samenwerking is wat ons betreft de sleutel, want alleen daardoor kunnen we invulling geven aan die opgave. En kunnen we naast de behoefte aan sociale woningbouw ook projecten opleveren die bijdragen aan de gebiedsontwikkeling en de leefbaarheid van de nieuwbouwwijken in het prachtige Vechtdal. Het is een mooie tijd om in te werken met diverse uitdagingen op ons bordje waarbij we als woningbouwcorporatie en bouwsector echt het verschil kunnen maken in het leven van mensen.”

“Echt het verschil maken in het leven van mensen”

Wijkconsulent bij huurder aan de deur – Foto Erik Karst

Impressie Vechtzone Hardenberg

VAN DER STEEG

ANNE EN BEREND JAN VAN DER STEEG

“Onzekere tijden, rotsvast vertrouwen”

Tijdens de eindejaarsbijeenkomst gaf Berend Jan van der Steeg een toespraak waarbij hij het personeel toesprak met de gevleugelde woorden: “Het zijn onzekere tijden, maar we hebben rotsvast vertrouwen in de toekomst.” Een opmerking die niet zomaar gekozen is: hij past precies in de visie en denkwijze van het familiebedrijf en sluit naadloos aan bij het huidige tijdsbeeld.

Betrokken sinds 1917

Het bouwbedrijf uit Genemuiden werd in 1917 opgericht door Hendrik-Jan van der Steeg, de overgrootvader van Berend Jan. Inmiddels ruim honderd jaar later runt hij samen met zijn zus Anne van der Steeg de zaken, waarbij vader Ben van der Steeg regelmatig liefkozend over de schouders meekijkt.

Wat ooit begon als een timmerbedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig bouwbedrijf dat stevig aan de weg timmert in de regio. Het werkgebied bestaat uit ongeveer een uur rijden vanaf de thuisbasis in Genemuiden.

Nieuw kantoorpand

In datzelfde Genemuiden verreist momenteel ook het nieuwe kantoorpand van het bouwbedrijf. Een belangrijke stap richting de toekomst zo vertelt Berend Jan. “We kwamen op meerdere plekken ruimte tekort. Andere locaties en verbouwen was eigenlijk geen optie. Eigenlijk willen we hier ook niet weg, want het is een prachtige plek met uitzicht over

het Zwarte Water, het pontje, het vogeleiland en het centrum van Genemuiden. Dus toen was de keuze snel gemaakt om hier te gaan uitbreiden. Omdat we huizen bouwen, is er voor een huiselijke uitstraling gekozen, waarbij het pand qua vorm straks een link legt naar de woningbouw door het schuine dak en de tijdloze kleuren.”

“Praktisch en toekomstbestendig pand”

Bij Van der Steeg houden ze van mooie gebouwen en dus moest ook hun eigen pand een stukje Genemuiden worden waar iedereen trots op kan zijn. Daarnaast voorziet het nieuwe pand in allerlei behoeften zoals meer ruimte voor de timmerfabriek, een grotere kantoorruimte en een multifunctionele ruimte voor het organiseren van bijeenkomsten voor het personeel, kopersavonden en het ontvangen van relaties. Anne van der Steeg: “Het pand

Impressie van het nieuw kantoor

is straks gasloos en er worden (duurzame) materialen gebruikt die we ook in de woningbouw toepassen, zoals de keramische gevelbekleding van het gedeelte bovenop de nieuwe hal, een link naar de gemetselde gevels bij woningbouw. Alles is dus bewust gekozen en afgewogen, zodat het praktisch én toekomstbestendig is. We hopen dan ook de zomerborrel van 2023 op het nieuwe dakterras te kunnen houden. Dat is het doel en we liggen mooi op schema.”

Woningbouwontwikkelaars

Ontwikkelende bouwer Van der Steeg is gevestigd in Overijssel en heeft dan ook een sterke binding met de regio. Sinds een aantal jaar werkt het bouwbedrijf intensief samen met gebieds- en vastgoedontwikkelaar Van Wonen uit Zwolle, waarvoor momenteel een woningbouwproject van 86 woningen in Stadshagen wordt gerealiseerd. Berend Jan van der Steeg: “Het zijn onzekere tijden, maar wij hebben rotsvast vertrouwen in onszelf, onze medewerkers, partners en klanten. Dat vertrouwen komt onder meer voort uit het feit dat we heel selectief zijn bij het kiezen van partijen waarmee we samenwerken. Alleen als het goed aansluit bij onze eigen waarden en normen. Wij werken heel veel op basis van vertrouwen en gaan ook echt de relatie aan met onze opdrachtgevers. Op basis van de ervaringen met Van Wonen is onze ambitie zeker om die samenwerking in de toekomst

voort te zetten. Het bevalt van beide kanten heel goed en past ook prima in verhouding tot hetgeen wij als bedrijf zelf ontwikkelen en wat we voor opdrachtgevers als Van Wonen doen.”

Zorg in Genemuiden

Berend Jan baseert dat vertrouwen niet alleen op de kansen die er in de toekomst liggen met woningbouwontwikkelaars, maar ook op relaties in de zorg die het bedrijf heeft. Eén daarvan zijn de zorginstellingen in Genemuiden. “Zorgvastgoed is een zeer belangrijke pijler in ons bedrijf. Niet alleen omdat het geld oplevert, maar vooral omdat wij als geen ander weten hoe belangrijk het is dat de huisvesting voor zorgbehoevenden goed geregeld is. De vergrijzing gaat maar door, dus er zijn heel veel nieuwe woonvormen nodig waar zo efficiënt mogelijk zorg verleend kan worden. Met het zorgconcept in Genemuiden willen we dan ook graag laten zien dat door goede samenwerking en een goed concept er veel mogelijk is, want er is in heel veel plaatsen behoefte aan geschikte woonruimten voor mensen die extra zorg nodig hebben.”

“We gaan ons in de toekomst meer richten op nieuwe bouwconcepten”

27 zorgappartementen Stationskwartier Kampen

Naast de huidige werkzaamheden voor andere ontwikkelaars en woningbouwcorporaties, de zorgvastgoedprojecten en projecten voortkomend uit eigen ontwikkeling richt Van der Steeg zich de komende tijd op een vrij nieuw segment in de markt: biobased en circulaire bouwconcepten. Anne van der Steeg: “We moeten heel hard aan de slag om vanuit Nederlandse en Europese klimaatdoelen concepten te bedenken die zo min mogelijk belasting voor het milieu met zich meebrengen. Daarvoor gaan we met andere partijen onze handen ineenslaan. Dat staat nog wel in de kinderschoenen.

Meer doen met dit soort bouwconcepten is nog een stip op onze horizon. We zitten al sinds de Tweede Wereldoorlog in de woningbouw, dus we weten wat we doen. En dat komt ook heel goed van pas als het gaat om bouwen vanuit een concept. De plannen hiervoor worden de komende tijd uitgewerkt en deze zullen in de komende jaren meer en meer terugkomen in onze bouw- en ontwikkelactiviteiten.”

Ambities

Een uitspraak van de Hoge Raad eind 2021 – beter bekend als het Didam-arrest - heeft gezorgd voor een nieuwe manier van werken én biedt tegelijkertijd kansen om nieuwe markten aan te boren. Berend Jan van der Steeg is ervan overtuigd dat Van der Steeg dankzij haar ‘zachte competities’ daarin

goed voor de dag gaat komen. “Wij zijn van vele markten thuis, hebben veel in eigen huis en staan voor excellente kwaliteit. Daarnaast kunnen wij en onze mensen ons heel goed verplaatsen in de huurders en kopers van woningen, omdat wij dagelijks met deze mensen in gesprek zijn. Daardoor zijn wij niet alleen financieel gedreven, maar kunnen we juist ook de maatschappelijke impact op waarde schatten. Woningbouw is geen zakelijke activiteit, het gaat om duurzaamheid, bewonerstevredenheid en de emoties die komen kijken bij het kiezen van een nieuwe plek om te wonen.”

Geen personeelstekorten

“En tot slot is de aanwas van jonge talentvolle medewerkers gegarandeerd doordat we hier de Opleidingsvereniging Genemuiden (OVG) hebben. Deze is dertig jaar geleden door een aantal bouwbedrijven hier in Genemuiden opgericht. Dat was een hele slimme stap, want we halen daar ieder jaar wel één of twee nieuwe medewerkers uit. Zodoende kunnen wij ook altijd onze (groei)ambities halen. Zonder goed gekwalificeerd personeel is dat niet mogelijk. We hebben een mooie groep mensen, weinig verloop, bijna nooit personeelstekorten en ook de structuur van het bedrijf is prima in orde. We zijn een gezond bedrijf met gezonde ambities en tevreden eigenaren die als vierde generatie met veel vertrouwen en plezier naar de toekomst kijken.”

61 woningen Breezicht Stadshagen

DE GROOT VROOMSHOOP

WIM

STURRIS

“Al bijna 100 jaar bouwen aan de toekomst”

‘Wij hebben een passie voor hout’, aan het woord is Wim Sturris, directeur van De Groot Vroomshoop. ‘Wij hebben al bijna honderd jaar ervaring in bouwen met hout.’ De Groot Vroomshoop bestaat uit een aantal afdelingen met verschillende houtbouwconcepten. De Groot Vroomshoop is al ruim 30 jaar een onderdeel van VolkerWessels. Het bedrijf levert totaaloplossingen. En daar zitten hele mooie pareltjes tussen.

De Groot Vroomshoop bouwt bewust met hout. Waarom hout? Hout is duurzaam en hout is een hernieuwbare grondstof. Dat zorgt voor een lage CO2-footprint en dat is gunstig in het kader van de milieuverplichtingen van bedrijven. Bouwen met hout draagt bij aan de CO2-reductie. Hout slaat de CO2 juist op. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ‘hout bezig is met een revival’, volgens Wim Sturris.

Kant-en-klare kippenhokken

Bijna 100 jaar geleden, in 1927 om precies te zijn, werd ‘de fabriek van houten gebouwen’ opgericht. Oprichter De Groot was een visionair en hij was in de jaren dertig de grondlegger van het seriematig prefab bouwen. Dat begon met kant-enklare kippenhokken en al heel snel ging het richting prefab (vakantie) woningen.

Wim Sturris: ‘Die visie van toen geeft ons nu nog steeds richting. Tegenwoordig bouwen we volledig duurzaam en

circulair. Met bergingen zijn wij marktleider in Nederland. Om een idee te geven: we leveren en monteren nu zo’n 8000 bergingen per jaar. Van al onze producten liggen de bergingen van nu het dichtst bij de basis van seriematig prefab bouwen en bij de visie van onze oprichter.’

‘Wij bouwen bewust met hout’

Totaaloplossingen

Anno nu is De Groot een toonaangevend houtbouwbedrijf. In het Twentse Vroomshoop beslaat het bedrijfsterrein maar liefst tien hectare. Daarnaast is er een fabriek voor houtmodulebouw in Enschede. In totaal werken er zo’n 270 mensen. Stuk voor stuk bevlogen van hout. Samen werken ze aan houten kunstwerken. Van berging tot school en van woning tot verzorgingstehuis.

The Base Schiphol

Het bedrijf bouwt en maakt niet alleen veel, maar is ook echt een kennisbedrijf. De Groot helpt architecten en projectontwikkelaars met het vinden van oplossingen voor hun ideeën en plannen. Ze vertalen die ideeën naar oplossingen en kunnen die vervolgens maken en monteren. Dat kan omdat ze onder andere eigen constructeurs en ingenieurs in dienst hebben. Daarmee levert De Groot totaaloplossingen.

Die oplossingen zijn terug te vinden in de drie specialismen van De Groot Vroomshoop: prefab houtbouw, gelijmde houtconstructies en bouwsystemen. Met prefab houtbouw levert het bedrijf toe aan bouwbedrijven en aannemers. Alles wordt in onze eigen productielocaties geproduceerd en gaat dan op transport naar de bouwplaats. Het gaat hier om prefab houten bergingen, houten dak- en gevelelementen en houtskeletbouw elementen.

Volledig circulair

Met zijn bouwsystemen bouwt De Groot bouwt volledig duurzaam en circulair. Op dit moment werkt De Groot met drie verschillende bouwsystemen. Festing ® een volledig circulair elementen bouwsysteem, opgebouwd met stalen kolommen, betonvloeren en houtskeletbouw gevels en daken. Modulinn ® is een modulair en flexibel bouwsysteem opgebouwd met een gelamineerde houten constructie. Ons houtmodulebouw-concept is opgebouwd uit massief houten modules van CLT (Cross Laminated Timber) ofwel kruislaaghout.

Pareltjes van hout

Gelijmde houtconstructies, dat zijn de pareltjes van hout. Het gaat vaak om hele grote werkstukken, maar het is altijd maatwerk.

Sturris: ‘Wij zijn specialist in de robuuste houtbouw. Wij kunnen het hout bewerken en lijmen en vervolgens monteren op de bouwplaats. Niet in de fabriek in enschede. Een mooi voorbeeld is de spoorwegoverkapping bij station Ede Wageningen waar we nu mee bezig zijn. Dat is echt een gigantisch project.’

Een ander pareltje is het gebouw The Base op Schiphol waar de houten constructie van het bedrijf prominent in beeld is.

Bouwen met hout met een STIP-keurmerk is vanzelfsprekend voor De Groot Vroomshoop. De modules gaan 100 jaar mee en zijn steeds opnieuw te hergebruiken. Als geheel of als losse onderdelen. Zo is onlangs een nieuwe school gebouwd met modules die afkomstig zijn uit een verzorgingshuis en uit een verpleegtehuis. Met basisschool Het Epos in Rotterdam viel het bedrijf zelfs in de prijzen. De hele school bestaat uit houten modules volgens het Modulinn concept die aan elkaar gekoppeld zijn met het idee dat deze modules eventueel na een paar jaar te demonteren zijn en op een andere plek opnieuw op te bouwen. Dit project won in 2021 de Nationale Houtbouwprijs en werd bovendien genomineerd voor de Rotterdam Architectuurprijs.

Een ander prijswinnend project is M’DAM in Monnickendam. Een Design & Build project waarbij het bedrijf als hoofdaannemer en producent 62 unieke appartementen neerzette op basis van modulaire houtbouw. M’DAM is één van de meest duurzame appartementencomplexen in

‘Wij hebben een passie voor hout’

‘Wij bouwen volledig duurzaam en circulair’

Prefab bergingen en dakelementen

Perrondak EdeSpoor © Stefan Verkerk

Nederland. Ook dit gebouw gaat 100 jaar mee, is demonteerbaar en kan als geheel of deels ergens anders opgebouwd worden.

Bouwen met hout in Overijssel

Op dit moment bouwen we in Enschede aan het grootste woongebouw opgebouwd uit het houtmodulebouwconcept. Op de Performance Factory in het centrum van Enschede bouwt De Groot Vroomshoop in opdracht van Domijn en samen met Goossen te Pas Bouw in totaal 185 appartementen en 17 woon-werkstudio’s. Daarmee voegt Domijn zo’n 200 woningen toe aan de woningmarkt in Enschede. Pr8 architecten ontwierp een gebouw met verwijzingen naar het industriële erfgoed in Enschede. Maar de toekomstige bewoners, young professionals en starters op de arbeidsmarkt, wonen en leven straks op een duurzame plek van nu. Door gebruik te maken van de houtmodulebouw van De Groot Vroomshoop wordt er duurzaam en snel gebouwd en omdat de appartementen van massief hout zijn, hebben ze ook nog eens een positieve invloed op de gezondheid van de bewoners.

Overijssels exportproduct

De Groot Vroomshoop bouwt alles in eigen fabrieken in Overijssel. Dat doen ze samen met andere Overijsselse partners, bijvoorbeeld met Huisman Installatietechniek, MyCuby van De Mors en Loohuis Installatietechniek. Zo ontstaat een bruto Twents product. De modules worden

door heel Nederland en een stukje Duitsland vervoerd door de transportbedrijven Dekker of Pultrum uit Rijssen of Jan Hofman Transport uit Vroomshoop. Je zou dus van een heus exportproduct voor Overijssel kunnen spreken.

De Groot is een platte organisatie. Er gelden geen rangen en standen. Iedereen heeft zijn specialiteit en is even belangrijk. Geen top-down beleid, maar juist de bottom-up insteek wordt aangemoedigd. Mensen krijgen de ruimte om eigen ideeën uit te werken. En het bedrijf faciliteert die ideeën. Eigenaarschap is belangrijk. Een mooi voorbeeld: de mannen van de expeditie hebben, geïnspireerd door de Antwerpse haven, een innovatief hijsinstrument bedacht dat verstelbaar is in de lengte en de breedte en dat geschikt is om de zware modules veilig te hijsen.

Opgestroopte mouwen

Sturris: ‘Wij geven de ruimte om te ontwikkelen en om te innoveren onder het mom van ‘je bent de architect van je eigen loopbaan’. Mensen werken graag bij ons. Zo zijn we al drie keer uitgeroepen tot beste werkgever. Deze prijs wordt toegekend aan bedrijven die hoog scoren op goed werkgeverschap en op medewerkersbevlogenheid volgens de eigen medewerkers. Maar er wordt hier ook knetterhard gewerkt. Ik zeg wel eens gekscherend: Als je hier wil werken, moet je je overall al met de mouwen opgestroopt in de kast hebben hangen.’

‘We bouwen niet alleen voor nu, maar ook voor de volgende generaties. Daarom bouwen we helemaal circulair en blijven we bezig om de wereld een beetje mooier te maken. We zijn altijd bezig met de toekomst en dat doen we al meer dan 90 jaar!’

‘Hout is bezig met een revival’

M'DAM Monnickendam. Foto: Kees Hummel

URBAN INNOVATORS

DANIËL OOSTENBRINK

“Zwolle bezig aan ongekende ontwikkelsprong”

In Zwolle gebeurt het. En nee, dat is geen goedkope leus of flauwe slogan. De komende tien jaar maakt deze voormalige Hanzestad een ongekende sprong voorwaarts, vertelt ontwikkelaar Daniël Oostenbrink (40) van Urban Innovators. In het gebied Spoorzone, tussen de historische binnenstad en de IJssel in, verrijst een tweede stadscentrum met veel groen en opvallende stedelijke bebouwing voor een toekomstbestendige manier van wonen, werken, studeren én recreëren. In alles creatief, innovatief en uiterst duurzaam, vertelt Oostenbrink. Hij is een van de smaakmakers in dit gebied – een ontwikkelaar met lef, die graag op meerdere niveaus meedenkt en doet.

Voor dit interview spreken we Oostenbrink in Smaragd Offices, een door zijn Urban Innovators (in samenwerking met Nijhuis) volledig verbouwd kantoorgebouw aan de Noordzeelaan in Zwolle. Inderdaad, middenin die Spoorzone. De veertiger laat de klimwand zien die is aangebracht in een van de centrale ruimtes. ‘Onze huurders werken vooral in de IT- en creatieve sector. Als ze even inspiratie nodig hebben, kunnen ze een stukje klimmen. Maar we hebben ook een jungle waar je kunt vergaderen en plekken waar je retrogames speelt. Avontuurlijk en humoristisch; ja, daar houden we van’, grijnst hij.

Vertrouwen is vereiste

Ook als gebiedsontwikkelaar steekt Oostenbrink graag zijn nek uit. Zo denkt hij in de Spoorzone bijvoorbeeld mee over het Hanzekwartier – het nieuwe stadshart. ‘Samen met de gemeente, woningcorporaties, scholen en andere ontwikkelaars vormen we een samenwerkingsverband en kijken we onder meer naar collectieve oplossingen voor mobiliteit, energie en klimaatadaptatie. Zoiets vereist transparantie en vertrouwen en ook dat typeert Zwolle.’

Dat energieke heeft uiteraard ook met innovatie te maken. Juist de Spoorzone gaat veel ruimte bieden aan startups en scale-ups en samenwerking tussen studenten en bedrijfsleven, vertelt Oostenbrink. Het is een toonaangevende locatie voor denkers en doeners. Ook dankzij de ligging, pal naast het een-na-grootste OV-knooppunt van Nederland. ‘Het is nu nog het domein van oude spoorloodsen en grote kantoorkolossen. De komende jaren gaat dat volledig op de schop. Van parkeerterreinen maken we gave wooncomplexen. Auto’s verdwijnen naar de randen, met juist veel ruimte voor ‘stappen en trappen’. En er komt véél groen. Tussen de gebouwen, maar ook in een nieuw stadspark.’

Van saai naar bruisend

Zwolle is de laatste vijftien jaar steeds meer gaan bruisen. Zo transformeerde de kop van de Kamperpoort tot een onderdeel van het centrum en veranderde een oud bedrijventerrein aan de stadsgracht in een modern woongebied (Kraanbolwerk), waar Urban Innovators het markante project Hof van Thorbecke opleverde. Iets verderop wist Oostenbrink dankzij transformatie van een voormalig KPN-kantoor het hippe Up-Town te realiseren; een zeer geliefd appartementengebouw. Nu ontwikkelt hij met DLH ook de directe omgeving; het Roelenkwartier.Dankzij gebiedstransformaties krijgt de stad nóg meer schwung en hoogstedelijke allure. ‘Als jongere verliet ik Zwolle omdat ik het er nogal saai vond. Jarenlang woonde ik ver over de grens, waaronder in de VS en Azië. Te midden van alle reuring en dynamiek deed ik veel inzichten op. Deze ideeën hebben mijn visie gevormd.’

Klaar voor Zwolle 2.0

Het is bijzonder gaaf om te zien dat ‘ons Zwolle’ verder groeit en bloeit dankzij de inspirerende visie van de gemeente, vertelt Oostenbrink. “Er ligt een vooruitstrevende omgevingsvisie die door een belangrijke stadssysteem aanpassing de next step van Zwolle mogelijk maakt - Zwolle 2.0. Je ziet dat er al projecten ontstaan die hierop voorsorteren. Uiteraard in de Spoorzone – kijk ook naar andere ontwikkelingen zoals het Spoorkwartier met Perron038, Fundatie en Artez/ Cibab, Gildenhof en Willemskwartier. Maar ook daarbuiten in projecten als Veemarkt, Noorderkwartier, WeezenlandenNoord, Soho en Blue bayou. Het is een brede groep – van stadsmakers tot cultuurpartners – die grandioos samenwerkt om de stad nóg aantrekkelijker te maken. Het maakt mij trots dat ik daar deel van uitmaak.”

Oostenbrink is tevens actief als locatieontwikkelaar. Zeker ook in de Spoorzone. ‘Met partner Nijhuis verworven wij naast de Smaragd het kantoorpand Hanz. Het is nu alleen een kantoor aan een leeg plein, maar straks vind je daar het bruisende hart van het Hanzekwartier. We willen daar een gaaf multifunctioneel gebouw realiseren, onderscheidend in de regio. Daarbij laat ik mij graag inspireren door de A’DAM Toren in onze hoofdstad. Een toffe plek, zowel voor blauwvingers als toeristen en de duizenden studenten die hier straks via het Engelenpad voorbij lopen.’

Waarin Oostenbrink onderscheidend is? Hij glimlacht. ‘Ik kijk net wat anders naar ruimtelijke opgaven en schuw opvallende keuzes niet. Ik denk graag mee op gebiedsniveau - bijvoorbeeld over innovatieve mobiliteitssystemen - maar schakel net zo makkelijk naar detailniveau met de inrichting van een creatieve vergaderruimte.’

Momenteel richt hij zich op Zwolle, maar hij staat ook open voor andere locaties. ‘Stedelijke vernieuwing vraagt om vernuftige oplossingen, maar vooral om lef. Wij geven gebieden en gebouwen een nieuwe ziel; dát is waar Urban Innovators voor staat.’

‘Ik kijk net wat anders naar ruimtelijke opgaven en schuw opvallende keuzes niet.’

‘Avontuurlijk en humoristisch; ja, daar houden we van.’

SMEETS BOUWMANAGEMENT EN ADVIES

RENÉ GRUMMEL EN ERIK POSTHUMUS

“Smeets: betrokken bijdragen aan innovaties en kennis delen”

Smeets bouwmanagement en advies uit Meppel bestaat al meer dan 30 jaar. Het bedrijf levert een breed pakket aan diensten. Van projectmanagement tot bouwkostenadvies en van bouwadvies, directievoering en toezicht tot het adviseren over bouwschade in brede zin. Duurzaamheid en circulariteit lopen als een rode draad door de projecten. Smeets werkt vooral voor woningbouwcorporaties, overheden, zorg- en onderwijsorganisaties in de vier noordelijke provincies.

De twee directeuren van Smeets, René Grummel en Erik Posthumus, zijn sinds 2018 samen eigenaar. René: Smeets heeft een mooie ontwikkeling doorgemaakt op het vlak van kennis en organisatie. Smeets is een sterk merk dat we verder hebben uitgebouwd.’

‘Wij lopen voorop in duurzaamheid’

Duurzaam, maatschappelijk betrokken en regionaal

Drie speerpunten kenmerken Smeets: duurzaam, maatschappelijk betrokken en regionaal.

René: ‘Wij lopen voorop in duurzaamheid.’ Erik beaamt dat: ‘Duurzaamheid en circulariteit zijn belangrijke thema’s. Iedereen voelt die urgentie nu, maar wij hebben die visie al jaren. Duurzaamheid en circulariteit lopen dan ook als een rode draad door onze projecten.’

Erik: ‘Wij gaan voor kwaliteit in de maatschappelijke hoek. Onze roots liggen in de sociale woningbouw. Zo weten wij hoe corporaties denken en doen. In corporatie -, zorg- en onderwijsland zijn wij bekend in de vier noordelijke provincies. Wij voelen ons thuis in Noord-Nederland, de cultuur past bij onze kernwaarden; nuchter, teamspelers, praktisch en toegewijd.’

Missie

René: ‘Onze kennis en kunde en ervaring willen we graag delen, dat vinden we vanzelfsprekend. Dat uit zich ook in onze missie: door te inspireren en te delen, realiseren wij samen met onze klanten duurzame en betaalbare woningen en gebouwen.’

Erik haakt hierop in: ‘In de sociale woningbouw is betaalbaarheid cruciaal. Wij hebben een sterk bouwkostenadvies-team. Als een opdrachtgever een plan heeft, kunnen wij zo’n plan heel goed op voorhand ramen en budgettaire kaders meegeven, zodat het project goed onder controle te houden is.’

Mooie projecten

René: ‘Wij zijn voor het bouwmanagement betrokken bij de

‘vernieuwbouw’ van het Ichthus College in Kampen, onderdeel van Landstede Groep; een uitdagend project, omdat de verschillende domeinen een eigen bijdrage mogen leveren aan het nieuwe gebouw. Ook de inrichting van de buitenruimte hoort erbij. Dit maakt het tot een mooi integraal project.’

Erik: ‘De laatste jaren zijn de risico’s op funderingsschade bij gebouwen enorm toegenomen. Ons speciaal opgeleid en onafhankelijk adviesteam brengt de kwaliteit van de funderingen van vastgoed in beeld en doet op basis daarvan een voorspelling over het functioneren van deze funderingen in de toekomst.’

Wet Kwaliteitsborging

René: ‘Wij zijn erg trots op onze certificering voor Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb, BRL 5019). Als voorbereiding op de nieuwe Wet Kwaliteitsborging draaien wij verschillende pilots bij opdrachtgevers, waaronder Lefier en woningstichting Woonborg.

Mensen binden

René: ‘Natuurlijk doen wij veel mooie projecten, maar nog belangrijker zijn de mensen met wie wij dit realiseren. Wij vinden het belangrijk dat zij zich betrokken en verbonden voelen en dat ze plezier hebben in hun werk. Daarom geven we veel ruimte voor zelfontwikkeling.’

Erik vult aan: ‘Het accent ligt op kennisontwikkeling en productontwikkeling, maar ook op het ontwikkelen van het innovatief vermogen. Zo blijven we betrokken bij interessante projecten en weten we mensen te binden én vast te houden.’

‘Smeets staat voor duurzaam, maatschappelijk betrokken en regionaal’

Directievoering bouw Libertas, Nijestee. Foto: Stijlzinnig

Projectmanagement, Bouwkostenadvies en Directievoering uitbreiding CBS De Borg Haren. Foto: Stijlzinnig

PLATFORM WONEN DEVENTER ANDRÉ TEN VERGERT

“Relatie overheid en markt optimaliseren”

Het Platform Wonen Deventer is al in 2012 opgericht, maar de destijds geformuleerde doelstellingen zijn actueler dan ooit. De rol van het platform is vanaf het begin duidelijk geweest: het gat tussen markt en beleid opvullen. We praten met één van de bestuursleden die al vanaf het eerste uur betrokken is: André ten Vergert (gebiedsontwikkelaar Van Wonen).

Platform Wonen Deventer is een vereniging die bestaat uit marktpartijen uit de bouw zoals ontwikkelaars, bouwers, woningbouwcorporaties, makelaars en de gemeente Deventer. Al deze partijen werken al sinds de oprichting nauw samen. Formeel bestaat het platform al sinds 2008, maar in 2012 kreeg het echt vorm dankzij de inbreng van de lokale politiek en marktpartijen tijdens de bouwcrisis in die jaren.

Convenant

Afgelopen jaar werd een nieuwe mijlpaal bereikt toen er door Gedeputeerde Monique van Haaf (Provincie), Rob de Geest (gemeente Deventer) en André ten Vergert (voorzitter Platform Wonen Deventer) het convenant ‘Samen werken aan de Stad’ werd ondertekend. Een document dat zorgt voor een stuk commitment die verder gaat dan een paar handtekeningen op een vel papier. Ten Vergert: “De doelstellingen voor de komende jaren is de woningbouwopgave en de woningtekorten die er momenteel zijn op te lossen. Voor Deventer is die doelstelling heel concreet: zo’n 700 woningen per jaar realiseren. Om die doelen te halen, werken we binnen het platform aan het stroomlijnen van processen en het oplossen van eventuele barrières om tot dat aantal te komen.”

Voor de duidelijkheid: het platform doet zelf geen projecten, maar delen hun kennis wél met marktpartijen en beleidsmakers die samen de projecten moeten realiseren. Daarnaast is er ook een nauwe samenwerking met het college van Burgemeester & Wethouders in Deventer. “Eén van de dingen die wij ons hebben voorgenomen is om vaker met elkaar in gesprek te gaan. Als je alleen samenkomt als het echt nodig is, dan is het vaak te laat. Door op regelmatige basis bij elkaar te komen zie je dingen aankomen en kan je handelend optreden voordat er blokkades ontstaan in de ontwikkelingsfase, de bouwfase of de opleveringsfase. Samenwerken is daarin cruciaal. Zo zijn we bezig met de gemeente om een escalatiemodel op te tuigen om in elke situatie op bestuurlijk niveau snel te kunnen schakelen. Dit om stagnatie in ontwikkel- en bouwprocessen te voorkomen. Dat scheelt tijd, geld en energie. Dat klinkt logisch, maar de praktijk blijkt daarin weerbarstig.”

“Problemen oplossen voor ze ontstaan”

Photo by Bart Ros on Unsplash

Uitvoeringsagenda

In het platform wordt met name de nadruk gelegd op de uitvoeringsagenda. Beleid is er genoeg. De nadruk moet nu liggen samenwerken. We hebben lang gepraat over samenwerken, nu is het hard nodig om het te gaan doen. Dat klinkt voor de hand liggend maar de praktijk is weerbarstig omdat we ook constateren dat de afstand tussen markt en politiek wel groter is geworden in de achterliggende jaren. Daar komt bij dat de wetgeving het er ook niet gemakkelijker op maakt. En dan doen we het in Deventer nog niet eens zo slecht, ten opzichte van vele andere gemeenten in Nederland.”

Effectief platform

De uitvoeringsagenda moet ervoor zorgen dat projecten op de veelal binnenstedelijke locaties (voortaan) sneller van de grond komen. “In 2012 dachten we dat de bevolking van Nederland in 2023 gekrompen zou zijn”, zo kijkt Ten Vergert terug. “De praktijk blijkt nu totaal anders. Daar is nooit adequaat op geanticipeerd, waardoor we nu voor een zeer uitdagende opgave staan. Eén van de oplossingen om dat gat te dichten is de uitvoeringsagenda. Want alleen dan krijgen we tempo in de bouwbewegingen en besluitvorming. Wij zijn als platform daarin geen partij. We staan nergens tussen. Wij pretenderen ook niet de heilige graal te hebben, maar als alle betrokkenen op de hoogte zijn van elkaars agenda, dan leer je elkaar beter begrijpen en kom je sneller tot oplossingen. Zeker als er mensen aan tafel zitten die een direct mandaat hebben en beslissingsbevoegd zijn, want dan kan je echt meters maken.”

Het platform functioneert al jaren goed en is effectief op de punten waarop ondersteuning nodig is. Het nut is bewezen tijdens de bouwcrisis van tien jaar geleden, maar ook in de periode dat de bomen tot de hemel groeiden en ook nu er voor de gehele markt een bijzonder uitdagende tijd zit aan te komen. En dus ook voor bestuurlijk Deventer en de uitvoerende marktpartijen. Platform Wonen voorzitter Ten Vergert: “Ons doel is altijd geweest om de relatie met de overheid en de markt te optimaliseren. Daar hebben we telkens op onze eigen manier invulling aan gegeven. Toen ik begon waren het vooral netwerkbijeenkomsten. In de loop der jaren is het getransformeerd naar een inhoudelijk overlegorgaan. De branche heeft ons ook omarmd, dat is ook een proces geweest. Het aantal leden groeit nog steeds en daarmee ook onze slagkracht. Iedereen die zich aansluit bij het Platform is ervan overtuigd dat we het samen moeten doen.”

“Mooi,

Het komende jaar gaat Ten Vergert samen met het bestuur en de leden dan ook flink wat tijd investeren in het voeren van gesprekken met ondernemers, bestuursleden en het college. “Dat is geen borrelpraat, maar echt inhoudelijk en concreet. Waar liggen de kansen, waar is hulp en ondersteuning nodig en waar kan de uitvoeringsagenda helpen. Ook verwelkomen we graag alle individuele raadsleden in Deventer om langs te komen op bijeenkomsten van ons platform, zodat juist nu politiek en markt samen bouwen aan een mooi, goed en gevarieerd woningaanbod in Deventer.”

“Oplossingen bedenken door elkaar beter te begrijpen”

goed en gevarieerde woningaanbod”

Schuttevaerkade Zwolle

ONTDEK HET GROENGELE GEVOEL

COLLEGA’S GEZOCHT!

Ben je toe aan een nieuwe uitdaging? Maak er werk van! Wij zoeken collega’s voor onze woningbouw-, utiliteitsbouw- én renovatieprojecten in Overijssel. We zoeken onder andere werkvoorbereiders, timmermannen, uitvoerders en calculatoren.

VRIJBLIJVEND KENNISMAKEN

Zodra je het groengele gevoel hebt ervaren wil je nooit meer anders (echt). Nieuwsgierig? Bezoek dan werkenbijduravermeerbouwhengelo.nl voor alle vacatures, video’s, het merkboek en 6 redenen om vandaag nog door te pakken. Eerst zien, dan geloven? Kom gerust vrijblijvend kennismaken!

WAT WIJ DOEN:

> Ontwikkeling

> Woningbouw

> Utiliteitsbouw

> Renovatie & Transformatie

> Beheer & Exploitatie

> WERKENBIJDURAVERMEERBOUWHENGELO.NL