Bouwen in het Noorden 99

OJBS Oldenije Leeuwarden

Ver- en nieuwbouw met perfect binnenklimaat

UMCG ambulancepost Assen

Maximaal energiezuinig dankzij hout, installaties en sensoren

Superhub Meerstad

Groningen

Duurzaam gebouwde landmark voor groene wijk

Hoofdredactie Henri J. Hendriks

Eindredactie Vera Bosma

Redactie Arjen Bakker, Ietsje de Boer, Redmar Bosma, Vera Bosma, Johan Koning, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf

Fotografie Annet Aper, OO Emmen, Brands Bouw, Heijmans, Henri Hendriks, Henri Vos, Jacco van der Zwan, Jetze Kampstra, Wienerberger, Jelmer Fotografie, Jurjen van de Vuurst, Karin Rozeboom Fotografie, Martina Ketelaar Fotografie, Nienke Maat Fotografie, Penta architecten, Ronald Zijlstra, Sebastian van Damme, Annet Aper, OO Emmen

Advertentieverkoop Breuker Telemarketing & Meer

Ontwerp Idee-fix

Uitgever & Administratie Idee-fix

058-2153937 | bihn@idee-fix.nl

www.idee-fix.nl

Copyright © 2022 Op de inhoud van dit blad rust copyright. Niets mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd.

Bouwen in het Noorden is een onafhankelijk magazine voor bouwend Nederland. Uitgevers en auteurs kunnen op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit deze uitgave.

IDEALEN, AMBITIES EN DOELEN

Er ligt al bijna weer een heel jaar achter ons. Een jaar waarin we de Covid-19 periode achter ons lieten liggen. Maar daarvoor in de plaats kwam de ene na de andere crisis. Is 2022 dan een rampjaar? Het is maar vanuit welk perspectief je dat bekijkt. De bouwsector zag wel aankomen dat de bouwvrijstelling niet meer houdbaar zou zijn. Voor het noorden is de schade door stopzetten van bouwprojecten en aanvragen nog te overzien. Bij kleine en middelgrote bouwprojecten, beneden de honderd woningen, is er niet zoveel aan de hand. Een veel dreigender scenario is het perspectief van een economische crisis en de nu steeds meer stijgende kosten van bouwmaterialen. Anderzijds heeft de rijksoverheid een ambitieuze uitvraag op tafel gelegd van 900.000 woningen vóór 2030. Veelal betaalbare woningen! Ambities zijn leuk, maar de vraag is altijd of een ambitie realiseerbaar is. Het grote contrast tussen politieke ambities, electoraal gewin en de praktijk heeft zich juist in dit jaar op alle fronten laten gelden. De overheid is er toch juist voor om problemen op te lossen en ze niet zelf te scheppen. Idealen en ambities staan ver weg van haalbare doelen. Maar we hebben ermee te doen. Elk bouwproject heeft ermee te maken. In het noorden liggen er op lokaal en regionaal niveau nog meer dan voldoende bouwopgaven.

In deze BIHN doen we weer verslag van een aantal gerealiseerde projecten. Bij de Eschlanden II schenken we aandacht aan een pilot in het kader van de Wkb. Nieuwe wetgeving is lastig voor alle partijen. Regelmatig uitstel schept alleen maar meer onduidelijkheid. Ook voor de daarbij een rol spelende Omgevingswet is de vraag of deze wel gereed is in juli ’23. In de geest van deze tijd is er aandacht voor afvalstromen op de bouwplaats. Recycling begint in de hoofden van de mensen op die bouwplaats. In de zorgsector is al jaren een veranderende zorgvraag gaande. De verschuiving naar een nog zwaardere categorie leidt tot nieuwe bouwopgaven. Aardbevingsbestendig en duurzaam bouwen met een hoge isolatiewaarde speelt in alle sectoren in het aardebevingsbied; we belichten deze keer een zorgproject vanuit die invalshoek. Daarnaast is er een groot aanbod van onderwijsprojecten met een verschillende bouwopgave. De vernieuwbouw van de OJBS Oldenije staat op de cover. Spectaculair is te noemen de Superhub Meerstad waarmee het Groninger architectenbureau De Zwarte Hond de internationale THE PLAN Award 2022 verkreeg voor het beste gebouw in de categorie ‘Mixed Use.

Onze journalisten hebben samen met alle geïnterviewde partijen weer interessant artikelen geschreven, met een grote diversiteit aan bouwprojecten. Rest mij eenieder veel leesplezier te wensen, fijne feestdagen en een zakelijk en persoonlijk goed 2023.

Henri J. Hendriks Hoofdredacteur

SuperhubMeerstad

19SuperhubMeerstadGroningenDuurzaamgebouwdelandmark voorgroenewijk 41SuperloftsGroningen

5418energiezuinigewoningen BonifaciuspleinDokkumKarakteristiekenieuwbouwop beeldbepalendelocatie

36 70appartementenNylân LeeuwardenGerichtopdestadenhetgroene land

41 SuperloftsGroningen

CPOkomttotzijnrechtindestad

46 30appartementenKapelstraatEmmenTweewoontorensinEmmen verwelkomenhunspeelsebroertje

34BIHNRegattaCup2022 Voorde17ekeereensuccesvollenetwerkmiddag

70KindcentrumDeMarkeRoden Eenhuzarenstukjedankzij toewijdingvanallepartijen

62 VSOThriantaschoolEmmen Aanschouwelijkbouwenvoor moeilijklerendekinderen

50 10kadewoningenDeinum Eenoogstrelendgeheelmet karakteristieke elementen

54 18energiezuinigewoningen BonifaciuspleinDokkumKarakteristiekenieuwbouwop beeldbepalendelocatie

66 Ver-ennieuwbouwOBS KlazienaveenEenheleprestatieineen veranderendetijd

70 KindcentrumDeMarke RodenEenhuzarenstukjedankzij toewijdingvanallepartijen

75OJBSOLdenijeLeeuwarden Combinatievanverbouw ennieuwbouwmetperfect binnenklimaat

58 42woningenenappartementen NieuwleusenSoepelbouwprocesmetopelkaar ingespeeldbouwteam

75 OJBSOLdenijeLeeuwarden Combinatievanverbouw ennieuwbouwmetperfect binnenklimaat

DUURZAME EN AARDBEVINGSBESTENDIGE ZORGLOCATIE VEREENDE

KRACHTEN BOUWEN

EEN NIEUW FRAAM

Een brand verwoestte in december 2018 de schuur van Zorgboerderij Fraam in Middelstum. Het naastgelegen woonhuis delfde later het onderspit. In juni 2022 leverde een bouwteam dat vele uitdagingen overwon, een nieuw Fraam op. In september 2022 vierde Stichting Sprank de feestelijke opening: een nieuwe start voor de medewerkers en cliënten.

Martin Moorlag, beleidsmedewerker huisvesting bij Stichting Sprank: ‘De brand had veel impact. We besloten op dezelfde locatie te herbouwen, omdat de ligging rust en ruimte biedt aan onze cliënten.’ Erik van der Laan, projectarchitect bij Martini-architekten: ‘Sprank schreef een prijsvraag uit aan twee architectenbureaus, daar waren wij één van. Ons plan viel in goede aarde, we hadden goed nagedacht over het concept en gebruik van het gebouw.’ Volgens Moorlag waren de zorgmedewerkers bijzonder gecharmeerd van het plan. Rolf Vuurboom, directeur van Bouwmaatschappij Vuurboom, vertelt hoe zijn bedrijf de opdracht binnenhaalde: ‘Wij raakten betrokken via de architect: die had drie aannemers voorgedragen aan Sprank. Op basis van onze presentatie werd besloten samen met ons en onderaannemer Dietvorst een bouwteam te vormen.’

Eén stijl

In het Programma van Eisen stond wat de opdrachtgever terug wilde zien in de nieuwbouw. Het woonhuis had de brand overleefd, maar moest toch worden afgebroken omdat de schade te groot bleek te zijn. ‘Ons alternatief was een nieuw woonhuis in de stijl van de overige nieuwbouw. De gebouwen op het terrein bestonden grotendeels uit hout en gedeeltelijk uit metselwerk. We hebben besloten in die stijl verder te gaan én te kiezen voor een logische routing met erffunctie’, vertelt Van der Laan. Vuurboom: ‘Vanaf de ontwerpfase zijn we als bouwteam opgetrokken. Wij hebben ideeën naar voren gebracht om het gebouw aardbevingsbestendig te realiseren binnen budget.’

Hogedrukgasleiding

De aannemer had de ondergrondse infra kadastraal opgevraagd, daarop was een hogedrukgasleiding zichtbaar. ‘Het ontwerp moest op de kop toen bleek dat die gasleiding er lag, daar waren we best beduusd van’, vertelt Moorlag.

‘De architect maakte een aangepast ontwerp waarin ons Programma van Eisen volledig terugkwam. Het was een compacter ontwerp, maar aangezien betaalbaarheid een uitdaging was, kwam dat goed uit.’ Van der Laan: ‘We hebben in het aangepaste ontwerp de erffunctie overeind kunnen houden, ook met het oog op de toekomst: het is de bedoeling op het terrein nog meer functies te creëren.’

Aardbevingsbestendig en duurzaam

‘Wegens aardbevingsschade - we zitten middenin het aardbevingsgebied - hebben we een lang proces doorgemaakt met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG)’, vertelt Moorlag. ‘Constructeur Archipunt heeft meerdere onderzoeken gedaan. Uiteindelijk hebben we subsidie gekregen waar we zelf een bedrag bij hebben gelegd, zodat we nu een aardbevingsbestendige woning en romp hebben.’ Van der Laan licht toe: ‘Wij besloten samen met de constructeur het volume compact te houden en één laag te maken met een enorme kap: een heel stabiele vorm. Ook besloten we lichte materialen te gebruiken die kenmerkend zijn voor dit landschap: hout, baksteen in de plint en een golfplaten dak. Het gebouw past goed in de omgeving, met een moderne knipoog en strakke details. De houten uitstraling hadden we vanaf het eerste ontwerp, een uitstraling die de opdrachtgever heel prettig en vriendelijk vond.’

Vuurboom besprak met Archipunt hoe ze een aardbevingsbestendig, duurzaam pand konden

neerzetten met een hoge isolatiewaarde. ‘We kozen voor het Kingspan TEK bouwsysteem. Het woonhuis en grote delen van de schuur zijn opgebouwd uit TEK panelen. Deze slanke panelen zijn voorzien van OSB-plaat, worden luchtdicht afgewerkt en hebben een hoge isolatiewaarde met veel minder houten regels. Daardoor heb je minder last van koudebruggen. Aan de buitenkant zijn de panelen voorzien van een gemetselde plint en een opbouw van hout.’

Geluidsreductie

Ook geluidsreductie was een eis, om te veel prikkels door geluid bij de cliënten te voorkomen. Dankzij extra goed geïsoleerde wanden en tussenruimtes is dat gelukt. Vuurboom legt uit: ‘De wanden hebben een hogere isolatiewaarde dan volgens het Bouwbesluit noodzakelijk is, ook hebben de deuren een dubbele sponning met afdichting.’

Multifunctioneel

Moorlag beschrijft wat het nieuwe gebouw allemaal te bieden heeft: ‘We hebben een overzichtelijke ruimte gekregen die multifunctioneel inzetbaar is. Op de eerste etage hebben we rustruimtes, één-op-één-plekken en een miva-badkamer (miva = mindervaliden, red.). We hebben een royale keuken met een restaurantfunctie, inclusief winkeltje. Ook is een extra zaal gecreëerd, bovendien is er een knutsel- en timmerwerkruimte. We hebben extra brede deuren zodat rolstoelen binnen kunnen komen. Kortom: er zijn heel veel functies ondergebracht in een vrij compact gebouw.’ Van

‘Veel functies ondergebracht in vrij compact gebouw’

- Martin Moorlag

‘Gebruik van het gebouw was het allerbelangrijkste’

- Erik van der Laan

der Laan: ‘Het gebruik van het gebouw was het belangrijkste. Om de energievraag zo laag mogelijk te houden is goed overlegd over installaties zoals warmtepompen, zonnepanelen en klimaattechniek. Het gebouw ademt: mensen lopen in en uit, er staat vaak een deur open. Bij beide hoofdtoegangen, aan de voorkant en zijkant, houdt een tochtsluis de warmte binnen.’ Vuurboom voegt toe: ‘Er is weinig loze ruimte, alles wordt benut. Wij hebben zoveel mogelijk installaties op zolder gezet en bepaalde elementen in authentieke stijl teruggebracht. Zo zijn de oude letters FRAAM teruggeplaatst op het nieuwe woonhuis.’

Levertijden en prijsstijgingen

Vuurboom: ‘De grootste uitdagingen waren de levertijd en de enorme prijsstijging van materialen. De opdrachtgever verleende hierin alle medewerking. Daardoor konden we grote onderdelen vanaf dag één inkopen en in loodsen opslaan.’ Moorlag voegt daaraan toe: ‘Ook de gasleiding en aardbevingsbestendigheid leverden uitdagingen op. Bovendien hebben we 2,5 jaar lang tijdelijke huisvesting voor de cliënten gehad, door middel van units op het terrein. De cliënten en de bouw hielden we gescheiden door aparte inritten.’

‘Met elkaar zorgen voor de meest optimale oplossingen’

- Rolf Vuurboom

Trots op eindresultaat

Vuurboom: ‘Iedereen heeft zijn eigen expertise en ideeën ingebracht, met elkaar zorgden we voor de meest optimale oplossingen.’ Moorlag: ‘In het bouwteam waren wij directievoerder met onze eigen bouwkundige. We zijn overal in goed overleg uitgekomen. Op het eindresultaat zijn we bijzonder trots. De zorgmedewerkers en cliënten zijn ontzettend blij.’ Van der Laan: ‘Veel factoren speelden een rol in de totstandkoming van het eindresultaat. De voortvarendheid die iedereen toonde, was bijzonder. Wij waren bij de opening en zagen hoe blij de eigenaren en cliënten zijn. Dan kun je alleen maar tevreden zijn.’

ZORGBOERDERIJ FRAAM MIDDELSTUM

Opdrachtgever : Stichting Sprank

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Bureau voor Architectuur en Ruimtelijke ordening Martini

Aannemer : Bouwmaatschappij Vuurboom

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

TEK-gevelelementen : Laagenergiebouw

Container/afvalverwerking : HRM Containers

Montage 38 digiprotect deuren 7 combisetjes, 1 zorgplus schuifdeursysteem incl. hang en sluitwerk

: BPZ

‘Uniek project voor deze regio’

- Dirkjan Bakker

artsen hier decennia vooruit. Dat is ook nog eens heel duurzaam.’ In het ontwerpproces is alles van tevoren uitgekristalliseerd, tot en met de kleur van het interieur. Dit resulteerde in een holistisch ontwerp, waarbij de patiënt centraal staat. Deze patiëntenbeleving is, evenals de werkomgeving voor de huisartsen en de medewerkers, gerealiseerd in samenwerking met interieurbouwer Distinkt uit Joure.

Helder bouwproces

GEZONDHEIDSCENTRUM ‘DE BRIGADE’ EEN DROOM MET

TOEKOMSTPERSPECTIEF

Al geruime tijd waren de huisartsen van huisartsenpraktijk Nieuwmarkt in Bolsward aan het zoeken naar een nieuw of bestaand pand waar hun praktijk tot volle bloei kon worden gebracht. Diverse oude en nieuwe panden werden bekeken, verbouwingen werden doorgerekend. Om uiteindelijk te kiezen voor een compleet nieuw gebouw.

Dicht bij het Julianapark in Bolsward, op de plek van een oude school, werd uiteindelijk een moderne praktijk gebouwd waarin de privacy van de patiënt en de werkomstandigheden van de huisartsen en medewerkers geborgd konden worden. Een praktijk die met het oog op de toekomst een lange levensduur heeft. En waarbij bovendien de mogelijkheid bestaat om er een extra verdieping op te plaatsen om zo een verdubbeling van de oppervlakte van de praktijk te realiseren.

Uitbreidbaar bouwen

Over de mogelijkheid voor ‘optoppen’ zegt Dirkjan Bakker van Advance Zorgprojecten: ‘De fundering is extra verzwaard en er is in het ontwerp al rekening gehouden met de plek voor de lift en de trap.’ Als specialist in bouwprojecten voor de zorg nam Advance Zorgprojecten dit project voor een nieuw gezondheidscentrum aan. Het concept van “uitbreidbaar bouwen” is hun handelsmerk geworden. ‘Dit maakt het project wel uniek voor deze regio’, meent Bakker. ‘Vaak groeien praktijken en medische centra binnen vijftien jaar uit hun pand. Door uitbreidbaarheid kunnen de huis-

Na een gedegen voorbereiding werd gekozen voor traditionele bouw, waarvoor bouwbedrijf De Witte uit Staphorst werd ingeschakeld. Zo lang het voortraject duurde, zo strak was de planning rond de bouw. Binnen een jaar stond het gezondheidscentrum De Brigade. ‘We hebben het conform het ontwerp opgebouwd’, vertelt Geert de Witte van het bouwbedrijf. ‘Wij hanteren een traditioneel bouwproces. Dat klinkt misschien ouderwets, maar hierbij is het helder en duidelijk wat de taken zijn. De samenwerking tussen alle partijen is meer dan goed te noemen.’ Het pand heeft op drie zijden een overstek; het aluminium materiaal dat daarvoor gebruikt werd had een lange levertijd, maar paste binnen het bestek. Ook de natte grond zorgde in het begin van het bouwproces voor wat hoofdbrekens, maar toen eenmaal de fundering erin lag, kon er weer op schema gewerkt worden.

‘Samenwerking tussen partijen was meer dan goed’

- Geert de Witte

Toekomstbestendig bouwen

Bouma Technisch Installatiebedrijf werkt al jarenlang met duurzame klimaatsystemen. Bernard de Vries, directeur bij het installatiebedrijf, legt uit: ‘Bij De Brigade kan iedere ruimte apart gekoeld of verwarmd worden, wat zorgt voor een zeer klimaatbestendig systeem. De zuidkant kan overtollige warmte uitwisselen met de kamers aan de noordkant.

Dit maakt het tot een energieneutraal systeem.’ Doordat het gebouw zó is ontworpen dat het in de toekomst uitgebreid kan worden door er een extra verdieping op te plaatsen, was bo-

venop het pand geen ruimte voor de warmtepomp. Deze is geplaatst in een aparte unit in de berging waarin zich ook de fietsenstalling bevindt.

Finesse in afwerking

‘De kanalen die kruisten in het plafond vormden een uitdaging, ook vanwege de wens om in de toekomst uit te kunnen breiden’, geeft

De Vries aan. ‘Er was weinig tussenruimte in de plafonds. Daarom hebben we de ventilatie opgesplitst in drie units, zodat we de kanalen in het plafond weg konden werken.’ In het

Colors @Home Bisschop

Colors @Home Bisschop verzorgt woninginrichting zowel voor particulieren als bedrijven. Bij De Brigade in Bolsward is in opdracht van Bouwbedrijf De Witte uit Staphorst een Tarkett pvc-vloer en marmoleum geïnstalleerd.

Colors @home Bisschop is al jaren dé speciaalzaak in tapijt, stofferingen, gordijnen, vloerbedekking, vloeren en harde vloeren. En wij zijn specialist in service. Wij helpen onze klanten van advies tot het leggen of bevestigen van onze producten. Dat doen we met een team van ervaren vakmensen. Zij werken vanuit ons bedrijf aan de Oude Rijksweg 157 A in Staphorst.

bestek was een WTW-installatie van Mitsubishi Electric opgenomen. Achteraf gezien niet de eenvoudigste keuze om deze in dit pand te realiseren. De installateurs kregen echter alle ruimte en tijd in het bouwproces. De Vries: ‘Dat zorgde ook voor een finesse in de afwerking en er hoefden weinig storingen opgelost te worden. Het hele systeem is op het kantoor van Bouma Technisch Installatiebedrijf op afstand te monitoren en te bedienen.’

Beleving

Bij het ontwerp is vooral uitgegaan van de patiëntenbeleving: harmonieus, balans, veiligheid en werkplezier waren de sleutelwoorden van het project. Dat zie je terug in kleine details, zoals het niet nummeren

van de deuren van de behandelkamers, de keuze voor warme kleuren en materialen en veel licht. Het groen van het Julianapark komt binnen terug.

Alle drie partijen hebben het bouwproces als zeer prettig ervaren. Er was ruimte voor elkaar op de bouwplaats en het bouwteam had een helder doel voor ogen: het gedroomde gezondheidscentrum zó te realiseren dat alles klopt. De opdrachtgevers zijn meer dan content. Dirkjan Bakker: ‘Ik heb groot respect voor onze opdrachtgevers: zij hadden een droom en daar hielden zij compromisloos hun focus op. Met als uitkomst: een toekomstbestendige praktijk die jarenlang werkplezier geeft.’

GEZONDHEIDSCENTRUM DE BRIGADE BOLSWARD

Opdrachtgever : Huisartsenpraktijk Dhr. R. Hogeveen en Mevr. H. Verburg

- Bernard de Vries

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Advance Projectadviseur

Adviseur : Advance Projectadviseur

Aannemer : Bouwbedrijf De Witte

Installateur : Bouma Technische installatiebedrijf

ONDERAANNEMERS & LEVERANCIERS

Tarkett pvc vloer en marmoleum geïnstalleerd

: Colors at Home Bisschop

Projectinrichting : Distinkt

‘Eenklimaatbestendig en energieneutraal systeem’

MAXIMAAL ENERGIEZUINIG DANKZIJ

HOUT, INSTALLATIES EN SENSOREN

DUURZAAMHEID

UITGANGSPUNT VOOR NIEUWE

AMBULANCEPOST ASSEN

Een gebouw geheel van hout met daarin de allernieuwste technieken op het gebied van energiezuinigheid. De nieuwe UMCG-ambulancepost aan de Lauwers in Assen is zowel van buiten als van binnen een bezienswaardigheid. Het duurzame concept is een blauwdruk voor volgende nieuwe ambulanceposten. De samenwerkende partijen laten elkaar dan ook nog niet los.

Harry Meijer, hoofd bedrijfsbureau bij UMCG Ambulancezorg: ‘Niet alleen de locatie was belangrijk, ook duurzaamheid was een absoluut speerpunt. In het gebouw moesten kantoren, lesruimtes, kleedruimtes, opslagruimtes, slaapkamers én negen garageboxen gerealiseerd worden. Onze bouwbegeleider heeft het proces begeleid. Er is een ontwerp voorgelegd aan aannemers en installateurs: hoe keken zij aan tegen zo’n vernieuwend pand?’ Henk Diphoorn, projectleider bij Bouwmij Hendriks: ‘Nadat wij de opdracht hadden verworven, hebben we samen met de opdrachtgever en de constructeur het ontwerp uitgewerkt tot een uitvoeringsplan.’ Edwin de Vries, projectleider bij Harwig Installatietechniek: ‘Wij hebben ook onze ideeën kunnen inbrengen. Met de meeste innovatieve technieken die toegepast zijn hadden we al ervaring. Het regenwatersysteem was nieuw voor ons: een mooie uitdaging.’

Nóg verder gaan

Meijer: ‘Als UMCG Ambulancezorg hebben we een duurzame focus. Als we nieuwbouw plegen proberen we nóg verder te gaan. Dat is hier goed gelukt.’ Diphoorn: ‘Vanaf de funderingsvloer is alles van duurzaam hout: de vloeren, wanden, kozijnen en de gevelbekleding. Zelfs de draagconstructie is van hout.’ De Vries vult aan: ‘De klimaatinstallatie met warmtepompen is bovendien volledig elektrisch. De luchtbehandeling werkt door middel van een warmtewiel. Het rendement daarvan is hoger dan dat van een warmtewisselaar. In de linkeren rechtervleugel van het gebouw bevinden zich de stallingsgarages voor de ambulances. Beide garages hebben een eigen ventilatie-unit met een warmte-terugwininstallatie. Op het dak hebben we 160 pv-panelen geplaatst. Voor de warmwaterdouches hebben we twee warmwaterboilers geïnstalleerd.’ Meijer: ‘We zijn bovendien voorbereid op de komst van een accu, waarmee we vanaf 2023 onze zelf opgewekte energie kunnen opslaan.’

Funderingsvloersysteem

De constructeur koos voor de funderingsvloer van Hectar Funderingstechniek. ‘De Hectar funderingsvloer is een uniek systeem’, vertelt accountmanager Stefano Laconi. ‘Het is een fundering en beganegrondvloer in één, die zich kenmerkt door een horizontale vorstrand. De gebruikelijke “tachtig centimeter de grond in” voor een vorstvrije aanleg van de fundering creëren wij door met onze bekisting een afstand van veertig centimeter verticaal en veertig centimeter horizontaal af te leggen tot aan het beton. Daarmee reduceren we de aanlegdiepte van de fundering met de helft.’ De funderingsvloer heeft geen kruipruimte: het systeem bestaat uit eenvoudig te installeren randkisten en EPS-vloerplaten met een hoge isolatiewaarde. Laconi: ‘Het is volledig koudebrugvrij doordat de vloer helemaal is ingepakt met EPS.’ Hij vervolgt: ‘Bij het constructief ontwerpen van de funderingsvloer is het uitgangspunt om zo min mogelijk materiaal te gebruiken en de hoeveelheid arbeid op de bouw te minimaliseren. Zo wordt gebruik gemaakt van hoogwaar-

- Henk Diphoorn

dige staalvezelbeton die traditionele wapening grotendeels vervangt, waardoor er geen vlechtwerk verricht hoeft te worden.’ Hectar neemt ook het constructieve teken- en rekenwerk op zich. Laconi: ‘We engineeren zelf de funderingsvloeren. Doordat we alles in eigen beheer doen, leveren we exact wat er nodig is.’ Het funderingsvloersysteem dat al bestaat sinds

‘De blauwdruk voor volgende nieuwbouwprojecten’

- Harry Meijer

‘Uitzonderlijk goed geïsoleerd en de nieuwste technieken toegepast’

‘Uniek aan dit project is het regenwatersysteem’

- Edwin de Vries

2015, is sinds vorig jaar eigendom van Kingspan Unidek. ‘Deze funderingsvloer kan overal worden toegepast. Wat we nodig hebben zijn aannemers en opdrachtgevers die met een innovatieve blik naar bouwen kijken. Zoals bij dit project.’

CLT-vloer

Vanaf de beganegrondvloer is het gebouw zoals gezegd volledig van hout. Er is bijvoorbeeld gekozen voor een verdiepingsvloer van CLT (Cross Laminated Timber). Meijer: ‘Op de verdiepingsvloer hebben we lang moeten wachten. De keuze voor CLT was bewust, we wilden hierin geen concessies doen.’ Diphoorn: ‘Deze houten vloer van wel 25 centimeter dik is opgebouwd uit kruislings gelaagd vurenhout. Dit geeft ook een constructief voordeel, want de vloer ondersteunt de uitkragingen door deze kruislingse opbouw in beide richtingen van het gebouw. De opdrachtgever vond de vloerconstructie bovendien zo mooi, dat we met doorzichtig plaatmateriaal een stuk zichtbaar hebben gelaten.’ Diphoorn: ‘De vertraagde levering van de houtconstructie en onderdelen die wij nodig hadden waren een uitdaging. Uiteindelijk zijn alle materialen binnengekomen en hebben we alles toch binnen een acceptabele bouwtijd kunnen realiseren.’

Opvang voor regenwater

De Vries: ‘Ook uniek aan dit project is het regenwatersysteem dat we hebben geïnstalleerd voor de spoeling van de toiletten en het wassen van de ambulances. Regenwater wordt buiten opgevangen in een betonnen voorraadvat en door een aantal filters naar binnen gepompt.’ Meijer: ‘We hebben een wadi (Water Afvoer Drainage en Infiltratie, red.) voor de opvang van overtollig water. We willen al het regenwater dat valt op ons eigen terrein tijdelijk opslaan: tot het gebruikt wordt of wegzakt. De kavel is hier groot genoeg voor. We kunnen wel 20.000 liter regenwater opvangen.’

‘De Hectar funderingsvloer kun je overal toepassen’

- Stefano Laconi

Sensortechnologie

Meijer: ‘Met de hoofdinstallateur en Comforest, de leverancier van de sensortechnologie, hebben we veel afstemmingsmomenten gehad. Het goed inpassen van nieuwe technieken en wat daarbij hoort vergt veel overleg. Er waren bijvoorbeeld extra ventilatiekanalen nodig en de aannemer heeft technisch wat aanpassingen moeten doen: het pand is iets verhoogd omdat er meer ruimte nodig was onder de plafonds.’ Diphoorn: ‘Er wordt energie bespaard doordat sensoren de verlichting, verwarming en ventilatie uitschakelen als er langere tijd geen mensen aanwezig zijn in een ruimte. Het gebouw heeft witte maar ook rode stopcontacten: de witte worden uitgeschakeld als er geen mensen zijn, zodat er niet onnodig stroom verbruikt wordt. De rode stopcontacten blijven altijd aan. Comforest is vrij laat in het ontwerpproces aangeschoven. Hun inbreng bracht veel wijzigingen teweeg, maar zorgde wel voor een uniek, energiezuinig eindresultaat.’

Assen als blauwdruk

Meijer: ‘Er is veel belangstelling voor ons nieuwe pand. Het gebouw is uitzonderlijk goed geïsoleerd en qua installaties zijn de allernieuwste technieken toegepast. Voor ons is “Assen” nu de blauwdruk voor volgende nieuwbouwprojecten.’ Diphoorn: ‘We zijn lang bezig geweest met de voorbereiding, dat kan bij een volgend project efficiënter. Met z’n allen hebben we een uniek concept neergezet, dat we goed kunnen toepassen bij toekomstige nieuwe ambulanceposten.’ De Vries onderschrijft dit: ‘Wij worden eveneens betrokken bij volgende nieuwbouwprojecten en kunnen de ervaring opgedaan bij dit project daarbij goed gebruiken. De ambitie was om een gasloos en energiezuinig gebouw te realiseren, daarin zijn we met z’n allen goed geslaagd. De hoeveelheid innovatieve toepassingen maakte het voor ons bijzonder.’

UMCG AMBULANCEPOST ASSEN

Opdrachtgever : UMCG Ambulancezorg

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Flim Bouwconsultancy

Constructeur : Goudstikker - de Vries

Aannemer : Bouwmij Hendriks

Installateur : Harwig Installatietechniek

ONDERAANNEMERS & LEVERANCIERS

Engineering en levering fundering/betonvloer : Hectar Funderingstechniek B.V.

Tine van Knijff-van Hijum

Fotografie: Henri Hendriks, Harwig

juni 2023

Laat een frisse wind waaien door uw netwerk

Koper- en zinkwerken Tubbergen www.bouwmetaal.nl

Daar staan we voor op!

MODERNE ZORGAPPARTEMENTEN MET EEN

NOSTALGISCH UITERLIJK

In het Drentse dorp Peize is zorgcentrum ‘De Hoprank’ een begrip. De bebouwing voldeed echter niet meer aan de eisen van deze tijd. Om de bewoners ook in de toekomst van de juiste zorg te kunnen voorzien, werd besloten tot duurzame nieuwbouw op dezelfde locatie.

TGH VAN

B.V. SCHAKELT SNELLER!

Grootste voorraad van Noord-Oost Nederland

•Elektrotechnische groothandel met meer dan 250.00 artikelen

•Vóór 23:59 besteld, lgende werkdag geleverd

•Ruime voorraad en logistiek in beheer

technische kennis

Vraag eenvoudig webshopgegevens aan via www.tghvantriest.nl

Maandag tot vrijdag: 06.00 - 18.00 uur Zaterdag: 08.00 tot 12.30 uur

‘Het gebouw was inmiddels veertig jaar oud en voldeed niet meer aan de eisen. En het sloot ook niet meer aan op de zorgvraag van ouderen’, vertelt Marcel Kemfers, manager huisvesting van Interzorg. Om zowel het gebouw als de zorg aan de eisen van de tijd te kunnen laten voldoen, moest het oude, beeldbepalende gedeelte worden vervangen door nieuwbouw. Omwonenden, zorgpersoneel en bewoners moesten in eerste instantie misschien even wennen aan het idee, maar ze hebben er een prachtig gebouw voor teruggekregen, dat heel goed past in de omgeving.

Veranderende zorgvraag

In de afgelopen jaren is de zorgvraag in het algemeen, en ook bij De Hoprank, behoorlijk veranderd. ‘Waar De Hoprank eerder nog de functie van verzorgingshuis had, is in de laatste jaren de zorgvraag verschoven naar een zwaardere categorie’, legt Kemfers uit. ‘Door-

dat mensen langer thuis blijven wonen, komen er meer ouderen met een zwaardere zorgvraag. Dat vraagt om een andere inrichting van een zorglocatie. En om die zorg te kunnen blijven bieden was nieuwbouw de volgende stap.’

‘Nieuwbouw nodig voor zwaardere zorgvraag’

- Marcel Kemfers

Wensen en ambities

Om deze stap te kunnen zetten, bundelden Interzorg en aannemer Roosdom Tijhuis hun krachten. Vanuit de gemeente en ook vanuit het dorp zelf werd de wens uitgesproken om het beeld van de boerderij te behouden. ‘Roosdom Tijhuis gaf gehoor aan die wens door een zorgcomplex met een nostalgische buitenkant te combineren met zeer goed gefaciliteerde appartementen met een gezamenlijke huiskamer’, vertelt Remco Mestebeld, projectleider bij Roosdom Tijhuis. De ambitie van Interzorg werd van tevoren goed in kaart gebracht: een restaurant om op terug te vallen als ontmoetingsplek, geclusterde appartementen met arbotechnische vooruitgang en daarbij gasloos en energieneutraal (EPC 0.0). Ook aan de wensen van het zorgpersoneel werd ook tegemoet gekomen, bijvoorbeeld door een compleet sleutelloos systeem te implementeren voor het gehele pand.

BIM

Roosdom Tijhuis is meer dan alleen aannemer. Het bouwteam kon dan ook gebruik maken van expertise in eigen huis op het gebied van ontwikkeling, ontwerp, realisatie en beheer. Mestebeld: ‘Het project is in BIM ontworpen om zowel bouwkunde, constructie en de installatietechniek samen te laten gaan in één ontwerp.’ BIM staat voor Building Information Modelling. Met BIM kun je driedimensionaal ontwerpen middels een digital model.

Corona

Een deel van de bewoners was verhuisd naar een andere locatie van Interzorg, om zo ruimte te scheppen voor een gefaseerde sloop. ‘En toen kwam er een hele andere uitdaging: corona’, aldus Kemfers. Ook aan die uitdaging werd het hoofd geboden. In samenspraak met het bouwteam van Roosdom Tijhuis werden op gezette tijden looproutes gerealiseerd om ervoor te zorgen dat bouwpersoneel aan de ene kant, en het zorgpersoneel en de bewoners aan de andere kant, niet met elkaar in contact kwamen. ‘Ook hierin verliep de samenwerking soepel en konden we met de gefaseerde sloop starten’, vertelt Mestebeld.

Loszagen

De nieuwbouw is in de eindsituatie los van het hoofdpand komen te staan. Het loszagen van beide panden inclusief de kelders was nog wel een punt van aandacht. Maar met de expertise van Arcadis en uitvoerder Gerrit-Jan Janssen van Roosdom Tijhuis is deze puzzel ook opgelost. Want voorafgaand aan de start van de nieuwbouw was dit door het bouwteam al van begin tot het einde uitgedacht en gepland. De ruwbouw van het pand is opgetrokken uit prefab betonelementen, gevelsluitende HSB en kapelementen. ‘Dit systeem hebben we al vaker gebruikt in voorgaande projecten en bevalt ons zeer goed’, aldus Mestebeld. Een aantal gevelelementen, de entreepartij en de raamkaders zijn in prePATINA zink bekleed door Bouwmetaal. In een latere fase heeft Bouwmetaal ook de kleine en grote raamkaders inclusief het gootwerk uitgevoerd. De gebruikte materialen zijn zink en PREFA aluminium.

Woon- en werkplezier

De nieuwbouw is voorzien van houten gevelbekleding en een rieten dak. Zo gaat de zorglocatie op zijn prominente plek in hartje Peize weer net als vroeger op in de omgeving van het esdorp. En niet onbelangrijk, zegt Kemfers: ‘We hebben nu in Peize een schitterende zorglocatie waarmee Interzorg mensen kan ondersteunen hun eigen leven zo veel mogelijk voort te zetten. Het biedt mensen veel woonplezier en zorgprofessionals werkplezier!’ Het gehele proces is van begin tot eind in goede verstandhouding en op gelijkwaardige wijze volbracht. ‘De gelijkwaardigheid gaf echt het gevoel dat we samen aan het bouwen waren’, vindt Mestebeld. ‘Het is een project waar Interzorg, samen met het zorgpersoneel en de bewoners, trots op kan zijn’, sluit Kemfers af.

64 ZORGAPPARTEMENTEN PEIZE

Opdrachtgever : Stichting Interzorg

Noord Nederland

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Roosdom Tijhuis

Constructeur : Bouwhuis Bouwtechniek

Aannemer : Roosdom Tijhuis

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Zinkwerk : Bouwmetaal BV

Montage 71 zorgplus schuifdeursystemen, 300 digimatedeuren incl. hang en sluitwerk en automatiek

: BPZ

‘De samenwerking verliep soepel’

- Remco Mestebeld

Superhub Meerstad Groningen

DUURZAAM GEBOUWDE LANDMARK

VOOR GROENE WIJK

‘Een spectaculaire supermarkt die je tijdens het winkelen zicht biedt op de omliggende natuur’. Zo omschrijft architectenbureau De Zwarte Hond de Superhub in het Groninger stadsdeel Meerstad. Het alzijdige houten gebouw is echter niet alleen een winkel, maar ook een landmark, een trefpunt en een voorbeeld van duurzaam bouwen én gebruiken. Vijf betrokkenen vertellen over hun bijdrage.

‘Eenkathedraalachtig gebouw’

- Emil Meems

Emil Meems, hoofd realisatie bij vastgoedontwikkelaar MWPO

‘Meerstad krijgt uiteindelijk vijfduizend woningen. Bij zo’n grote wijk hoort een sociaal hart waar je de dagelijkse boodschappen kunt doen en elkaar kunt ontmoeten. In 2019 zijn we in gesprek geraakt met Bureau Meerstad over de realisatie van een supermarkt met een unieke uitstraling, echt een landmark. Uit dat idee is in samenwerking met De Zwarte Hond de Superhub voortgekomen: een kathedraalachtig gebouw, alzijdig, prominent aanwezig en een voorbeeld van duurzaamheid, zowel als gebouw als qua exploitatie. Dat is uitstekend gelukt, hiervoor is het hele bouwteam verantwoordelijk. Door samen enórm scherp te zijn bij elk onderdeel van de bouw is het gelukt écht te maken wat we hadden bedoeld. Dat betekent niet alleen heel netjes werken, maar ook steeds opnieuw materialen bemonsteren, proefstukjes maken en beoordelen en ook durven in te grijpen. Een voorbeeld: de dakrand zou een vlakke ligger worden, maar gaandeweg stelden we vast dat dan de uitstraling niet klopte. Er moest diepte in, dus nu bestaat hij uit drie iets verspringende facetten.

Door de recente prijsstijgingen van hout, staal en glas zou een gebouw van deze kwaliteit inmiddels niet meer kunnen worden gerealiseerd. De Jumbo-supermarkt is op 2 november geopend en de reacties zijn enorm positief. Wij zijn blij en trots op de mooiste supermarkt van Nederland.’

Jean Frantzen, adviseur namens DGMR

‘Wij hebben geadviseerd op gebied van bouwfysica, brandveiligheid en duurzaamheid. Bij een gebouw als dit kijk je dan naar zaken als het gebruikscomfort: is de zoninstraling goed, zijn er geen koudevallen, hoe is de akoestiek? Het is best een grote hal, je wilt niet hebben dat bezoekers meteen wegrennen omdat ze gek worden van winkelkarretjesgeratel. We wilden op alle vijf thema’s van de certificeringsmethode GPR – energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde – naar een 8,5. Dat is superhoog, je kunt nergens iets laten liggen. Qua materiaalgebruik is hout natuurlijk een goede keuze: de productie kost minder energie dan die van beton en staal en het slaat CO2 op. Een ander sterk punt is dat het gebouw gedemonteerd kan worden en

elders opnieuw opgebouwd. Helaas moet er dan wel een nieuwe vloer komen, want voor de samenhang van het geheel was een stortvloer noodzakelijk. Zoiets wil ik voor een volgend project graag voorkomen, maar over het geheel genomen ben ik heel tevreden. Het gebouw levert zijn eigen energie op voor verwarmen, ventileren et cetera en ook een groot deel van het energiegebruik van de supermarkt. Daarnaast zijn er ecologische maatregelen getroffen die de biodiversiteit in de omgeving ten goede

komen. De Superhub is dus op alle terreinen van toegevoegde waarde. En gebouwd in eendrachtige samenwerking en goede harmonie. Dat is óók heel veel waard.’

Edwin Nijeboer van NijeboerHage Technisch Adviseurs

‘Wij noemen onszelf “het technisch geweten van de investeerder”: in het bouwteam waren wij degene die in nauwe samenspraak met architect, constructeur en aannemer de instal-

latie-architectuur voor onze rekening namen. Uitgangspunt was een geïntegreerd ontwerp voor gebouw- en de gebruikgebonden installaties. Dat is in supermarktland nog niet gebruikelijk, terwijl je bijvoorbeeld de warmte die al die koelkasten en vriezers genereren, uitstekend kunt gebruiken om de winkel te verwarmen. Ons systeem gaat uit van het vereffenen van warmte- en koudestromen, met als langetermijnbasis de bodem: in de zomer gaat overtollige warmte de grond in, zodat die in de winter gebruikt kan worden. Een uitdaging was dat het aanzien van het gebouw niet geschaad mocht worden door installaties in het zicht. Bovendien moesten ook onze materialen zo duurzaam mogelijk zijn: geen halogeen en dergelijke, maar bijvoorbeeld ook zo min mogelijk pvc-buizen. Gelukkig is er al heel veel circulair materiaal beschikbaar, maar je moet er nog wel extra naar zoeken. Het is ook nog duurder, dus je moet wel een opdrachtgever én een gebruiker hebben die erin willen investeren. Dat was hier zeer zeker het geval.’

Richard Menzen, projectleider van aannemer Brands Bouw

showcase voor ons bedrijf’

- Richard Menzen

- Jean Frantzen

‘Dit zijn van die projecten, daar kijk je nog

Award voor Superhub

jarenlang op terug. Het was een prachtige klus met een heel bijzonder resultaat. Wel arbeidsintensief, trouwens. Het complex bestaat voornamelijk uit gelamineerde houten elementen. Die werden kant en klaar aangeleverd door onze onderaannemer Heko Spanten uit Ede, maar ze moesten allemaal gekoppeld worden met onzichtbare bevestigingen. Ik schat dat er wel 30.000 metalen stiften handmatig ingeslagen zijn. En dan was er ook nog heel veel timmerwerk. Prachtig voor onze mannen, die konden weer even echt ambachtelijk bezig zijn.

Architectenbureau De Zwarte Hond heeft met SuperHub Meerstad een internationale prijs in de wacht gesleept. Het bureau won de THE PLAN Award 2022 voor het beste gebouw in de categorie ‘Mixed Use’.

THE PLAN Award, een initiatief van het architectuurtijdschrift The Plan, is een jaarlijkse internationale prijs voor uitmuntendheid in architectuur, interieurontwerp en stedenbouw. THE PLAN Award heeft twintig verschillende categorieën en meer dan duizend inzendingen per jaar. Meer lezen? Kijk dan op de website van THE PLAN (https://www.theplan.it/eng) en zoek op ‘superhub’.

‘Kan gedemonteerd worden en elders opnieuw opgebouwd’

‘Vereffenen van warmteen koudestromen’

- Edwin Nijeboer

www.nijeboer-hage.nl

Voor ons zat de grootste uitdaging in de voorbereiding: alles in 3D uitwerken, de materialen bestellen en de logistiek inrichten. Belangrijk uitgangspunt was dat alle elementen met normale vrachtwagens aangeleverd moesten kunnen worden en niet met exceptioneel transport: er is dus geen enkel onderdeel langer dan vijftien meter. Gelukkig speelde dit project nog net voor de crisis in beschikbaarheid van hout en andere materialen. We hebben de oplevering netjes gehaald, mede dankzij de prima samenwerking met alle partijen. Dit is wel even een showcase voor ons bedrijf.’

Stan Janssen, constructeur bij Pieters Bouwtechniek

‘Het mooie van dit project was dat de constructie richtinggevend mocht zijn voor het ontwerp. Een helder, logisch constructief systeem levert vanzelf een mooi gebouw op, was het idee. En dat is ook gebleken. Het is een échte houtconstructie, dus zonder als hout vermomde stalen balken. Alleen de verbindingsmiddelen zijn van staal, maar die zijn onzichtbaar in de staanders en liggers weggewerkt.

Al die elementen hebben dezelfde breedte en diepte: 200 x 600 mm. De lengte is verschillend, maar nooit langer dan vijftien meter omdat ze eenvoudig getransporteerd en gemonteerd moesten kunnen worden.

Al met al is de geometrie zo logisch, dat het gebouw stabiel is zonder dat aanvullende diagonalen of schoren nodig zijn. Dat is belangrijk voor het multifunctioneel en dus duurzaam gebruik van het gebouw: nu zit er een supermarkt in, maar je kunt zonder gevaar alles eruit halen en er bijvoorbeeld een school of zelfs woningen in maken. De begane grondvloer is daarop voorbereid, die kan hoge belastingen aan. Voor een constructeur is dit geweldig werken: van basisontwerp tot de kleinste details samen optrekken met de architect, maar ook met de aannemer en diens onderaannemers en leveranciers, elkaar op ideeën brengen om het nóg een stukje duurzamer of flexibeler bruikbaar te maken. Alle partijen motiveerden elkaar en dat zie je terug in het resultaat.’

SUPERHUB MEERSTAD GRONINGEN

Opdrachtgever : MWPO

BOUWTEAMLEDEN

Architect : De Zwarte Hond Architecten

Adviseur bouwfysica : DGMR

Adviseur installaties : Nijeboer-Hage Technisch adviseurs

Nijeboer-Hage Technisch adviseurs is een onafhankelijk adviesbureau voor installatietechniek in de utiliteitsbouw.

Onze aanpak, ondersteund door gedegen technische kennis, kenmerkt zich door betrokkenheid gedurende het bouwproces vanaf initiatief tot en met nazorg.

Constructeur : Pieters Bouwtechniek

UPD sprinklerinstallatie : Munnik Brandadvies

Hoofdaannemer : Brands Bouwgroep

Aannemer E- en Brandmelden ontruimingsinstallatie : Harwig Installatietechniek

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Montage 23 digimate deuren incl. hang en sluitwerk : BPZ

Afvalverwerking, transport en recycling : NNRD

Tekst: Arjen Bakker

Fotografie: Ronald Zijlstra, Jacco van der Zwan

‘Helder, logisch constructief systeem’

- Stan Janssen

NIEUWBOUW DER KREIS, HATTEMERBROEK

KANTOREN EN SHOWROOM

MET ENERGIEVRAAG 0

Der Kreis is een inkoopplatform voor keukencentra en sanitairspecialisten. De organisatie komt oorspronkelijk uit Duitsland. Om de Nederlandse partijen nog beter van dienst te kunnen zijn, werd besloten tot nieuwbouw in Hattemerbroek. We spreken met Jacob Kolk, algemeen directeur van Nieuwenhuis Bouw, Harm-Jan Haasjes en Harry Bisschop van R&S Groep en André Sok van Heluto over het project. Drie bedrijven die vaker samenwerken, en dat bleek bij Der Kreis ook weer een gouden greep.

‘Der Kreis is op dit moment gevestigd in Hasselt. Daar hebben ze geen showroom, maar ze willen voor alle partijen waar ze voor werken de gelegenheid bieden om hun klanten keukens te laten zien. Bovendien komen er meer kantoren bij in het nieuwe gebouw’, vertelt Jacob Kolk van Nieuwenhuis Bouw. Zijn bedrijf heeft deze opdracht verkregen op de voor hen traditionele wijze. ‘Wij doen zo weinig als

mogelijk mee aan openbare aanbestedingen of daaraan voorafgaande voorselecties.

Onderscheiden aanpak

Door op deze manier de projecten zelf te selecteren, onderscheidt Nieuwenhuis Bouw zich. Of, zoals Kolk het formuleert: ‘Zo proberen we de projecten zo goed mogelijk in beeld te krijgen, zodat klantcontacten vanaf

het begin prettig zijn. De klant weet dat ze met de juiste aannemer aan tafel zitten. We bouwen daarbij regionaal of breed landelijk, omdat we de kwaliteit van het project belangrijker vinden dan de locatie waar we het moeten realiseren. Onze manier van denken en aanpakken wordt onder onze opdrachtgevers erg gewaardeerd.’

Van grof naar fijn

Voordat de schop in de grond gaat, voert de ontwikkelende aannemer verschillende gesprekken met de klant. Kolk: ‘Belangrijk hierin was Bart Opentij, de algemeen directeur van Der Kreis Nederland. Wij hebben een eigen ontwerp- en tekenafdeling, zodat we na de nodige adviesgesprekken een eigen ontwerp kunnen maken. In het geval van Der Kreis werkten wij van grof naar fijn. Zo zijn er verschillende varianten getekend richting het definitieve ontwerp. Onze kostenramingen baseren we op daadwerkelijke kosten, zo maken we het project heel inzichtelijk. Aldus

samen ontwerpend en calculerend werkend, bleek gaande het traject dat financiële keuzes aan het begin ruimte gaven om aanpassingen door te voeren. Wij hebben hierdoor grote aanpassingen aan het plan gedaan, denk hierbij aan verduurzamen en vergroten van het plan. Voordat een vergunning of het definitieve ontwerp klaar is, heeft de opdrachtgever al een definitieve aanneemsom. Het hele platje zit in onze aanneemsom, inclusief bijvoorbeeld de balie, vloerbedekking, plafonds, buitenterreinen en oplaadpalen.’

Vaart maken

Deze werkwijze zorgt voor goede voortgang. Kolk: ‘We kunnen, zodra de vergunning er is, zo snel mogelijk starten. Dat proces maken we vanaf dag één onderdeel van onze totale bouwplanning. Wij leveren de tekeningen aan en alle partijen kunnen dit verwerken in hun eigen engineering. Dat bevordert de snelheid.’

In december kreeg Nieuwenhuis Bouw de opdracht, in februari werd begonnen met de bouw, die eind 2022 klaar moet zijn. ‘De opdrachtgever wilde een duurzaam en energieneutraal gebouw. Dat was voor dit project een uitdaging, omdat in de showroom natuurlijk keukens staan opgesteld. Die moeten wel kunnen draaien op demonstratiedagen. Met zon-

nepanelen in combinatie met duurzame verwarmings- en verlichtingsinstallaties hebben we het saldo van het energiegebruik naar nul gebracht.

Advies, Ontwerp, Realisatie

‘We kijken heel praktisch naar de aard en het gebruik van het gebouw’, vertelt Kolk. ‘Hoe vaak en hoe lang worden ruimtes gebruikt? In dit gebouw zitten veel ruimtes die drie dagen in de week leeg staan, maar in het weekend intensief gebruikt worden. Door met een flexibele installatie met slimme detectie en een geavanceerd gebouwbeheersysteem te werken,

‘Alles waar wij sterk in zijn, komt in dit project terug’

- Harm-Jan Haasjes

‘Onze aanpak is erg gewaardeerd in Nederland’

- Jacob Kolk

Wij zijn de spécialist voor een fris en een gezond binnenklimaat. Ook voor service en onderhoud voor bedrijven en particulieren.

Naast onze werkzaamheden kunt u bij de VDK Groep terecht voor al uw energievraagstukken, installatiewerkzaamheden, elektrawerkzaamheden, beveiligingstechniek, schilderwerk en projectinrichting.

Welke betonnen verdiepingsvloer kiest u?

De breedplaatvloer is een vloer die veel toegepast wordt voor woningen en appartementen. Vaak gekozen vanwege zijn flexibiliteit, leidingwerk en geluidsisolatie.

70 appartementen Nijlândsdyk Leeuwarden

Kanaalplaatvloeren van Olbercon

De kanaalplaat is al decennialang de meest efficiënte systeemvloer voor woning- en utiliteitsbouw. Door de kanalen wordt een materiaalbesparing gerealiseerd van 40-50% in gewicht. Door de voorspanning wordt efficiënt gebruik gemaakt van de hoge druksterkte van beton, een kwaliteit die enkel in een betonfabriek gemaakt kan worden, in combinatie met een zeer hoge kwaliteit voorspan-wapeningsstaal. Voor het bedrijfspand van Der Kreis is door Olbercon via bouwbedrijf Nieuwenhuis ca. 1.200 m2 van deze efficiënte vloerelementen in de dikte van 320 en 400 mm geleverd met een plaatlengte van meer dan 14,00 m.

vangen we dit op. En voor de lange termijn is energieopslag zeker mogelijk, dat zal een financiële keuze worden. Advies, Ontwerp, Realisatie zijn de drie thema’s die bij al onze projecten samenkomen. Adviseren is daarbij vrijblijvend, waarbij we in bouwteamconstructie met elkaar samenwerken tot een geslaagd project. We besteden heel veel tijd in het eerste klantencontact, het adviestraject en uiteraard het navolgende traject tot en met de oplevering. Voor ons is het belangrijk dat het voor alle partijen een leuk traject en project wordt, waarbij we elkaar graag zien tijdens bouwvergaderingen. Daarbij maken we optimaal gebruik van de kennis van onze vaste leveranciers en partners.’

Meedenken in vroeg stadium

R&S Groep uit Genemuiden is onderverdeeld in R&S Techniek en R&S Beveiliging en Telecom. Beide waren betrokken bij de nieuwbouw van Der Kreis. Harry Bisschop (beveiliging en telecom) en Harm-Jan Haasjes

(elektro) vormen het directieteam. Laatstgenoemde: ‘Bij Der Kreis hebben we de elektrotechniek, de inbraakbeveiliging en brandbeveiliging gedaan, alle onderdelen waar wij sterk in zijn.’ Bisschop: ‘Er is een goede klik, ook omdat we al in een vroeg stadium mogen meedenken. Der Kreis was al een klant van ons, ook in het bestaande pand in Hasselt hebben we de beveiliging gedaan.’ Haasjes: ‘In de showroom hebben we een Casambi-lichtregeling geïnstalleerd. De inbraakinstallatie met geïntegreerd hybride toegangscontrolesysteem en Mifare desfire EV2-leestechniek is het beste wat er op dit moment beschikbaar is. Het intercomsysteem op IP-basis en een camerasysteem met uitlezing via een app en online maakt het samen met het intelligente digitale brandmeldsysteem helemaal af. Door toepassing van CAT6A-bekabeling hebben we een toekomstbestendig datanetwerk opgeleverd. Mooi dat we deze nieuwe technieken hier allemaal konden toepassen.’

‘Er is een goede klik met Nieuwenhuis Bouw’

- Harry Bisschop

‘Koelen en verwarmen met gezond binnenklimaat

- André Sok

HELUTO.NL

Alle ruimtes klimatiseren

Vanaf de jaren ’80 is Heluto Installatietechniek al bezig met warmtepomptechniek. André Sok, bedrijfsleider: ‘Wij kunnen alles klimatiseren - van ontvochtigen tot bevochtigen, koelen, warmen en ventileren -, van kantoorpanden zoals Der Kreis tot de voedingsindustrie en de gezondheidszorg. We vragen bij de opdrachtgever altijd goed door naar het gebruik van de ruimtes. En daar spelen we op in met onze systemen.’ In Hattemerbroek is een VRF-systeem met kanaalunits en ventilatie geïnstalleerd. De medewerkers kunnen op alle kantoren koelen én verwarmen met een gezond binnenklimaat met een warmteterugwinsysteem. Dat kan dus per ruimte geregeld worden en in feite zorgen we zo voor gratis energie.’ Met de systemen zoals bij Der Kreis kan er nu in alle seizoenen perfect gewerkt worden.

KANTOOR EN MAGAZIJN DER KREIS HATTEMERBROEK

Opdrachtgever : Der Kreis Nederland

BOUWTEAMLEDEN

Aannemer : Nieuwenhuis Bouw

Constructeur : W2N Engineers

W-installatie : Heluto

E-installatie : R&S Techniek

Beveiligingsinstallatie : R&S Beveiliging en Telecom

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Dakbedekking : Dakdekkersbedrijf Jalving

Hekwerken en poorten : HB Hekwerk- & Montagebedrijf

Breedplaatvloeren verdieping : Olbecon Betonconstructies

Specialist in platte en licht hellende daken

Vernieuwende en complexe projecten

Ervaring met het werken in bouwteams

Nieuwbouw- en renovatieprojecten

Betrouwbare bouwpartner

HEIJMANS EN GEMEENTE NOORDENVELD DOEN PROEFPROJECT WET KWALITEITSBORGING

Aan de rand van Norg, in de Drentse natuur, wordt in de wijk Oosterveld het project Eschlanen II gerealiseerd. Het gaat om de bouw van 22 duurzame houtskeletbouw woningen, waarbij de nieuwe Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) een belangrijke rol speelt. Eschlanen II bestaat uit zestien gezinswoningen, verdeeld over vier rijen. Daarnaast zijn er zes twee-onder-een-kapwoningen met slaap- en badkamer op de begane grond.

Ontwikkelaar en bouwbedrijf van het project Eschlanen is Heijmans. Het bedrijf heeft een jarenlange samenwerking met de gemeente omtrent dit project. Heijmans en de gemeente Noordenveld hebben onder andere gezamenlijk de stedenbouwkundige opzet uitgewerkt. Het totale project Eschlanen bestaat uit 70 woningen en wordt in drie fases uitgevoerd. Fase 1 is in 2021 opgeleverd. Fase 2 is volop in aanbouw en is deels opgeleverd aan de kopers. De locatie van fase 3 is bouwrijp.

‘Het wordt een prachtig bloemrijke wijk’

- Siebrand Dijkema

De bouw van deze fase wordt door Heijmans in het eerste kwartaal van 2023 opgestart. Er zijn nog enkele woningen te koop. Naast de woningen van Heijmans wordt er ook door andere ontwikkelaars gebouwd. Verder komen er in totaal 32 sociale huurwoningen en is er ruimte voor veel vrijstaande kavels.

Toevoeging voor Norg

‘Het nieuwbouwproject is een behoorlijke toevoeging voor een dorp als Norg’, zegt Siebrand Dijkema. Hij is projectleider gebiedsontwikkeling van de gemeente Noordenveld.

‘Naast de woningen komt er veel groen in het plan door het aanleggen van drie brinkjes, wadi’s en bomen in de bermen door de gehele wijk. De bermen gaan we uiteindelijk inzaaien met bloemenmengsels. Zo wordt het een prachtig bloemrijke wijk. Hiermee stimuleren we de biodiversiteit en creëren we een aangename leefomgeving voor de bewoners van de wijk Oosterveld. In de wijk zijn verder de oude zandpaden vanuit het dorp richting de bossen behouden. Vanuit de nieuwbouwwijk zit je gelijk via een zandpad in het bos en de prachtige omgeving die Norg biedt.’

Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen

De realisatie van fase 2 is als proefproject onder de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) uitgevoerd. Deze wet zorgt voor meer toezicht en controle op de bouw. Dit moet erin resulteren dat het aantal gebreken tijdens de bouw vermindert. Hierbij valt te denken aan constructiefouten, onvoldoende isolatie en brandonveilige situaties. De Wkb gaat waarschijnlijk stapsgewijs in vanaf 2023. De veranderingen in de wet gelden waarschijnlijk tot en met 2025 alleen voor eenvoudige bouwwerken. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden.

Intensiever proces

Bij Eschlanden II is als proef de Wkb toegepast. ‘Dit zorgde voor een intensiever proces dan normaal, zegt Dienke Slatman, senior ontwikkelaar bij Heijmans. ‘Er is een aantal zaken dat anders loopt. Normaal gesproken wordt een bouwplan voor start bouw volledig getoetst en vastgesteld. Nu werd het bouwplan vooraf alleen getoetst aan het bestemmingsplan en redelijke eisen van welstand op basis van

Probeer SmartGuard bouwbeveiliging van Alarmrent Nu 4 weken gratis!

Ontdek net als meer dan 200 andere bouwondernemers de voordelen van dit slimme en voordelige alarmsysteem. Vraag de gratis proefplaatsing aan, ongeacht de omvang van het project. No cure no pay alarmopvolging

een planactiviteit. Voor de technische toets is een borgingsplan opgesteld. Deze kwaliteitseisen moeten door de uitvoerder tijdens de bouw vastgelegd worden en getoetst door een externe borger. Voor iedereen is dit een leertraject en vraagt dit extra inspanningen.’

Consumentendossier

Nog een verandering is dat pas wanneer de laatste steen is gelegd, het opgestelde consumentendossier (bewijslast dat alle keuringen zijn uitgevoerd) voorgelegd wordt aan de gemeente. De gemeente geeft vervolgens een verklaring af. Er wordt dan officieel vastgesteld dat de woning bewoond mag worden. ‘Dat kan voor een nog onbekende situatie zorgen. Bijvoorbeeld als blijkt dat de certificering van een onderaannemer niet in orde is. In theorie kan de gemeente dan zeggen dat de woning niet bewoond mag worden’, legt Slatman uit.

Kwaliteitsborger

Om dit te voorkomen, wil de gemeente de situatie nabootsen die per 1 juli 2023 zal gaan gelden. ‘We hebben dus onze eerste Omgevingsplanactiviteit verleend, waarbij wij vooraf niet inhoudelijk hebben getoetst aan het Bouwbesluit 2012’, zegt Rik Koster, adviseur vergunningen, toezicht en handhaving (VTH). Deze technische toets is uitgevoerd door de Kwaliteitsborger en is als melding ingediend door hem. ‘In het kader van het proefproject heeft de Kwaliteitsborger een presentatie gegeven aan de vergunningverleners. Zo kunnen wij goed begrijpen op welke wijze de Kwaliteitsborger te werk gaat.’ Verder vertelt Koster dat doordat de technische toets verplaatst is van gemeente naar Kwaliteitsborger, de gemeente geen inhoudelijke tekeningen en berekeningen heeft ontvangen. ‘De Kwaliteitsborger geeft aan dat hij een toets heeft uitgevoerd en welke risico’s hij tijdens het bouwproject ziet vanuit technisch oogpunt. De Kwaliteitsborger moet vervolgens aangeven welke maatregelen hij gaat nemen om te zorgen dat hij deze risico’s beheerst.’

Aan dit laatste punt toetst de gemeente of de Kwaliteitsborger geen onderdelen over het hoofd zag, of dat er misschien lokale aandachtspunten zijn. Voor de bewoners verandert er inhoudelijk niets. Wel zijn er aanwijzingen dat sommige projecten duurder worden door het inschakelen van een commerciële partij voor het technisch toetsen en het technisch toezicht van een bouwproject.

Personeel en bouwmateriaal

De bouw van de woningen liep enige vertraging op. ‘Dat heeft alles te maken met de leveringsproblemen van bepaalde materialen en grondstoffen’, vertelt Dienke Slatman. ‘En als de materialen er wel waren, dan had je soms geen mensen om de werkzaamheden uit te voeren. De eerste veertien woningen zijn vanaf begin november opgeleverd, de laatste twee blokjes met vier rijwoningen begin volgend jaar.

22 WONINGEN ESCHLANEN II OOSTERVELD NORG

Opdrachtgever : Gemeente Noordenveld

BOUWTEAMLEDEN

Architect : EVE Architecten

Constructeur : W2N Engineers

Aannemer : Heijmans Woningbouw BV Noord

‘Vooraf niet inhoudelijk getoetst aan Bouwbesluit 2012’

- Rik Koster

‘Wet kwaliteitsborging is voor iedereen een leertraject’

- Dienke Slatman

WAARDE CREËREN DOOR

MIDDEL VAN BRONSCHEIDING

Hoe schoner de afvalstromen zijn die binnenkomen bij de Noord-Nederlandse

Reinigingsdienst (NNRD) in Groningen en Drachten, hoe meer nieuwe grondstoffen de NNRD ervan kan maken. ‘Met scheiden aan de bron kun je meer waarde creëren dan wanneer alles in één container is gegooid’, zegt key accountmanager Janneke van Veen. Het motto “Samen meer waarde creëren” doet dus ook een beroep op de klanten. ‘We zijn afhankelijk van de medewerkers op de bouw, maar we doen alles om hen enthousiast te krijgen.’

Afval is pas afval als je er écht niets meer mee kunt. ‘Momenteel gaat dat helaas nog op voor een groot percentage van wat er van de bouwplaats komt’, zegt Janneke van Veen. Het gaat vaak om materialen die wél hergebruikt of gerecycled hadden kunnen worden als ze niet vermengd waren geraakt met andere soorten afval. ‘Gips en glas zijn bijvoorbeeld een slechte combinatie. En met papier, karton en folies die nat en vies zijn geworden kun je ook weinig terwijl ze in schone staat prima een nieuw leven kunnen krijgen.’

Afvalwijzer

‘Hoe schoner de stromen zijn, hoe meer je ermee kunt’, vat Van Veen het samen. Logisch dus dat de NNRD inzet op gescheiden inzameling op de bouwplaats. Als het even kan richt het bedrijf een volledige milieustraat in: bij een groot project met grote containers, op een kleine locatie desnoods met rolcontainers zoals mensen die ook thuis hebben. ‘Die worden dan wekelijks geleegd.’ Van Veen en haar collega’s komen desgewenst langs op een startwerkbijeenkomst om uitleg te geven. Ze laten afvalwijzers achter, borden voor bij de containers en communicatiemiddelen voor in de keet. Ook de chauffeurs – ‘mede ambassadeurs van het bedrijf’ – houden een oogje in het zeil. Maar of afval ook écht in de juiste container verdwijnt, heeft NNRD niet in de hand.

Bevlogen uitvoerders

‘We zijn afhankelijk van de medewerkers op de bouw, in de eerste plaats de uitvoerders. Sommigen zijn heel bevlogen en zijn er altijd mee bezig. Voor anderen staat het wat lager op de prioriteitenlijst. Het is ook een hele kunst om iedereen die op zo’n bouwplaats aanwezig is, constant duidelijk te maken dat het waarde heeft om afvalstromen te scheiden. Je hebt met je eigen medewerkers te maken, maar ook met onderaannemer en vaak met meerdere nationaliteiten.’

Het werkt motiverend als uitvoerders en anderen op de bouwplaats horen wat hun inspanning om afval te scheiden heeft opgeleverd. ‘Per afvalstroom rapporteren we maandelijks. We geven onze klanten inzicht over onder andere de hoeveelheid afgevoerde kilo(tonnen) en percentages hergebruik en recycling. Concrete voorbeelden spreken daarbij

aan, zoals het hergebruik van betonpuin, kalkzandsteen of kozijnen. We zetten deze om in een stoeptegel, kalkzandsteen of nieuwe kozijnen. Daar worden wij enthousiast van. Bovendien is “niets doen” geen optie meer. Gelukkig vinden we in veel bedrijven partners in verduurzaming. “Samen” is bij ons een kernbegrip.’

Rondleiding

Verantwoord afvalmanagement

hand daarvan beoordelen waarom het op de ene bouwplaats wel lukt en op de andere niet.’

Begin klein met afvalpreventie

‘Laten we beginnen met preventie. Wat geen afval wordt, hoeft niet gerecycled te worden.

Een voor de hand liggend voorbeeld is de hoeveelheid aan verpakkingsmaterialen die gebruikt worden.’ NNRD voert regelmatig een afvalscan uit bij bedrijven. ‘Hoe levert je leverancier aan? Wat gebeurt er met het verpakkingsmateriaal?

‘Als ze zien wat we ermee doen, dan gaat het leven’

Ook een rondleiding op een van de locaties in Groningen, Drachten of Harlingen wakkert de bewustwording en daardoor de noodzaak wel aan. ‘Als ze zien wat hier allemaal binnenkomt en wat we ermee doen, dan gaat het leven. Puin wordt vermalen tot ondergrond voor de wegenbouw. Van folies kunnen nieuwe folies worden gemaakt. Hout wordt of direct hergebruikt of geshredderd voor spaanplaat. Harde kunststoffen granuleren we in onze eigen kunststof-granuleerinstallatie in Harlingen. Dit granulaat is de grondstof voor nieuwe producten.’

‘NNRD gaat niet betuttelen’, benadrukt Van Veen. ‘Bouwbedrijven weten zelf ook wel dat grondstoffen niet oneindig beschikbaar zijn en dat het dus doodzonde is om goede materialen niet opnieuw te gebruiken. Bovendien is verantwoord afvalmanagement steeds vaker een eis bij aanbestedingen. Grote bouwbedrijven zitten al langer op het goede spoor, bij kleine staat dit thema soms nog op een lager pitje. Maar zij zullen er uiteindelijk wel in mee moeten.’ In het Klimaatakkoord van Parijs is namelijk afgesproken dat er in 2030 50 procent minder restafval moet zijn. ‘En in 2050 moet álle afval als grondstof hergebruikt worden.

‘Gewoon met Romke, Olga of Gerard bellen’

Dan moeten we dus een circulaire samenleving zijn. Wij zien het als onze taak om de klanten die bewustwording mee te geven. En daarbij helpt die rapportage. De directie van een bouwproject kan aan de

Waar gaat het restmateriaal heen? We scannen het hele proces.’ Van Veen geeft als tip om met een recyclingproject te beginnen dat je eenvoudig kunt realiseren. ‘Breid het daarna stapsgewijs uit. Te veel en te groot willen, kan leiden tot passiviteit. Dat moet je voorkomen.’ Ook bij grote bedrijven doet NNRD “nulmetingen”. ‘Dan zien we meer een accent op gedragsverandering, anders kijken naar afval. Deuren die hergebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld, of kozijnen die verzaagd en verlijmd kunnen worden tot nieuwe kozijnen.’

Vaste klanten

NNRD heeft veel vaste klanten en is trots op het geringe verloop. ‘Dat heeft te maken met de eerder genoemde advisering en rapportage, kennis van wet- en regelgeving, een ruime keuze in soorten containers en ledigingsfrequentie en de NEN-ISO 14001 en ISO 9001-certificering’, weet Van Veen. Het bedrijf bedient naast de bouw ook tal van andere sectoren waaronder zorg- en onderwijsinstellingen. ‘Wij werken regionaal en zijn ook regionaal betrokken. Bij ons bel je voor vragen met Olga, Gerard of René. Desgewenst in het Fries of het Gronings.’

Weten wie je voor je hebt ‘Weten wie je voor je hebt vinden bedrijven in het noorden over het algemeen prettig’, aldus Van Veen. Met ruim honderd collega’s – zo’n veertig op kantoor, de rest op de vrachtwagens, haakwakens en kraakperswagens – heeft NNRD wat dat betreft precies de juiste schaal. Ook de lokale betrokkenheid – onder meer via sponsoring van clubs en evenementen – bezorgde NNRD een goede naam. ‘”Jullie zijn bereikbaar, flexibel en komen je afspraken na”, krijg ik als antwoord als ik vraag wat we goed doen’, zegt Van Veen. ‘Dat klinkt eenvoudig, maar alleen als je die basis op orde hebt – gewoon binnen 24 uur na aanvraag een container wisselen – kun je ook eens voorstellen om een volgende stap te zetten. Heb je nu één container op je bouwplaats staan? Maak er dan de volgende keer twee stromen van en bouw dan uit naar drie, naar vier. Elke stap is er weer een vooruit.’ www.nnrd.nl

‘Hoe schoner de stromen, hoe meer je ermee kunt’

REGATTA CUP

Na twee jaren als gevolg van Covid -19 geen doorgang te hebben gehad ging de 17e de BIHN Regatta Cup nu wel van start. Met 13 boten met een 12-koppige bemanning werd er in 3 manches gevaren om de Cup. 12 bedrijven hadden hun relaties uit de bouwsector uitgenodigd om als bemanningslid mee te varen. Het was een prachtige dag met een zonnetje erbij, 23 graden, en een briesje van windkracht 3. Betere omstandigheden kun je niet bedenken als Idee-fix, de organisator. En dat maakt een nautische netwerkdag vooraf al geslaagd. De gasten werden verwelkomd met een lunch en muziek. Na uitleg van de wedstrijdregels en de historische achtergrond van de Friese praam werd er ingescheept. Vanuit het mooie haventje in Goingarijp werd er naar de Goingarijpster Poelen, de plaats van het strijdtoneel, gevaren. Na twee keer een manche hebben wedstrijdgevaren was het tijd om even de benen te strekken met een palaver met berenburg, appelcider en haring. Vervolgens werd er nog een beslissende derde manche gevaren waarna de zeilen werden gestreken er teruggevaren naar het haventje van De Klokkenstoel. De gasten werden tijdens het binnenvaren opgewacht met een muzikaal onthaal. En lekkere hapjes van de palingroker. In die tijd kon de wedstrijdleiding de het juryrapport opmaken. De wisselbokaal werd dit jaar uitgereikt aan Bouwbedrijf Reitsma. Met een uitgebreide bbq en muziek werd de 17de nautische netwerkdag afgesloten.

NOORDEN

Bouwen in het Regatta Cup

NAUTISCHE NETWERKDAG

Idee-fix, uitgever van Bouwen het Noorden, organiseert al jarenlang een nautische netwerkdag voor de noordelijke bouwsector: de Bouwen in het Noorden (BIHN) Regatta Cup. Bedrijven uit de bouwsector nemen een boot af en nodigen hun relaties uit om als bemanningslid voor een middag wedstrijdvaren. Het event is all- inclusief catering. Zo zijn er bedrijven die bij afronding van een bouwproject als bouwteam gaan deelnemen, een bedrijf met partners in de bouwketen of het als teambuilding doen. Er zijn tal van mogelijkheden te bedenken wie er uitgenodigd kan worden. Totaal kunnen 12 mensen meevaren onder leiding van 2 schippers. Wat maakt deze BIHN Regatta Cup nu zo leuk en uniek. Het is een zeer duurzaam evenement: zeilen en het past helemaal in deze tijd. In de praam kan eenieder actief of passief meedoen in de strijd. Aan boord wordt er informeel veel informatie uitgewisseld. De wedstrijd geeft een mooi gevoel van competitie. Aan boord van de praam gaat een koelbox mee met inhoud. Op verschillende momenten, lunch, palaver en bbq na afloop is er plaats voor de inwendige mens. En de locatie is fantastisch. Gasten beleven een echte authentieke nautische netwerkdag en daardoor is Idee-fix in staat het voor de 17e keer te organiseren. De volgende BIHN Regatta Cup is gepland op donderdag 22 juni 2023. Voor informatie: 0628226915

Probeer SmartGuard bouwbeveiliging van Alarmrent

Nu 4 weken gratis!

Ontdek net als meer dan 200 andere bouwondernemers de voordelen van dit slimme en voordelige alarmsysteem. Vraag de gratis proefplaatsing aan, ongeacht de omvang van het project. No cure no pay alarmopvolging

decennia lang de meest efficiënte systeemvloer voor woning en utiliteitsbouw.

Der Kreis te Hattemerbroek

APPARTEMENTEN NIJLÂN LEEUWARDEN

GERICHT OP DE STAD

EN HET GROENE LAND

Met de bouw van 70 appartementen in Nijlân werd de eerste fase afgerond van een stedelijke vernieuwing van deze Leeuwarder wijk. Op de plek van het voormalige ltsgebouw verrees een appartementencomplex dat een tweevoudig doel dient: 24 appartementen voor reguliere verhuur van Hestia Wonen en 46 zorgappartementen voor de GGZ, gericht op de re-integratie van cliënten in de maatschappij.

Het terrein van het voormalige schoolgebouw is opgedeeld in kavels A, B en C. Dit project bevindt zich op de middelste kavel B. Bijna tegelijkertijd werd er op kavel A ook gewerkt aan de bouw van appartementen. ‘Dit zorgde voor een klein werkveld waar veel partijen zich op bevonden’, aldus Jelmer Jonker, projectleider bij SHP Vastbouw. Maar met goede afspraken werd dit absoluut niet als een probleem gezien, meer als een uitdaging. Een goede en open communicatie tussen de partijen stond voorop.

Nieuwe identiteit in een stedelijk omgeving SHP Vastbouw kwam in beeld na contact met BA32 architecten. De ontwikkeling van de bouwlocatie is voor architect Romke Lemstra een

transformatie van het gebied naar een andere identiteit. De naoorlogse gevels komen, weliswaar in een verzachte vorm, weer terug in de nieuwbouw. ‘Met hout werd de beeldkwaliteit van het complex lichter en werd ook de verbinding gemaakt met de zuidgevel die de overgang van de stedelijke noordkant met het open landschap aan de zuidkant vloeiender maakt.’ Aan de lange westgevel zijn de balkons in het originele bouwplan aangepast, zodat deze vrijdragend werden. ‘De hoeken van de balkons kregen een verbinding met het houten raamwerk waardoor de autonome rechthoekige vorm speelser werd’, legt Lemstra uit. Het esthetische aspect van het houten raamwerk werd hierdoor meer benadrukt dan het constructieve.

plek’

- Jelmer Jonker

juiste mensen op de goede

Zoeken naar mogelijkheden

De grootste uitdaging was om het proces zo strak mogelijk te plannen en tegelijk aan de gemeentelijke ambitie tegemoet te komen. Er was geen beeldkwaliteitsplan geformuleerd door de gemeente Leeuwarden, waardoor het soms zoeken was naar mogelijkheden. Daarnaast is het plan in drie verschillende percelen opgedeeld, kavel C moet daarin nog ontwikkeld worden. In eerste instantie werd voor het appartementencomplex ingezet op vier lagen, dat werd afgeschaald naar twee lagen. Het gebouw heeft een omgekeerde U-vorm, waarbij twee separate liften en entrees zijn ontwikkeld zodat beide gebruikers, Hestia Wonen en de GGZ, een aparte ingang hebben.

Marktwerking

Tijdens het vormen van het bouwteam werd al gauw duidelijk dat door de marktwerking bepaalde materialen te duur werden. Door het staal weg te laten, werd het plan uiteindelijk haalbaar en kon SHP Vastbouw beginnen met de bouw. Omdat de vergunning voor de ontwikkeling van het perceel al in 2017 is afgegeven, is er nog verwarming middels gas in de appartementen aanwezig. Met toekomstige ontwikkelingen is echter rekening gehouden.

‘Er zijn zonnepanelen op het dak geplaatst en in een grote technische ruimte kan op een later moment een warmtepomp geplaatst worden’, vertelt Lemstra.

Breedplaatvloeren van Olbecon

De breedplaatvloer is een vloer die veel toegepast wordt bij appartementen en woningen. Vaak gekozen vanwege geluidsisolatie vanwege het eigen gewicht. De breedplaatvloer is een halffabricaat. In dit geval een schil van 60 mm in verband met verhoogde betondekking vanwege de geëiste brandweerstand. Door de in het werk gestorte druklaag zijn er voldoende mogelijkheden voor het verwerken van leidingen en het koudebrug-vrij monteren van balkons en galerijplaten door middel van een isokorf. Naast breedplaatvloeren levert Olbecon ook kanaalplaatvloeren, combinatievloeren, ribbenvloeren, betonwanden, balkons, kolommen en trappen. Voor dit project zijn ca. 4.000 m2 breedplaatvloeren geleverd aan SHP Vastbouw via onze partner Bouwcenter Meijer te Foxhol.

Soepel bouwproces

De eerste grote samenwerking tussen de architect en SHP Vastbouw smaakt naar meer; het bouwproces verliep soepel en op de momenten dat het nodig was pleegden alle partijen overleg en konden de meeste zaken eenvoudig opgelost worden. Dit beaamt ook Tom Glass van W2N engineers, die als constructeur betrokken was bij de bouw van de appartementen. Voor het hele bouwtraject is 1,5 jaar uitgetrokken. Een strakke planning, die onder andere mogelijk was omdat de bouwvergunning al was afgegeven. En door een aanpassing in de betonmortel, waarmee de droogtijd versneld kon worden. Deze betonmortel werd ontwikkeld door Noppert beton. ‘Daarna was het een kwestie van de juiste mensen op de goede plek zetten. De weersinvloeden waren nihil, maar door de krappe personele bezetting in de afbouw kwam de streefdatum met rasse schreden naderbij’, aldus Jonker.

- Romke Lemstra

‘Met hout werd de beeldkwaliteit van het complex lichter’

Fotografie: Jelmer Fotografie, Henri Hendriks

Dag van de bouw

Op zaterdag 18 juni 2022 heeft SHP Vastbouw dit project opengesteld voor de ‘Dag van de bouw’. Een drukbezochte dag, ‘ook niet in de minste plaats georganiseerd om jonge mensen enthousiast te maken voor het werken in de bouw’, vertelt Jonker.

Inmiddels zijn zowel de appartementen van Hestia Wonen als van de GGZ opgeleverd en is ook perceel A opgeleverd. Beide zijn ontwikkeld met het oog op de toekomst, waarbij stedelijk wonen gepaard gaat met een landelijk gevoel. De stedenbouwkundige overgang tussen noord en zuid in beide percelen zorgen voor een open situatie waarin eenvoudig woon- en leefplezier voorop staat.

Alle partijen kijken terug op een prettig verlopen project dat strak en tijdloos gebouwd is, maar waarbij de leefbaarheid van Nijlân een enorme boost gekregen heeft.

70 APPARTEMENTEN NYLÂNSDIJK LEEUWARNDEN

Ontwikkelaar : Mipatio

Opdrachtgever : Hestia Wonen

BOUWTEAMLEDEN

Architect : BA32

Constructeur : W2N Engineers

Aannemer : SHP Vastbouw

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Beveiliging bouwterrein : Alarmrent

Diverse kramerijen, hang- en Sluitwerk : Raadsma

Montage van 246 combimate setjes en 136 digiprotect deuren incl. hang en sluitwerk

Tekst: Ietsje de Boer

: BPZ

Bekisting en betonwerk : Molenhout

Breedplaatvloeren verdieping : Olbecon Betonconstructies

Stalen trappen en balkon hekwerken : WPN Projecten

Bouwmaterialen : Bouwcenter Meijer

Remix : Uitbloeiingsarme

Doorstrijkmortel : Remix

- Tom Glass

SUPERLOFTS GRONINGEN

CPO KOMT TOT ZIJN RECHT IN DE STAD

In een industrieel gebied in Groningen, dat langzaam omgetoverd wordt tot dynamisch stedelijk woongebied, zijn 48 appartementen collectief ontwikkeld. In de Oosterparkbuurt, op fietsafstand van hartje centrum, vind je nu energiezuinige superlofts. Bewoners hebben veel vrijheid gehad om hun woning in te delen naar hun eigen wensen, daarom is geen appartement hetzelfde.

Al 20 jaar begeleidt KUUB particulieren die een eigen buurt willen bouwen. ‘Tot nu toe was dat altijd grondgebonden’, vertelt Sharla Oostra, die als projectleider namens KUUB betrokken is bij Superlofts. ‘Het was een mooie uitdaging om het concept van Superlofts te vertalen naar de Groningse binnenstad en wat mij betreft is dat goed gelukt.’ De Superlofts zijn grofweg opgedeeld

in twee blokken. Het linkerdeel is een toren, dat past bij het nieuwe stedelijke beeld. De laagbouw op rechts sluit aan bij de bestaande bebouwing, ook wat betreft kleur en stijl. Met elkaar is het een mix van 48 appartementen geworden. Door veel keuzevrijheid werd geen loft hetzelfde. Wat ze wel gemeen hebben is veel daglicht, een eigen buitenruimte én een eigen parkeerplaats.

Keuzevrijheid

De grootste uitdaging voor de constructeur in dit project was om structuur aan te brengen in een gebouw dat een verscheidenheid aan mogelijkheden moest gaan bieden. Keuzevrijheid is immers een belangrijk aspect van CPO bouwen. ‘Het moest daarom een structuur bieden die zou voorzien in wensen, zonder dat het extreem duur mocht worden in de uitvoe-

ring’, legt Willem Dantuma namens Dantuma-Wegkamp uit. ‘Bij de ontwikkeling van het project in 2017 hebben we daarom meteen nagedacht over wat een koper zou kunnen bedenken, en welke consequenties dat dan zou hebben voor de constructie.’

Stabiliteit

Besloten werd de laagbouw een raamwerk van holle wanden en breedplaatvloeren te geven, waardoor de stabiliteit uit het raamwerk komt en er geen stabiliteitswanden nodig waren. ‘Een flexibele oplossing’, aldus Dantuma. Voor de hoogbouw van acht lagen was zo’n raamwerk niet mogelijk. De stabiliteit is daar opgelost met loodrecht op elkaar staande wanden.

Dantuma: ‘De koper heeft zo veel vrijheid gehouden om eigen wensen te vervullen. We hebben daar geen nee in hoeven verkopen en ook economisch is het een rendabel plan geworden.’ Oostra licht toe: ‘Het is natuurlijk niet zo dat de grenzen eindeloos waren. Er was inderdaad ruimte voor de eigen wensen van

de kopers, maar dit moest wel passen binnen de constructieve en technische kaders.’ Volgens werkvoorbereider Mark Veurink van Ter Steege Bouw Vastgoed, zijn die vrijheden in het ontwerp ook wat het project bijzonder maakt, met daarbij de toepassing van de veelheid in materialen.

Zorgvuldigheid

‘De aandacht en de zorgvuldigheid van de architect, het blijven geloven in het concept en de mogelijkheden, en bouwkundig een bepaalde ruimte vinden; dat heeft ons tot deze oplossing gebracht’, weet Dantuma. ‘Daar hebben we veel over gespard, en daarvan kunnen we met recht zeggen “dat is goed geslaagd voor dit project”.’

Complex werk

Veurink: ‘Het was een complex werk, zeker geen dertien-in-een-dozijn, dat dankzij de uitstekende samenwerking zo’n mooi resultaat heeft opgeleverd.’ Het bouwproces verliep

soepel, mede omdat in de uitvoeringsfase met de leveranciers en onderaannemers opgetrokken is in een vorm van BIM. Knelpunten konden zo vroegtijdig worden gesignaleerd en opgelost. Veurink: ‘Dankzij een aantal proefopstellingen konden we tot de juiste esthetische vormgeving komen, die bovendien uitvoeringstechnisch mogelijk was.’

Geruststelling

Als werkvoorbereider genoot Veurink het meest van de enorme elementen waarmee door de nauwe straatjes van Groningen gemanoeuvreerd werd. ‘We hadden de keus uit een vaste torenkraan die de elementen in kleinere delen moest verplaatsen, of werken met een mobiele kraan en grote elementen. Grote elementen hadden uitvoeringstechnisch een groter voordeel.’ Dus werd gekozen voor de mobiele kraan, waarbij precies werd uitgerekend hoeveel dagen hij nodig zou zijn. ‘Dat zijn wel momenten waarop je hoopt dat je niet gebeld wordt dat er iets misgaat’, geeft Veurink

‘Dit zijn de krenten in de pap voor woningbouw’

- Mark Veurink

Staalservice Hardenberg

Staalservice Hardenberg biedt totaaloplossingen voor de bouw. Voor de werken Superlofts in de stad Groningen is deze totaaloplossing goed zichtbaar. In het voortraject van het project is er meegedacht met de opdrachtgever Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg. Diverse onderdelen zijn voor het budget afgeprijsd en e.e.a. is ook beoordeeld op uitvoerbaarheid. Uiteindelijk is er een ontwerp ontstaan dat door Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg in de markt is gezet. Doordat er in het voortraject meegedacht kan worden, wordt er op voorhand al problemen in de uitvoering getackeld en mag het eindresultaat er zijn!

toe. ‘Bij de tweede bouwlaag was ik gerustgesteld. Achteraf maakt het me trots dat we zoiets bereikt hebben met elkaar.’

Tetris

Het leek op een tetrisspel voor de aannemer. Veurink: ‘We zijn met het prefab betoncasco letterlijk verticaal aan het bouwen geweest. De kubussen waren zodanig ontworpen dat we de elementen per bouwlaag konden monteren. Als blokken viel het gebouw in elkaar. Dit zijn de krenten in de pap wat betreft woningbouw. Je wordt getriggerd om serieus na te denken over de uitvoeringstechnische kant van het project.’ De toren is opgetrokken uit prefab elementen, terwijl de laagbouw een combinatie is van staalconstructie - in het zicht

-, prefab betonnen gevelelementen, HSB-elementen, holle-wandsysteem en buitenstucwerk. In het lage deel zijn de balkons uitgevoerd in hout met staalconstructie.

Mooi geheel

Hoewel aan de voorzijde de meest lastige details zitten, met de terugliggende voegen en de schuin lopende hoeken van beton, vindt Veurink de achterzijde van het pand het mooist. ‘Alle facetten komen daar samen: prefabbeton, staalconstructie, hout, buitenstucwerk, buitentrappen, et cetera. Als ingenieur kijk je daar het meest naar. De hele staalconstructie met houten balkons en pergola’s is een fantastisch staaltje werk. Alles bij elkaar gezien is het een mooi geheel.’

SUPERLOFTS GRONINGEN

Opdrachtgever/ ontwikkelaar : Stichting KUUB

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Marc Koehler Architects

Ingenieur : Dantuma-Wegkamp

Aannemer : Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Systeemplafonds : Simon de Haas

Schilderwerk : Staalservice Hardenberg

over

zou kunnen bedenken’

- Willem Dantuma

Gemeenschappelijkheid blijft

Bij collectief ontwikkelen maakt een groep bewoners gezamenlijk keuzes over gemeenschappelijke ruimtes. Tijdens de ontwikkeling is dat een vanzelfsprekend onderdeel. Er is een gezamenlijk dakterras en een inpandige ruimte waar een bestemming voor wordt gezocht; mogelijk een logeerverblijf voor gasten. Oostra: ‘Mooi om te zien is dat die gemeenschappelijkheid ook nu nog, na oplevering van de woningen, doorgezet wordt. Zo blijkt na een hete zomer dat het noodzakelijk is om de zonwering te verbeteren. De vereniging van eigenaren zet zich actief in en heeft hierbij de architect betrokken, zodat de architectonische uitgangspunten behouden blijven. Een ander voorbeeld van iets wat ze gezamenlijk aanpakken is het groen maken van de balkons. De VVE is enthousiast en geeft het gezamenlijke karakter verder vorm.’

‘Nagedacht

wat een koper

Tekst: Thea van der Schaaf

Fotografie: Sebastian van Damme

‘Het concept is omarmd door de bewoners’

- Sharla Oostra

TWEE WOONTORENS IN EMMEN VERWELKOMEN HUN SPEELSE BROERTJE

Het gebouw heeft een bijzondere, ovale vorm. ‘Daardoor kwamen de nodige uitdagingen om de hoek kijken’, zegt Maurits Nijenstein, bouwkundig ingenieur bij Goudstikker - de Vries. Een daarvan was de parkeerkelder. De kelder is groter dan het gebouw dat erbovenop staat. ‘De kolommen vanaf de begane grond konden we niet doorstapelen in de kelder. Dit omdat anders de kelder qua gebruik niet in te richten is. De kolommen zouden dan in de parkeervakken en rijbanen komen te staan. Daarvoor moest het kelderdek dikker worden uitgevoerd met geïntegreerde balken. Gelukkig lopen we al een tijdje mee, zo’n 65 jaar. Dus we hebben wel ervaring met dergelijke woontorens. Voor grote, onaangename verrassingen zijn we daarom niet komen te staan.’

Speels verspringende kozijnen

APPARTEMENTEN

KAPELSTRAAT, EMMEN

Aan de Kapelstraat in Emmen is een woontoren van zo’n 350 m2 verrezen. Het ovale gebouw biedt plaats aan dertig appartementen en wordt begin volgend jaar opgeleverd. Het is de derde woontoren in deze buurt, na de wooncomplexen De Angelino en De Boshof.

Waar bij De Angelino en De Boshof de kozijnen precies onder elkaar zitten, verspringen deze in de toren aan de Kapelstraat. Nijenstein: ‘Daardoor heb je geen dichte elementen die doorlopen. Dat geeft natuurlijk een leuk en speels effect, maar voor ons werkt dat minder gemakkelijk.’

Vertraagde plannen

Het bouwplan voor de toren lag er al zo’n tien jaar terug. Het moest de tweede worden. Maar toen de eerste af was, kwam de recessie. De bouw liep daardoor flinke vertraging op. ‘Omwonenden dachten inmiddels dat de toren er niet meer zou komen’, vertelt Ron Möller, projectleider bij Brands Bouw, dat de opdracht uit een aanbesteding verkreeg. Voor de buurt was het dan ook een wat onaangename verrassing dat het plan toch werd doorgezet. ‘Tja, eerst hadden deze mensen een mooi grasveldje hier liggen... Maar de bouw valt natuurlijk binnen de kaders van het bestemmingsplan, dus die vergunning is gewoon verleend’, zegt Möller. Voor de omwonenden werd een informatiebijeenkomst georganiseerd. ‘Daar hebben we de plannen uitgelegd en hen verteld dat een bouwproject helaas niet zonder overlast gaat.’ Zo waren de bewoners dus voorbereid op wat hen te wachten stond.

Vloer van een halve meter dik

Möller vond het een interessant project om aan te vliegen. ‘Normaal wordt alles opgebouwd vanaf palen. Nu gebeurde dat vanaf

- Ron Möller

een betonnen vloer van een halve meter dik. En de kelder werd 4,5 meter diep ontgraven uit zand.’ Van daaruit werd omhoog gebouwd met prefab kolommen, die recht omhoog werden gestapeld. De HSB-elementen dienden als gevalafsluiting tussen de kolommen. ‘Verder is het allemaal per meter gesegmenteerd.’

Cyclus

Möller voegt eraan toe dat het bouwen vanaf de begane grond naar de eerste verdieping extra tijd kostte. Daarna had iedereen de manier van werken in de vingers. De cyclus herhaalde zich vanaf dat punt, zodat het tempo kon worden opgeschroefd. Aan elke etage werd zo’n drie weken besteed.

‘Kolommenvanaf begane grond konden niet doorgestapeld in kelder’

- Maurits Nijenstein

‘Een goede basis werpt altijd zijn vruchten af’

Innovatief vakwerk

Broertje

Ruud Wortelboer werkte namens BBAW Bouwmanagement mee aan het project. Hij leek hem meteen een fraaie uitdaging. De andere twee torens mochten dan niet hetzelfde zijn, maar deze derde moest er wel op lijken. Een broertje. ‘Daar hadden wij zelf overigens geen zeggenschap in. De massa stond vast. Het plan is vervolgens een paar keer heen en weer gegaan. Met de eisen die er lagen, verweven met eigen inbreng, zijn we er uiteindelijk prima uit gekomen. Dit woningcomplex is licht contrasterend ten opzichte van de andere. Zoals de bedoeling was.’ Over het gehele bouwproces is Wortelboer eveneens te spreken. ‘We doen dit als familiebedrijf al twintig jaar. Mijn broer en ik hebben het overgenomen van mijn vader. We zijn geen aannemer, maar wel opgevoed met het gedachtegoed van een aannemer’, zegt Wortelboer, die wil benadrukken het project samen te doen met de andere partijen.

‘Alles is bespreekbaar’

Ruud Wortelboer: ‘Dus niet wij tegen hen, maar samen de schouders eronder. En als er problemen zijn, kieper niks over de schutting, maar laat het weten. Alles is bespreekbaar. Want iedereen is gebaat bij het best mogelijke resultaat. Zo is het nu ook gegaan. Iedere twee weken hadden we een bouwvergadering en mede door de openheid en communicatie daar, zijn we tot dit mooie resultaat gekomen.’ Ron Möller sluit zich daarbij aan. ‘Bij grote belangen moet je natuurlijk duidelijke afspraken maken. En dat is gebeurd’, zegt hij. ‘Dat moet al gebeuren aan de voorkant. Wanneer wordt bijvoorbeeld wat geleverd? Je moet snel schakelen en zoveel mogelijk verrassingen uitsluiten. Dat is gelukt met iedereen. De basis was goed. En dat werpt altijd zijn vruchten af.’

30 APPARTEMENTEN KAPELSTRAAT EMMEN

Opdrachtgever : Over vastgoed BV

BOUWTEAMLEDEN

Projectmanager : BBAW

Constructeur : Goudstikker - de Vries

Aannemer : Brands Bouwgroep

Installateur E+W : Tabak installaties BV

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Stucadoorswerk : Heigro

Constructief staal : Huls Staalbouw

Keukens : Projectkeukens

Montage 210 combimate setjes, 60 digiprotect deuren incl. hang en sluitwerk

: BPZ

Afvalverwerking, transport en recycling : NNRD

‘Iedereen is gebaat bij het best mogelijke resultaat’

- Ruud Wortelboer

Tekst: Redmar Bosma

Fotografie: Henri Hendricks

Vanuit Dorpsbelang Deinum kwam de vraag aan Bouwbedrijf Jelle Bruinsma uit Harlingen om een gedeelte van de nieuwbouwwijk in het dorp zó te ontwikkelen, dat er voldoende ruimte gecreëerd werd voor enkele starterswoningen. Het werden vijf starterswoningen met daarbij nog vijf levensloopbestendige woningen in een blok.

‘Dorpsbelang had een duidelijke visie over de leefbaarheid van het dorp’, stelt Jelmer Bruinsma van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma. ‘Daarbij was de verkaveling van het deelgebied al duidelijk aangegeven, met een oriëntatie op het water.’ Bruinsma zocht contact met Penta Architecten om een zo goed mogelijk, passend beeld te creëren dat ook aan de eisen van de ontwikkelaar en aan het gemeentelijke beeldkwaliteitsplan van het gebied voldeed. Beide partijen hadden al vaker samengewerkt, zodat het te vormen bouwteam bekend met elkaar was.

‘Vloeiende lijnen van metselwerk en kleuren’

Voor de ontwikkeling van de woningen werd gekozen voor een moderne vormgeving met een knipoog naar de historie. ‘Net als in het kleine stadje Sloten, met zijn karakteristieke gevels met verspringende gevels in hoogte, breedte en diepte van metselwerk in diverse kleuren’, vertelt Hylke Zijlstra van Penta Architecten. ‘Iedere gevel verspringt, en de nok op de zuidkant van iedere starterswoning staat haaks op het water, waardoor er een speels effect ontstaat.’ Aan de welstandscommissie werd een compleet plan gepresenteerd, waarbij ook Dorpsbelang Deinum inspraak had; een akkoord volgde al snel. Het is bijzonder te noemen dat Dorpsbelang Deinum zo betrokken was bij het project en ook duidelijke eisen te berde bracht. Een van die eisen was dat de eigen dorpsbewoners de kans gegeven werd om ook in het dorp te blijven wonen.

Unieke elementen

In de autoluwe straat zijn de woningen met hun voorkant gericht naar het zuiden; hier kwam het zwaartepunt van de woonkwaliteit te liggen. De relatie met het water stond daarbij centraal. In de seriematige bouw werden unieke elementen voor ieder huis meegenomen, een andere kleur steen, voeg en dakpannen, verschillende kleuren voor de kunststof kozijnen. ‘Dit werd allemaal al in de voorbereidende fase uitgebreid besproken met het bouwteam en daardoor was het een geheel dat al duidelijk vastgelegd was, voordat de houtskeletbouw in productie werd genomen’, aldus Zijlstra.

Seriematige bouw met karakteristieke details

Voor Bouwbedrijf Jelle Bruinsma wachtte een volgende uitdaging: een seriematige bouw met eigen karakteristieke details. In het eigen houts-

- Hylke Zijlstra

‘EEN OOGSTRELEND GEHEEL MET KARAKTERISTIEKE ELEMENTEN’

keletbedrijf Bynt werden deze woningen geconformeerd aan alle specifieke details. De binnenschil werd helemaal uitgedacht voor de verschillende types woningen. ‘Zo kon er seriematig maatwerk met een twist geleverd worden voor dit project’, aldus Bruinsma.

Installaties

Natuurlijk zijn alle woningen gasloos, al was vooral de plaatsing van de zonnepanelen eerst nog wel een punt. In overleg met welstand werden de panelen zó geplaatst dat ze niet opvallen op de authentiek ogende woningen. Ook de installatie van de buitenunits en de plaatsing van de warmtepompen was even

‘Een levendig gevelbeeld’

‘Seriematig maatwerk met een twist’

- Jelmer Bruinsma

Met oog op de toekomst

puzzelen voor Hille Vellema van Vellema Installatietechniek uit Hallum. Het installatiebedrijf werkt vaker samen met Bouwbedrijf Jelle Bruinsma. ‘Met het bouwteam hebben we uitgedacht hoe we de units zo goed mogelijk rond de woning konden plaatsen.’ De installateurs konden de kanalen van het WTW-ventilatiesysteem in de houtskeletconstructie wegwerken. Ook de warmtepomp werd per woning achter in de tuin geplaatst, zodat er een rustiger beeld ontstond. Vellema: ‘Het was nog wel even zoeken naar de meest stille optie, omdat er overdag maar 45 dB op de erfgrens te horen mag zijn en ’s nachts nog maar 40 dB.’ De balansventilatie geeft samen met de warmtepomp en de zonnepanelen een zeer energiezuinig geheel.

‘Even zoeken naar de meest stille optie voor de warmtepomp’

- Hille Vellema

Ook de achterkant van de kadewoningen is universeel ontworpen; de bergingen zijn geïntegreerd in de landelijke setting van de bouwkavels. Daarnaast heeft Penta Architecten alvast naar de toekomst gekeken. ‘Mocht er een uitbreiding komen middels een dakkapel, dan is nu al geborgd aan welke eisen die dakkapel moet voldoen’. vertelt Zijlstra. ‘Zo behoud je de rustige uitstraling van het gehele blok’, vult Bruinsma aan.

De welstandscommissie heeft meegekeken naar de invulling van het groen rondom de kavels in de vorm van beplanting. Het wordt een oogstrelend geheel, met een karakteristieke uitstraling die veel woonplezier geeft. De insteek om de leefbaarheid van het dorp te verhogen is hiermee ruimschoots behaald. Negen van de tien woningen zijn gekocht door inwoners van het dorp Deinum zelf. Hiermee heeft dorpsbelang Deinum zijn doel bereikt: de startende dorpsbewoners de kans bieden om in het eigen dorp te blijven wonen.

10 KADEWONINGEN DEINUM

Opdrachtgever : Bouwbedrijf Jelle Bruinsma

BOUWTEAMLEDEN

Projectontwikkelaar : Bouwbedrijf Jelle Bruinsma

Architect : Penta architecten

Adviserende partij : W2N Engineers

Installateur : Vellema Installatietechniek

Aannemer : Bouwbedrijf Jelle Bruinsma

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Remix Uitbloeiingsarme : Doorstrijkmortel Remix

Kraanverhuur : Kraanverhuur & Transport Friesland

Afvalverwerking, transport en recycling : Visser ATR

bouwkundige invulling als uitgangspunt.’ De sloop van de oude woningen werd goedgekeurd, daarmee werd in juli 2021 gestart.

Achttien woningen

Zijlstra: ‘In de nieuwe situatie zijn er ook weer achttien woningen: zeventien grondgebonden woningen en één poortwoning.’ De Haan legt uit: ‘De stedenbouwkundige situatie is nu beter dan voorheen. We hebben aansluiting gezocht bij de woningen aan het Bonifaciusplein en de woningen langs de Woudweg. Het bouwblok hebben we omgevouwen naar de Birdaarderstraatweg. De hoofdas is de zichtlijn vanuit de Bonifatiuskapel naar het Bonifaciusplein, de secundaire as is de zichtlijn richting de Birdaarderstraatweg. De poortwoning staat precies in die zichtlijn.’ De architect vervolgt: ‘De architectuur van de omgeving - de woningen aan het Bonifaciusplein en de Woudweg -, was de inspiratie voor de nieuwbouw. We hebben details als speklagen, rollagen en boogjes boven deuren overgenomen en voor de steenkeuze en voegkleur monsters vergeleken met woningen in de buurt. In overleg met de Welstandscommissie zijn de dakpannen oranje geworden.’

Compacte woningen

ENERGIEZUINIGE HUURWONINGEN BONIFACIUSHOF DOKKUM

KARAKTERISTIEKE NIEUWBOUW OP BEELDBEPALENDE LOCATIE

Vlakbij de Dokkumer binnenstad, de beroemde

Bonifatiuskapel en de monumentale woningen aan het Bonifaciusplein is nieuwbouw verrezen met een karakteristieke uitstraling: het Bonifaciushof. De achttien energiezuinige woningen aan de Woudweg en Birdaarderstraatweg delen een gezamenlijke binnentuin, het hofje.

‘De achttien kleine woningen die hier stonden waren net na de Tweede Wereldoorlog gebouwd. Ze waren karakteristiek voor die periode’, vertelt Johannes de Haan, projectarchitect bij Adema Architecten. ‘Ze voldeden niet meer aan de wooneisen van deze tijd’, aldus projectleider Bauke Johan Zijlstra van woningcorporatie Thús Wonen. De woningen mochten echter niet zomaar worden gesloopt. Ze

stonden op de lijst van karakteristieke panden van de gemeente Noardeast-Fryslân. De Haan: ‘Thús Wonen vroeg ons daarom een schetsontwerp te maken van nieuwe woningen.’ Zijlstra: ‘Onze wens was: beeldbepalende woningen passend bij de omgeving en aansluitend bij de bestaande bebouwing aan het Bonifaciusplein en de Woudweg. Het schetsontwerp van Adema had deze architecturale en steden-

veel hoger moesten komen. Daar hebben we een eenvoudige oplossing voor gevonden, constructief hoefden we daar niet veel concessies voor te doen.’ Herre de Witte, bedrijfsleider bij Bijlstra Installaties: ‘Wij zijn een vaste partner van Jellema bij deze conceptwoningen. Dankzij dit gestandaardiseerde concept zijn we in staat binnen een mooi budget woningen op te leveren. Wij hebben onze voorbereiding daar helemaal op afgestemd.’

Gedegen voorbereiding

‘We hebben sowieso een gedegen voorbereiding gehad’, zegt Zijlstra. ‘We hebben alle mogelijke risico’s van tevoren bekeken en waar nodig zijn er maatregelen getroffen. We hebben financieel en organisatorisch realistische stelposten opgenomen. Zo hebben we in afstemming met alle betrokken partijen mogelijke problemen van tevoren weten te tackelen.’ De Haan: ‘De levering van materiaal en stijgende prijzen was wel een uitdaging. Dat de aannemer korte lijnen had met leveranciers scheelde veel.’ Jellema legt uit: ‘Wij doen rechtstreeks zaken met grote partijen in de bouw, zonder tussenhandel. Bovendien werken we in onze keten samen met regionale bedrijven, ook bij dit project.’

-

Zijlstra: ‘Voor onze uitvraag richting drie aannemers hadden we een functioneel Programma van Eisen opgesteld. Bouwbedrijf Jellema kwam met de beste oplossing. De woningen zijn compact, ze zijn bedoeld voor één- en tweepersoonshuishoudens en hebben twee slaapkamers.’ Klaas Jellema, directeur van Bouwbedrijf Jellema: ‘Het bouwen van sociale huurwoningen is onze core business. Wij hebben een aantal woningtypes ontwikkeld, die wij scherp in de markt zetten bij woningbouwcorporaties. We hebben ons eigen woningtype geprojecteerd op het schetsontwerp en zo omgebouwd dat het paste bij de gewenste uitstraling. Een uitdaging was dat de goten

BENG

Jellema: ‘Dit waren de eerste woningen die wij hebben gebouwd volgens de nieuwe BENG-regeling: Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Gasloos is voor ons niet nieuw, maar bijvoorbeeld triple glas (HR+++) wordt nog niet veel toegepast. Zo’n nieuwe regeling is altijd even een uitdaging, maar is ook leerzaam voor vervolgprojecten.’ De Witte vult aan: ‘Bij nieuwbouw is tegenwoordig eigenlijk alles gasloos, dat is hier ook het geval. Er zit een warmtepomp in, waar bewoners als ze dat wensen ook mee kunnen koelen. Je koelt daarbij de vloer, wat een behaaglijk gevoel geeft in de zomer. Deze koeloptie wordt steeds meer toegepast.’

‘We hebben de huurders actief bij de bouw betrokken’

- Bauke Johan Zijlstra

‘Architectuur omgeving inspiratie voor de nieuwbouw’

Johannes de Haan

Poortwoning

In november 2021 is gestart met de bouw. Zijlstra: ‘Waar nu de gezamenlijke tuin is, was ons werkterrein. Op de plek waar nu de poortwoning staat, werd het bouwmateriaal aan- en afgevoerd. Het Bonifaciusplein erachter, met zijn monumentale panden, had zo weinig last van ons. Daar is veel zorg en aandacht voor geweest.’ Jellema licht toe: ‘We hebben daarvoor de bouw opgesplitst in twee fasen: de poortwoning is er als laatste tussen gezet. Zo konden we met zo weinig mogelijk overlast zo snel mogelijk bouwen. Dat is heel goed gegaan. Toen de rest klaar was, hebben we binnen ongeveer zeven weken de poortwoning neergezet.’

Sociale ontmoetingsplaats

‘Voor de gezamenlijke binnentuin, het hofje, hebben we de huurders gevraagd met ideeën te komen’, vertelt Zijlstra. ‘Daar waren ze laaiend enthousiast over. Het moet nog worden ingericht, maar het eindplaatje is een groene tuin met een sociale ontmoetingsplaats.’ De Haan zegt daarover: ‘Wij hebben de ideeën geïnventariseerd en een ontwerp gemaakt. Dit hebben we gepresenteerd en gezamenlijk zijn we aan het finetunen gegaan. Het wordt echt een rustpunt voor de bewoners. Om de voortuinen heen komt bovendien een ligusterhaag, dat hebben andere woningen aan de Birdaarderstraatweg en Woudweg ook: het vormt zo één geheel.’

‘We hebben de bouw opgesplitst in twee fasen’

- Klaas Jellema

Huurders betrekken

Zijlstra: ‘We hebben op meerdere momenten de huurders bij de bouw betrokken. Naar aanleiding van hun vragen hebben we bijvoorbeeld de expansievaten in de bijkeukens hoger geplaatst, zodat bewoners hun hoge koelkast beter kwijt kunnen.’ De Witte: ‘De energiezuinige installaties van tegenwoordig werk je niet meer in een keukenkastje weg: die hebben ruimte nodig. We werken ze zo netjes en praktisch mogelijk weg, zodat zoveel mogelijk ruimte overblijft voor de bewoners. Wij maken in onze eigen werkplaats een prefabplaat waarop we zo compact en efficiënt mogelijk alle componenten voor de installatie plaatsen. Deze plaat sluiten we aan in de woning, de warmtepomp hoeft er alleen nog maar onder te worden geschoven en te worden gekoppeld.’

Inmiddels zijn alle woningen opgeleverd en de bewoners zijn ontzettend tevreden. Als volgend voorjaar de tuinen groen worden, is het plaatje compleet.

18 ENERGIEZUINIGE WONINGEN BONIFACIUSPLEIN DOKKUM

Opdrachtgever : Thús Wonen

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Adema Architecten

Aannemer : Aannemingsmaatschappij

Jellema B.V.

Installaties : Bijlstra Installaties

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Metselwerken : Metselbedrijf Schaafsma, Raadsma

Remix Uitbloeiingsarme : Doorstrijkmortel Remix

‘Bouwkundig is dit echt een voorbeeldproject’

- Herre de Witte

42 sociale huurwoningen Nieuwleusen

SOEPEL BOUWPROCES MET OP

ELKAAR INGESPEELD BOUWTEAM

Nieuwleusen is 42 sociale huurwoningen rijker. De 22 appartementen en 20 woningen hebben plaats gekregen in de nieuwbouwwijk Oosterbouwlanden.

Zowel jongeren, starters als ouderen nemen hier hun intrek. Alle woningen zijn reeds verhuurd; 20 woningen zijn voor de bouwvak opgeleverd, de appartementen volgden op 30 november. De woningen zijn gesitueerd aan de Wieken, gelegen tussen de Burg. Backxlaan en de Paltheweg.

X Het was Jorritsma Bouw die de klus binnensleepte door middel van een Design & Construct aanbesteding. Vier plannen zijn integraal beoordeeld op kwaliteit door een panel van deskundigen vanuit opdrachtgever Woonstichting VechtHorst.

‘Wij hebben hiervoor een plan ontwikkeld en ingediend. Op basis van de beste beoordeling en een prijs die binnen het budget viel, hebben we de klus verkregen’, zegt Theo Huisma, projectleider bij het bouwbedrijf. Het ontwerp kwam tot stand op basis van het definitieve bestemmingsplan en een beeldkwaliteitsplan. De groene uitstraling van het omliggende terrein was daarbij een belangrijke factor.

Traditioneel en efficiënt

‘De woningen zijn gebouwd volgens het zogenoemde Simpl-i-concept van Jorritsma Bouw’, legt Huisma uit. Uitgangspunten hierbij zijn snel bouwen met pragmatische keuzes in bouwsysteem en installatieconcept. Traditie en efficiëntie voeren hier de boventoon. Huisma: ‘De woningen zijn gebouwd met een prefab beton casco en een HSB-kap. Voor de appartementen is gekozen voor kalkzandsteen, breedplaatvloeren en balkons met isokorf.’ Volgens Huisma is het bouwproces erg soepel verlopen. Echte tegenslagen werden de betrokken partijen bespaard. ‘Dat komt omdat we het op de reguliere wijze deden. Dan kom je voor minder verrassingen te staan. Zodoende liep het conform onze plannen.’

Vroegtijdig inkopen

‘Tegenwoordig hoor je dat er problemen zijn bij het leveren van materiaal, zoals staal’, vertelt Huisma. ‘Maar daar hebben we weinig mee gewerkt, behalve bij de puiconstructies in het appartementen gebouw. Daarnaast kochten we vroegtijdig in. Op het moment dat je de opdracht krijgt, kun je maar het beste meteen inkopen.’ Als Huisma toch een obstakel moet noemen: ‘De naregeling van de verwarming en het verkrijgen van de warmtepompen. Dat duurde iets langer dan gepland. Maar gelukkig liepen we daardoor geen vertraging op.

Duurzaam en onderhoudsarm

Over de materiaalkeuze zegt de projectleider dat er rekening is gehouden met het duurzaamheidsaspect. Zo maakten ze gebruik van onderhoudsvrij materiaal. De dakpannen, kunststof kozijnen, zinken goten en de beplating van de schuurtjes zijn daar voorbeelden van.

Daarnaast zijn er de sedumdaken. Dit is een extensief groendak met vegetatie die zichzelf in stand houdt en zich verder ontwikkelt. Onderhoud is hierbij minimaal. Grofweg hebben sedumdaken een substraatlaagdikte van tussen de 4 en 15 centimeter en een gewicht dat schommelt tussen de 45 en 150 kilo per vierkante meter.

Veel vrijheid

Woonstichting VechtHorst gaf de partijen naar eigen zeggen veel ruimte om zelf invulling te geven aan het bouwproces. ‘Een aannemer kan met zijn bouwpartners zelf prima bedenken hoe een product, de woning, eruit moet komen te zien’, zegt Jeroen Bakker, manager vastgoed en wonen bij VechtHorst. ‘Daarom

‘We hebben het met z’n allen supersnel gedaan’

- Jeroen Bakker

‘Volgens het Simpl-iconcept gebouwd

- Theo Huisma

- Ronald Kuik

hebben wij zo weinig mogelijk lijstjes van materialen opgesteld. De ontwerp- en bouwkennis is er al bij de adviserende en uitvoerende partijen. Wij kunnen dat daarom loslaten, uitgangspunt is dat de markt invulling geeft aan een goede woning voor een doelgroep, geborgd met garanties. Bedenk met elkaar wat het beste is, die vrijheid krijgt een aannemer.’ Bakker wijst op de korte tijd die het bouwtraject in zijn totaliteit heeft gekost. ‘In 2019 zijn we samen met de gemeente Dalfsen gaan nadenken om de locatie Oosterbouwlanden in ontwikkeling te brengen. Drie jaar later is het complete plan uitgevoerd. We hebben het met z’n allen supersnel gedaan.’

Schuurachtige aanblik

Om het project te realiseren, sloeg Jorritsma Bouw onder meer de handen ineen met Dijkhuis Ingenieurs, TWA architecten en Van Losser Groep. Na het voorlopige ontwerp rolde al snel het uitvoeringstechnisch ontwerp eruit en kon men aan de slag. De appartementen en woningen staan in een stukje Nieuwleusen dat grenst aan de landerijen. ‘Het is mooi om te zien hoe de gebouwen opgaan in omgeving’, zegt Huisma. ‘Dat komt onder meer door het gebruik van baksteen en agrarische aspecten in de bouw. Het geeft een schuurachtige aanblik.’

Respect voor elkaars werk en kennis

Ook Ronald Kuik, directeur van Dijkhuis ingenieurs, blikt tevreden terug op het verloop van het project. ‘We hebben alles in goed overleg kunnen oplossen. Als er een probleem was, kon de ander daar vanuit zijn vakgebied in meedenken’, zegt Kuik. ‘Een voorbeeld? Het leidingverloop in de schilvloer. Daar lag een uitdaging vanwege de uitkragende balkons. Dat hebben we vlot weten op te lossen.’ Hij noemt het een oplossingsgerichte samenwerking. ‘Het is ook niet voor niks dat we bij andere projecten ook samenkwamen. We hebben respect voor elkaars werk en kennis.’

Volgens Kuik kwamen de wensen die er waren voor het ontwerp niet in conflict met de praktische kant van de bouw. ‘Zo waren er de hellende daken op de appartementen. Die zijn puur om esthetische redenen toegepast. En ook de grote glazen gevel in het trappenhuis heeft doorgang gevonden. Deze is zo’n negen meter hoog en wordt horizontaal door stalen kokers gesteund.

Theo Huisma is blij dat ze zich er in deze ‘roerige tijd’ knap doorheen hebben geslagen. ‘Dan merk je ook weer hoe belangrijk het is dat je goeie mensen binnen het bedrijf en betrouwbare bouwpartners hebt die hun verantwoordelijkheid nemen en er alles aan doen om het proces conform planning te laten verlopen. Dat werd nu weer bevestigd. Want een bouwproject doe je niet alleen, maar altijd samen.’

42 WONINGEN EN APPARTEMENTEN NIEUWLEUSEN

Opdrachtgever : Woonstichting Vechthorst

BOUWTEAMLEDEN

Architect : TWA Architecten

Hoofdconstructeur : Dijkhuis Ingenieurs

Aannemer : Jorritsma Bouw

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Leveren en monteren

HSB-kapconstructies : Kramer’s Houtconstructies

Kramerijen : Raadsma

Kruipluikplaten (EPS) : EPS Maatwerk

Remix Uitbloeiingsarme

Doorstrijkmortel : Remix

Afvalverwerking, transport en recycling : Visser ATR

‘Een oplossingsgerichte samenwerking’

NIEUWBOUW VSO

THRIANTA IN EMMEN

AANSCHOUWELIJK

BOUWEN VOOR MOEILIJK

LERENDE KINDEREN

De Thriantaschool in Emmen bestaat ruim vijftig jaar en was al die tijd gehuisvest in ‘tweedehands’ gebouwen.

Dat ze in augustus 2022 in een nieuw gebouw konden trekken, voelt voor de zeer moeilijk lerende kinderen en hun ouders als een erkenning, weet architect

Daan Josee. Hesco Bouw verzorgde de realisatie van het gebouw, PrangerRosier de installaties, abcnova begeleidde het project.

‘Als iets uitnodigt om tegenaan te schoppen, dan wórdt er tegenaan geschopt’, stelt Daan Josee. Hij kreeg bij de selectiecommissie van de gemeente Emmen en Openbaar Onderwijs Emmen de handen op elkaar voor zijn ‘gewaagde’ visie op hoe een schoolgebouw voor zmlk-onderwijs eruit moet zien. Niet ‘hufterproof’ met onder meer aluminium schopplaten op de deuren, maar ‘zacht, vriendelijk, licht’ en met gewone materialen, waaronder veel glas en Siberisch lariks. ‘Een hoogwaardig schoolgebouw zoals je het ook voor regulier onderwijs zou neerzetten.’

Haalbaarheid

‘Het traject naar nieuwe huisvesting voor de voortgezet onderwijs-afdeling van Thrianta begon in 2017’, legt Johan den Boer van abcnova uit. Zelf trad hij tijdens de bouwfase op als directievoerder, zijn collega’s uit Assen begeleidden gemeente en schoolbestuur vanaf het begin bij het haalbaarheidsonderzoek, het Programma van Eisen, de selectie van architect en bouwpartijen en wat er maar bij zo’n omvangrijk project komt kijken. ‘De school zat sinds 1997 aan de Zuidlaarderbrink in een voormalige basisschool uit 1975. Het haalbaarheidsonderzoek wees uit dat het niet verstandig was daar nog in te investeren.’

- Daan

Groen gebied

Voor nieuwbouw wees de gemeente een perceel aan in de buurt van het voetbalstadion aan de Oude Meerdijk. Een sportgebied dus, waar bovendien al andere scholen staan. Architect Josee zag er volop mogelijkheden. ‘De kavel ligt aan de kant waar de woonbebouwing het weer overneemt van het sportcluster, dus niet geïsoleerd. Het is bovendien een mooi groengebied met veel bomen: we hebben het gebouw zo weten te positioneren dat dit bijna allemaal behouden kon worden.’

Strakke vorm

Het gebouw kreeg een strakke vorm, een rechthoek van twee verdiepingen met ter hoogte van de entree een hap eruit. ‘Daar komt een natuurterras bovenop, zodat de leerlingen op het dak, in bakken, groenten en kruiden kunnen kweken voor de kooklessen.’ Aan de ene zijde van het entreedeel zitten de theorie- en praktijklokalen zoals een leskeuken en een houtwerkplaats, aan de andere zijde is de gymzaal in het gebouw opgenomen. ‘Het vormt één geheel, want leren doe je met je hoofd, je handen én door te bewegen.’

BIM 3D

‘Hoe strak ook ontworpen, bouwtechnisch was het best een uitdagend project’, zegt Mark Zijnge, projectleider van Hesco Bouw. ‘Alle facetten van het bouwen zitten erin, van staalconstructies tot kalkzandsteen en holle betonwanden, van kanaalplaatvloeren tot schilvloeren, aparte metselverbanden in de gevel, Alucopal-panelen, wit gepoedercoate UNP-balken… Gelukkig was alle tekenwerk in 3D beschikbaar en konden we het ook in BIM wegzetten bij de onderaannemers. Dat hielp ook tijdens de uitvoering: indien nodig konden de jongens op het werk even een plaatje op het scherm toveren van hoe iets eruit moest komen zien.’

‘3D hielp tijdens de uitvoering’

- Mark Zijnge

Bouwplaat

Het 3D-model diende ook een bijzonder doel: de Thriantaschool gebruikte het om de leerlingen voor te bereiden op de verhuizing. Ze liepen alvast virtueel door hun nieuwe gebouw. Josee: ‘We hebben ook een bouwplaat voor ze gemaakt die ze in elkaar konden zetten. Voor ieder kind is de overgang naar een nieuwe school een spannende stap, maar voor deze doelgroep helemaal. Maar er was vooral trots, ook bij ouders en docenten: wij krijgen óók eens iets nieuws. Dat voelt als een erkenning. Complimenten aan Openbaar Onderwijs Emmen dat ze daarvoor gekozen hebben.’

‘Eenhoogwaardig schoolgebouw’

Josee

Sterk in onderwijs.

Vertraging was geen optie

‘Dat de kinderen er vast op rekenden na de zomervakantie over te kunnen, was een van de redenen waarom de bouw absoluut geen vertraging op mocht lopen’, zegt Zijnge. ‘Ondanks corona, ondanks personeelstekorten, oplopende levertijden en materiaaltekorten, moest het werk voor onze zomervakantie af. Dat betekende: er bovenop zitten.’ Ook directievoerder Johan den Boer stuurde nadrukkelijk op het halen van de planning. ‘Zegt een leverancier dat de leverdatum onzeker is? Niet afwachten en het beste ervan hopen, maar meteen kijken of er alternatieven zijn: een ander merk, een andere verkoper… Uiteindelijk is het allemaal goed gekomen, maar het ging niet gemakkelijk. Je kunt er niet meer van op aan dat je wat je bestelt, op de afgesproken datum krijgt. Pas als het op de bouw staat, ben je zeker.’

Meteen bestellen

Vanuit die gedachte zette installatiebedrijf Pranger-Rosier alles op alles om direct na de opdracht de engineering uit te werken, zodat in ieder geval de grote onderdelen zoals als de warmtepompen met VRF-units, de ruim honderd zonnepanelen, luchtbehandelingskasten en dergelijke meteen besteld konden worden. De Thriantaschool moest ‘beter dan BENG’ worden en voldoen aan Frisse Scholen klasse B, dus de installaties waren een uitermate belangrijk onderdeel. ‘Je moet die grote componenten tegenwoordig echt héél vroeg inkopen’, zegt projectleider Botte de Vries. ‘En daarna ook meteen door met de detaillering, want zelfs de eenvoudigste onderdelen liggen niet meer op voorraad. Dat maakt bouwen momenteel wel onzeker. Het vraagt om intensief contact met de bouwkundig aannemer, want je moet soms op elkaar wachten.’

Samen de schouders eronder

Mark Zijnge: ‘Dit was echt een kwestie van de schouders eronder. Alle neuzen dezelfde richting op, af en toe wat inschikken, niet moeilijk doen

‘Niet

afwachten en het beste ervan hopen’

- Johan den Boer

als bijvoorbeeld een keukenmonteur alvast aan de gang wilde terwijl wij ook nog in een ruimte bezig waren. En ondertussen ook nog ‘gewoon’ kwalitatief goed werk leveren natuurlijk.’ Hoewel in principe ‘eenvoudig maar doelmatig’ (aldus Den Boer), bevatte het ontwerp nog voldoende hoofdbrekens voor de uitvoerende partijen. Zijnge. ‘De verscheidenheid aan detailleringen, in het bijzonder de trappen. Die in de hal kon niet één leverancier maken, die hebben we zelf samengesteld uit materiaal van wel vier partijen.’ Het leverde Hesco een dikke pluim op van Daan Josee. ‘Ze hebben voortreffelijk gewerkt, heel precies.’ Ook Botte de Vries kijkt ondanks alle kopzorgen terug op ‘een hartstikke leuke bouw’ en Johan den Boer spreekt van ‘een ontzettend goede samenwerking: korte lijnen, snel schakelen, elkaar helpen waar het kan. En de gebruikers zijn ook heel tevreden.’

VSO THRIANTASCHOOL EMMEN

Opdrachtgever : Gemeente Emmen

Openbaar Onderwijs Emmen (OOE)

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Maas Kristinsson Architecten

Projectmanagement : abcnova | Adviseurs

Bouwkundige aannemer : Hesco Bouw

E-installatie : Pranger-Rosier Installaties

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Metselwerken : Fuhler metselwerken

Constructief staal : Huls Staalbouw

‘Grotecomponenten

heel vroeg inkopen’

- Botte de Vries

Montage van 61 digiprotect deuren

inclusief hang en sluitwerk : BPZ

Bouwmaterialen diverse : Bouwcenter Meijer

Afvalverwerking, transport en recycling : NNRD

Tekst: Arjen Bakker

F otografie: Annet Aper, OO Emmen; Henri Hendriks

NIEUWBOUW OBS KLAZIENAVEEN

EEN HELE PRESTATIE IN EEN VERANDERENDE TIJD

Als bouwproject was het realiseren van obs Klazienaveen misschien niet heel bijzonder of onderscheidend van andere scholen. Wat dit project tot een uitdaging maakte, was de veranderende markt. Addy Sonneveld van Jorritsma Bouw en Wim Kramer namens ICS Adviseurs vertellen erover.

Aannemer Jorritsma Bouw zag zich bij de realisatie van obs Klazienaveen gesteld voor de uitdaging om te zorgen voor een voorspelbaar proces in die veranderende markt. ‘Toch hebben we dat ook in deze lastige tijd kunnen waarmaken’, vertelt Sonneveld niet geheel zonder trots. ‘Het is gelukt de planning beheersbaar te houden, een hele prestatie in deze tijd. Corona, lange levertijden, krapte op de arbeidsmarkt, het hielp allemaal niet mee.’

Hiaten herkennen

Hun truc? ‘Zorgen voor duidelijkheid in de planning, en ook bij het nemen van beslissingen sturen op die duidelijkheid’, verklapt Sonneveld.

‘Draagvalk creëren voor de beslissingen en herkennen waar de hiaten zitten’, gaat hij verder.

‘Dat doe je als team met elkaar, maar als projectleider ben je er wel verantwoordelijk voor.’

Brug naar het Esdal College

De school is gebouwd op een fundering van schroefboorpalen, met daarop een traditionele fundatie. Het casco bestaat uit een stalen skelet met gevelvullende houtskeletbouwelementen en is voorzien van kanaalplaatvloeren. Het bijzondere aan de constructie is dat het gebouw deels geïntegreerd is in bestaande bouw. Met een brug is de nieuwbouw verbonden aan het vijf jaar oude Esdal College. In dat gebouw zijn op twee bouwlagen enkele lokalen afgestaan aan de basisschool. Qua look en feel zijn die geïntegreerd in nieuwe school.

Sonneveld: ‘De verbouw in de bestaande school vroeg om een specifieke planning. We moesten rekening houden met de lestijden en met een examenperiode. Over de aan- en afvoertijden en mogelijk geluidsoverlast is daarom veel en goed overleg geweest.’

Complimenten van omwonenden

De aanvoerroute was toch al een belangrijke factor in de planning. De bouwplaats bevond zich midden in het dorp, aan een zijtak van de hoofdweg door Klazienaveen. ‘Samen met de opdrachtgever hebben we aan de omwonenden een presentatie gegeven over hoe de bouw zou gaan verlopen’, legt Sonneveld uit. ‘Door specifiek te benoemen waar de overlast zou zijn en hoe we die gingen beheersen, hebben we draagvlak gecreëerd. Tijdens het bouwproces kregen we veel complimenten over het verloop.’

Eigen identiteit

De uitdaging voor Jorritsma Bouw was om het nieuwe gebouw te integreren in het bestaande gebouw. ‘Het is mooi hoe de nieuwbouw ook in de vormgeving bij het bestaande gebouw aansluit’, vindt Sonneveld. ‘De fraaie accenten die door het Braziliaanse metselwerk in de gevel zijn gekomen, zorgen ervoor dat de basisschool een eigen identiteit heeft, maar toch onderdeel is van het Esdal College.’

Vertaalslag

Het toeval wil dat Wim Kramer vijf jaar geleden in samenwerking met ICS Adviseurs uit Zwolle ook de nieuwbouw van dit Esdal College begeleidde. Daarnaast komt hij zelf uit de aannemerswereld. Dat maakt dat hij de vertaalslag tussen de betrokken partijen goed kon maken. ‘Daarmee hebben we als adviseur een belangrijke rol kunnen spelen in dit hele proces.’ ICS Adviseurs verzorgde in het voortraject het opstellen van het programma van eisen en het ontwerpproces waarbij alle wensen van de opdrachtgever vertaald zijn in het de-

‘De kunst is de vertaalslag te kunnen maken’

-

Wim Kramer

finitief ontwerp. Ook begeleidde ICS de aannemersselectie en de aanbestedingsprocedure. In de uitvoering vertegenwoordigde het bureau de opdrachtgever in het bouwproces. Wim Kramer nam namens ICS interim de rol van directievoerder op zich en was het aanspreekpunt voor zowel de school als de aannemer.

Anticiperen op de planning

‘Het bouwproject an sich maakte dit niet tot een uitzonderlijke opdracht. De veranderende markt maakte het moeilijk’, vindt ook Kramer. Het was daarom denken in alternatieven bij de bouw van de basisschool. ‘De werkvolgorde aanpassen, details veranderen, voor tijdelijke oplossingen zorgen; alles werd ingezet om te kunnen anticiperen op de planning. De betrokken bouwteamleden c.q. contractpartijen daarin meekrijgen en adviseren is hier ons belangrijkste taak geweest’, aldus Kramer.

Clichés

‘De sleutel in zo’n project is om met elkaar in gesprek te blijven en weten wat je van elkaar kunt verwachten’, besluit Kramer. ‘Door pragmatisch en oplossingsgericht mee te denken en daarbij elkaars taal te spreken hou je iedereen aan boord. Het zijn misschien clichés, maar het heeft dit project echt doen slagen.’

Obs Klazienaveen heeft op 29 augustus de deuren geopend van haar mooie nieuwe schoolgebouw naast het Esdal College. De school is ontstaan uit een fusie tussen obs De Spil, obs De Planeet en obs De Viersprong en is daarmee de enige basisschool voor openbaar onderwijs in het centrum van Klazienaveen.

VER-EN NIEUWBOUW OBS KLAZIENAVEEN

Opdrachtgever : Gemeente Emmen, Huisvesting OOK

Directievoering : ICS Adviseurs

BOUWTEAMLEDEN

Architect : DAT Architecten

Aannemer : Jorritsma Bouw

BOUWTEAMLEDEN

Schilder : Zijlstra Schilders

Grondwerken, rioleringswerkzaamheden, straatwerk en terreininrichting

: Vedder BV Eext

Kramerijen : Raadsma

Montage van 39 digimate deuren incl. hang en sluitwerk : BPZ

Afvalverwerking, transport en recycling : Visser ATR

‘We hebben voor een voorspelbaar proces gezorgd’

- Addy Sonneveld

sinds eind 2018 in weinig comfortabele noodgebouwen waarvan de (dure) huur na het schooljaar 2021-2022 afliep. Er was de gemeente Noordenveld dus veel aan gelegen dat de school op tijd werd opgeleverd. ‘We hebben een groot team erop gezet, zo snel mogelijk alle materialen besteld en onderaannemers vastgelegd en die ook strak aan de planning gehouden’, aldus Van der Weide. ‘Dat is de voornaamste reden dat we de deadline gehaald hebben.’

Verkeersveiligheid

Toen HuneBouw met het project begon, was Pieter Snaak er al bijna anderhalf jaar mee bezig. De projectmanager was namens BCN Groep uit Drachten bij de gemeente gedetacheerd om het project te begeleiden. Tijdens de uitvoering in de rol van bouwdirectie, in de voorbereidingsfase ging het met name om het overleg met de omwonenden. KC De Marke staat in het centrum van het dorp, aan de Molenweg. De buurt verlangde naar meer verkeers- en sociale veiligheid dan bij het oude schoolgebouw het geval was. ‘Daarnaast waren er natuurlijk de functionele wensen van de gebruikers en de ambitie om energieneutraal te worden. En dat alles binnen de financiële kaders. Het ontwerp is om die reden na aanbesteding nog geoptimaliseerd. Op het hoogtepunt was het een hele toer om steeds iedereen op de juiste momenten aan tafel

KINDCENTRUM DE MARKE RODEN IN SLECHTS ACHT MAANDEN GEBOUWD

EEN HUZARENSTUKJE DANKZIJ TOEWIJDING VAN ALLE PARTIJEN

Op 24 november 2021 begon HuneBouw uit Hoogeveen met de fundering voor Kindcentrum De Marke in Roden. Direct na de zomervakantie van 2022 konden obs De Marke en kinderopvang KidsCasa het gebouw in gebruik nemen. Een huzarenstukje, ‘alleen mogelijk dankzij de toewijding van alle partijen, inclusief de onderaannemers’, zegt projectleider Jan van der Weide.

‘De aanbesteding was op 9 september 2021, twee weken later werd bekend dat wij de klus mochten klaren en nog voor de jaarwisseling lag de hele fundering erin en konden we gaan opbouwen’, zegt Van der Weide van HuneBouw. Hij is trots dat het gelukt is om in acht maanden het complex van 1400 vierkante meter op te leveren. ‘We wisten van tevoren dat het een hele klus zou worden, maar we

konden natuurlijk niét weten dat er oorlog in Europa zou uitbreken met een energiecrisis en oplopende levertijden als gevolg. Dat maakte het project extra complex.’

Groot team

De opdrachtgever extra tijd vragen was sowieso geen optie. Obs De Marke zat

te krijgen en de informatiestroom op gang te houden. Maar goed, voor de start van de uitvoering waren alle eisen en wensen afgestemd en overeengekomen, dan kun je als projectmanager wel je meerwaarde laten zien…’ Daarbij moesten door corona vrijwel alle vergaderingen, inspraakavonden en dergelijke online worden afgehandeld. Verderop in het proces konden er wel weer kleine bijeenkomsten worden gehouden. ‘Dat had ook voordelen’, vindt architect Christian Janssen van TenW architecten adviseurs. ‘In de wat kleinschaliger setting voelde iedereen zich gehoord en serieus genomen.’

Wensen

Het werd Janssen al snel duidelijk dat de buren een oplossing wilden voor de soms gevaarlijke situaties die optraden tussen woon-werkverkeer en kinderen die – lopend of per fiets – van en naar school gingen. ‘De leerkrachten en kinderopvangmedewerkers op hun beurt wilden graag een licht en ruim gebouw met clustering van onder- en bovenbouw rondom leerpleinen en een grote open hal met tribunetrap. De opdrachtgever gaf daarnaast mee dat het gebouw moet kunnen meegroeien of -krimpen naarmate er meer of minder kinderen zijn. Op het gebied van duurzaamheid moest het kindcentrum een voorbeeldfunctie hebben richting het dorp, in ieder geval Bijna Energieneu-

traal (BENG) en het liefst helemaal. De gemeenteraad heeft daarvoor ook nog extra budget beschikbaar gesteld.’ Uiteindelijk is er met een investering van het schoolbestuur een Nul Op de Meter (NOM) gebouw gerealiseerd.

Volop draagvlak

Je kunt natuurlijk nooit iedereen honderd procent tevredenstellen, maar Janssen ervoer uiteindelijk volop draagvlak voor zijn ontwerp:

‘Een gebouw dat ondanks zijn omvang vriendelijk oogt in een groene omgeving, met een natuurlijke uitstraling dankzij de gevelbekleding van NobelWood.’ Door aanpassingen in de openbare ruimte komen schoolgaande kinderen en autoverkeer elkaar voortaan een stuk minder tegen. De schuine kap is bewust op het zuiden georiënteerd, ‘zodat er optimaal

‘Zo snel mogelijk alle materialen besteld’

- Jan van der Weide

‘Je meerwaarde laten zien’

- Pieter Snaak

bouwers van nature

geprofiteerd kan worden van pv-panelen, om zo goed als alle energie voor het verbruik zelf op te wekken.’ Een luchtdichte thermische schil en een goed verwarmings- en koelingssysteem doen de rest.

Strak plannen

In de wetenschap dat de bouwtijd kort zou zijn, kon de architect zich geen ingewikkelde constructies veroorloven. Dat vond hij ook nergens voor nodig. ‘Een staalconstructie met betonvloeren en een HSB-opbouw van de gevels biedt voldoende mogelijkheden. Het is ook een duurzame oplossing: je kunt met HSB hoge isolatiewaarden halen zonder veel ruimte te verliezen.’ Voor HuneBouw was het belangrijkste voordeel dat je zo’n constructie snel wind- en waterdicht kunt hebben. ‘Als je de materialen maar hebt, kun je in een paar weken het casco opzetten en dan buiten aan de gang met de gevelbekleding en binnen met de metalstudwanden, plafonds en interieur-onderdelen zoals pantry’s. Al die werkzaamheden hebben we héél strak op elkaar – en waar mogelijk gelijktijdig – gepland om aan het einde goed uit te komen. Na de oplevering op 22 juli moesten er nog wel wat puntjes op de i gezet worden, maar de school kon wel alvast inhuizen om na de vakantie direct te kunnen beginnen.’

Stroomlijnen

Pieter Snaak: ‘De uitdaging tijdens de uitvoering lag natuurlijk vooral bij HuneBouw. Wij hielden wel de vinger aan de pols, maar we konden ons vooral richten op het stroomlijnen van de parallelprocessen. HuneBouw stelde een app beschikbaar voor het op de hoogte houden van de omwonenden. Daarin werd wekelijks een nieuwsupdate gegeven, bijvoorbeeld wanneer er zwaar verkeer, wegafsluitingen of geluidsoverlast zou zijn. Dat is supergoed bevallen en heeft bij voorbaat een hoop onvrede weggenomen.’

KINDCENTRUM DE MARKE RODEN

Opdrachtgever : Gemeente Noordenveld

Bouwdirectie : BCN Groep

BOUWTEAMLEDEN

Architect : TenW architecten adviseurs

Adviseur/begeleider : Innax

Constructeur : W2N Engineers

Aannemer : HuneBouw

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Christian Janssen

Dekvloeren : Paas Totaalafbouw Grondwerken, rioleringswerkzaamheden, straatwerk en terreininrichting

Montage 68 digiprotect deuren incl. hang en sluitwerk en 1 zorgplus schuifdeur systeem

: Vedder BV Eext

: BPZ

‘Gebouw dat ondanks zijn omvang vriendelijk oogt’

-

Tekst: Arjen Bakker

Fotografie: Henri Hendriks

Waar je ook wilt wonen

Wonen in een museum, een bibliotheek of een kantoorpand met fenomenaal uitzicht? Bouwbedrijf de Vries Leeuwarden maakt het mogelijk. Het transformeren van utiliteitsgebouwen naar woningen of appartementencomplexen is één van onze specialismen. In nauwe samenwerking met architecten, woningcorporaties of makelaardijen bliezen we al veel panden nieuw leven in.

Bouwbedrijf de Vries Leeuwarden is dé dynamische, vakkundige en allround aannemer voor uiteenlopende werkzaamheden in Noord-Nederland. Van kleine verbouwing tot grondige renovatie, van utiliteitsbouw tot schadeherstel.

Meer weten? Kijk op www.bdvl.nl

OJBS OLDENIJE, LEEUWARDEN COMBINATIE VAN VERBOUW EN NIEUWBOUW MET

PERFECT BINNENKLIMAAT

Al sinds 1997 waren de leerlingen van Openbare Jenaplan

Basisschool Oldenije verspreid over twee locaties in Leeuwarden.

De wens om alle kinderen in één gebouw onder te brengen, kwam dit jaar uit. Er wordt met trots teruggekeken op het project.

- Jelmer Hoekstra

Het schoolgebouw van de openbare basisschool De Oldenije, gebouwd in 1986, staat in het oude centrum van Leeuwarden. De school bleek al snel te klein voor het aantal leerlingen, maar pas in 2014 kwam er vanuit de gemeente groen licht voor uitbreiding. Om de ver- en nieuwbouw van de school te realiseren, was in 2012 al een ontwerp gemaakt. ‘De visie van de school was nog altijd goed vertaald in dat ontwerp’, vertelt opdrachtgever Jelle Boonstra van de openbare basisonderwijs koepel Proloog. ‘De huiselijke sfeer is iets waar we heel blij mee zijn. Daarin waren veel gemeenschappelijke ruimtes getekend, en het nieuwe deel was zeer passend bij het bestaande deel ontworpen.

Bovendien paste het plan op de kleine postzegel aan ruimte die er was.’

Perfect binnenklimaat

Bovenaan de wensenlijst stond een perfect binnenklimaat, in zowel het bestaande deel als de nieuwbouw. Boonstra: ‘Dat vinden we zo belangrijk dat we er een eigen notitie, ‘Hoe bouw je een goede school’, voor hebben opgesteld. Duurzaamheid is daarin heel belangrijk.’ Bij iedere bouw en verbouw binnen de onderwijskoepel is het document leidend in het proces. ‘In Pranger-Rosier vonden we een installateur die zich wilde conformeren aan die notitie.’

‘Omwonenden kunnen project maken of breken’

Frisse Scholen klasse B

Met de all-electric installaties (CO2- en temperatuur gestuurd) en het voldoen aan de eisen van Frisse Scholen klasse B is gehoor gegeven aan de wens voor duurzaamheid. ‘Ook is de verlichting energiezuinig en wordt die op de meeste plaatsen op beweging ingeschakeld’, vertelt Klaas Buikema van Pranger-Rosier. Hun grootste uitdaging? ‘Het inpassen van de installaties in de bestaande bouw’, aldus Buikema. ‘Het was prettig om als ontwerpend installateur al vanaf het initiatief in het bouwteam betrokken te zijn. Daardoor konden we in nauwe samenwerking met Proloog het ontwerp voor de installaties maken.’ De installaties kunnen op afstand worden beheerd. Zo kan per ruimte de temperatuur en het CO2-gehalte worden uitgelezen en kan het energieverbruik worden gemonitord.

Afwerking

Door een nieuwe buitenschil kon het gebouw van het gas af. De beperkte ruimte in en om het gebouw bood echter geen mogelijkheid om de installaties binnen of nabij het gebouw te plaatsen. De vijf warmtepompen en de grote LBK staan daarom op het dak. Om de installaties uit het zicht en zonder overlast van geluid te plaatsen, werd een geluidswerend scherm gemaakt. Bouwbedrijf de Vries uit Leeuwarden vervolmaakte het plaatje door de afwerking met hetzelfde houtwerk te bekleden als de gevels van het gebouw. Een deel van de nieuwbouw is volledig bekleed met Platowood fraké, conform het “board and batten” principe (brede planken met daarop dunne latten, red.) aangebracht. Die latten lopen door over de kozijnen. Kanalen en apparaten werden onopvallend zwart gemaakt. ‘Het is mooi als je zo kunt meedenken in de wensen van de gebruiker en van de architect’, vertelt Jelmer Hoekstra, projectleider bij Bouwbedrijf de Vries.

Logistiek karwei

De combinatie van verbouw en nieuwbouw was voor het bouwbedrijf een grote uitdaging. Ook de locatie zorgde voor de nodige hoofdbrekens. ‘De binnenstedelijke plek was logistiek een heel karwei’, aldus Hoekstra. Daarin was een belangrijke rol voor de omwonenden weggelegd. ‘De buurt betrekken in zo’n project, is misschien wel het belangrijkste van alles. Omwonenden kunnen een project maken of breken. Je moet blijven communiceren over bouwtijden, geluidsoverlast en wegafzettingen. En beseffen dat je in andermans leefgebied bezig bent, dat is onmisbaar. Dat hebben we samen met Proloog goed aangepakt.’

- Jelle Boonstra

Veel timmeruren

Er was nogal wat te vervoeren door de buurt. Glasramen van 3,5 bij 5 meter, een staalconstructie opgedeeld in kortere lengtes, prefab houtskeletbouw elementen die ter plaatse als een bouwpakket in elkaar werden gezet. Hoekstra: ‘Dat heeft voor veel timmeruren op de bouw gezorgd, maar door de juiste voorbereiding haalden we daar juist weer tijdswinst mee. Die langere voorbereidingstijd, daar hameren we veel vaker op.’

‘Binnenklimaat stond bovenaan wensenlijst’

‘Prettig om vanaf het initiatief betrokken te zijn’

- Klaas Buikema

Gekozen op inhoud

Bouwbedrijf de Vries werd gekozen voor het bouwteam op basis van het plan van aanpak en de presentatie daarvan. ‘Het maakt ons trots dat we op die manier gekozen werden. Natuurlijk telde ook de begroting mee, maar er werd echt gekeken naar inhoud. Dat is niet heel gebruikelijk, maar wel een mooie kans om je als bouwbedrijf te laten zien. Het komt zelden voor dat de combinatie van ver- en nieuwbouw zo mooi uit de verf komt als bij deze school.’

Plein als sluitstuk

Het plein van de school werd het sluitstuk van het project. Het is inmiddels volledig heringericht als multifunctioneel plein. Jelle Boonstra van Proloog: ‘De buurt wilde heel graag meedenken over de inrichting en maakt er nu ook dankbaar gebruik van. Met het groen en de bankjes is het ook ’s avonds en in het weekend een fijne plek om te zijn.’

Fotografie: Henri Vos

Tekst: Thea van der Schaaf

OJBS OLDENIJE LEEUWARDEN

Opdrachtgever : Proloog

BOUWTEAMLEDEN

Architect : Moke Architecten

Aannemer : Bouwbedrijf De Vries Leeuwarden

Installaties : Pranger-Rosier Installaties

ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS

Steigerwerk : ABS Steigerbouw

Houten binnenkozijnen + lijsten : Gebroeders Hettema

Beglazing binnen/ buiten : Glas Construct

Binnendeuren : Houthandel Barkmeijer

Hang- en sluitwerk : Raadsma

Constructiestaal : K. Stok en Zn

Bouwlift/verticaal transport : Scheepsma