Nasza Troska #68

Odjesieniubiegłegorokuśrodowiskostomików,ichrodzinorazlekarzy ipielęgniarekstomijnychżyjezmianamiwzasadachrefundacjisprzętu stomijnego, wprowadzonymi nowym rozporządzeniem Ministra Zdrowia. Jak każde zmiany, także i te mogą wywoływać niepokój. Chcemy umożliwić Państwu jak najlepszą orientację w nowych przepisachidlategoprzygotowaliśmyprzystępnyiprzejrzystyporadnik. Ponadto w pierwszym tegorocznym wydaniu „Naszej Troski” wiele innych ciekawych tematów. Ku pokrzepieniu serc – mądry wywiad zaktoremJackiemRozenkiem.Jakcennajestpewnośćsiebie–wyjaśnia psycholożkaJoannaGodecka.Otym,jakważnajestprawidłowawaga –przeczytająPaństwowtekścielek.MarcinaPustkowskiego.Jakdbać okolana–radzifizjoterapeutaŁukaszStołowski.Dlaczegowcodziennym menu nie warto pomijać ryb – tłumaczy dietetyczka Ewa Antoniak.

„Chciałabym, żeby po przeczytaniu tego wywiadu chociaż jedna osobaodczułaulgęiwsparcie,żebyinaczejpomyślałaoswojejstomii” –mówinaszaokładkowabohaterkaBogusławaCieślińska-Guz.Imyteż mamy nadzieję, że po lekturze najnowszej „Naszej Troski” poczują się Państwo po prostu lepiej. Dużo zdrowia w nowym roku!

Jeżeli chcesz dołączyć do kampanii „me+”, otrzymywać bezpłatne materiały edukacyjne i prenumeratę kwartalnika „Nasza Troska”, wypełnij czytelnie zamieszczony poniżej kupon i odeślij go na adres: Convatec Polska Sp. z o.o., al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa

KUPON PROSZĘ WYPEŁNIĆ DRUKOWANYMI LITERAMI

IMIĘ:

NAZWISKO:

ULICA, NUMER DOMU/NUMER LOKALU: KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ:

ADRES E-MAIL: TELEFON Z NR KIER.:

ROK URODZENIA:

DATA OPERACJI:

RODZAJ STOMII: KOLOSTOMIA ILEOSTOMIA UROSTOMIA

Tak, chcę dołączyć do Programu me+ i wyrażam zgodę na wykorzystywanie przez Convatec Polska moich danych osobowych, w tym danych o stanie zdrowia, w celu udziału w programie.

Dołączając do programu zyskuje Pani/Pan:

● opiekę przedstawicieli medycznych Convatec wsparcie Działu Pomocy

● dostęp do platformy z wideokonsultacjami pielęgniarek stomijnych dostęp do materiałów edukacyjnych i poradników w formie e-mailingów i materiałów drukowanych

Więcej informacji o Programie me+ znajdzie Pani/Pan na stronie https://www.convatec.com/pl-pl/pielegnacja-stomii/wsparcie-dla-pacjentow-me/

Chcę także otrzymywać informacje na temat produktów i usług firmy Convatec Polska, w tym zaproszenia na wydarzenia oraz magazyn „Nasza Troska” i wyrażam zgodę na wykorzystywanie przez Convatec Polska moich danych osobowych, w tym danych o stanie zdrowia, w celach marketingowych.

Zyskuje Pani/Pan:

● prenumeratę magazynu dla osób ze stomią Nasza Troska informacje o nowościach produktowych i produktach stomijnych w formie e-mailingów i materiałów drukowanych zaproszenia na wydarzenia organizowane przez Convatec

Chcę otrzymywać informacje na wskazany w formularzu: adres e-mail numer telefonu adres korespondencyjny

Podanie danych jest dobrowolne. W każdej chwili można wycofać zgodę na przetwarzanie danych kontaktując się z nami za pośrednictwem numeru telefonu 800 120 093 lub adresu e-mail: dzial.pomocy@convatec.com. Zgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. (RODO), Convatec Polska Sp. z o.o. (Convatec) z siedzibą w Warszawie (00-609) przy al. Armii Ludowej 26, jako Administrator danych informuje, że podane w niniejszym formularzu za Pani/Pana zgodą dane osobowe, w tym dane o stanie zdrowia, będą przetwarzane w celu udziału w Programie me+ lub w celach marketingowych - zgodnie z zaznaczoną przez Pani/Pana zgodą. Podstawą prawną przetwarzania będzie Pani/Pana zgoda na przetwarzanie danych (art. 6 ust. 1 lit. a RODO). Podane dane osobowe będą przetwarzane również w celach kontaktowych. Z zachowaniem wszelkich gwarancji bezpieczeństwa danych, Pani/Pana dane osobowe możemy przekazać – oprócz osobom upoważnionym przez Administratora danych – innym podmiotom przetwarzającym je w naszym imieniu np. dostawcom usług technicznych i podmiotom świadczącym usługi doradcze, na podstawie zawartych umów. Przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, jak również prawo do przeniesienia danych. Ma Pani/Pan prawo wniesienia skargi do UODO (Urzędu Ochrony Danych Osobowych), gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie Pani/Pana danych osobowych narusza przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. Dane osobowe będą przetwarzane w celu wskazanym w każdej ze zgód do czasu odwołania zgody. Udzielone zgody na przetwarzanie danych osobowych mogą być wycofane w każdym czasie, co jednak nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano przed ich wycofaniem. Convatec wyznaczył Inspektora Ochrony Danych, z którym może Pani/Pan skontaktować się za pośrednictwem poczty elektronicznej: odo@convatec.com. Więcej informacji na temat przetwarzania danych osobowych znajduje się na naszej stronie: https://www.convatec.com/pl-pl/rodo/

DATA I PODPIS PACJENTA LUB RODZICA/OPIEKUNA PRAWNEGO:

SKORZYSTAJ Z PLATFORMY WWW.STOMIA.PL

Nowy rok to dobra okazja, by pochwalić się naszym nowym sklepem internetowym – platformą www.stomia.pl.

W ostatnich latach nastąpił gwałtowny rozwój sprzedaży przez Internet. Wynika to z wielu czynników, między innymi transformacji cyfrowej, COVID-19, zmiany zachowań konsumenckich, ale też zakorzenionej w ludzkiej naturze potrzeby ułatwiania sobie życia. Zakupy on-line są zwykle zdecydowanie bardziej wygodne i zabierają znacznie mniej czasu (który przecież można spożytkować na wartościowsze zajęcia).

Obserwując zmiany zachodzące w sposobie robienia zakupów, a jednocześnie nieustannie dążąc do poszerzania naszej oferty dla Państwa, już w 2021 roku zdecydowaliśmy w firmie Convatec o budowie plat-

formy internetowej nie tylko umożliwiającej wygodny zakup sprzętu stomijnego, lecz także dającej dostęp do niezbędnej wiedzy na temat życia ze stomią. Dziś z platformy stomia.pl korzysta już ponad 1500 osób!

Można na niej skompletować indywidualny koszyk produktów stomijnych i zrealizować zlecenie na wszystkie rodzaje sprzętu stomijnego, a więc worki i płytki w systemie jednoczęściowym i dwuczęściowym oraz akcesoria stomijne, a także nabyć produkty nierefundowane.

Wizyta na stomia.pl to wygodny i szybki sposób na zakup sprzętu stomijnego z dostawą pod same drzwi – zwykle już następnego dnia, a najpóźniej w ciągu trzech dni roboczych.

Platforma stomia.pl to także obszerna baza treści edukacyjnych dla osób

ze stomią, w tym wielu poradników i filmów instruktażowych.

Tym, co często powstrzymuje nas przed korzystaniem z nowoczesnych rozwiązań, jak stomia.pl, jest obawa, że nie poradzimy sobie z ich obsługą. Wzięliśmy to pod uwagę i zaprojektowaliśmy platformę tak, aby poruszanie się po niej było łatwe i intuicyjne. A jeśli ktoś potrzebuje pomocy, może zadzwonić na dedykowaną platformie infolinię.

Zachęcamy Państwa serdecznie do korzystania ze sklepu i zasobów platformy stomia.pl ●

„Nasza Troska”

Bezpłatny magazyn dla osób ze stomią.

Ukazuje się od kwietnia 2001 r.

www.convatec.pl

www.stomia.pl

Zarejestruj się na platformie w prosty i intuicyjny sposób.

Wybierz produkty stomijne, które chcesz zamówić –samodzielnie lub z pomocą doświadczonych pracowników Działu Pomocy Convatec.

Wybierz produkty stomijne, które chcesz zamówić – samodzielnie lub z pomocą doświadczonych pracowników Działu Pomocy Convatec.

Wydawca/ Adres redakcji Convatec Polska sp. z o.o. al. Armii Ludowej 26 00-609 Warszawa

tel. 22 579 66 50 e-mail: dzial.pomocy@convatec.com

Bezpłatna infolinia: 800 120 093

Redaktor naczelna

Monika Hab

Redaktor prowadząca

Anna Zarębska-Tutak

Redakcja

Lidia Butowska

Małgorzata Bocheńska lek. med. Marcin Pustkowski dr Wojciech Szczęsny

Wprowadź numer zlecenia i PESEL – od razu otrzymasz podstawowe informacje o swoim zleceniu, takie jak wartość limitu refundacji oraz okres ważności zlecenia.

Wprowadź numer zlecenia i PESEL – od razu otrzymasz podstawowe informacje o swoim zleceniu, takie jak wartość limitu refundacji oraz okres ważności zlecenia.

Potwierdź zamówienie i w domowym zaciszu oczekuj na dostawę już następnego dnia (a maksymalnie do trzech dni roboczych).

Potwierdź zamówienie i w domowym zaciszu oczekuj na dostawę już następnego dnia (a maksymalnie do trzech dni roboczych).

Opracowanie graficzne Izabela Królikowska

Prenumerata

Bezpłatną prenumeratę można zamawiać, przesyłając na adres firmy Convatec wypełniony kupon znajdujący na poprzedniej stronie.

Platforma stomia.pl to miejsce, w którym znajdziesz wszystko, co pozwoli Ci żyć ze stomią bez ogranicze

Druga połowa 2022 roku upłynęła pod znakiem wielu ważnych i znaczących spotkań, przedsięwzięć i aktywności. Przede wszystkim odbył się I Tydzień Godności Osób ze Stomią w Polsce (1-7 października 2022 r.). Za ten projekt otrzymaliśmy I nagrodę w konkursie World Ostomy Award organizowaną przez Światowe oraz Europejskie Stowarzyszenie Stomijne.

Trwały też uzgodnienia i prace nad zmianą projektu refundacji wyrobów medycznych (w tym właśnie produktów stomijnych). Odbyliśmy wiele spotkań z przedstawicielami Sejmu i Senatu, wystosowaliśmy pisma do wszystkich parlamentarzystów, jak również prezydenta, premiera, prezesa PiS oraz konsultantów krajowych z 12 dziedzin medycznych i pielęgniarskich.

W dalszym ciągu realizujemy projekt „Szanuj zdrowie! Program profilaktyczny raka jelita grubego dla mieszkańców powiatów limanowskiego i suskiego oraz wadowickiego, nowosądeckiego i tatrzańskiego” ze środków Unii Europejskiej, którego jesteśmy partnerem odpowiedzialnym za działania informacyjno-edukacyjne. Zachęcamy Państwa do przekazania

1,5 proc. podatku dla OPP na naszą organizację. Można to zrobić, wpisując nr KRS 0000333981 z dopiskiem w celu szczegółowym – Fundusz POL-ILKO. Razem możemy więcej. Zapraszamy do kontaktu z naszymi oddziałami (dane kontaktowe w NT oraz na naszej stronie internetowej www.polilko.pl). ●

Zarząd Główny POL-ILKO

ODDZIAŁ REGIONALNY W WARSZAWIE

ODDZIAŁ REGIONALNY W KRAKOWIE

11 stycznia 2023 r. spotkaliśmy się w Krakowie na ulicy św. Filipa 6. Gościliśmy Małgorzatę Bocheńską, prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Stomijnych, oraz Elżbietę Lesińską, webmaster POL-ILKO oraz Europejskiego Stowarzyszenia Stomijnego, Honorową Członkinię POL-ILKO. Spotkanie poprowadził Andrzej Piwowarski, prezes zarządu głównego POL-ILKO, który przedstawił krótko historię powstania

8 grudnia 2022 roku odbyło się spotkanie opłatkowe w OR w Katowicach. Uczestniczył w nim prezes POL-ILKO Andrzej Piwowarski. Po części oficjalnej wystąpił zespół Ślązaczek z Pałacu Młodzieży w Katowicach. Był świąteczny poczęstunek i wspólne śpiewanie kolęd.

Zarząd Oddziału POL-ILKO w Katowicach

ruchu stomijnego w Polsce i działalności POL-ILKO oraz Oddziału Regionalnego w Krakowie. Małgorzata Bocheńska omówiła najważniejsze powikłania stomijne. Nie brakowało pytań na temat codziennej pielęgnacji stomii. Przypominamy, że spotkania koleżeńskie odbywają się w Krakowie na ulicy Pomorskiej 1, w ostatnie piątki miesiąca w godz. 16–18. ● Andrzej Piwowarski

14 grudnia 2022 r. odbyło się spotkanie z okazji 35-lecia Oddziału Regionalnego Polskiego Towarzystwa Stomijnego POL-ILKO w Warszawie, który był współzałożycielem POL-ILKO razem z oddziałami w Poznaniu i w Łodzi (obecnie poza POL-ILKO). Uroczystość połączono ze spotkaniem wigilijnym. Nie zabrakło gości, m.in. przedstawiciela Rzecznika Praw Pacjenta, prof. Krzysztofa Bieleckiego, Honorowego Członka POL-ILKO, czy prezeski Bielańskiego Stowarzyszenia Amazonek. Z okazji jubileuszu Andrzej Piwowarski, prezes POL-ILKO, złożył życzenia Dorocie Kaniewskiej, szefującej warszawskiemu oddziałowi, oraz jego członkom. Okolicznościowe dyplomy i statuetki wręczono osobom szczególnie zasłużonym dla oddziału. Minutą ciszy uczczono pamięć tych, którzy z szeregów POL-ILKO odeszli na zawsze. Nie zabrakło życzeń i dzielenia się opłatkiem, pamiątkowego zdjęcia i tortu. ●

ODDZIAŁ REGIONALNY W KATOWICACH

Dorota Kaniewska

WSPARCIE NA WAGĘ ZŁOTA

KIEDYCHORYOPUSZCZASZPITAL,MOŻEMIEĆPRZEDSOBĄDWIEOPCJE.

PIERWSZA:BĘDĘMIAŁZAJAKIŚCZASPRÓBĘODTWORZENIACIĄGŁOŚCIPRZEWODU POKARMOWEGO.DRUGA:STOMIABĘDZIEMITOWARZYSZYŁADOKOŃCAŻYCIA.

ODr Wojciech Szczęsny

O odtworzeniu ciągłości przewodu pokarmowego izwiązanych znim tematami już pisaliśmy. Skupmy sięzatemnatejdrugiejsytuacji,tymbardziejżenawet osobyoczekującenaodtworzeniebędąmiałystomię około roku. To okres trudny. Zaczyna się normalne życie stomika. Powstało wiele prac na temat tego, cozmieniawżyciuczłowiekawyłonieniestomiijelitowej.Przedewszystkim–czypacjentakceptujestomię. Otóż wpełni jest tak uco piątego pacjenta. 36 proc. stomikówakceptujepowstałąsytuacjęczęściowo,zaś 44proc.nie.Teodsetkizależnesąodwieluokolicznościimogąsięzmieniać.Mamtunamyśliwiekpacjenta, jego wykształcenie, relacje z rodziną i otoczeniem, brak lub obecność powikłań iwiele innych. Okazuje się, że to właśnie bliscy iich reakcja na chorobę jest kluczowa.Przeprowadzonebadaniawykazały,żeniestety około 10 proc. rodzin odsuwa się od stomika. Jednak zdecydowana większość akceptuje sytuację krewnego iwłącza się wproces opieki. Wspomniałem,żeprawiepołowapacjentównieakceptuje stomii. Przyczyn jest wiele. Lęk przez zabrudzeniem, oderwaniem się worka wsytuacji towarzyskiej. Doświadcza go około 65 proc. stomików. Powikłania, które powstają, pogarszają jeszcze sprawę. To trochę błędne koło, które może zostać przerwane wskutek nabywania zbiegiemczasudoświadczeniaiwiedzy. Umiejętność zapobiegania powikłaniom i pewność posiadanego sprzętu to wtej kwestii gwarancja sukcesu.Alenietylko.Otwierasiętupoledodziałaniadla psychologa. Niestety w Polsce tylko 14 proc. stomików korzysta zjego pomocy. To bardzo źle. Fachowa

pomocmożezdziałaćwiele.Ideałembyłobyspotkanie psychologa zkażdą osobą, której wyłoniono stomię, iewentualnakontynuacjatakiejterapii.Sądzę,żezapobieglibyśmywtedywieluniepotrzebnymproblemom, dojakich,próczwspomnianychwyżej,należąteżpoczucie wstydu, żalu do świata iludzi, osamotnienie i brak radości zżycia. Doświadcza tego około 40 proc. ludzi ze stomią. Oczywiście, dominuje, jak wspomniałem, strachprzedkrępującymisytuacjamizwiązanymizworkiem(zapach,oderwaniesięitp.).Iznowudobrysprzęt, wiedzaiumiejętnościorazfachowapomocpsychologa mogłybycałkowiciezmienićtenniekorzystnytrend. Innym krępującym dla wielu stomików problemem jest życie seksualne po wyłonieniu stomii. Itu nie jest najlepiej. Tylko 8 proc. uważa, że nic się nie zmieniło. Natomiast65proc.nieutrzymujekontaktówseksualnych po zabiegu. Chodzi nie tylko ozmieniony niekorzystnieobrazwłasnegociała,lecztakżeo zaburzenia pooperacyjne dotyczące wzwodu u mężczyzn i bólu podczasstosunkuukobiet.Nowetechnikioperacyjne dająnadziejęnazmniejszenieodsetkatychpowikłań. Oczywista jest też tu rola seksuologa, który może w wielu przypadkach znacznie pomóc ●

Przy pisaniu artykułu korzystałem z:

1.LewandowskaI.,KowalikJ.,KopańskiZ. iwsp.,Problemy pacjentówpowyłonieniustomiijelitowych.Journalofthe public health, nursing and medical rescue. 2011, 26-30

2. Piaszczyk D.L., Schabowski J., Problemy medyczne ispołecznepacjentówzestomiąnależącychdoPOL-ILKO. MedycynaOgólnai Nauki o Zdrowiu.2014;20,4: 384-389

FOT. MACIEJ NADOLSKI

BOGUSŁAWA CIEŚLIŃSKA-GUZ, RODOWITA LUBLINIANKA

OD LAT MIESZKAJĄCA W ŚWIDNIKU. KOCHA OBYDWA TE MIASTA.

Z WYKSZTAŁCENIA JEST EKONOMISTKĄ, PRACOWAŁA

JAKO URZĘDNICZKA I KADROWA, OBECNIE NA EMERYTURZE.

MAMA DWÓCH SYNÓW, BABCIA DOROSŁEGO WNUKA, PASJONATKA FILMU I LITERATURY. OD SIERPNIA 2015 ŻYJE Z ILEOSTOMIĄ.

TEKST Lidia Butowska

Zaprzyjaźniłam się ze stomią

W jakim momencie życia pojawiła się u Pani poważna choroba?

W najmniej oczekiwanym. Po wieloletniej pracy przeszłam właśnie na emeryturę, synowie byli już dorośli, mieli własne życie. Sądziłam, że teraz wszystko dobrze się ułoży, że będę już mogła pomyśleć o sobie, realizować własne plany – zwykle odkładane na później. Było piękne słoneczne lato, chciałam wyjechać na wakacje. Dotąd nigdy nie miałam na to czasu, bo przecież była praca, dom, dzieci. I właśnie wtedy wszystko runęło, posypało się.

Jak do tego doszło?

Zgłosiłam się do lekarza rodzinnego, ponieważ miałam dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Początkowa diagnoza była niewłaściwa. Przepisane leki nie pomogły i objawy się nasilały. Dostałam wtedy skierowanie na badanie USG, które wykazało zmiany. Był lipiec 2015 roku. Kolejne badania, wykonane już w szpitalu w Lublinie, nie pozostawiały wątpliwości, że chodzi o zaawansowanego raka odbytnicy z przerzutami. Odtąd nikt nie dawał mi żadnych nadziei. Usłyszałam, że jedynym rozwiązaniem w moim przypadku jest stomia.

Potrzebne były jednak bardziej szczegółowe badania, m.in. tomografia komputerowa. Przeprowadzono je w innej lubelskiej placówce – Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 1 przy ul. Staszica. Tam też odbyła się operacja, bardzo rozległa, zakończona wyłonieniem ileostomii pętlowej. Wtedy jeszcze wydawało

Wsię, że możliwe będzie przywrócenie ciągłości przewodu pokarmowego. Tak zaczęła się moja walka o życie.

Co było dalej?

Po roku okazało się, że konieczna jest druga operacja, tym razem wątroby. Przeprowadzono ją w warszawskim szpitalu przy ul. Banacha. Zabiegi chemioterapii po pierwszej i drugiej operacji trwały w sumie przeszło dwa lata. To zbyt długo, żeby myśleć o bezpiecznym zespoleniu. Zresztą nie chciałam już tego, bo obawiałam się, że powrócą moje poprzednie dolegliwości. Teraz jestem pod opieką znakomitej doktor onkolog ze Szpitala Klinicznego w Lublinie, nie mam nawrotów choroby nowotworowej. Poza tym zaprzyjaźniłam się już ze stomią.

Jaka to przyjaźń?

Z początku była niezwykle trudna. Musiałam ją jednak zaakceptować, bo przecież dała mi życie. W szpitalach – nie tylko w tym pierwszym, ale i w kolejnych – było mi strasznie ciężko. Towarzyszyły mi niecierpliwość, stałe poirytowanie i złość, że muszę się z tym wszystkim zmagać. Kiedy wyszłam do domu po operacji wyłonienia stomii, mój stan był po prostu fatalny. Na szczęście pomoc nadeszła szybko.

Kto pomógł Pani w tych zmaganiach z sobą samą i ze stomią?

IWONA CZUBASZEK – PRZEDSTAWICIELKA MEDYCZNA

FIRMY CONVATEC Z WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

Poznałyśmy się w sierpniu 2015 roku. Pani Bogusia zadzwoniła do mnie i poprosiła o pomoc trzy dni po tym, jak wyszła ze szpitala po zabiegu wyłonienia stomii. Zaczynałam wtedy pracę jako Przedstawicielka Medyczna w firmie Convatec, była więc jedną z moich pierwszych pacjentek.

Okazało się, że jest nie tyle załamana chorobą nowotworową, co przerażona stanem stomii. Nie umiała jej pielęgnować. W tym miejscu warto wspomnieć, że ileostomia ma swoją specyfikę, jest trudniejsza w pielęgnacji niż pozostałe rodzaje stomii. Worki stomijne się odklejały, podciekały i podrażniały skórę, co wiązało się z bólem, pieczeniem i dyskomfortem. Powodem tego nie była sama stomia, ale źle dobrany sprzęt stomijny. Zaproponowałam zmianę na sprzęt dwuczęściowy. Od tamtej pory sprzęt trzyma się, jak należy, a pacjentka bardzo dobrze funkcjonuje i ma komfort życia ze stomią.

Chętnie powtarza, że wszystko robi tak, jak ją wtedy nauczyłam. Byłam u niej w domu jeszcze kilka razy. Pani Bogusia jest ciepłą, dystyngowaną osobą, kobietą z klasą. Czasem dzwoni do mnie i zaprasza na kawę, gdy będę w Świdniku. Widziałyśmy się ostatnio podczas spotkania opłatkowego POL-ILKO. Wyściskałyśmy się serdecznie. Pani Bogusia powtarza, że dałam jej siłę. A przecież to ona mi ją dała, bo była jednym z moich pierwszych zadowolonych pacjentów!

Od lewej: Bogusława Cieślińska-Guz oraz Iwona Czubaszek, Przedstawicielka Medyczna Convatec.

Wspaniała kobieta – pani Iwona Czubaszek, Przedstawicielka Medyczna firmy Convatec w województwie lubelskim. To właśnie ona przekonała mnie, że najważniejsze w życiu ze stomią jest pozytywne myślenie i dobrze dobrany sprzęt stomijny. Namiary do pani Iwonki dostałam w tym szpitalu, w którym miałam operację wyłonienia stomii. Gdy zadzwoniłam, nie odebrała telefonu, ale bardzo szybko się ze mną skontaktowała i przyjechała do domu. Zapoznała mnie z różnego rodzaju sprzętem stomijnym dostępnym na rynku i pomogła wybrać ten najbardziej odpowiedni. Nauczyła mnie też prawidłowego pielęgnowania stomii. Dzięki niej zaczęłam sobie wreszcie z tym radzić. Pani Iwonka nadal jest dla mnie ogromnym wsparciem. Bardzo przyczyniła się również do tego, że pogodziłam się ze stomią. Już podczas pierwszego spotkania powiedziała mi, że dostałam drugie życie i że na pewno dam sobie radę, tylko muszę w to uwierzyć. Do dzisiaj, gdy tylko mam jakiś problem związany ze stomią, dzwonię do niej i radzę się, co robić. Zawsze mi pomaga, i to zupełnie bezinteresownie. Jeśli akurat nie może odebrać telefonu, oddzwania. Od początku byłam zadziwiona i zachwycona tym, co dla mnie robi. Jestem pełna uznania dla niej.

– Dziś bardzo cieszę się ze swojego życia. Jestem wciąż w ruchu! – mówi pani Bogusława. Tu na zdjęciu w Nałęczowie.

osobą bardzo silną, co też pomogło mi stanąć na nogi. Z perspektywy czasu widzę, że mimo wielkich trudności, poradziłam sobie z tym wszystkim. Z drugiej strony, przecież musiałam to zrobić, nie miałam innego wyjścia. Dzisiaj wiem, że warto było o siebie walczyć.

Od kiedy wymiana sprzętu i obsługa stomii przestały być dla Pani problemem?

Od czasu, gdy mam właściwie dobrany sprzęt stomijny, czyli od pierwszej wizyty pani Iwonki w moim domu.

Od tamtej pory używam sprzętu dwuczęściowego Natura®, a także kilku akcesoriów stomijnych. Zarówno ten sprzęt stomijny, jak i akcesoria są bardzo dobrej jakości.

Ile czasu potrzebowała Pani, by zaakceptować stomię i jak przebiegał ten proces?

Stało się to naprawdę dość szybko. Przede wszystkim ogromnie cieszyłam się tym, że w ogóle żyję! Jestem

Są osoby, które przeszły operację wyłonienia stomii i nie mogą się odnaleźć w nowej sytuacji zdrowotnej. Co można im powiedzieć? Pamiętajcie, że nie jesteście sami! Na świecie jest wielu ludzi, którzy mają ten sam problem co wy. Jeżeli czujecie się samotni, to jestem ja, są też inne osoby ze stomią i chętnie porozmawiamy z wami o tym, co czujecie. Dobrze wiem, że na początku jest bardzo ciężko, ale trzeba sobie uzmysłowić, że stomia często jest koniecznością, by móc dalej żyć. Trzeba się z tym pogodzić, krok po kroku. Powtarzam, że najważniejsze jest pozytywne myślenie o stomii, i w ogóle o życiu. Ważna jest ta chęć, by żyć! Załamywanie się i zamykanie się w sobie nic nie daje. Mnie też pomogli inni stomicy. Jeśli komuś brakuje przyjaciół, niech pomyśli, że jesteśmy my – inni stomicy! Czekamy na was, na to, żebyście otworzyli przed nami swoje serca. Każdy z was na pewno ma na swoim terenie takich ludzi. Ja sama po operacji spotkałam się z wolontariuszką, która od 20 lat żyła ze stomią. Porozmawiałyśmy sobie szczerze. Wysłuchałam jej opinii, poradziła mi m.in., co jeść i jak się zachowywać w określonych sytuacjach. Było to trudne, a jednocześnie bardzo przydatne doświadczenie. Dziś bardzo cieszę się ze swojego życia. Jestem wciąż w ruchu!

Na ile stomia ogranicza Pani aktywność?

Nie aż tak bardzo, jak mogłoby się wydawać. Z racji wieku bardziej ograniczają mnie inne schorzenia. Na pewno ze stomią jest inaczej niż bez niej, ale zapewniam, że da się funkcjonować! Aktywnie uczestniczę w życiu rodzinnym. Mój mąż już odszedł, ale mam cudownych synów, którzy zawsze są przy mnie. Mam jeszcze dorosłego wnuka i wspaniałe siostry, które zawsze są blisko,

gdy ich potrzebuję. Mam też wielu przyjaciół, a ostatnio wstąpiłam do nowej rodziny.

Co to za rodzina?

Lubelski oddział POL-ILKO. Spotykamy się dość rzadko, ale za to często rozmawiamy z sobą przez telefon. Mamy wspólne tematy i to jest piękne. Życie towarzyskie daje mi dużo szczęścia, bo kocham życie i kocham ludzi. Myślę, że można zrobić niemal wszystko, jeśli tylko bardzo się tego pragnie. Takie drobne ograniczenia jak stomia nie mogą być przeszkodą w drodze do tego, co człowiek chce w życiu realizować. Lubię nowości! Jestem słuchaczką Uniwersytetu III wieku, pogłębiam swoje zainteresowania literaturą, filmem, psychologią. Dbam też o sprawność fizyczną, której, niestety, coraz bardziej mi brakuje. Chodzę na zajęcia ruchowe, jeżdżę na rowerze stacjonarnym, uwielbiam spacery. Chcę żyć i być szczęśliwa, stomia nie odbiera mi takiej możliwości.

A jak stomia wpływa na Pani poczucie kobiecości? Czy nie odbiera Pani chęci do troszczenia się o swój wygląd?

Absolutnie nie. Zawsze staram się jak najbardziej dbać o siebie. Wielką przyjemność sprawia mi nowy ubiór, torebka, fryzura. Lubię wiedzieć, że ładnie wyglądam. Jest mi to potrzebne, bo przecież wychodzę do ludzi! Gdybym siedziała w domu, pewnie mniej bym o to dbała. Przez całe życie zawodowe spotykałam się z ludźmi, musiałam więc jakoś wyglądać. Godziłam pracę, dom i dzieci. Synowie są moją dumą i wsparciem, bez nich nie wyobrażam sobie życia. Jestem dla nich nie tylko matką, ale też przyjaciółką. Mówią, że dobrze ich wychowałam! (śmiech).

Synowie i dorosły wnuk mieszkają jednak osobno, mają swoje sprawy. Czy nie doskwiera Pani czasem samotność?

Nie czuję pustki wokół siebie. Lubię ludzi i myślę, że i oni mnie

lubią. Czuję, że jestem im potrzebna. Poza tym przyzwyczaiłam się do podejmowania samodzielnych decyzji. Chętnie też wychodzę z domu, bo inaczej bym zwariowała. Dlatego tak bardzo dotknęła mnie konieczność ograniczenia bezpośrednich kontaktów w czasie pandemii.

W tamtym czasie wszyscy spędzaliśmy wiele godzin przed ekranami komputerów. Czy szukała Pani w Internecie informacji na temat swojej choroby i stomii?

Po operacji byłam zbyt osłabiona, żeby sięgać do Internetu. Wiele ważnych informacji uzyskałam w szpitalach od lekarzy i personelu medycznego. Poza tym odkąd przeszłam na emeryturę, w mniejszym stopniu korzystam z komputera. Wracam jednak do niego, gdy potrzebuję informacji o swoich zajęciach, zakupach czy sprawach związanych z chorobą, a więc na przykład o diecie dla stomików czy o trybie życia ze stomią.

Jak dziś wspomina Pani tamten czas, gdy usłyszała Pani diagnozę?

Był to wielki szok, wrażenie jakbym usłyszała wyrok na swoje życie. Do tego doszła niepewność, czy operacja wyłonienia stomii się uda. Sytuacja była tragiczna nie tylko dla mnie, ale dla całej rodziny, przede wszystkim dla moich dzieci. Nawet teraz niełatwo się o tym wszystkim mówi, bo trudno ująć w słowa to, co wtedy przeżyłam. Tego nie da się opisać, nie chciałabym już do tego wracać.

Dlaczego więc zgodziła się Pani na tę rozmowę?

Najważniejsze było dla mnie to, żeby pomóc innym stomikom, którym teraz jest tak ciężko, jak mnie było przed laty. Chciałabym, żeby po przeczytaniu tego wywiadu ze mną chociaż jedna osoba odczuła ulgę i wsparcie, żeby inaczej pomyślała o swojej stomii. Jeżeli tak się stanie, to znaczy, że warto było się spotkać. ●

Na pewno ze stomią jest inaczej niż bez niej, ale zapewniam, że da się funkcjonować!

Bogusława Cieślińska-Guz podczas ubiegłorocznego pobytu w sanatorium w Busku-Zdroju.

CO WARTO WIEDZIEĆ o przetokach

WRAZ ZE ZMIANAMI ZASAD REFUNDACJI SPRZĘTU STOMIJNEGO WPROWADZONO KORZYSTNE ZAPISY DLA PACJENTÓW Z TZW. INNYMI PRZETOKAMI.

Małgorzata Bocheńska

Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Stomijnych

PONIŻEJ SZCZEGÓŁOWO OPISUJEMY PRZYKŁADY TYCH PRZETOK I ZASADY ICH ZAOPATRZENIA W SPRZĘT STOMIJNY.

PPrzetoki wewnętrzne najczęściej są skutkiem przejścia procesu chorobowego poza obręb danego narządu i zajęcia przezeń narządu sąsiedniego. Mogą tworzyć się samoistnie, najczęściej z powodu chorób zapalnych i nowotworowych, lub po zastosowaniu leczenia onkologicznego (radiolub chemioterapia). Przetoki są również następstwem powikłań chirurgicznych pod postacią nieszczelności lub całkowitego rozejścia się zespolenia pomiędzy łączonymi częściami układu pokarmowego, moczowego czy oddechowego. W tych przypadkach najczęściej dochodzi do wytworzenia przetok zewnętrznych, które nierzadko są poprzedzone powstaniem ropnia lub zbiornika treści jelitowej, żółciowej itp. Powstawaniu przetok sprzyjają: niedożywienie, stan zapalny przewodu pokarmowego oraz operacje przeprowadzane w trybie pilnym – stany zagrażające życiu pacjenta czy urazy wielonarządowe.

RODZAJE PRZETOK

Ÿ Jelitowe – najczęściej powstają w wyniku interwencji chirurgicznych związanych z uwolnieniem zrostów, niedrożności jelit oraz przeprowadzaniem zabiegu laparotomii z resekcją jelita (przy chorobie nowotworowej).

Ÿ Inne, często mnogie przetoki w następstwie powikłań pooperacyjnych – np. ciężkiego septycznego powikłania wewnątrzbrzusznego, w następstwie zakażenia lub nieszczelności zespolenia. Przetoki te wydzielają treść ropną lub jelitową. Często powstają samoistnie.

Ÿ Przetoki trzustkowe – najczęściej wskutek uszkodzenia przewodu trzustkowego (przewód Virsunga) i wycieku enzymów trzustkowych poza obręb przewodu pokarmowego.

Ÿ Przetoki żółciowe – stosunkowo rzadkie powikłanie. Dotyczy pacjentów z zaawansowanym procesem nowotworowym wnęki wątroby lub przewlekłego

kamiczego zapalenia pęcherzyka żółciowego, któremu towarzyszy ropień okolicy łuku żebrowego prawego. Istotnym czynnikiem w powstaniu wyżej wymienionych patologii jest zamknięcie przewodu pęcherzykowego przez zaklinowany złóg czy też nowotwór.

Ÿ Przetoki ślinowe i gardłowo-skórne – najczęściej występują w przypadku chorób nowotworowych ślinianek oraz raka krtani.

OBJAWY TOWARZYSZĄCE

Zawsze obserwuje się wysięk treści przez powłoki skórne. W zależności od nasilenia wydzielania i rodzaju przetoki dochodzi do zaburzeń ogólnoustrojowych, związanych z utratą płynów i elektrolitów. Ponadto może dojść do rozwoju zakażenia z pełnymi jego objawami, między innymi bólem i podwyższoną temperaturą. Czasem obserwuje się stan rozległego zapalenia otrzewnej, który wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.

JAK WYGLĄDA LECZENIE?

Często przeprowadza się leczenie chirurgicznie, ale w przypadku chorych, u których nie występują objawy zakażenia i zapalenia otrzewnej, a wyciek treści z przetoki jest niewielki lub stan pacjenta jest ciężki – stosuje się leczenie zachowawcze. Bardzo istotne jest wówczas stworzenie warunków do jak najszybszego zamknięcia się przetoki lub przygotowanie pacjenta do chirurgicznego jej zamknięcia. Skuteczny drenaż przetoki i właściwe zabezpieczenie skóry wokół niej zmniejsza ryzyko progresji przetoki, zwiększa szansę jej wygojenia, ułatwia pielęgnację rany oraz zmniejsza cierpienie i ból pacjenta.

Często pacjenta odżywia się pozajelitowo, co znacznie zwiększa szanse na samoistne wygojenie się przetoki. Ważne jest również wyrównanie niedoborów białka,

zaburzeń wodno-elektrolitowych, witamin. Istotne jest przywrócenie równowagi flory bakteryjnej przewodu pokarmowego za pomocą probiotyków.

Skóra wokół otworu zewnętrznego przetoki powinna być bardzo dokładnie oczyszczana i dezynfekowana, aby nie doszło do uszkodzenia naskórka, a w dalszym etapie – do nadżerek i głębokich ran.

Osoby cierpiące na schorzenie Leśniowskiego-Crohna, chorobę nowotworową oraz po radio- i chemioterapii mają małą szansę na wyleczenie bez interwencji chirurgicznej. Każda nieleczona przetoka może doprowadzić do uogólnionego zakażenia i jest to stan zagrażający życiu.

ZAOPATRZENIE PRZETOK

Przypadkowe umiejscowienie przetoki i kierunek jej ujścia powoduje, że wydzielina wydostaje się bezpośrednio na skórę, dlatego prawidłowa pielęgnacja i szczelne zaopatrzenie sprzętem stomijnym może być utrudnione.

Treść wydalana z przetok jelitowej, trzustkowej i żółciowej – ze względu na zawartość enzymów trawiennych – jest treścią silnie drażniącą, która bardzo szybko powoduje macerację i zmiany skórne wokół przetoki w przypadku podciekania.

Dlatego zaopatrzenie tych przetok musi odbywać się regularnie, a planowa częstotliwość wymiany sprzętu jest uzależniona od rodzaju przetoki, intensywności wydzielania, szczelności stosowanego zaopatrzenia. Wymianę należy rozpocząć od przygotowania wszystkich niezbędnych środków do dezynfekcji, mycia oraz środków do uszczelnienia.

Dla delikatnego odklejenia płytki lub przylepca worka jednoczęściowego stosujemy specjalne preparaty do odklejania, np. spray lub chusteczki do usuwania przylepca. Skórę wokół przetoki i jej lożę dezynfekujemy i myjemy środkami do mycia i pielęgnacji stomii, np. pianką lub chusteczkami. Do osuszenia używamy delikatnych kompresów gazowych.

Zastosowanie środków chroniących skórę wokół stomii w postaci sprayu lub chusteczek nasączonych specjalnym płynem, dodatkowo zabezpiecza skórę i zwiększa przyczepność sprzętu stomijnego. W żadnym wypadku nie należy używać spirytusu, benzyny lub eteru, ponieważ stwarzają niebezpieczeństwo podrażnienia skóry. Nie powinno się stosować na skórę wokół stomii substancji natłuszczających (maści, tłustych kremów czy wazeliny), gdyż zmniejszają one przyczepność sprzętu.

Dobór sprzętu stomijnego nie może być kwestią przypadku. Do zaopatrzenia przetok z płynną wydzieliną warto zastosować worki stomijne do zaopatrzenia urostomii z kranikiem, który umożliwia jego łatwe i wygodne

opróżnianie. Worki te mają zastosowanie, ponieważ ich budowa – zastawka antyzwrotna – nie pozwala na cofanie się drażniącej treści w okolicę ujścia przetoki i tym samym ogranicza stan zapalny w kanale przetoki i na skórze wokół niej. Ponadto, przetoki w górnym odcinku przewodu pokarmowego zazwyczaj wydzielają więcej treści, stąd konieczność podłączenia do kranika worka do zbiórki moczu o większej pojemności, aby zapewnić bieżący odpływ treści.

Przed dobraniem odpowiedniego dla pacjenta sprzętu stomijnego pielęgniarka musi dokładnie obejrzeć ujście przetoki i jej okolice ze szczególnym zwróceniem uwagi na ryzyko powikłań, takich jak podrażnienia skóry, powstawanie ran czy nadżerek, które mogą być spowodowane podciekaniem treści z przetoki pod przylepiec. Należy pamiętać o usunięciu owłosienia skóry wokół przetoki, dzięki czemu sprzęt stomijny będzie lepiej przylegał, a jego odklejanie nie będzie powodowało podrażnienia skóry.

Kolejnym ważnym elementem jest prawidłowe dopasowanie otworu w przylepcu do rozmiaru i kształtu ujścia przetoki. Do właściwego zabezpieczenia skóry warto wykorzystać pastę uszczelniającą lub pierścienie uszczelniające. Ważna jest kontrola ilości wydzielającej się treści z przetoki, aby nie dopuszczać do przepełnienia worka. Miejsce ujścia przetoki wymaga stałego monitorowania i oceny jego wyglądu, utrzymania aseptycznych warunków, szczelności drenażu i bezpiecznego, zewnętrznego zaopatrzenia.

KORZYSTNE ZMIANY

Do tej pory pacjenci ze specyficznymi przetokami, niedefiniowanymi jako przetoki jelitowe lub moczowe, nie mieli możliwości bezpłatnego zaopatrywania ich sprzętem stomijnym. Zmiany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 27 października zmieniającymrozporządzeniewsprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2022 poz. 2319), które weszły w życie od 1 stycznia 2023 roku, znacząco poprawiły sytuację tych pacjentów.

Pacjent z tzw. inną przetoką może obecnie zrealizować zlecenie na sprzęt stomijny z kodem P.99 i bezpłatnie otrzymać sprzęt stomijny o równowartości 450 zł. Jeśli do zaopatrzenia przetoki potrzebne są dodatkowe akcesoria – np. pasty, pudry, paski, półpierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego lub do ochrony skóry wokół stomii czy też środki zagęszczające luźną treść – pacjent ma prawo otrzymać zlecenie z kodem P.141 i odebrać również niezbędne środki do pielęgnacji o równowartości limitu, czyli 120 zł miesięcznie z 20-proc. dopłatą. ●

W MAJU 2019 ROKU JACEK ROZENEK DOZNAŁ ROZLEGŁEGO UDARU MÓZGU. OD LEKARZY USŁYSZAŁ, ŻE JEST SKAZANY NA WÓZEK INWALIDZKI.

NIE PODDAŁ SIĘ. PRZEZ DWA I PÓŁ ROKU WALCZYŁ O POWRÓT DO ŻYCIA SPRZED CHOROBY. KAŻDEGO DNIA DOPADAŁO GO ZNIECHĘCENIE, POKONYWAŁ JE I WRACAŁ DO ĆWICZEŃ, KTÓRYCH EFEKTÓW NIE WIDZIAŁ.

DZIŚ PRZYZNAJE, ŻE NAUCZYŁ SIĘ CIESZYĆ KAŻDĄ SEKUNDĄ ŻYCIA

I WCIĄŻ SZUKA ODPOWIEDZI NA PYTANIE, DLACZEGO PRZEŻYŁ.

ROZMAWIAŁA Agnieszka Święcicka

Chcę żyć ale na własnych warunkach

CCzy czuje się Pan herosem?

Nie czuję się herosem. Jestem zwykłym człowiekiem, który zmierzył się z udarem. Wiadomo z badań, że ta choroba dotknie co szóstą osobę na świecie. Było niewielkie prawdopodobieństwo, że mnie dotknie. Byłem bardzo zdrowy, zdrowo się odżywiałem, uważałem na siebie. Poza wiekiem nie było innych czynników, a jednak doznałem bardzo rozległego udaru.

Pamiętam, gdy byłem w szpitalu i myślałem o tym, jak teraz będzie wyglądało moje życie, nie straciłem wiary, że da się pokonać tę chorobę. Mimo że wszyscy lekarze, bez wyjątku, mówili mi, że muszę się przygotować na życie na wózku inwalidzkim. Tymczasem dzisiaj byłem na planie, zagrałem, rozmawiałem z kolegami. Mam jeszcze drobne niedociągnięcia w nodze, ale wydaje mi się, że jestem prawie zdrowy.

Z tej obecnej perspektywy trudno mi uwierzyć, że kiedyś chciałem się poddać, nie byłem w stanie walczyć o siebie. Trzeba jednak pamiętać, że większość z nas – osób po udarze – dotyka brak motywacji, niechęć do wszystkiego, co jest związane z tym, że znaczna część naszego mózgu jest zalana krwią. Nie funkcjonują te obszary mózgu, które decydują o obdzielaniu całej

fabryki chemicznej naszego ciała, dlatego nasz stan jest wręcz wegetatywny.

Nie uważam się za jakąś niezwykłą osobę, ale myślę, że jedno mnie charakteryzuje: niechęć do poddania się. Jest to właściwie bez znaczenia w sytuacji, w której nie ma żadnych przesłanek, żeby się motywować.

Jak więc się Pan zmotywował do walki o to, żeby z tego inwalidzkiego wózka zejść?

Przez dwa i pół roku nie czułem żadnej motywacji. Nieprawdą jest to, o czym tak często można przeczytać, że wystarczy chcieć i wtedy pojawi się motywacja. Przed udarem byłem trenerem motywacji, byłem mówcą motywacyjnym, więc śmieszne jest, gdy mówię, że w tej sytuacji nie ma motywacji.

Olbrzymią porcję ćwiczeń, nie do udźwignięcia dla zdrowego człowieka, podzieliłem sobie na półgodzinne odcinki. Dziennie ćwiczyłem dwanaście odcinków, czyli sześć godzin. Nie miałem motywacji, wręcz płakałem z demotywacji, niechęci i zniechęcenia, ale wykonywałem ćwiczenia. Naprawdę wbrew sobie. Robiłem to, bo postawiłem sobie takie zadanie, bez motywacji i intencji, które by mnie miały ciągnąć ku lepszemu.

Pierwszy rok minął właściwie bez efektów. Ćwiczyłem, nie odnosząc żadnego sukcesu. Dopiero po roku podniosłem ściereczkę do wysokości klatki piersiowej – w momencie gdy miałem bezwładne ramię, było to dla mnie wielkie osiągnięcie. Dziś mogę powiedzieć, że była to koszmarna bitwa o zdrowie, podzielona na mniejsze potyczki. To cała tajemnica mojego dojścia do zdrowia.

Brak efektów Pana nie zniechęcił. Dlaczego?

Wkurzało mnie, że wszyscy mówili: „nie ruszy”. Nie lubię, gdy ktoś mi mówi, że coś jest niemożliwe. Oczywiście wiem, że istnieją rzeczy niemożliwe. Wiem, że mogłem otrzymać takie uderzenie w mózg, że nawet gdybym ćwiczył dwanaście godzin dziennie, nie osiągnąłbym żadnego efektu. Mam ogromny szacunek do ludzi, którzy są już dziesięć lat na wózku i nie ruszają ręką, mimo że bardzo ciężko ćwiczyli. Bardzo chętnie bym z nimi porozmawiał i poużalał się nad nimi. Ale nad sobą się nie użalałem. Miałem szczęście, że ręka ruszyła, w końcu. Nie wiem dlaczego, nie miałem żadnych przesłanek, że tak się stanie. Motywacja w moim przypadku była ekstremalnie trudna, bo to była walka nie tylko z lekarzami, co już samo w sobie wydaje się strasznie trudne, ale też z losem. Zaciąłem się, że ręka musi ruszyć. Każdego dnia dopadało mnie kompletne zniechęcenie, ale je pokonywałem.

Mogę powiedzieć, że mi się udało. Może dlatego, że nie odpuszczałem. Prawdą jest też to, że nie miałem okazji odpuszczać, bo byłem sam w domu. Co mogłem odpuścić? Mogłem po prostu umrzeć, nie jedząc. W ten sposób życie mi pomogło. Mówię to przewrotnie, bo doświadczenie było potworne, ale mimo wszystko to, że byłem sam, wspomogło mój proces leczenia.

Na ogół obecność innych osób pomaga tym, którzy walczą o powrót do zdrowia.

Jeżeli bym miał rodzinę, jeżeli bym miał ludzi wokół siebie, pewnie skorzystałbym z tego, na pewno mogliby być dla mnie ogromną siłą, ogromnym wsparciem. Nie miałem jednak tych ludzi i odkryłem, że wbrew pozorom w tej chorobie, kiedy efekty przychodzą bardzo późno – mówiąc bardzo późno, mam na myśli pół roku od rozpoczęcia ćwiczeń – to dobry trening dla osoby, która jest sama. Wzmacnia psychicznie, mobilizuje do pracy. Oczywiście dotyczy to pewnych osób, bo są też takie, które gdyby zostały same, od razu by się poddały. Mnie to zmobilizowało. Mówiąc krótko, mobilizujące są i rodzina, i jej brak. Obie sytuacje, zupełnie od siebie różne, mogą być bardzo mobilizujące lub demobilizujące. To, czy coś w danej sytuacji nas mobilizuje, jest odbiciem nas samych.

Nie wiem, czy będę żył dziesięć lat, rok czy jeden dzień. Każdy kolejny dzień to dla mnie uśmiech losu – mówi Jacek Rozenek.

Wspomniał Pan o pierwszym efekcie ćwiczeń. Długo trzeba było czekać na kolejne?

Przed udarem pracowałem w zawodzie aktora, byłem hiperzdrowy, hipersprawny. Zdawałem sobie sprawę, że pokonanie tej choroby było czynem hiperzdrowego człowieka. Za sukces uważałem trzymanie piłki w ortezie, bo oznaczało to, że wraca mi siła do ręki. Ale jaki był to sukces? Przecież gdybym wylądował na wózku inwalidzkim, nie miałbym siły tego wózka prowadzić. Do dziś mam prawą rękę słabszą o 20 proc., nogę o 16-17 proc. Ćwiczę, chciałbym doprowadzić do tego, by prawa i lewa strona mojego ciała były w takim samym stanie. Chory na udar myśli w innych kategoriach. Odnosi wszystko, co robi, do stanu idealnego, który rezonuje mu w głowie od czasu, gdy był zdrowy. To abstrakcja, bo udar wycina go w 80 proc. z tego życia. Musi być coś więcej. Co? Nie wiem, nie umiem tego wytłumaczyć. Robota do zrobienia, obowiązkowość, pracowitość, która bierze się z nawyków.

Pracowałem dużo, ale pracowałem z radością. Robiłem rzeczy, które lubiłem. Uprawiałem mnóstwo sportów. Od razu gdy zacząłem ćwiczyć, miałem chęć powrotu do dawnych aktywności. Powrót do zdrowia tak rozumia-

JACEK ROZENEK

Aktor, trener biznesu, coach. Popularność i rozpoznawalność przyniosły mu role w serialach „Klan”, „Złotopolscy“ i „Barwy szczęścia“. W maju 2019 roku doznał rozległego udaru. Zanim nadeszła pomoc, spędził na poboczu autostrady cztery i pół godziny. W szpitalu przeszedł drugi udar. Miał sparaliżowaną połowę ciała, nie mógł mówić. Najpierw walczył o życie, potem o to, by wstać z wózka inwalidzkiego. Choroba całkowicie zmieniła jego patrzenie na świat. Swoje doświadczenia opisał w książce „Padnij. Powstań. Życie po udarze“.

nego, na przykład do strzelectwa sportowego, to kosmos trudności. A jednak już do tego wróciłem. Trzeba mieć przed sobą taki zestaw rzeczy, które kocha się robić. Wtedy mamy siłę i możemy postawić przed sobą zadanie dotarcia do tego, co kiedyś robiliśmy. Jestem w połowie drogi do celu, który sobie wyznaczyłem.

Żartuje Pan z tą połową drogi. Nie. Czasem słyszę: „Przesadzasz trochę”. Wiem, co mówię. Nie ma w tym cienia dumy, tylko chęć dotarcia do punktu, w którym chcę być. Wiem już, jak tam dotrzeć. I dotrę. Jeżeli dotrę do tego punktu, będę dumny jako człowiek, chociaż nie wiem, co wtedy będę mówił.

Jak już Pan dotrze do tego punktu, nie będzie Pan oponował, gdy usłyszy, że jest herosem. Zawsze będę oponował. Znamy z literatury faktu takich herosów. Druga wojna światowa obfitowała w polskich herosów. Na przykład Witold Pilecki dał się złapać do Auschwitz, tam napisał raport, jak wygląda życie w obozie koncentracyjnym, po czym uciekł stamtąd. To był heros. A ja? Miałem opiekę medyczną, rehabilitantów.

Jak teraz smakuje Panu życie?

Smakuje jak beza z syropem malinowym. Uwielbiam bezy z syropem malinowym, więc moje życie smakuje wyśmienicie. Smakuje mi każda sekunda życia. Nie wiem, jak to się stało, ale wróciła mi chęć łapczywego połykania życia. To niesamowite. Bardzo cieszy mnie pogoda. Jak jest niepogoda – bardzo mnie to cieszy. Jak jest wygodnie, bardzo mnie to cieszy. Jak jest niewygodnie, bardzo się cieszę. Obudziły się we mnie pokłady ogromnej radości życia.

Stanął Pan przecież twarzą w twarz ze śmiercią i przeżył. Czego się Pan nauczył?

Że śmierć to przystanek końcowy. Nie ma ludzkiej siły, żeby ze śmiercią wygrać. W swoich motywacyjnych przemówieniach mówię o tym, że czasami kiedy idziemy wyprostowani, życie daje nam nagle strzał w twarz. Z lewej. Tak mocny, że wypadają zęby. Większość z nas w tym momencie, ponieważ pierwszy raz czuje taki ból, płacze i mówi: „Dlaczego życie mnie tak bijesz?”. Wtedy życie czasami zabija, czasami znów kopie. Zdarza się, że po takim strzale w twarz znajdujemy w sobie siłę, wstajemy, wypluwamy wybite zęby i mówimy: „No co, tylko na tyle cię stać?”. Wtedy życie nie uderza po raz drugi i odchodzi.

Muszę powiedzieć otwarcie, że wiem, co to znaczy stanąć twarzą w twarz ze śmiercią. Miałem wtedy świadomość, że to moje ostatnie chwile. Stanąłem, patrzyłem odważnie i czułem, że bardzo chcę żyć, ale na własnych warunkach. Jeżeli nie będę mógł żyć na własnych warunkach, to nie. Tego nauczyło mnie spotkanie ze śmiercią.

Na własnych warunkach, czyli jakich?

Na własnych warunkach to znaczy na nogach, wyprostowanych. Żebym mógł chodzić, ruszać się. Nie chciałem też pożyczać pieniędzy od ludzi, a bardzo się zadłużyłem, ale powoli wychodzę z długów.

Wrócił Pan do zawodu aktora. Żeby tego dokonać, musiał Pan pokonać afazję.

Tak. Dopiero mając afazję, przekonałem się, jak ważne dla aktora jest mówienie. Będąc zdrowi, je bagatelizujemy, będąc chorzy, fetyszyzujemy. Nie mogłem mówić, mówiłem „tak”, „nie”, każdego słowa długo szukałem w mózgu, mimo że miałem potężny zasób słów. Jeszcze dzisiaj słychać, że jestem po afazji, ale eliminuję szkody.

Podczas szkoleń mogę już mówić długo, kwieciście, o ile nie jestem zmęczony.

Jeżeli Bóg chce odebrać człowiekowi coś naprawdę istotnego, odbiera mu mowę. Ludziom, którzy pracują

inaczej niż aktorzy, trudno w to uwierzyć, ale aktorzy zrozumieją, o czym mówię. Przeżyłem rytualny upadek do piekieł, inaczej nie potrafię tego wytłumaczyć. Przez 20 lat żyłem życie swoich snów, naprawdę. Gdy o tym mówiłem na szkoleniach, część osób była zachwycona, część mnie za to nienawidziła. W ciągu jednej sekundy znalazłem się w piekle, przy czym nikt mi tego piekła nie chciał zafundować, co doskonale rozumiem. Ludzie odwracali ode mnie wzrok, co też jest normalne i również to rozumiem. Musiałem znaleźć sens tego, co mnie spotkało.

Kiedyś w „Żywotach świętych” przeczytałem, że święci mieli w swoim życiu okres kompletnego wyobcowania ze świata, które trwało od półtora do dwóch i pół roku. Ja byłem oddzielony od świata przez dwa i pół roku. Być może jakiś sens tego oddzielenia był, ale jak na razie go jeszcze nie znalazłem. To, co wiem o świecie teraz, zgadza się z tym, co wiedziałem o świecie kiedyś. Nie stało się nic takiego, żebym pomyślał: „Wow, to dlatego byłem chory!”. Wydaje mi się, że zachorowałem dlatego, że taki był mój numer statystyczny. Bo udar dotknie co szóstą osobę, dotknie osoby, które powtarzają: „Mnie to na pewno nie dotknie”. Mogę powiedzieć, że buduje się wtedy w człowieku taka fajna pokora do życia. Zdaję sobie sprawę, że wszystko, co nas w życiu spotyka, jest przejściowe, i życie należy hołubić.

Czy nie ma w Panu obawy przed tym, co życie jeszcze dla Pana szykuje?

Nie ma. Właśnie wracam od kolegi, który doznał drugiego udaru. Z pierwszego wyszedł, nic nie przestrzegało go przed drugim. Takie jest życie. My, ludzie, mamy chęć zamknięcia życia w przewidywalnych ramach. Nie jest to możliwe.

Nie wierzę, że możemy zaprojektować swoje życie. Nie wiem, czy będę żył dziesięć lat, rok czy jeden dzień. Każdy kolejny dzień to dla mnie uśmiech losu. Nie palę papierosów, nie upijam się, nie nadużywam swojego ciała, staram się żyć na wysokim poziomie. Jeśli nie mamy ambicji życia na wysokim poziomie, co nam zostaje? Żyć, żeby oddychać? Wierzę, że uda mi się odkryć odpowiedź na pytanie: dlaczego żyję?

Czego można Panu życzyć?

Żebym znalazł odpowiedzi przynajmniej na niektóre pytania, o których wcześniej rozmawialiśmy.

Na koniec chciałbym dodać, że jestem pełen podziwu dla stomików. Znam osobę po udarze, która nosi worek i jest bardzo dzielna. Udar, przy przeciwnościach, z którymi muszą sobie radzić stomicy, to mały pikuś. ●

Zmiany sprzętu od stycznia 2023

Od 1 stycznia 2023 roku zmieniły się zasady refundacji sprzętu stomijnego obowiązujące w Polsce. Zmiany wprowadzono na podstawie opublikowanego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 27 października zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2022 poz. 2319).

Jedną z najistotniejszych zmian jest wprowadzenie 2 oddzielnych zleceń na sprzęt stomijny. Zlecenia z kodem P.099 są w 100 proc. refundowane i w ramach takiego zlecenia pacjent może odebrać płytki i worki w systemie jedno- i dwuczęściowym oraz worki do zbiórki moczu w przypadku urostomii.

Jednocześnie zwiększono limit refundacyjny na płytki i worki stomijne dla zleceń z kodem P.099, a limit ten w przypadku kolostomii (P.099.K) i ileostomii (P.099.I) wynosi teraz 450 zł, zaś dla urostomii (P.099.U) 530 zł. Drugie nowe zlecenie z kodem P.141 obowiązuje pacjentów, którzy korzystają z akcesoriów stomijnych, takich jak pasty, pudry, paski, półpierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego lub do ochrony skóry wokół stomii lub środki zagęszczające luźną treść jelitową.

Nowe zlecenie na akcesoria stomijne z kodem P. 141 dla każdego rodzaju stomii posiada limit miesięczny 120 zł z 20-proc. dopłatą pacjenta. Kwota limitu zależy od liczby stomii/przetok, jakie ma pacjent.

Dopłata 20 proc. do akcesoriów dotyczy również dzieci, a także osób z uprawnieniami dodatkowymi 47DN, 47ZN, 47ZND.

Dopłata (20 proc.) pacjenta przy realizacji zlecenia na akcesoria stomijne z kodem P.141 wyniesie:

Ÿ 24 zł, jeśli pacjent zrealizuje zlecenie równo z limitem 120 zł,

Ÿ 20 proc. od kwoty wydanej poniżej limitu 120 zł (np. jeśli pacjent w ramach zlecenia odbierze 1 sztukę pasty uszczelniającej w cenie 64 zł, dopłata wyniesie 12,80 zł, czyli 20 proc. od ceny produktu),

Ÿ 20 proc. od kwoty limitu 120 zł + 100 proc. ceny ponad limit (np. jeśli pacjent odbierze akcesoria za 150 zł, dopłaci 54 zł, na co składa się kwota 24 zł dopłacanych do limitu oraz 30 zł dopłata ponad limit).

Kolejną ważną zmianą jest przyznanie jednorazowego podwójnego limitu finansowania na pierwszy miesiąc po operacji dla pacjentów z nowo wyłonioną stomią lub nowo utworzonymi przetokami. Oznacza to, że nowo operowanym pacjentom, którzy zrealizują zlecenie na płytki i worki z kodem P.099A, będzie przysługiwał limit 900 zł dla kolostomii i ileostomii, oraz 1060 zł dla pacjentów z urostomią. Dotyczy to również zlecenia na akcesoria stomijne, które z kodem P.141A będzie wynosiło 240 zł z dopłatą 20 proc.

Inną ważną zmianą jest możliwość wystawienia zlecenia (z kodami: P.099/P.099A i P.141/P.141A) dla pacjen-

TEKST Magdalena Sobczak

w refundacji stomijnego

tów z tzw. innymi przetokami. Chodzi tutaj o przetoki wymagające ewakuacji fizjologicznej lub patologicznej treści z narządów i są to np. przetoki żółciowe, przetoki trzustkowe, przetoki moczowo-skórne z dróg moczowych, przetoki z ewakuacji ropy lub chłonki z jamy brzusznej, przetoki z rany treści ropnej lub chłonki, samoistne przetoki jelitowo-skórne oraz przetoki ślinowe. Jednocześnie zlikwidowany zostaje kod P.099.PS, który dotychczas upoważniał osoby z przetoką ślinową do refundacji sprzętu stomijnego.

Ważną zmianą jest też likwidacja kodu P.098, który dotychczas upoważniał pacjentów z nefrostomią do realizacji zleceń na worki do zbiórki moczu. Obecnie pacjenci z nefrostomią mogą realizować zlecenia w grupie z kodem P.097, w ramach którego pacjent może odebrać worki do zbiórki moczu z odpływem (limit ceny 6,50 zł za szt.) lub worki jednoczęściowe urostomijne (limit ceny 16 zł za szt.) w liczbie do 12 sztuk na miesiąc.

Rozporządzenie, o którym tutaj piszemy, wprowadziło również zmiany w zakresie osób uprawnionych do wystawiania zleceń na sprzęt stomijny. Do grona osób uprawnionych do wystawienia zlecenia zostali dodani lekarze ze specjalizacją w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz w dziedzinie rehabilitacji. Jeśli zlecenia na sprzęt stomijny pozyskiwali Państwo od pielęgniarki, warto wiedzieć, że skrócono możliwość wystawienia kontynuacji zlecenia na sprzęt stomijny przez pielęgniarki tylko do 6 miesięcy.

Nowe zlecenia będzie można realizować tak jak dotychczas, czyli np. na 1 lub maksymalnie na 6 miesięcy. Zmiany wprowadzone w rozporządzeniu spowodowały, że na zleceniu w polu liczba sztuk należy wpisać 1, a nie tak jak dotychczas 90 (dotyczy to pacjentów z podstawowym limitem). Zmieniono również system wyliczeń dla pacjentów z dodatkowymi uprawnieniami (47ZN, 47ZND, 47DN). Osoba uprawniona do wystawienia zlecenia może zlecić wielokrotność 1 limitu. Sposób liczenia limitu przedstawia się następująco:

Limit finansowania x krotność ryczałtu (liczba sztuk na zleceniu) x liczba przetok = wartość miesięcznego limitu finansowego

wtedy podstawowy limit finansowania mnożymy przez krotność ryczałtu oraz liczbę przetok. Krotność ryczałtu oznacza ilość potrzebnego miesięcznego limitu zaopatrzenia (z dokładnością do jednego miejsca po przecinku), np. jeśli pacjent potrzebuje podwójnej ilości sprzętu na miesiąc, to należy wpisać krotność 2, jeśli potrójnej ilości – to 3.

DODATKOWE INFORMACJE DO ZMIAN REFUNDACYJNYCH

Dotychczasowe zlecenia na sprzęt stomijny z kodem P.099 wystawione w 2022 roku zachowują ważność po 1 stycznia 2023 roku, ale pacjent w ramach tego zlecenia może odebrać tylko worki i płytki w nowym limicie finansowania. ●

Rodzaj wyrobu stomijnego

Worki stomijne w systemie jednoczęściowym lub dwuczęściowym lub płytki stomijne, lub worki do zbiórki moczu (urostomia), lub zestaw do irygacji (kolostomia)

SPRZĘT STOMIJNY REFUNDOWANY OD STYCZNIA 2023 ROKU

Kod zaopatrzenia Kryterium przyznawania

Limit finansowania/ miesiąc

Określenie liczby sztuk na zleceniu/ miesiąc

Udział własny pacjenta w limicie finansowania

Refundacja NFZ Dopłata pacjenta

Dopłata pacjenta powyżej limitu finansowania

lub worki do zbiórki moczu (urostomia) P.099A

Wyroby stomijne (pasty, pudry, paski, półpierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających

lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego

lub do ochrony skóry wokół stomii, lub środki zagęszczające luźną treść jelitową)

Jednorazowe zlecenie w przypadku nowo wyłonionej stomii (pasty, pudry, paski, półpierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego

P.141

P.141A

Ryczałt

miesięczny/

Kolostomia, ileostomia, inne przetoki i stomie wymagające ewakuacji fizjologicznej lub patologicznej treści z narządów (z wyjątkiem nefrostomii) 0 proc. 450 zł/ 530 zł 0 zł 100 proc. Urostomia 530 zł

nowo wyłoniona stomia na jelicie grubym (kolostomia); na jelicie cienkim (ileostomia); nowo 0 proc. 900 zł/ 1060 zł 0 zł 100 proc.

900 zł Jednorazowy ryczałt miesięczny/ wielokrotność ryczałtu w przypadku uprawnień dodatkowych

1060 zł

Kolostomia, ileostomia, urostomia, inne przetoki lub stomie wymagające ewakuacji fizjologicznej lub patologicznej treści z narządów (z wyjątkiem nefrostomii)

120 zł

Ryczałt miesięczny/ wielokrotność ryczałtu w przypadku uprawnień dodatkowych

20 proc. 96 zł 24 zł 100 proc.

240

Jednorazowy

przypadku uprawnień dodatkowych 20 proc. 192 zł 48 zł 100 proc.

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA ZLECENIA NA SPRZĘT STOMIJNY

Od 1 stycznia 2023 r. nastąpiły zmiany w refundacji zaopatrzenia w sprzęt stomijny

Kody i miesięczne limity finansowania sprzętu stomijnego:

Worki i płytki, bez dopłaty pacjenta: 450 zł - kolostomia (P.099.K), 450 zł ileostomia (P.099.I), 530 zł urostomia (P.099.U), 450 zł inne przetoki (P.099.IP)

Akcesoria stomijne z 20-proc. dopłatą pacjenta: 120 zł (P.141.K, P.141.I, P.141.U, P.141.IP)

Worki i płytki, bez dopłaty dla pacjentów z nowo wyłonioną stomią, limit jednorazowy: 900 zł kolostomia (P.099A.K), 900 zł ileostomia (P.099A.I), 1060 zł urostomia (P.099A.U), 900 zł inne przetoki (P.099A.IP)

Akcesoria stomijne z 20-proc. dopłatą dla pacjentów z nowo wyłonioną stomią, limit jednorazowy: 240 zł (P.141A.K, P.141A.I, P.141A.U, P.141A.IP)

Osoby uprawnione do wystawienia zlecenia w kodzie P.099/P.099A/P.141/P.141A:

• Lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie: chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, chirurgii onkologicznej, onkologii klinicznej lub chemioterapii nowotworów, położnictwa i ginekologii, onkologii klinicznej lub onkologii i hematologii dziecięcej, urologii lub urologii dziecięcej, geriatrii, rehabilitacji lub lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie podstawowej opieki zdrowotnej, medycyny rodzinnej, pediatrii, chorób wewnętrznych

• Felczer ubezpieczenia zdrowotnego

• W przypadku urostomii, kolostomii i ileostomii także lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie chirurgii klatki piersiowej lub lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie ginekologii onkologicznej

• W przypadku kolostomii i ileostomii także lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie gastroenterologii

• Lekarz spełniający wymagania do udzielania świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej, realizowanych w warunkach domowych

• Pielęgniarka lub położna, o której mowa w art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej

W związku ze zmianami w refundacji zaopatrzenia na sprzęt stomijny od 1 stycznia 2023 r. przedstawiamy przykłady wypełniania poszczególnych zleceń

Przykład:

Zlecenie jednorazowe na podwójny limit dla nowo wyłonionej stomii na worki/płytki w kodzie P.099A (100 proc. refundacji) lub na akcesoria stomijne w kodzie P.141A (80 proc. refundacji i 20-proc. dopłata pacjenta)

I.C. OKREŚLENIE WYROBU MEDYCZNEGO

I.C.1 Wyrób medyczny7)

I.C.1.1 Grupa i liczba porządkowa

P.099A lub P.141A

I.C.1.3 Liczba przetok (dotyczy stomii) Np. 1

I.C.1.5 Kod ICD-10 (uzasadnienie obejmujące jednostkowe dane medyczne pacjenta)

Wpisać liczbę przetok

I.C.1.2 Umiejscowienie (nie dotyczy stomii)

□ lewostronne □prawostronne □nie dotyczy

I.C.1.4 Rodzaj przetok (dotyczy stomii)

□ urostomia □ kolostomia □ ileostomia □ nefrostomia □ inna

I.C.1.6 Liczba sztuk (dotyczy zleceń innych niż comiesięczne) I.C.1.7 Liczba sztuk na miesiąc (dotyczy comiesięcznych zleceń) 8) 1

Zaznaczyć rodzaj przetoki (bez nefrostomii)

I.C.1.8 Pierwszy miesiąc zaopatrzenia comiesięcznego (format: MMRRRR) Np.

Liczba sztuk 1

1

P.141A)

Jednorazowo tylko na 1 miesiąc

Unikalny numer identyfikacyjny (nadany przez NFZ)

(nadany przez NFZ)

01-2023

I.C.1.9 Liczba miesięcy zaopatrzenia comiesięcznego (1– 12)

(P.099A lub

I.C.1.10 Nazwa wyrobu medycznego

I.C.1.11 Kryteria przyznania wyrobu medycznego9)

I.C.1.12 Dodatkowe informacje dotyczące wyrobu10)

I.C.2 Soczewki okularowe

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA

Przykład: Zlecenie na sprzęt stomijny w kodzie P.099 (worki/płytki) – 100 proc. refundacji

numer identyfikacyjny (nadany przez NFZ) Kod kreskowy (nadany przez NFZ)

I.C. OKREŚLENIE WYROBU MEDYCZNEGO

I.C.1 Wyrób medyczny7)

I.C.1.1 Grupa i liczba porządkowa

P.099

I.C.1.3 Liczba przetok (dotyczy stomii) Np. 1

I.C.1.5 Kod ICD-10 (uzasadnienie obejmujące jednostkowe dane medyczne pacjenta)

Wpisać liczbę przetok

I.C.1.10 Nazwa wyrobu medycznego

I.C.1.2 Umiejscowienie (nie dotyczy stomii)

□ lewostronne □prawostronne □nie dotyczy

I.C.1.4 Rodzaj przetok (dotyczy stomii)

□ urostomia □ kolostomia □ ileostomia □ nefrostomia □ inna

I.C.1.6 Liczba sztuk (dotyczy zleceń innych niż comiesięczne)

Zaznaczyć rodzaj przetoki (bez nefrostomii)

I.C.1.7 Liczba sztuk na miesiąc (dotyczy comiesięcznych zleceń) 8) 1

I.C.1.8 Pierwszy miesiąc zaopatrzenia comiesięcznego (format: MMRRRR)

Np. 01-2023

I.C.1.9 Liczba miesięcy zaopatrzenia comiesięcznego (1– 12) 1-12 (P.099, P.141)

I.C.1.11 Kryteria przyznania wyrobu medycznego9)

I.C.1.12 Dodatkowe informacje dotyczące wyrobu10)

Przykład: zlecenie na akcesoria stomijne w kodzie P.141—80 % refundacji i 20 % dopłata pacjenta

I.C.2 Soczewki okularowe

Sfera Cylinder Oś Pryzma

Unikalny numer identyfikacyjny (nadany przez NFZ)

Do dali OP Odległość źrenic .............. mm OL

Kod kreskowy (nadany przez NFZ)

Do bliży OP OL

I.C. OKREŚLENIE WYROBU MEDYCZNEGO

I.D. DODATKOWE WSKAZANIA OSOBY UPRAWNIONEJ DO WYSTAWIENIA ZLECENIA

I.C.1 Wyrób medyczny7)

I.C.1.1 Grupa i liczba porządkowa

I.C.1.2 Umiejscowienie (nie dotyczy stomii)

I.D.1 □ Skrócenie okresu użytkowania wyrobu medycznego, jeżeli dotyczy

I.D.2 Uzasadnienie skrócenia okresu użytkowania

P.141

I.C.1.3 Liczba przetok (dotyczy stomii) Np. 1

□ lewostronne □prawostronne □nie dotyczy

I.C.1.4 Rodzaj przetok (dotyczy stomii)

□ urostomia □ kolostomia □ ileostomia □ nefrostomia □ inna

Zaznaczyć rodzaj przetoki (bez nefrostomii)

I.C.1.5 Kod ICD-10 (uzasadnienie obejmujące jednostkowe dane medyczne pacjenta)

I.C.1.6 Liczba sztuk (dotyczy zleceń innych niż comiesięczne)

I.E. DANE OSOBY UPRAWNIONEJ DO WYSTAWIENIA ZLECENIA

I.E.1 Numer prawa wykonywania zawodu lub pieczątka zawierająca dane z pól

Wpisać liczbę przetok

I.C.1.7 Liczba sztuk na miesiąc (dotyczy comiesięcznych zleceń) 8) 1

I.E.1 i I.E.3

I.C.1.8 Pierwszy miesiąc zaopatrzenia comiesięcznego (format: MMRRRR)

Np. 01-2023

I.E.2 Data wystawienia I.E.3 Imię (imiona) i nazwisko I.E.4 Podpis

Liczba sztuk 1

I.C.1.9 Liczba miesięcy zaopatrzenia comiesięcznego (1– 12) 1 -12 (P.141)

Objaśnienia:

7) W przypadku soczewek okularowych należy uzupełnić tylko te pola, które dotyczą tej kategorii wyrobów medycznych.

8) W przypadku wyrobów medycznych przysługujących comiesięcznie, dla których nie została określona liczba sztuk w przepisach, wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyro bów medycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 463, z późn. zm.), należy wpisać liczbę 1 albo jej wielokrotność (w przypadku uprawnień dodatkowych), z dokładnością do 1 miejsca po przecinku.

9) Kryteria przyznawania wyrobu medycznego wydawanego na zlecenie zostały określone w przepisach wydanych na podstawie art. 38 u st. 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. W przypadku zaopatrzenia obustronnego należy określić kryterium dla każdej strony osobno.

10) Należy wpisać dodatkowe informacje dotyczące wyrobu np. stopień ucis ku, preferowane wyposażenie dodatkowe itp.

I.C.1.10 Nazwa wyrobu medycznego

I.C.1.11 Kryteria przyznania wyrobu medycznego9)

I.C.1.12 Dodatkowe informacje dotyczące wyrobu10)

Soczewki okularowe

Liczba sztuk 1

CZĘŚĆ I WYSTAWIENIE ZLECENIA (WYPEŁNIA I DRUKUJE OSOBA UPRAWNIONA DO WYSTAWIENIA ZLECENIA)

I.A DANE PODMIOTU, W RAMACH KTÓREGO WYSTAWIONO ZLECENIE

I.A.1 Nazwa

ZLECENIA NA SPRZĘT STOMIJNY

I.A.2 Adres miejsca udzielania świadczeń: kod pocztowy, miejscowość, ulica, numer domu lub lokalu lub pieczątka zawierająca dane z pól I.A.1 -3

I.A.3 REGON2)

I.B. DANE PACJENTA

I.B.1 Imię (imiona)

Przykład:

I.B.2 Nazwisko

Zlecenia na sprzęt stomijny dla pacjenta z uprawnieniem dodatkowym: 47ZN/47ZND/47DN1

I.B.3 Numer PESEL

I.B.4 Data urodzenia3)

I.B.5 Płeć3)

I.B.6 Symbol państwa, jeżeli dotyczy4)

na worki/płytki P.099/P.099A (100 proc. refundacji); na akcesoria stomijne P.141/P.141A (80 proc. refundacji i 20-proc. dopłata pacjenta)

I.B.7 Rodzaj i numer dokumentu uprawniającego do uzyskania przez pacjenta świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, jeżeli dotyczy

Limit finansowania x krotność ryczałtu* (liczba sztuk na zleceniu) x liczba przetok x liczba miesięcy = wartość limitu finansowego

*krotność ryczałtu oznacza ilość potrzebnego miesięcznego limitu zaopatrzenia (z dokładnością do jednego miejsca po przecinku), np. jeśli pacjent potrzebuje podwójnej ilości sprzętu na miesiąc, to należy wpisac krotność 2, jeśli potrójnej ilości to 3

I.B.9 Seria i numer3) □paszport □inny5)

I.B.8 Rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość3)

I.BA. UPRAWNIENIA

I.BA.1 UPRAWNIENIE DODATKOWE LUB INNE UPRAWNIENIE, Z KTÓREGO BĘDZIE KORZYSTAŁ PACJENT

I.BA.2 Rodzaj dokumentu potwierdzającego uprawnienie dodatkowe lub wpisanie litery „C” na oznaczenie kobiety w ciąży

I.BA.3 Numer dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.4 Data ważności dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.5 Data wystawienia dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.6 Numer prawa wykonywania zawodu osoby uprawnionej, która wystawiła dokument potwierdzający uprawnienie dodatkowe, jeżeli dotyczy6)

I.BA.7 Kod tytułu uprawnienia dodatkowego6)

Np. 47ZN/47ZND

Objaśnienia:

np. orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności

np. PZON 8822236/22

np. 31.12.2027 lub bezterminowo np. 2.01.2023

*Wzór może być edytowany w ten sposób, że właściwe jego komórki mogą być powiększane, jeżeli jest to niezbędne do zamieszczenia w danej komórce wymaganej informacji, której objętość wykracza poza rozmiar tej komórki określony we wzorze.

Unikalny numer identyfikacyjny (nadany przez NFZ) Kod kreskowy (nadany przez NFZ)

1) Dotyczy wyrobów medycznych przysługujących comiesięcznie (wypełnia osoba uprawniona do wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne).

2) Numer identyfikacyjny REGON. Należy wskazać REGON – 9 cyfr dla praktyk zawodowych albo 14 cyfr dla jednostek organizacyjnych

3) Należy wypełnić w przypadku, gdy pacjent nie ma numeru PESEL.

4) Symbol państwa odpowiedniego dla instytucji właściwej dla osoby uprawnionej do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji.

I.C. OKREŚLENIE WYROBU MEDYCZNEGO 47ZN lub 47ZND lub 47DN

5) W przypadku zaznaczenia pola „inny” należy wpisać rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz państwo wydania dokumentu.

6) Wypełnia się, jeżeli dokument potwierdzający uprawnienie dodatkowe zawiera daną informację.

I.C.1 Wyrób medyczny7)

I.C.1.1 Grupa i liczba porządkowa

P.099 lub P.099A lub P.141 lub P.141A

I.C.1.3 Liczba przetok (dotyczy stomii) np. 1

I.C.1.5 Kod ICD-10 (uzasadnienie obejmujące jednostkowe dane medyczne pacjenta)

Wpisać liczbę przetok

I.C.1.10 Nazwa wyrobu medycznego

I.C.1.2 Umiejscowienie (nie dotyczy stomii)

□ lewostronne □prawostronne □nie dotyczy

I.C.1.4 Rodzaj przetok (dotyczy stomii)

□ urostomia □ kolostomia □ ileostomia □ nefrostomia □ inna

I.C.1.6 Liczba sztuk (dotyczy zleceń innych niż comiesięczne)

Zaznaczyć rodzaj przetoki (bez nefrostomii)

I.C.1.7 Liczba sztuk na miesiąc (dotyczy comiesięcznych zleceń) 8)

np. 1,5 lub 2 lub 3

I.C.1.11 Kryteria przyznania wyrobu medycznego9)

I.C.1.8 Pierwszy miesiąc zaopatrzenia comiesięcznego (format: MMRRRR)

np. 01-2023

I.C.1.9 Liczba miesięcy zaopatrzenia comiesięcznego (1– 12)

1-12 (P.099, P.141)

1 (P.099A, P.141A)

I.C.1.12 Dodatkowe informacje dotyczące wyrobu10)

Wpisać wielokrotność 1 ryczałtu (wartość może być do jednego miejsca po przecinku)

I.C.2 Soczewki okularowe Sfera Cylinder Oś Pryzma

1 Osoba uprawniona do wystawienia zlecenia ma prawo wystawić zlecenie dla pacjenta ze znacznym stopniem niepełnosprawności w ilości zaspokajającej potrzeby pacjenta na podstawie Ustawy z dnia 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności (Dz.U. 2018 poz. 932). Zgodnie z ustawą „ pacjentowi za znacznym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do wyrobów medycznych do wysokości limitu finansowania ze środków publicznych określonego w tych przepisach, według wskazań medycznych bez uwzględniania okresów użytkowania. O ilości miesięcznego zaopatrzenia w te wyroby decyduje każdorazowo osoba uprawniona do wystawienia zlecenia.”

Skrócenie okresu użytkowania wyrobu medycznego, jeżeli dotyczy

źrenic .............. mm

I.B. DANE PACJENTA

I.B.1 Imię (imiona)

I.B.3 Numer PESEL

Przykład:

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA ZLECENIA NA SPRZĘT STOMIJNY

I.B.2 Nazwisko

I.B.4 Data urodzenia3)

I.B.5 Płeć3) I.B.6 Symbol państwa, jeżeli dotyczy4)

I.B.7 Rodzaj i numer dokumentu uprawniającego do uzyskania przez pacjenta świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, jeżeli dotyczy

Zlecenie na bezpłatne* akcesoria stomijne w ramach limitu finansowania dla pacjenta z uprawnieniem szczególnym: np. 47OR/47IB/47IW w kodzie P.141/P.141A (100 proc. refundacji)

I.B.8 Rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość3)

I.B.9 Seria i numer3)

*Podstawa prawna: art. 47 ust. 1 i ust. 2a Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

□paszport □inny5)

I.BA. UPRAWNIENIA

I.BA.1 UPRAWNIENIE DODATKOWE LUB INNE UPRAWNIENIE, Z KTÓREGO BĘDZIE KORZYSTAŁ PACJENT

I.BA.2 Rodzaj dokumentu potwierdzającego uprawnienie dodatkowe lub wpisanie litery „C” na oznaczenie kobiety w ciąży

I.BA.3 Numer dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.4 Data ważności dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.5 Data wystawienia dokumentu z pkt I.BA.26)

I.BA.6 Numer prawa wykonywania zawodu osoby uprawnionej, która wystawiła dokument potwierdzający uprawnienie dodatkowe, jeżeli dotyczy6)

I.BA.7 Kod tytułu uprawnienia dodatkowego6) Np. 47OR/47IB/47IW lub inne

Objaśnienia:

np. Książka inwalidy wojennegowojskowego lub

Legitymacja osoby represjonowanej lub inne

np. nr książki, nr legitymacji

Wpisać datę ważności lub bezterminowo

Wpisać datę wystawienia

*Wzór może być edytowany w ten sposób, że właściwe jego komórki mogą być powiększane, jeżeli jest to niezbędne do zamieszczenia w danej komórce wymaganej informacji, której objętość wykracza poza rozmiar tej komórki określony we wzorze.

1) Dotyczy wyrobów medycznych przysługujących comiesięcznie (wypełnia osoba uprawniona do wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne).

2) Numer identyfikacyjny REGON. Należy wskazać REGON – 9 cyfr dla praktyk zawodowych albo 14 cyfr dla jednostek organizacyjnych

3) Należy wypełnić w przypadku, gdy pacjent nie ma numeru PESEL.

I.C. OKREŚLENIE WYROBU MEDYCZNEGO 47OR lub 47IB lub 47IW, inne

4) Symbol państwa odpowiedniego dla instytucji właściwej dla osoby uprawnionej do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji.

5) W przypadku zaznaczenia pola „inny” należy wpisać rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz państwo wydania dokumentu.

I.C.1 Wyrób medyczny7)

6) Wypełnia się, jeżeli dokument potwierdzający uprawnienie dodatkowe zawiera daną informację.

I.C.1.1 Grupa i liczba porządkowa

P.141 lub P.141A

I.C.1.3 Liczba przetok (dotyczy stomii) np. 1

I.C.1.5 Kod ICD-10 (uzasadnienie obejmujące jednostkowe dane medyczne pacjenta)

Wpisać liczbę przetok

I.C.1.10

Podstawa prawna:

I.C.1.2 Umiejscowienie (nie dotyczy stomii)

□ lewostronne □prawostronne □nie dotyczy

I.C.1.4 Rodzaj przetok (dotyczy stomii)

□ urostomia □ kolostomia □ ileostomia □ nefrostomia □ inna

I.C.1.6 Liczba sztuk (dotyczy zleceń innych niż comiesięczne)

Zaznaczyć rodzaj przetoki (bez nefrostomii)

I.C.1.7 Liczba sztuk na miesiąc (dotyczy comiesięcznych zleceń) 8) 1

I.C.1.8 Pierwszy miesiąc zaopatrzenia comiesięcznego (format: MMRRRR) np. 01-2023

I.C.1.9 Liczba miesięcy zaopatrzenia comiesięcznego (1– 12)

1-12 (P.141)

1 (P.141A)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenia naprawy wyrobu medycznego (DZ. U. z 2022 poz. 2713)

I.C.2 Soczewki okularowe Sfera Cylinder Oś Pryzma

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (DZ. U. z 2022 poz. 2319).

Do dali OP

BEZPŁATNA INFOLINIA DZIAŁU POMOCY

Odległość źrenic .............. mm OL

800 120 093

Do bliży OP OL

pon. – pt. 8.00 – 17.00

Podana infolinia jest nieczynna w dni ustawowo wolne od pracy.

I.D. DODATKOWE WSKAZANIA OSOBY UPRAWNIONEJ DO WYSTAWIENIA ZLECENIA

I.D.1 □ Skrócenie okresu użytkowania wyrobu medycznego, jeżeli dotyczy

I.D.2 Uzasadnienie skrócenia okresu użytkowania

Unikalny numer identyfikacyjny (nadany przez NFZ) Kod kreskowy (nadany przez NFZ)

Nazwa wyrobu medycznego

I.C.1.11 Kryteria przyznania wyrobu medycznego9)

I.C.1.12 Dodatkowe informacje dotyczące wyrobu10)

Liczba sztuk 1

Pytania i odpowiedzi

Ÿ Czy mogę zrealizować zlecenie wystawione w ubiegłym roku, które jest jeszcze ważne w 2023?

Zlecenia wystawione w 2022 roku i ważne w 2023 roku na kod P.099 można zrealizować tylko na worki/płytki w nowych limitach finansowania. Na akcesoria potrzebne jest oddzielne zlecenie w kodzie P.141.

Ÿ Na ile miesięcy lekarz może wystawić nowe zlecenie na sprzęt stomijny?

Zlecenie w kodach P.099 i P.141 można wystawić maksymalnie na 12 miesięcy.

Natomiast zlecenia jednorazowe w kodzie P.099A oraz

P.141A (dla nowo wyłonionej stomii, nowo utworzonych przetok) na 1 miesiąc.

Ÿ Jeśli lekarz rodzinny nie wystawi zlecenia na akcesoria, czy inny lekarz może to zrobić?

Tak, można poprosić innego uprawnionego lekarza/pielęgniarkę o wystawienie zlecenia w kodzie P.141 na akcesoria. Nie ma wymogu ze strony Ministerstwa Zdrowia/NFZ, żeby oba zlecenia w różnych kodach (P.099/P.141) były wystawiane przez tę samą osobę.

Zlecenie może wystawić każdy lekarz/pielęgniarka wymienieni w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2022 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych na zlecenie (DZ.U. z 2022, poz. 2319).

Ÿ Jak będzie wyglądać refundacja dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności?

Pacjent ma prawo do zwiększonego limitu na sprzęt stomijny (worki/płytki i akcesoria).

Osoba wystawiająca zlecenie decyduje o zwiększeniu krotności limitu na zleceniu.

Worki/płytki są bezpłatne dla pacjenta w limicie finansowania, natomiast do akcesoriów należy dopłacić 20 proc. do kwoty limitu i 100 proc. powyżej kwoty limitu.

Ÿ Ile potrzebuję zleceń, jeśli mam wyłonioną kolostomię i urostomię?

Na każdy rodzaj stomii potrzebne jest oddzielne zlecenie w kodzie P.099 na sprzęt podstawowy (worki/płytki) i oddzielne w kodzie P.141 na akcesoria. W tym przypadku potrzebne będą cztery zlecenia:

√ Zlecenie na kolostomię na worki/płytki: P.099.K

√ Zlecenie na kolostomię na akcesoria: P.141.K

√ Zlecenie na urostomię na worki/płytki: P.099.U

√ Zlecenie na urostomię na akcesoria: P.141.U

Ÿ Ile potrzebuję zleceń, jeśli mam wyłonione dwie te same przetoki, np. dwie urostomie?

Jeśli pacjent ma dwie lub więcej tych samych przetok stomijnych, potrzebne jest 1 zlecenie na worki/płytki (P.099) oraz 1 zlecenie na akcesoria (P.141), i na obu zleceniach należy wpisać liczbę przetok, np. 2. Wtedy limit finansowania zostanie odpowiednio przemnożony przez liczbę przetok.

Ÿ Co powinien wpisać lekarz na zleceniu w polu liczba sztuk w przypadku zleceń na sprzęt stomijny?

Wystawiający zlecenie zarówno na worki/płytki, jak i akcesoria powinien wpisać w polu liczba sztuk – 1. W przypadku pacjentów z uprawnieniem dodatkowym (47ZN, 47ZND, 47DN) osoba wystawiająca zlecenie może wpisać wielokrotność 1 (do jednego miejsca po przecinku), np. 1,5; 2; 3; 4; 5. Limit finansowania zostanie odpowiednio przemnożony przez tę krotność ryczałtu. ●

TEKST Magdalena Sobczak

DOFINANSOWANIE do wyrobów stomijnych ze środków PFRON

TEKST Magdalena Sobczak

OOd stycznia 2023 roku refundowane akcesoria stomijne podlegają dopłacie pacjenta. 20-proc. dopłata dotyczy większości pacjentów, w tym zarówno dzieci, jak i osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Wydatki poniesione z tytułu realizacji zlecenia na środki pomocnicze, m.in. na sprzęt stomijny, jakim są akcesoria stomijne, można odzyskać, składając wniosek do PCPR (powiatowe centrum pomocy rodzinie), MOPS (miejski ośrodek pomocy rodzinie) lub elektronicznie w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW) – platformie internetowej przygotowanej przez PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).

Instytucje te udzielają dofinansowania ze środków PFRON. W ciągu roku PCPR określa terminy składania i rozpatrywania wniosków oraz podejmuje decyzję o wysokości dofinansowania do wyrobów medycznych.

KOMU PRZYSŁUGUJE

DOFINANSOWANIE Z PFRON?

Ÿ Osobom niepełnosprawnym w każdym stopniu niepełnosprawności. Konieczne jest posiadanie orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.

Ÿ Osobom spełniającym kryterium dochodowe: o dofinansowanie można się ubiegać, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:

√ 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,

√ 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

MAKSYMALNE DOFINANSOWANIE

Z PFRON WYNOSI:

Ÿ do 100 proc. udziału własnego osoby niepełnosprawnej, wyznaczonego w limicie ceny NFZ,

Ÿ do 150 proc. sumy kwoty limitu, wyznaczonego przez NFZ oraz udziału własnego osoby niepełnosprawnej, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

JAK UZYSKAĆ DOFINANSOWANIE?

Krok 1. Podczas realizacji zlecenia w kodzie P.141/P.141A na wyroby stomijne, jakim są pasty, pudry, paski, pół-

pierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego lub do ochrony skóry wokół stomii lub środki zagęszczająceluźnątreśćjelitową,należy poinformować sklep medyczny o chęci ubiegania się o zwrot poniesionej dopłaty ze środków PFRON. Pracownik sklepu przygotuje wymaganą kopię zlecenia oraz fakturę VAT potwierdzającą uiszczenie dopłaty do wyrobów stomijnych.

Krok 2. Następnie należy wypełnić odpowiedni wniosek o dofinansowanie. Druki wniosków dostępne są w poszczególnych PCPR/MOPS (również na stronach internetowych) i mogą się nieco różnić w zależności od powiatu.

Krok 3. Wniosek należy złożyć w odpowiednim ze względu na miejsce zamieszkania PCPR lub MOPS. Wniosek można również złożyć elektronicznie przez System SOW (System Obsługi Wsparcia finansowanego ze środków PFRON, więcej na: portal-sow.pfron.org.pl/opencms/export/ sites/pfron-sow/sow/). Dzięki systemowi SOW składanie wniosków o środki PFRON jest możliwe bez wychodzenia z domu, 24 godziny na dobę, dając istotną przewagę nad tradycyjną formą papierową, która wymaga osobistego stawiennictwa w urzędzie.

ZAŁĄCZNIKI WYMAGANE

DO ZŁOŻENIA WNIOSKU O DOFINANSOWANIE:

Ÿ kopia orzeczenia lub kopia wypisu z treści orzeczenia potwierdzająca niepełnosprawność,

Ÿ faktura określająca cenę nabycia z wyodrębnioną kwotą opłacaną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego (refundacja NFZ) oraz kwotą udziału własnego, lub inny dokument potwierdzający zakup,

Ÿ kopia zrealizowanego zlecenia na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze (potwierdzona za zgodność z oryginałem przez świadczeniodawcę realizującego zlecenie).

W przypadku złożenia wniosku elektronicznie przez system SOW wystarczy załączyć skan ww. dokumentów. ●

PODSTAWA PRAWNA DOTYCZĄCA DOFINANSOWANIA

DO ZAOPATRZENIA W ŚRODKI POMOCNICZE Z PFRON:

Ÿ Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1835).

Ÿ Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2021 r. poz. 704 i 1691).

PRAWO DO BEZPŁATNYCH akcesoriów stomijnych na zlecenie

Z początkiem roku akcesoria stomijne, takie jak pasty, pudry, paski, półpierścienie, pierścienie o właściwościach uszczelniających lub gojących, produkty do usuwania sprzętu stomijnego lub do ochrony skóry wokół stomii, lub środki zagęszczające luźną treść jelitową są refundowane w ramach realizacji zlecenia w grupie P.141 lub P.141A z 20-proc. dopłatą pacjenta.

Jednak niektórym pacjentom przysługuje prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych na zlecenie do wysokości limitu finansowania zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy i art. 47 ust. 2a Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Pełna lista uprawnionych znajduje się w tabelce pod tekstem.

Limit finansowania przysługuje adekwatnie do kodu zaopatrzenia i wynosi:

Ÿ w kodzie zaopatrzenia P.141 – 120 zł/mies.,

Ÿ w kodzie zaopatrzenia P.141A (dla nowo wyłonionej stomii) – jednorazowo 240 zł.

Limit jest dodatkowo mnożony przez liczbę przetok pacjenta (jeśli pacjent posiada 2 lub więcej takich samych przetok).

Powyżej limitu finansowanego przez NFZ pacjent płaci 100 proc. ceny wyrobu.

Ważne! Aby skorzystać z przysługującego uprawnienia, należy przedstawić odpowiedni dokument potwierdzający, np. książkę inwalidy wojennego-wojskowego, legitymację osoby represjonowanej.

Aby otrzymać bezpłatne akcesoria stomijne do wysokości limitu, należy poprosić osobę uprawnioną do wystawienia zlecenia (lekarza/pielęgniarkę), żeby wpisała odpowiedni kod uprawnienia na zleceniu.

Prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych przysługuje tylko osobie, na którą wystawiona jest legitymacja z uprawnieniem (nie dotyczy członka rodziny)!

Poniżej prezentujemy listę osób uprawnionych wraz z kodami uprawnień dodatkowych, jakie należy wskazać na zleceniu na akcesoria stomijne w grupie P.141/P.141A, żeby otrzymać bezpłatne wyroby do wysokości limitu określonego na zleceniu. ●

Kod Opis Podstawa prawna

47IW bezpłatne wyroby medyczne – inwalida wojskowy art. 47 ust. 1 ustawy

47IB bezpłatne wyroby medyczne - inwalida wojenny art. 47 ust. 1 ustawy

47OR bezpłatne wyroby medyczne – osoba represjonowana art. 47 ust. 1 ustawy

47CN bezpłatne wyroby medyczne – cywilna niewidoma ofiara działań wojennych art. 47 ust. 1 ustawy

47MON bezpłatne wyroby medyczne w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa – uprawniony żołnierz lub pracownik

472AŻ bezpłatne wyroby medyczne w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa - weteran poszkodowany – żołnierz

472AF

472ABW

bezpłatne wyroby medyczne w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa – weteran poszkodowany – weteran poszkodowany – funkcjonariusz i zwolniony ze służby funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz strażak i zwolniony ze służby strażak Państwowej Straży Pożarnej

bezpłatne wyroby medyczne w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa – weteran poszkodowany – funkcjonariusz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

472AŻ30 bezpłatne wyroby medyczne – weteran poszkodowany – żołnierz, którego ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30 proc.

472AF30 bezpłatne wyroby medyczne – weteran poszkodowany – funkcjonariusz i zwolniony ze służby funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz strażak i zwolniony ze służby strażak Państwowej Straży Pożarnej, którego ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30 proc.

art. 47 ust. 2 ustawy

art. 47 ust. 2a ustawy

art. 47 ust. 2a ustawy

art. 47 ust. 2a ustawy

art. 47 ust. 2a ustawy

art. 47 ust. 2a ustawy

TEKST Magdalena Sobczak

– tylko czy aż

OTYŁOŚĆ DOTYCZY JUŻ CO CZWARTEGO

POLAKA, A TRZECH NA PIĘCIU MA NADWAGĘ. SZACUJE SIĘ, ŻE W 2025 ROKU OTYŁYCH

BĘDZIE JUŻ AŻ 30 PROC. Z NAS.

Według danych NFZ i GUS co druga osoba powyżej 15. roku życia w Polsce ma kilka kilogramów za dużo. W innych krajach, szczególnie rozwiniętych, jest podobnie. Otyłość jest jedną z najczęstszych tzw. chorób cywilizacyjnych, związanych głównie z naszym odżywianiem się i „bezwysiłkowym” stylem życia. Co gorsza, problem zaczyna się już wcześnie. Na całym świecie, według Światowej Organizacji Zdrowi,a dotyczy on 10 proc. dzieci i młodzieży, a zgodnie z danymi NFZ w Polsce jest jeszcze gorzej – nadmiar kilogramów spotyka się u 31 proc. chłopców i 20 proc. dziewczynek.

CZYM JEST?

W definicji nadwagi i otyłości centralną rolę odgrywa wskaźnik masy ciała, znany jako BMI (Body Mass Index). Sposób jego obliczenia podajemy w ramce poniżej. BMI od 25 do <30 oznacza nadwagę. Wartości 30 i powyżej wskazują już na otyłość, którą dzieli się często dalej na trzy klasy. Najgorsza (klasa 3.) to otyłość „śmiertelna”, czyli wskaźnik masy ciała wynoszący ≥40. BMI ma swoje ograniczenia. Otyłość to przecież nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie. Tymczasem wskaźnik masy ciała nie rozróżnia dodatkowego tłuszczu od tkanki mięśniowej czy kostnej i np. sportowcy o rozbudowanej muskulaturze też mogą przekraczać zalecane normy. Mimo to, w większości przypadków, warto się kierować BMI.

JAK OBLICZYĆ BMI?

BMI = masa ciała (w kg)/wzrost (w metrach) do kwadratu

Np. u osoby o wadze 100 kg i wzroście 1,7 m (170 cm)

BMI wynosi 34,6 (100 podzielić przez 2,89, czyli 1,7 podniesione do kwadratu).

SKĄD SIĘ BIERZE?

Zasadniczym powodem jest spożywanie większej ilości kalorii, niż możemy spalić, czyli – objadanie się przy jednoczesnym siedzącym, mało aktywnym trybie życia. Nad tym mamy kontrolę. Są jednak czynniki sprzyjające otyłości, które leżą już poza naszym zasięgiem, albo są trudne do opanowania. Są to np. uwarunkowania genetyczne, starzenie się (im jesteśmy starsi, tym wolniejszy jest nasz metabolizm), niedobór snu (prowadzący do zmian hormonalnych, które zwiększają uczucie głodu) oraz ciąża (po której trudno jest zrzucić dodatkowe kilogramy).

Są też choroby, które mogą (wskutek zmian hormonalnych) prowadzić do nadwagi i otyłości, np. zespół policystycznych jajników, zespół Cushinga lub niedoczynność tarczycy.

CZYNNIKI RYZYKA

Pewne stany zwiększają statystyczne prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości. Poza czynnikami genetycznymi są to mała ilość czasu i ciągły pośpiech, sprzyjające wyborom „szybkiego jedzenia” ( fast food) zamiast żmudnego gotowania zdrowej żywności. Powstało też błędne przekonanie, że zdrowa żywność jest droższa niż fast foody (choć najczęściej jest zupełnie odwrotnie). Klimat, brak zieleni wokół, ścieżek rowerowych itp. ogranicza z kolei naszą aktywność fizyczną (ale tutaj akurat największą winę ponosimy my sami).

Czynnikiem psychologicznym, trudniejszym do pokonania, jest depresja i przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, które często zwiększają apetyt. Podobnie działają steroidy czy hormonalne środki antykoncepcyjne. Ryzyko otyłości zwiększa też rzucenie palenia.

Lek. med. Marcin Pustkowski Specjalista medycyny rodzinnej

ROZPOZNANIE

Podstawą, jak już wspomnieliśmy, jest wskaźnik masy ciała, czyli BMI. Bardziej dokładne pomiary rzadko są potrzebne, jednak dla porządku wymieńmy.

Ÿ Pomiar grubości fałdu skórnego.

Ÿ Wskaźnik WHR (również od angielskiego skrótu, czyli Waist-to-Hip Ratio), oznaczający stosunek obwodu w talii (w cm) do obwodu w biodrach (też w cm).

Wskaźnik ten wynoszący 1 lub powyżej u mężczyzn oraz 0,8 lub powyżej u kobiet świadczy o otyłości brzusznej. Ta ostatnia jest uważana za „gorszy” rodzaj otyłości niż otyłość pośladkowo-udowa.

Ÿ USG, tomografia komputerowa lub obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego, które zwykle wykonuje się „przy okazji” innej diagnostyki, także pokazują nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie. W tym miejscu warto też wymienić niektóre badania, które nie służą co prawda diagnostyce otyłości, ale pomagają lekarzom w określeniu, jak duże są zagrożenia z nią związane (o czym dalej) lub jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu otyłości. Należą do nich:

Ÿ Pomiary stężeń cholesterolu i glukozy we krwi.

Ÿ Tzw. badania czynnościowe wątroby, do których zaliczamy przede wszystkim określenie aktywności transaminaz (enzymów wydzielanych przez ten narząd), zwanych AlaAT i AspAT, oraz stężenia bilirubiny.

Ÿ Badania czynności tarczycy, czyli określenie stężeń hormonów TSH, fT3 i fT4.

Ÿ Badania serca, tj. EKG czy echokardiografia.

CZYM TO GROZI?

Boimy się nie tyle samej otyłości, co jej powikłań. Otyłość wpływa na to, że organizm jest mniej wrażliwy na insu-

linę (fachowo mówimy, że jest insulinooporny). Insulina zaś jest potrzebna, aby glukoza wchodziła swobodnie do naszych komórek. Jeśli się tam nie znajdzie, gromadzi się we krwi, a to już stanowi wstęp do cukrzycy.

I właśnie cukrzyca (typu drugiego) jest głównym powikłaniem, którego boimy się w otyłości. A dochodzą do tego jeszcze: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń wieńcowych (sercowych), udar mózgu, kamica pęcherzyka żółciowego, stłuszczenie wątroby, wysokie stężenie cholesterolu, bezdech senny oraz inne problemy z oddychaniem, choroba zwyrodnieniowa stawów i bezpłodność.

Ciekawe, że otyłość zwiększa również ryzyko nowotworów, szczególnie raka piersi, jelita grubego i endometrium (czyli błony śluzowej wyściełającej trzon macicy). Naukowcy uważają, że czynnikiem pośredniczącym w tym zwiększonym ryzyku jest nasilone zapalenie, które – jak się okazuje – często towarzyszy otyłości.

LECZENIE

Leczenie teoretycznie wygląda prosto. Trzeba mniej jeść, a więcej ćwiczyć. Jednak, jak wie bardzo dużo otyłych osób, jest to bardzo, bardzo trudne. Najbardziej wskazany jest udział dietetyka, lekarza rodzinnego – i bardzo często fizjo- oraz psychoterapeuty.

Ten zespół może opracować plan zdrowego żywienia i edukować w tym kierunku pacjenta. Niezbędny będzie też plan zwiększenia aktywności fizycznej do 300 minut w tygodniu. Zbudowanie siły, wytrzymałości i przyspieszenie metabolizmu sprzyja szybszemu spalaniu kalorii.

W otyłości można również skorzystać z leków. Połączenia różnych substancji (m.in. naltrekson, bupropion, a także orlistat, liragrutyd i semaglutyd) mają różne działania. Niektóre hamują uczucie głodu, inne zaburzają wchłanianie tłuszczów, a jeszcze inne zwiększają poczucie sytości. Leki te dostępne są na receptę i mogą być stosowane tylko po konsultacji z lekarzem.

Jeśli inne leczenie nie pomaga albo otyłość od samego początku jest poważna (BMI 40 i powyżej), pozostaje nóż chirurga, a konkretnie chirurga bariatrycznego, zajmującego się otyłością. Do często wykorzystywanych metod należą: ominięcie żołądkowo-jelitowe, laparoskopowe regulowane opaskowanie żołądka (LAGB), rękawowa resekcja żołądka oraz laparoskopowe wyłączenie żółciowo-trzustkowe z przełączeniem dwunastnicy. Dokładny opis tych metod wykracza poza ramy tego artykułu.

Pamiętajmy, żeby nie traktować zabiegów bariatrycznych jak panaceum – są to bowiem poważne operacje, które wiążą się z dużym ryzykiem. Czasami jednak nie ma innego wyjścia. ●

czy warto je jeść

OD NAJDAWNIEJSZYCH CZASÓW RYBY STANOWIĄ PODSTAWOWY

ELEMENT

DIETY, ZARÓWNO CODZIENNEJ, JAK I  W CZASIE POSTU CZY ŚWIĄT.

CHOĆ POWSZECHNIE UWAŻA SIĘ JE ZA ZDROWE, CORAZ CZĘŚCIEJ

MOŻNA SPOTKAĆ SIĘ Z  NEGATYWNYMI OPINIAMI NA ICH TEMAT.

Po trzecie, ryby zawierają znaczne ilości witamin A, D oraz witamin z grupy B. Obecnie zwraca się uwagę na powszechny niedobór witaminy D w naszym społeczeństwie. Odpowiada ona nie tylko za prawidłową mineralizację kości, lecz także zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, autoimmunologicznych chorób tarczycy czy niektórych nowotworów.

WWedług danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 2020 r. konsumpcja ryb w Polsce utrzymuje się od kilku lat na podobnym poziomie. Statystyczny mieszkaniec naszego kraju zjada ich 11-13 kg rocznie i jest to znacznie mniej, niż wynosi średnia w UE. Tradycyjnie, co roku, wzrasta zainteresowanie rybami słodkowodnymi w okresie bożonarodzeniowym. Spożycie ryb morskich jest znacznie mniej sezonowe.

BOGACTWO SKŁADNIKÓW

Ryby są istotnym elementem żywienia człowieka, ponieważ dostarczają wielu cennych dla zdrowia składników odżywczych.

Po pierwsze, mięso ryb stanowi dobre źródło pełnowartościowego białka, które dzięki obecności wszystkich niezbędnych aminokwasów wpływa na właściwy rozwój organizmu. Białko ryb odznacza się też wysoką strawnością, umożliwiającą jego efektywne wykorzystanie przez organizm.

Po drugie, ryby charakteryzują się dużą zawartością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3. Ich działanie jest wielokierunkowe i polega m.in. na: obniżaniu ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca, choroby Alzheimera, demencji, a także zmniejszaniu częstości występowania przewlekłych chorób o podłożu zapalnym.

Po czwarte, ryby zasobne są w składniki mineralne, takie jak fosfor, potas i magnez. Co ciekawe, mają ich znacznie więcej niż produkty mięsne. Wartym wyróżnienia mikroelementem jest jod. Bierze udział w produkcji hormonów tarczycy oraz wykazuje działanie ochronne w procesach zapalnych i nowotworowych.

RÓŻNORODNOŚĆ WYBORU

Ryby dzielimy najczęściej ze względu na pochodzenie i zawartość tłuszczu. Pierwszy podział wyodrębnia grupę ryb słodko- i słonowodnych. Gatunki słodkowodne pozyskuje się najczęściej ze stawów hodowlanych, rzadziej z jezior i rzek. Do najpopularniejszych można zaliczyć: karpia, pstrąga, sandacza, szczupaka i węgorza. Z kolei ryby słonowodne, zwane morskimi, zamieszkują morza i oceany. Zalicza się do nich: makrelę, śledzia, dorsza, łososia czy tuńczyka.

Zgodnie z drugim kryterium podziału wyróżnia się ryby tłuste, średnio tłuste i chude. Do tych pierwszych należą: łosoś, śledź, makrela i węgorz. Wśród ryb średnio tłustych wymienia się pstrąga, karpia i tuńczyka. Przedstawicielami odmian chudych są dorsz, sandacz i szczupak.

Warto wiedzieć, iż wspomniane gatunki różnią się między sobą zawartością poszczególnych składników odżywczych. Dla przykładu, ryby morskie mają więcej kwasów tłuszczowych omega-3 niż ryby słodkowodne. Największą ich ilością charakteryzują się łosoś, makrela i śledź. Dodatkowo ryby morskie, w szczególności tłuste,

Ewa Antoniak

Dietetyk, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

zawierają więcej witaminy D niż gatunki słodkowodne. Należy jednak pamiętać, że wraz z dietą jesteśmy w stanie pokryć jedynie 20 proc. zapotrzebowania na ten ważny składnik.

SZKODLIWE SUBSTANCJE

Ryby, podobnie jak inne produkty spożywcze, mogą zawierać substancje niepożądane. Ich obecność wynika głównie z zanieczyszczenia środowiska wodnego, którego źródłem są ścieki komunalne i przemysłowe, odpady chemiczne czy wycieki ropy naftowej. Ryby są zdolne do gromadzenia metali ciężkich, ale też zanieczyszczeń organicznych, przede wszystkim dioksyn i polichlorowanych bifenyli.

Metale ciężkie to nie tylko pierwiastki toksyczne, wywołujące w organizmie wiele szkodliwych reakcji, lecz także substancje ograni czające przyswajalność składników mineralnych, takich jak: magnez, żelazo, cynk czy selen. Najwięk sze zagrożenie stwarzają rtęć, kadm i ołów. Ta pierwsza w rybach najczęściej przybiera formę metylortęci, której największą kumulacją cechują się gatunki drapieżne, czyli: szczupak, miecznik, tuńczyk i rekin.

Zawartość szkodliwych substancji w rybach jest ściśle monitorowana, a ich maksymalne dopuszczalne poziomy są regulowane w aktualnych przepisach prawnych. Eks perci jednoznacznie podkreślają, że pomimo doniesień o skażeniu ryb substancjami szkodliwymi nie należy z nich rezygnować. Korzyści wynikające z ich jedzenia znacznie przewyższają potencjalne zagrożenia zdrowotne. Należy jednak wiedzieć, po jakie ryby sięgać i jak często, aby było to dla nas bezpieczne.

ZALECENIA ŻYWIENIOWE

Najnowsze zalecenia zdrowego żywienia, opracowane w 2020 r. przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, kładą nacisk na zwiększenie spożycia ryb, zwłaszcza tłustych i morskich.

Autorzy podają wskazówki, jak stopniowo wprowadzać je do diety. Krok pierwszy to spożycie ryby raz w tygodniu, najlepiej tłustej, np. łososia, śledzia czy makreli. W kroku drugim ryby należy jeść dwa razy w tygodniu, w tym przynajmniej raz tę tłustą. Krok trzeci zakłada spo-

żywanie różnorodnych tłustych ryb dwa razy na tydzień. Przy wyborze i ich przygotowaniu warto pamiętać o kilku kwestiach.

Najlepsze dla naszego zdrowia są ryby świeże, ponieważ mają najwięcej wartości odżywczych. Warte rozważenia są też ryby mrożone, w przypadku których dochodzi do znikomej straty jakości. Większe mogą pojawić się dopiero na etapie rozmrażania.

Kupując ryby, warto zwracać uwagę na to, czy mają certyfikat MSC (ang. Marine Stewardship Council) lub ASC (ang. Aquaculture Stewardship Council). Pierwszy z nich dotyczy dziko żyjących gatunków, drugi odnosi się do ryb hodowlanych. Oba oznaczenia gwarantują, że ryby zostały złowione lub wyhodowane w sposób przyjazny środowisku.

Przed zakupem rybę należy dokładnie obej, by upewnić się, czy jest świeża. świeżości decydują m.in. delikatny zapach, przejrzyste i błyszczące oczy z wyraźnie zaznaczoną źrenicą, sprężyste mięso, lśniące i przylegające do skóry łuski, a także czerwone, jasno- lub ciemnoróżowe skrzela, bez widocznych plam i śluzu.

Zalecanymi metodami obróbki są gotowanie, w tym na parze , duszenie i pieczenie. Smażenie, zwłaszcza na głębokim tłuszczu, i grillowanie to techniki kulinarne, które sprawiają, że ryba staje się ciężkostrawna. osób ze stomią ciężkostrawne potrawy mogą utrudniać pracę przewodu pokarmowego i nasilać tworzenie się gazów.

Ryby to jedne z produktów, które u stomików powodują nieprzyjemny zapach stolca. Warto wiedzieć, że są sposoby na zapobieganie tworzenia się przykrej woni. Wystarczy sięgnąć po produkty, które absorbują substancje lotne. Należą do nich: natka pietruszki, szpinak, sałata, jogurt naturalny, sok żurawinowy czy pomarańczowy.

JEDZMY RÓŻNORODNIE!

Wróćmy na koniec do pytania postawionego w tytule. Czy warto jeść ryby? Oczywiście, że tak! Dbajmy o jak największe urozmaicenie naszego jadłospisu, bo tylko wtedy jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi wszystkich składników niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania. ●

KOLANA ZAWSZE

ie w form

WRODZONE PREDYSPOZYCJE, ZMIANY ZWYRODNIENIOWE, UPRAWIANY SPORT I MASA CIAŁA – TO WSZYSTKO MA WPŁYW

NA KONDYCJĘ NASZYCH KOLAN. JAK DBAĆ O NIE NA CO DZIEŃ?

Mgr Łukasz Stołowski Fizjoterapeuta. Pomaga w powrocie do zdrowia sportowcom zawodowym i amatorom. Współpracował z męską reprezentacją Polski w hokeju na trawie jako fizjoterapeuta i trener przygotowania fizycznego. Prowadzi zajęcia na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu kolan u osób w średnim wieku?

Większość dolegliwości w obrębie kolan jest związana z ich przeciążeniem. Wszystko tak naprawdę zależy od aktywności, które mamy na co dzie,ń i czy obciążamy kolana dodatkowo, choćby częstym ich zginaniem pod obciążeniem. Taką aktywnością może być też sport, szczególnie ten wyczynowy, ale również praca zawodowa. Dla przykładu ludzie pracujący w pozycjach kucznych są bardziej narażeni na przeciążenia łąkotek, a u biegaczy częściej rozwijają się przeciążenia tkanek miękkich – przyczepów mięśni i ścięgien.

Jest też grupa osób mało aktywnych, która może doprowadzić do przeciążenia bardziej błahymi aktywnościami, co wynika ze słabego przygotowania organizmu. Wtedy nawet zwykłe podbiegnięcie na przystanek może powodować przeciążenie – chociażby stawu rzepkowo-udowego.

Są oczywiście osoby obciążone dodatkowo innymi chorobami lub genetycznie bardziej podatne na przeciążenia i wtedy nawet w młodym wieku mogą odezwać się problemy z chorobą zwyrodnieniową stawu.

A najmłodsi? Czy mogą mieć tego rodzaju dolegliwości?

Bóle kolan jak najbardziej mogą dotyczyć również młodych osób. Dla nas jest to jednak sygnał alarmowy i warto takiego młodego pacjenta odesłać do ortopedy, żeby wykonać podstawowe badania wykluczające poważniejsze patologie. Na szczęście nie jest to częste i dolegliwości kolan u młodych mogą również występować na tle przeciążeniowym – jak chociażby choroba Osgood-Schlattera, czyli przeciążenie przyczepów, m.in. czworogłowego do guzowatości piszczelowej. Z kolei u osób zbyt mało aktywnych, które dodatkowo mają niesprzyjającą anatomię, może dochodzić do przeciążeń w obrębie stawu rzepkowo-udowego.

Czy sport generuje zagrożenia dla kolan?

To dawka decyduje o tym, czy jest on lekiem, czy trucizną. Rekreacyjny sport, uprawiany systematycznie i z odpowiednią intensywnością działa pozytywnie na stawy. Jeśli jednak przekraczamy nasze możliwości zbyt często, możemy doprowadzić do przeciążenia lub kontuzji. Sporty związane z dużą ilością biegania, zmian kierunku czy skakania zwiększają ryzyko kontuzji. Są również dyscypliny bardziej kontaktowe, jak piłka nożna, koszykówka czy sporty walki, w których mimo odpowiedniej intensywności możemy doprowadzić do urazu, chociażby przez zderzenie z przeciwnikiem.

Takie urazy jak uszkodzenia więzadeł, łąkotek czy innych części stawu niestety mogą być przyczyną szybszych

zmian zwyrodnieniowych, nawet mimo wykonanych operacji.

Pamiętamy również o sportach zimowych – sezon narciarski to niestety okres wytężonej pracy ortopedów i fizjoterapeutów. Same narty nie są złe, ale często jedziemy na stok nieprzygotowani lub z nieodpowiednim sprzętem, przez co łatwiej o uraz i jego konsekwencje, o których wspomniałem wcześniej.

Po czym poznać, że wystąpił stan zapalny?

Odznacza się on bólem, zwiększonym zaczerwienieniem i uciepleniem stawu, a także często pojawiającym się obrzękiem lub wysiękiem. Dochodzi do osłabienia aktywności mięśni, stabilizacji oraz ograniczenia zakresu ruchu. To naturalna odpowiedź organizmu, która pozwala się regenerować i wprowadza procesy naprawcze, ale zbyt wygórowany lub utrzymujący się działa destrukcyjnie. Do stanów zapalnych często dochodzi po urazach czy przeciążeniach, ale jeżeli będzie on się pojawiał samoistnie bez uchwytnej przyczyny, może świadczyć o infekcji lub innych chorobach układowych. Niezależnie od przyczyny warto skonsultować się choćby z lekarzem pierwszego kontaktu.

Co robić, gdy dotyka nas nagły ból kolan?

W każdym przypadku utrzymujących się dolegliwości w obrębie stawów najważniejsza jest diagnoza. Jeżeli już wiemy, z czym mamy do czynienia, zazwyczaj ułatwia nam to zaplanowanie leczenia. Jeżeli chcemy zadziałać przeciwbólowo, w domowych warunkach mogą sprawdzić się zimne okłady – np. tzw. cold-packi, które możemy kupić w aptece. Zimno dobrze sprawdzi się zaraz po urazie również w celu ograniczenia krwawienia, szczególnie jeśli doszło do uszkodzenia więzadeł.

Wracając do działania przeciwbólowego, paradoksalnie czasami możemy spróbować ciepłych okładów – jest to sprawa indywidualna. Może sprawdzić się założenie zwykłej opaski elastycznej na kolano. Wbrew obiegowym opiniom nie osłabi ona mięśni, a według badań – może działać na równi z kosztownymi ortezami.

Nie zalecam brania tabletek przeciwbólowych na własną rękę, gdyż mogą one tłumić objawy, które z perspektywy szybkiej diagnozy bywają istotne. Powtórzę: najważniejsza jest diagnoza, dlatego w przypadku utrzymujących się lub nawracających problemów z kolanami warto skonsultować się z ortopedą lub fizjoterapeutą.

Kiedy konieczna jest pomoc tego ostatniego specjalisty?

Ortopeda podczas wizyty na podstawie wywiadu, badania klinicznego lub ewentualne badań obrazowych

jest w stanie określić, czy doszło do uszkodzenia, czy do przeciążenia. Na tej podstawie będzie mógł też określić sposób leczenia: zachowawcze czy operacyjne. Coraz częściej pacjenci trafiają do nas, czyli fizjoterapeutów, jako do specjalistów pierwszego kontaktu. Doświadczony terapeuta będzie wiedział, kiedy odesłać pacjenta do lekarza, a kiedy wdrożyć leczenie fizjoterapeutyczne. Proces rehabilitacji opiera się na rozpoznaniu fizjoterapeutycznym – określamy możliwe przyczyny, które doprowadziły do urazu: błędy treningowe, nieodpowiedni sprzęt czy ograniczenia funkcjonalne, jak osłabienie siły, propriorecepcji czy elastyczności układu ruchu. Na podstawie przeprowadzonego badania pacjent dostaje odpowiednie zalecenia oraz program ćwiczeń usprawniających. Często są to ćwiczenia wzmacniające lub zwiększające elastyczność – wszystko zależy od celów i wymagań danej osoby. Sportowiec musi dostać bardziej zaawansowane ćwiczenia, które mają go przygotować do uprawianej dyscypliny, ale człowiek, który po prostu chce chodzić po schodach bez bólu, też nie ma lekko. Podczas wizyty w celu uśmierzenia bólu terapeuta może użyć technik z zakresu terapii manualnej czy innych zabiegów fizykalnych, które dodatkowo mogą działać przeciwobrzękowo. Najważniejsza jest jednak profilaktyka – systematyczna aktywność fizyczna i dbanie o swoje zdrowie pod każdym względem: czy to dietetycznym, czy psychicznym. Jeśli chodzi o rodzaj aktywności, często zalecana jest jazda na rowerze i z tym się jak najbardziej zgadzam, co nie oznacza, że np. bieganie musi być złe, czego dowodzą badania naukowe.

Czy dieta albo suplementacja może pomóc?

Na zdrowie kolan duży wpływ ma dbanie o wagę – każdy dodatkowy kilogram to wielokrotnie większe obciążenia dla stawów podczas każdego kroku. Dlatego zanim pomyślimy o suplementach, zadbajmy o podstawę – zbilansowaną dietę. Jeżeli już chcemy czymś wesprzeć stawy, to moim pierwszym wyborem nie będą preparaty kolagenowe, ale uzupełnienie witaminy D3, kwasów tłuszczowych omega-3, witamin i minerałów. Dodatkowo pamiętajmy o odpowiednim nawodnieniu. Preparaty na stawy reklamowane w telewizji mogą zadziałać, ale zazwyczaj musimy je brać dłużej i na pewno nie odbudują chrząstki w stawie. Specyficzną formą suplementacji jest wiskosuplementacja (czyli iniekcje), proponowana przez lekarzy ortopedów. Często podawanym środkiem jest kwas hialuronowy, który ma potencjał poprawy homeostazy stawu. Niestety nie działa on na każdego i nie w każdym przypadku, dlatego jego podanie trzeba omówić ze swoim ortopedą. ●

medycyny

CHOĆ WOKÓŁ TELEMEDYCYNY

ZDĄŻYŁY NAROSNĄĆ MITY

I WIELU Z NAS KOJARZY JĄ RACZEJ Z KONIECZNOŚCIĄ NIŻ WYBOREM, BRANŻA NOWYCH TECHNOLOGII

DLA ZDROWIA BARDZO PRĘŻNIE SIĘ ROZWIJA. BYĆ MOŻE TO PRZYSZŁOŚĆ MEDYCYNY.

TEKST Anna Zarębska-Tutak

TTegoroczne badanie Biostat potwierdziło, że 80 proc. Polaków chce mieć dostęp do rozwiązań telemedycznych, zwłaszcza gdy kontakt z lekarzem jest utrudniony. Z kolei według badania przeprowadzonego przez WHO/Europe z października 2022 roku, doświadczenia z pandemii pokazują, że telemedycyna jest nie tylko dostępna i opłacalna, lecz także zapewnia wysokiej jakości opiekę oraz zmniejsza zachorowalność i śmiertelność w przypadku wielu chorób. Jak zaznacza dr David Novillo-Ortiz, główny autor badania, „wykorzystanie narzędzi cyfrowych do świadczenia usług zdrowotnych miało wyraźny i znaczący wpływ na pacjentów”. Chodzi nie tylko o lepsze wyniki kliniczne, lecz także o skuteczniejszy nadzór personelu medycznego nad pacjentami. Można więc przypuszczać, że telemedycyna stanie się dominującym sposobem świadczenia usług medycznych. Pytanie tylko – kiedy.

BARIERY DO USUNIĘCIA

Dziś jest kilka bardzo konkretnych przeszkód uniemożliwiających upowszechnienie zdalnej opieki zdrowotnej. „Obejmują one brak lub słaby dostęp do Internetu, opór pracowników ochrony zdrowia, braki w ich wiedzy na temat technologii, duże obciążenie pracą lub niewystarczające wyszkolenie” – wyjaśnia dr Novillo-Ortiz.

Poza tym spora grupa pacjentów nadal woli bezpośredni kontakt z lekarzem. Wielu nie wie jak i boi się samemu w domu obsługiwać aparaturę medyczną.

Dzięki telemedycynie mamy szansę zapobiegać epidemiom, a przede wszystkim zmierzać w kierunku opieki zdrowotnej „uszytej na miarę” konkretnego pacjenta.

Są i względy ekonomiczne: nie wszystkie kraje i placówki ochrony zdrowia stać na to, by w najbliższych latach wdrożyć rozwiązania telemedyczne na większą skalę. Dlatego też temu tematowi poświęcono 72. Sesję Komitetu Regionalnego WHO dla Europy (wrzesień 2022 roku).

Z MYŚLĄ O PACJENTACH

Z analiz wynika, że – paradoksalnie – najsłabszy dostęp do rozwiązań telemedycznych mają osoby starsze, z chorobami współistniejącymi, mieszkające poza dużymi miastami. A to przecież one najbardziej potrzebują wsparcia. Dlatego WHO za konieczne uznała przeznaczenie jeszcze większych środków i szeroką promocję telemedycyny przez rządy krajów europejskich. Rzecz w tym, by przyspieszyć rozwój i przyjęcie przystępnych cenowo, skalowalnych i trwałych cyfrowych rozwiązań zdrowotnych.

Gra jest warta zachodu: dzięki rozwojowi telemedycyny mamy szansę zapobiegać epidemiom, szybko je wykrywać i na nie reagować, ale także – a może najważniejsze – zmierzać w kierunku opieki zdrowotnej ukierunkowanej na konkretną osobę, dopasowanej do indywidualnych potrzeb. A skoro prężnie rozwija się medycyna stylu życia, kładąca nacisk na profilaktykę, telemedycyna wydaje się też świetnym narzędziem do promocji zdrowia.

– Dla najmłodszych grup pacjentów Internet i telekomunikacja to naturalne środowiska informacyjne. Treści przekazywane dzieciom w formie cyfrowej mogą być skutecznym narzędziem edukacji o zdrowiu. Z myślą o najmłodszych chorych, ale także o ich opiekunach powstają specjalne kampanie edukacyjne. W obszarze telemedycyny to na przykład kampania pt. „TeleSERCE – Serce pod kontrolą”, w obszarze ablacji (zabiegowej

metody leczenia zaburzeń rytmu serca): „Akcja Ablacja – Dzieci” – mówi dr n. med. Maria Miszczak-Knecht, konsultant krajowa w dziedzinie kardiologii dziecięcej. Dr Miszczak-Knecht zaznacza co prawda, że podobnie jak w przypadku dorosłych, konsultacje telemedyczne nie są najczęściej optymalną formą pierwszorazowej diagnostyki pacjenta, jednak widzi w telemedycynie potencjał edukacyjny. Zauważa także, że pozwala ona skonsultować się z innymi specjalistami na co dzień opiekującymi się danym pacjentem i w bezpieczny sposób wymienić jego dokumentacją medyczną oraz informacjami, a dzięki temu skuteczniej pomóc choremu.

POLSCY BADACZE TRZYMAJĄ RĘKĘ NA PULSIE

Naukowcy we współpracy z inwestorami nie ustają w dążeniu, by dostarczyć pacjentom coraz nowocześniejsze rozwiązania w różnych obszarach zdrowia. Niedawno odbyła się premiera rynkowa urządzenia Higo, przeznaczonego do zdalnego diagnozowania stanu zdrowia własnego lub bliskich, połączonego z aplikacją mobilną służącą do wysyłania wyników bezpośrednio do lekarza. Co umożliwia? Pomiar temperatury, osłuchanie płuc, brzucha i serca, wykonanie zdjęcia ucha i gardła. Jest też wyposażone w dermatoskop do analizy zmian skórnych. Urządzenie wykonuje badanie, weryfikuje jego jakość i kompletność i przekazuje dokumentację pracującemu zdalnie interniście. Użytkownik może się zbadać w dowolnym miejscu. Urządzenie jest już dziś stosowane stacjonarnie przez personel jednego z komercyjnych ogólnopolskich centrów medycznych.

Z kolei krakowski Szpital na Klinach rozpoczął współpracę z polską spółką technologiczną MedApp, która specjali-

zuje się w sztucznej inteligencji. Konkretnie chodzi o system telemedyczny do monitorowania pacjentów z otyłością. Ta właśnie grupa – choć nie tylko – doświadcza ograniczeń w dostępie do leczenia, z jednej strony, zaś współwystępowania wielu chorób z drugiej. System gromadzi dane medyczne, rejestruje wyniki badań i interpretuje je przy użyciu algorytmów sztucznej inteligencji. Technologia wspiera specjalistów chirurgii metabolicznej, kardiologów, pulmonologów, diabetologów i lekarzy innych specjalizacji. Natomiast firma telemedyczna Infoscan pracuje właśnie nad produkcją prototypu urządzenia do domowej diagnostyki bezdechu sennego, a zarazem umożliwiającego wykonanie EKG, EEG oraz EMG. Sprzęt będzie wyposażony w trzy moduły: do diagnostyki zaburzeń oddychania podczas snu, pulsoksymetrii oraz EKG/EEG/ EMG. Nad urządzeniem do wykrywania obturacyjnego bezdechu sennego – współpracującym ze specjalną platformą telemedyczną – pracuje także Healthnomic. Docelowo platforma ma umożliwiać diagnostykę kilku, a nawet kilkunastu chorób cywilizacyjnych jednocześnie – zapowiada dr n. med. Aleksandra Jarecka-Dobroń, dyrektor ds. medycznych firmy.

O domowym urządzeniu do KTG już pisaliśmy, ale tym razem firma Carebits proponuje coś nieco innego – bezprzewodowy kardiotokograf zintegrowany z komputerowym systemem analizy. Monitoring serca, ruchów płodu i skurczów macicy można przeprowadzić w domu, a jego zapis trafia do aplikacji mobilnej, a stamtąd do Komputerowego Systemu Nadzoru Położniczego. Po zautoryzowaniu wyniku ustalenie zaleceń i kontakt z pacjentką odbywa się przez SMS, a więc najbardziej dostępną metodą, niewymagającą połączenia internetowego. To szczególnie ważne w tych miejscowościach czy regionach, gdzie zasięg jest gorszy.

Zdalną diagnostyką migotania przedsionków zainteresowała się z kolei dr Monika Gawałko, stypendystka 22. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Badaczka wykorzystała możliwości oferowane przez aplikację mHealth. Pozwala ona m.in. na zdalną diagnostykę i monitorowanie m.in. poziomu cukru, ciśnienia tętniczego lub czynności serca. – Pandemia pokazała, że powszechne wdrożenie rozwiązań telemedycznych jest niezwykle ważne i oznaczałoby nową jakość w systemie ochrony zdrowia. Co więcej, kolejne analizy wskazują, że zdalna opieka zmniejsza też koszty leczenia, zapobiegając hospitalizacjom, zmniejszając obciążenie ośrodków medycznych i optymalizując pracę personelu – mówi dr Monika Gawałko. ●

Pisząc artykuł, korzystałam z materiałów prasowych: InnerValue, Profeina.pl, On Board Think Kong/ Ecco Network, Salus PR

pewność siebie ZBUDUJ

ZAMIENNIE NAZYWAM JĄ ZAUFANIEM DO SIEBIE. JEST PODSTAWĄ SPOKOJNEGO, SZCZĘŚLIWEGO ŻYCIA, TWORZENIA DOBRYCH ZWIĄZKÓW Z LUDŹMI I OSIĄGANIA SUKCESÓW.

Psychoterapeutka, terapeutka TSR, członkini Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach, dyplomowany life coach, coach oddechu, autorka książek, m.in. „Przestań się zamartwiać” i „Nie odkładaj życia na później”

NNa początek wyjaśniam, że pewność siebie nie oznacza arogancji ani zarozumiałości. Wręcz przeciwnie: jest stanem wewnętrznego spokoju wypływającego z zaufania i szacunku dla siebie. Dlatego nie powinniśmy skupiać się od razu na tym, co zmienić w postępowaniu wobec innych osób, lecz na zbudowaniu właściwej relacji ze sobą. Od tego zależy, jak będziemy się czuć w sytuacjach osobistych, spotkaniach ze znajomymi i obcymi osobami, a także zawodowych – rozmowach kwalifikacyjnych, egzaminach, prezentacjach publicznych, rozmowach z osobami, które przewyższają nas rangą, statusem itp.

Oczywiście możemy nauczyć się pewnych automatycznych zachowań według różnych poradników, typu jak robić dobre wrażenie itp. Jednak kiedy nie towarzyszy temu wewnętrzne zaufanie do siebie, wciąż obawiamy się, że maska spadnie i wszyscy zobaczą, jak bardzo niepewni jesteśmy. Dlatego warto naprawdę zrobić dla siebie więcej! Uświadomić sobie, że inni ludzie postępują według wskazówek, jakie my im dajemy. Jeśli sobie nie ufasz, wątpisz w siebie, swoją mądrość, urodę, znaczenie – uczysz innych, jak niewiele oczekujesz od życia.

DLACZEGO NIE WIERZYMY W SIEBIE?

Może to mieć związek z fizycznością. Nierzadko dotyczy także niezadowalającego statusu majątkowego, braku

pewnych talentów, wiedzy, umiejętności, pochodzenia. Często jest efektem niefortunnych sytuacji z dzieciństwa, szczególnie jeśli, na przykład, byliśmy w tym okresie bardziej nieśmiali niż rówieśnicy, mieliśmy wadę wymowy, nadwagę, dyslekcję, nosiliśmy okulary itp.

W okresie nastoletnim doświadczamy dodatkowo silnych napięć związanych z dojrzewaniem, więc już nabyte przekonanie o byciu gorszym w jakimś obszarze ugruntowuje się, a nawet może się bardzo nasilić. Do braku pewności siebie przyczynia się też często mniejsza lub większa niepełnosprawność.

Bywa ona także rezultatem błędów wychowawczych popełnianych przez rodziców i opiekunów. Są to:

Ÿ toksyczne treści godzące w nasz wizerunek, takie jak: „Jesteś beznadziejny”, „Zawsze o wszystkim zapominasz” itp.;

Ÿ porównywanie z innymi: „Twoja koleżanka z ławki dostaje lepsze stopnie niż ty” – wywołujące poczucie, że jesteśmy gorsi;

Ÿ nadmierne wymagania i bagatelizowanie sukcesów.

„Znowu tylko piątka? Dlaczego nie szóstka?” – to sprawia, że przestajemy dostrzegać nasze osiągnięcia. Do pojawienia się kompleksów, bo o nie tu także chodzi, mogą także przyczynić się trudne warunki dorastania, np. w dysfunkcyjnej rodzinie (z awanturami, problemem

Joanna Godecka

alkoholowym, zjawiskiem przemocy lub biedy), której się wstydzimy.

Nie stanowi dobrego wzoru również wzrastanie w środowisku osób mających kompleksy. Najczęściej zdarza się, że dorośli uważający się za niedoskonałych, gorszych indukują swój model myślenia dzieciom.

JAK TO WPŁYWA NA NASZE ŻYCIE?

Kompleksy wywołują obawy, niepokój, a czasem nawet silny lęk w sytuacjach, w których konfrontujemy się z otoczeniem. Utrudniają swobodne nawiązywanie kontaktów, realizację marzeń związanych z wyjściem ze strefy komfortu, rozwój osobisty, sprostanie aspiracjom. Stajemy się defensywni, koncentrując się na przewidywaniu negatywnych sytuacji, wynikających z naszych deficytów, zakładając, że nie mamy szans na spełnienie oczekiwań.

Koncentracja na wadach i słabych stronach wiąże się zwykle z obniżeniem nastroju. W efekcie spada zadowolenie z życia, a rośnie podatność na depresję.

JAK DO TEGO PODEJŚĆ?

Skuteczna konfrontacja z brakiem pewności siebie wymaga przede wszystkim zmiany myślenia. Czasem udaje się nam pokonać kompleks, zmieniając rzeczywistość (np. schudniemy, zdecydujemy się na zabieg poprawiający wygląd, zdobędziemy tytuł naukowy lub podniesiemy swój prestiż), jeśli jednak nie wprowadzimy szerszej korekty w nasz wzorzec, możemy się stać niewolnikami nowego wcielenia i lęku przed utratą tego, co osiągnęliśmy. Pojawia się stres, napięcie, obsesja utrzymania status quo. √ Zauważ szansę

Kompleksy mogą jednak być kapitałem, czyli punktem wyjścia do rozwoju. Warto uwierzyć w mądrość naszej życiowej ścieżki. Czasem prowadzi nad do nadzwyczajnych rezultatów.

Jest wielu ludzi, którzy ze swoich słabości uczynili siłę, pokonali przeszkody, poważne problemy i stali się przez to wzorem dla innych. Przykłady? Proszę bardzo – Nick Vujicic cierpi na fokomelię (rzadka choroba objawiająca się brakiem kończyn), ale stał się znanym na świecie mówcą motywacyjnym, który śmiało staje przed ogromną publicznością i uczy ludzi, jak cieszyć się życiem.

√ Zmień perspektywę

Zamiast zastanawiać się, czego oczekują od ciebie inni i jaką presję nakłada na ciebie sprostanie tym oczekiwaniom – zauważ, że to ty kreujesz swoją codzienność i swój wizerunek. To ty decydujesz o tym, jak wygląda twoje życie!

To ty nadajesz mu znaczenie i głębszy sens! Jeśli ty zobaczysz swoje piękno, inni także je zauważą. Jeśli ty go nie dostrzegasz, nie przekonasz o tym świata.

√ Nie oceniaj i nie rywalizuj

Jeśli surowo oceniasz innych, to ty także czujesz się oceniany. W miejsce porównywania się i rywalizacji postaw na przyjaźń i współpracę. Zacznij myśleć dobrze o ludziach i dawać temu wyraz, komunikując się z nimi w życzliwy sposób.To sprzyja rozwojowi naszych najlepszych cech. Zwracaj więc uwagę na to, co łączy cię z ludźmi, a nie na to, co dzieli.

Aby to zmienić, potrzebujesz:

Ÿ nauczyć się zauważać i doceniać wartość swojego ciała, intelektu oraz poziomu wrażliwości emocjonalnej, który prezentujesz;

Ÿ nauczyć się dzień po dniu wprowadzać element szacunku dla własnej osoby poprzez myślenie, odczuwanie, mówienie i zachowanie;

Ÿ podwyższać poziom zaufania do siebie poprzez treningi prawopółkulowe (intuicyjne), bowiem system, który stanowi człowiek, działa nie tylko poprzez logikę. Na podstawie badań naukowych z zakresu neurobiologii stwierdzono, że serce, niezależnie od mózgu, ma możliwości zapisywania swoich doświadczeń. Mózg zapamiętuje różne rzeczy w obszarze logiki, podczas gdy serce zapisuje doświadczenia emocjonalne.

Pracując nad zaufaniem do siebie, wkraczamy na początku na drogę rozumienia sytuacji, poznania schematu i zrozumienia, z czego pewne rzeczy wynikają, ale to nie wystarcza. Jeśli mamy głęboko zapisane w sercu doświadczenia braku pewności siebie, musimy zmienić również i te zapisy. Robimy to poprzez wprowadzenie nowych, pozytywnych stanów emocjonalnych.

Możemy na przykład wykorzystać wizualizację. Jak to się dzieje, że ta metoda przynosi rezultaty? Kora przedczołowa jest aktywna nie tylko w momencie, gdy doświadczamy rzeczywistości (np. uczestniczymy w jakimś wydarzeniu), ale również wtedy, gdy sobie ją wyobrażamy.

W pewnym sensie nasz mózg nie odróżnia działań realnych od wyobrażeń. To dlatego odczuwamy emocje podczas czytania książek lub oglądania filmów. Mózg poprzez wizualizację przyzwyczaja się do pewnych sytuacji i uczuć, tworząc z nich wzorzec. Wyobrażanie sobie własnych pozytywnych reakcji i śmiałych zachowań działa niczym realny trening. Daje nam to szansę zmiany niekorzystnego schematu.

Jeśli chcesz nauczyć się zachowywać pewność siebie w sytuacjach, których dotąd się obawiałaś, warto zacząć właśnie od wizualizacji. Po jakimś czasie twój mózg zaczyna traktować je jako coś oczywistego. Ty zaś przekonujesz się, jak dobrze sobie radzisz. Dlatego trenuj nowe zachowania, wyrażające pozytywną zmianę, która się w tobie dokonuje. ●

SPRZĘT STOMIJNY CONVATEC OFERUJĄ PONIŻSZE SKLEPY MEDYCZNE

Zawsze warto sprawdzić ceny na stronie internetowej www.stomia.pl. Dzięki temu mogą Państwo upewnić się, że otrzymują największą ilość sprzętu stomijnego Convatec przysługującego w  ramach refundacji.

Woj. dolnośląskie

Bielawa 58-260

Sklep Med. ARKMED ul. 1 Maja 31A, tel. 74 817 60 67

Bielawa 58-260

Sklep Med. BE-MED ul. Szkolna 2, tel. 792 671 026

Bolesławiec 59-700

Sklep Med. MIR-MED ul. Grunwaldzka 4, tel. 75 735 10 80

Bolesławiec 59-700

Sklep Med. MIR-MED ul. Jeleniogórska 4, tel. 75 610 35 03

Dzierżoniów 58-200

Sklep Med. ARKMED ul. Piłsudskiego 8, tel. kom. 661 180 218

Głogów 67-200

Sklep Med. KORIM ul. Kościuszki 15A, tel. 76 835 01 02

Jelenia Góra 58-500

Sklep Med. MEDYK ul. Groszowa 9, tel. 75 764 61 55

Kamienna Góra 58-400

Sklep Med. MEDYK ul. Broniewskiego 24, tel. 75 744 61 10

Legnica 59-220

Sklep Med. EMAG

Szpital Wojewódzki ul. Iwaszkiewicza 5, tel. 76 721 11 66

Legnica 59-220

Sklep Med. EMAG ul. Gwiezdna 35/9, tel. 76 854 21 13

Lubań 59-800

Sklep Med. VENA-MED ul. Wąska 2A, tel. 75 721 40 48

Lubin 59-300

Sklep Med. EMAG ul. Sikorskiego 54, tel. 76 724 96 16

Lwówek Śląski 59-600

Sklep Med. MIR-MED (teren przychodni), ul. Morcinka 7, tel. 75 782 57 22

Strzelin 57-100

Sklep Med. MEDUS ul. Brzegowa 18, tel. 71 393 69 00

Szprotawa 67-300

Sklep Med. KORIM ul. Kościuszki 37, tel. 68 376 36 31

Świdnica 58-100

Sklep Med. ARKMED ul. Siostrzana 23, tel. kom. 661 180 218

Wałbrzych 58-300

Sklep Med. MEDITEK ul. Moniuszki 35, tel. 74 842 30 85

Wrocław 50-227

Sklep Med. STOM-MED ul. Kleczkowska 9, tel. 71 321 52 22

Wrocław 53-110

Sklep Med. MEDUS ul. Ślężna 189-191 lok. 1, tel. 71 302 75 74

Wrocław 51-319

Sklep Med. INTERMEDICA

ul. Sycowska 6B, tel. 71 789 33 55

Wrocław 53-333

Sklep Med. ORTMEDICA ul. Powstańców Śl. 122, tel. 71 367 00 48

Wrocław 50-073

Sklep Med. MEDICA HUMANA

ul. św. Antoniego 36/38, tel. 71 344 81 20, faks 71 344 81 22

Wrocław 50-335

Sklep Med. CEZAL SA

ul. Sienkiewicza 42/44, tel. 71 322 53 30

Wrocław 53-413

Sklep Med. REMEDIUM

ul. Ołowiana 2-4, tel. 71 333 25 45

Ząbkowice Śl. 57-200

Sklep Med. MEDUS

pl. 1 Maja 8E, tel. 74 810 09 85

Zgorzelec 59-900

Sklep Med. VENA-MED

ul. Broniewskiego 27, tel. 75 775 00 62

Woj. kujawsko-pomorskie

Bydgoszcz 85-171

Sklep Med. MEDICA HUMANA

ul. Wojska Polskiego 15/12, tel. 52 375 21 00

Bydgoszcz 85-950

Sklep Med. ART-MED

ul. Słowackiego 1

(wejście od ul. Gdańskiej),

tel. kom. 795 557 932, tel. 52 322 01 13

Bydgoszcz 85-863

Sklep Med. ACTIVE-MED

ul. Łomżyńska 48A,

tel. kom. 513 682 110

Golub-Dobrzyń 87-400

Sklep Med. FHU OL-MA

Justyna Jeszka

ul. Kościuszki 1, tel. kom. 667 447 197

Grudziądz 86-300

Szpitalny Sklep Med.

ul. Rydgiera 15/17, tel. 56 641 35 62

Inowrocław 88-100

Sklep Med. ORTOMEDICA

ul. Dworcowa 55, tel./faks 52 353 24 94

Strzelno 88-320

Sklep Med. ORTOMEDICA SC

Ilona Kędzierska, Małgorzata Zielińska

ul. Kolejowa 3, tel. 52 511 48 58

Toruń 87-100

Sklep Med. ART-MED

ul. Uniwersytecka 17, pok. 13

(parter przy rentgenie), tel. 56 611 99 40

Tuchola 89-500

Sklep Med. AKSEL-MED

ul. Pocztowa 4, tel. 52 334 53 00

Wąbrzeźno 87-200

Sklep Med. FHU OL-MA

Justyna Jeszka

ul. Ojca Bernarda 7F, tel. 607 488 198

Więcbork 89-410

Sklep Med. AKSEL-MED ul. Mickiewicza 26, tel. 52 389 62 56

Włocławek 87-800

Sklep Med. ART-MED ul. Kilińskiego 7, tel. 54 231 19 81

Włocławek 87-800

Sklep. Med. ALJAMEEDICA ul. Kilińskiego 7A/1, tel. 54 420 12 47

Woj. lubelskie

Biała Podlaska 21-500

Sklep Med. MEDICUS ul. Brzeska 32, tel. 83 342 62 30

Chełm 22-100

Sklep Med. MEDICUS ul. Lubelska 73, tel. 82 565 07 53

Krasnystaw 22-300

Sklep Med. MEDICUS pl. Kościuszki 3, tel. 82 576 19 45

Kraśnik 23-200

Sklep Med. MEDICUS ul. Narutowicza 24, tel. 81 821 00 69

Lublin 20-094

Sklep Med. MEDICUS ul. Lubartowska 64/66, tel. 81 743 35 51

Lublin 20-089

Sklep Med. MEDICUS ul. Biernackiego 12/9, tel./faks 81 748 38 77

Łuków 21-400

Sklep Med. MEDICUS

u. Pastewnik 2, tel. 25 798 34 22

Puławy 24-100

Sklep Med. MEDICUS ul. Piłsudskiego 89, tel. 81 887 70 42

Tomaszów Lubelski 22-600

Sklep Med. MEDICUS

ul. Gen. Andersa 5, tel. kom. 609 200 882

Włodawa 22-200

Sklep Med. MEDICUS ul. Rynek 4, tel. 82 572 53 79

Zamość 22-400

Sklep Med. MEDICUS

ul. Partyzantów 7, tel. 84 638 72 13

Woj. lubuskie

Gorzów Wlkp. 66-400

Sklep Med. LIFE ESKULAP ul. Dekerta 1 (obok szpitala), tel. 95 733 16 38

Kostrzyn nad Odrą 66-470

Sklep Med. MED-LIFE ul. Mickiewicza 39, tel. 95 752 19 34, tel. kom. 513 045 556

Kożuchów 67-120

Sklep Med. ALLMED ul. Szprotawska 21/15, tel. kom. 537 739 305

Krosno Odrzańskie 66-600

Sklep Med. MED-DAR ul. Obrońców Stalingradu 2, tel. kom. 503 062 843

Lubsko 68-300

Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy ul. Poznańska 2, tel. 68 475 77 02

Sulechów 66-100

Sklep Med. VIGOR

ul. Kopernika 14, tel. kom. 601 204 000

Świebodzin 66-200

Sprzęt Reh.-Med. PLUS

ul. Głogowska 6C, tel. 68 477 19 02 Świebodzin 66-200

Sklep Med. CREATIVE VIEW ul. Kawaleryjska 2, tel. kom. 795 126 660

Wschowa 67-400 Sklep Med. KORIM ul. Cicha 7B, tel. 65 540 21 37 Zielona Góra 65-044

Sklep Med. ESKULAP, Poliklinika MSWiA (parter przy portierni), ul. Wazów 42, tel. 68 452 78 20 Żary 68-200

Sklep Med. ESKULAP ul. Moniuszki 2, tel. 68 470 65 72

Woj. łódzkie

Kutno 99-300

Sklep Med. POFAM ul. Kościuszki 52, tel. 24 254 31 80

Łódź 91-425

Sklep Med. AKSEL-MED ul. Północna 42 (Szpital MSWiA), tel. 42 634 15 02

Łódź 93-189

Sklep Med. MEDICA HUMANA

CROSS MEDICA ul. Przybyszewskiego 32/34, tel. 42 646 87 35, tel. kom. 728 252 690

Łódź 91-803

Sklep Med. APUS ul. Marynarska 6A, tel. 42 640 68 84, faks 42 640 68 44

Łódź 90-368

PROFESOR DZIKI CLINIC al. Marsz. Józefa Piłsudskiego 9/A tel. kom. 579 009 955

Łódź 90-612

Sklep Med. AKSON

ul. Gdańska 57A, tel. 42 630 84 09

Opoczno 26-300

Sklep Med. IRMED ul. Armii Ludowej 1C, tel. 44 788 49 16

Pabianice 95-200

Sklep Med. POFAM ul. Jana Pawła II 68, tel. 42 214 90 20

Piotrków Tryb. 97-300

Sklep MEDAGO

ul. Targowa 2, tel. 44 715 07 75

Radomsko 97-500

Sklep Med. EXPERT MED

ul. Stodolna 2, tel. 44 680 96 99, tel. kom. 608 639 238

Radomsko 97-500

Sklep Med.

ul. Narutowicza 20, tel. 44 683 22 24

Radomsko 97-500

Sklep Med. ul. Jagiellońska 36 (Szpital Powiatowy)

tel. 44 685 47 34, tel. kom. 609 291 759

Sieradz 98-200

Sklep Med. POFAM

ul. Armii Krajowej 7, tel. 43 822 03 61

Sieradz 98-200

Sklep. Med. MEDYK ERKA

ul. Partyzantów 16A, tel. 43 827 34 09

Skierniewice 96-100

Sklep Med. AKSON

ul. Kopernika 5, tel. 46 833 28 58

Tomaszów Maz. 97-200

Sklep Med. ORT-REH

ul. Niska 14, tel. 44 725 72 49

Tomaszów Maz. 97-200

Sklep Med. TWÓJ SKLEP MEDYCZNY

ul. Słowackiego 4, tel. kom. 570 019 100

Woj. małopolskie

Bochnia 32-700

Sklep Med. PANACEUM

ul. Świętokrzyska 3, tel. 14 611 50 95

Brzesko 32-800

Sklep Med. ORT-MED

ul. Kościuszki 67, tel. 14 686 27 20

Brzesko 32-800

Sklep Med. M&M

ul. T. Kościuszki 68, tel. 790 328 190

Chrzanów 32-500

Sklep Med. PETRUS

ul. Sokoła 10, tel. 32 623 42 73

Gorlice 38-300

Salon LIFE CARE GL+

ul. Sienkiewicza 36, tel. 18 354 92 12

Kraków 31-154

Sklep Med. MEDICA HUMANA

CROSS MEDICA, ul. Pawia 34,

tel. 12 422 10 51,

tel. kom. 785 936 314

Kraków 31-115

Sklep Med. FARMED

ul. Garncarska 18, tel. 12 422 87 00

Kraków 30-900

Sklep Med. SAMARYTANKA

os. Słoneczne 8, tel. 12 643 65 70

Kraków 30-638

Sklep Med. SAMARYTANKA

ul. Białoruska 15, tel. 12 265 74 87

Kraków 31-202

Salon LIFE CARE GL+

ul. Prądnicka 35/37, tel. 12 416 25 19

Kraków 30-039

Salon LIFE CARE GL+

ul. Pomorska 1, tel. 12 429 63 93

Kraków 31-826

Salon LIFE CARE GL+

os. Złotej Jesieni 1, tel. 12 64 68 741, 64 82 698

Myślenice 32-400

Sklep Med. ARSMED

ul. Słowackiego 35, tel. kom. 691 130 200

Nowy Sącz 33-300

Salon LIFE CARE GL+

ul. Długosza 8/2, tel. kom. 697 068 614

Nowy Sącz 33-300

Sklep Med. KAMED+

ul. Śniadeckich 3, tel. 18 542 63 59, tel. kom. 502 156 343

Olkusz 32-300

Sklep Med. MEDIX

ul. Króla Kazimierza Wielkiego 36, tel. kom. 501 152 801

Oświęcim 32-600

Sklep Med. SANITEKS

ul. Dąbrowskiego 18B, tel. 33 842 30 65

Tarnów 33-100

Salon LIFE CARE GL+

al. Matki Boskiej Fatimskiej 17, tel. 14 627 82 35

Tarnów 33-100

Sklep Med. TARMED

ul. Okrężna 4A, tel. 14 626 98 66

Wadowice 34-100

Sklep Med. PHUP ALEX

ul. Trybunalska 12, tel. 33 823 22 311

Woj. mazowieckie

Ciechanów 06-400

Sklep Med. MARABUT

ul. Sienkiewicza 32, tel. 23 672 20 92

Ciechanów 06-400

Sklep Med. ALL-REH ul. Gwardii Ludowej 23/11, tel. kom. 504 235 769, tel. 23 672 04 65

Gostynin 09-500

Sklep Med. CREATIVE VIEW ul. Armii Krajowej 16, tel. 24 263 65 77

Grodzisk Mazowiecki 05-825

Sklep Med. ORTIKON ul. Grunwaldzka 4A (wejście od ul. Sadowej), tel. 22 734 40 96

Płock 09-400

Wojewódzki Szpital Zespolony, Zakład Usprawniania

Leczniczego, gab. 3 ul. Medyczna 19, tel. 24 364 62 46

Płońsk 09-100

Sklep Med. ALL-REH (budynek główny poziom -1) ul. Sienkiewicza 7, tel. kom. 507 944 989

Przasnysz 06-300

Sklep Med. ORTOMIS ul. Sosnowa 13, tel. 735 570 533

Pułtusk 09-100

Sklep Med. ALL-REH (1 piętro, obok poradni chirurgicznej) ul. T. Kwiatkowskiego 19, tel. kom. 518 529 779

Radom 26-600

Sklep Med. ZTM STYMAT

ul. Giserska 4, tel. 48 365 11 88

Siedlce 08-110

Sklep Med. PHU ANTA

ul. Czerwonego Krzyża 21, tel./faks 25 644 92 80

Warszawa 00-864

Sklep Med. MEDICA HUMANA ul. Krochmalna 32A, tel. 22 890 03 01

Warszawa 03-462

Sklep Med. MEDICA HUMANA

CROSS MEDICA

ul. Jagiellońska 50/326, tel. 22 670 17 00, 22 670 04 10, tel. kom. 695 350 350

Warszawa 02-495

Sklep Med. PHU ANTA

ul. Bohaterów Warszawy 8, tel. 22 252 90 92

Wyszków 07-200

Sklep Med. ATUMED ul. Stefana Okrzei 75, tel. 29 742 91 75

Woj. opolskie

Brzeg 49-300 Sklep Med. REHABMED ul. Huberta 5, tel. 77 416 76 75

Kędzierzyn-Koźle 47-220

Sklep Med. REHABMED ul. Racławicka 20, tel. 77 482 66 10

Krapkowice 47-300

Sklep Med. REHABMED ul. Jagiellońska 29, tel. 77 446 07 00

Nysa 48-313

Sklep Med. REHABMED ul. Bohaterów Warszawy 21, tel. 77 433 95 85

Nysa 48-303

Sklep Med. VITAMED ul. Piłsudskiego 47, tel. 77 431 06 88

Olesno 46-300

Sklep Med. REHABMED ul. Klonowa 3, tel. 34 350 95 09

Opole 44-005

Sklep Med. REHABMED ul. Książąt Opolskich 33, tel. 77 453 22 44

Opole 45-061

Sklep Med. REHABMED Szpital Wojewódzki (budynek portierni). ul. Katowicka 64, tel. kom. 730 636 317

Prószków 46-060

NZOZ SANATIS ul. Zamkowa 5, tel. kom. 728 334 315

ADRESY PORADNI STOMIJNYCH I PIELĘGNIARSKICH PUNKTÓW KONSULTACYJNYCH

Woj. dolnośląskie

Dolnośląskie

Centrum Onkologii, Poradnia Stomijna, pl. Hirszfelda 12

53-413 Wrocław

Budynek H, piętro 2, p. 208

Czynna w każdy wtorek w godz. 15–17

Opiekun: piel. Ewa Obuszko tel. kom. 603 672 269

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Poradnia Stomijna, ul. Kamieńskiego 73A

51-124 Wrocław

Ośrodek Onkologii, poziom -1, p. 0.08 Czynna we wtorki i czwartki w godz. 15–18

Opiekun: piel. Anna Śmiżewska tel. kom. 781 827 328, 603 151 082, 713 270 628

Ośrodek Diagnostyki Onkologicznej, Poradnia dla Chorych ze Stomią przy Poradni Onkologicznej, ul. Andersa 4

59-220 Legnica Kierownik poradni: dr Andrzej Hap tel. 76 855 09 41, 76 855 55 17

Woj. kujawsko-pomorskie

Szpital Wojewódzki im. Biziela, ul. Ujejskiego 75

85-168 Bydgoszcz tel. 52 365 57 79

Poradnia Chirurgiczna Szpital Uniwersytecki, ul. M. Skłodowskiej-Curie 9

85-094 Bydgoszcz

Czynna w czwartki w godz. 11.30–13 tel. 52 585 43 78

Pielęgniarski Punkt Konsultacyjny Sklep Medyczny ART-MED, ul. Słowackiego 1 (wejście od ul. Gdańskiej)

85-950 Bydgoszcz

tel. kom. 795 557 932, tel. 52 322 01 13

Pielęgniarski Punkt Konsultacyjny ORTOMEDICA, ul. Dworcowa 55

88-100 Inowrocław

tel. kom. 795 557 932, 508 056 517

Pielęgniarski Punkt

Konsultacyjny

dla Osób ze Stomią

Sklep Medyczny ART-MED, ul. Uniwersytecka 17

87-100 Toruń

tel. 56 611 99 40

Woj. lubelskie

Poradnia Stomijno-Proktologiczna

z Pracownią Endoskopową

Centrum Onkologii

Ziemi Lubelskiej, ul. dr. K. Jaczewskiego 7

20-090 Lublin

tel. 81 454 15 25

Woj. małopolskie

Poradnia Stomijna

Szpital Specjalistyczny

im. Stefana Żeromskiego, os. Na Skarpie 66

31-913 Kraków

Opiekun: piel. stomijna

Dorota Jesionka-Kukla

tel. kom. 889 402 924

Pielęgniarski Punkt Konsultacyjny

dla Osób ze Stomią

Salon LIFE CARE GL+, ul. Długosza 8/2

33-300 Nowy Sącz

Opiekun: piel. stomijna

Małgorzata Bocheńska

tel. kom. 697 068 614, 501 608 501

Szpital Skawina Sp. z o.o. im. Stanleya Dudricka

Poradnia Stomijna, ul. Tyniecka 15

32-050 Skawina

tel. 12 444 65 26, 12 444 65 26, wew. 1

Woj. mazowieckie

Pielęgniarski Punkt

Konsultacyjny dla Osób ze Stomią Sklep Medyczny ORTIKON, ul. Grunwaldzka 4A

(wejście od ul. Sadowej)

05-825 Grodzisk Maz.

tel. 22 734 40 96

SPZOZ Wojewódzki

Szpital Zespolony

Poradnia

Proktologiczno-Stomijna, ul. Medyczna 19

09-400 Płock

Kierownik poradni: dr Mariusz Obrębski

tel. 24 364 62 84

Pielęgniarski Punkt Konsultacyjny

dla Osób ze Stomią

CROSS MEDICA ul. Jagiellońska 50 03-462 Warszawa

tel. 22 670 17 00

Poradnia Stomijna Centrum Onkologii

– Instytut im. Marii

Skłodowskiej-Curie, ul. W. K. Roentgena 5 02-781 Warszawa

Gabinet 05, Przychodnia, Poziom -1, Czynna w poniedziałki i czwartki w godz. 10–14 tel. 22 546 29 12

Woj. opolskie

Opolskie Centrum Onkologii, ul. Katowicka 66 45-060 Opole Kierownik poradni: dr Aleksander Sachanbiński tel. rej. 77 44 160 04 tel. poradnia 77 441 60 17

Woj. podlaskie

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku Poradnia i Klinika

Chirurgii Ogólnej dla Chorych ze Stomią, ul. Waszyngtona 15A

15-274 Białystok

Opiekun: piel. stomijna Urszula Żakiewicz-Łobasiuk tel. 85 745 80 00, 85 746 85 73

Poradnia Stomijna przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Skłodowskiej-Curie 26 15-950 Białystok Opiekun: piel. stomijna

Ewa Gryka tel. 85 748 83 68

Białostockie Centrum Onkologii, ul. Ogrodowa 12

15-027 Białystok Poradnia stomijna

Czynna we wtorki i czwartki w godz. 15-17

Opiekun: piel. Agnieszka Kachniarz-Petelska

tel. rej. 85 664 68 88

Woj. podkarpackie

Poradnia Stomijna, ul. Słowackiego 11

35-060 Rzeszów tel. 17 852 82 77

Poradnia Stomijna MED PARTNER, ul. Litewska 10A1

35-302 Rzeszów tel. kom. 508 391 411 www.med-partner.pl

Woj. pomorskie

Gabinet Stomijny przy Poradni

Chirurgii Ogólnej

Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. Smoluchowskiego 17

80-214 Gdańsk

Czynny w środy w godz. 12–14

Szpital Morski im. PCK Gdynia, ul. Powstania

Styczniowego 1

81-519 Gdynia

Czynny w środy w godz. 10.30–15 tel. 58 726 03 93

Pielęgniarski Punkt

Konsultacyjny

dla Osób ze Stomią Szpital Specjalistyczny, ul. Leśna 10

89-600 Chojnice

Opiekun: piel. Andrzej Piotrowski

tel. kom. 606 462 654

Woj. śląskie

Poradnia Proktologiczna i Stomijna przy

Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5, pl. Medyków 1

41-200 Sosnowiec

Kierownik poradni: prof. dr hab. n. med.

Jacek Starzewski

tel. 32 36 82 733

Przyszpitalna

Poradnia Stomijna, ul. Wyzwolenia 18

43-300 Bielsko-Biała

tel. 33 816 40 61

Woj. świętokrzyskie

Świętokrzyskie

Centrum Onkologii w Kielcach, Poradnia Stomijna, ul. Artwińskiego 1

25-734 Kielce

Kierownik poradni: dr Wojciech Korejba

tel. 41 367 15 40

Woj. warmińsko-mazurskie

Poradnia Stomijna z Poradnią

Chirurgii Ogólnej, ul. Konopnickiej 1

19-300 Ełk

Czynna we wtorki w godz. 15–17

Kierownik poradni: dr Maria Ulrych-Karasińska tel. 87 610 84 17

Woj. wielkopolskie

Szpital Kliniczny nr 2

Poradnia Stomijna, ul. Przybyszewskiego 49

60-355 Poznań tel. 61 669 82 22

Szpital Wojewódzki w Poznaniu

Poradnia Proktologiczna i Stomijna, ul. Juraszów 7/19

60-479 Poznań

Kierownik poradni: dr Jacek Lis tel. 61 821 22 43

Wielkopolskie

Centrum Onkologii, Poradnia Stomijna, ul. Garbary 15

61-866 Poznań

Kierownik poradni: dr Bohdan Kaczmarczyk tel. 61 885 05 79

Wojewódzki Szpital Zespolony

Poradnia dla Chorych ze Stomią, ul. Kardynała S. Wyszyńskiego 1

62-510 Konin

Kierownik poradni: dr Jarosław Długosz tel. 62 245 44 89

Woj. zachodniopomorskie

Punkt Konsultacyjny Sklep Medyczny

MEDICA HUMANA STOMIA-MED, ul. Arkońska 42

71-470 Szczecin tel. 91 454 06 04, tel. kom. 795 557 903

Punkt Konsultacyjny Sklep Medyczny PANACEUM, ul. Wyszyńskiego 23

78-400 Szczecinek tel. kom. 795 557 932, 663 778 761

LIMITY NA SPRZĘT STOMIJNY

Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 października zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2022 poz. 2319)

• kolostomia: 450 zł • ileostomia: 450 zł • urostomia: 530 zł

Sprzęt stomijny – worki i płytki w systemie jednoczęściowym i dwuczęściowym – jest refundowany w 100 proc. dla wszystkich osób ze stomią w ramach powyższych limitów miesięcznych. Akcesoria stomijne dla każdego rodzaju stomii dostępne są na odrębne zlecenie z miesięcznym limitem 120 zł z 20-proc. dopłatą pacjenta.

POLSKIE TOWARZYSTWO STOMIJNE POL-ILKO

ZARZĄD GŁÓWNY: Andrzej Piwowarski (OR Kraków) – prezes, Dorota Kaniewska (OR Warszawa) – wiceprezes, Violetta Kiełpińska – sekretarz generalny (OR  Słupsk), Danuta Sajdak – skarbnik (OR Tarnów), Krzysztof Kozera – członek zarządu (OR Warszawa)

SIEDZIBA: Polskie Towarzystwo Stomijne POL-ILKO, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

ADRES DO KORESPONDENCJI: Andrzej Piwowarski, ul. Zagumnie 81, 32-440 Sułkowice, tel. kom. 660  479  242, e-mail: polilko@polilko.pl. Strona internetowa: www.polilko.pl

ODDZIAŁY REGIONALNE (ADRESY DO KORESPONDENCJI):

① BIAŁYSTOK – siedziba: ul. Św. Rocha 3 (Centrum Współpracy), 15-950 Białystok. Adres korespondencyjny: jw.; tel. kom. 604  967  220 Danuta Skutnik, e-mail: bialystok@polilko.pl

② BYDGOSZCZ – adres korespondencyjny: Jan Łosiakowski, ul. Leszczyńskiego 111/34, 85-137 Bydgoszcz, tel. kom. 787 131 278, e-mail: bydgoszcz@polilko.pl

③ CZĘSTOCHOWA – adres korespondencyjny: mgr Irena Sikora-Mysłek, ul. Sępowa 24, 42-280 Częstochowa, tel. kom. 603 792 849, e-mail: czestochowa@polilko.pl

④ GORZÓW WIELKOPOLSKI – adres korespondencyjny: Zbigniew Maławski, ul. Słoneczna 83/15, 66-400 Gorzów Wielkopolski, tel. kom. 606 385 047, e-mail: gorzow@polilko.pl

⑤ KATOWICE – siedziba: ul. Kopernika 14, 40-064 Katowice. Adres korespondencyjny: Ewa Sienicka, ul. Skowrońskiego 2A/18, 40-019 Katowice, tel. kom. 602 838  082, e-mail: katowice@polilko.pl

⑥ KIELCE – vacat, e-mail: kielce@polilko.pl

⑦ KOSZALIN – adres korespondencyjny: Hanna Frogowska, ul. K. Wyki 42A, 75-329 Koszalin, tel. kom. 604 636 899, e-mail: koszalin@polilko.pl

⑧ KRAKÓW – spotkania: ul. Pomorska 1, Kraków. Adres korespondencyjny: Grażyna Włodarczyk, ul. Stachiewicza 17/102, 31-303 Kraków, tel. kom. 502  338  436, e-mail: krakow@polilko.pl

⑨ LUBLIN – adres korespondencyjny: Stanisław Majewski, ul. Obrońców Pokoju 11/VI, 21-017 Łęczna, tel. kom. 501 593 945, e-mail: lublin@polilko.pl

⑩ OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI – siedziba: ul. H. Sienkiewicza 70, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski. Adres korespondencyjny: Zofia Skrok, ul. Polna 37/72, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski, tel. kom. 737 593 254, e-mail: ostrowiec@polilko.pl

⑪ PŁOCK – vacat, e-mail: plock@polilko.pl

⑫ POZNAŃ – adres korespondencyjny: Zdzisław Niemyt, ul. Szklarniowa 7A/3, 62-020 Jasin, tel. kom. 694 345  378, e-mail: poznan@polilko.pl

⑬ RZESZÓW – adres korespondencyjny: Józefa Grządziel, ul. Słoneczna 9, 37-560 Pruchnik, tel. kom. 666  665 007, e-mail: rzeszow@polilko.pl

⑭ SŁUPSK– siedziba: Centrum ds. Organizacji Pozarządowych, ul. Niedziałkowskiego 6, 76-200 Słupsk.  Adres korespondencyjny: Violetta Kiełpińska, ul. Koszalińska 16/28, 76-200 Słupsk, tel. kom. 664  332  442, e-mail: slupsk@polilko.pl

⑮ SZCZECIN – siedziba: al. Jana Pawła II 36, 70-453 Szczecin. Adres korespondencyjny: Jolanta Matalewska, ul. Chodkiewicza 1/15, 70-344 Szczecin, tel. kom. 667 309  712, e-mail: szczecin@polilko.pl

⑯ TARNOBRZEG – adres korespondencyjny: Zygmunt Bogacz, ul. Sandomierska 85, 39-432 Gorzyce, tel. kom. 798 069  763, e-mail: tarnobrzeg@polilko.pl

⑰ TARNÓW – siedziba: ul. Najświętszej Marii Panny 3, 33-100 Tarnów. Adres korespondencyjny: Danuta Sajdak, ul. M. Dąbrowskiej 24/7, 33-100 Tarnów, tel. kom. 501 207 246, e-mail: tarnow@polilko.pl

⑱ WARSZAWA – siedziba: Szpital Bielański Oddział Chirurgii Ogólnej, ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa, pawilon H, pok. 232. Spotkania: CAM „Nowolipie", ul. Nowolipie 25B, Warszawa, każda ostatnia środa miesiąca (oprócz grudnia), w godzinach 12-14. Adres korespondencyjny: Dorota Kaniewska, ul. Madalińskiego 67/29, 02-549 Warszawa, tel. 22 115 10 47, tel. kom. 691 739 924, e-mail: warszawa@polilko.pl

⑲ WŁOCŁAWEK – adres korespondencyjny: Stanisław Struś, ul. Bojakowskiego 2/40, 87-800 Włocławek, tel. kom. 604 092 422, e-mail: wloclawek@polilko.pl

⑳ ZIELONA GÓRA – siedziba: ul. Zyty 26, 65-046 Zielona Góra. Adres korespondencyjny: Waldemar Maniak, ul. Zielonogórska 61, 67-100 Nowa Sól, tel. kom. 503 477 045, e-mail: zielonagora@polilko.pl

STOMIA W INTERNECIE

www.convatec.pl

Profesjonalny serwis

internetowy firmy Convatec poświęcony stomii. Przeznaczony dla osób ze stomią, lekarzy i pielęgniarek. Część serwisu dotyczy także leczenia przewlekłych ran.

www.stomia.pl

Strona dedykowana pacjentom przed operacją wyłonienia stomii, ale i tym, którzy mają stomię i wciąż szukają odpowiedzi na nurtujące ich pytania (administratorem strony jest Convatec Polska Sp. z o.o.).

STOWARZYSZENIA STOMIJNE

① Pomorskie Stowarzyszenie Stomijne Jerzy Szabowicz, 84-240 Reda, ul. Elizy Orzeszkowej 8, tel. kom. 665 128 693

② Dolnośląskie Stowarzyszenie Stomijne dr Krystyna Kuchtyn, 51-340 Wrocław, ul. Skłodowskiej-Curie 66, tel. 71 361  16  94

③ Łódzkie Stowarzyszenie Stomijne Krystyna Taczała, 96-646 Łódź, ul. 6 Sierpnia 84/86 m. 17, tel. kom. 534 480 711

KLUBY OSÓB ZE STOMIĄ

① NOWY SĄCZ – Jan Woźniak, ul. Brzeziny 8A, 33-300 Nowy Sącz, tel. 18 443  96  54, tel. kom. 514 333 766. Miejsce spotkań: ul. Kościuszki 24, I  piętro w  każdy pierwszy czwartek miesiąca, godz. 16.

② PIŁA – Ewa Sowińska, ul. Jagiellońska 11, 64-920 Piła, tel. 67 214  16  54.

③ RACIBÓRZ – Klub Stomika przy Szpitalu Rejonowym, ul. Gamowska 3, Beata Wysoczańska-Skroban, tel. kom. 603 256 816

④ WARSZAWA – Dorota Kaniewska, Ośrodek „Nowolipie“, ul. Nowolipie 25B, 01-011 Warszawa. Spotkania w  każdą ostatnią środę miesiąca, w  godz. 12–14 w  ośrodku „Nowolipie".

Telefoniczne wsparcie pacjentów

Skorzystaj z profesjonalnego wsparcia w zakresie:

• prawidłowego doboru sprzętu stomijnego oraz akcesoriów

• właściwego użytkowania produktów

• pielęgnacji skóry wokół stomii

lub zadzwoń do nas, aby:

• zrealizować zlecenie na sprzęt stomijny i akcesoria

• uzyskać informacje na temat aktualnych zasad refundacji

• dowiedzieć się, które sklepy medyczne oferują

sprzęt stomijny oraz akcesoria Convatec

• kupić produkty poza zleceniem

800 120 093

pon. – pt. 8.00 – 17.00

DYŻURNA INFOLINIA DZIAŁU POMOCY

608 555 536*

pon. – pt. 17.00 – 22.00

sob. – nd. 10.00 – 15.00

INFOLINIA PLATFORMY STOMIA.PL 662 623 000*

pon. – pt. 9.00 – 17.00

Podane infolinie są nieczynne w dni ustawowo wolne od pracy.

*Połączenia płatne wg stawek operatora.

Convatec Polska Sp.z o.o.

Al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa

© Convatec Polska Sp. z o.o. 2023

AP-60846-POL-POL-v1

OC/107/02/2023