Spigul, mei 2023

Het versterken van de spelers

Verdieping

Werken met de beroepscode

Achtergrond Een waardig levenseinde

Versterken van de spelers

Samenspel voor een betekenisvol leven

Voorwoord Redactie

Tekst voorwoord wordt nog geschreven. without us, is het motto van ons jongste mensenrechtenverdrag. Het VN-Verdrag Handicap is in 2016 door Nederland goedgekeurd. Het verdrag dwingt mensen om personen met een (verstandelijke) handicap te zien als volledig en gelijkwaardige deelnemers aan de samenleving. Er zijn stappen gezet, maar maatschappelijk hebben we hier nog veel in te doen. Onze samenleving sluit nog steeds mensen uit, kansenongelijkheid groeit en de wereld wordt steeds complexer. Voor mensen met een verstandelijke beperking is meedoen, meepraten en meebeslissen zeker niet vanzelfsprekend.

We hebben alle reden om hier met grote daadkracht en ambitie nog beter mee aan de slag te gaan. Aveleijn schreef mee aan de VGN Visie 2030, waarin alle leden en samenwerkingspartners een gemeenschappelijke droom uitspreken: iedereen doet mee! Elk mens is uniek en wil op zijn of haar eigen manier betekenisvol

leven. Hoe verschillend dat ook kan zijn. Deze visie en de verhalen om ons heen vormen de basis van ons eigen Aveleijn Toekomstverhaal dat we dit jaar schreven. Dit verhaal gaat over hoe we nu en in de toekomst goede ondersteuning kunnen blijven bieden. Over hoe we omgaan met de uitdagingen die op ons afkomen. En dat we het niet alleen kunnen. Je leest het in het midden van deze Spigul.

We staan voor verschillende grote uitdagingen, maar er is binnen Aveleijn ook veel om trots op te zijn. Er zijn mooie ontwikkelingen op het gebied van ervaringsdeskundigheid. Zoals Team SAM, dat samenwerkt met het Radboud UMC aan inclusief onderzoek. Of de verhalen van het liefdeskoppel Agna & Peter (pagina 6), en het Samenwerkproject bij de Vlaskoel in Tubbergen (pagina 20). Prachtige voorbeelden van samen doen, goede ondersteuning bieden over de grenzen van gemeenschappen en organisaties heen.

L even vol betekenis houdt ook in dat we goed voor onze aarde moeten zorgen, klimaatverandering is de grootste uitdaging van onze tijd. Laat je verderop in deze Spigul vooral inspireren door de volledig biologische moestuin bij Rohaan in Markelo en het ijzersterk afval scheiden bij de Roos in Goor. We zetten op meerdere plekken binnen Aveleijn al mooie, duurzame stappen. Maar met ons allen kunnen we nog veel meer bereiken. Ook in de zorg voor onze aarde geldt: iedereen doet mee!

Veel leesplezier!

Colofon

Redactie communicatie@aveleijn.nl

Redactie

Elles Kamp, Chris Grootjans, Inge Masselink, Marianne Exterkate, Bente Niesink.

Met bijdragen van en dank aan

Lizan Exterkate, Wilma Elfrink, Ellen van Heek, Rick Zonnebeld, Jolanda Winters, Margriet de Roos, Martijn, Rita, Sven Webbink, Marlou Essink, Annemarijn Visser, Wendy Leerkotte, Rachel Groot, Merle Pilage, Annet Overmars, Erna, Ronny, Ria Oele, Julia Mulder, Janneke ten Hove, Lisa Langen, Petra ter Keurs, Monique Assink, Claudia Feringa, Ellis Hegeman, Renate Kreuzer, Thomas ter Brake, Leonie Oude Luttikhuis.

Beeldmateriaal

Marly Koggel, Chris Grootjans

Ontwerp

Chris Grootjans

Op weg naar het nieuwe ECD

Het is je vast niet ontgaan. Vanaf 1 juni gaan we werken in het nieuwe ECD-ONS en het bijbehorende cliëntenportaal caren. Om de overstap zo goed mogelijk te laten verlopen zijn veel ‘spelers’ aan zet. In het eerste kwartaal van dit jaar werkte een projectgroep met vertegenwoordigers uit de hele organisatie intensief samen aan de inrichting van het nieuwe ECD. Drie spelers, met elk hun eigen rol, vertellen hoe ze de weg naar het nieuwe ECD tot nu toe hebben beleefd.

Lizan Exterkate test het nieuwe ECD

De beslissing voor een nieuw ECD is niet van de een op de andere dag genomen. ‘Ons huidige ECD is best ingewikkeld om mee te werken. Omdat het ECD heel belangrijk is in de dagelijkse ondersteuning van cliënten is dat onwenselijk. Daarom gingen we op zoek naar een nieuw ECD. Belangrijk uitgangspunt naast gebruiksvriendelijkheid is dat het optimaal bijdraagt aan een leven vol betekenis voor onze cliënten’, vertelt manager Wilma Elfrink. Wilma is als lid van de ECD-commissie ook projecteigenaar van de implementatie van het nieuwe ECD. ‘De keuze voor een nieuw ECD hebben we grondig aangepakt. Door meerdere ECD’s te testen en met elkaar te vergelijken en daarbij ook verwanten, cliënten en ervaringsdeskundigen van Team SAM te betrekken kwamen we tot een breed gedragen keuze. Eén ECD kwam als best passend uit de bus: ONS van Nedap, met bijbehorend cliëntenportaal caren.’

Projectdagen

Inmiddels zijn maar liefst negen projectdagen waarbij de inrichting centraal stond achter de rug. In de verschillende projectteams is keihard gewerkt. Uitgangspunt vormden daarbij de visie van Aveleijn (hoe draagt het ECD bij aan een leven vol betekenis), de drie kernwaarden Ontmoeten, Ontwikkelen en Ondersteunen en de kwaliteitskaders waar we aan moeten voldoen.

Lizan Exterkate, gedragswetenschapper, zat in een van de projectteams. Ze vertelt: ‘Tijdens de projectdagen hadden we mooie gesprekken met elkaar over gebruik van het ECD en hoe we dit zo veel mogelijk kunnen optimaliseren. Vanuit verschillende ideeën kom je met elkaar tot een besluit.’ Daarnaast is inspiratie opgehaald bij andere zorginstellingen die al werken met ONS, zoals De Twentse Zorgcentra en collega’s van Aveleijn die elders met ONS werkten.

Eenvoud

‘Wat zo mooi is aan het ECD-ONS is de eenvoud. Het is erg gebruiksvriendelijk. Je hoeft straks niet meer te zoeken naar de juiste informatie, zoals in het huidige ECD vaak het geval is’, vertelt Lizan. ‘Bij Aveleijn werken we multidisciplinair. Samen komen we tot de beste ondersteuning voor de cliënt. Het is daarom fijn dat de documenten van alle betrokkenen in het dossier op één plek terug te lezen zijn en op elkaar aansluiten. Dat is dan ook een ontzettend mooie verbetering. Als gedragswetenschappers zijn we er heel enthousiast over.’

‘Wat zo mooi is aan het ECDONS is de eenvoud. Het is erg gebruiksvriendelijk. ’

Wilma gaat verder: ‘Eenvoud betekent ook dat je iets niet meer doet. Net zoals je bij een verhuizing kijkt wat je wel en niet wil bewaren, kijken we wat we vanuit het oude ECD meenemen naar ONS. Opruimen dus. Maar daardoor wordt de informatie wel veel compacter en beter vindbaar.’

Transparant

Voor cliënten biedt het nieuwe ECD met bijbehorend cliëntenportaal caren veel voordelen. Natasja van Team SAM is enthousiast: ‘Het nieuwe ECD is veel begrijpelijker dan het oude. Het geeft veel overzicht en er staan geen moeilijke woorden in.’ Caren geeft daarnaast cliënten die wilsbekwaam ter zake zijn straks de mogelijkheid om zelf hun rapportages in te zien en zelf hierop te reageren. Het gaat immers over de cliënt. Lizan geeft aan: ‘Het is een belangrijk uitgangspunt om transparant te werken. Eigenlijk zou niks geheim moeten zijn voor de

cliënt’. Voor sommige cliënten kan deze transparante manier van werken lastig zijn. Natasja vertelt dan ook: ‘Ik vind het best confronterend om zelf mijn dossier te lezen en kan hier soms van schrikken’. Wilma adviseert dan ook om samen met de cliënt te rapporteren en de rapportages te bekijken. ‘Zo kun je de inhoud samen bespreken en eventuele vragen en onduidelijkheden verhelderen. Transparantie is ook belangrijk voor de samenwerking en communicatie in de driehoek.’

Lizan benoemt het belang van een goed gesprek voorafgaand aan het gebruik van het cliëntportaal caren. ‘Bespreek de mogelijkheden en de voordelen en op welke manier cliënten er gebruik van kunnen en willen maken. Denk daarbij in mogelijkheden. Uiteraard zorgen we ook vanuit het project voor een duidelijke uitleg.’

‘D e implementatie van ONS is een mooi moment om samen met de cliënt te kijken wat bijdraagt aan een leven vol betekenis en welke stappen daarin moeten worden gezet’, vult Wilma aan. Die stappen moeten haalbaar zijn en helder beschreven worden in het dossier.

1 juni is het zover

Nu de projectdagen zijn afgerond, wordt er achter de schermen nog flink gewerkt aan de inrichting. Ook zijn de trainingen gestart waarbij medewerkers en cliënten leren om met ONS en caren te werken. Op 1 juni stappen we definitief over. ‘Dat is een feestelijk moment. Het is dan aan ons allemaal om er samen op de juiste manier mee te gaan werken’, sluit Wilma af.

‘Weg twijfel over; doe ik ’t wel goed?’

Met de beroepscode bij de hand, altijd de juiste argumenten paraat.

Een cursus in het toepassen van de beroepscode sociaal werk.

Persoonlijk begeleider Rick Zonnebeld (37) begint te lachen. ‘Haha, euh, … nee, bepaalt sexy en aantrekkelijk klinkt zo’n cursus eigenlijk niet. Maar… laat je verrassen, zou ik zeggen, zoals ik dat ruim een jaar geleden heb gedaan. In 2021 tijdens de vakgenootschapsdagen van Aveleijn hoorde ik Jolanda Winters en Margriet d e Roos erover vertellen. Beiden zijn gespecialiseerd als coach en trainer in het toepassen van de beroepscode sociaal werk naar de praktijk. Tijdens hun pitch gaven ze uitleg over hun training Beroepscodetolken. De acht bijeenkomsten en ook het oefenen met

de beroepscode in de dagelijkse praktijk als persoonlijk begeleider, hebben me veel gebracht. Sindsdien sta ik met meer zelfvertrouwen en plezier in m’n vak. Ik kan beter onderbouwen waarom ik bepaalde dingen doe. Ja, het maakt me zekerder van m’n zaak als het gaat om het op de beste manier ondersteunen van mijn cliënt.’

Beroepscodebijbeltje

Rick pakt z’n tas en zwaait met een zelfgemaakt boekje dat hij eruit haalt. ‘Ik heb ‘m altijd bij me. Dit boekje waarin de Beroepscode Sociaal Werk is vertaald naar de situatie bij Aveleijn. Samen met de andere cursisten in de groep heb ik dit boekje

gemaakt. Het is voor mij een soort ‘bijbeltje’; de 10 geboden van mijn werk. De inhoud hoef je niet uit je hoofd te leren, als je maar weet waar je welke onderwerpen gaat vinden en kunt toepassen. Naast de teksten hebben we afbeeldingen gezocht bij de onderwerpen. Dat maakt dat je nog eerder terugvindt wat je snel even wilt opzoeken op het moment dat een bepaald onderwerp speelt.’

Code vertalen naar de praktijk

Rick stelt zijn cliënten Martijn en Rita voor. Een echtpaar dat hij als ambulant begeleider al langere tijd begeleidt. Cliënt Martijn heeft veel vogels waarmee hij naar shows gaat. Ook gooit hij graag een vishengel uit. Te zien aan de vele onderscheidingen en bekers in

z’n vitrinekast, doet hij dat zeer verdienstelijk. Martijn rommelt wat in een la en daar komt een stoffen afbeelding tevoorschijn van een vis die op een kledingstuk gestikt kan worden. ‘Kiek is an. Een mooie snoek. Ku’j fijn op oen trui vastmaken. Hier, pak an. Dit krieg ie van ons.’ Rick neemt de vis aan met een brede glimlach en bedankt Martijn en Rita hartelijk.

laten overrompelen en antwoord gegeven op de gestelde vragen. Maar sinds de cursus ‘Beroepscodetolken’ ben ik me nóg meer bewust van wie ik ben en wat mijn eigen professionele rol is. Mijn antwoord was dan ook dat ik best in gesprek wilde gaan met hem, maar niet zonder mijn cliënt. Dus niet praten over haar, maar met haar en ter ondersteuning van haar. Ik sta voor mijn cliënt en voor de belangen van mijn cliënt.’

Terug op kantoor zegt Rick: ‘Je begrijpt dat ik zo’n cadeautje rustig kan aannemen. Maar soms krijg je cadeaus aangeboden die van grotere financiële waarde zijn. Wat doe je dan? Je wilt je cliënt, en ook z’n omgeving, niet beledigen. Onze beroepscode zegt heel duidelijk iets over integriteit. Het maakt snel helder waar grenzen liggen en hoe je deze zorgvuldig bewaakt.’

Ook onder druk, stevig in je schoenen Jolanda legt uit dat de beroepscode je helpt in situaties waarin je jezelf afvraagt: wat is nu het juiste om te doen of om juist te laten. Waarmee doe ik het juiste voor mijn cliënt. Soms mag iets van jezelf wel, maar mag het beroepsmatig niet. In zo’n situatie ben je blij met de beroepscode waarop je kunt terugvallen. Het maakt dat je steviger in je schoenen staat. Rick noemt een voorbeeld waarin een sociaal rechercheur hem benaderde. ‘De manier waarop hij informatie vroeg over mijn cliënt kwam als intimiderend binnen bij mij. Vroeger had ik me misschien

Vertalen naar eigen praktijk Ook dit jaar was Jolanda Winters aanwezig tijdens de vakgenootschapsdagen van Aveleijn. ‘Wij leiden beroepscodetolken op. Tijdens de training leer je hoe je de beroepscode vertaalt naar, en toepast tijdens je eigen werk.’ Om het nog wat concreter te maken, geeft Jolanda een voorbeeld: ‘We herkennen allemaal die situatie in het verkeer. Je denkt: ‘mag ik hier nu 50 of 80? Heb je het antwoord gevonden, dan rijd je meteen met meer vertrouwen verder.

De code is je ‘overlegpartner’ in het afwegen en onderbouwen van je handelen. Je stelt jezelf steeds de vraag: hoe zorg ik dat ik in deze situatie handel volgens de beroepscode. In het begin is dat nog even zoeken en wennen, maar je wordt er steeds beter in. Prachtig te zien hoe cursisten week na week hun rol met meer zelfvertrouwen pakken binnen de professionele ruimte en ook in privésituaties. Tijdens een gesprek bij een van de kinderen op school bijvoorbeeld.’ Rick sluit daar direct op aan. ‘Klopt, over moeilijke gesprekken gesproken. Vroeger was ik echt wel een beetje zenuwachtig als ik voor een cliënt met Wmo-indicatie naar de gemeente moest bijvoorbeeld. Nu niet meer. Ik weet waarvoor ik sta en wat ik te bieden heb. Ik heb goede argumenten voor dat wat mijn cliënt nodig heeft en kan vertellen wat het oplevert. Dus ja, echt aan te bevelen, deze training ‘beroepscode tolken’.’

‘Onze beroepscode zegt heel duidelijk iets over integriteit. Het maakt snel helder waar grenzen liggen en hoe je deze zorgvuldig bewaakt.’

Samenspel voor een betekenisvol leven

Sven Webbink (21 jaar), heeft een droom. ‘Ik wil gewoon huisjeboompje-beestje. Ik wil de goede dingen doen en dan zelfstandig ondernemer worden, net als mijn zwager. Die heeft een schildersbedrijf en ik ben ook opgeleid als schilder. Ik heb een MBO niveau 2 diploma.’ Sven woont inmiddels twee jaar in een trainingshuis van Aveleijn in Enschede. Hij wil meedoen in de maatschappij. Hij wil heel graag aan de slag met dingen die ertoe doen, en daarvoor ook de waardering krijgen die daarbij hoort. Dagbesteding vindt hij maar niks, het woord alleen al bezorgt hem jeuk. Om hem heen staan mensen die met Sven kijken naar wat wél bij hem past. Ze helpen hem om een betekenisvol leven te leiden. Dat doen ze door goed

samen te werken, zowel binnen Aveleijn als in de kring van mensen om hem heen. Met instanties en partijen die aansluiten bij de noden en behoeften van Sven. In het project @WRK weten mensen elkaar te vinden en te versterken.

O nderweg naar zelfstandigheid

Bij trainingshuis De Nieuwe Helmerhoek wonen 14 jongeren. Aan de buitenkant lijken het drie rijtjeshuizen met ieder een eigen voordeur. Binnenin wordt duidelijk dat de huizen geschakeld zijn. Er zijn 14 appartementen, ieder met een eigen slaap- en badkamer. Er is een gezamenlijke woonkamer en een grote kookstudio waar bewoners ieder hun eigen potje kunnen koken. ‘Als hij of zij dat kan en

wil’, voegt manager Rachel Groot toe. ‘De jongeren die hier wonen hebben een lichte tot matige verstandelijke beperking. Ze zijn tussen 16 – 26 jaar en mogen hier maximaal vier jaar wonen. Daarna stromen ze door naar een permanente woonplek die bij hen past.’

D e tuintjes achter het huis staan met elkaar in verbinding. Ook de drie schuurtjes worden goed gebruikt. De een staat vol met gereedschappen en hout, de ander in ingericht als creatief lokaal. Beschilderde doeken liggen te drogen en er staat graffitikunst langs de wanden. Aan de naam op een van de houten planken is duidelijk te zien dat ook Sven hier graag aan het werk is.

Sven ‘verveelt zich niet meer dood’ door @WrK

Sven webbink. 21 jaar

Even voorstellen: ‘Hoi, ik heet dus Sven. Het trainingshuis De Nieuwe Helmerhoek vind ik wel oké. Fijn dat ik hier een eigen kamer heb en dat ik m’n beide vrienden kan ontvangen. Het contact tussen mij, de andere bewoners en de leiding is goed. Marlou Essink is mijn PB’er. Met haar kan ik alles bespreken. Ze helpt mij met dingen waar ik tegenaan loop en regelt soms dingen die ik met haar bespreek. Ik kom uit een groot gezin. Heb vijf zussen en twee broers. Met mijn moeder en ook met mijn broers en zussen heb ik goed contact in de familie-app. Sommigen zie en spreek ik wat vaker, zoals twee van mijn zussen. Marlou en mijn andere persoonlijk begeleider Jet, helpen mij ook met de planning. Dit om te voorkomen dat ik iemand moet teleurstellen. Bijvoorbeeld omdat ik op dezelfde dag met meerdere mensen tegelijk heb afgesproken. Er zijn nog wat dingen die minder goed gaan bij mij, daar werk ik aan. Ik wil straks op eigen kracht verder. Ik wil graag weer aan het werk en goed geld verdienen. Ik wil werken aan een plek voor mezelf. Als het straks nog beter met mij gaat, kan ik misschien wel een volgende stap maken.’ Dat zou kunnen zijn richting een plek bij Aveleijn waar de begeleiding wat meer op afstand is, maar nog wel 24 uur nabij als het nodig is. Marlou en Annemarijn (gespecialiseerd begeleider Nieuwe Helmerhoek) helpen Sven daarbij. Sven heeft ook een mentor. ‘Dat is mijn wettelijke vertegenwoordiger en tegelijk ook mijn bewindvoerder. Die heb ik nodig om mijn financiële dingen goed op de rij te krijgen.’

Marlou essink, 26 jaar

Persoonlijk begeleider

Persoonlijk begeleider Marlou Essink (26) werkt al 7 jaar bij Aveleijn, waarvan 2 jaar bij De Nieuwe Helmerhoek. ‘We zijn hier tegelijk binnengekomen, hé Sven!’ Ze geeft hem een high five. Marlou is trots op Sven als hij vertelt over de stappen die hij wil maken. ‘Hij weet waar hij naartoe wil. Tegelijk helpen we hem om realistisch te blijven en onder ogen te zien waar hij staat. In dit trainingshuis is dag en nacht begeleiding aanwezig. Binnen de periode die cliënten hier wonen, begeleiden we hen van (extreme) nabijheid naar zoveel mogelijk zelfstandigheid. Naast het werken aan praktische vaardigheden zoals koken, kleding wassen en kamer schoonhouden, hebben we aandacht voor het omgaan met eigen gevoelens. We bouwen aan vertrouwen en veiligheid en aan het onderhouden van een sociaal netwerk, er is ook tijd voor lolletjes en leuke dingen doen samen. Lekker naar buiten, samen boodschappen doen en gezellig kletsen met elkaar. We werken methodisch, systemisch en ontwikkelingsgericht volgens het Waaiermodel. Dat is een model waarmee we zicht proberen te krijgen op alle dingen die van invloed zijn of zijn geweest op de jongere tot nu toe. Van daaruit gaan we aan de slag. Aan Sven merk ik echt dat hij de laatste tijd veel beter in zijn vel zit. Dat komt onder meer doordat hij nu iets te doen heeft overdag waar hij voldoening uit haalt. Zo mooi om te zien en heel gaaf ook dat je wil meewerken aan dit interview!’

annemarijn visser, 33 jaar gespecialiseerd begeleider

G especialiseerd begeleider Annemarijn Visser (33), werkt inmiddels 13 jaar bij Aveleijn waarvan ruim vier jaar bij de Nieuwe Helmerhoek. ‘Toen ik hier een tijdje werkte, merkte ik dat veel jongeren moeilijk aansluiting vinden in onze maatschappij. Ze dreigen tussen wal en schip te vallen. Het vinden van een passende daginvulling of van werk duurt te lang en dit zorgt voor nog meer problemen. Voor dié mensen die niet meteen in een kant en klaar hokje passen, bedacht ik het project @WRK [AtWork].

Daarin gaan we als begeleider en cliënt de samenwerking aan met een jobcoach van Aveleijn. Hierdoor kunnen jongeren die om allerlei redenen (nog) niet aan het werk kunnen, wél vast aan de slag. En dat is heel fijn, want zo blijven ze in hun ritme, ook tijdens de zoektocht naar een vaste plek. De opzet van @WRK is dat jongeren in de praktijk verschillende dingen kunnen uitproberen om erachter te komen wat ze leuk vinden. Je begint met één of enkele dagdelen en wil je meer, dan kan dit uitgroeien tot drie dagen per week. Alles vanuit de positieve insteek. Is het deze week één keer niet gelukt om het bed uit te komen? Oké, maar dan is het dus twee keer wel gelukt. En daar leggen we de nadruk op. Echt tevreden ben ik als de deelnemers ’s avonds met een voldaan gevoel thuis komen. Dat vind ik het allermooiste om te zien.’

ontdekken wat bij je past

D e voorbereiding van het project @WRK nam anderhalf jaar in beslag en in januari dit jaar zijn de eerste deelnemers gestart. Op dinsdag, woensdag en donderdag gaan de jongeren aan de slag op verschillende plekken in de buurt. In een vast ritme kunnen zij onderzoeken wat bij hen past en waar ze energie van krijgen. Annemarijn heeft goede contacten met Wijkcentrum De Magneet, de gemeente en andere samenwerkingspartners in de Wesselerbrink (Enschede Zuid). ‘We zijn nog in gesprek over activiteiten in de moestuin van De Magneet en over het opzetten van een lunchroom. Dat zou een mooie aanvulling kunnen worden voor de dinsdagen. Op de woensdagen gaan nu al vier jongeren vanuit onze beide trainingshuizen naar de kinderboerderij. En dat doen ze met veel plezier.’ Sven knikt: ‘Klopt, het is een half uur fietsen, maar ik vind het fijn om daar te zijn. Ik doe er van alles. Van stal uitmesten tot zorgen voor

de lama’s, de geiten en de kippen.’ Op de donderdag gaan jongeren naar Praktijk voor Coaching en Creativiteit (PvCC). Daar is Sven creatief met graffiti. ‘Met spuitbussen werken vind ik mooi om te doen. En bij PvCC doe ik nu ook mee aan een workshop DJ. Weer iets heel anders. Ik houd van muziek, dus ik ben benieuwd.’

creatief aan de slag bij pvcc

‘Sven, je gaat zondag mee naar de Grolsch Veste hé. Lekker meedoen aan graffitiworkshops, dj-workshops, schilderen en andere creatieve activiteiten van het project Positief 23. Dit organiseren we in samenwerking met FC Twente’, vertelt Wendy Leerkotte enthousiast. Als politieagente van huis uit en later jongerenwerker, startte Wendy 7 jaar geleden haar bedrijf PvCC. Ze deed dit vanuit de garage naast haar huis. ‘Met een team van inmiddels 18 mensen (artiesten, vrijwilligers, medewerkers Mediant en Aveleijn) coachen we jongeren. Onze

doelgroep bestaat vooral uit jonge mensen die vastlopen, bijvoorbeeld omdat ze gestopt zijn met school en zoeken naar iets dat bij hen past. Ik koppel jeugdwerk aan creativiteit in de praktijk. We begeleiden ook re-integratiekandidaten die willen ontdekken waar ze écht blij van worden. Naast professionele designers, werken we samen met graffiti-artists en met DJ’s die muzikale workshops geven. Via Twentse gemeenten komen jongeren naar ons toe, maar ook via Aveleijn en Mediant. Ja, ik word bijna emotioneel als ik de mooie verbindingen zie tussen de jongeren en mensen in hun omgeving. Ze leren iets nieuws, uiten hun gevoel in creativiteit en hun zelfvertrouwen groeit! Echt prachtig. Wat we nu doen is het beschilderen en -spuiten van grijze transformatorhuisjes in de wijken. In goed overleg met buurtbewoners kiezen we het thema. De ene keer zijn dat vrolijke bloemen en dieren, de andere keer heeft het te maken met de historie van de wijk waar het staat.’

R achel Groot (37) is manager trainingshuizen Muldermanshoek en de Nieuwe Helmerhoek

‘Toen Annemarijn twee jaar geleden bij me kwam en vertelde over haar ideeën rond het opzetten van @WRK, dacht ik meteen: wat een goed plan. Haar voorstel past heel mooi bij de visie en het beleid van Aveleijn. Het samenwerken met elkaar en met anderen in de omgeving, om zo een betekenisvolle dag te creëren. Ze had ook al nagedacht over een manier om dit project ook financieel mogelijk te maken. Dus lang nadenken hoefde

ik niet. Samen met collega’s van de Muldermanshoek en Nieuwe Helmerhoek werd een projectgroep gestart om het idee verder uit te werken. Het project wordt door beide teams gedragen en voor elke dag is er een vast aanspreekpunt die coördineert. ‘Ik vind het echt knap gedaan, hoe Annemarijn dit project @WRK samen met haar collega’s van de grond heeft gekregen. Je ziet aan deelnemers zoals Sven, dat hier behoefte aan is en dat het werkt.’ Sven: ‘Eerst verveelde ik me dood hier. Lag lang in bed en had weinig te doen. Nu doe ik verschillende dingen die ik leuk vind en waarvan ik iets leer. Het kost mij wel energie, maar ik ervaar ook nieuwe dingen. Dus ik ga d’r zeker mee door!’

M erle Pilage, senior gedragswetenschapper bij Aveleijn

‘Sven en ik zien elkaar wekelijks, hij met frisse tegenzin. Sven is heel dapper bezig om zijn zelfvertrouwen en zijn toekomst op te bouwen. Dat is niet makkelijk want hij heeft al veel meegemaakt. Niet zo gek dus dat hij er vaak geen zin in heeft. Toch komt hij bij mij, een echte doorzetter dus! Hij weet waar hij het voor doet. Hij wil verder met zijn leven en daarbij niet steeds worden gehinderd door ervaringen uit het verleden. Sven weet waar hij naartoe wil en we hebben een routekaart (behandeling) opgesteld. Sven zit achter het stuur en ik help hem als bijrijder. Ik lees de routekaart en help hem bij obstakels

onderweg. Het is ook belangrijk een klik te hebben met elkaar. Sven zegt me ‘als ik je niet had gemogen, was ik hier nooit geweest en dan gaat het ook niet werken’. Ik denk dat hij daarin gelijk heeft. Je moet elkaar als ‘bestuurder en bijrijder’ wel een beetje mogen, elkaar niet de auto uitvechten, elkaar soms een beetje ruimte geven, maar ook lol maken met elkaar. Dat zit bij Sven wel goed. Hij heeft een behoorlijke dosis humor en je kunt goed met hem lachen.

S amen onderweg rijden we de ene keer harder dan de andere keer, want als Sven veel andere dingen aan zijn hoofd heeft, dan vraagt de route veel van hem. Daarom is het zo belangrijk dat we intensief

samenwerken, Sven en ik en anderen om hem heen. We staan met elkaar stil bij wat Sven nodig heeft om zich stabiel te blijven voelen, wat hij daarin zelf kan en wat andere mensen daarin voor hem kunnen betekenen. Dat kan vertrouwen geven; er is een vangnet, je hoeft het niet alleen te doen, je weet wat je kunt doen bij oplopende spanning. Dat zijn belangrijke voorwaarden om je veilig te voelen.

Sven heeft inmiddels al mooie stappen gemaakt en hij mag alvast erg trots zijn op zichzelf. Hij stapt iedere keer weer in de auto en gaat dapper onderweg. Met dat doorzettingsvermogen gaat hij nog ver komen.’

‘Je hoeft het niet alleen te doen’

Ondersteuning in de toekomst

Eind vorig jaar hebben we onze visie voor de komende jaren beschreven in ons toekomstverhaal: Samenspel voor een betekenisvol leven. In de vorige uitgave van de Spigul is dit verhaal gepubliceerd. Dit voorjaar organiseerden collega’s van de Wieken en de Heinemansbeek in Tubbergen creatieve denksessies om met medewerkers, vrijwilligers, verwanten en buren in gesprek te gaan over de ondersteuning in de toekomst. Alle genodigden ontvingen vooraf het verhaal van Aveleijn. Er waren in totaal 87 personen aanwezig.

D e sessies startten met een gezamenlijke opening door manager Annet Overmars. Ze schetste in een korte samenvatting voor welke uitdagingen we mogelijk komen te staan en hoe de locatie daarmee om wil gaan. Daarna gingen de deelnemers in kleine groepjes uiteen. We vroegen hen zich te verplaatsen in de cliënt en met elkaar in gesprek te gaan over wat deze uitdagingen voor hen zouden kunnen betekenen. De tweede ronde ging over wat jij als begeleider, verwant, vrijwilliger of buurtgenoot zou kunnen betekenen.

Wat betekent het voor de cliënt?

Wat gaan onze bewoners merken van de mogelijk toekomstige ontwikkelingen, zoals minder personeel, minder geld, ingewikkelde zorgvragen etc.?

Waardevolle gesprekken vanuit verschillende perspectieven

Iedereen was heel erg enthousiast over deze sessies. De deelnemers vonden het fijn om mee te kunnen denken en met elkaar te delen wat hen bezig houdt.

Wat kun jij betekenen?

Wat zou ieder vanuit zijn eigen rol of betrokkenheid kunnen bijdragen aan het samenspel richting de toekomst?

Zorgen en kansen

‘Het denken in gemixte groepjes leverde veel (h)erkenning op’, vertelt Annet. ‘We hebben met elkaar het besef dat de toekomst er anders uit kan zien, iets anders van ons als samenleving vraagt. En dat we ons daar nu alvast op voor moeten bereiden.’ Vanuit het perspectief van de cliënt maakten de deelnemers zich best zorgen. Een greep uit wat er werd opgeschreven: er kan meer eenzaamheid ontstaan, er is misschien minder tijd of aandacht voor de leuke dingen als alles op begeleiders blijft aankomen en de cliënt ziet waarschijnlijk meer verschillende gezichten. Tegelijk leverden de gesprekken ook veel kansen en waardevolle ontmoetingen op. Zoals meer integreren in het verenigingsleven, of andersom meer organisaties laten integreren binnen Aveleijn. Ook meer actie voeren en zichtbaarder worden als sector werd een aantal keer genoemd. ‘We hebben elkaar door deze avonden wat beter leren kennen en samen out of the box nagedacht. Dat leverde ons in totaal bijna 80 concrete ideeën op waar we met ons allen mee aan de slag willen gaan!’

Erna, verwant de Wieken: ‘Totdat onze zoon 27 jaar was, woonde hij thuis. Daarna is hij bij Aveleijn gaan wonen. Mijn man en ik doen nog veel voor onze zoon, maar we vinden het belangrijk dat er ook goede zorg voor hem is als wij er straks niet meer zijn. De andere familieleden die aanwezig waren herkennen dit gevoel ook. Het is fijn om dit met elkaar te delen.

Op de vraag wat de verwachte ontwikkelingen als minder personeel met de bewoners doen, kwamen veel reacties. Ik zou het persoonlijk heel erg vinden als alle leuke en gezellige momenten, zoals samen een wandeling maken of een visje eten, zouden verdwijnen. Het zijn nu al vaak de vrijwilligers die hiervoor zorgen.

De tweede vraag, wat iedereen zou kunnen bijdragen, was wat lastiger. Maar al met al zijn er veel ideeën opgehaald. Ook wij als familieleden kunnen dingen doen voor andere bewoners. Als we naar de winkel gaan met onze zoon, bijvoorbeeld, kan er heel goed een andere cliënt mee. Bovendien hebben medewerkers in de loop van de jaren best wel veel klusjes van de bewoners overgenomen. Met een beetje hulp zo hier en daar kunnen cliënten meer dan we denken. Zo kunnen ze zichzelf, maar ook elkaar vaker helpen.’

Ronny, buurman Heinemansbeek: ‘Toen ik – inmiddels alweer bijna vier jaar geleden – dit huis kocht, vroegen mensen mij of ik wel wist dat er een locatie van Aveleijn tegenover me zit. ‘Ja, dat weten we’ antwoordden ik en mijn vriendin dan. Ik vind het juist heel erg mooi dat Aveleijn met kleine

locaties in Twente zit en ben voorstander van vrijwilligerswerk.

Op de denksessie bij de Heinemansbeek nam Annet ons in vogelvlucht mee door het verhaal van Aveleijn. We dachten na over hoe we als buren een bijdrage kunnen leveren, ook al is het een kleine bijdrage. Samen koken, een rondje fietsen, iemand ergens naartoe brengen en ophalen, sneeuw ruimen en gezamenlijk de kerstversiering ophangen zijn als voorbeelden genoemd. Dit soort dingen maken voor de bewoners echt een verschil. We hebben alle ideeën opgeschreven en binnenkort gaan we met deze lijst de buurt in om te kijken wie wat zou willen doen.’

Wordt vervolgd

Annet: ‘We hebben heel veel mooie en bruikbare input opgehaald. Daar gaan we lokaal vervolg aan geven. Het lijkt me mooi om daarnaast ook als collega’s met elkaar te delen wat er - met het oog op de toekomstleeft op de locaties en de netwerken daarom heen. Wat halen anderen op? Wat pakken we Aveleijn breed aan en wat doen we hier in Tubbergen met elkaar?’

Groot denken, klein doen is het motto voor de waardendagen in juni en november. Binnen Aveleijn worden er op allerlei plekken goede gesprekken gevoerd en activiteiten georganiseerd die bijdragen aan een beter samenspel, het versterken van de spelers of het inclusiever maken van de (lokale) samenleving. Door klein te beginnen, gewoon samen iets op te pakken, ontdekken we vanzelf wat wel en wat niet werkt. Wil je jouw verhaal delen? Mail naar communicatie@ aveleijn.nl

Heb je het toekomstverhaal Samenspel voor een betekenisvol leven nog niet gelezen? Vraag ernaar bij je manager of kijk op pagina 16!

Ruimteschip Aarde

Documentaire

Allemaal zijn we onderdeel van een groter geheel, onze aarde. In deze documentaireserie neemt André Kuipers ons mee in het magische gevoel dat je krijgt als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt. Het besef hoe alles met elkaar verbonden is. Een unieke blik op Nederland, met natuurbeelden, nooit eerder vertoonde ruimtebeelden en verhalen van natuurliefhebbers.

De documentaire is terug te kijken op NPO Start.

Samenspel voor een betekenisvol leven Toekomstverhaal

De wereld om ons heen is flink in beweging, veel ontwikkelingen die vragen om een antwoord. De toekomstige uitdagingen zijn groot, die kunnen we niet alleen binnen Aveleijn oplossen. In het toekomstverhaal ‘Samenspel voor een betekenisvol leven’ lees je over hoe we in samenspel willen werken om ons ideaal waar te kunnen blijven maken.

Scan de QR code om het verhaal te lezen.

to

Heb jij inspiratie voor je collega’s?

Laat het weten via communicatie@aveleijn.nl

Kees vliegt uit

Documentaire

De documentaire ‘Het beste voor Kees’ van Monique Noltes is inmiddels bijna tien jaar oud, maar wie deze film gezien heeft vergeet Kees nooit meer. Hoe het nu met Kees gaat is te zien in het vervolg ‘Kees vliegt uit’.

In deze documentaire volgen we opnieuw de autistische Kees, 57 jaar oud. De ouders van Kees hebben hun hele leven gewijd aan het creëren van de perfecte thuisomgeving voor hem. Want het leven is voor Kees lastig, zijn ouders maken de bedreigende buitenwereld draaglijk. Maar zijn ouders worden ook een dagje ouder en is het tijd voor Kees om op eigen benen te staan.

De grote vraag van dze documentaire: hoe moet het verder als Kees’ toegewijde ouders niet meer voor hem kunnen zorgen?

De documentaire is te vinden op Videoland.com

Maakkracht

Leestip

Voel jij je soms machteloos door de maatschappelijke problemen van nu? ‘Maakkracht’ toont hoe we dat wat we belangrijk vinden centraal kunnen stellen in de manier waarop we de samenleving vormgeven.

In ‘Maakkracht’ tonen Tabo Goudswaard en Jetske van Oosten hoe iedereen in vijf stappen problemen kan aanpakken als een maker en de aanzet kan geven tot echte, blijvende verandering. In een tijd van grote maatschappelijke problemen voelen we ons vaak machteloos. Waarom lukt het niet om dat wat we belangrijk en goed vinden, centraal te stellen? Wat we nodig hebben is een heel andere denk- en werkwijze: die van kunstenaars en ontwerpers. Door de problemen van deze tijd te zien als ontwerpopgaven, kunnen we het bestaande systeem veranderen. Empathisch onderzoek leidt tot nieuwe voorstellen. En door daar alle belanghebbenden bij te activeren, ontstaan draagvlak en ruimte voor een nieuwe omgang met het vraagstuk.

Het boek is te bestellen via bol.com

Een waardig levenseinde

Bij een leven vol betekenis hoort een waardig levenseinde. Bij Aveleijn vinden we het vanzelfsprekend dat cliënten ook in de laatste fase van het leven goede zorg krijgen en indien mogelijk bij ons op de woonlocatie kunnen overlijden. Palliatieve zorg is erop gericht om een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te realiseren, door bijvoorbeeld het voorkomen of verlichten van lijden. Een belangrijk thema waar we graag je aandacht voor vragen. We zijn als Aveleijn aangesloten bij de Netwerken Palliatieve Zorg Twente en werken samen met andere stichtingen in de regio en daarbuiten.

Als je niet op een ouderenlocatie werkt sta je wellicht wat minder stil bij palliatieve zorg. Een thema dat ‘ver van je bed’ lijkt. Maar ook in de afgelopen periode zijn bij Aveleijn jonge(re) cliënten overleden aan een ernstige ziekte of (onverwachte) complicaties. Op welke locatie je ook werkt, het is goed om kennis te nemen van de informatie die bij Aveleijn voorhanden is over palliatieve zorg, om samen goed voorbereid te zijn.

Levenspad

Bij Aveleijn werken we onder meer met het Levenspad. Dit pad neemt je stap voor stap mee in de wereld van palliatieve zorg.

Er zijn drie paden: voor de cliënt, voor de mantelzorger/naaste en voor de zorgprofessional/vrijwilliger.

De paden zijn opgedeeld in vier stappen:

1. Signaleren en markeren

2. Leven in de palliatieve fase

3. L aatste levensfase

4. Nazorg

Per stap vind je belangrijke en handige informatie. De link naar het Levenspad vind je op de themapagina Palliatieve Zorg.

Wensenboekje

De palliatieve fase begint als genezing niet (meer) mogelijk is of als het levenseinde door kwetsbaarheid in zicht komt. Zo’n fase kan heel kort zijn, maar ook maanden duren. Bij het aanbreken van de palliatieve fase ga je met je cliënt en de naasten in gesprek over de vooruitzichten en wensen. Als er gelegenheid voor is, is het goed om een dergelijk gesprek al eerder te voeren. Ook als ziekte of vergaande kwetsbaarheid nog niet aan de orde zijn. De komst van het nieuwe ECD kan een mooi moment zijn om de wensen van de cliënt rondom het levenseinde vastleggen. Een handig hulpmiddel is het wensenboekje. Dit helpt je om het thema bespreekbaar te maken. De online versie van het wensenboekje kun je downloaden via de themapagina.

Geestelijke verzorging bij levensvragen Levensvragen ontstaan door wat je meekrijgt en meemaakt in het leven. Wanneer je worstelt met levensvragen en de zin in het leven, kunnen gesprekken met een geestelijk verzorger ruimte bieden om (opnieuw) houvast of richting te vinden. Bij de wet is bepaald dat Wlz instellingen geestelijke verzorging beschikbaar moeten kunnen stellen aan cliënten. Geestelijke verzorging voor de Wlz kent drie aspecten:

• begeleiding bij de manier waarop iemand omgaat met ziekte en beperkingen, deze accepteert en daar zin/betekenis aan geeft. Als begeleider spelen je nabijheid en dagelijkse omgang met de cliënt daarin een cruciale rol;

• een neutrale plaats om te spreken over de zorg en de eigen situatie met iemand die de instelling goed kent, maar daar geen terugkoppeling aan hoeft te geven en er niets over hoeft vast te leggen in het dossier;

• begeleiding bij religie en spiritualiteit.

Heeft je cliënt behoefte aan een gesprek met een geestelijk verzorger of kun je zelf handvatten gebruiken? Kijk dan eens op www.willemlevensvragen.nl. Dit is een Twents/Achterhoeks initiatief. Dankzij subsidie zijn de eerste vijf gesprekken gratis.

Leendert Vriel voor extra ondersteuning Sinds vorig jaar heeft Aveleijn een officiële samenwerking met Stichting Leendert Vriel (leendertvriel.nl). Vrijwilligers van Leendert Vriel kun je inschakelen om te ondersteunen bij de zorg in de laatste fase. Collega Ria Oele heeft hier goede ervaringen mee.

‘Bij ons op de locatie kwam een cliënt in de laatste levensfase terecht. We wilden dit als team samen met de familie zo goed mogelijk begeleiden. Om te zorgen dat er altijd iemand nabij was bij de cliënt hebben we de hulp van Leendert Vriel ingeschakeld. Zij hebben speciaal opgeleide vrijwilligers die op de locatie komen waken of de cliënt gezelschap houden wanneer de familie of begeleiding dit niet continu kan doen. Het was ontzettend fijn om hier gebruik van te maken. Je wil als team de cliënt geen moment alleen laten maar het is niet altijd mogelijk om iemand 24 uur per

dag beschikbaar te hebben. De inzet en gesprekken met de vrijwilligers zijn door ons en de familie als zeer waardevol ervaren. Mijn ervaring over de samenwerking is zeer positief. De vrijwilligers waren ontzettend betrokken en we hebben de laatste levensfase goed af kunnen sluiten. Bij een volgend sterfproces maken we zeker weer gebruik van Leendert Vriel.’

Tips van Ria:

• Wacht niet te lang met het inschakelen van hulp. Je weet nooit hoe lang de laatste fase duurt en dit kan veel energie kosten van alle betrokkenen

• Zorg voor een goede overdracht naar de vrijwilligers en spreek af wanneer en hoe ze de begeleiding inseinen bij veranderingen in de situatie.

Wensambulance

Is je cliënt ernstig ziek of in de laatste fase van het leven en wil je hem/haar een onvergetelijke dag laten beleven? Dan kun je een wens aanvragen bij de Wens Ambulance Oost-Nederland. Kijk op www.wensambulance.nl. Zo heeft vorig jaar zomer een cliënt van Aveleijn De Riet een prachtige dag mogen beleven in Wildlands.

Save the date: 13 juni

Op 13 juni vindt in het Kulturhus in Borne het symposium ‘Samen Kijken naar Anders Zorgen’ plaats. Een initiatief van de Netwerken Palliatieve Zorg Twente (waaronder Aveleijn). We zien je daar graag!

In Memoriam: samen op een waardige manier afscheid nemen

Afscheid nemen... We doen het niet graag, maar krijgen er allemaal mee te maken. Wanneer een cliënt overlijdt kan dit best ingrijpend zijn voor andere cliënten en medewerkers. Locatie Rohaan vond een mooie manier om samen op een waardige manier afscheid te nemen. Het Team organiseerde voor twee cliënten die overleden zijn een In Memoriam bijeenkomst.

In Memoriam

Janneke ten Hove, manager van Rohaan, vertelt meer over de afscheidsbijeenkomst: ‘Het idee van een In Memoriam is in eerste instantie ontstaan nadat een cliënt overleed van wie geen verwanten bekend waren bij ons. Ze zou zonder afscheid gecremeerd worden. Om voor de cliënt toch een waardig afscheid te houden en om de andere cliënten en begeleiders mee te nemen in het afscheidsproces, heb ik ervoor gekozen een bijeenkomst op locatie te houden.’

Tijdens de In Memoriam vertelde Janneke eerst over de levensloop van de cliënt. Vervolgens kregen de aanwezigen de gelegenheid om iets te vertellen of mooie herinneringen te delen. Toen iedereen uitgepraat was, sloten ze af met koffie en cake. De hele bijeenkomst duurt ongeveer een halfuur.

Naast de organisatie van een bijeenkomst werden ook gedenkhoekjes ingericht. In zo’n hoekje staat een tafel met een boekje, een foto en persoonlijke spullen die bij de cliënt passen. ‘Door zo’n hoekje in een openbare ruimte in te richten, geef je iedereen de kans en keuze om er heen te gaan. Voor sommige cliënten is het fijn, andere willen er liever niet mee geconfronteerd worden’, aldus Janneke.

Eind 2022 overleed nog een cliënt van Rohaan. Aangezien cliënten en medewerkers niet uitgenodigd waren voor de crematie, werd besloten om weer een gedenkhoekje in te richten en een In Memoriam te houden op locatie.

Buiten je referentiekader denken ‘In eerste instantie wilde ik hier eigenlijk geen gewoonte van maken’, geeft Janneke toe. ‘Ik was in de veronderstelling dat het juist goed is om naar een crematie of begrafenis te gaan om afscheid te nemen.’ De hoge opkomst bij de bijeenkomsten zette Janneke echter aan het denken. ‘We gaan snel uit van ons eigen referentiekader en onze eigen ideeën. Maar behoeften van cliënten kunnen heel anders zijn. Sommige cliënten durven bijvoorbeeld niet naar een crematie of begrafenis te gaan. Zij vinden het misschien te druk of te lang duren. Hier op locatie is het vertrouwd en ben je samen met mensen die je goed kent. Het is een mooie manier voor zowel cliënten als medewerkers om afscheid te nemen.’

Voor cliënten was de bijeenkomst een echte eyeopener. ‘Voor velen is het ingewikkeld om over de dood te praten. Maar door de twee afscheidsbijeenkomsten hebben ze zich gerealiseerd welke waarde het heeft ook hun eigen wensen aan te geven met betrekking tot hun overlijden. Voor medewerkers is het vervolgens weer fijn om te weten welke wensen dit zijn.’

Janneke sluit af: ‘Ik denk dat het heel goed is om buiten je eigen referentiekader te denken. Het is verstandig om te blijven sparren met de cliëntenraad en bewonersvergadering om achter de behoeften van de cliënten te komen. Zo worden de behoeften van de cliënten vooropgesteld, ook tijdens de laatste levensfase.’

Handreiking Rouw en Verlies

Cliënten vinden het soms moeilijk om emoties te herkennen en erkennen. Rouwen om het verlies van een dierbare, een fijne werkplek of een toekomstdroom vraagt om goede begeleiding. In het kwaliteitshandboek vind je een handreiking die jou als zorgverlener informatie en tips geeft hoe je je cliënt in situaties van rouw en verlies kan begeleiden.

De invloed van positieve psychologie

Merle Pilage, gedragswetenschapper, is een van de leden van de Kenniskring Positieve Psychologie. Zij deelt regelmatig haar ervaringen met ons over dit thema, deze keer in het bijzonder over ik-kracht. ‘In veel van mijn gesprekken met cliënten gaat het over zelfstandigheid. Veel mensen maken mooie stappen, worden zelfstandiger en halen daar energie uit. Ze hebben doelen en bewandelen hun eigen pad hier naartoe.’

Een sterke speler

‘In mijn gesprekken met cliënten gaat het regelmatig over zelfstandigheid. Veel mensen maken daarin mooie stappen, worden zelfstandiger en halen daar energie uit. Toch, als het gaat om zelfstandigheid of Ik-kracht, gaat er bij mij ook een alarmbel af. Zelfstandigheid wordt vaak verward met het ‘alleen doen’. Mensen die al van jongs af aan hebben geleerd zelf hun boontjes te (moeten) doppen. Ook mensen die moeite hebben zichzelf te waarderen om wie ze zijn, omdat ze allerlei negatieve ervaringen hebben opgedaan waarin ze verkeerd zijn begrepen of door hun handicap niet konden meekomen. Hun wens naar zelfstandigheid is verbonden met ‘ergens van weg willen komen’. Weg van een negatief zelfbeeld of eerdere faalervaringen. Ook dit is een motor om te komen tot verandering. Echter, het is een vervuilende motor en je zou toe willen

naar een meer duurzaam type. Duurzame zelfstandigheid gaat over ‘ergens naartoe willen’ (hoe je je leven wilt vormgeven), je kwaliteiten, op eigen benen staan, maar ook over hulp vragen. Zelf-standig is niet het ‘alleen doen’. Niemand kan het alleen. Het is juist een kwaliteit te weten op welke momenten het prettig is iemand naast je te hebben. Een kwaliteit die je overigens ook kunt ontwikkelen.’

Het belang van herkenning

Lisa Langen, persoonlijk begeleider en training van Naar de Top, ziet dit ook bij de deelnemers in de training. De deelnemers worden in het dagelijks leven vaak geconfronteerd met wat ze niet kunnen. Ze voelen zich niet altijd begrepen. Het lukt niet altijd om daar dan zelf uit te komen. De kracht van de Naar de top training zit in de positieve insteek en het leren van elkaar. Iedereen heeft beperkingen, valkuilen maar ook krachten en kwaliteiten. Het vergroten van hun krachten is waar we op inzetten. Er wordt gewerkt aan het vergroten van hun zelfvertrouwen. Door met elkaar het levensverhaal en ervaringen te delen merken de deelnemers dat ze niet alleen zijn. Ze begrijpen elkaar en vinden veel herkenning bij elkaar. Daardoor ontstaat er een veilige en prettige sfeer waarin iedereen mag zijn wie hij of zij is!’

Ook ambulant begeleider Monique Assink helpt cliënten om samen te kijken naar wat werkt. Voor sommigen is dat mindfulness. Ze vertelt: ‘Een van de mensen die ik ambulant begeleid, heeft zijn hoofd vol zorgen. Dit beïnvloedt hem zo erg, dat hij in het dagelijkse leven niet meer aan de dagelijkse dingen toe komt. Alleen al samen wandelen helpt hem om zelfverzekerder te worden. Om hem te helpen met het doemdenken hebben we mindfulness ingezet. Dit werkt goed en geeft hem de rust die hij nodig heeft.’ Een van de cliënten vertelt: ‘Tijdens de mindfulness merk ik dat ik weer meer met mijn aandacht bij mezelf kan zijn. Als ik de oefeningen doe, merk ik dat ik er rustiger van word. Als ik ze niet doe, neemt de onrust wel weer toe. Ik probeer de oefeningen thuis ook te doen als ik onrustig ben.’

Er is veel inspiratie te halen uit de Positieve Psychologie. De kenniskring biedt verschillende handvatten en blijft zich hierin ontwikkelen. Wil je dat er iemand met je meedenkt over een vraagstuk in je team? De kenniskring denkt graag mee.

Binnen Aveleijn zijn collega’s bezig met de toepassing van positieve psychologie tijdens hun werk. Graag laten we een aantal van hen aan het woord.

Verwonderen

We kijken vaak naar wat er anders of beter moet. Dat is begrijpelijk, omdat we ons nu eenmaal meer richten op wat er mis is dan op wat er goed gaat. Daarmee missen we soms dingen die goed (of goed genoeg) gaan. We zien ze wel, maar denken dat ze er niet toe doen. Let daarom juist eens op alles wat er in je leven (gezin, vriendenkring, werk, relatie) gebeurt waarvan je wilt

dat het blijft gebeuren, of wat er zelfs niet eens mag veranderen! Sta hier een aantal dagen even bij stil en noteer het voor jezelf.

Tip: Denk ook aan de kleine dingen die je zo wilt houden. Misschien is het die kus als je partner naar zijn of haar werk gaat. Misschien is het dat praatje met de buurvrouw als jullie beide in de tuin werken. Voor inspiratie kun je

ook mensen in je omgeving vragen wat zij willen dat er zo blijft, en nagaan of die dingen ook in jouw leven van toepassing zijn.

Bron: Fredrike Bannink Werkboek Positieve CGT

Zeggenschap oppakken met beide handen!

Claudia Feringa (39) en Ellis Hegeman (43), ambassadeurs en begeleiders bij Aveleijn, pakken zeggenschap op met beide handen! Ze streven ernaar dat expertise op de werkvloer meer gezien en gehoord wordt.

‘Er is zooooveel kennis en kunde op de werkvloer’, benadrukt Claudia, ambassadeur gehandicaptenzorg. ‘Wij streven ernaar dat deze expertise beter gezien en gehoord wordt. En dat het nog meer geïntegreerd wordt in de visie en het beleid van Aveleijn.’ Claudia maakt zich samen met haar mede-ambassadeur Ellis Hegeman per week minimaal acht uur sterk voor professionalisering van het vak persoonlijk begeleider. ‘Het ‘pakken van zeggenschap’ is iets waar we telkens weer de nadruk op leggen. Laat je deskundigheid zien. Vertel over je ervaring. Deel het met collega PB’ers. Tegen beleidsmakers zeggen we: laat

vakkrachten meedenken en meebeslissen over de koers in hun vakgebied. Want dat zorgt ervoor dat je verbonden blijft en trots ervaart. En het stimuleert om jezelf meer dan 100% in te blijven zetten voor de mensen waarvoor we het doen.’

PB’er met hart en ziel Claudia werkt inmiddels 19 jaar bij Aveleijn en Ellis al bijna 23 jaar. Ze spreken vol passie over hun uitdaging als ambassadeurs gehandicaptenzorg: ‘We ervaren dat het effect van ons ambassadeurschap werkt, doordat we dit organisatie-breed mogen oppakken. Ook de collega’s van HR en

communicatie zijn betrokken bij wat we doen’.

Daarnaast zijn Claudia en Ellis allebei al vijf jaar als kernlid betrokken bij het professionaliseringstraject PB’ers. Ze worden ook landelijk gevraagd om hun ervaringen hierover te delen, zoals bij de Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk (BPSW). ‘We zien hoe het PB’ers enthousiasmeert en uitdaagt om proactief bezig te zijn met hun vak. Dat is goed voor jezelf, maar ook voor onze cliënten, hun verwanten en de hele samenleving.’

Je gaat zelf over de inhoud ‘We hebben PB’ers uitgedaagd om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de invulling van de vakgenootschapsdag’, vertelt Ellis. ‘Je kent waarschijnlijk wel het voorbeeld van de cursus waar je naartoe gaat, op de stoel zit en luistert. Als je naar huis gaat denk je misschien nog: ‘Wat een interessant en goed verhaal… Maar eenmaal terug op het werk, belandt de hand-out over de cursus in de kast en gaat je leven gewoon door. Dat effect wilden we voorkomen. Juist door zelf na te moeten denken over wat je nodig hebt om je beroep beter uit te kunnen oefenen, begint het te borrelen.’

Persoonlijk begeleider Renate Kreuzer gaat verder: ‘Het is maatwerk voor jezelf en voor je collega’s. Alleen al het proces om te komen tot een vakgenootschapsdag, waar je samen écht iets aan hebt, is bijzonder leerzaam.’ Renate ging met het thema culturele diversiteit aan de slag. ‘In een groepje van vier PB’ers zochten we naar haakjes met de actualiteit en hebben zo de dag stap voor stap opgebouwd. We bespraken het ‘samenspel in de driehoek’ en combineerden

‘Het is maatwerk voor jezelf en voor je collega’s. Alleen al het proces om te komen tot een vakgenootschapsdag, waar je samen écht iets aan hebt, is bijzonder leerzaam’

dit met het onderwerp ‘culturele diversiteit’. Al snel kwamen we samen tot het inzicht dat culturele diversiteit vaak heel anders wordt ervaren door mensen in de stad ten opzichte van mensen in een dorp. Ook is er een verschil of je bent opgegroeid in Nederland of dat je een migratieachtergrond hebt.

Daarnaast was het zoeken van een goede spreker een uitdaging. Voor het eerst in m’n leven moest ik onderhandelen om iemand te boeken. Het moest passen binnen onze doelstelling, maar ook binnen ons budget’. Renate lacht trots: ‘En het lukte!’

Deel de mooie verhalen Ellis vertelt dat er een warme overdracht plaatsvindt tussen groepjes die een vakgenootschapsdag voorbereiden. ‘We evalueren de dag en benoemen tips en tops. Daarna gaat een nieuw groepje PB’ers aan de slag om de volgende vakgenootschapsdag samen te stellen. In de toekomst willen we ook de cliënt nog meer een stem geven. Zij kunnen immers vertellen hoe ze de begeleiding zelf ervaren.’ Ellis licht toe: ‘Als PB’er vind je het heel gewoon wat je doet, maar voor de cliënt maak je écht het verschil. Ook dat willen we meer zichtbaar en hoorbaar maken. Het helpt je te realiseren dat wat je doet, er echt toe doet!’

Vitaliteit is een kwestie van doen!

Niet iedereen springt meteen enthousiast op als ik zeg; ‘kom, we gaan werken aan vitaliteit!’ Maar het scheelt enorm als je zelf het goede voorbeeld geeft. Leuke dingen doen en tegelijk aan je gezondheid werken.’, glimlacht Thomas te Brake (41). Sinds kort is hij voorzitter van de werkgroep Vitaliteit bij Aveleijn. ‘We kunnen eindeloos

praten over hóe je een vitaler leven leidt. Begrijpelijk, want het heeft zoveel verschillende aspecten, en ook de omgeving is van invloed. Maar het is toch vooral een kwestie van systematisch doen! Hoe meer wij als medewerkers bezig zijn met vitaliteit, hoe groter de kans dat cliënten ons hierin volgen. Dus, loop je zelf met een blikje Red

bull door de kamer, verwacht dan niet dat cliënten een glas water uit de keuken halen. En… waar je als begeleider nog geneigd bent om acties uit handen te nemen: niet doen. Laat cliënten zelf opstaan om de deur open te doen voor iemand die aanbelt. Alle beetjes helpen.’

Jassen aan en naar buiten

Twintig jaar geleden begon Thomas als begeleider bij Aveleijn. Inmiddels is hij al jaren manager. De werkgroep Vitaliteit heeft het onderwerp vitaliteit opgesplitst in drie pijlers: voldoende bewegen, goed slapen en gezonde voeding. De focus ligt voor nu vooral op voldoende bewegen. Collega in de werkgroep, Leonie Oude Luttikhuis (40), werkt als trajectbegeleider. Ze is ook betrokken bij het project SamenWerk inTubbergen. Enthousiast vertelt ze over een voorbeeld uit de praktijk: ‘Neem nou onze cliënten van de Heinemansbeek, een woonlocatie in Tubbergen. Tegenwoordig zijn ze zelfs niet te stoppen als het regent! En ja, dat komt voor een groot deel door Jip, de labradoodle van collega Lotte. Als puppie van twaalf weken oud, bracht ze Jip al mee naar het werk. Onze cliënten zijn dol op de inmiddels volwassen hond, en die liefde is wederzijds! De cliënten voelen zich verantwoordelijk en trots als ze Jip mogen uitlaten. Elk pakt z’n eigen rol. Zo geeft de een enkel een aai over de bol, de ander geniet als Jip luistert naar zijn of haar commando’s.’

Grenzen verleggen

Leonie is het eens met de uitspraak van Thomas, dat niet iedereen plezier beleeft aan extra beweging. ‘Het helpt als je er minder de nadruk op legt. Vitaal doen is ook gewoon samen de trap op lopen, zonder zelfs maar de lift te overwegen. Kleine dingen de hele dag door bewust bewegelijk doen. Met labradoodle Jip in de buurt, is bewegen een feestje in plaats van een ‘moetje’. En dat kwartiertje samen wandelen is winst in vele opzichten. Naast bewegen, is ook de ontmoeting tussen verschillende cliënten onwijs waardevol. Soms gebeuren er onverwachtse dingen tijdens zo’n wandeling. Het onvoorspelbare van een jonge hond hoort erbij. Niet altijd makkelijk, maar weer iets om samen het gesprek over aan te gaan. We maken plezier, doen nieuwe ervaringen

op en we verleggen grenzen. Mooi als cliënten zeggen: ‘Jip is ook een beetje van ons toch?’.’

Op vele fronten actief

De werkgroep zit nog in een pilotfase, maar de verwachting is dat er een vervolg komt. ‘We zijn bezig om aan te tonen, op basis van cijfers, dat vitaliteit loont.’, vertelt Thomas. ‘In coronatijd was bewegen moeilijker. Iedereen bleef binnen de eigen locatie en sporten buiten de deur was er niet meer bij. Lichamelijke klachten namen toe, zowel bij collega’s als bij cliënten. Gelukkig konden we de draad vorig jaar weer oppakken. En je merkt het om je heen; doordat mensen meer bewegen zitten ze beter in hun vel.

‘Dat kwartiertje samen wandelen is winst in vele opzichten. Naast bewegen, is ook de ontmoeting tussen verschillende cliënten onwijs waardevol.’

Ik hoorde pas een cliënt zeggen: doordat ik meer sport, kan ik nu zelf m’n schoenveters weer strikken.’ Leonie kent een cliënt die veel te zwaar was. ‘Onder begeleiding is hij gaan hardlopen. Hij kreeg echt de smaak te pakken, viel af en werd sterker, zowel fysiek als mentaal. Vorige week vertelde hij mij dat hij een leuke vriendin heeft en, onder begeleiding, met haar gaat samenwonen.’

Kom bij ons werken als Vitaliteitscoach Nieuw is dat vanuit zorginhoud een tool in ontwikkeling is. Thomas: ‘Het is een waaier met vragen over vitaliteit. Deze nodigen uit om over dit onderwerp in gesprek te

gaan met elkaar. Ook hebben we een poll op intranet geplaatst waarin we peilen of medewerkers behoefte hebben aan een app ter ondersteuning om meer te gaan bewegen. Aveleijn is aangesloten bij de Twentse Koers. Dit is een samenwerking tussen de Twentse gemeenten, zorgverzekeraars en bedrijven. Daarin stellen we, met andere zorginstellingen, wandelgroepen samen. Collega’s en cliënten werken samen naar een eindevent toe. Een doel voor ogen hebben werkt stimulerend.’ Mooie ontwikkeling is volgens Leonie ook de beweegtuin die, met hulp van het sport- en beweegakkoord van de gemeente Tubbergen, aangelegd wordt bij De Wieken in Tubbergen. ‘En binnenkort hopen we twee parttime vitaliteitscoaches te verwelkomen. Zie de vacature op aveleijn.nl. Bedoeling is dat zij ons gaan helpen bij het in beweging krijgen én houden van Aveleijn over de volle breedte.’

Agenda Bekijk de evenementen voor de komende periode 2023

1.) LANCERING ECD

1 juni

2.) WAARDENDAG

8 juni ‘Groot denken, klein doen’

3.) SPECIAL FRIENDS SPORTDAG

10 juni Sportinstuif bij het FBK in Hengelo

4.) SYMPOSIUM PALLIATIEVE ZORG

13 juni

Anders Kijken naar Samen Zorgen! Kulturhus, Borne

5.) VRIJWILLIGERSFEEST

14 juni

Op verschillende locaties. Vrijwilligers hebben een uitnodiging ontvangen.

6.) VOLLEYBALTOERNOOI MEDEWERKERS

28 juli

Beachcourt Paal 12, Oldenzaal

7.) WAARDENDAG CLIËNTEN

5 oktober

Nadere informatie volgt.

1. )

3. )

6. )