In Memoriam: samen op een waardige manier afscheid nemen

Afscheid nemen... We doen het niet graag, maar krijgen er allemaal mee te maken. Wanneer een cliënt overlijdt kan dit best ingrijpend zijn voor andere cliënten en medewerkers. Locatie Rohaan vond een mooie manier om samen op een waardige manier afscheid te nemen. Het Team organiseerde voor twee cliënten die overleden zijn een In Memoriam bijeenkomst.

In Memoriam

Janneke ten Hove, manager van Rohaan, vertelt meer over de afscheidsbijeenkomst: ‘Het idee van een In Memoriam is in eerste instantie ontstaan nadat een cliënt overleed van wie geen verwanten bekend waren bij ons. Ze zou zonder afscheid gecremeerd worden. Om voor de cliënt toch een waardig afscheid te houden en om de andere cliënten en begeleiders mee te nemen in het afscheidsproces, heb ik ervoor gekozen een bijeenkomst op locatie te houden.’

Tijdens de In Memoriam vertelde Janneke eerst over de levensloop van de cliënt. Vervolgens kregen de aanwezigen de gelegenheid om iets te vertellen of mooie herinneringen te delen. Toen iedereen uitgepraat was, sloten ze af met koffie en cake. De hele bijeenkomst duurt ongeveer een halfuur.

Naast de organisatie van een bijeenkomst werden ook gedenkhoekjes ingericht. In zo’n hoekje staat een tafel met een boekje, een foto en persoonlijke spullen die bij de cliënt passen. ‘Door zo’n hoekje in een openbare ruimte in te richten, geef je iedereen de kans en keuze om er heen te gaan. Voor sommige cliënten is het fijn, andere willen er liever niet mee geconfronteerd worden’, aldus Janneke.

Eind 2022 overleed nog een cliënt van Rohaan. Aangezien cliënten en medewerkers niet uitgenodigd waren voor de crematie, werd besloten om weer een gedenkhoekje in te richten en een In Memoriam te houden op locatie.

Buiten je referentiekader denken ‘In eerste instantie wilde ik hier eigenlijk geen gewoonte van maken’, geeft Janneke toe. ‘Ik was in de veronderstelling dat het juist goed is om naar een crematie of begrafenis te gaan om afscheid te nemen.’ De hoge opkomst bij de bijeenkomsten zette Janneke echter aan het denken. ‘We gaan snel uit van ons eigen referentiekader en onze eigen ideeën. Maar behoeften van cliënten kunnen heel anders zijn. Sommige cliënten durven bijvoorbeeld niet naar een crematie of begrafenis te gaan. Zij vinden het misschien te druk of te lang duren. Hier op locatie is het vertrouwd en ben je samen met mensen die je goed kent. Het is een mooie manier voor zowel cliënten als medewerkers om afscheid te nemen.’

Voor cliënten was de bijeenkomst een echte eyeopener. ‘Voor velen is het ingewikkeld om over de dood te praten. Maar door de twee afscheidsbijeenkomsten hebben ze zich gerealiseerd welke waarde het heeft ook hun eigen wensen aan te geven met betrekking tot hun overlijden. Voor medewerkers is het vervolgens weer fijn om te weten welke wensen dit zijn.’

Janneke sluit af: ‘Ik denk dat het heel goed is om buiten je eigen referentiekader te denken. Het is verstandig om te blijven sparren met de cliëntenraad en bewonersvergadering om achter de behoeften van de cliënten te komen. Zo worden de behoeften van de cliënten vooropgesteld, ook tijdens de laatste levensfase.’

Handreiking Rouw en Verlies

Cliënten vinden het soms moeilijk om emoties te herkennen en erkennen. Rouwen om het verlies van een dierbare, een fijne werkplek of een toekomstdroom vraagt om goede begeleiding. In het kwaliteitshandboek vind je een handreiking die jou als zorgverlener informatie en tips geeft hoe je je cliënt in situaties van rouw en verlies kan begeleiden.