Losse nummer zijn te bestellen via verkoop@rondomvandaag.nl
Disclaimer
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Typ- en/of zetfouten voorbehouden. De uitgever kan niet instaan voor de juistheid of volledigheid van artikelen, RondOm Vandaag aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid, van welke aard dan ook, voor schade als gevolg van informatie uit deze uitgave. nl
In deze uitgave
Wethouder Sidney van den Bergh: “Oss vindt zichzelf steeds weer opnieuw uit”
Paul de Beer Wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Cultuur Roosendaal: “Roosendaal aantrekkelijker voor huidige en nieuwe inwoners”
Michiel Jongmans over duurzame ambities van gebiedsontwikkelaar CRA Vastgoed “Vanuit een heldere strategie geven we inhoud aan toekomstbestendige leefomgevingen” 6
4 opvallende ‘duurzame’ projecten in regio Eindhoven in de spotlights: “KOW focust op herstel balans tussen menselijke natuur en verdergaande verstedelijking”
Tom Bakkers, Marjolein Vlaming, en Arnold van de Water Nieuwe impuls voor designsector Eindhoven “Voormalig Koelhuis Campina wordt bruisend cultureel district”
Marks Wachters: hét notariskantoor voor de commerciële, Brabantse vastgoedmarkt: “Bij projectontwikkeling richten we ons op de pareltjes in het hogere segment” 92
Samenwerking bouwbedrijven Huybregts Relou en VB Bouw binnen VB Groep “Slagkracht van grote organisatie, warmte van een familiebedrijf” 100
VERDER IN DIT NUMMER: Coen Bais en Paddy Sieuwerts | Theater De Lievekamp “Een uniek project met impact in Oss” 10 | Martin Hagreis en Tom Bongers, Het Fraterspark als dé nieuwe plek voor iedereen: “De groene parel van de stad” 14 | Jongeren trekken de stad in: “Oss bouwt aan de toekomst” 18 | Bram Tax en Edwin van der Velden: “Amsteleind, een toekomstbestendige wijk in de spoorzone van Oss” 22 | Frank den Brok en Brigitte Drees: Hoe Pivot Park werkgelegenheid en innovatie stimuleert 100 jaar innovatie in Oss 26 | “Bouwen kán anders” Hoe doorbreekt Van der Heijden bouwbedrijf b.v. de traditionele bouwmethoden? 30 | KaFra Housing: specialist in innovatieve, flexibele huisvestingsconcepten: “Unieke combinatie van tijdelijke woonoplossingen en een echt thuisgevoel” 34 | Wethouders Pieter Paul Slikker en Mike van der Geld, Den Bosch bouwt aan de toekomst: “Een stad in beweging met oog voor mens, natuur en innovatie” 38 | De ambitie van Dura Vermeer Bouw Zuid: “Groei gezond, bouw groots” 42 | Mike Hoffman en Ruben Greve, HRS Makelaars: Specialist in wonen en werken:: “De verbinding tussen Wonen en Bedrijfsmakelaardij” 46 | Bartele Boersm, Aanjager Woningbouw gemeente Roosendaal: “Roosendaal zet versnelling woningbouw in gang” 54 | Rob van Son en Joyce Snepvangers, Woningcorporatie Alwel: “Hoe woningcorporatie Alwel aan veerkrachtige wijken bouwt” 58 | Theo Klijn, BVR VastgoedOntwikkeling: “BVR Groep helpt Roosendaalse ambitie waar te maken” 62 | BIM-specialist Bloxz zet in op duurzame relaties met opdrachtgevers: “Met voelsprieten in de bouwkeet tilt Bloxz BIM-modellen naar een nog hoger niveau” 66 | Wethouder Stijn Steenbakkers en Mieke Verhees, Eindhoven Bouwt Door: “Stad staat voor imposante schaalsprong” 70 | Projectontwikkelaar Dave Verlaan (Ballast Nedam Development) over Slot-Oost: “Intieme nieuwbouwlocatie in het groen met koopwoningen voor starters en doorstromers” 96 |Portret van PSVfan én ondernemer Frank van Gool “Bijzonder om met mijn helden van vroeger nu samen te eten en wedstrijden van PSV te kijken” 104 |
Sidney van den Bergh Oss, een stad met toekomst!
“Oss vindt zichzelf steeds weer opnieuw uit”
Oss heeft een centrum met veel groen, winkels en restaurants.
Iemand die nog nooit in Oss is geweest zal wellicht niet heel warme gevoelens krijgen als de stad aan de Maas ter sprake komt. Aan Oss kleeft na ruim honderd jaar nog steeds het imago van crimineel, saai en grijs. Totaal niet terecht, stelt wethouder Sidney van de Bergh. “Oss is een stad met een heel rijke geschiedenis en voor de toekomst ontzettend veel potentie.”
Die potentie schuilt vooral in de groeikansen die de stad heeft. De komende twintig jaar wil de gemeente duizenden woningen bouwen voor elke doelgroep en elk budget. Ook zet Oss volop in op de verdere groei van de pharma-campus Pivot Park, een economische parel met internationale ambities, waar meer dan duizend mensen werken bij ruim zestig innovatieve bedrijven. Stip op de horizon is een moderne, toekomstbestendige en groene stad, waar wonen, werken en leven hand in hand gaan.
Nieuwe ontwikkelingen
De plannen van de gemeente Oss richten zich met name op het gebied rond het spoor. Op verschillende plekken liggen mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen. Aan de Raadhuislaan maakt bijvoorbeeld het oude belastingkantoor plaats voor Linck, een project dat plaats gaat bieden aan bijna 200 appartementen met op de begane
grond enkel voorzieningen. Amper een kilometer verder naar het westen wordt een oud bedrijventerrein uit de jaren ’70 herontwikkeld tot de nieuwe wijk Euterpepark waarin wonen en werken samen optrekken.
‘Oss is een stad met een heel rijke geschiedenis en voor de toekomst ontzettend veel potentie.’
Op een grote kaart in zijn werkkamer wijst de wethouder een groot landelijk gebied ten westen van de stad aan. “Hier komt Amsteleind. Dat wordt een wijk waar de komende tien jaar zo’n drieduizend woningen worden gebouwd. Samen met huidige en toekomstige bewoners maken
we er een wijk van die zowel stad als buitengebied ademt. Met veel natuur en groen, maar ook met alle voorzieningen die bij zo’n wijk horen.”
‘Het spoor was jarenlang de stuwende motor achter de groei van de boter- en vleesindustrie in de stad.’
Euterpepark aan de westkant van de stad zijn dat het Raadhuiskwartier in het centrum en Schadewijk in het oosten. In Schadewijk wil de gemeente samen met woningcorporatie BrabantWonen meer diversiteit in woningen brengen en de kansengelijkheid van bewoners vergroten.
Verbinding tussen de vier deelgebieden is nodig. Samen met Adriaan Geuze van West8 heeft de gemeente een visie ontwikkeld die zorgt voor samenhang. Die visie zorgt er ook voor dat de nieuwe ontwikkelingen straks passen bij de stad die Oss is en wil zijn.
Luchtfoto van de spoorzone van Oss met daarop de belangrijkste projectlocaties.
Gemeenschappen
Want, laat dat voorop staan, Oss wil niet alleen woningen realiseren. Ze wil gemeenschappen bouwen. “We willen dat mensen elkaar ontmoeten. Dat ze met elkaar werken aan hun eigen leefomgeving. Dat ze naar elkaar omkijken, elkaar helpen en bijvoorbeeld als vrijwilliger bij de sportvereniging aan de slag gaan.” In die gemeenschappen moet plek zijn voor iedereen, voor jongeren, voor gezinnen met kleine kinderen en voor ouderen, die graag wat kleiner willen gaan wonen. Zo’n dertig procent van alle woningen wordt sociale huur.
Binnen de ontwikkeling van de hele spoorzone onderscheidt de gemeente vier gebieden. Behalve Amsteleind en
Het spoor
Een belangrijke rode draad daarbij vormt het spoor. “Dankzij het spoor is Oss de stad geworden die we nu zijn”, vertelt
Van den Bergh. “Het spoor was jarenlang de stuwende motor achter de groei van de boter- en vleesindustrie in de stad. Die twee bedrijfstakken hebben onze stad groot gemaakt. Ze stonden aan de basis van multinationals als Unilever en Organon. Wist je dat de Pil hier in Oss bij Organon is uitgevonden?”
Van den Bergh is ervan overtuigd dat het spoor ook in het Oss van de toekomst een belangrijk rol zal spelen. “Zeker met het oog op klimaat worden duurzame vormen van vervoer de komende jaren
steeds belangrijker. Denk daarbij aan de fiets, deelvervoer, maar zeker ook de trein. Het is niet voor niets dat bijna alle woningbouwontwikkelingen in onze stad nabij het spoor plaatsvinden.
Daardoor hebben de toekomstige bewoners het openbaar vervoer binnen handbereik en zullen ze minder snel een auto nodig hebben. Wat op haar beurt weer een positieve invloed heeft op de schaarse ruimte waarmee we ook in Oss te maken hebben.”
Investeren
Om ervoor te zorgen dat de trein voor de mensen uit Oss en omgeving een aantrekkelijk vervoermiddel blijft, wil de gemeente de komende jaren flink investeren in het spoor en de stations. Van den Bergh: “We voeren momenteel gesprekken met het ministerie, ProRail en met NS over verbeteringen aan het spoor. Samen onderzoeken we hoe we van de huidige spoorwegen ongelijkvloerse kruisingen kunnen maken. Tegelijkertijd willen we de stations en hun omgeving vernieuwen.” Het zijn ambities die ook bij de gemeenteraad hoog op het verlanglijstje staan. Sinds enkele jaren wordt er jaarlijks geld voor opzij gezet.
Als Van den Bergh vanuit zijn werkkamer naar buiten kijkt, ziet hij de Intercity van Nijmegen naar ’s-Hertogenbosch voorbijrazen. Aan de andere kant van het gemeentehuis wordt al druk gesloopt aan het oude belastingkantoor. De wethouder kan niet wachten tot daar en op alle andere bouwlocaties de eerste bouwkranen verschijnen. “We hebben meerdere crisissen meegemaakt maar iedere keer recht Oss de rug. Deze stad vindt zichzelf keer op keer uit.”
Oss in een notendop
Oss heeft de afgelopen 20 jaar al behoorlijke stappen gezet in de verstedelijking.
De gemeente Oss bestaat uit de stad Oss en een uitgebreid buitengebied met daarin 23 kernen en stadjes. Het aantal inwoners bedraagt momenteel ruim 95.000. Aan de noordkant wordt de gemeente over bijna 45 kilometer begrensd door de Maas.
Oss heeft een belangrijke regiofunctie en beschikt over goede voorzieningen, zoals een bruisend centrum met veel restaurants, een theater en een overdekt zwembad (die overigens de komende jaren beide worden vernieuwd). De gemeente is goed bereikbaar via weg, spoor en water.
Sinds 2024 maakt de gemeente deel uit van BrabantStad, een samenwerkingsverband van de zeven grote steden in de provincie Noord-Brabant, die gezamenlijk onder meer werken aan stedelijke ontwikkeling.
Coen Bais en Paddy Sieuwerts | Theater De Lievekamp
“Een uniek project met impact in Oss”
De gemeente Oss investeert de komende jaren in een groots en vernieuwend project: de circulaire herbouw van Theater De Lievekamp. Een grootschalig project met impact op cultuur, duurzaamheid en stedelijke ontwikkeling. In nauwe samenwerking met onder andere architectenbureau cepezed en consortium LCP Circulair wordt een uniek theater gerealiseerd: grotendeels opgebouwd uit hergebruikte onderdelen van het voormalige Zuiderstrandtheater in Den Haag, gecombineerd met bestaande elementen van De Lievekamp. Het resultaat is een modern, multifunctioneel en energieneutraal gebouw dat klaar is voor een groeiend Oss.
Fundament voor de toekomst
Als Global Goals-gemeente heeft Oss stevige duurzaamheidsambities. Circulair bouwen is één van de concrete invullingen van deze visie, met als doel om maatschappelijke voorzieningen toekomstbestendig en milieubewust te realiseren. De vernieuwbouw van De Lievekamp is hierin een belangrijke stap. Het project laat zien dat circulair bouwen geen abstract concept is, maar in de praktijk toepasbaar blijkt bij grootschalig maatschappelijk vastgoed.
De kans om het tijdelijke Zuiderstrandtheater uit Scheveningen over te nemen, bood een unieke mogelijkheid. Dankzij een intensieve tenderprocedure, waarbij minimaal 70% van het materiaal hergebruikt moest worden, kon de gemeente Oss dit bijzondere gebouw verwerven. In 2022 besloot de gemeenteraad unaniem tot aankoop, met als doel om dit theater als bouwpakket in Oss opnieuw op te bouwen. Deze herbestemming zorgt voor een aanzienlijke CO₂-reductie van 1.361 ton en voorkomt de verspilling van 5,7 kiloton aan bouwmateriaal.
Investeren
De gemeente Oss kiest bewust voor een stevige investering in het culturele voorzieningenniveau. Theater De Lievekamp is al meer dan vijftig jaar een belangrijke trekpleister voor stad en regio. De huidige accommodatie sluit niet langer aan bij de hedendaagse eisen. Zaalcapaciteit, toegankelijkheid, duurzaamheid en functionaliteit zijn belangrijke knelpunten. Het nieuwe theater biedt een toekomstbestendige oplossing die niet alleen aansluit bij de culturele behoeften van vandaag, maar ook bij die van morgen.
Het vernieuwde gebouw krijgt een grote zaal met meer dan 900 stoelen, een flexibele middenzaal (350 stoelen of 600 staanplaatsen), een vestzakzaal (100 stoelen), nieuwe foyers, een theatercafé en een geheel vernieuwde backstage. Daarnaast wordt ook het onderkomen van het Centrum voor de Kunsten Muzelinck volledig gemoderniseerd. Het geheel vormt samen een inspirerend en toegankelijk cultureel hart voor Oss.
‘Het is tijd voor een toekomstbestendig, uitnodigend en multifunctioneel gebouw, dat klaar is voor de toekomst.’
Architectuur met impact
Architectenbureau cepezed is verantwoordelijk voor het ontwerp van het nieuwe theater. Het bureau staat bekend om zijn duurzame, modulaire benadering en sterke focus op hergebruik. De toepassing van elementen uit het Zuiderstrandtheater sluit perfect aan op deze filosofie. Paddy Sieuwerts van cepezed speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van het ontwerp en in de koppeling met het circulaire bouwteam van LCP Circulair.
Het ontwerp mag dan gebaseerd zijn op hergebruik, het resultaat is allesbehalve ‘tweedehands’. Het nieuwe De Lievekamp wordt een modern gebouw met lange zichtlijnen, daklichten en een logische, intuïtieve routing voor bezoekers en personeel. De verschillende zalen worden slim ingepast binnen een nieuwe schil, die ook stedenbouwkundig aansluit bij de ambities van Oss voor de Raadhuislaan en de bredere ontwikkeling van De Spoorzone.
Bouw in fases
De uitvoering van het project gebeurt in twee bouwfases, waarbij het huidige theater open kan blijven. In de eerste fase worden de nieuwe grote zaal en de vestzakzaal gerealiseerd. Daarna volgen de transformatie van de huidige grote zaal tot middenzaal, de nieuwe foyers, het theatercafé en de renovatie van de Muzelinck. De bouw start naar verwachting in 2026. Fase één is naar verwachting eind 2027 gereed, en fase twee in 2029.
Deze gefaseerde aanpak is complex, maar noodzakelijk om de culturele continuïteit in Oss te waarborgen. Het toont ook de veerkracht en daadkracht van de gemeente Oss, die inzet op vooruitgang zonder het heden uit het oog te verliezen.
Samen bouwen
De samenwerking tussen De Lievekamp als eigenaar en de gemeente Oss als beleidsbepaler is cruciaal voor het succes van dit project. Beide partijen delen de
Coen Bais, voormalig directeur/coördinator nieuwbouw en Paddy Sieuwerts van cepezed.
ambitie om het culturele hart van Oss toekomstbestendig te maken. Niet alleen op het gebied van inhoud en bereik, maar ook in materiaalgebruik, energieverbruik en maatschappelijke relevantie. Waar veel wordt gesproken over de noodzaak van duurzaamheid, wordt hier daadwerkelijk gehandeld. Met dit project zet Oss een grote stap in het concreet realiseren van circulaire ambities.
Coen Bais, voormalig directeur van De Lievekamp, was vanaf het eerste moment enthousiast over het hergebruik van het Zuiderstrandtheater. “De grote zaal past perfect in onze plannen,” aldus Bais. “Het heeft voldoende stoelen, een groot podium, een hoge toneeltoren en uitstekende akoestiek. Alles klopt.”
De kennis die in dit project wordt opgedaan, van demontage tot materiaalpaspoorten: wordt vastgelegd en gedeeld. Daarmee draagt het project bij aan de verdere ontwikkeling van circulaire bouwprocessen in Nederland. Het potentieel voor opschaling is groot, en Oss levert met dit project een inspirerend voorbeeld.
Een bruisende toekomst
De vernieuwbouw van De Lievekamp is niet alleen een architectonisch en technisch hoogstandje, maar bovenal een investering in de toekomst van Oss. Een stad die groeit, verandert en haar inwoners wil blijven voorzien van hoogwaardige voorzieningen.
Met het nieuwe theater komt er een icoon bij: een plek voor verwondering, ontmoeting en verbeelding, gebouwd op de fundamenten van duurzaamheid, samenwerking en visie.
Met De Lievekamp Circulair kiest Oss niet alleen voor een nieuw theater, maar voor een toekomstvisie waarin duurzaamheid en culturele groei hand in hand gaan. Interieur Lievekamp.
‘Met dit project zet Oss een grote stap in het concreet realiseren van circulaire ambities.’
Martin Hagreis en Tom Bongers
Het Fraterspark als dé nieuwe plek voor iedereen:
“De groene parel van de stad”
De gemeente Oss wil de komende vijftien jaar binnenstedelijk zo’n 3.500 nieuwe woningen bouwen. Dit vraagt om slimme, doordachte gebiedsontwikkeling waarbij het versterken van de stad hand in hand gaat met het behoud van historische waarden. Een balans tussen groei, kwaliteit en het koesteren van het verleden. De gemeente Oss werkt nauw samen met bouwbedrijven als Berghege om projecten zoals het Fraterspark de juiste bestemming te geven.
Samen bouwen aan de toekomst van Oss
Sinds 2008 werkt Martin Hagreis als Stadsontwerper voor de gemeente Oss. In die rol geeft hij leiding aan een team van specialisten dat de stad helpt vorm te geven. Zijn credo: “De juiste mensen op het juiste moment samenbrengen om visie om te zetten in realiteit.” De afgelopen jaren is er hard gewerkt om nieuwe gebiedsontwikkelingen in gang te zetten. Zo is het Walkwartier inmiddels gerealiseerd en is het project Linck in een vergevorderd stadium.
Een belangrijke partner in deze ontwikkelingen is Berghege. Het bouwbedrijf, waarvan Tom Bongers samen met Gilbert Ceelen de directie vormt, is niet alleen een lokale bouwgroep, maar ook een betrokken speler met diepe wortels in Oss. Al meer dan 100 jaar is hun thuisbasis het voormalige Fraterhuis aan de Begijnenstraat. Deze locatie, met zijn rijke historie, vormt het decor voor een nieuwe fase van verstedelijking én verbinding.
Fraterspark visualisatie.
Foto: De Twee SnoekenFotografie Joep Jacobs.
Van klooster naar moderne werkomgeving
Het hoofdkantoor van Berghege aan de Begijnenstraat kent een indrukwekkende geschiedenis. Oorspronkelijk gebouwd in 1883 als Fratershuis, onderging het pand in de loop der jaren diverse transformaties. In de jaren ’80 werd het gerenoveerd, en tussen 2019 en 2020 volgde opnieuw een grote metamorfose. Berghege was zowel opdrachtgever als uitvoerder, wat resulteerde in een uniek project waarin historie en moderniteit harmonieus samenkomen.
‘Het is een kroonjuweel van Oss, wat weer tot zijn recht moet gaan komen.’ - Martin Hagreis
transparante vergaderruimtes en een multifunctionele kapel zorgen voor een moderne, inspirerende werkplek. Het gebouw werd bekroond met meerdere prijzen, waaronder het predicaat ‘mooiste gebouw van Oss’.
De groene parel van Oss
Direct naast het kantoor van Berghege ligt het Fraterspark, een verborgen historische plek in het hart van de stad. Ooit een afgesloten kloostertuin, nu op weg naar een openbare ontmoetingsplek waar verleden en toekomst elkaar versterken. De gemeente Oss en Berghege hebben hiervoor de ontwikkelovereenkomst ondertekend. De ambitie is duidelijk: het Fraterspark moet een plek worden om te wonen, ontmoeten en onthaasten. Eén ding is zeker: de volwassen bomen die hier al staan, vormen straks het groene hart waaromheen nieuwe woningen en voorzieningen zullen verrijzen.
Stapsgewijze ontwikkeling
De transformatie van het Fraterspark verloopt in fases. Fase 0, de renovatie van het Berghege-pand, is afgerond. De volgende stappen staan nu gepland:
Fase 1: Renovatie en uitbreiding van het voormalige mavo-pand, met een nieuwe woonfunctie.
Fase 2: De voormalige Nicolaasschool maakt plaats voor een wooncomplex.
Fase 3: Op het huidige parkeerterrein van Berghege komen woningen.
Oude metalen kozijnen werden vervangen door ambachtelijk vervaardigde houten exemplaren uit eigen werkplaats, er kwam een stijlvolle serre, en de kapel transformeerde tot ontspanningsruimte. Het pand biedt nu plek aan 100 medewerkers, met ruimte voor groei tot 120 werkplekken. Open kantoortuinen,
In totaal komen er op korte termijn zo’n 175 woningen, met een start van de bouw van fase 1 verwacht in de tweede helft van 2026. Er wordt bewust gekozen voor een mix van woningtypen: van sociale huur tot koopwoningen. Het doel? Een levendige, inclusieve gemeenschap.
Historie als fundament voor de toekomst
Het voormalige mavo-pand vormt een bijzondere uitdaging. De staat van het gebouw is slecht, maar de intentie is om de authentieke elementen te behouden en te
Kantoor Berghege
combineren met moderne nieuwbouw. De entree van het MAVO-pand wordt straks de entree van het woongebied. Een letterlijk welkom in het verleden, met een blik richting de toekomst.
Verbinding, ontmoeting en kwaliteit
De ontwikkelingen in het Fraterspark gaan verder dan alleen woningbouw. Het park wordt opnieuw ingericht als plek om te wonen, ontmoeten en genieten in een harmonisch samenspel tussen verleden en heden. Doorgaande routes die nu al intensief worden gebruikt, stimuleren beweging en interactie. Historische elementen krijgen een prominente plek, terwijl de nieuwe architectuur zorgvuldig wordt ingepast. Het is de ambitie om het park terug te geven aan de Ossenaren.
Expertise in complexe projecten
Berghege heeft de afgelopen jaren bewezen over de juiste expertise te beschikken. Projecten als het raadhuis in Ravenstein, het herstel van het Van de Krabben-kantoor na een brand, en natuurlijk de eigen kantoorrenovatie onderstrepen hun vakmanschap. De focus ligt niet alleen op woningbouw, maar ook op utiliteitsbouw. Dit brede profiel zorgt ervoor dat ze flexibel kunnen inspelen op uiteenlopende uitdagingen.
Gebiedsontwikkeling
Oss kijkt niet langer alleen naar individuele locaties, maar ontwikkelt gebieden als samenhangende, leefbare plekken. Het Walkwartier en het project Linck zijn hiervan prachtige voorbeelden. In het Walkwartier ontstaat een levendig stadsgebied vol woningen, winkels, horeca en cultuur. Bij Linck wordt zelfs geëxperimenteerd met vernieuwende woonvormen, zoals Friends-woningen.
Samen bouwen aan Oss
De verstedelijkingsopgave in Oss is groot, maar door middel van samenwerking, visie en respect voor het verleden wordt er gewerkt aan een toekomstbestendige stad met focus op binnenstedelijke ontwikkeling
in de Spoorzone. Berghege en de gemeente Oss zetten daarin samen grote stappen. ‘Samen verder bouwen’ is in dit geval niet alleen het motto van Berghege, maar ook de ambitie van de stad Oss.
‘We geloven in de kracht van deze plek. Het wordt een uitdaging, maar we kijken ernaar uit om hier samen iets bijzonders van te maken.’ - Tom Bongers
Op zaterdag 13 september 2025 stelt Berghege tijdens de Open Monumentendag haar deuren open voor het publiek. Een uitgelezen kans om dit bijzondere stukje Oss te ontdekken en kennis te maken met de toekomstplannen voor het Fraterspark. Want hier, in het kloppende groene hart van de stad, komt alles samen: historie, innovatie, vakmanschap en verbinding.
Walkwartier.
Jongeren trekken de stad in
“Oss bouwt aan de toekomst”
De gemeente Oss staat voor een schaalsprong en neemt hierin ook de jongere generaties als prioriteit mee. Met vernieuwende gebiedsontwikkelingen als ROSSO, Linck en het Urban Ox Park zet de stad vol in op het aantrekken én behouden van de doelgroep. “We bouwen niet alleen woningen, we bouwen aan een gemeenschap waarin jong en oud elkaar versterken,” aldus wethouder Sidney van den Bergh. Maar wat maakt Oss zo aantrekkelijk voor starters, jongeren en jonge ondernemers? We spreken hierover met Nico de Bruijn, Marcel Janssen en Tim Zwijsen die ons langs drie inspirerende projecten en initiatieven leiden waaruit de kracht van samenwerking, creativiteit en visie spreekt.
Oss centrum, terras, Foto:Thomas Segers.
Een stad die zichzelf steeds opnieuw uitvindt
“Oss heeft focus, werkt goed samen en heeft gespaard,” zegt wethouder Sidney van den Bergh. Die combinatie maakt het mogelijk om tot 2040 maar liefst 10.000 nieuwe woningen te bouwen, waarvan 8.500 in de zogenoemde spoorzone. Juist daar liggen ook de kansen om jongeren aan de stad te binden.
Jonge mensen zijn van harte welkom, want dat zijn de jonge ondernemers, de papa’s en mama’s in het schoolbestuur en de vrijwilligers bij de sportverenigingen. Maar je trekt deze mensen niet alleen met stenen. Daarom investeren de gemeente en ontwikkelaars in projecten die leefbaarheid, betaalbaarheid, mobiliteit en ontmoeting centraal stellen, met als sprekende voorbeelden ROSSO, Linck en het Urban Ox Park.
ROSSO, een project met hart voor starters
Op het voormalig industrieterrein van het Euterpepark verrijst ROSSO, een kleurrijk project dat haar naam eer aandoet: van de Osse geest (OSS), via het Italiaanse osso (huis), tot aan de Rotterdamse daadkracht (R). Initiatiefnemer Nico de Bruijn van AKM Projectontwikkeling noemt het “een plek waar wonen, werken en ontmoeten samenkomen.”
Het project biedt straks 208 woningen, waarvan een groot deel in het sociale en middenhuursegment. Ruim 100 woningen worden in samenwerking met BrabantWonen gerealiseerd. De doelgroep? Starters tussen de 25 en 35 jaar. Dankzij startersleningen vanuit de gemeente en een mix van betaalbare koop- en huurwoningen kunnen jonge mensen hier hun eerste stap zetten op de woningmarkt.
Uniek zijn de woon-werkunits, waar jonge ondernemers hun bedrijf aan huis kunnen starten. Daarnaast krijgt ROSSO een horecavoorziening, een groen hart met pocketparks en een ondergrondse
parkeergarage, zodat het straatbeeld vrij blijft voor ontmoeting en natuur. “Wij willen als architect dingen maken die niet alleen mooi zijn, maar ook echt werken voor de mensen die er gaan wonen,” aldus De Bruijn.
‘Het is van belang dat het betaalbare woningen zijn en dat wonen en werken samenkomen.’
Project Rosso van AKM, Euterpepark.
Volop activiteit in het Osse centrum. Foto: Thomas Segers.
Linck, innovatie in verbinding
Waar vroeger het belastingkantoor van Oss stond, ontstaat nu project Linck, een project dat letterlijk en figuurlijk verbindt. Projectdirecteur Marcel Janssen van gebiedsontwikkelaar AM noemt het “een stedelijke ontwikkeling aan de spoorzone waar jong en oud wonen, werken, en waar sociale cohesie voorop staat.”
‘Linck raakt verschillende maatschappelijke uitdagingen.’
In Linck worden zo’n 200 appartementen gerealiseerd, waarvan 170 in de sociale en middenhuur via BrabantWonen. Ook hier wordt rekening gehouden met jongeren (25-35 jaar), met onder andere het innovatieve concept van Friends-woningen van AM. Deze woningen hebben een gedeelde woonkamer en keuken, maar een eigen entree, privé-slaapkamer, badkamer en pantry. Ideaal voor bijvoorbeeld starters die samen willen wonen, maar wel met behoud van privacy.
Wat Linck écht bijzonder maakt, zijn de verbindende elementen: de loopbruggen tussen gebouwen, gedeelde dakterrassen, gezamenlijke binnenruimtes voor bijvoorbeeld een gameroom of kookstudio en zelfs een stadskas in het groene binnenhof. De community wordt in het begin actief begeleid door Coloci, die helpt bij het opzetten van de gemeenschap. Alles draait om verbinding, ontmoeting en samenleven, op een manier die past bij de stad van nu én morgen.
Een bruisende plek voor de jongerencultuur
Bewegen is niet alleen gezond, het legt ook de basis voor een sterke sociale gemeenschap. Het Urban Ox Park zal daarom een belangrijke nieuwe ontmoetingsplek zijn voor jongeren tussen de 14 en 27 jaar. Initiatiefnemer Tim Zwijsen (25), noemt het “de eerste openbare plek waar jongeren samenkomen in een ongedwongen, sportieve sfeer.” Het park is gevestigd in het vernieuwde Sibeliuspark, dat dankzij deze ontwikkeling transformeert tot een multifunctionele, veilige en sociaal aantrekkelijke omgeving.
Linck, AM.
Het Urban Ox Park bestaat uit drie onderdelen: een 1200 m² skatepark, een pumptrack voor alles dat rolt, van steps tot rolstoelen, en een professioneel calisthenicspark. De stichting is méér dan een sportinitiatief: het is een beweging die jongeren activeert, verbindt en uitdaagt om hun grenzen te verleggen, fysiek én mentaal. Via trainingen, evenementen en laagdrempelige begeleiding stimuleren zij jongeren om hun kracht en zelfvertrouwen te ontwikkelen, altijd vanuit respect, inclusie en samenhorigheid. Toegankelijkheid speelt daarbij een centrale rol: het park is volledig geschikt voor mensen met een beperking.
De toekomstplannen zijn ambitieus: de vrijwilligers van de regiegroep willen het park uitbreiden met zitplekken, verlichting en meer activiteiten, van gymlessen tot workshops van buurtsportcoaches en jongerenwerkers. “Onze droom is om hier een levendige community te creëren waar jongeren zich thuis voelen, zich ontwikkelen en vooral: elkaar blijven ontmoeten.”
Samen bouwen aan een jonge toekomst Wat deze drie projecten gemeen hebben, is hun integrale aanpak. Wonen wordt gecombineerd met werken, ontspannen, ontmoeten en zorgen. En vooral: ze maken ruimte voor jongeren, letterlijk én figuurlijk. “We bouwen niet zomaar woningen, we bouwen een stad waar mensen zich thuisvoelen – of ze nu 25 of 75 zijn,” aldus wethouder Van den Bergh.
De kracht van Oss ligt in de durf om te vernieuwen, altijd in samenwerking met ontwikkelaars, corporaties én bewoners. Projecten als ROSSO, Linck en het Urban Ox Park zijn daar levende voorbeelden van. Ze bieden structurele oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken zoals woningnood en het versterken van sociale cohesie. Met nieuwe energie wordt gebouwd aan verbinding, én aan perspectief voor een nieuwe generatie.
‘Hier ontstaan nieuwe vriendschappen, ideeën en misschien zelfs topsporters.’
Oss Urban OX park Foto: Thomas Segers.
Oss Urban OX park Foto: Thomas Segers.
Bram Tax en Edwin van der Velden:
“Amsteleind,
een toekomstbestendige wijk in de spoorzone van Oss”
Huidige situatie.
De gemeente Oss staat voor een ambitieuze uitdaging: de realisatie van 10.000 nieuwe woningen binnen de spoorzone van Oss voor 2040. Een cruciaal onderdeel hiervan is het ontwikkelplan Amsteleind, waar circa 3.000 woningen zullen verrijzen. Dit project gaat verder dan alleen woningbouw; het legt de basis voor een toekomstbestendige, sociale en duurzame wijk die naadloos aansluit op de behoeften van de inwoners en de omliggende natuur. In dit artikel nemen projectleider Bram Tax en stedenbouwkundige Edwin van der Velden ons mee in de plannen voor de toekomstbestendige wijk.
Een onderscheidend project binnen de Spoorzone
Wat Amsteleind uniek maakt, is de schaal en ruimtelijke vrijheid om een volledig doordachte wijk te ontwikkelen. In plaats van gefragmenteerde bouwprojecten, wordt hier een compleet woongebied gerealiseerd, waarin alle essentiële voorzieningen een plek krijgen. Denk aan scholen, sportvoorzieningen, winkels, kinderopvang, zorginstellingen en ontmoetingsplekken. Ook sociale voorzieningen, zoals een buurthuis, spelen een centrale rol om de sociale samenhang te versterken.
Daarnaast wordt er rekening gehouden met de huidige bewoners. Waar mogelijk worden bestaande woningen ingepast in het plan, zodat zij hun vertrouwde woonplek kunnen behouden. De wijk wordt dus niet alleen gebouwd voor nieuwe inwoners, maar houdt ook de wensen van de huidige bewoners in acht. Dit draagt bij aan een organische ontwikkeling en versterkt de verbinding met de bestaande stad.
Watersturende ligging en duurzame keuzes
Een belangrijke overweging bij de ontwikkeling van Amsteleind is de ligging ten opzichte van water en bodemgesteldheid. Na uitgebreid overleg met de provincie en het waterschap is ervoor gekozen de ontwikkeling te concentreren in het zuidelijke deel van het
gebied. Dit gebied ligt hoger en heeft een zandbodem, wat het bebouwen hiervan vergemakkelijkt.
Waterbeheer speelt een cruciale rol binnen de plannen voor Amsteleind. Door de wijk slim te ontwerpen met waterdoorlatende ondergrond en een doordachte afwatering, wordt de kans op wateroverlast geminimaliseerd. Groene buffers en waterpartijen worden aangelegd om regenwater op een natuurlijke manier op te vangen en te benutten. Dit draagt bij aan een klimaatadaptieve en toekomstbestendige wijk.
‘De wijk wordt op zichzelf staand met sterke verbindingen naar de omgeving.’
Een belangrijke afweging van de zuidelijke ligging is ook de betere bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Station Oss-West ligt op slechts vijf minuten fietsen en het centraal station is binnen vijftien minuten bereikbaar, wat de wijk aantrekkelijk maakt voor forenzen. Het stimuleert bovendien het gebruik van duurzamere vervoersmiddelen.
Links: Projectleider Bram Tax tijdens een van de bewonersbijeenkomsten.
Rechts: Stedenbouwkundige Edwin van der Velden luistert naar omwonenden van Amsteleind die hun mening over de plannen geven.
Amsteleind wordt opgebouwd uit verschillende deelgebieden.
Concept idee: Amsteleind totaal proeve van verkaveling.
‘Doordat de auto niet voor de deur staat ontstaat eerder sociaal contact.’
Binnen de verkaveling wordt sterk ingezet op groen- en waterstructuren, zodat de overgang tussen stad en platteland op een vloeiende, harmonieuze wijze plaatsvindt. Door de wijk landschappelijk in te richten, ontstaat er een balans tussen bebouwing en natuur. Denk hierbij aan groene corridors, brede plantsoenen en watergangen die bijdragen aan biodiversiteit. Dit maakt Amsteleind niet alleen aantrekkelijk voor bewoners, maar ook voor flora en fauna.
Fiets op ‘pole position’
In lijn met duurzame mobiliteit krijgt de fietser in Amsteleind de ‘pole position’. De wijk wordt goed bereikbaar met de auto en toch zo autoluw mogelijk. Snelfietsroutes worden doorgetrokken, de verbinding met ‘s-Hertogenbosch ligt bijvoorbeeld al tegen de nieuwe wijk aan, waardoor fietsen een volwaardig alternatief wordt voor de auto.
Hoewel bewoners met de auto hun woning kunnen bereiken, worden parkeerplaatsen geclusterd op centrale plekken. Dit zorgt niet alleen voor een groenere en veiligere woonomgeving, maar bevordert ook sociale interactie, doordat buren elkaar eerder tegenkomen op weg naar hun auto of fiets. De openbare ruimte blijft hierdoor vrij van geparkeerde auto’s, wat bijdraagt aan een prettige en kindvriendelijke leefomgeving.
De fietser wordt op meerdere manieren gestimuleerd. Naast snelfietsroutes worden ook de fietsroutes van de wijk naar het centrum geoptimaliseerd en wordt er in de wijk ook gedacht aan voldoende en goed bereikbare fietsenstallingen. Bijvoorbeeld bij appartementencomplexen en voorzieningen zoals supermarkten en scholen. Dit maakt het gebruik van de fiets nog laagdrempeliger.
Een Natuurlijke Overgang tussen Stad en Polder
Amsteleind vormt de overgang tussen de stad en de polder. Dit wordt op een natuurlijke manier verwerkt in het ontwerp. De wijk krijgt een groene en waterrijke opzet, waarin buurtschappen en openbare ruimten ontmoeting stimuleren.
Een diverse en inclusieve woonwijk Amsteleind wordt een diverse wijk met een breed aanbod aan woningen. Ongeveer 80% van de woningen wordt betaalbaar, waarvan 30% bestemd is voor sociale huur. Tegelijkertijd is er ruimte voor duurdere woonvormen (20%), zodat verschillende
doelgroepen en typen woningen in de wijk samenkomen. Dit draagt bij aan een inclusieve en levendige woonomgeving.
De wijk wordt opgebouwd uit verschillende deelgebieden, elk met een eigen karakter:
• Amsteleind Noord: Een wijkdeel met dorpse opzet met buurtschappen. Bestaande uit een mix van grondgebonden woningen en kleinschalige appartementen, opgebouwd vanuit twee clusters met een eigen kern.
• Klein Ussen: Gebaseerd op de historische verkaveling, waarbij woonclusters worden afgewisseld met groene zones. Hier ligt de nadruk op wonen aan het groen en wordt een mix gemaakt van grondgebonden woningen en kleinschalige appartementen.
• Amsteleindstraat: De verkavelingstructuur wordt ingepast in het bestaande en karakteristieke bebouwingslint. Er wordt gebruik gemaakt van een mix van grondgebonden woningen en appartementen in het groen.
• Centrale Ruggengraat: De kern van de wijk, met een mix van appartementen (gemiddeld 4-5 bouwlagen) en grondgebonden stadswoningen zal dit deelgebied een hogere dichtheid krijgen. Hier bevinden zich ook de belangrijkste voorzieningen en een centraal landschapspark waar rekening is gehouden met de wateropvang.
• Oostenakkerstraat: Een groene woonomgeving met een mix van grondgebonden stadswoningen en appartementen (2-3 bouwlagen), waarbij bestaande woningen worden ingepast in het ontwerp.
Samenwerking en participatie Vanaf het begin is het sociaal domein van de gemeente betrokken bij het project om ervoor te zorgen dat de wijk sociale cohesie bevordert. De gemeente hecht veel waarde aan inspraak van toekomstige bewoners en gaat actief het gesprek aan om woonwensen en behoeften in kaart te brengen. Dit zorgt ervoor dat de wijk niet alleen op papier goed functioneert, maar ook daadwerkelijk aansluit op de levens van haar bewoners.
Planning en Uitvoering
De ontwikkeling van Amsteleind vindt in fasen plaats:
Amsteleind-Noord:
• Ontwerp omgevingsplan: april 2025
• Vaststelling omgevingsplan: oktober 2025
• Onherroepelijk omgevingsplan: zomer 2026 (afhankelijk van Raad van State)
• Start bouw: 2026-2027
Amsteleind-Zuid:
• Ontwerp omgevingsplan: oktober 2025
• Vaststelling omgevingsplan: februari 2026
• Onherroepelijk omgevingsplan: 2027
• Start bouw: afhankelijk van fasering (2028)
Met dit ontwikkelplan zet de gemeente Oss een belangrijke stap in de toekomst van stedelijke groei, waarin duurzaamheid, sociale samenhang en leefbaarheid hand in hand gaan. Amsteleind wordt niet zomaar een nieuwe wijk, maar een innovatieve en toekomstgerichte leefomgeving waar bewoners zich thuis voelen en waar samenleven, kwaliteit en duurzaamheid voorop staan.
Frank den Brok en Brigitte Drees
Hoe Pivot Park werkgelegenheid en innovatie stimuleert
100 jaar innovatie in Oss
Oss heeft een rijke historie in de farmaceutische industrie en is al generaties lang een locatie voor baanbrekende ontwikkelingen binnen de life sciences. Van het op grote schaal isoleren van insuline uit varkens en de ontwikkeling van de anticonceptiepil tot innovatieve geneesmiddelen: de stad heeft zich bewezen als een internationaal kenniscentrum voor farmaceutische innovatie. Vandaag de dag blijft Oss vooroplopen in de sector, met Pivot Park als de motor van innovatie en economische groei.
Het ontstaan van het Pharma-cluster
De oorsprong van het Pharma-cluster in Oss gaat terug naar de jaren ‘20 van de vorige eeuw. Het begon allemaal met een restproduct uit de vleesindustrie: insuline. De oprichting van Organon kort daarna zorgde ervoor dat Oss in de jaren ‘60 wereldwijd bekend werd als de ‘stad van de pil’.
Organon is verkocht en onder de nieuwe eigenaar MSD opgesplitst. Vanuit één bedrijf vroeger, heeft de stad ondanks de vele opsplitsingen, haar research & development behouden. Het voormalige Organon-terrein is uitgegroeid tot een innovatief netwerk van bedrijven. De kracht van het Pharmacluster ligt in de combinatie van diepgaande kennis over geneesmiddelenontwikkeling en hoogwaardige productie. Met het netwerk Pharma Delta werkt Oss samen met steden als Nijmegen, Eindhoven, Tilburg, Utrecht, Leiden en Groningen om kennis en innovatie te stimuleren.
In de afgelopen eeuw heeft Oss talloze farmaceutische successen voortgebracht. Zo speelde de stad een cruciale rol in de
ontwikkeling van medicijnen zoals het antikankermedicijn Keytruda en AstraZeneca’s COVID-19 vaccin. “Dit onderstreept de kracht van het Oss Pharma-cluster, waar onderzoek, ontwikkeling en productie samenkomen in een innovatieve omgeving”, zegt Frank den Brok (Wethouder Economie van de gemeente Oss).
Het ontstaan van Pivot Park
De grootste uitdaging voor Oss kwam in 2010, toen eigenaar MSD besloot om de afdeling research & development van Organon in Oss te sluiten. Dit resulteerde in het verlies van 2.000 banen en bracht onzekerheid voor de farmaceutische toekomst van de stad. Toch wist Oss deze klap om te zetten in een kans: in 2012 werd Pivot Park opgericht. Dit innovatiecentrum moest voorkomen dat kennis en infrastructuur verloren gingen en bood farmaceutische bedrijven uit de hele wereld een aantrekkelijke vestigingslocatie.
Vandaag de dag is Pivot Park een bloeiende campus met ongeveer 65 bedrijven en 1.250 werknemers. De campus fungeert als
Pivot Park.
een broedplaats voor innovatie en biedt faciliteiten voor start-ups, scale-ups en gevestigde ondernemingen. Met gedeelde laboratoria, geavanceerde apparatuur en een breed netwerk binnen de sector, helpt Pivot Park startups om sneller en efficiënter nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen. Ook MKB bedrijven hebben alle reden om zich hier te vestigen met hun eigen maatwerk laboratoria, cleanrooms of productielocaties.
Positie en ambities
Pivot Park heeft zich gepositioneerd als een campus voor toonaangevende farmaceutische innovatie in Europa. Brigitte Drees (CEO van Pivot Park) vertelt dat de visie, ‘To improve global health’, talent en bedrijven uit binnen- en buitenland aantrekt. Het ecosysteem van Pivot Park stimuleert ondernemerschap en wetenschap, met een sterke focus op samenwerking en duurzame groei. Een belangrijke pijler in de ontwikkeling van Pivot Park is het Human Capitalprogramma. Arbeidskrachten vormen de kern van de farmaceutische sector, en daarom wordt er nauw samengewerkt met universiteiten en hogescholen in binnen- en buitenland. Door middel van stageplekken, opleidingsprogramma’s op het gebied van een Levenlang Ontwikkelen en incubatortrajecten zorgt Pivot Park ervoor dat talent zich blijft ontwikkelen binnen de sector.
‘Pivot Park heeft zich gepositioneerd als een campus voor toonaangevende farmaceutische innovatie in Europa.’
steentje bijdragen aan het Europese initiatief om meer geneesmiddelen zelf in Europa te maken waardoor onze afhankelijkheid van China en India op termijn zal afnemen en de leverzekerheid wordt vergroot.
Het Marie Curie gebouw
Een van de meest opvallende ontwikkelingen binnen Pivot Park is de realisatie van het Marie Curie-gebouw. Dit innovatieve en duurzame multi-tenant gebouw, vernoemd naar de beroemde wetenschapper Marie Curie, biedt ruimte aan meerdere huurders en omvat een mix van laboratoria (60%) en kantoorruimtes (40%). Met een oppervlakte van 11.000 m² en acht verdiepingen is het het grootste gebouw op de campus.
Duurzaamheid stond centraal bij de ontwikkeling van het Marie Curie-gebouw. Het voldoet aan de BENG-eisen (Bijna Energie Neutraal Gebouw). Het BREEAMcertificaat “Good” werd vorig jaar verkregen. Men maakt gebruik van fossielvrije installaties, energiezuinige ledverlichting en zonnepanelen. Bovendien zijn circulaire materialen toegepast, zoals gerecycled aluminium in de gevels. Dit maakt het niet alleen een state-of-the-art faciliteit voor farmaceutisch onderzoek, maar ook een voorbeeld van duurzame en circulaire bouwpraktijken.
De opening van het Marie Curie-gebouw werd bekroond met een prestigieuze architectuurprijs voor het mooiste gebouw van Oss en de Archello Award, een Europese publieksprijs voor beste laboratorium van het jaar. Prins Constantijn was bij de officiële opening aanwezig, wat de nationale en internationale relevantie van Pivot Park en haar faciliteiten onderstreept.
Daarnaast zijn er plannen om het terrein fors uit te breiden, met een verviervoudiging van de huidige oppervlakte. Dit biedt ruimte voor Greenfield-investeringen, nieuwe laboratoria en productiefaciliteiten. Door de farmaceutische productieketen steeds meer regionaal te verankeren, wil Oss graag zijn
Samenwerken aan toekomstige groei De ambitie van Pivot Park en de gemeente Oss reikt verder dan de bestaande campus. Samen werken ze aan het versterken van de infrastructuur, het aantrekken van nieuwe bedrijven en het verbeteren van de zichtbaarheid van Pivot Park binnen de stad.
Dit sluit aan bij de bredere visie van Oss als dynamische hub binnen de Nederlandse farmaceutische sector.
Om de groei te faciliteren wordt er geïnvesteerd in nieuwe gebouwen, betere verbindingen en community-building. Dit omvat niet alleen investeringen in fysieke infrastructuur, maar ook in de ontwikkeling van talent en kennisdeling binnen de sector. Dankzij steun van het Nationaal Groeifonds (80 miljoen euro subsidie) wordt geïnvesteerd in gedeelde infrastructuur en Human Capital.
Een belangrijk speerpunt is het versterken van de samenwerking met onderwijsinstellingen. Pivot Park werkt niet exclusief samen met één universiteit, maar onderhoudt contacten met diverse instellingen wereldwijd. Dit zorgt ervoor dat talentvolle studenten en onderzoekers Oss weten te vinden en zich hier verder kunnen ontwikkelen.
Farmaceutische innovatie
De transformatie van Oss in de afgelopen honderd jaar is een indrukwekkend voorbeeld van hoe een regio zich kan aanpassen en heruitvinden.
Van een industrie die groot werd met insuline en de pil, naar een moderne innovatiecampus die de toekomst van geneesmiddelenontwikkeling vormgeeft. De combinatie van een rijke historie, sterke samenwerkingen en een duidelijke toekomstvisie maakt Oss tot een unieke speler binnen de farmaceutische sector.
Pivot Park heeft bewezen dat innovatie en werkgelegenheid hand in hand gaan. Wat ooit begon als een crisis na het besluit van MSD (rechtsopvolger van Organon) om de vroege research af te stoten, is uitgegroeid tot een levendige campus die farmaceutische bedrijven uit de hele wereld aantrekt. En met ambitieuze groeiplannen en een focus op duurzaamheid en samenwerking, is de toekomst van Pivot Park en daarmee van Oss rooskleurig.
De stad en haar bedrijven blijven werken aan de missie: ‘Be good, tell it, sell it’. Door de juiste condities te scheppen voor bedrijven en talent, blijft Oss een magneet voor farmaceutische innovatie. Het verleden heeft laten zien waartoe deze regio in staat is, en de toekomst belooft nog meer.
Pivot Park.
Te dure woningen, lange bouwtijden en starre processen: de bouwsector kampt met grote uitdagingen. Maar wat als het anders kan? Van der Heijden bouwbedrijf b.v. bewijst dat slimmer bouwen de toekomst heeft. Ze bewijzen dat innovatie geen toekomstvisie is, maar dagelijkse praktijk. Met een frisse blik op de sector en een werkwijze waarin samenwerking, flexibiliteit en klantwaarde centraal staan, zet het familiebedrijf de standaard voor modern bouwen. In dit artikel ontdek je hoe Van der Heijden zich onderscheidt en waarom hun aanpak het verschil maakt.
Het ontstaan
Ruim 132 jaar geleden werd Van der Heijden opgericht in het Brabantse Schaijk en werd opgericht als maker van doodskisten en karrewielen. Al snel volgde een schoolverbouwing en werd de overstap naar de bouwsector definitief gemaakt. Vier generaties hebben het bedrijf gebracht waar het nu staat. Op dit moment ligt de dagelijkse leiding in handen van Emiel Bongers en Ferry Verstappen. Het bedrijf richt zich op vier sectoren: educatie, zorg, kantoren/logistiek
en woningbouw. Projectontwikkeling wordt bewust overgelaten aan gespecialiseerde partners waaronder PUYCK Ontwikkeling, zodat Van der Heijden bouwbedrijf b.v. zich volledig kan richten op de bouw. Met 80-85 vaste medewerkers en zo’n 300-400 bouwpartners en onderaannemers blijft het bedrijf groeien en innoveren.
Binnen het bedrijf heerst een laagdrempelige, hechte cultuur waarin samenwerking centraal staat. Dit vertaalt zich naar
Mike Janssen en Ferry Verstappen.
“Bouwen kán anders”
Hoe doorbreekt Van der Heijden bouwbedrijf b.v. de traditionele bouwmethoden?
een flexibele en proactieve werkwijze, met korte communicatielijnen en een klantgerichte aanpak, waardoor projecten soepel en met oog voor detail worden gerealiseerd. Projectleider Wonen Mike Janssen en commercieel directeur Ferry Verstappen onderstrepen het belang van samenwerkingsverbanden. “Samenwerking brengt kennis, kracht en innovatie bij elkaar. Dagelijks ervaren we hoe krachtig deze aanpak is, met concrete resultaten als bewijs,” zegt Janssen, die zich met een enthousiast team inzet voor de realisatie van hoogwaardige woningbouw. Verstappen, die in 2021 toetrad tot de directie, richt zich op de aanwas van nieuwe projecten en het onderhouden van klantrelaties, van het eerste contact tot oplevering. Dankzij de grote beslissingsbevoegdheid van het projectteam
en de directe betrokkenheid van de directie, verloopt de communicatie efficiënt en is deze laagdrempelig.
‘Met
een transparante bedrijfscultuur en scherpe visie worden sterke verbindingen gecreëerd. Dit zorgt voor directe betrokkenheid, zodat klanten persoonlijk en efficiënt begeleid worden.’
Beneden- en bovenwoningen Veghel.
Een vernieuwende visie op bouwen
Van der Heijden gelooft dat bouwen efficiënter en transparanter kan; het vormt de basis voor alles wat we doen. “Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.” Bij Van der Heijden geloven we in het principe van ‘Elke dag Beter’ - het idee dat we elke dag, ten opzichte van de dag ervoor kunnen verbeteren. Dit is opgenomen in onze werkwijzen.
‘Van onze opdrachtgevers horen we terug dat wij ons onderscheiden in flexibiliteit, snelheid en daadkracht.’
De Gloriuswoning Helvoirt.
Door processen vooraf goed uit te denken en te standaardiseren, kunnen projecten sneller en effectiever worden uitgevoerd. Een concreet voorbeeld hiervan is het project in Kaatsheuvel, waar 19 nul-op-de-meterwoningen zijn gebouwd. Door slimme toepassingen, zoals freement-beton in de funderingsbalken, is maar liefst 16 ton CO2 bespaard. Van der Heijden investeert tijd, geld en energie in onderzoek om innovaties te ontwikkelen en toe te passen, waarmee zij zorgt voor continue vooruitgang en waardecreatie.
Een oplossing voor de woningnood Betaalbare, toekomstbestendige woningen die snel te realiseren zijn, wie wil dat nou niet? De woningnood is een urgent probleem, met lange wachttijden voor sociale huurwoningen. “We zijn gemeentes tegengekomen waar het tot 18 jaar kan duren voordat men in aanmerking komt voor een woning.” Van der Heijden heeft daarom corporaties benaderd om inzicht te krijgen in behoeften om te komen tot een passende en efficiënte woningbouwoplossing. Dit resulteerde in het concept De Gloriuswoning: een betaalbaar woningconcept geschikt voor permanente bestemmingen en leverbaar vanaf €127.000,-*. Het is een volwaardige woning die voldoet aan de woonstandaard, inclusief keuken en badkamer. Daarnaast zijn de woningen voor een groot deel aanpasbaar naar de individuele wensen van opdrachtgevers, zoals beukmaat, diepte, aantal slaapkamers en verschijningsvormen. En hij is geschikt voor de verschillende PMC’s.
* Prijspeil Q2 2025: “Het bouwsysteem is op die manier doordacht dat het uitvoerbaar is in zowel CLT als Hybride (circulair prefab beton met HSB) en biedt een grote diversiteit aan plattegronden en gebouwtypologieën.” De Gloriuswoning is voorzien van een bewezen installatieconcept en kent naast een lage TCO ook een lage MPG. Door de mogelijkheden van biobased isolatiemateriaal, demontabele verbindingen, biobased gevelbekleding en Ecobrick gevelstenen, heeft de Gloriuswoning hoge duurzaamheidscores. Het Nieuwe Normaal vormt hierbij de basis.
Dit jaar worden maar liefst 259 woningen gebouwd, zijn er 83 in optie en staan er 500 op de planning. Flexibiliteit, snelheid, betaalbaarheid en daadkracht staan hierin centraal: binnen vijf dagen wordt een prijsvoorstel uitgebracht, de planning gecheckt en de uitvoering voorbereid.
Samenwerking met PUYCK Ontwikkeling en Archifit
Als er een ontwikkelingsvraag ligt, zijn PUYCK Ontwikkeling en Archifit belangrijke partners voor Van der Heijden bouwbedrijf. Beide bedrijven zijn opgericht door de vierde generatie Van der Heijden (en huidige eigenaren): Herbert en Arno van der Heijden. Archifit is een zelfstandig architecten- en ingenieursbureau opgericht in 2012 en PUYCK komt voort uit Van der Heijden projectontwikkeling b.v. en is sinds 2021 zelfstandig verder gegaan met ontwikkeling. Hierdoor kon Van der Heijden bouwbedrijf zich volledig focussen op bouwen. De bedrijven hebben een nauwe samenwerking. Omdat ze elkaars werkwijze kennen, zorgt dit voor projecten die optimaal aansluiten op de visie en standaarden die gesteld zijn.
‘Van onze opdrachtgevers horen we terug dat wij ons onderscheiden in flexibiliteit, snelheid en daadkracht.’
Projecten die het verschil maken
Den Hoek, Helvoirt
In Den Hoek hebben de drie bedrijven samen 17 nul-op-de-meter-woningen gebouwd in lijn met de klimaatneutrale ambities van de gemeente Vught. “Samen met onze partners hebben we gezocht naar oplossingen voor een ontwerp met materiaalgebruik met minimaal CO2 impact, natuurinclusiviteit en een hoge energie-efficiëntie.” Een opvallende innovatie is het gebruik van thermisch verduurzaamd hout en pergola’s die voorzien zijn van klimplanten, deze dragen bij aan natuurlijke zonwering en regulatie van warmte per seizoen.
Made
In Made hebben ze samen 85 woningen gerealiseerd, waarbij actief is bijgedragen aan het stedenbouwkundig plan en de architectuur. In samenwerking met de gemeente is ook het bestemmingsplan aangepast. Een belangrijk aspect was de aanleg van een infiltratieriool en een wadi om waterbeheer op een duurzame manier
te integreren in het project. Daarnaast zorgden we met prefab-bouwtechnieken voor een snelle en veilige uitvoering, met garantie van de juiste kwaliteit.
BE-BO woningen, Veghel
Voor een corporatie heeft Van der Heijden hier een innovatief woonconcept gerealiseerd waarin jong en oud geclusterd wonen in 16 beneden-bovenwoningen.
Dit bevordert sociale interactie en onderlinge hulp, terwijl de woningen vrijwel energieneutraal zijn dankzij bodemwarmtepompen en zonnepanelen.
De toekomst van bouwen
Van der Heijden bouwbedrijf b.v. laat zien dat bouwen efficiënter, betaalbaarder, duurzamer en flexibeler kan. Door samen te werken met vaste partners en woningcorporaties, wordt actief bijgedragen aan oplossingen voor de woningnood. Met projecten zoals
De Gloriuswoning en nul-op-de-meter-woningen toont
Van der Heijden bouwbedrijf b.v. toont aan dat innovatie, betaalbaarheid en kwaliteit hand in hand kunnen gaan.
De Gloriuswoningen Beek en Donk.
KaFra Housing: specialist in innovatieve, flexibele huisvestingsconcepten
“Unieke combinatie van tijdelijke woonoplossingen en een echt thuisgevoel”
In zijn periode als eigenaar van OTTO Work Force stoort Frank van Gool zich aan de vaak erbarmelijke manier waarop veel arbeidsmigranten in Nederland gehuisvest zijn. Achteroverleunen en toekijken is in zijn ogen geen optie. In 2018 verkopen hij en zijn zakenpartner Karolina Swoboda hun aandelen en investeren ze samen in de bouw van fatsoenlijke en snel te realiseren huisvesting. De oprichting van KaFra Housing is een feit. Sindsdien groeit het bedrijf in sneltreinvaart. “De lat voor de kwaliteit van onze flexwoningen ligt hoog”, stelt hij vast. “Ook als je tijdelijk in Nederland woont, moet je je thuisvoelen.”
Aan de vooravond van de oprichting van KaFra Housing denken Frank en Karolina na over de volgende stap in hun carrière. Ze vragen zich af: wat is echt nodig in Nederland en waar hebben we verstand van? Door zijn werk voor OTTO Work Force weet hij alles over de huisvestingsproblematiek van arbeidsmigranten in Nederland. “Al snel lag de focus op grootschalige, innovatieve woonconcepten voor deze doelgroep”, steekt Frank van wal. “In Nederland is daar al jarenlang een groot tekort aan. Als naam hebben we gekozen voor KaFra, een samentrekking van de voornamen van Karolina en Frank.”
Voorzien in groeiende behoefte
Veel arbeidsmigranten wonen nog altijd met meerdere mensen in verkamerde woningen. In de optiek van Frank is dat een ongewenste situatie. Particuliere huisjesmelkers maken misbruik van deze nijpende situatie en bovendien drijven ze de woningtekorten en de prijs op. Uiteindelijk zijn alle woningzoekenden daar de dupe van. “Juist daarom is KaFra opgericht: om op een verantwoorde manier iedereen van een fatsoenlijk thuis te voorzien”, vertelt hij. “We zijn gestart met een locatie in Waalwijk, nu beschikken we al over twintig locaties en hebben we er nog tien in ontwikkeling. In Brabant hebben we ook locaties in Best, Etten-Leur, Tilburg en Zevenbergen.”
Zachte landing
De tijdelijke huisvestingsconcepten van KaFra Housing zijn een doorslaand succes voor iedereen. Als arbeidsmigranten voor een kort verblijf een woning zoeken, komen ze vaak in een vreemde leefomgeving terecht die in niks voldoet aan hun verwachtingen. “Bij onze
woonconcepten houden we rekening met de primaire levensbehoeftes”, vertelt Frank enthousiast. “Bij ons is huisvesting veel meer dan een dak boven je hoofd en een bed om in te slapen. We regelen op locatie ook de algemene faciliteiten waar de bewoners gebruik van maken. Denk hierbij aan een fitnessruimte of een ontspanningsruimte waar je elkaar kunt ontmoeten. Met deze extra service waarborgen we een zachte landing voor de arbeidsmigranten.”
‘KaFra is opgericht om op een verantwoorde manier iedereen van een fatsoenlijk thuis te voorzien.’
Voor iedereen een fijne leefomgeving Behalve de arbeidsmigranten plukken ook woonwijken de vruchten van de innovatieve aanpak van KaFra Housing. De indruk bestaat dat omwonenden bezorgd zijn over de komst van een groep mensen met een andere culturele achtergrond. Het tegendeel is waar volgens Frank. “De KaFra Tower in Venray levert hiervoor het overtuigende bewijs”, stelt hij trots vast. “92 mensen wonen hier met elkaar samen op een industrieterrein. Er is continu leven in de brouwerij en de sociale controle is groot. Mensen die ’s avonds de hond uitlaten, zien dat met eigen ogen. Jammer dat de Tweede Kamer het nog niet begrijpt en zelfs stemt over een motie om deze grootschalige projecten te verbieden. Daarom nodig ik politici graag uit om het land in te trekken en op onze locaties het goede voorbeeld te zien.”
Omgevingsdialoog
Door zijn ervaringen met OTTO Work Force heeft Frank veel kennis over arbeidsmigratie in zijn carrière opgebouwd. De flexibele huisvestingsconcepten zijn al lang niet meer alleen toegesneden op deze specifieke doelgroep. Ook asielzoekers, vluchtelingen of andere zogenoemde spoedzoekers voelen zich thuis in de tijdelijke woonoplossingen van KaFra Housing. “Als er plannen zijn voor een nieuwe locatie dan werken we heel transparant”, geeft hij tekst en uitleg. “Als de gemeente een tender uitschrijft, gaan we zorgvuldig aan de slag. Het is belangrijk om omwonenden er in een pril stadium bij te betrekken, inzage te geven in de plannen en een goede omgevingsdialoog te voeren. Buurtbewoners stellen deze opbouwende aanpak op prijs. Ze kennen de olifantenpaadjes veel beter dan wij. Daar maken we dankbaar gebruik van.”
Wooncarrière
In de uitzendbranche is snel kunnen schakelen een voorwaarde om succesvol te zijn. Flexibiliteit zit dus in het ondernemers-DNA van Frank. Daarom zit hij ook boordevol ideeën en heeft hij een
vooruitziende blik om zijn succesvolle woonconcepten bij nog meer doelgroepen aan te bieden. “We komen in Nederland heel veel huizen tekort en de prijzen op de huizenmarkt zijn voor veel starters niet te betalen”, geeft hij een schot voor de boeg. “Daarom vraag ik me af: moet je als jongere of een statushouder direct een eengezinswoning hebben? Of is het verstandiger om stap voor stap er naartoe te werken? Onze flexibele woonconcepten zijn ideaal voor starters als tussenoplossing. Want zeg nou zelf: het is toch geen gewenste situatie als jongeren tot hun dertigste bij hun ouders wonen.”
Grip op keten
KaFra Housing heeft vanzelfsprekend oog voor duurzaamheid. Het bedrijf gebruikt waar mogelijk gerecyclede materialen, plus elke locatie is gasloos en uitgerust met zonnepanelen. Hoewel het bedrijf niet zelf bouwt, neemt het wél de volledige regie over het proces: van ontwikkeling en ontwerp tot realisatie tot exploitatie. De indeling van de flexwoningen is gemakkelijk af te stemmen op het aantal bewoners of de samenstelling van gezinnen. “Als het licht op groen staat, kunnen ze er binnen vier weken in”, geeft Frank een inkijk in de werkwijze. “Om vluchtelingen uit Oekraïne te huisvesten, heeft de gemeente Zevenbergen zelf contact met ons opgenomen. Zo’n locatie vraagt echt om maatwerk. Dan zijn ze bij ons aan het juiste adres. We kijken echt wat de omgeving nodig heeft en daar stemmen we onze oplossingen op af.”
Welfare Officers
Op elke locatie van KaFra Housing spelen Welfare Officers een sleutelrol. Deze betrokken medewerkers wonen zelf ook op locatie, spreken de taal van de bewoners en zijn 24/7 de verbindende schakel tussen bewoners en organisatie. Frank: “Ze beantwoorden vragen, signaleren knelpunten en zorgen ervoor dat iedereen zich welkom en veilig voelt. Daarmee vormen ze het kloppend hart van onze aanpak.”
Bovendien voert KaFra onder de 10.000 bewoners van de diverse locaties een maandelijks tevredenheidsonderzoek uit. Gemiddeld scoort het bedrijf een 8,96. “Natuurlijk gaan we ook met de uitkomsten van het onderzoek aan de slag”, vertelt Frank tot slot. “Op locatie proberen we continu verbeteringen aan te brengen. Zo regelen we bijvoorbeeld vendingmachines met kant-en-klare maaltijden en plaatsen we toestellen voor buitenfitness. We willen dat iedereen zich écht thuisvoelt”, besluit Frank. “Kortom: onze aanpak werkt. Voor iedereen die een tijdelijke oplossing voor huisvesting zoekt.”
‘Onze flexibele woonconcepten zijn ideaal voor starters als tussenoplossing.’
“Een
stad in beweging met oog voor mens, natuur en innovatie”
Wethouders Pieter Paul Slikker en Mike van der Geld
Den Bosch bouwt aan de toekomst:
’s-Hertogenbosch, of ook wel Den Bosch, staat voor een grote uitdaging: de komende jaren moeten er 30.000 nieuwe woningen bij komen om te voldoen aan de enorme vraag. De druk op de woningmarkt is hoog, net als in de rest van Nederland. In Den Bosch pakken ze deze opgave met ambitie en visie aan. Wat maakt deze stad zo in trek? En hoe pakt de gemeente dit anders aan dan anderen?
Aantrekkingskracht van de bandstad
Den Bosch is strategisch en centraal gelegen aan de rand van de Randstad, wat de stad tot een gewilde woonplek maakt voor mensen uit voor grote steden als Amsterdam, Utrecht en Eindhoven. Mensen die in de stad opgroeien, willen hier blijven wonen. Den Bosch is immers een stad waar iedereen zich thuis voelt en mee kan doen. Tegelijkertijd trekt Den Bosch jaarlijks duizenden nieuwe inwoners aan. Met daarbovenop 21.000 studenten op topinstellingen als Avans Hogeschool, het Koning Willem I College en JADS, vraagt de stad om uitbreiding. Het bloeiende en culturele leven van de stad vormt een levendig ecosysteem waar talent kan groeien.
Het onderscheidend vermogen van
Den Bosch
Waar andere steden focussen op bouwen alleen, kiest Den Bosch voor integrale gebiedsontwikkeling. Onder leiding van wethouders Mike van der Geld (duurzame
verstedelijking, cultuur, energietransitie en financiën) en Pieter Paul Slikker (wonen, (jeugd)zorg en bestuurlijke vernieuwing), wordt gewerkt vanuit kaders die passen bij de geest van de stad. Er wordt geïnvesteerd in bereikbaarheid, cultuur, natuur, én de woonomgeving. Daarbij ligt de focus niet alleen op uitbreiden, maar ook op het verbeteren van bestaande wijken.
‘De stad heeft ondanks haar groei een dorpse identiteit behouden.’
Grote investeringen in het stationsgebied en de Spoorzone versterken de bereikbaarheid van het kloppend hart van de stad. Groen en blauw (natuur en water) krijgen volop ruimte. Zo wordt 450 hectare natuur ontwikkeld in het Natura 2000-gebied
Bossche Stadsdelta.
De Bossche Broek. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in cultuur, musea, jongeren en uitgaan.
De kracht van samenwerking
In ’s-Hertogenbosch werken wethouders intensief samen met inwoners, ontwikkelaars, corporaties en scholen om de complexe stedelijke vraagstukken integraal op te lossen. De behoefte aan woningen raakt direct aan zorg, cultuur, mobiliteit en duurzaamheid. De gemeente koppelt projectontwikkeling aan sociale innovatie en ruimtelijke kwaliteit.
‘Een inspirerende plek waar de stad van morgen ontstaat.’
Bouwen aan karakter én toekomst
De gemeente werkt aan meerdere grote projecten die samen het gezicht van Den Bosch de komende decennia zullen bepalen:
1. De Noordelijke Spoorzone
Hier komen circa 5.000 woningen in een levendig gebied waar cultuur, historie en natuur samenkomen. Groen is een speerpunt, net als het behoud van erfgoed. De Spoorzone
fungeert als innovatielab waar ontwikkelen, toepassen en beleven centraal staan. Dit gebied wordt verbonden met de binnenstad tot één bruisend stedelijk geheel.
2. Innovatie Kwartier Den Bosch (IKDB)
Het Innovatie Kwartier wordt dé plek waar data, technologie, onderwijs en bedrijvigheid samenkomen. Studenten, onderzoekers en ondernemers krijgen hier letterlijk de ruimte om te innoveren en te groeien.
3. De Groote Wielen
Tussen Den Bosch en Rosmalen groeit een moderne wijk van ongeveer 8200 woningen, met veel groen en water. Hier wordt gebouwd aan een veilige, kindvriendelijke woonomgeving waar ruimte is voor sport, ontmoeting en ontspanning. Met alle basisvoorzieningen in de wijk zoals een fraai winkelcentrum, scholen, gezondheidscentrum etc.
4. Het Bloemenkampkwartier
Direct aan de rand van de binnenstad transformeert een versteend gebied tot een woonwijk met twee keer zoveel betaalbare woningen dan er nu zijn, ontmoetingsruimtes en groen. De woningen worden energiezuinig, klimaatbestendig en krijgen de uitstraling van de historische binnenstad. Dankzij een gefaseerde aanpak kunnen huidige bewoners in hun
vertrouwde omgeving doorstromen naar een nieuwe woning.
5. De Bossche Stadsdelta
Hier worden 2.000 woningen gerealiseerd in een gebied waar water, groen, cultuur en innovatie samenkomen. De Dieze verbindt de verschillende deelgebieden. Denk aan musea, ateliers voor jonge makers, een nieuwe voetgangersbrug richting het Innovatie Kwartier en een focus op recreatie.
6. EKP Noord
Het voormalige expeditieknooppunt (EKP) wordt getransformeerd tot een creatief woonen werkgebied. Het iconische karkas van het oude postsorteergebouw wordt behouden en verbouwd tot het KuBus-gebouw, waar kunst en business elkaar versterken. Ook hier draait het om duurzaamheid, met mobiliteitshubs, elektrische deelauto’s en groene openbare ruimtes.
Investeren in de stad én haar mensen
De gemeente investeert fors in infrastructuur, cultuur, natuur en woningbouw. Maar het gaat verder dan stenen stapelen. Het draait om het faciliteren van sociale bewegingen: jongeren die uit huis willen, ouderen die toekomstbestendig willen wonen en gezinnen die willen doorstromen. Door middel van slimme gebiedsontwikkeling worden wijken niet alleen uitgebreid, maar ook verrijkt en speelt ’s-Hertogenbosch in op (toekomstige) behoeften van inwoners.
Gemeentelijk warmtebedrijf
De gemeente wil met de oprichting van een gemeentelijk warmtebedrijf regie nemen in het aardgasvrij maken van de wijken in de stad. Zo wordt CO2-uitstoot verlaagd en woningen klaargestoomd voor de toekomst.
Door als gemeente een actieve rol te pakken bij de aanleg van warmtenetten kunnen we snelheid houden bij woningbouw. Bij de nieuwbouw van Groote Wielen Noord wordt gebruik gemaakt van warmte uit de Groote Wielen Plas. In de eerste fase van de nieuwbouw worden ruim 900 woningen
van lokale, duurzame warmte en koude voorzien. Uiteindelijk worden er ruim 2.000 nieuwbouwwoningen aangesloten op het warmtenet. Het gemeentelijk warmtebedrijf zorgt voor de uitvoering, zodat ontwikkelaars en bewoners meer zekerheid hebben. Zo neemt de gemeente verantwoordelijkheid voor een duurzame en betrouwbare oplossing.
‘De Stadsdelta wordt een dynamisch stadsdeel, ontworpen om altijd jong van geest te blijven.’
De toekomst van de stad
De komende jaren werkt Den Bosch met visie en daadkracht aan een stad waarin ruimte is voor iedereen. Waar historie en innovatie elkaar ontmoeten, en waar duurzaamheid, kwaliteit en leefbaarheid centraal staan. Met haar dorpse karakter, sterke onderwijsstructuur en centrale ligging weet de stad haar unieke positie te behouden én te versterken.
Den Bosch groeit. Met ambitie. En altijd in balans.
Van Herpense Weide
De ambitie van Dura Vermeer Bouw Zuid:
“Groei gezond, bouw groots”
Rutger Veldhoen
Abdessamed Azarfane
Dura Vermeer Bouw Zuid zet een stevige stap in de toekomst. Met een nieuwe directie aan het roer, ambitieuze groeiplannen en een duidelijke visie op duurzaamheid en innovatie, is het bedrijf klaar om zijn positie in het zuiden van Nederland verder te versterken. Dit betekent niet alleen een uitbreiding van de capaciteit en aanwezigheid in de regio, maar ook het realiseren van vooruitstrevende projecten die de kernwaarden van het bedrijf onderstrepen.
Nieuwe directie, nieuwe koers
Sinds medio 2023 wordt Dura Vermeer
Bouw Zuid geleid door een volledig nieuw directieteam met een duidelijke missie: De positie van Dura Vermeer in het zuiden verstevigen en duurzame groei realiseren.
Rutger Veldhoen (Directievoorzitter) en Abdessamed Azarfane (Adjunct Directeur Ontwikkeling) vertellen hoe zij de kansen zien die de regio biedt en zetten vol in op innovatieve en toekomstbestendige oplossingen. Met een nieuwe manier van werken, een opener en transparantere bedrijfsvoering en een duidelijke koers is Dura Vermeer Bouw Zuid sterker dan ooit.
Lokaal geworteld, centraal gestuurd
Wat Dura Vermeer uniek maakt, is de combinatie van de diepe lokale verankering in de regio als zelfstandig opererende werkmaatschappij, met daarbij de overkoepelende aansturing centraal. Het bedrijf begrijpt daarmee de lokale behoefte als geen ander, maar beschikt ook over landelijke kennis, expertise en referenties. Er wordt veel geïnvesteerd in kennisdeling tussen de verschillende werkmaatschappijen waardoor Dura Vermeer Bouw Zuid voor iedere behoefte in de regio het juiste antwoord kan bieden. Dit uit zich in de projecten die Dura Vermeer Bouw Zuid ontwikkelt en realiseert.
Ontwikkelende bouwer
Dura Vermeer Bouw Zuid streeft naar een ‘one-stop-shop’ principe. Het bedrijf biedt een breed scala aan diensten: utiliteitsbouw, industrie, woningbouw, renovatie en eigen (gebieds-/ en vastgoed) ontwikkelingen. Sinds 2023 heeft ontwikkeling nog meer focus gekregen bij Dura Vermeer en is daarmee een grotere pijler geworden binnen de organisatie. Dit leidt tot meer eigen ontwikkelprojecten en
stelt Dura Vermeer Bouw Zuid in staat om de regio nog beter te bedienen en projecten van begin tot eind te realiseren.
De bedrijfsstructuur is horizontaal en flexibel, wat zorgt voor korte lijnen en een sterke samenwerking. Hierdoor wordt het personeel actief betrokken bij de besluitvorming en kan er optimaal worden ingespeeld op de behoeften van klanten en partners.
Wonen
In de Gestelse Buurt realiseert Dura Vermeer Bouw Zuid 48 sociale huurwoningen voor BrabantWonen. In dit proces heeft Dura Vermeer laten zien waar het voor staat: meedenken en samenwerken om tot de beste oplossing te komen door als bouwteampartner de verbinding te zoeken met alle stakeholders en de verschillende belangen samen te brengen in een gedeeld project. Dit toont de dienstbare houding van Dura Vermeer.
Gestelse Buurt.
Lorentz Casimir Lyceum Eindhoven.
‘We streven altijd naar passende oplossingen.’
Onderwijs
Baanbrekers.
Dura Vermeer Bouw Zuid heeft in Eindhoven het Lorentz Casimir Lyceum gerealiseerd: een ultramodern en circulair schoolgebouw. Dit project,
waarin duurzaamheid centraal staat, is een voorbeeld van bouwen met oog voor de toekomst. De toepassing van donorstaal, hergebruikte stalen balken als uitgangspunt voor het ontwerp, is een mooi voorbeeld van circulair bouwen. Het gebouw draagt bij aan een duurzame leeromgeving voor de generatie van morgen.
Werken
In Waalwijk bouwt Dura Vermeer Bouw Zuid een hoogwaardig, duurzaam bedrijfspand voor maatschappelijke organisatie Baanbrekers. Dit project weerspiegelt de kernwaarden van het bedrijf: duurzaamheid en sociale impact. Het nieuwe pand wordt energieneutraal en toekomstbestendig, een inspirerende plek waar medewerkers optimaal kunnen functioneren. De oplevering staat gepland voor april 2025.
Voor werk- en ontwikkelbedrijf Weener XL in ’s-Hertogenbosch realiseerde Dura Vermeer Bouw Zuid een innovatief, ecologisch verantwoord kantoor. Hout speelt de hoofdrol in dit ontwerp, wat resulteert in een warme, duurzame en functionele werkomgeving. Het gebouw biedt jaarlijks plaats aan 17.000 mensen die er begeleiding en ondersteuning krijgen.
Woonwijk Loeff
In 2025 wordt gestart met de verkoop van LOEFF, een inbreidingslocatie in Waalwijk waar een voormalig fabrieksterrein wordt herontwikkeld tot een woonbuurt met 70 duurzame woningen voor diverse doelgroepen. Het project behelst diverse typologieën, voor uiteenlopende doelgroepen in verschillende prijsklassen. Een bijzondere plek waar diverse generaties samenkomen in een duurzame leefomgeving. Dit is een mooi voorbeeld van hoe Dura Vermeer Bouw Zuid in haar projecten streeft naar het creëren van meerwaarde en positieve impact op de leefomgeving.
Het Goede Doen
Dura Vermeer werkt volgens een eigen ontwikkeld kompas dat draait om vier pijlers: samenleving, aarde, ruimte en technologie. Dit kompas zorgt ervoor dat het bedrijf niet alleen economisch rendabele projecten realiseert, maar ook maatschappelijke en ecologische impact maakt.
Door continu klanttevredenheidsonderzoek te doen, blijft Dura Vermeer scherp op de ervaring van bewoners en gebruikers. Daarnaast beschikt het bedrijf over een eigen showroom waarin klanten van basis tot luxe oplossingen kunnen bekijken en ervaren. Dit alles draagt bij aan een optimale klantreis.
Ambitie en innovatie
Met de uitbreiding van de capaciteit en een duidelijke positionering in het zuiden is Dura Vermeer Bouw Zuid klaar voor de toekomst. Het bedrijf wil niet alleen groeien, maar ook op duurzame wijze bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Wat geleerd wordt in andere regio’s, wordt meegenomen naar het zuiden om daar de bouwsector verder te ontwikkelen.
Werk- en ontwikkelbedrijf Weener XL.
‘Dura Vermeer bouwt niet alleen huizen, maar creëert gemeenschappen.’
De nieuwe directie kiest voor een eigen benadering. Binnen de normen en waarden van Dura Vermeer, maar met de durf om nieuwe wegen in te slaan.
De organisatie verandert geleidelijk, met oog voor de behoefte van de regio en de kracht van de medewerkers. Het resultaat?
Een sterke, flexibele en innovatieve organisatie die klaar is om de ontwikkel-/ en bouwopgaven van de toekomst aan te gaan.
Het gaat niet alleen om stenen stapelen, maar om het creëren van waardevolle, duurzame en leefbare omgevingen.
‘Samen bouwen we aan de toekomst.’
Mike Hoffman en Ruben Greve
HRS Makelaars: Specialist in wonen en werken:
“De verbinding tussen Wonen en Bedrijfsmakelaardij”
HRS Makelaars is al jarenlang een gevestigde naam in de vastgoedwereld. Met expertise in zowel woning- als bedrijfsmakelaardij weet HRS deze twee werelden slim te combineren. Door een datagedreven aanpak, focus op duurzaamheid en een integrale werkwijze biedt HRS haar klanten een stevige basis voor succesvolle vastgoedtransacties. Onlangs zette het kantoor een belangrijke stap met de verhuizing naar een strategisch gelegen locatie in Den Bosch.
De kracht van HRS Binnen HRS Makelaars zijn wonen en bedrijfsmakelaardij twee aparte disciplines, maar worden ze optimaal met elkaar verbonden. Ruben Greve, partner Wonen, en Mike Hoffman, partner Bedrijfsmakelaardij, lichten toe hoe deze synergie werkt.
Meer dan alleen huizen verkopen HRS begeleidt klanten bij de aankoop, verkoop en taxatie van woningen. Wat hen onderscheidt, is hun diepgaande kennis van de woningmarkt en gebiedsontwikkeling. Dankzij de samenwerking met Dynamis, een landelijk netwerk van makelaarskantoren, combineert HRS landelijke dekking met een sterke regionale focus.
“Wij doen meer dan alleen woningen verkopen,” vertelt Ruben Greve. “We analyseren de markt en spelen in op toekomstige behoeften.” Een goed voorbeeld hiervan is het project Fort Isabella, waar nieuwbouw en transformatie samenkomen in een groen gebiedsontwikkelingsplan. Hier werd niet alleen gebouwd, maar een volledig leefgebied gecreëerd dat past binnen bestaande regelgeving. Door de schaarste aan bouwgrond ligt de focus steeds meer op renovatie en transformatie van bestaande panden. Duurzaamheid speelt hierbij een sleutelrol.
Kwaliteit en rendement in bedrijfsmakelaardij
Op het gebied van bedrijfsmakelaardij richt HRS zich op de kantoren-/ bedrijfsruimte-/ en logistieke markt. “We helpen bedrijven niet alleen bij het vinden van een geschikte locatie, maar kijken ook naar de technische en economische haalbaarheid van een nieuwe locatie. Zeg maar optimalisatie van de zoekvraag. “ zegt Mike Hoffman.
‘Bij HRS brengen we wonen en werken samen door marktkennis, data en slimme transformaties.’
Een treffend voorbeeld is Pettelaarpark 110, waar 60% van het pand leegstond. Een relatie van ons kantoor, Comfortzone Offices heeft het kantoorgebouw aangekocht en vervolgens serieus geïnvesteerd in techniek, comfort en voorzieningen – zoals een sociaal haart met lunchfaciliteiten en een barista, hoogwaardige vergaderruimtes in combinatie van een turn-key opleveringsniveau – steeg de bezettingsgraad binnen een jaar naar 95%.
“Mensen werken tegenwoordig deels thuis en deels op kantoor. Een aantrekkelijke werkomgeving is daarom essentieel voor werkgevers.”
Data als doorslaggevende factor
Wat HRS onderscheidt, is de nadruk op data en onderzoek. Dankzij eigen analyses en de researchafdeling van Dynamis heeft HRS een goed beeld van markttrends op zowel lokaal als regionaal niveau. Dit maakt hen een waardevolle partner voor beleggers, ontwikkelaars en gemeenten.
“We worden steeds vaker door gemeenten gevraagd om vastgoedontwikkelingen en behoeftes in kaart te brengen,” legt Hoffman uit. “Hierdoor kunnen we vroegtijdig bij projecten betrokken zijn en écht impact maken.”
Nieuwe locatie, meer zichtbaarheid
Na 12 jaar op Pettelaarpark heeft HRS gekozen voor een nieuw kantoor aan de Brugstraat in Den Bosch. Dit opvallende gebouw, dat in 2001 een architectuurprijs won, biedt een unieke kans om zichtbaarheid en bereik te vergroten. “We zijn al 15 jaar betrokken bij de verhuur van dit pand en kregen eind 2024 de kans
om het zelf te betrekken,” vertelt Greve. “De locatie is perfect: dicht bij het centrum en Centraal Station, én in een gebied waar de komende tien jaar veel gaat gebeuren.”
Zo komen er ruim 3.000 nieuwe woningen en wordt gesproken over de verhuizing van het Design Museum.
‘De dynamiek hier sluit perfect aan bij onze visie en ambities.’
Focus op duurzame relaties
Bij HRS draait het niet om snelle deals, maar om duurzame samenwerkingen. “Wij zijn geen snelle makelaars, maar denken in de lange termijn,” benadrukt Hoffman. “Eerlijkheid staat voorop. We streven naar succes en langdurige partnerships, zowel zakelijk als particulier. Wederzijdse loyaliteit is hierin essentieel.”
Met een stevige basis in onderzoek, een heldere visie op de markt en een frisse start op een nieuwe locatie blijft HRS Makelaardij bouwen aan de toekomst.
Paul de Beer Wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Cultuur Roosendaal:
“Roosendaal
aantrekkelijker voor huidige en nieuwe inwoners”
Foto: Fred Schuch
Paul de Beer heeft als wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Cultuur bij de gemeente Roosendaal een flinke ambitie. Hij wil, zij aan zij met dit college, zijn geboortestad een enorme kwaliteitssprong laten maken. Door het voorzieningenniveau een flinke upgrade te geven verwacht het college door te groeien van een kleine 78.000 inwoners tot ca. 100.000.
‘Ik zou het geweldig vinden als Roosendaal straks weer floreert.’
“Totdat ik in Tilburg ging studeren woonde ik met veel plezier in Roosendaal”, vertelt De Beer vanuit het HUIS van Roosendaal, zoals het gemeentehuis genoemd wordt. “In die tijd draaide de stad prima, net zoals de rest van West-Brabant. Dat is helaas veranderd en er is lange tijd niet hard genoeg gewerkt aan woningbouw en differentiatie. In mijn studententijd was Tilburg ook niet om trots op te zijn, maar daar hebben ze het inmiddels wel voor elkaar. Ik zou het geweldig vinden als Roosendaal straks weer floreert. Dat is een flinke uitdaging, maar daar word ik juist warm van. Als oudondernemer werk ik graag aan een doel. Het gaat mij daarom niet om mijn rol als wethouder, maar om de uitdaging. Het geeft mij energie om te werken aan iets waar de samenleving wat aan heeft. Als we nu met z’n allen de schouders er flink onder zetten, dan zul je zien dat we over een jaar of tien, twintig een enorme sprong hebben gemaakt.”
‘Roosendaal heeft niet alleen de ambitie, maar inmiddels ook zijn huiswerk gedaan.’
zichtbaar. Zo verwachten we in 2025 een kleine groei in woningbouw ten opzichte van 2024. Met de transformatie van de voormalige winkel van Van Gorp, woon/ zorgcomplex Viertien, Beekkwartier fase 1 en de afronding van de Josephwijk is het woningaanbod al verruimd en gevarieerder geworden. Op korte termijn volgen grote bouwprojecten zoals Vlietkwartier fase 1 en 2, Aquavista, Vallei de Brink en de voormalige V&D-locatie.
Masterplan Spoorzone
Versnelling woningbouw ingezet
“Roosendaal staat niet bekend om hoge woningbouwcijfers, maar daar wordt wel hard aan gewerkt. Alleen wordt dat nu pas
“Voor de Spoorzone - het gebied rond het station - hebben we een stedenbouwkundig masterplan opgesteld voor de herontwikkeling van het spooremplacement en het aanliggende bedrijventerrein. Op korte en middellange termijn willen we er zo’n 3500 woningen realiseren en daarom zetten we onze tanden daar goed in. Door in de Spoorzone hoogbouw te realiseren krijgt Roosendaal een meer stedelijk karakter, wat de stad nog interessanter maakt. Het kan een hefboom zijn voor de rest van de stad met extra voorzieningen en meer inwoners. Het beoogde inwonersaantal van honderdduizend schetst dat we bereid zijn om ver te gaan met de transformatie van de stad. Onze stad kan dat prima hebben..” Van deze plannen is al jarenlang sprake, maar concrete plannen kwamen er niet. Waarom denkt De Beer dat dit nu wel op korte termijn gaat gebeuren? “We hebben goede gesprekken gevoerd met spoorbeheerder ProRail, het Rijk en de provincie over een versmalling van de spoorbundel. Een aantal rails diende als opstelplaats voor treinen, maar die worden inmiddels niet meer gebruikt. Ook de groenstrook langs het spoor is nu nog in bezit van ProRail. Door deze beschikbaar te stellen ontstaat er achter het station veel ruimte voor woningbouw. ProRail heeft hier inmiddels een positieve grondhouding over.”
Laaghangend fruit
Door vergelijkbare ontwikkelingen uit te voeren zoals Tilburg, Eindhoven en andere grote steden inmiddels hebben afgerond, ontstaan er in Roosendaal mooie kansen voor investeerders en ontwikkelaars. “Roosendaal heeft niet alleen de ambitie, maar inmiddels ook zijn huiswerk gedaan. We zitten midden in de planvorming, waardoor Roosendaal nu het nieuwe laaghangend fruit is. Met deze plannen hebben we ook het Rijk en de provincie achter ons. Zij willen al decennialang OVknooppunten verdichten en dat kunnen wij binnenstedelijk voor elkaar krijgen.”
Ladder duurzame verstedelijking
In het kader van de Ladder duurzame verstedelijking zegt De Beer nog twee grote locaties met bovenlokale functies in de stad te hebben die ruimte gaan creëren. “Zowel de kazerne van het Korps Commandotroepen als het Bravis ziekenhuis zullen op termijn naar het buitengebied verplaatsen. Hierdoor ontstaat nieuwe ruimte voor binnenstedelijke woningbouw. Dat betekent ook dat woningbouwcorporatie Alwel straks eindelijk goede mogelijkheden heeft om de disbalans in de stad op te lossen. Nu zijn er te veel clusters met sociale huurwoningen, maar dan kunnen oude wijken opgeknapt of vernieuwd worden. Dat is keihard nodig.”
Visie Wonen in en om de Dorpen
Ook in en rond de dorpen die tot de gemeente Roosendaal behoren is nieuwe woningbouw gepland. “Onze Visie Wonen in en om de Dorpen is een ander spoor waarmee de bouw van woningen een integraal onderdeel is van de kwaliteitssprong. Met de bouw van ca. 1000 woningen creëren we ook in de dorpen een kwalitatief goede en duurzame woningvoorraad en woonomgeving. De provincie is erg enthousiast dat wij als gemeente zo voortvarend met die plannen bezig zijn gegaan.”
Mijlpalen en bouwkranen
De Beer is eind november 2024 als
wethouder in Roosendaal begonnen, nadat hij eenzelfde rol in zijn huidige woonplaats Breda vervulde. Wat wil hij bereikt hebben op het moment dat zijn termijn erop zit?
“Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 wil ik dat het ingezette beleid zodanig in gang gezet is dat er geen weg meer terug is. Dat er dus keiharde afspraken gemaakt zijn met het Rijk en de provincie over de transformatie van Roosendaal.. Ik wil dat de boel dan dusdanig opgezweept is dat we met elkaar tot mijlpalen komen en dat we trots zijn dat we de weg van transformatie ingeslagen zijn waarmee de stad zich werkelijk optilt naar een hoger kwaliteitsniveau. Ik weet dat de lat hoog ligt, maar ik ben ervan overtuigd dat dat kan. In 2026 wil ik volop bouwkranen in de stad zien, want aan alleen maar een plan heeft de samenleving niets.”
Visual Spoor C.
Visual Spoor C.
Bartele Boersma
Aanjager Woningbouw gemeente Roosendaal
“Roosendaal
zet woningbouwversnelling in gang”
Met zijn ervaring bij een projecten ontwikkelend bouwbedrijf, een woningcorporatie en als gemeenteraadslid heeft Bartele Boersma een brede kijk op het domein wonen. Als Aanjager Woningbouw bij de gemeente Roosendaal is hij sinds 2023 verantwoordelijk voor het realiseren van een broodnodige woningbouwversnelling. Zijn inlevingsvermogen in alle betrokken partijen helpt hierbij enorm.
Zijn naam en accent verraden het al: Bartele is een geboren en getogen Fries die afgereisd is naar het zuiden. “Ik noem mijzelf een diplomatieke Fries. De meeste Friezen staan bekend om hun directheid. Zij hebben het hart op de tong. Hier in Brabant is het gemoedelijker en wordt de goede sfeer erin gehouden. Zelf zit ik er een beetje tussenin.”
‘We willen dit echt met elkaar bereiken, en daar hou ik van.’
Ambitieuze kwaliteitssprong
“Bij de gemeente Roosendaal willen we een ambitieuze kwaliteitssprong realiseren om de stad en de omliggende dorpen binnen de gemeente aantrekkelijker te maken voor de huidige en de nieuwe inwoners. Dat betekent dat we willen groeien met het aantal inwoners met meer en betere woningen. Om hier richting aan te geven is er de afgelopen jaren met veel mensen gesproken en hard gewerkt aan RSD40: de visie voor gemeente Roosendaal tot 2040. Daarnaast kan de gemeente met de Woningbouwprogrammering 2025 op de kortere termijn sturen op het realiseren van woningbouw. Voor het versnellen hiervan is het belangrijk dat we inzetten op het creëren van harde plancapaciteit en dat kansrijke projecten met impact prioriteit krijgen. De kwaliteitssprong wordt gedragen door alle collega’s en iedereen werkt daaraan mee. We willen dit echt met elkaar bereiken, en daar hou ik van.”
Versnelling woningbouw
“Roosendaal doet mee met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Hiermee willen we de leefbaarheid en veiligheid in 15 tot 20 jaar tijd op orde brengen en het perspectief van onze inwoners verbeteren. Daar is te lang niet voldoende aandacht voor geweest. Zo willen we meer differentiatie in de stad, waarmee het aantal sociale huurwoningen in een wijk meer in balans komt met duurdere huurwoningen en koopwoningen. Dat betekent dat er meer bouwvolume nodig is, maar hoe snel kun je voldoende woningen bouwen van de juiste kwaliteit?
In Roosendaal was het gewoon om 150 tot 200 woningen per jaar te bouwen, maar om het woningtekort op te lossen zouden dat er vier keer zoveel moeten zijn.”
‘We dagen onszelf uit om in één sessie met meerdere partijen tot beslissingen en afspraken te komen, waardoor we in kortere periodes meer bereiken.’
Uitdagingen
“De doorlooptijd van het eerste idee tot de oplevering van een woningbouwtraject is normaal acht á negen jaar. Dat duurt te lang, dus hoe kunnen we die halveren?
Dat is nogal een uitdaging. Daarom zijn we begonnen om onze organisatie te versterken door het volgen van trainingen en het aannemen van meer projectleiders en adviseurs. Daarnaast zitten we wekelijks met projectontwikkelaars en woningcorporaties om tafel. Daarin dagen we elkaar uit om onze ambitie met elkaar te realiseren.”
Hink-stap-sprong
“Elk jaar presenteren we een nieuwbouwprogramma, waarin we de gemeenteraad meenemen. We geven
hen een terugblik van de gerealiseerde woningen en een toekomstbeeld. Deze visie is gebaseerd op ons hink-stap-sprongprincipe. Hink is het voortraject. Twee jaar later zijn we toe aan de Stap, waarbij er al concrete resultaten zichtbaar worden. Vanaf 2030 maken we de Kwaliteitssprong naar een nieuw productieniveau, waarbij het te bouwen aantal woningen van 800 stuks per jaar het nieuwe normaal is en blijft.”
100-dagen aanpak
“Deze nieuwe manier van werken gaat volgens de 100-dagen aanpak. Hierin worden in korte periodes meerdere projectdelen tegelijkertijd gepland, met daarin zogenaamde go/no-go-momenten. We dagen onszelf uit om in één sessie met meerdere partijen tot beslissingen en afspraken te komen, waardoor we in kortere periodes meer bereiken. Alle betrokken partijen willen dit graag, want we voelen allemaal dat het tot nu toe te langzaam ging.”
Inzet op binnenstedelijke verdichting
“Goede gebiedsontwikkeling is een lastige opgave. Het gaat niet alleen over wonen, maar ook over bijvoorbeeld werken, economie, mobiliteit, groen en klimaat. En als we de snelheid erin willen houden betekent dat ook dat we keuzes moeten maken op welke plek we welke onderdelen prioriteit geven, maar we vragen ons daarbij ook af hoe mensen daar willen wonen. Het gevolg kan zijn dat we op bepaalde plekken meer groen en minder parkeergelegenheid creëren en op andere plekken het tegenovergestelde. De moeilijkheid zit hem in de keuze wat we op welke vierkante meter plannen, want de ruimte is beperkt. We zetten namelijk niet in op uitbreiding van de stad maar op binnenstedelijke verdichting op plekken waar dat kan.”
In gesprek met inwoners “Door de mismatch van vraag en aanbod van geschikte woningen is er te weinig doorstroming en dreigen dorpen en steden
leeg te lopen, en verenigingen en winkels verdwijnen, wat ten koste gaat van de leefbaarheid. Dat effect is in een dorp nog sneller zichtbaar dan in een stad. Daarom zijn we in zowel Roosendaal als in de - tot de gemeente behorende - dorpen Wouw, Nispen, Wouwse Plantage, Heerle en Moerstraten met de inwoners in gesprek gegaan. Wat vinden zij belangrijk, wat is er al wel aanwezig in de stad en waar zijn toevoegingen noodzakelijk?”
“Het antwoord is dat we eigenlijk alles hebben om aantrekkelijk te zijn om er te wonen en te werken, maar dat er ook nog veel te doen is. Daarom steken we met alle betrokken partijen de handen uit de mouwen, zodat meer mensen hier willen wonen en blijven wonen. We hebben een grote ambitie, maar we zijn ervan overtuigd dat we die met elkaar kunnen waarmaken. Het is trouwens niet alleen maar een ambitie, je ziet het al. Net buiten het centrum, in de wijk Stadsoevers, vormen bestaande historische gebouwen één geheel met nieuwe woningen. Aan de andere kant van de Vliet komt Spoor C en ook op de voormalige locaties van V&D en de voormalige ijzerhandel Jan Snel komen woningen.”
Stad van verbinding
“Om de versnelling erin te krijgen en te houden is natuurlijk wel geld nodig. Daarom gaan we actief achter subsidies vanuit de Rijksoverheid aan. Vervolgens verhogen we daarmee leefbaarheid, veiligheid en mobiliteit, en lossen we de woningnood op in binnenstedelijk gebied. Daarmee wordt uiteindelijk elke euro dubbel en dwars terugverdiend omdat er meer mensen in en om Roosendaal blijven wonen, werken en consumeren. Het is nu aan ons om aan alle betrokken partijen te laten zien dat wij onze ambitie kunnen waarmaken. Met het spoor, de kloosters en de turfstekers was Roosendaal altijd al een stad van verbinding, en dat gaan we opnieuw opbouwen.”
‘Met het spoor, de kloosters en de turfstekers was Roosendaal altijd al een stad van verbinding, en dat gaan we opnieuw opbouwen.’
Rob van Son en Joyce Snepvangers | Woningcorporatie Alwel
“Hoe woningcorporatie Alwel aan veerkrachtige wijken bouwt”
De gemeente Roosendaal heeft de ambitie om te groeien naar zo’n honderdduizend inwoners. Aansluitend daarop focust woningcorporatie Alwel zich op het realiseren van voldoende, goede, betaalbare en duurzame woningen in prettige buurten en wijken. Vestigingsmanager Rob van Son en Asset Manager Joyce Snepvangers leggen uit hoe zij dat aanpakken.
“Als enige woningcorporatie in Roosendaal is het noodzaak om mee te gaan in de groei van de stad. Met dezelfde doelstelling en een gemeenschappelijk belang hebben we een gezamenlijke inbreng. Zo maken we samen goede afspraken over locaties, doelgroepen en wijken. Wij zijn oprecht trots en vinden het een enorm voorrecht dat wij een bijdrage mogen leveren aan de volkshuisvestingsuitdaging in de gemeente, en daarmee het verschil kunnen maken om mensen prettig te laten wonen. Natuurlijk stuiten we daarbij wel op verschillende uitdagingen, zoals oplopende kosten terwijl we niet zomaar aan de knoppen kunnen draaien van de huurprijzen. We willen de huren immers betaalbaar houden voor onze huidige en toekomstige huurders. Het is onze taak om die uitdagingen samen met de gemeente op te lossen. Gelukkig zitten we vaak op één lijn en hebben we - door frequent met elkaar te overleggen - een vorm gevonden die goed werkt.”
‘Wij zijn oprecht trots en vinden het een enorm voorrecht dat wij een bijdrage mogen leveren aan de volkshuisvestingsuitdaging in de gemeente.’
Veerkrachtige wijken
“In Roosendaal is de woningvoorraad niet meer in balans met demografische ontwikkeling. Daarom moeten we voor het realiseren van de gevarieerde wijken de eenzijdigheid doorbreken. Dat betekent dat we op sommige plekken moeten beslissen om de hoeveelheid sociale huurwoningen
in de ene wijk te verminderen door bijvoorbeeld te slopen, te verkopen of de huurprijs aan te passen, en terug te bouwen in een andere wijk. Door mensen met verschillende achtergronden, leefstijlen, inkomsten en leeftijden met elkaar in een wijk te laten wonen wordt een wijk namelijk sterker. Het is daarvoor wel erg belangrijk dat zij elkaar kunnen ontmoeten en er verbindingen ontstaan. Daardoor kijken de mensen meer naar elkaar om en als er iets gebeurt wordt dat opgelost zonder tussenkomst van allerlei instituten. Het zelfoplossend vermogen wordt daarmee gestimuleerd. Zo’n wijk noemen wij een veerkrachtige wijk.”
‘Samen met de gemeente hebben we de Josephwijk een compleet nieuw gezicht gegeven.’
voor duurzaamheid, circulariteit en vergroening is de nieuwe wijk Onze Tuinen ontstaan met 200 nieuwbouwwoningen bestaande uit appartementen, boven- en benedenwoningen, eengezinswoningen en levensloopgeschikte eengezinswoningen met een variëteit aan prijzen. Hiermee bedienen we nu in deze wijk een realistische afspiegeling van de maatschappij.”
KoopGarant-woningen “De 40 koopwoningen in de Josephwijk zijn KoopGarant-woningen. Die zijn verkocht met een korting, zodat de drempel om te kunnen kopen voor bepaalde mensen lager was. De bewoners hebben de garantie dat Alwel de woning terugkoopt, waarbij de korting uiteindelijk wordt verrekend met de verkoopwaarde. Als maatschappelijke organisatie hebben wij de ambitie om te groeien met ca. 200 KoopGarant-woningen in de gemeente Roosendaal. Dit helpt bij de uitdaging van volkshuisvesting en heeft ook nog andere voordelen: wij weten wat we terugkopen en kunnen - afhankelijk van wat de wijk op dat moment nodig heeft - besluiten om opnieuw te verkopen of te verhuren.”
Bouwen van een gemeenschap
Josephwijk in een nieuw jasje Welk gerealiseerd voorbeeld van een veerkrachtige wijk heeft Alwel inmiddels? “Samen met de gemeente hebben we de Josephwijk een compleet nieuw gezicht gegeven. De 229 identieke sociale huurwoningen van bijna 100 jaar oud zijn gesloopt. Met aandacht
“Bij het ontwikkelen van een gebied houden we rekening met allerlei aspecten. Door te differentiëren in type woningen, zowel in huur als koop, hopen we ook te bouwen aan een gemeenschap, het organiseren van ontmoetingen en het creëren van een prettige sfeer. Dat kunnen we doen met beplanting, kleurstellingen, materialen, maar ook met een zogenaamd Delfts stoepje. Hierop plaatsen bewoners bijvoorbeeld een bankje en bloembakken wat ontmoetingen met buren stimuleert en het welbevinden in de buurt verhoogt. Er is echter wel een dilemma, want hoever ga je passend bij een bepaalde huurprijs?”
Huishoudensverdunning en dubbele vergrijzing
Zo’n 84 procent van de nieuwe instroom in de huurwoningen van Alwel zijn huishoudens van één of twee personen.
60 procent van de huurders blijkt tegenwoordig zelfs alleenstaand. “Met een woningvoorraad die voor de helft uit eengezinswoningen bestaat en de andere helft uit appartementen moeten we er ervoor zorgen dat we beter aansluiten bij de huishoudensverdunning. Daarnaast speelt dubbele vergrijzing een grote rol. Het is onwenselijk dat ouderen niet kunnen doorstromen van hun eengezinswoning naar een kleinere levensloopgeschikte woning. Dat geldt zowel voor de senioren als voor de jongeren, die het momenteel erg lastig hebben bij het vinden van een passende woning.
Versnelling van woningbouw “Doordat we samen met de gemeente een integrale woonstrategie hebben uitgewerkt kunnen we op korte termijn de woningbouw versnellen. Hiervoor richten we ons vooral op kleinere levensloopgeschikte woningen. Daar is zowel in Roosendaal als in de omliggende dorpen veel behoefte aan. Die zijn namelijk interessant voor ouderen, maar ook voor starters. Met de bouw van deze woningen ontstaat er meer doorstroming, waardoor ouderen kleiner kunnen wonen en jongeren niet uit hun vertrouwde omgeving wegtrekken.”
Uitbreiding woningvoorraad
Voor het creëren van gevarieerde wijken heeft Alwel de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in de Josephwijk, maar ook kleinere projecten gerealiseerd die bijdragen aan de groei van het woningaanbod en de veerkracht van de wijken. “In 2024 hebben we 24 huurappartementen aan de Jacobus Vosstraat in de wijk Westrand opgeleverd. Verder starten we half 2025 met de bouw van het project Beekhof in Stadsoevers Noord-West. In totaal realiseren we daar 87 woningen in diverse prijsklassen in zowel de huur- als koopsector. Met een aan woningen voor mensen in verschillende levensfasen en met diverse budgetten ontstaat ook daar een gevarieerde, inclusieve, evenwichtige en levendige leefomgeving.”
Gezamenlijke ambitie
“Totaal willen we de komende tien jaar 1200 extra woningen bouwen. Daarnaast verduurzamen we gemiddeld zo’n 250 woningen per jaar. Verder kijken we naar meer mogelijkheden dan alleen het bouwen op een kavel. Je kunt dan denken aan het constructief splitsen van eengezinswoningen, optoppen op een appartementencomplex, modulair aanbouwen aan bestaande rijtjeswoningen, transformaties van utiliteitsgebouwen naar woningen en het invoeren van Friendscontracten, waarbij meerdere mensen één woning huren. Zo beheren we niet alleen de huidige woningvoorraad, maar creëren we meer balans, sturen we op nieuwe instroom en dragen we bij aan de ambitie van de gemeente Roosendaal.”
‘Het is onwenselijk dat ouderen niet kunnen doorstromen van hun eengezinswoning naar een kleinere levensloopgeschikte woning.’
Theo Klijn | BVR VastgoedOntwikkeling:
Foto: Fred Schuch.
Zijn hele werkende leven begeeft Theo Klijn zich al in vastgoedontwikkeling. Als directeur bij BVR VastgoedOntwikkeling geniet hij het meest van het met elkaar creëren van een fijne plek waar mensen prettig kunnen wonen. Wat maakt dit Roosendaalse bedrijf bijzonder en hoe helpen zij de gemeente Roosendaal om hun ambitie waar te maken?
“BVR is in 1984 door de familie Vromans opgericht”, vertelt Klijn vanuit zijn kantoor met uitzicht op snelweg A58. “Als familiebedrijf ontwikkelen en bouwen we projecten in heel zuidwest-Nederland, maar onze thuisbasis Roosendaal vinden we nog steeds erg belangrijk. Het overgrote deel van onze mensen komt hier uit de directe omgeving en we doen ons best om bij te dragen aan de lokale maatschappij. Met onze vier werkmaatschappijen BVR VastgoedOntwikkeling, BVR Bouw Roosendaal, BVR Bouw Gorinchem en Suijkerbuijk Bouw & Services richten we ons op een brede markt: van woningen en scholen tot industrie en utiliteit. Het zwaartepunt ligt bij de ontwikkeling en nieuwbouw van woningen en de transformatie van panden tot appartementen. Op dit moment hebben we een binnenstedelijke portefeuille van 800 tot 900 woningen.”
‘Als familiebedrijf ontwikkelen en bouwen we projecten in heel zuidwestNederland, maar onze thuisbasis
Roosendaal vinden we nog steeds erg belangrijk.’
Trackrecord in Roosendaal “In Roosendaal hebben we een flink trackrecord. Zo bouwden we het stadion van RBC, realiseerden we de nieuwbouw van het Da Vinci College, transformeerden we de oude LTS tot appartementen en maisonnettes en bouwden we de nieuwe
bioscoop. Als we naar projecten kijken die we onlangs hebben opgeleverd, dan hebben we het bijvoorbeeld over de herontwikkeling van het voormalige Essentgebouw tot appartementencomplex, en de nieuwbouw van het Beekkwartier in het gebied Stadsoevers. Dit is een prachtige nieuwe wijk op het vroegere industrieterrein achter het spoor en dicht bij het centrum. Je vindt er bijzondere gebouwen, gedurfde materialen, uitgesproken kleuren en volop ruimte om te wonen, te ondernemen, te leren en te ontspannen. Hiervoor hebben we mooie samenwerkingen met verschillende architectenbureaus waarbij we ons per project afvragen welke architect het best bij het project past.”
‘De lijnen met de gemeente zijn lekker kort en mede daardoor verloopt de samenwerking erg prettig.’
Ik merk dat wethouder Paul de Beer goed doorpakt om hun ambitie voor het versnellen van de woningbouw waar te maken. De lijnen met de gemeente zijn lekker kort en mede daardoor verloopt de samenwerking erg prettig. Ook op het moment dat ons ontwerpteam bijvoorbeeld met de gemeente en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed afstemt of onze ideeën nog steeds aansluiten bij hun wensen, gaat dat goed. Het is duidelijk dat we een gezamenlijk belang hebben. De gemeente wil graag meer woningen, en wij willen graag ontwikkelen en bouwen.”
Beekkwartier
“Samen met architectenbureau Space&Matter hebben we de eerste fase van de wijk Beekkwartier ontwikkeld, waarvan de bouw eind 2022 startte. Hier hebben we inmiddels 80 woningen ontwikkeld, gebouwd en opgeleverd. Deze nieuwe en duurzame wijk ligt aan de westkant van Stadsoevers tussen de wijk Westrand en de Noordlaan. Inmiddels zijn we volop bezig met de realisatie van nog eens 32 nieuwbouwwoningen op grote kavels met een diepe privétuin, berging en parkeerplaats.”
Nieuwbouw AquaVista
Korte lijnen met gemeente “Als projectontwikkelaar, maar ook als bouwbedrijf zitten wij regelmatig met de gemeente Roosendaal om tafel, zowel met de multidisciplinaire teams van ambtenaren als op bestuurlijk niveau.
“In Stadsoevers zijn we ook bezig met de ontwikkeling en voorbereiding van AquaVista, een nieuwbouwcomplex op een van de mooiste plekjes van Roosendaal op een steenworp van het centrum. Het ontwerp - dat afkomstig is van SYNRG Architects - omvat straks 38 luxe appartementen, 6 ruime gezinswoningen en 6 penthouses, en komt te liggen aan de Roosendaalse Vliet en het Zwaaigat. In de plint komt ruimte voor horeca, detailhandel en dienstverlening. Het gevelbeeld past perfect bij het naastgelegen Beekkwartier. De verkoop is inmiddels al even aan de gang en we zitten al tegen het voorverkooppercentage van 70% aan. We hopen dat we in september 2025 kunnen gaan bouwen en eind 2026 kunnen opleveren.”
Herontwikkeling kloostercomplex
Mariadal
“De herontwikkeling van het voormalige kloostercomplex en Rijksmonument
Mariadal doen we in nauwe samenwerking met Erfgoed.nu, Bedaux de Brouwer Architecten en wUrck Architectuur Stedenbouw Landschap. In het - in 1934 door de architecten Joseph Cuypers en Franciscus Sturm ontworpen - kloostercomplex komt een mix van wonen en zorg. Het hoofdgebouw van 7000 vierkante meter omvat straks ca. 20 koopappartementen en -maisonnettes, en zo’n 25 studio’s in het huursegment. In de kloostertuin komen ca. 30 nieuw te bouwen eengezinswoningen. De kapel en de sacristie krijgen een bestemming voor culturele activiteiten en een restaurant met een terras in de enorme kloostertuin. Zo kan jong en oud straks heerlijk in het park wonen midden in het centrum van de stad, op een plek die eerder besloten en verborgen was.”
Voormalige Liebau-locatie en schoolgebouw De Sponder “De locatie waar voorheen caravan- en landbouwmachinehandel Liebau gevestigd was willen we herontwikkelen naar wonen met eventueel ondersteunende voorzieningen. Hierbij vinden we de samenhang met andere lopende ontwikkelingen in de wijk belangrijk. Het stedenbouwkundig ontwerp staat inmiddels. Ook het voormalige schoolgebouw De Sponder aan de Voorstraat in de wijk Burgerhout willen we transformeren naar duurzame gestapelde woningen. Met deze twee projecten creëren we kleine tot middelgrote appartementen geschikt voor meerdere doelgroepen.”
Creëren van iets tastbaars
“Het mooiste van dit werk vind ik dat we vanaf het eerste idee iets creëren wat uiteindelijk tastbaar is. Wat een plek wordt waar mensen straks met veel plezier kunnen wonen, werken en ontspannen. En of dat nou de
transformatie van een utiliteitsgebouw naar een woonbestemming is, of een complete nieuwbouwwijk met appartementencomplex, geschakelde woningen, twee-onder-een-kapwoningen en luxe vrijstaande woningen is, dat maakt mij niet zoveel uit.”
Herontwikkeling kloostercomplex Mariadal.
‘Het mooiste van dit werk vind ik dat we vanaf het eerste idee iets creëren wat uiteindelijk tastbaar is.’
BIM-specialist Bloxz zet in op duurzame relaties met opdrachtgevers
“Met voelsprieten in de bouwkeet tilt Bloxz BIM-modellen naar een nog hoger niveau”
BIM (Building Information Modeling) is een essentieel onderdeel van veel processen in de bouw en installatietechniek. Bloxz helpt organisaties om BIM optimaal te benutten en biedt als ‘digitaal bouwbedrijf’ gespecialiseerde oplossingen voor het efficiënter en duurzamer uitvoeren van projecten in de hele bouwkolom. Het bedrijf streeft hierbij naar duurzame relaties met opdrachtgevers. Zo werkt Bloxz al jarenlang samen met Hurks aan verschillende projecten.
Bloxz startte in 2017 in Eindhoven. Inmiddels telt het bedrijf bijna 40 medewerkers en opereert het door heel Nederland. Naast het Eindhovense kantoor zijn er vestigingen in Vianen en Assen. Directeur Maurice Claassen:
“Bloxz is gespecialiseerd in het ontwerpen en uitvoeren van bouwprojecten met behulp van BIM. Dankzij onze jarenlange ervaring en voortdurende investering in de ontwikkeling van mensen, bieden we het hoogste niveau van dienstverlening. Onze
Maurice Claassen & Niels Kuit, directie Bloxz.
cultuur van open communicatie, innovatie en samenwerking staat voorop. Dit maakt ons een betrouwbare partner voor opdrachtgevers en een prettige thuisbasis voor collega’s. Daarnaast verbeteren we constant onze processen om altijd de beste oplossingen te bieden.”
Naast een bouwkundige tak, heeft Bloxz een tak installatietechniek en een eigen BIM Academy. Niels Kuit, directeur: “Onze BIM-managers, -coördinatoren, -adviseurs, -trainers, -modelleurs en werkvoorbereiders zijn integraal denkende BIM-specialisten die we probleemloos kunnen inzetten binnen ieder project - op locatie bij onze opdrachtgevers, maar ook intern. Bloxz neemt als adviesbureau letterlijk werk uit handen van onze opdrachtgevers om vervolgens samen met alle betrokkenen te komen tot het meest rendabele BIMmodel. Ook bieden we diverse opleidingen aan vanuit onze BIM Academy. Twee jaar geleden breidde Bloxz haar focus uit naar installatietechniek, waarmee
opdrachtgevers ook voor het modelleren en coördineren van gebouwgebonden installaties bij ons terecht kunnen.”
‘We werken met veel plezier samen, worden samen steeds slimmer én bereiken prachtige resultaten.’
- Maurice Claassen, Bloxz
Duurzame relaties met opdrachtgevers
“De meerwaarde van Bloxz zit in onze expertise op het gebied van BIM, maar zeker ook in de manier waarop wij met opdrachtgevers samenwerken”, stelt Maurice Claassen. “Wij zetten altijd in op duurzame relaties. Wanneer je een langere tijd voor een opdrachtgever werkt, leer
je elkaar en elkaars manier van werken goed kennen en raak je goed op elkaar ingespeeld. Zo kun je samen nog betere resultaten bereiken. De samenwerking met Hurks is hier een goed voorbeeld van.”
Inge Schipper, directeur bouwvoorbereiding bij Hurks: “In 2022 schakelden we Bloxz voor het eerst in, toen we extra capaciteit nodig hadden bij een project. Bloxz levert goede werkvoorbereiders die met name ondersteunen op het gebied van BIM en slim projecten voorbereiden. De samenwerking beviel zo goed, dat we met hetzelfde team een ander project startten: de nieuwbouw van het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis (ETZ) locatie Elisabeth in Tilburg. Daarnaast werken we inmiddels ook samen aan het woningbouwproject Gildekwartier in Eindhoven.”
Bloxz ondersteunt Hurks op verschillende vlakken, van werkvoorbereiding en BIMcoördinatie tot het BIM-modelleren. Dit doet het bedrijf in verschillende fases: van ontwerp tot aan de oplevering van projecten. BIM-modelleur en projectleider Rob van den Biggelaar is bij beide Hurksprojecten betrokken en vertelt over de rol van Bloxz.
Integrale ondersteuning bij nieuwbouw ETZ Elisabeth ziekenhuis Hurks is als bouwer samen met installateur ULC verantwoordelijk voor de eerste fase van de nieuwbouw van het ETZ Elisabeth, dat de komende 30 jaar helemaal vernieuwd wordt. De eerste fase van de nieuwbouw van het ziekenhuis is inmiddels in volle gang. In deze fase wordt een acuut centrum voor alle spoedzorg en een nieuwe kliniek met ruim 80 verpleegbedden gepland. Hurks had de leiding over een bouwteam dat, samen met de originele adviseurs, het plan voor de nieuwbouw tot een definitief ontwerp bracht. Inmiddels is Hurks verantwoordelijk voor de gehele uitvoering, zowel constructief als bouwkundig. Bloxz ondersteunt Hurks bij het bouwkundig tekenwerk.
Rob van den Biggelaar: “Op dit moment werken er vier Bloxz-collega’s aan de nieuwbouw. Een omvangrijk, complex én
uitdagend project! Yannick van der Vlist en Ruben Verbeek ondersteunen Hurks op locatie bij de werkvoorbereiding en BIMcoördinatie. Gideon Clarijs – De Rijk en ik werken ondertussen aan de BIM-modellen voor de uitvoeringsfase. Bij de nieuwbouw van het ziekenhuis komen veel zaken bij elkaar en zijn veel mensen betrokken. Het werken met BIM biedt binnen dit project een grote meerwaarde. Hierdoor krijgen ook betrokkenen zonder technisch inzicht direct een goed beeld van het ontwerp. Naast het gebruik tijdens de bouw, kan het BIM straks ook voor beheer en onderhoud worden gebruikt.”
Ondersteuning vanaf ontwerpfase woningbouwproject Gildekwartier Het volgende project waarvoor Hurks Bloxz inschakelde, is de ontwikkeling van nieuwbouwwijk het Gildekwartier in het centrum van Eindhoven, met circa 190 huur- en koopappartementen. Inge Schipper: “Hurks nam samen met projectontwikkelaar BPD dit project over. We hebben dit opnieuw geëngineerd, om het maakbaar en financieel haalbaar te maken en één integraal goed ontwerp te krijgen waarop wij kunnen bouwen. Vanwege de fijne samenwerking bij eerdere projecten, schakelden we Bloxz ook bij dit project in”
Rob van den Biggelaar: “Wij zijn verantwoordelijk voor het technisch uitwerken van het woningbouwproject volgens de standaarden en wensen van Hurks, met een uitvoeringsgereed ontwerp en een BIM-model als resultaat. In een éénop-één samenwerking met Hurks zetten we de modellen van begin af aan op, waarbij de architect vanaf de zijlijn meekijkt naar de esthetische kant. Omdat we Hurks goed kennen – en andersom – en weten wat de organisatie belangrijk vindt, konden we snel en gemakkelijk aan de slag. Dat dit project letterlijk bij ons kantoor in Eindhoven om de hoek ligt maakt het extra leuk.”
Mooie wisselwerking “Bloxz biedt een goede flexibele schil
aanvullend op onze eigen medewerkers én een stuk specialisatie op het gebied van BIM”, stelt Inge Schipper. “Waar andere bureaus zich focussen op de bouwkundige uitwerking, heeft Bloxz ook voelsprieten in de bouwketen, omdat het bedrijf ook werkvoorbereiding levert. Hierdoor beschikt Bloxz over meer specifieke kennis en ervaring van de aannemerij, die men vervolgens gebruikt bij het modelleren. Hierdoor ontstaat een mooie wisselwerking! Bloxz is daarnaast betrouwbaar, communiceert duidelijk en werkt met korte lijnen. De Bloxz-collega’s kennen onze manier van werken heel goed en zijn echt een onderdeel van ons team. Dat werkt heel prettig!” Maurice Claassen concludeert: “De samenwerking met Hurks is een mooi voorbeeld van 1 + 1 = 3. We werken met veel plezier samen, worden samen steeds slimmer én bereiken prachtige resultaten. Op naar een mooie toekomst samen.”
BIM model van de eerste fase nieuwbouw van het ETZ Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg.
Wethouder Stijn Steenbakkers en Mieke Verhees
Eindhoven Bouwt Door
“Stad staat voor imposante schaalsprong”
Eindhoven heeft tot 2040 behoefte aan 40.000 nieuwe woningen. Dat is een forse opgave, waarbij de Beethovendeal voor versnelling zorgt. Een stad met de omvang van Helmond erbij, binnen de stadsgrenzen, in een tijd van hoge bouwkosten, strenge stikstofregels, onzekerheid over de rente, lange bouwprocedures en schaarste op de arbeidsmarkt. Hoe dan? Wethouders Verhees en Steenbakkers leggen het uit.
Wethouder Steenbakkers voor centraal station.
Wethouder Verhees op bouwmachine.
“Mensen denken soms dat de stad verdichten ten koste gaat van de leefbaarheid,” trapt wethouder Mieke Verhees (wonen, wijken, ruimte en dienstverlening) af. “Wij denken dat verdichting de leefbaarheid juist kan helpen. Bewoners ervaren nu soms dat de leefbaarheid in de buurt achteruit gaat, bijvoorbeeld wanneer winkels verdwijnen of de bus die te weinig rijdt. Dat komt voor een belangrijk deel omdat in die wijken vroeger vier of vijf mensen per huis woonden en nu nog maar één of twee. Als je woningen toevoegt aan de wijk wordt die aantrekkelijker voor winkels en kan de bus ook vaker rijden. Wanneer er meer mensen komen te wonen, zijn er ook meer voorzieningen in de buurt nodig.”
Een goed voorbeeld van een plek die aangepakt wordt, is winkelcentrum Kastelenplein. Verhees: “Het is gebouwd in de jaren zeventig en niet meer van
deze tijd. Veel winkels staan leeg en de omgeving voelt hier en daar onprettig. We gaan daar zo’n duizend woningen bouwen, waarvan 85% betaalbaar, en voorzieningen zoals bijvoorbeeld een ‘bibliotoop’: een stadsdeelbibliotheek met extra voorzieningen. Verder zal er de HOV4 langs lopen: de vierde lijn van onze hoogwaardige openbaarvervoervoorziening, die zal zorgen voor een vlotte verbinding met het centrum van Eindhoven en met ASML in Veldhoven.” Het winkelcentrum ligt
‘Wanneer er meer mensen komen te wonen, zijn er ook meer voorzieningen in de buurt nodig.’
ingeklemd tussen twee drukke wegen, van en naar Veldhoven, in een stenige omgeving. “Daarom gaan we zorgen voor een groene verbinding met de wijk. We gaan er de functies winkelen, werken, wonen en verblijven combineren. We hopen eind 2027 te kunnen gaan beginnen met de bouw.”
‘We zien dat bouwprojecten soms vastlopen omdat het niet lukt alle variabelen op het zelfde moment rond te krijgen.’
Flessenhals
Ervaring heeft Eindhoven geleerd dan ongeveer 65% van de ingediende bouwplannen ten uitvoer wordt gebracht. Ongeveer een derde sneuvelt. Wethouder Stijn Steenbakkers (Brainport, economie, onderwijs, KnoopXL en EindhovenNoordwest): “We zien dat bouwprojecten soms vastlopen omdat het niet lukt alle variabelen op het zelfde moment rond te krijgen. Is er dan één voorwaarde nog niet ingevuld, dan stagneert het hele proces. Daar hebben we iets op bedacht: Eindhoven Bouwt Door. Per project gaan we met alle belangrijke partijen – bouwer, belegger, financier, ontwikkelaar – om de tafel zitten. Dan gaan de boeken open en bekijken we aan welke knoppen we moeten draaien om het project verder te brengen. Dan weet iedereen waar hij aan toe is.”
Kussend plein
Eindhoven gaat voor kwaliteit, aldus Steenbakkers. “Zo komt nabij de TU/e The Dutch Mountains te staan: twee onderling verbonden woontorens in de vorm van een U, 133 en 100 meter hoog, die samen bij voltooiing het grootste houten gebouw van de wereld zullen vormen. Ook District E, een ensemble van drie woontorens op
Artist impression noordkant station (KnoopXL).
District-E Powerhouse.
het Stationsplein, is van de buitencategorie en gaat echt iets toevoegen aan de skyline van de stad. Ons nieuwe busstation bij het centraal station wordt verdiept aangelegd, waardoor we aan de noordkant van het station een plein kunnen maken dat Noord- en Zuid-Eindhoven met elkaar verbindt en waar Woensel en Stratum elkaar straks kussen.”
Al die nieuwe woningen vragen ook om uitbreiding van de mobiliteit. Verhees: “Dat doen we op een andere manier dan voorheen. We zijn bezig met een ander verkeersplan en verbetering en intensivering van het OV. Bij verdichting bij de stad hoort een betere ontsluiting via het OV en met beter OV kan de parkeernorm omlaag. Verder verbeteren we de infrastructuur voor fietsers en zetten we in op deelmobiliteit.”
Beethovendeal
Steenbakkers was betrokken bij de totstandkoming van de Beethovendeal: een investeringsprogramma waarbij Brainport Regio Eindhoven, de provincie Noord-Brabant en het Rijk samen 2,51 miljard investeren in Brainport Regio Eindhoven. “Goed voor deze regio én goed voor het land, want in onze regio wordt veel geld voor Nederland verdiend. Wil je overigens niet vergeten te vermelden dat het bedrijfsleven hier meebetaalt aan een busstation en rijstroken en dat eerder al de afslag op de randweg Eindhoven voor de High Tech Campus is betaald door Philips? Er is geen enkele andere stad of
regio waar private partijen – behalve via de belastingen – meebetalen aan publieke voorzieningen.”
Ook het gebied rond het ‘VB-gebouw’, het oude hoofdkantoor van Philips Nederland aan de Boschdijk, wordt herontwikkeld. Verhees: “Eerder hebben we de kantoortoren in slechts negen maanden getransformeerd tot studentenwoningen. Mogelijk verandert die invulling nog. Op het voor- en achterterrein – voorheen grotendeels parkeerplaats – bouwen we nu grondgebonden woningen en appartementen. Het is een goed voorbeeld van herbestemming van bestaand vastgoed. Soms slopen we sterk verouderde woningen en bouwen we in plaats daarvan met name appartementen terug, waarbij we altijd meer woningen terugbouwen dan er aanvankelijk stonden.”
VB- gebouw.
VB- gebouw.
Over PROVADA
Al twee decennia lang is PROVADA dé plek waar de vastgoedsector samenkomt om te ontmoeten, te verbinden en samen te werken aan inspirerende projecten. Op ons platform brengen wij de publiek-private verbindingen tot stand. Waar de overheid en de sector samen in gesprek gaan over de uitdagingen op het gebied van wonen, werken en winkelen. Van 17 tot 19 juni vindt PROVADA 2025 plaats in RAI Amsterdam.
Kom langs en ontmoet de pioniers van de sector, deel ideeën en inspiratie, en werk samen aan projecten die de toekomst vorm zullen geven.
PROVADA 2025
BRIDGING THE GAP
PROVADA, de grootste vastgoedbeurs van Nederland, is drie dagen lang dé plek waar de sector samenkomt. Met het thema
Bridging the Gap staat deze editie in het teken van verbinding en samenwerking binnen de vastgoedsector. Overheid, gemeenten, corporaties en marktpartijen gaan met elkaar in gesprek over de woningnood, het investeringsklimaat en andere actuele ruimtelijke en grootstedelijke vraagstukken. Minister van Volkshuisvesting, Mona Keijzer, bezoekt woensdag de beurs, waar zij een belangrijke bijdrage aan het programma zal leveren. Op dinsdag 17 juni wordt de beurs ceremonieel geopend door Liesbeth Spies, voorzitter van Aedes.
Kom je voor nieuwe inzichten en de laatste ontwikkelingen op het gebied van AI, slimme tools voor energiemanagement en gebouwenbeheer, biobased materialen, digitalisering en industriële woningbouw, dan is een beursbezoek zeer de moeite waard. Bij PROVADA vind je een uitgebreid aanbod van inhoudelijke sessies met inspirerende sprekers. Mis het niet ! Zorg dat je erbij bent op 17, 18 en 19 juni in RAI Amsterdam.
Betaalbaar wonen in het centrum Steenbakkers schuift ‘TAC’ naar voren als bouwproject waarop hij trots is. TAC staat voor Temporary Art Center en is gevestigd in de voormalige Philips Personeelswinkel aan de Vonderweg in Eindhoven. Het gebouw biedt nu plaats aan ateliers en expositieruimtes voor jonge creatieven. “Een projectontwikkelaar, een woningbouwcorporatie, het Rijk en ASML met een garantie van 2 miljoen euro hebben hier de handen ineengeslagen. Aanvankelijk zouden er duurdere appartementen komen, maar we hebben de plannen aangepast. Er komen nu 249 appartementen, waarvan 85% sociaal en 15% middenhuur. Dit project laat zien dat betaalbaar bouwen midden in de stad
mogelijk is als iedereen meedoet. Kortom, we zijn hard bezig het probleem van de woningnood op te lossen.” Hij besluit met een knipoog: “Nu maar hopen dat de rijksoverheid op haar beurt problemen als de stikstofcrisis, de netcongestie weet aan te pakken en we binnenkort de vruchten gaan plukken van de capaciteitsuitbreiding bij de Raad van State…”
Nieuwbouw TAC.
Michiel Jongmans over duurzame ambities van gebiedsontwikkelaar CRA Vastgoed
“Vanuit een heldere strategie geven we inhoud aan toekomstbestendige leefomgevingen”
Vanuit het hart van de Brainportregio geeft CRA Vastgoed vorm en inhoud aan een nieuwe visie op gebiedsontwikkeling. De vernieuwde koers van het Eindhovense bedrijf – dat onderdeel uitmaakt van VB Groep – richt zich nadrukkelijk op een combinatie van gebiedsontwikkeling, duurzaamheid en samenwerking. Groepsdirecteur Ontwikkeling Michiel Jongmans is enthousiast over de weg die hij met zijn team is ingeslagen. “Stap voor stap transformeren we van een traditionele projectontwikkelaar naar een regisseur van toekomstbestendige leefomgevingen.”
Op het cv van Michiel Jongmans (48) prijkt meer dan 25 jaar ervaring in gebiedsontwikkeling. Sinds tweeënhalf jaar staat hij als Groepsdirecteur Ontwikkeling aan het roer bij CRA Vastgoed. Bij zijn aantreden krijgt hij van VB Groep ruimte om een strategische herpositionering op papier te zetten. “Gedurende mijn eerste honderd dagen voor het bedrijf heb ik een businessplan geschreven”, geeft hij tekst en uitleg. “Dit plan is nu leidend voor de koers van het bedrijf. De bouwbedrijven binnen VB Groep zijn de afgelopen jaren flink gegroeid. Als ontwikkelbedrijf wil CRA Vastgoed mee in dit tempo. Het was de ambitie Robert van Boldrik, algemeen directeur van VB Groep, om ook hiermee flinke stappen te zetten. Dankzij onze nieuwe strategische visie is het gelukt om CRA Vastgoed veel meer als gebiedsontwikkelaar te positioneren.”
Focus op gebouw en omgeving Volgens Michiel draait het bij huidige en toekomstige projecten niet meer om het gebouw alleen. Het gaat om de plek waar die gebouwen samen een gebied én een gemeenschap vormen. “Daarnaast focussen we ons op het integrale vraagstuk dat hierbij hoort”, vervolgt hij zijn verhaal. “Als een gemeente of een andere opdrachtgever tegenwoordig gaat bouwen of een plek wil veranderen, verwachten ze – overigens terecht - veel meer dan stenen alleen. Ze willen ook antwoorden op en oplossingen voor belangrijke thema’s als omgevingsparticipatie, biodiversiteit, duurzaamheid, eenzaamheid en mobiliteit. Als CRA Vastgoed waren we al bezig met deze integrale projecten, maar we willen als gebiedsontwikkelaar met veel meer van deze vraagstukken aan de slag.”
Ontwikkeling Bosplaats
Thijsse, Renkum.
Keuze voor schaal en impact
Een belangrijke pijler onder de nieuwe strategie van CRA Vastgoed is de keuze van de schaalgrootte en complexheid van ontwikkelprojecten. Volgens Michiel is zijn team evenveel tijd kwijt voor de herontwikkeling van twintig appartementen in een kerk als voor een gebied met tweehonderd woningen. “Daarom richt ons acquisitiebeleid zich nu vooral op grotere (grond)posities, met bij voorkeur tussen de 50 en 200 woningen”, rekent hij voor. “Neemt de schaalgrootte toe, dan kunnen we uiteraard ook onze bouwpartners van VB Groep in de arm nemen. We (her)ontwikkelen diverse projecten die tot de verbeelding spreken. Denk aan een winkelcentrum in Maastricht dat we zorgvuldig transformeren tot een woongebied met ongeveer 200 woningen. Ook de herontwikkeling van een schoollocatie in Tilburg is een mooi voorbeeld van onze nieuwe, impactvolle koers. Hier ontwikkelen we in samenspraak met de gemeente zo’n 175 woningen.”
‘Duurzaamheid is bij CRA Vastgoed niet langer een pluspunt, maar een randvoorwaarde.’
Duurzaamheid als vanzelfsprekendheid Duurzaamheid is bij CRA Vastgoed niet langer een pluspunt, maar een randvoorwaarde. Binnen VB Groep wordt hiervoor een veelzeggende term gebruikt: VolhoudBaar. Deze term staat voor een integrale benadering van circulariteit, klimaatadaptatie, natuurinclusiviteit en biobased bouwen. “Deze lijn hebben we als CRA Vastgoed naadloos overgenomen”, vertelt Michiel enthousiast. “Een concreet voorbeeld is een project in Renkum, waar we 64 zeer duurzame woningen, deels in hout, realiseren. Het is een biobased project waarmee CRA Vastgoed zich echt onderscheidt. Duurzaamheid wordt niet alleen opgelegd van bovenaf, maar leeft ook bij onze medewerkers. Ons team bestaat niet voor niks uit mensen met hart voor de inhoud. Ze krijgen er energie van om gebieden met een maatschappelijke meerwaarde te ontwikkelen.”
Synergie binnen VB Groep
CRA Vastgoed maakt als ontwikkelbedrijf onderdeel uit van VB Groep, een familiebedrijf dat verder bestaat uit vijf bouwbedrijven en een bedrijf actief op het gebied van vastgoedservice. De synergie tussen de bedrijven blijkt in de praktijk van grote waarde. “We hebben de ervaring en expertise in huis om zelf te ontwikkelen en we kunnen deze plannen ook zelf uitvoeren”, legt Michiel het voordeel kort en krachtig uit. “Zo snijdt het mes aan twee kanten. We kunnen sneller schakelen, we behouden de controle over de kwaliteit én we versterken de groep als geheel.”
Resultaat komt samen
Vaak schakelt Michiel een van de zusterbedrijven in als een project uit de koker van CRA Vastgoed komt. Zo is het logisch om voor projecten in de regio Eindhoven Huybregts Relou te vragen en Smeets Bouw voor projecten in Limburg. Tegelijkertijd staat CRA Vastgoed open voor samenwerking met externe partijen. “We hebben bijvoorbeeld in Goirle samengewerkt met Wilma Wonen, een
collega ontwikkelaar, waarmee we een goede klik hebben en elkaar versterken in de samenwerking. We zijn dus niet dogmatisch, maar pragmatisch ingesteld. Resultaat komt samen, dat is al jaren het motto van de groep en blijvend actueel, want alleen samen komen we tot de broodnodige versnelling op de woningmarkt.
Regionale focus met strategische verbreding
De primaire focus van CRA Vastgoed ligt op de Brabantse ‘B5’ – de steden Eindhoven, Tilburg, Breda, ’s-Hertogenbosch en Helmond – en de regio’s daartussen. Daarnaast kijkt de ontwikkelaar richting Limburg (Maastricht, Roermond, Venlo) en Utrecht. In elk van die gebieden wil CRA Vastgoed jaarlijks posities verwerven die bij elkaar goed zijn voor 400 tot 500 woningen. Die schaalgrootte is nodig om continuïteit te borgen. “We hebben als team nu een grootte bereikt waarmee we deze ambitie kunnen waarmaken”, stelt Michiel trots vast. “CRA Vastgoed is de afgelopen twee jaar gegroeid van tien naar twintig medewerkers. Een deel richt zich op acquisitie, de rest focust op gebiedsontwikkeling. Acquireren is een vak apart. Daar heb je andere vaardigheden voor nodig dan voor gebiedsontwikkeling. Daarom hebben we die twee taken bewust gescheiden.”
Gebiedsontwikkeling als topsport
Gebiedsontwikkeling is vandaag de dag complexer dan ooit. Michiel vergelijkt het met een act in een Chinees staatscircus: vijf artiesten die elk tien borden in de lucht houden, terwijl ze elkaar ondersteunen in een acrobatisch kunststuk. “In ons vak is het noodzakelijk om professionals als ecologen, architecten, stedenbouwkundigen, duurzaamheidsexperts, constructeurs en beleidsmakers samen te brengen in één projectteam – om maar tot een antwoord te komen op de veelheid aan (vaak wijzigende) spelregels en ambities”, legt hij de vergelijking uit. “CRA Vastgoed werkt bijvoorbeeld samen met bureaus als Diederendirrix in Eindhoven, maar we betrekken ook vaak woningcorporaties,
zorginstellingen en beleggers in onze plannen. “Een succesvol gebied bestaat behalve uit woningen, ook uit scholen, werkplekken en ontmoetingsplekken. Het is de kunst om gezamenlijk een leefwereld te creëren, geen woonwijk.”
‘In ons vak is het noodzakelijk om professionals als ecologen, architecten, stedenbouwkundigen, duurzaamheidsexperts, constructeurs en beleidsmakers samen te brengen in één projectteam.’
Team met ambitie én karakter Hoewel CRA Vastgoed zich als gebiedsontwikkelaar steeds professioneler positioneert, blijft de cultuur van de groep voelbaar. “We zijn ambitieus, maar we willen in onze daadkracht ook het warme familiegevoel behouden”, stelt Michiel tot slot. “We zijn zeker geen hippe ontwikkelaar met veel luchtfietserij. Ik karakteriseer CRA Vastgoed eerder als een nuchtere club mensen met een heldere missie. Het is mijn taak om de organisatie te laten groeien, zonder de ziel te verliezen. Als team ontwikkelen we gebieden die de tand des tijds doorstaan en waar mensen gelukkig samen wonen, werken en leven.”
Gebiedsontwikkeling Kloostervelden, Sterksel.
Fabian van der Wielen, Sebastiaan Jansen, Miriam Michon en Menno Voss 4 opvallende ‘duurzame’ projecten in regio Eindhoven in de spotlights
“KOW
focust op herstel balans tussen menselijke natuur en verstedelijking”verdergaande
De enthousiaste professionals van KOW ontwikkelen antwoorden op de ruimtelijke vragen van vandaag én morgen. Het architectenbureau - met vestigingen in Eindhoven en Den Haag – ontwikkelt vernieuwende, duurzame en energieleverende gebouwen. “Bij ieder ontwerp dagen we onszelf uit om de balans tussen de menselijke natuur en verdergaande verstedelijking te herstellen”, steekt Sebastiaan Jansen van wal. Samen met zijn collega’s Menno Voss, Miriam Michon en Fabian van der Wielen maakt hij deze belofte ook in Eindhoven en omgeving waar. Een mooi moment om vier in het oog springende projecten te presenteren en toe te lichten.
Het team van KOW bestaat uit 40 medewerkers met een gemeenschappelijke filosofie. Volgens Sebastiaan staat het bureau voor modern vakmanschap. Aan de ene kant is er jarenlange ervaring, kennis, maakbaarheid en daadkracht in huis. Aan de andere kant is er een constante drive aanwezig om nieuwe oplossingen te bedenken en nieuwe materialen te gebruiken. “Ons bureau staat bekend om de verleidelijke ideeën en ontwerpen”, vervolgt Sebastiaan zijn verhaal. “In stedelijke gebieden ontwikkelen we architectuur die aanvoelt als een tweede natuur. In onze ontwerpen voelen bewoners, bezoekers en gebruikers zich fijn en gelukkiger. Dagelijks ervaren ze hiervan de fysiologische voordelen.”
Project Boschdijk Veste
Een van de opvallende projecten uit de creatieve koker van KOW Architecten is de transformatie van een gedateerd, typisch jaren tachtig kantoorgebouw op de hoek van de Boschdijk en de Zernikestraat in Eindhoven tot een duurzaam studentencomplex, bestaande uit 240 studio’s. “In dialoog met de stedenbouwkundige van de gemeente Eindhoven hebben we gekozen voor een ontwerp dat qua maat en schaal aansluit bij de bestaande structuur”, steekt architect Menno Voss van wal. “Door het wijzigen van de bestemming kantoor naar studentenhuisvesting ontstond zoveel ruimte dat naast het bestaande pand een substantiële uitbreiding in de vorm van nieuwbouw is ingepast.”
Duurzame transformatie
Het oorspronkelijke kantoorpand aan de Boschdijk heeft een verticaal ritme in de gevel. Het nieuwe pand aan de
Zernikestraat heeft dezelfde ritmiek, met een eigen meer kleurrijke uitstraling. “Bij dit project hebben we veel blik en daarmee ook verharding uit de wijk weggehaald”, vertelt Menno enthousiast. “Dit gebied kampte echt met hittestress. Op deze parkeerplekken is nu een klein parkje aangelegd, dat voor iedereen toegankelijk is. Dit project past qua ontwerp en uitstraling heel goed bij onze duurzame filosofie. Denk daarbij ook aan het hergebruik van het casco en de gevels, plus de vergroening op de daken.”
‘Ons bureau staat bekend om de verleidelijke ideeën en ontwerpen.’
Project CONNECT in Uden
Menno is als architect ook betrokken bij een circulair en sociaal-duurzaam project in het centrum van Uden. In het najaar van 2021 heeft KOW het winnende ontwerp gemaakt voor de herontwikkeling van de
CONNECT in Uden.
Buurtschap Te Veld, Eindhoven.
locatie waar het oude politiebureau, de brandweerkazerne en een basisschool gevestigd zijn. Het project CONNECT bevat straks een prachtig parklandschap met 120 woningen. “CONNECT past helemaal in onze filosofie om van een versteende omgeving een levendige, natuurlijke omgeving te maken”, geeft Menno tekst en uitleg. “De gemeenschappelijke ruimte is groen, het park en de paden zijn toegankelijk voor de bewoners en de Udenaren. Zo maken we een connectie tussen de gebouwen, de omgeving, de bewoners onderling en de buurt.”
‘Op deze plek draait het om natuurlijk wonen én samenleven in je buurt.’
50 procent vergroening
In het parklandschap komen straks drie gebouwen, waarvan de namen een knipoog zijn naar de oorspronkelijke gebouwen. De Kazerne met binnenhof bevat 8 woonlagen met koopappartementen, kleine voor starters en grotere voor het hogere segment. Het Lokaal herbergt 24 sociale huurwoningen, 6 middeldure huurwoningen en een buurtkamer. Tot slot komen in De Plaats 12 kleine rug-aan-rug woningen, geschikt
Buurtschap Te Veld, Eindhoven.
voor één of twee bewoners. “Het gehele project komt boven op een half verdiepte parkeergarage”, gaat Menno verder. “De vergroening neemt 50 procent van het perceel in, dat is veel hoger dan de minimale eis van 35 procent. Ook hier zie je dus weer een mooie balans tussen verstedelijking en vergroening.”
Buurtschap Te Veld, Eindhoven
In Eindhoven-Noord ligt buurtschap Te Veld, waar KOW – samen met RROG en aannemer en ontwikkelaar Van Wijnen in opdracht van de gemeente Eindhoven en woningcorporatie Woonbedrijf het winnende ontwerp heeft gemaakt voor 101 tijdelijke, vrije sectorwoningen. Volgens architect Fabian van der Wielen is de uitdaging op deze locatie immens. “Ook in de gemeente Eindhoven is de vraag naar sociale huurwoningen heel groot”, legt hij deze uitdagende opdracht uit. “Alleen bouwen op deze plek is niet voldoende, de kostprijs van de woningen moet ook betaalbaar blijven en we hebben ook de taak om de gemeenschappelijke duurzaamheidsambities hier waar te maken.”
Buurtschapsgevoel
In totaal komen hier 46 grondgebonden woningen en 55 appartementen, geclusterd in compacte boskamers met de natuur binnen handbereik. “Op deze plek draait het om natuurlijk wonen én samenleven
in je buurt”, licht Fabian toe. “Elkaar ontmoeten, samen dingen doen speelt dus een belangrijke rol. Bijvoorbeeld in de gemeenschappelijke moestuin of in de voortuintjes. Zo creëren we een echt buurtschapsgevoel.”
Modulair bouwen
Het is de bedoeling dat de woningen hier voor een periode van 30 jaar komen te staan. “Om slim en duurzaam in te spelen op dit verzoek hebben we samen met aannemer Van Wijnen een systeem ontwikkeld waarbij de woningen modulair en losmaakbaar worden gebouwd”, verwoordt Fabian de gemeenschappelijke duurzaamheidsambitie. “Het project is echt een schoolvoorbeeld van hoe we vorm en inhoud geven aan natuurlijk stedelijk leven. We bouwen nu snel en efficiënt, op termijn kunnen we de woningen demonteren en op een andere locatie weer in elkaar zetten.”
City Passage, Veldhoven
Als vastgoedeigenaren in het Veldhovense Citycentrum zijn woningcorporatie Woonbedrijf en SB Real Estate – samen met onder andere de gemeente, ASR, diverse VvE’s en andere eigenaren in het gebied – bezig met de woningbouwopgave in en de gebiedsontwikkeling rondom het centrum. Namens KOW is Miriam Michon als architect bij dit ambitieuze project betrokken. “Met de nabijheid van Eindhoven én de aanwezigheid van een groeiend ASML binnen de gemeentegrenzen heeft Veldhoven behoefte aan verdichting”, brengt ze het plan onder woorden. “Ons ontwerp biedt straks plaats aan 2 bouwblokken met 4 hoogteaccenten. Er is dan sprake van –zoals wij dat noemen – een gestapelde stad, bestaande uit minimaal 1000 woningen.”
Groene helling
In zo’n project zijn wonen en parkeren onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vanzelfsprekend maakt ook een grote parkeergarage dus onderdeel uit van het plan. Volgens Miriam gaat die niet ten
koste van het omringende groen. “We laten het belendende Burgemeester van den Elsenpark als een soort groene helling over de parkeergarage lopen”, ontvouwt ze de plannen. “Het parklandschap oogt zo veel groter en het haalt de parkeergarage uit het zicht weg. Kortom, we gaan op deze plek verdichting en vergroening combineren. We zijn ervan overtuigd dat het centrum van Veldhoven een fijne verblijfsplek wordt: om te wonen en om te vertoeven.”
‘Het project is echt een schoolvoorbeeld van hoe we vorm en inhoud geven aan natuurlijk stedelijk leven.’
City Passage, Veldhoven.
XIOR BASE.
Tom Bakkers, Marjolein Vlaming en Arnold van de Water Nieuwe impuls voor designsector Eindhoven
“Voormalig Koelhuis Campina wordt bruisend cultureel district”
Nederland ligt zeven jaar achter op het gebied van immersive experiences (IX). Nog wel. In Eindhoven wordt het voormalige Koelhuis van Campina door Bakkers|Hommen en Concrete Culture getransformeerd tot een IX-podium en een booster van de design industrie. “IX is een game changer.”
Jarenlang spiegelde Eindhoven zich in stedenbouwkundig opzicht aan Rotterdam. Beide steden liepen in de Tweede Wereldoorlog forse klappen op en Rotterdam noch Eindhoven heeft een historisch centrum met herenhuizen. Het
zijn ook beide werksteden: Rotterdam met zijn haven en Eindhoven met zijn technologische sector. Rotterdam toonde lef met grootstedelijke architectuur en kreeg smoel. In Eindhoven leek het zelfvertrouwen om flink uit te pakken
lange tijd te ontbreken. Met lichte jaloezie keek de Lichtstad naar de Maasstad, waar men er – meer dan in Eindhoven – in slaagde architectonische schoonheid aan de stad toe te voegen.
Arnold van de Water van Concrete Culture kent beide steden goed. Hij woont in Rotterdam en komt veel in Eindhoven, waar hij gedeeltelijk woont en familie heeft. “Beide steden hebben een nononsens mentaliteit en een industrieel verleden. Ze willen vooruit en ze willen aanpakken. Rotterdam kan misschien niet meer de grootste haven van de wereld zijn, maar mogelijk wel de slimste. In dat opzicht kijken ze in Rotterdam naar Brainport Regio Eindhoven.”
Boeiend verhaal
Van de Water heeft ruime ervaring in de kunst- en cultuursector en was onder meer werkzaam bij het Van Gogh Museum in Amsterdam. “De kunst- en cultuursector werkt op een bijzondere manier. Ze neemt bezoekers hun tijd en geld af en geeft er een ervaring voor terug. Is dat een geslaagde ervaring, bijvoorbeeld een boeiend verhaal, gloedvol verteld, dan is die ervaring blijvend. Het voormalige Koelhuis van Campina in Eindhoven is ook
een verhaal. Een interessant verhaal over industrieel erfgoed dat een tweede leven krijgt en bijdraagt aan het schaalsprong van Eindhoven.”
Het Koelhuis maakte deel uit van het Campina-complex aan de Kanaaldijk-Zuid Eindhoven. Van de Water: “Na de oorlog werd in Eindhoven melkfabriek De Kempen gebouwd, later omgedoopt tot Campina, de Latijnse naam voor De Kempen, de streek ten zuiden en westen van Eindhoven. De fabriek maakte heel veel gepasteuriseerde
Artist impression toekomstig Koelhuis District. @GroupA en Stijn Kaiser.
Koelhuis Eindhoven voor restauratie.
@Nick Bookkelaar.
Referentiebeeld Koelhuis
melk en heel veel boter, en één bijproduct dat amper commercieel interessant werd, totdat de Nederlandse huishoudens na de Tweede Wereldoorlog de beschikking kregen over een koelkast met vriesvak: ijs. Omdat mensen vanaf dat moment thuis ijs konden bewaren groeide de ijsconsumptie exponentieel en kreeg Campina behoefte aan een faciliteit om ijs grootschalig op te slaan.”
Vergeten verhaal
In 1968 besloot Campina aan de overkant van de weg, buiten het eigen fabrieksterrein, een koelhuis te bouwen. De architect, Henk Reef, ontwierp een robuust gebouw in brutalistische stijl. Een opvallend kenmerk van het ontwerp is het gebruik van prefab betonelementen over de volledige hoogte van het pand (22 meter) als een losstaande gevel. Van de Water: “Deze ‘dubbele T-liggers’, die
normaal horizontaal worden toegepast in vloeren van bijvoorbeeld parkeergarages of bij bruggen, zijn hier verticaal geplaatst, wat het gebouw een uniek uiterlijk geeft. De gevel staat in constructieve zin los van de verdiepingsvloeren, zodat er geen warmteoverdracht is.” Overigens was de term ‘koelhuis’ misleidend, weet hij. “Het was een vrieshuis waar de temperatuur -30°C was. De werknemers mogen maximaal twintig minuten binnen verblijven. Toen het gebouw werd opgeleverd duurde het nog enkele dagen voordat binnen de beoogde temperatuur was bereikt en er tien miljoen kilo ijs kon worden opgeslagen. Uiteindelijk heeft het maar tien jaar dienst gedaan. Toen verhuisde de ijsdivisie van Campina van Eindhoven naar Roermond.”
Vervolgens stond het Koelhuis veertig jaar leeg. Niemand die er iets mee kon of wilde – het gebouw laat zich onmogelijk transformeren tot een verzameling appartementen. In het ED, de lokale krant, werd al gesuggereerd er de sloopkogel op los te laten. Van de Water: “Tom Bakkers van projectontwikkelaar Bakkers|Hommen las dat bericht. In zijn tienerjaren fietste hij langs het Koelhuis op weg van zijn toenmalige woonplaats Mierlo naar het Stratumseind in Eindhoven en later, lichtelijk zwabberend, weer terug naar huis.
Tom dacht: dat gaat niet gebeuren! En toen zijn we gaan nadenken en brainstormen.”
Tom Bakkers schuift aan. “Eindhoven had al niet veel oude gebouwen. Bovendien is de stad in de Tweede Wereldoorlog een paar keer gebombardeerd, met veel schade tot gevolg. Veel van wat na de oorlog nog overeind stond is in de jaren erna gesloopt, waaronder het oude stadhuis van Eindhoven aan de Rechtestraat. De stad heeft in het verleden veel te snel haar rafelranden weggepoetst. Het Koelhuis is een gebouw dat een verhaal vertelt over de industriële historie van de stad. Het is een kenmerkend gebouw.”
Inmiddels is het gebouw beschermd. Bakkers: “Dat was het niet. Wíj hebben
District Eindhoven.
ervoor gezorgd dat het op de gemeentelijke monumentenlijst is gezet. Dat is atypisch voor een projectontwikkelaar, want een monument geniet bescherming. Je mag dan niet meer zomaar van alles veranderen omdat je het gebouw dan beter kunt exploiteren. Maar wij vinden dat dit gebouw behouden moet blijven en staan voor duurzaamheid. We zijn geen passant maar willen dit gebouw langdurig beheren en goed doorgeven. Bescherming helpt daarbij.”
Maar dan? Er zitten geen ramen in het gebouw; binnen ontbreekt het aan daglicht. Wat kun je ermee? Daar blijkt goed over te zijn nagedacht. Van de Water: “Dit gebouw wordt de spil in dit gebied: het Koelhuis District. Over een paar jaar verhuist de Design Academy Eindhoven van de Witte Dame in het centrum naar een nog te bouwen pand, hier vlakbij aan het Eindhovens Kanaal. Het Koelhuis gaat dienen als grote tentoonstellingsruimte met werk- en maakplekken erbij. In dit gebouw ga je zogenaamde immersive experiences (kortweg IX) beleven: ervaringen waarin je helemaal ondergedompeld wordt. Je kunt daarbij denken aan een virtualrealitybril maar ook aan een ruimte met hologrammen of grootbeeldprojecties. Denk bijvoorbeeld aan The Sphere in Las Vegas, een entertainmentgebouw waar je als bezoeker volledig wordt omgeven door een LEDscherm met een 16K-resolutie en waar wind, geur en temperatuur de beleving van bijvoorbeeld een concert versterken.”
Aantrekkelijk
Dat IX mensen trekt, staat voor Van de Water als een paal boven water. “Het Van Gogh Museum in Amsterdam met de grootste collectie schilderijen van Van Gogh trekt jaarlijks 2,3 miljoen bezoekers. Atelier Lumière in Parijs met louter projecties en geen enkel ‘echt’ schilderij trok in het eerste jaar al 2,4 miljoen bezoekers. Mensen vinden het kennelijk aantrekkelijk om ondergedompeld te worden. Voor studenten werkt het ook heel goed. Studenten die een opleiding volgen waarbij een deel van de stof via virtual reality
wordt aangeboden, scoren gemiddeld dertig procent hoger op hun tentamen.”
‘Wij vinden dat dit gebouw behouden moet blijven en staan voor duurzaamheid.’
Er zit een duidelijke gedachte achter de beoogde programmering van het Koelhuis, zo blijkt. Van de Water: “Als het gaat om IX loopt Nederland zo’n zeven jaar achter op landen als de VS, het VK, Canada en Japan. Best gek en ook niet nodig, want we hebben hier voldoende talent op het gebied van technologie en design. En we weten: dit is een game changer. Elk domein zal de impact van IX gaan voelen. Denk aan chirurgen die een moeilijke operatie eerst virtueel leren uitvoeren. Denk aan militairen die in een virtueel slagveld belanden en in een veilige setting leren te vechten tegen drones. Het is een veelbelovende industrie. Door hier talent
Dutch Design Week 2024 in Koelhuis Eindhoven. @ Boudewijn Bollmann.
Depth
Array – Reflections door Robin Beekman in Koelhuis basement Tijdens Dutch Design Week 2024. @BoudewijnBollman.
‘Het is van groot belang dat Eindhoven het designtalent voor de stad behoudt, want de economische bijdrage van de designsector aan Eindhoven is gigantisch.’ Koelhuis begane grond. @Nick Bokelaar.
en faciliteiten bij elkaar te brengen kunnen we een inhaalslag maken. Het is enorme economische kans die past in de design- en techtraditie van de Brainportregio.”
Betaalbare plek voor talent
In het Koelhuis District krijgt creatief en technisch talent een permanente, betaalbare plek. Tom Bakkers: “Het is van groot belang dat Eindhoven het designtalent voor de stad behoudt, want de economische bijdrage van de designsector aan Eindhoven is gigantisch. Daarom realiseren we naast het Koelhuis in totaal 700 betaalbare appartementen. 200 daarvan zijn voor creatief en technisch talent zoals studenten van de Design Academy die er tijdens hun studie zouden moeten kunnen wonen, en voor studenten van SintLucas (opleidingen voor creatief-technisch talent) en de Technische Universiteit Eindhoven. In de plint komen ateliers en collectieve ruimtes die in eigen beheer blijven om het broedplaatskarakter van het gebied te borgen . We bouwen relatief veel woningen op een klein oppervlakte. Het resultaat dat we daarmee maken, steken we voor een substantieel deel in het Koelhuis en de plinten. Die hoeven niet veel huur op te brengen. Daarmee is er minder economische druk en kunnen we meer op de inhoud sturen en daar de juiste dingen neerzetten.
Tenslotte worden kwaliteit en beleving van wonen en verblijven niet enkel beoordeeld op het type woning, maar – minstens zo belangrijk – op de kwaliteit, leefbaarheid en sociale context van de omgeving op maaiveld waar je dagelijks door heen dwaalt.”
Aan en rond het Koelhuis is nu nog weinig nieuws te zien. Toch is er al veel gebeurd, weet Bakkers. “Zo is de grond gesaneerd en de grond bouwrijp gemaakt. Met de afronding van de laatste planologische zaken in zicht hopen we rond de bouwvak te kunnen starten met de verbouwing van het Koelhuis zelf. Dat duurt een jaar. De appartementen zullen over twee tot drie jaar klaar zijn.”
Bakkers|Hommen, initiatiefnemer van binnenstedelijke herontwikkelingen
Bakkers|Hommen maakte in crisistijd naam als projectontwikkelaar en investeerder met de snelle en succesvolle herontwikkeling van leegstaande kantoren naar woningen, met name in de driehoek Eindhoven-Rotterdam-Utrecht. Naast gebouwtransformator is Bakkers|Hommen initiator van grootschalige binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen als het Ruimtekwartier in de gemeente Stichtse Vecht (provincie Utrecht) en het Max Euwe kwartier in Rotterdam Brainpark. Met 5.000 betaalbare huurwoningen in ontwikkeling en maar liefst 1.000 appartementen in aanbouw draagt Bakkers|Hommen substantieel bij aan het de oplossing van het woningtekort in Nederland. Gemeenschappelijke deler binnen de projecten is een innovatieve, disruptieve aanpak, gekoppeld aan een langdurige verbondenheid. Er wordt niet gestuurd op snelle winsten, maar op prettige leefomgevingen met sociaaleconomisch rendement.
The Wall Eindhoven
Een goed voorbeeld is The Wall, het voormalige kantoor van het Philips Pensioenfonds aan de Beukenlaan in Eindhoven. In 2016 verhuisde dit pensioenfonds naar de High Tech Campus in Eindhoven, in een periode dat 17% van de kantoren in Eindhoven leegstond als gevolg van de eurocrisis en een verouderd kantooraanbod. In het getransformeerde gebouw, dat in 2018 is opgeleverd, zijn 170 volledig gemeubileerde appartementen gerealiseerd: short-stay woningen voor expats, studenten en young professionals. Het complex beschikt over diverse voorzieningen, waaronder een fitnessruimte en een restaurant.
The Wall, Eindhoven.
Lee Towers Rotterdam
Een ander project waarmee
Brainpark Rotterdam
Brainpark - Max Euwekwartier Rotterdam. @GroupA.
Bakkers|Hommen naam maakte, is de transformatie van de Lee Towers, een ensemble van twee torens aan het Marconiplein in Rotterdam. In een van de torens was het ambtelijk apparaat van de gemeente Rotterdam gevestigd. Dat verhuisde naar een nieuwe locatie in een periode waarin geen enkele partij de torens kon of durfde te transformeren. Bakkers|Hommen nam samen met Foolen & Reijs de handschoen op en realiseerde 884 volledig gemeubileerde appartementen, de grootste transformatie van kantoor naar woningen in Nederland tot nu toe. Het wordt beschouwd als een bijzonder succesvol project, niet alleen vanwege de omvang maar ook omdat de omgeving was verloederd. Mede dankzij de getransformeerde Lee Towers werd het Merwe-Vierhavensgebied (M4H) een aantrekkelijk woon- en werkgebied.
Het succes van de projecten van Bakkers|Hommen schuilt deels in een succesvolle functiemix. Een strikte scheiding van functies is iets uit het verleden. Neem het bedrijventerrein Brainpark (ook wel Max Euwekwartier genoemd), eveneens in Rotterdam, een bedrijvenpark met kantoren, ingeklemd tussen de Erasmus Universiteit en de A16, even ten noorden van de Brienenoordbrug. Bakkers|Hommen Is initiatiefnemer en driver achter de ontwikkeling van dit desolate kantorenpark tot een nieuwe stadswijk met gemengd gebruik: werken, wonen en recreëren. Met ruim 1.500 betaalbare huur appartementen en 250 short-stay woningen is dit het grootste herontwikkelingsproject in de stad Rotterdam, wat voor het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam onlangs aanleiding was om aan Bakkers|Hommen de prestigieuze ‘doorbouwertrofee’ uit te reiken.
The Lee Towers Rotterdam.
Baltan Labs tijdens Dutch Design Week 2024 in Koelhuis. @Boudewijn Bollman.
Concrete Culture: langdurige betrokkenheid voor behoud van kwaliteit
Hoe slim bedacht, fraai ontworpen en degelijk gebouwd ook, een gebouw wordt pas een succes als het een plek heeft gewonnen in de harten van de mensen. Als het een thuis wordt, een plek waar mensen graag terugkeren. Een pleisterplaats. Dat is in een notendop de filosofie achter Concrete Culture.
Permanente programmering
Concrete Culture zorgt ervoor dat binnen een gebouw of een gebied kunst, cultuur en technologie een permanente plek hebben en houden. Dat laatste is essentieel, aldus Marjolein Vlaming, een van de founders achter Concrete Culture.“Vaak zie je dat in een leegstaand pand een paar smaakmakers worden ondergebracht. Die zorgen ervoor dat het een bruisende plek wordt. Vervolgens stijgt de locatie in waarde en komen er ontwikkelingen op gang. Er komen investeringen los en uiteindelijk worden de smaakmakers bedankt voor bewezen diensten en kunnen ze vertrekken. Zo werken wij dus niet. De creatieve wereld en de financiële wereld lijken vaak lijnrecht
tegenover elkaar te staan, maar als je het wat anders inricht gaan ze prima samen en kunnen ze elkaar juist versterken. Een sociaal duurzame plek borgt op termijn ook financieel rendement.”
Volgens Van de Water zijn er verschillende knoppen waar je aan kunt draaien om van een gewone plek een plek te maken waar mensen graag komen. “Eén van die knoppen – en een tamelijk bepalende – is natuurlijk het ontwerp van het gebouw, maar er zijn er meer. Neem de plint van een gebouw. Vroeger zaten daar de bakker, de kapper en de kruidenier. Nu vind je er vaak nagelsalons of belhuizen: ietwat obscure bedrijfjes waarvan je je soms afvraagt hoe zij de huur kunnen opbrengen. Die plint is tegenwoordig moeilijker commercieel in te zetten dan vroeger, omdat we minder behoefte hebben aan retail. Gevolg: leegstand. Met Concrete Culture zouden we dan in de plint het atelier maken voor de kunstenaar die erboven woont. Bij het Koelhuis in Eindhoven doen we dat in het groot. Concrete Culture ziet het als zijn opdracht een plek die al gemaakt is levendig en waardevol te houden.”
Marks Wachters: hét notariskantoor voor de commerciële, Brabantse vastgoedmarkt
“Bij richtenprojectontwikkeling we ons op de pareltjes in het hogere segment”
Robert Mirck Tamara Kok en Jasper van Zutphen.
De sectie Commercieel Onroerend Goed van Marks Wachters notarissen heeft de specialistische kennis en ervaring in huis om cliënten juridisch en fiscaal te begeleiden en te ondersteunen bij nieuwbouwprojecten, projectontwikkeling en commerciële vastgoedtransacties. Als partner en kandidaat-notaris zitten Robert Mirck én Jasper van Zutphen graag in een vroeg stadium aan tafel met hun cliënten. “Onze gereedschapskist bevat alle tools om projectontwikkelaars en kopers bij te staan. Van de eerste gesprekken tot en met het sluiten van de uiteindelijke koopovereenkomst.”
Sinds de oprichting in 1949 is Marks Wachters notarissen uitgegroeid tot een begrip in de regio Groot Eindhoven. Zowel particulieren als bedrijven zijn bij de twee vestigingen in Eindhoven en Nuenen aan het juiste adres. Cliënten kunnen rekenen op een hoogwaardige, maar tegelijkertijd: laagdrempelige, dienstverlening. “Ons gehele team bestaat uit ongeveer 60 medewerkers”, steekt Jasper van wal. “Als zelfstandig opererend notariskantoor zitten we qua grootte aan de bovenkant van de markt. Persoonlijke aandacht is cruciaal in onze manier van werken. We luisteren goed, we stellen kritische vragen en we geven goed onderbouwde adviezen in begrijpelijke taal.”
Hogere segment
Vijf jaar geleden bestond de sectie Commercieel Onroerend Goed uit één persoon. Nu bestaat het team uit 8 medewerkers, met daarnaast een sectie Particulier Onroerend Goed met 10 medewerkers. Vanzelfsprekend draagt de sectie op deskundige wijze een steentje bij aan de ambities van het kantoor. De focus ligt daarbij op een specifieke doelgroep. “Onze opdrachtgevers ontwikkelen vaak kleinschalige projecten in het hogere segment”, geeft Robert tekst en uitleg. “De ontwikkelaar is de eigenaar van het project, voelt zich heel erg betrokken en hij wil ook echt iets moois maken van de locatie waarop gebouwd wordt. Daarom besteden we veel aandacht én zorg aan het eindresultaat. Daarbij hebben we in het samenspel met ontwikkelaar en aannemer oog voor de afwerking tot in de kleinste details. We gaan voor de pareltjes in de markt. Daarbij bieden we maatwerk in het gehele spectrum, van idee tot koopovereenkomst.”
Uitdaging vastgoedmarkt
Binnen de Brainportregio rust er een zware druk op de woningmarkt. Het is een flinke uitdaging voor projectontwikkelaars om de juiste locatie te vinden en hun plannen te realiseren. De gemiddelde doorlooptijd van zo’n nieuwbouwproject bedraagt 3 tot 5 jaar. Tussen het vinden en verwerven van de juiste locatie verstrijkt er veel tijd, voordat de eerste steen gelegd kan worden. “Capaciteitsproblemen bij gemeentes zorgen voor vertragingen in het vergunningentraject”, vervolgt Jasper zijn verhaal. “Bezwaarprocedures zorgen verder ook voor frustratie bij de ontwikkelaars. Eén persoon is in staat om een gepland project te vertragen, tot aan de Raad van State aan toe. Soms vraag ik me af: is de macht van de minderheid niet te groot. Zeker als je naar het huidige tekort aan woningen kijkt. Het is juist de kunst om de balans te vinden tussen het belang van het individu en het collectief.”
‘Wij bieden maatwerk in het gehele spectrum, van idee tot koopovereenkomst.’
Stikstofproblematiek
Volgens Robert bestaat er een groot verschil tussen hoe gemeentes met nieuwbouwprojecten omgaan. Een gemeente als Tilburg bijvoorbeeld verwelkomt uitbreidingsplannen met open armen. De Brabantse stad heeft er met de wijk Reeshof 44.000 inwoners én een treinstation bijgekregen. “De huidige stikstofproblematiek rondom
‘Het is belangrijk dat eigendom, onderhoud en gebruiksrecht goed geregeld zijn en zwart op wit staan om
misverstanden te
voorkomen.’
Natura 2000-gebieden vertraagt de doorgang van grootschalige projecten”, licht hij toe. “Deze problematiek vraagt om een andere manier van denken en werken. De vastgoedsector wordt gedwongen om milieuvriendelijker te produceren. De ontwikkeling en bouw van prefab-woningen of elektrificatie op de bouwplaats met fluisterstille bouwkranen zijn daarvan goede voorbeelden. Het is alleen vreemd dat de huidige milieuwetgeving duurzame investeringen en innovaties tegenhoudt. Milieuwinst aan de achterkant en milieuverlies aan de voorkant moeten elkaar opheffen. Dat is nu niet altijd het geval.”
Eigendom en gebruik
De opdrachtgevers van Marks Wachters notarissen richten zich op kleinschalige, high-end projecten. De invloed van de hedendaagse stikstofproblematiek is hierop beperkt. Verduurzaming van appartementencomplexen zorgt wel voor complexe, juridische constructies. “Wie is de eigenaar van extern gefinancierde
zonnepanelen of warmtepompen na de oplevering van een complex en de verkoop van de appartementen”, licht Jasper een tipje van de notariële sluier op. “Of wat dacht je van het binnenterrein, de parkeerplaatsen, ondergrondse afvalcontainers of de W- en E-installaties van een appartementencomplex of in een kleine woonwijk? Het is belangrijk dat eigendom, onderhoud en gebruiksrecht goed geregeld zijn en zwart op wit staan om misverstanden te voorkomen.”
Zekerheid
Externe financiers willen zekerheid, voordat ze investeren in een project. Daarom zijn Robert en Jasper als vastgoednotarissen al in een vroegtijdig stadium bij de projecten van hun opdrachtgevers betrokken. “De modelakte van levering die we in het voortraject op papier zetten, is het resultaat van gedetailleerd onderzoek én een goed onderbouwd advies”, stelt Robert vast. “We willen het naadje van de kous weten, zodat onze klanten juridisch niet voor onaangename verrassingen komen te staan. In bouwtechnisch opzicht zijn architecten en aannemers tegenwoordig tot steeds meer in staat. Die complexheid zie je ook terug in de overeenkomsten en aktes die we op papier zetten. Voor een gewone sterveling is zo’n document moeilijk te doorgronden. Als notaris lopen we warm voor deze uitdagende opdrachten. Vergelijk het maar met een ingewikkelde puzzel, die we gezamenlijk met succes in elkaar leggen.”
Kritische blik op koopovereenkomst Vastgoedtransacties zijn vergelijkbaar met een tweetrapsraket: eerst een koopovereenkomst en daarna een notariële akte van levering. “In de praktijk is het gebruikelijk dat kopers van een woning een koopovereenkomst tekenen bij de makelaar en de akte van levering bij ons”, legt Jasper tot slot uit. “Als notaris houden we bij commercieel vastgoed graag een vinger aan de pols. Het is belangrijk dat wij ook de eerste stap (de koopovereenkomst)
tot ons takenpakket rekenen: deze moet juridisch correct en uitvoerbaar zijn. De overeenkomst die een projectontwikkelaar aanbiedt aan kopers, nemen we daarom zelf voor onze rekening. Wat in een koopovereenkomst niet goed op papier staat, kunnen wij als notaris achteraf niet meer herstellen.”
‘De modelakte van levering die we in het voortraject op papier zetten, is het resultaat van gedetailleerd onderzoek én een goed onderbouwd advies.’
Projectontwikkelaar Dave Verlaan (Ballast Nedam Development) over Slot-Oost
“Intieme
nieuwbouwlocatie in het groen met koopwoningen voor starters en
doorstromers”
Op een steenworp afstand van de Hovenring – op de grens van Veldhoven en Eindhoven – herrijst binnenkort een prachtige nieuwbouwlocatie: Slot-Oost. Aan de rand van kerkdorp Zeelst ontwikkelt Ballast Nedam Development in totaal 59 woningen. Alle seinen staan nu op groen om met de bouw van start te gaan. Nog voor de zomervakantie start de verkoop van de woningen, waarvoor de interesse heel groot is. Dave Verlaan is als projectontwikkelaar bij de realisatie van het SlotOost betrokken. Hij is erg enthousiast over het ontwerp: “Het wordt een groene, ruim opgezette wijk waarin de bewoners zich zeker thuisvoelen.”
Als projectontwikkelaar coördineert Dave Verlaan (34) de samenwerking tussen alle adviseurs en disciplines die bij de realisatie van het nieuwbouwproject Slot-Oost betrokken zijn. Denk hierbij aan de gemeente Veldhoven als stakeholder, architecten, aannemers, bouwfysici, installateurs en andere professionals.
“Ik ben pas gedurende het traject ingestapt”, zoomt hij in op zijn rol. “Mijn voorganger heeft de vergunningsvraag al voor zijn rekening genomen. Zelf heb ik me vooral beziggehouden met de finishing touch, het aanbrengen van kleine wijzingen en het perfectioneren van het plan. Alles is nu vergund en onherroepelijk
Type vrijstaand.
geworden. Alle seinen staan op groen om aan de slag te gaan. Nu is het nog een braakliggend terrein, waarop mensen hun hond uitlaten. Straks herrijst hier een moderne villawijk met een groen en duurzaam karakter. De monumentale eik die er nu staat, is straks ook één van de blikvangers.”
‘Uit onderzoek weten we dat een groene omgeving een positief effect heeft op het geluk en de gezondheid van mens en dier.’
Voorbereiding voor verkoop
Het plan Slot-Oost bevat straks 13 sociale koopwoningen, 6 vrije sector hoekwoningen, 30 tweekappers en 10 vrijstaande woningen. De gemiddelde oppervlakte per perceel is 260 vierkante meter. Afhankelijk van het type woning krijgen de bewoners straks één of twee parkeerplaatsen. De wijk ligt aan een brede groenstrook en krijgt grote plantsoenen. Het woningaanbod is divers van aard en in perceelgrootte en prijs afgestemd op een brede doelgroep. “Zowel starters als doorstromers vinden hier straks een thuis dat bij hen past”, vervolgt hij zijn verhaal. “Ik verwacht dat de verkoop van de 59 grondgebonden woningen voor
de zomervakantie start. Momenteel zijn we druk bezig om de verkoopstukken in orde te maken. Zo maakt de aannemer bijvoorbeeld gedetailleerde, technische tekeningen waarin de opties van kopers worden uitgewerkt om zo de woningen te personaliseren.”
Sociale koopwoningen
Aan de 13 sociale koopwoningen in het plan hangt straks een speciaal prijskaartje. Normaal gesproken hebben deze grondgebonden woningen met tuin een veel hogere marktwaarde dan de prijs waarvoor ze straks de verkoop in gaan. “In Veldhoven en in Eindhoven heeft de gemeente de verkoopprijzen van deze sociale koopwoningen gemaximaliseerd op een bedrag van 240.000 euro”, geeft Dave tekst en uitleg. “In samenwerking met de Stichting Op Maat hebben we een constructie bedacht om het verschil tussen de marktwaarde en de sociale koopwaarde te overbruggen. De meerwaarde hebben we in een erfpachtconstructie gegoten. Zo zijn deze woningen ook betaalbaar voor mensen met een kleinere beurs. Ben je straks de gelukkige eigenaar, dan heb je wel een zogenoemde woningplicht van 3 jaar.”
Natuurinclusiviteit en biodiversiteit
De naam Slot-Oost is – net als de belendende villawijk ‘t Slot - genoemd naar een historische, 200 jaar oude boerderij, die gebouwd is op de fundamenten van het Slot van de Heren van Zeelst. Vandaag de dag biedt deze boerderij onderdak aan Museum ’t Oude Slot. Op het mooiste plekje van Veldhoven – gelegen in het groen en omringd door een grachtexposeert het museum een grote collectie volkskunst en gebruiksvoorwerpen uit de Kempische geschiedenis. “Groen is ook één van de pijlers onder het ontwerp voor Slot-Oost”, geeft Dave een inkijkje in hoe deze nieuwbouwlocatie er straks uitziet. “Uit onderzoek weten we dat een groene omgeving een positief effect heeft op het geluk en de gezondheid van mens en dier. Groen zie je straks dus overal
terug in de wijk. We houden echt rekening met natuurinclusiviteit en biodiversiteit. Zo voorzien we de woningen van ingemetselde nestkasten voor vogels, we gaan met waterberging aan de slag en op de daken van de bergingen komt Sedum te liggen. Dat is een sterke tuinplant die bijen en vlinders aantrekt.”
Focus op duurzaamheid
Bij de ontwikkeling van Slot-Oost is veel aandacht besteed aan het thema duurzaamheid. Alle nieuwbouwwoningen voldoen minimaal aan de huidige energieprestatienorm BENG. Deze afkorting staat voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ballast Nedam Development is nog een stap verder gegaan. “Alle woningen zijn goed geïsoleerd, ze worden uitgerust met een warmtepomp met koeling en ze krijgen in het dak geïntegreerde zonnepanelen”, legt Dave uit. “De rijwoningen worden straks energieneutrale woningen. Dat betekent dat op jaarbasis de energie die je gebruikt in balans met de energie die je opwekt. De tweekappers en de vrijstaande woningen worden zelfs energiepositieve woningen. Bewoners kunnen deze extra opgewekte, elektrische energie gebruiken om bijvoorbeeld hun elektrische auto op te laden.”
Faciliteiten in de buurt
De nieuwbouwlocatie Slot-Oost ligt aan de rand van Veldhoven, evenwijdig aan de Heerbaan en dus vlak bij de Hovenring. De autoweg N2 en de snelweg A2 liggen op minder dan 5 minuten rijden. “Bewoners hebben tal van voorzieningen en faciliteiten binnen handbereik”, geeft Dave enkele voorbeelden. “Het Citycentrum met veel winkels, restaurants, het gemeentehuis, een bioscoop en een theater ligt op slechts 2 kilometer. Ook Eindhoven ligt letterlijk om de hoek en is makkelijk per fiets, met de auto of met het openbaar vervoer te bereiken. De afstand tot een halte voor het openbaar vervoer is nog geen halve kilometer. Een directe fietsroute verbindt Slot-Oost op termijn met de High
Tech Campus, het kloppend hart van de Brainportregio. En tot slot: ook luchthaven Eindhoven Airport is prima bereikbaar.”
Uitgebalanceerde leefomgeving Volgens Dave is Slot-Oost voor Ballast Nedam Development een schoolvoorbeeld van een project waarin mensen in harmonie met de natuur kunnen samenleven in een samenhangend en uitnodigend ecosysteem. “We gaan veel verder dan het ontwikkelen van vastgoed alleen”, benadrukt hij tot slot. “We ontwikkelen alleen nog uitgebalanceerde leefomgevingen waarin zowel bewoners als gebruikers zich prettig voelen. Daarbij zien we gebiedsontwikkeling als een holistisch ecosysteem, waarbij de 7 elementen de bouwstenen voor een toekomstbestendige woon-, werk- en leefomgeving vormen. Deze elementen natuur, gezondheid, community, design & architectuur, duurzaamheid en economie zie je straks ook terug in Slot-Oost. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen straks heel trots is op deze nieuwe wijk.”
Type rijwoning.
Type 2-kapper.
Wouter Bezemer en Jeroen de Bekker
Samenwerking bouwbedrijven Huybregts Relou en VB Bouw binnen VB Groep
“Slagkracht
van grote organisatie,
warmte
van een familiebedrijf”
De familiebedrijven Huybregts Relou en VB Bouw bouwen met een goed onderbouwde visie aan een duurzame toekomst. Als dochterbedrijven van VB Groep combineren ze de slagkracht van een grote organisatie met de warmte van een familiebedrijf. Onder leiding van Wouter Bezemer (Huybregts Relou) en Jeroen de Bekker (VB Bouw) zetten beide bedrijven stevig in op duurzame ontwikkeling, sociale betrokkenheid en regionale samenwerking. “Onze aanpak werkt en laat zien hoe groei hand in hand gaat met menselijkheid en een stevige verankering in de lokale gemeenschap.”
Familiewortels in een groeibedrijf
VB Groep is ontstaan uit familiebedrijven die zich door de jaren heen hebben ontwikkeld tot krachtige ontwikkel- en bouwpartners in hun eigen regio’s. Huybregts Relou - voortgekomen uit een fusie tussen Huybregts Bouw en bouwbedrijf Relou - is daar een mooi voorbeeld van. VB Bouw ziet ruim drie jaar geleden het levenslicht, omdat er volgens algemeen directeur Jeroen de Bekker een duidelijke strategische behoefte is. “We waren als bedrijf vanuit Huybregts Relou al aanwezig in West-Brabant”, legt hij uit. “Maar wegens de groei in Son en de wens om dichter bij de klant te zitten, is gekeken naar een overnamekandidaat. Omdat we die niet konden vinden, hebben we zelf het initiatief genomen om een bouwbedrijf op te richten in Breda. Inmiddels staat VB Bouw als een huis en heeft het een groeiende naam in de regio.”
Dichtbij klant en regio
VB Groep draait dit jaar een omzet van zo’n 350 miljoen euro en heeft meer dan 480 mensen in dienst, waarvan 430 bij de diverse bouwbedrijven. Toch acteren de werkmaatschappijen als kleinschalige familiebedrijven. “We zijn groot geworden door klein te blijven”, stelt Wouter Bezemer als algemeen directeur van Huybregts Relou vast. “We werken met lokale partners en we staan dicht bij onze opdrachtgevers. Dat zorgt voor korte communicatielijnen, vertrouwen in elkaar en maatwerk.”
Samen sterk met de regio
VB Bouw bedient vanuit het kantoor in Breda klanten in Midden- en West-Brabant en is ook actief in de Drechtsteden. De focus ligt hierbij op woningbouw, onderwijs, zorg en leisure. “De diversiteit van onze projecten is groot”, vervolgt Jeroen zijn
verhaal. “We bouwen aan duurzame relaties, niet alleen aan gebouwen.”
De verbinding met de regio gaat verder dan opdrachtgevers en medewerkers alleen. Zowel VB Bouw als Huybregts Relou kiezen bewust voor samenwerking met lokale leveranciers en onderaannemers.
“Als je in West-Brabant bouwt, werk je ook samen met West-Brabantse partijen”, stelt Jeroen als een vanzelfsprekendheid vast. Wouter knikt instemmend: “Voor Huybregts Relou en de regio Eindhoven geldt hetzelfde. Zo bouwen we als regionaal gewortelde bouwbedrijven aan een netwerk waar iedereen van profiteert.”
‘We bouwen aan duurzame relaties, niet alleen aan gebouwen.’
Nieuwbouw De Caai, Eindhoven.
Woongenot vergroten
Ondanks de diversiteit aan projecten ligt het zwaartepunt van de werkzaamheden van VB Bouw bij woningbouw. Zo’n 70 tot 80 procent van de activiteiten richt zich op deze markt. Met ongeveer 40 procent neemt groot onderhoud een flinke hap uit deze rolverdeling. “Met ons concept VB GO bieden we een integrale aanpak - inclusief planontwikkeling - in groot onderhoud”, licht Jeroen toe. “Op deze manier renoveren en verduurzamen we complete woonwijken. Daarbij verbeteren we niet alleen de woningen, we zijn ook bezig om het woongenot te vergroten.”
‘Aan de ene kant hebben we de slagkracht van een grote organisatie, aan de andere kant blijven we als familiebedrijven lokaal geworteld en flexibel in onze aanpak.’
we dat familiegevoel ook te versterken door regelmatig activiteiten en feesten te organiseren. Zo staat er om de twee jaar een groot personeelsfeest op het programma voor medewerkers en hun partners. Dat doen we niet alleen voor de gezelligheid, maar ook om te laten zien dat onze mensen ertoe doen.”
Kruisbestuiving in de groep
De kracht van VB Groep zit ook in de kruisbestuiving tussen de diverse dochterbedrijven. Centrale afdelingen, zoals marketing, energieadvies en installatietechniek ondersteunen de werkmaatschappijen. “We combineren het beste van twee werelden, vertelt Wouter over deze krachtenbundeling. “Aan de ene kant hebben we de slagkracht van een grote organisatie, aan de andere kant blijven we als familiebedrijven lokaal geworteld en flexibel in onze aanpak. Deze wisselwerking is ook merkbaar in kennisdeling en conceptontwikkeling.
Als iets via Huybregts Relou werkt in Eindhoven, dan passen we zo’n oplossing ook toe bij onze bedrijven in Utrecht, Breda of Limburg, zonder daarbij de lokale context uit het oog te verliezen.”
Een tweede loot aan de stam is VB ID, onze woonconcepten voor efficiënte woningbouw in samenwerking met comakers. “We beschikken niet over een eigen fabriek, maar we werken hiervoor samen met vaste leveranciers”, haakt Jeroen op deze tak van sport in. “Dankzij deze prefab oplossingen blijven we flexibel en garanderen we tegelijkertijd de beoogde kwaliteit.”
Familiegevoel als fundament
VB Groep onderscheidt zich van veel andere grote bouwbedrijven door sterk vast te houden aan de familiaire cultuur. Dit onderscheidende vermogen werkt in de praktijk, want volgens Wouter is er weinig uitstroom. “Het gemiddelde dienstverband ligt rond de 14 jaar”, vertelt hij trots. “Medewerkers voelen zich hier echt thuis. Als managementteam proberen
Maatschappelijk betrokken bouwen Sociaal ondernemerschap is voor Huybregts Relou, VB Bouw en de overige bedrijven van VB Groep een vanzelfsprekende, bewuste keuze. Dat uit zich niet alleen in bijvoorbeeld de sponsoring van lokale voetbalclubs en harmonieën, maar ook in concrete bijdrages aan maatschappelijke projecten. “Onze medewerkers zetten zich jaarlijks honderden uren als vrijwilliger in via het initiatief Brainport voor Elkaar”, vervolgt Wouter zijn verhaal. “Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan het opknappen van buurthuizen. Ook op het gebied van inclusiviteit willen we als groep werk maken van maatschappelijke impact. Alle dochterbedrijven zijn PSO-gecertificeerd en bieden kansen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Voor ons is bouwen meer dan stenen stapelen. We
voelen ons verantwoordelijk voor de omgeving waarin we actief zijn.
VolhoudBaar: duurzaam ontwikkelen en bouwen
Duurzaamheid krijgt binnen VB Groep een nieuw gezicht via het programma VolhoudBaar. Dit ambitieuze programma rust op drie duurzame kernbeloftes: CO₂neutrale bedrijfsvoering, circulair en biobased bouwen, en natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen. De bouwsector heeft een aanzienlijke impact op het klimaat. Daarom wil VB Groep met het programma VolhoudBaar een positieve bijdrage leveren en samen bouwen aan een toekomst waarin mens, milieu en maatschappij in balans zijn. “Onze gebouwen moeten niet alleen passen in het landschap, ze moeten er iets aan toevoegen”, illustreert Jeroen de duurzame visie. “Bij projecten presenteren we een duurzaam alternatief, zodat we ook klanten uitdagen om verder te denken dan de standaardoptie. De reacties zijn positief, we hebben dus echt het gevoel dat de markt meebeweegt.”
Duurzame kernbeloftes programma VolhoudBaar
• CO₂-neutrale bedrijfsvoering in 2030
Alle vervoersmiddelen en interne processen moeten rond 2030 emissievrij zijn. De indirecte uitstoot via toeleveranciers wordt via samenwerking en innovatie aangepakt.
• Circulair en biobased bouwen Bouwen wordt weer een soort ‘lego’: onderdelen zijn demontabel en herbruikbaar. Van circulaire toepassingen tot biobased materialen tot, alles draait om hergebruik en duurzaamheid.
• Natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen
Gebouwen dragen bij aan biodiversiteit en waterbeheer. Denk aan groene daken en het gebruik van natuurlijke materialen.
Groot door klein te blijven
Door dicht bij de klant, de medewerker én de regio te blijven, bouwen Huybregts Relou en VB Bouw aan een duurzame toekomst, waarin groei, de menselijke maat en maatschappelijke impact hand in hand gaan. Wouter ziet net als zijn collega Jeroen deze toekomst met vertrouwen tegemoet. Het familiegevoel van de dochterbedrijven blijft daarbij op de eerste plaats komen. “We zijn misschien wel een van de grootste, onbekende bouwbedrijven van Nederland”, stelt hij tot slot vast. “Maar juist dat maakt ons zo sterk, want bij ons
Nieuwbouw De Scheperij, Teteringen.
Groot onderhoud De Haren, Den Bosch.
Portret van PSV-fan én ondernemer Frank van Gool
“Bijzonder om met mijn helden van vroeger nu samen te eten en wedstrijden van PSV te kijken”
PSV loopt als een rood-wit gestreepte draad door het leven van Frank van Gool. Vanzelfsprekend is hij als jongen uit Berghem (bij Oss) supporter van de voetbalclub uit de Lichtstad. Met zijn vorige bedrijf OTTO Work Force sponsort hij de club. In overleg met oud- PSV directeur Toon Gerbrands richt hij de Legends Lounge op: een skybox in het PSV-stadion waar topsport, hospitality, haute cuisine en ontmoetingen met legends de hoofdingrediënten zijn. En samen met chef-kok Jan Sobecki geeft hij Landgoed de Wielewaal – de voormalige woning van Frits Philips – binnenkort een nieuwe bestemming. Tijd voor een portret van een gedreven ondernemer én een toegewijde PSV-fan.
De Legends Lounge in het Philips-stadion vormt het perfecte decor voor een interview en fotoshoot met Frank van Gool. Als kleine jongen is hij helemaal verknocht aan PSV. “Net als veel andere jongens uit de buurt spaarde ik vroeger Panini voetbalplaatjes”, herinnert Frank zich nog goed. “Het was een soort sport om de pagina van PSV als eerste helemaal compleet te hebben. Willy en René van de Kerkhof waren mijn favoriete spelers in de jaren zeventig. Het is heel bijzonder om samen met mijn legends van vroeger nu een hapje te eten en wedstrijden van PSV te kijken. Willy van de Kerkhof ontvangt samen met Hans van Breukelen de gasten in de Legends Lounge.”
Bekende oud-voetballers en topsporters
Sinds zijn prille jeugd ziet Frank vanaf de tribune – en later vanuit de skybox – ontelbaar veel wedstrijden van zijn favoriete voetbalclub. Hij is erbij als PSV in 1978 de UEFA Cup en in 1988 de
Champions League wint. Hij volgt zijn club op de voet – ongeacht of ze thuis of uitspelen. “Participanten en gasten van de Legends Lounge kijken er echt naar uit als bekende (oud)-voetballers en topsporters aanschuiven”, legt hij uit zodra hij over het programma in de Legends Lounge begint. “Sterrenchefs zorgen voor een culinair hoogtepunt. Willy van de Kerkhof en Hans van Breukelen zetten de uitgenodigde legends in het zonnetje en laten beelden van vroeger zien. Het blijft een prachtig gezicht om al die sportieve herinneringen voorbij te zien komen. Denk aan de winnende goal van Edward Linskens tegen Real Madrid in 1988, Jan Janssen die de Tour de France wint of schaatster Jutta Leerdam die wereldkampioen Sprint wordt. En wat dacht je van Ernie Brands die in 1978 op het WK-voetbal twee keer scoort tegen Italië, waarvan één eigen goal. Die beelden staan voor altijd op mijn netvlies.”
Trots
In 2000 staat Frank – samen met zijn toenmalige vrouw Karolina Swoboda –aan de wieg van het bedrijf OTTO Work Force. “Privé lukte het niet om bij elkaar te blijven”, blikt hij terug. “Zakelijk vormen we een ijzersterke twee-eenheid. We werken elke dag intensief samen. Met z’n tweeën hebben we het bedrijf groot gemaakt. OTTO Work Force groeide uit de marktleider in internationale arbeidsbemiddeling. In de discussie over thema’s als arbeidsmigratie zijn we ook toonaangevend. In 2024 behaalden we een omzet van maar liefst een miljard euro. Dat is een prestatie waar we allebei trots op zijn. Sinds 1 april van dit jaar is Raymond Puts de nieuwe CEO van OTTO Work Force. In de periode 2018 tot 2022 zijn de OTTO aandelen verkocht aan een beursgenoteerd
Japans bedrijf. De verkoop gaf Karolina en mij de tijd én de ruimte om een nieuw initiatief te starten. Met KaFra Housing bieden we met onze flexibele, innovatieve huisvestingsoplossingen mensen meteen tijdelijke woonbehoefte een veilige plek om te wonen.”
Derde leven
Bij de jonge Frank zit het ondernemerschap in de genen. Zijn vader runt een tuinbouwbedrijf en die wil graag dat zijn zoon in zijn voetsporen treedt. Met alleen een Havodiploma op zak neemt hij de scepter van het familiebedrijf over van zijn vader. Jammer genoeg gaat het tuinbouwbedrijf eind vorige eeuw failliet.
“Als ik terugdenk aan die tijd spreek ik vaak over mijn eerste leven”, zegt Frank. “Mijn periode bij OTTO Work Force is mijn tweede leven. Nu heb ik het gevoel dat ik met KaFra Housing en de andere projecten aan mijn derde leven begin.”
Goede voorbeeld geven
Ondanks de tegenslagen heeft Frank ook volop genoten van zijn successen. Karolina en hij zijn er trots op dat ze leiding hebben gegeven aan een geweldig team met mensen die stuk voor stuk hun eigen specialisme en kwaliteiten inbrachten. “Samenwerken is voor ons een goede structuur aanbrengen, transparant zijn over verwachtingspatronen, respectvol met elkaar omgaan en mensen stimuleren om het beste uit zichzelf te halen”, vervolgt hij. “Daarbij geven we zelf natuurlijk het goede voorbeeld. We zijn er ons namelijk van bewust dat we als marktleider onder een vergrootglas liggen. Als je arbeidsmigranten uit het buitenland haalt, dan heb je de verplichting om de mensen op een goede manier te begeleiden. Een 9-tot-5 mentaliteit is dan onvoldoende. Voor ons was het de normaalste zaak van de wereld om 24/7 hiermee bezig te zijn. We hebben veel geïnvesteerd in goede huisvesting voor arbeidsmigranten. Van minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening hebben we een compliment gekregen voor onze professionele aanpak”.
‘De Wielewaal is echt een parel in het groen, het best bewaarde geheim van Eindhoven.’
Parel van Eindhoven
Met sterrenchefs die in de Legends Lounge komen koken, bespreekt Frank regelmatig de actualiteit. Tijdens een gesprek met Jan Sobecki – chef-kok en eigenaar van het met twee sterren bekroonde Tribeca in Heeze – komt een tender van de gemeente Eindhoven over de herbestemming van De Wielewaal ter sprake. Gezamenlijk smeden ze plannen voor het voormalige landhuis van oud-Philips directeur en PSV-icoon Frits Philips. “De Wielewaal is echt een parel in het groen, het best bewaarde geheim van Eindhoven”, gaat Frank verder. “Jan en ik zijn er trots op dat we deze tender gewonnen hebben. Stap voor stap transformeren we het landhuis in een fine dining restaurant, een bistro en boutiquehotel met mooie suites. In de legendarische wijnkelder gaan we wijnproeverijen organiseren. In onze plannen is het daarbij ook belangrijk dat De Wielewaal toegankelijk wordt voor alle Eindhovenaren. Zo zou Frits Philips het ook graag gewild hebben.”
