Spigul, december 2024

Page 1


Het veranderende vak

Achtergrond Samen werken naar de toekomst

Achtergrond Vrijwilligers horen bij ‘de club’

Verdieping De kracht van systeemgericht werken

Voorwoord Redactie

Onze sector is volop in beweging. Als begeleider speel je een cruciale rol in deze verandering: van traditionele ondersteuning naar een meer coachende en faciliterende aanpak. Onze missie is bijdragen aan een betekenisvol leven voor iedereen. Dit doen we onder meer door mensen te ondersteunen bij het vergroten van hun zelf- en samenredzaamheid. We zijn ons ervan bewust dat we dit alleen kunnen bereiken door goed samen te werken met cliënten, verwanten, vrijwilligers en andere zorgprofessionals.

In de Spigul kun je lezen hoe we vanuit verschillende invalshoeken onze visie vormgeven in ons dagelijks werk. Zo lees je in deze uitgave meer over hoe nieuwe zorgtechnologieën, zoals die in het Living Lab worden getest, bijdragen aan het vergroten van zelfredzaamheid. De verhalen van collega’s en cliënten laten zien hoe gezamenlijke inspanningen leiden tot innovatieve oplossingen en persoonlijke groei.

Samenwerking is een belangrijk aspect van ons vak. Vanuit de systeemtherapie leren we hoe verbinding en begrip tussen cliënten, hun familie en zorgprofessionals voor nieuwe kansen zorgen. Ook de aandacht voor vrijwilligers en hun waardevolle inzet is van groot belang voor het vormen van een sterke gemeenschap. Vrijwilligers, zoals Arjan bij de Gravenallee, versterken niet alleen de leefomgeving van cliënten, maar krijgen er zelf ook veel voor terug.

Met het oog op de toekomst zien we verschillende uitdagingen in ons werk. De toenemende complexiteit van zorgvragen en de impact van arbeidsmarktkrapte benadrukken hoe belangrijk het is om te blijven leren en ontwikkelen. Ons Leerpleijn helpt je hierbij. Van trainingen over gehechtheid tot modules voor het omgaan met complexe zorgvragen, hier vind je de tools om je te blijven aanpassen aan de veranderende eisen van het vak.

Op de eerstvolgende pagina’s kun je lezen hoe we vanuit verschillende strategische programma’s werken aan de uitdagingen van morgen, zodat we ook in de toekomst kunnen vasthouden aan onze gezamenlijke ambitie: bijdragen aan een inclusieve maatschappij waarin cliënten, medewerkers, vrijwilligers en verwanten een leven vol betekenis ervaren.

Veel leesplezier!

Heb jij een inspirerend verhaal? Of een les die je geleerd hebt en wil delen? Mail naar communicatie@aveleijn.nl

Colofon

Redactie communicatie@aveleijn.nl

Redactie

Elles Kamp, Chris Grootjans, Inge Masselink, Julia Regtop-Mulder, Erna Broekman.

Met bijdragen van en dank aan

Nadine van Asperen, Leonie Oude Tijman Op Smeijers, Marlou Helthuis, Arjan en Frank, Koen Wannink, Mariska Claussen, Wendy la Bastide, Ellen van Heek, Paulette Pietersen, Living Lab, Merle Pilage, Lisette Averdijk, Astrid Groot Zevert, Ellis Hegeman, Renate Kreuzer, Gonneke van Veen, Marianne Exterkate, Marloes van de Maat.

Beeldmateriaal

Marlie Koggel

Ontwerp

Samen werken naar de toekomst

De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. De zorgsector staat voor grote uitdagingen door de vergrijzing, personeelstekorten en de toenemende vraag naar betaalbare en gepersonaliseerde zorg. Innovaties als e-health en digitalisering spelen een sleutelrol in preventie en efficiënte en duurzame zorg. Deze tijd vraagt van ons een andere manier van denken en doen. Samen staan we voor de opgave om vanuit onze eigen dromen en idealen impact te creëren en verschil te maken.

In 2022 schreven we onze eigen toekomstvisie. Uit de vele verhalen van cliënten, verwanten en collega’s vormden we het overkoepelende toekomstverhaal van Aveleijn. Dit is het vertrekpunt voor onze reis de komende jaren. Het verhaal vertelt hoe we onze cliënten goed kunnen blijven ondersteunen bij een leven vol betekenis in deze uitdagende tijd. Dat doen we door onze spelers te versterken, het samenspel met elkaar te verbeteren en de samenleving in te stappen en bij ons te betrekken. Zo dragen we bij aan een sociale, gezonde en duurzame wereld waarin onze cliënten en collega’s een betekenisvol leven ervaren.

Zes strategische programma’s Bepaalde thema’s vragen in deze tijd van verandering extra aandacht. De Raad van Bestuur benoemde daarom zes strategische programma’s. Binnen deze programma’s zetten we een beweging in gang op essentiële vraagstukken. Bijvoorbeeld door overstijgende projecten en vormen van samenwerking te starten. De programma’s helpen ons om overzicht te houden, middelen slim in te zetten en ervoor te zorgen dat de plannen die we maken aansluiten bij onze koers.

De programma’s en programmamanagers voor de periode 2024 – 2026 zijn:

• Waardenwerk: Nadine van Asperen

• Goed werkgeverschap: Carla Grummel

• Ambulant: Marlies Deijk

• Ouder worden: Engelien Winkels

• Jeugd: Mathijn Pauwels

• Toenemende complexiteit: Sabine van Zwam

De programmamanagers gaan samen met veel verschillende collega’s uit allerlei lagen van de organisatie aan de slag om een visie te vormen op de thema’s. De visie zetten ze om in concrete projecten en ontwikkellijnen. Ze vormen en onderhouden een intern en extern netwerk, waarbij ze zoveel mogelijk aansluiten bij wat er al is.

Waardenwerk

Kerngedachte

De kracht van een organisatie schuilt in de verbondenheid aan een gezamenlijke ambitie. Onze ambitie is bijdragen aan leven vol betekenis. Onze kernwaarden Ontmoeten, Ontwikkelen en Ondersteunen zijn ons kompas. Een cruciale opgave is om die ambitie en het werken vanuit waarden steeds voorop te stellen en in het licht te houden. Zodat steeds glashelder is waar we voor gaan en wat ons werk waardevol en zingevend maakt!

Doelen

• Inspireren door bijeenkomsten, zoals waardendagen en ambassadeursdagen.

• Opbouwen van praktische wijsheid door het stimuleren en faciliteren van reflectieve dialogen.

• Stimuleren van vakinhoudelijk leiderschap bij professionals door o.a. de oprichting van een Team Ontwikkeling Professionele Zeggenschap (TOPZ). Dit team wil zeggenschap van begeleiders over de inhoud hun vak bevorderen.

• Groeien en bloeien van cliënten stimuleren met het programma Naar de top!

• Verkennen en ontwikkelen van gemeenschapsvorming door o.a. de workshop Iedereen aan Boord.

Goed werkgeverschap

Kerngedachte

De kwaliteit en betrokkenheid van onze medewerkers bepalen voor een groot deel de mate waarin onze cliënten een betekenisvol leven kunnen ervaren. In de huidige context van krapte op de arbeidsmarkt is het kunnen blijven aantrekken en behouden van goed gekwalificeerd personeel de belangrijkste HR opgave.

Doelen

• Goede, nieuwe instroomroutes waarin we samenwerken met andere organisaties.

• Blijvend leren en ontwikkelen, gericht op het versterken (en verbreden) van expertise die nodig is voor de medewerker van de toekomst.

• Vergroten van vaardigheden die medewerkers helpen om in te kunnen spelen op veranderingen.

• Behoud van medewerkers, door oog voor zeggenschap, werkplezier en aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden in een prettige werkomgeving.

Ambulant

Kerngedachte

Ambulante ondersteuning is erop gericht dat cliënten zo zelfstandig mogelijk kunnen (blijven) functioneren in hun eigen leefomgeving. We hebben oog voor actieve deelname aan de samenleving om zo sociale inclusie te versterken en eenzaamheid tegen te gaan. In de doorontwikkeling van de ambulante zorg sluiten we aan op de landelijke, regionale en lokale visie, die gericht is op preventie en het versterken van de zelf- en samenredzaamheid van inwoners, hun netwerken en gemeenschappen.

Doelen

• Vernieuwen richting aanbesteden: Het ontwikkelen van een toekomstbestendige visie die nauw aansluit op landelijke ontwikkelingen. Vanuit deze visie vernieuwen we het zorgaanbod en de werkwijze, met als doel in 2025 te starten met toekomstgerichte ambulante zorg.

• Ambulantisering: In lijn met de kanslijnen van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN)

Ouder worden

Kerngedachte

De levensverwachting van onze cliënten is toegenomen. Dat vraagt om toekomstbestendige zorg voor ouder wordende cliënten. Dit doen we door in te zetten op acht beloften en op een innovatieve wijze te kijken naar het zorgaanbod dat aansluit bij een betekenisvol leven. Onze droom is dat cliënten bij Aveleijn gelukkig en veerkrachtig ouder worden, waardoor ze regie over hun leven blijven ervaren en zich verbonden voelen met hun omgeving. Op deze manier kunnen ze beter omgaan met ingrijpende levensgebeurtenissen zoals afnemende mobiliteit, gezondheidsproblemen, overlijden van dierbaren, toenemende afhankelijkheid of een krimpend sociaal netwerk.

is het doel om cliënten, indien passend, zo zelfstandig mogelijk te laten wonen met bijbehorende (ambulante) zorg. De focus ligt op cliënten met lage zorgzwaartepakketten (ZZP) binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg (VG).

• Van preventief tot intensief: Uitbreiding van het huidige zorgaanbod met zowel preventieve als intensieve ondersteuning binnen de ambulante zorg.

Doelen

We zoeken verbinding met landelijke en regionale programma’s en netwerken. Binnen het programma werken we met programmalijnen.

• L anger veerkrachtig en mobiel (Sportlaan Driene, project valpreventie)

• Gezond leven en preventie (Project Dementie, Palliatieve zorg, in verbinding met project medische zorg/ regioverpleegkundige)

• Gelukkig en minder eenzaam (Project Collelo)

• Proeftuinen (sociale) innovaties

• Hoe ga je met pensioen? (Project Betekenisvolle dag op locatie)

Kerngedachte

Met betrekking tot ons jeugdaanbod leggen we de 3 volgende accenten:

Begin in het gezin en houd het gezin vast

Wij geloven dat de belangrijkste basis voor een betekenisvol bestaan gelegd wordt in het gezin. En ook dat een goed pedagogisch klimaat in een gezin, in grote mate bijdraagt aan de waarde van onze zorg en ondersteuning. Dat betekent voor ons dat we altijd met een systeemblik kijken naar wat we kunnen bijdragen. In veel gevallen is het versterken en betrekken van het gezin een belangrijke succesfactor bij waardevolle zorg en ondersteuning. Binnen dit programma geven we een gevolg aan de uitgangspunten van onze visie op Kind, Jeugd & Gezin.

Ambulant, tenzij

We geloven in ‘zo thuis mogelijk’. Dat betekent dat we ons richten op het verstevigen van de thuissituatie. Als het niet anders kan, kiezen we voor 24-uurszorg die zo veel als mogelijk ‘een thuis’ biedt.

We kijken en ondersteunen levensbreed

Dat wil zeggen dat we niet slechts oriëntatie hebben op een enkelvoudig behandel- of begeleidingsdoel, maar levensdomeinen in beeld houden bij onze activiteiten. We geloven dat we met name bij adolescenten veel uitval kunnen voorkomen.

Doelen

• De beloftes die we gemaakt hebben naar de doelgroep Kind, jeugd en gezin vorm en inhoud geven.

• Inzet op preventie en gezondheid, door in de vroeg-signalering en de verbinding met het netwerk zoveel mogelijk de ondersteuning naar het gezin toe te brengen.

• Heldere positionering en inkoopafspraken met oog voor regionale en landelijke ontwikkelingen.

Toenemende complexiteit

Kerngedachte

In dit programma gaat het over complex gedrag. Onder complex gedrag worden alle gedragingen verstaan waarbij de interactie met de ander ingewikkeld is. Daarom is het ook heel belangrijk om goed te kijken naar de context waarin het complexe gedrag ontstaat of zich voordoet. De impact van complex gedrag is groot: het leidt tot verminderde kwaliteit van leven bij de persoon zelf en bij de mensen in de directe omgeving. Hoe kunnen we medewerkers, teams en de organisatie als geheel voldoende ondersteunen en faciliteren om hiermee om te (leren) gaan. Hoe blijven we mensen met complex gedrag Ontmoeten, Ondersteunen en Ontwikkelen.

Doelen

• Aveleijn is in staat om op professionele wijze invulling te geven aan begeleiding en ondersteuning van cliënten met complex gedrag.

• Innovatie, transformatie van zorg voor mensen met complex gedrag.

• Netwerksamenwerking verbreden en verbinden m.b.t. cliënten met complexe hulpvragen.

Toenemende complexiteit; een verhaal uit de praktijk

In deze en volgende uitgaven van de Spigul nemen we jullie mee in de ontwikkelingen en voortgang binnen de verschillende programma’s. Daarnaast laten we in de vorm van een praktijkverhaal zien wat dit betekent voor cliënten en medewerkers. Op de volgende pagina lees je een verhaal over Toenemende complexiteit. Het team van de Gravenallee ondersteunt Kim. Maar hoe zij dat het beste kunnen doen gezien de complexe problematiek, daar wilden ze graag advies over. Het ICOT – het Interne Crisis OndersteuningsTeam - is ingeschakeld.

Schakel op tijd hulp in als de zorgvraag te complex wordt

‘Het doet wat met je als je een cliënt achteruit ziet gaan, terwijl je er als team alles aan doet om dit tegen te gaan. Je wilt graag dat het goed gaat met je cliënten. Dat ze zich fijn, veilig en ook echt thuis voelen’, vertelt Leonie Tijman Op Smeijers (54 jaar). Ze is coach en werkt al meer dan 20 jaar bij Aveleijn, locatie Gravenallee op het terrein van de Zusters Franciscanessen in het buitengebied van Denekamp. ‘Als team ga je tot het uiterste voor je cliënten. Toch zagen we één van onze cliënten, Kim*, zowel fysiek als mentaal achteruit gaan. En dat ondanks alles wat we al aangeboden hadden. Van extra medische zorg tot éénop-één begeleiding, zowel bij wonen als dagbesteding. Maar wat we ook deden, we zagen helaas geen verbetering. We zijn toen gaan samen werken met het ICOT, het Intern

Crisis Ondersteuningsteam van Aveleijn.

Tijdens het reflecteren op ons handelen en op de situatie, gaven medewerkers van het ICOT ons bevestiging en waardering voor onze aanpak. Dat was fijn, ook voor ons als team. Ons vermoeden, om te accepteren wat het is, werd bekrachtigd door het ICOT. Al met al bracht het rust in de groep en ook voor Kim persoonlijk. Dat uitte zich de afgelopen weken in af en toe een glimlachje, een zucht van ontspanning. Het zijn kleine dingen die ze nu weer laat zien. Wij herkennen ze als positieve signalen. Ja, blij dat we met het ICOT hebben kunnen samenwerken’

Ontwikkelplan en extra zorg

Bij Gravenallee wonen 35 cliënten. Het is een Hoog Alert locatie, voor intensieve

begeleiding en behandeling. Marlou Helthuis (25 jaar) is persoonlijk begeleider van Kim en werkt erg graag op locatie Gravenallee. ‘We hebben een fijn en stabiel team. Veel ‘vaste’ gezichten, iets wat belangrijk is voor onze cliënten. De situatie rond Kim was moeilijk, maar er was geen sprake van crisis. Nog niet, maar eerlijk gezegd voelden we ons soms wel een beetje machteloos en moe. Je wilt zo graag iets doen om je cliënt weer gelukkig te zien. Maar Kim werd met de tijd verdrietiger, neerslachtiger en soms ook agressief. Ze begon gedrag te vertonen dat we helemaal niet van haar kenden, zoals verstoring van het dag-nachtritme en het over elkaar aantrekken van verschillende kledingstukken.’ Vele jaren geleden werd bij Kim het syndroom van Phelan-McDermid vastgesteld. Een aangeboren, zeer zeldzame aandoening

waardoor ze een ontwikkelachterstand heeft. Kenmerkend is ook dat ze vrij onsamenhangend spreekt. ‘Je moet echt goed opletten om haar te volgen, want ze springt van de hak op de tak.’ Marlou kent haar cliënt inmiddels drie jaar. ‘We hebben een hechte band, en ja, ik was natuurlijk ook nauw betrokken bij het ontwikkelplan voor Kim. Maar alles wat we probeerden werkte na een tijdje niet meer. Het zorgen voor regelmaat, het meebewegen met haar ritme, de nabijheid… Voor ons gevoel liepen we steeds meer achter de feiten aan.’

Voorkomen van doorplaatsing Marlou vertelt over de driehoek rond de cliënt. ‘Daarbinnen bespreek je als persoonlijk begeleider van de cliënt de situatie met je coach en een gedragskundige. Je weet dat de optie ‘doorplaatsing’ bestaat als het écht niet meer gaat, maar voor Kim was deze optie niet eens bij ons opgekomen. Ik denk simpelweg omdat dit geen oplossing zou zijn voor haar situatie.’ Leonie knikt bevestigend. ‘Kim was één van de eerste bewoners van de nieuwbouw van Gravenallee (2013). Ze voelt zich hier thuis. Ze hoort hier en we willen haar hier houden. Als team geloven we dat doorplaatsing van Kim de situatie eerder zou verergeren dan verbeteren. Voor ons telde dan ook alleen die ene belangrijke vraag: wat is er nou precies aan de hand met Kim en hoe kunnen we haar helpen?’

Waardevolle verdiensten

Het Intern Crisis Ondersteuningsteam (ICOT) bestaat uit gedragswetenschappers, begeleiders, verpleegkundigen en managers die werkzaam zijn op allerlei verschillende plekken binnen Aveleijn. Leonie herinnert zich de startfase van de samenwerking met het ICOT nog goed. ‘Na kennismaking en toelichting op onze casus rond Kim, planden we een meeloopmoment voor één van de leden van het ICOT. Dat een professional vanuit de eigen organisatie, maar met

een hele frisse blik, meekeek en meedacht met ons, voelde als eerste verdienste. Ze liep letterlijk een dienst mee, stelde ondertussen vragen, maar observeerde vooral. Dit koppelde ze terug binnen het ICOT, waarna ze een verslag opstelden. Daarin werden aanbevelingen gedaan en werden verschillende facetten van ons werk belicht. Naast team- en medische aspecten was dat de communicatie met Kim. Een praktische tip ten aanzien van communicatie was bijvoorbeeld het meer visueel maken van de bedoeling. Concreet voorbeeld: de pyjama op bed leggen als teken van bedtijd. Andere tip was het nog wat meer laten meebewegen van het dagprogramma met het natuurlijke ritme van Kim. Dit deden we ook al wel, maar uit het verslag kwamen nog een paar mooie leer- en bespreekpunten voort.’

Opbrengst samenwerking

Leonie en Marlou kijken elkaar glimlachend en voldaan aan. ‘Het is goed geweest om het ICOT in te schakelen. Het heeft ons nieuwe inzichten gegeven, maar het verzekerde ons ook van het feit dat onze gezamenlijke aanpak al heel goed was. We accepteren Kim zoals ze is, ook als we geen stabilisatie of ontwikkeling meer zien. Dat geeft rust en comfort, voor haarzelf en voor de groep. De samenwerking met het ICOT heeft ons als team nog sterker en hechter gemaakt. We leerden elkaars eigenschappen en voorkeuren beter kennen en weten hoe we deze in de praktijk nog meer tot hun recht kunnen laten komen.’

*Kim is niet de echte naam van de cliënt. We noemen haar zo uit respect voor haar privacy.

Vrijwilligers horen bij ‘de

club’

Arjan is vrijwilliger bij dag- en woonlocatie de Gravenallee. Sinds een jaar is hij hier elke woensdag te vinden bij de afdeling hout, tuin en dier. ‘Ik vind het belangrijk om iets te doen voor de maatschappij. En hier ben ik op de juiste plek om iets te betekenen. Al ben ik hier om alleen maar een praatje te maken, dat wordt al zo gewaardeerd.’

Arjan en Frank verzorgen samen de paarden.

Hoe het ging

‘Ik wilde graag vrijwilligerswerk doen en tussen de mensen komen. Vroeger kwam elk weekend een jongetje met een beperking uit de buurt bij ons langs voor de gezelligheid. Soms wel drie keer per dag. Daardoor ken ik wel iets van mensen met een beperking. Daarnaast woon ik in de buurt van de Gravenallee en liep hier zondags wel eens langs. Zodoende kwam ik bij deze locatie terecht als vrijwilliger.’ De Gravenallee ligt op een prachtige plek met mooie gebouwen, een laan met bomen, buitenaf en in de natuur. Arjan vertelt: ‘Hier zijn brengt mij een positief gevoel. En dat de mensen hier zo puur zijn vind ik het mooist.’

Hoe het gaat

Het vrijwilligerswerk bevalt Arjan goed. Hij krijgt alle ruimte om te doen wat bij hem en de cliënten past. Hout kloven en wegbrengen, grasmaaien, tuinieren, maar ook technische ondersteuning is welkom. Arjan: ‘Een half jaar geleden ben ik begonnen met het maken van vogelhuisjes. Daar helpen nu twee cliënten bij. Soms word ik bij binnenkomst al aangehouden met de vraag of we vandaag een vogelhuisje gaan maken.’

Het contact met de cliënten doet Arjan goed. Vooral de directheid, het van elkaar weten waar je aan toe bent werkt prettig voor hem. ‘Je leert elkaar hier ook snel kennen. Er ontstond direct een band, waardoor ik hier ben gebleven. Ze zijn altijd blij als ik er ben. Soms fiets ik weg en dan word ik teruggeroepen omdat er nog iemand een boks wil geven’, zegt hij lachend. ‘Dat zijn van die kleine dingen, maar toch van grote betekenis.’

Vrijwilligers bij de club

Chantal is een van de begeleiders bij de afdeling Hout, tuin en dier. ‘Wanneer komt hij bij ons in dienst?’ is haar reactie op de vraag hoe Arjan het team aanvult. ‘Wij zijn heel blij met Arjan. Hij heeft een goede klik met de cliënten, stelt de juiste vragen en is open. Dat werkt hier goed.’ Door goed te kijken en vragen te stellen als hem iets opvalt, leert Arjan hoe om te gaan met cliënten en wat hij wel of niet mag of moet doen. ‘Hij hoort inmiddels echt bij de club’, aldus Chantal. ‘Als locatie betrekken we vrijwilligers dan ook bij ons team en de dingen die we doen. Zo gaan ze mee met uitjes. Cliënten vragen daar ook om.’

‘Het lijkt iets heel kleins dat ik kan doen, maar het wordt zo gewaardeerd.’

Klein gebaar, grote betekenis

Er zijn meer vrijwilligers bij de Gravenallee, die worden ingezet op plekken binnen de locatie die bij hen passen. Dat geeft de grootste opbrengst: de vrijwilliger voelt zich op zijn plek, de cliënten en begeleiders halen het meest uit de hulp van de vrijwilliger. Het gaat voor vrijwilligers niet om presteren, maar om de verbinding, om de tijd die ze hebben en kunnen nemen. ‘Remmen van de fiets maken is niet iets waar een begeleider zo snel tijd voor heeft’, vertelt Arjan. Maar hij wel. ‘Het lijkt iets heel kleins dat ik kan doen, maar het wordt zo gewaardeerd.’

Frank en Arjan genieten van een kop koffie tijdens de pauze.

Vrijwilligerscoördinatoren

Mariska, Wendy en Koen werken op locaties van Aveleijn en zijn daarnaast vrijwilligerscoördinator. Zij zijn er voor de vrijwilligers, de medewerkers en de clustercontactpersonen, die op de locaties de contactpersoon van de vrijwilligers zijn.

Vrijwilliger bij Aveleijn Aveleijn is niet de enige organisatie die graag samenwerkt met vrijwilligers. Als je vrijwilligerswerk wilt doen, kun je overal aan de slag. Juist het gevoel erbij te horen en je te verbinden aan en met de mensen die je tegenkomt maakt Aveleijn een warme plek voor veel vrijwilligers. De coördinatoren ondersteunen bij het creëren van deze sfeer, door in de eerste plaats in te zetten op een warm welkom. Zij verwelkomen zelf vrijwilligers, net als de clustercontactpersonen, maar zorgen ook dat de clustercontactpersonen weten waar zij terecht kunnen met vragen en voor informatie.

Daarnaast kan élke medewerker bij hen terecht met alles wat met vrijwilligers te

maken heeft. Mariska: ‘We werken eraan dat we overal dezelfde waarden uitdragen met betrekking tot het verbinden aan en met vrijwilligers. We houden van de verschillen, maar daarnaast wil je sommige dingen juist georganiseerd hebben. Zoals een goede plek voor het verzamelen van belangrijke informatie die clustercontactpersonen nodig hebben. Je hoeft niet allemaal het wiel uit te vinden, we doen dit samen.’

Een goed begin

‘DE’ vrijwilliger bestaat niet. Maar vrijwilligerscoördinatoren Mariska, Wendy en Koen zien wel een belangrijke overeenkomst tussen alle vrijwilligers: van betekenis willen zijn voor iemand en dat via die ander ook zelf ervaren. Hoe dat eruit ziet, is voor iedereen anders. Mariska: ‘Wanneer iemand als vrijwilliger binnenkomt, zetten we allereerst in op een goede ontmoeting. We ontdekken met de vrijwilliger wat diegene kan en wil; wat goed zou passen. Zo begin je samen aan een hopelijk duurzame relatie.’ Wendy vult aan: ‘Wat we vanuit Aveleijn bieden, is het gevoel dat je erbij mag horen. Bij een cliënt, een locatie of bij de organisatie. Wat we

vooral doen is nog bewuster omgaan met het verbinden van en aan vrijwilligers. We hebben er oog voor dat we in de toekomst meer gaan vragen van vrijwilligers. Dat vraagt dat we nu al inzetten op het voeren van de juiste gesprekken met vrijwilligers en hen een plek bieden in de gemeenschap die we als Aveleijn vormen.’

De toekomst

De veranderende zorg en de inzet van vrijwilligers hierbij roept vragen op; daar denken ook de coördinatoren over na. Wat zijn iemands eigen mogelijkheden om (bijvoorbeeld) hulp te organiseren met mensen om hem heen en wat moet daarna een professional (blijven) doen? Koen: ‘Iedereen is aan het zoeken. Andere organisaties ook. We werken samen met hen om te horen hoe iedereen omgaat met de veranderende samenwerking met vrijwilligers en wat we van elkaar kunnen leren.’

Contact opnemen met de vrijwilligercoördinatoren kan via: vrijwilligers@aveleijn.nl

Wendy la Bastide
Mariska Claussen
Koen Wannink

Kort nieuws

Start wetenschappelijk onderzoek eenzaamheid en lvb

In oktober organiseerde Aveleijn met Stichting Prokkel de feestelijke start van een groot wetenschappelijk onderzoeksproject. Onder de titel Collelo (afkorting van Collaborative learning from loneliness) onderzoeken twee promovendi de ervaringen van mensen met een licht verstandelijke beperking als het gaat om eenzaamheid.

Dit onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door NWO en uitgevoerd door Universiteit Leiden, Universiteit voor Humanistiek, Protestants Theologische Universiteit. Aveleijn neemt deel als praktijkorganisatie.

De start van het project vond in oktober plaats in De Museumfabriek in Enschede. Na de opening met bijdragen van cliënten

van Aveleijn, wethouder Niels van de Berg van de gemeente Enschede en Paul van Trigt van de Universiteit Leiden bezochten de aanwezigen in gemengde groepjes (met en zonder verstandelijke beperking) het museum. Zij hadden hierbij een speciale opdracht, namelijk het museum testen op toegankelijkheid. Dit in het kader van de landelijke Week van de Toegankelijkheid. Toegankelijkheid kan een drempel wegnemen om plekken te bezoeken en andere mensen te ontmoeten. De bevindingen werden na afloop aangeboden aan het museum.

Bas Bodzinga nieuw lid Raad van Bestuur

Bas Bodzinga start op 2 januari a.s. als lid Raad van Bestuur van Aveleijn en zal samen met onze voorzitter van de Raad van Bestuur, Susanne Bentvelsen het nieuwe bestuur vormen. Susanne: ‘Vanaf januari 2025 starten we in een nieuw bestuursteam. Daar ben ik heel erg blij mee. Ik zie met enthousiasme en vertrouwen uit naar onze samenwerking.’ Bas neemt vanuit zijn ervaring als directeur bij collega-organisatie Philadelphia stevige, inhoudelijke kennis mee, onder meer op het gebied van lvb, innovatie en samenwerking. Bas: ‘Ik kijk er naar uit om met Aveleijn de juiste stappen te zetten met als doel om onze cliënten de best passende zorg te blijven bieden.’

De kracht van systeemtherapie

Als begeleider kom je dagelijks in aanraking met cliënten die onderdeel zijn van complexe sociale systemen. Dit kunnen relaties zijn met familie, vrienden of andere belangrijke mensen in hun leven. Systeemtherapie, voorheen bekend als relatieen gezinstherapie, is een vorm van psychotherapie die kijkt naar die systemen en de invloed die ze hebben op de cliënt. Paulette Pietersen, systeemtherapeut bij Aveleijn, vertelt meer over deze werkwijze en legt uit welke rol teams, begeleiders en verwanten hierin hebben.

Verbinding zoeken

Systeemtherapie richt zich niet alleen op de cliënt, maar op het hele systeem waar de cliënt deel van uitmaakt. Paulette legt uit: ‘Bij systeemgericht werken draait het om relaties. Het gezin is bij veel mensen het belangrijkste systeem, maar ook met collega’s en vrienden vorm je een systeem.’

Regelmatig komt het voor dat cliënten een moeilijke relatie hebben met hun familieleden. Waar mogelijk wordt familie betrokken bij de therapie, maar de eerste focus ligt op de cliënt. ‘Als er continu ruzie is, begin ik de therapie niet direct met de familie erbij. Dan doe ik wel alsof de familie aanwezig is; we praten over hen en gebruiken ook visuele hulpmiddelen om het verleden bespreekbaar te maken. Het is vaak moeilijk voor cliënten om zich te verplaatsen in de gedachtegang van anderen, en daarbij probeer ik te helpen’, aldus Paulette. Als voorbeeld vertelt ze over het gevoel vroeger niet geliefd te zijn geweest. ‘Ik kijk met de cliënt naar perspectieven van iedereen in het systeem. Daarbij merk je samen op dat iedereen een eigen verhaal heeft en dat intenties meestal zuiver en goed zijn. Daarmee probeer je mildheid te creëren. Door stap voor stap te kijken naar spanningen, ontstaat ruimte voor hernieuwde verbindingen.’

Iedereen een eigen bril Wat systeemtherapie bijzonder maakt, is dat er geen partij gekozen wordt: oftewel meervoudige partijdigheid. Iedereen heeft een eigen verhaal, waarbij Paulette vaak visuele methodieken gebruikt om dingen tot de verbeelding te laten spreken. ‘Soms teken ik iets uit voor cliënten, bijvoorbeeld in de vorm van een bril. De een heeft een groene bril, de ander een paarse. Iedereen heeft een eigen perspectief.’

Met de methodiek ‘Een taal erbij’ werkt ze bijvoorbeeld met poppetjes en andere materialen, zoals plastic bekertjes die ze over poppetjes heen kan zetten. Zo laat ze

er iets van. Je haalt er kracht uit. Dat laat ik dan bijvoorbeeld zien met diamanten in een schatkistje. Het is heel bijzonder om iemand zo’n kistje te kunnen geven.”

De rol van teams en begeleiders Systeemgericht werken gaat over kijken naar de relaties en context; het weten dat het gedrag beïnvloed wordt door die relaties en context. Je bent zelf, als begeleider, onderdeel van dat systeem.

Systeemtherapie kan ingezet worden wanneer hardnekkige patronen belemmerend zijn en het niet lukt om dit vanuit systeemgericht werken te doorbreken.

‘De een heeft een groene bril, de ander een paarse. Iedereen heeft een eigen perspectief.’

beeldend zien hoe mensen zich tot elkaar verhouden en wat de impact van hun ervaringen is op de relatie. ‘We neigen er misschien naar te kijken wat misgaat’, vertelt Paulette. ‘Maar aan alle nare dingen die je meemaakt zit ook iets moois, want je leert

Systeemgericht werken vraagt iets van iedereen in het systeem. Een goede samenwerking tussen Paulette en het team is dan ook belangrijk, om zo positieve veranderingen te behouden. ‘Vaak sluit ik aan bij een teamvergadering om uit te leggen wat er speelt, wat er achter het gedrag van de cliënt zit en wat de begeleiding (anders) kan doen. Het is belangrijk om te weten hoe je de juiste vragen moet stellen. Ook kijk ik wat er gebeurt binnen het team en hoe collega’s op elkaar reageren.’

Daarnaast wordt een begeleider wel eens uitgenodigd om mee te doen met de therapie. Paulette: ‘Ik heb de hulp van de begeleider hard nodig. De cliënt heeft hulp nodig om het nieuwe gedrag toe te passen in zijn dagelijks leven, wat moeilijk is zonder ondersteuning van iemand die met je meekijkt. Daarbij is het belangrijk dat de begeleiding achter het gedrag kijkt, niet naar het gedrag zelf.’

Wie je bent, bepaalt hoe je bent in je werk. Reflecteren op je eigen geschiedenis en de manier waarop je naar de wereld kijkt helpt je om echt te zijn in je ontmoetingen. ‘Doe niet alsof, dat werkt niet bij cliënten die vaak al zoveel hebben meegemaakt. En vul niet in voor een ander, maar stel vragen. Als begeleider heb je soms het gevoel dat je alles moet weten, dat mag je loslaten’, aldus Paulette.

Verbinding zoeken

Het samenwerken met verwanten kan ingewikkeld zijn. Het is belangrijk je bewust te zijn van je positie en erop te letten dat je op je eigen stoel van begeleider blijft zitten. Veel kan voorkomen worden door vanaf het begin oprechte aandacht te hebben voor de

‘En vul niet in voor een ander, maar stel vragen. Als begeleider heb je soms het gevoel dat je alles moet weten, dat gevoel mag je loslaten’

de gemeenschappelijke context. Het uitgangspunt is dat het goed met gaat met de cliënt (begeleider) of kind (verwant). Maar wat is goede zorg? We nemen snel aan dat we wel van elkaar weten wat dit is. Toch betekent dit voor de een misschien elke dag een schoon shirt, en voor de ander dat de cliënt zelf mag beslissen wélk shirt. Vraag na bij elkaar wat je bedoelt. Wanneer er sprake is van een moeilijke samenwerking met een verwant, zit dat snel in de weg. In zo’n soort situatie zou ik kunnen ondersteunen.’

Wat maakt systeemtherapie belangrijk?

verwant. Ook voor de stille verwanten, die juist niet zelf actief het contact opzoeken met de begeleiding. Paulette: ‘Kijk naar

Systeemtherapie draagt bij aan een dieper begrip van cliënten en hun gedrag, voor zowel henzelf als voor hun omgeving. Een systeemtherapeut kijkt naar wat er onder iemands gedrag zit. Om dat goed te kunnen doen, is een aantal vaardigheden belangrijk, aldus Paulette: ‘Als systeemtherapeut moet je veilig en empathisch zijn. Je geeft

erkenning en wil er echt zijn voor de cliënt. Maar het meest belangrijk is het niet oordelen. Ik probeer cliënten echt in hun kracht te zetten. Daarvoor moet je je wel gelijkwaardig opstellen. En wat ik leuk vind, is om iets wat complex is een beetje eenvoudig te maken.’

Niet oordelen is makkelijker gezegd dan gedaan, ziet Paulette bij zichzelf en bij anderen. ‘Je denkt dat je dat niet doet, maar iedereen heeft meteen een eerste indruk. Een cliënt of verwant zegt iets en je wordt geraakt. Vaak gaat dat over de vraag: doe ik het wel goed genoeg? Het is waardevol als je hier met zachtheid en compassie naar kunt kijken.’

Systeemgericht werken en informele zorg Informele zorg neemt een steeds belangrijkere plek in binnen de zorg die we cliënten bieden. Er wordt in de toekomst, maar ook nu al, iets anders gevraagd van de cliënt, van zijn omgeving, van de verwanten en van de begeleiding. Als er iets verandert, reageren betrokkenen daar op. Door een verandering kan een systeem uit balans raken, wat vervolgens stress kan geven bij de mensen die onderdeel zijn van dit systeem. De vraag is hoeveel vaardigheden de mensen binnen het systeem hebben om weer terug in balans te komen. Paulette: ‘Heb hier oog voor en probeer te ontdekken of het iets is dat tijd nodig heeft of waarbij je moet helpen. Probeer ieders perspectieven te begrijpen. De cliënt heeft de behoefte om los te komen van zijn ouders, maar moet misschien in de toekomst elke week met hen boodschappen doen. Oude patronen liggen op de loer; als er verandering is, komen deze vaak terug. Geruststellen helpt, deze bewegingen in relaties horen erbij.’

Paulette vertelt verder over verandering: ‘Veranderen is spannend. We neigen om te zeggen dat verandering voor

weerstand zorgt, wat al snel negatief wordt geïnterpreteerd. Zo zie ik het niet. Iedereen reageert anders op verandering, afhankelijk van hun ervaringen, karakter en situatie. Voor de een kan verandering stressvol zijn, terwijl een ander het juist als een kans ziet. Ik kijk naar de persoonlijke reactie van iemand op verandering, en hoe ik diegene kan ondersteunen in het omgaan met die verandering.’

Een bevlogen professional

Paulette is bevlogen over haar werk. ‘Van kinds af aan heb ik een zwak gehad voor kwetsbare mensen. Ik neem het altijd op voor de ander. Ik kan niet tegen onrecht en houd van harmonie. Dat is mijn kracht, maar tegelijkertijd ook mijn valkuil.’

Als systeemtherapeut blijft Paulette zich ontwikkelen en probeert ze de kennis en ervaring van systeemgericht werken binnen Aveleijn verder te verspreiden. ‘Ik geef regelmatig mini-workshops en werk veel met voorbeelden, want dat geeft begeleiders en goed beeld van wat ze kunnen verwachten. Met de kenniskring Systeemgericht werken of Leerwijzer probeer ik systemisch werken steeds verder te integreren. Het is een doorlopend proces.’ Ook ontstaan er samenwerkingen met andere vormen van therapie, zoals PMT (zie editie 2024.2 van de Spigul)

‘Ik ben momenteel de enige systeemtherapeut binnen Aveleijn, maar we hebben drie collega’s in opleiding. Hopelijk kunnen we systeemtherapie in de toekomst breder integreren in de organisatie,’ sluit Paulette af.

Aanvragen

Het aanvragen van systeemtherapie gaat via de regiebehandelaar. Er zijn heel veel systemische vragen, wat niet altijd therapie tot gevolg heeft. Binnen Aveleijn probeert Paulette zoveel mogelijk haar kennis te delen met teams.

Een wereld van verschil Femmiane Bredewold en Simon van der Weele

Instellingsterreinen en het goede leven voor mensen met een verstandelijke beperking

Wat is een goed leven voor mensen met een verstandelijke beperking? Voor de meeste mensen met een verstandelijke beperking, hun verwanten, hun zorgprofessionals en beleidsmakers is het antwoord duidelijk: een goed leven is een zo ‘gewoon’ mogelijk leven, midden in de samenleving. Maar niet alle mensen met een verstandelijke beperking leven zo’n ‘gewoon’ mogelijk leven. In Nederland leven zo’n twintigduizend van hen op een instellingsterrein, afgezonderd van die ‘gewone’ samenleving. Vaak kiezen bewoners en verwanten heel bewust voor zo’n ‘ongewoon’ leven. Maar waarom?

Een wereld van verschil onderzoekt het alternatieve ideaal dat terreinen bieden op het ‘gewone’ leven in de samenleving – en waarom dit alternatief voor sommige mensen zo aantrekkelijk is. Dr. Femmianne Bredewold (socioloog) en dr. Simon van der Weele (filosoof) werken als onderzoekers aan de Universiteit voor Humanistiek. Ze bestuderen hoe hedendaagse idealen in de zorg uitwerken voor het alledaagse leven van burgers die van zorg afhankelijk zijn.

Te koop via bol.com of bruna.nl

Heb jij inspiratie voor je collega’s? Laat het weten via communicatie@aveleijn.nl

Waar de helden zijn

Documentaire

De documentaire ‘Waar de helden zijn’ van Ange Wieberdink gaat over een gezin met een kind dat extra zorg nodig heeft. Vier mensen, één gezin. Arne, Marike, Bieneke en Jons. Het stormt in het hoofd van Jons, hij stormt door het huis. Hoe groter hij wordt, hoe moeilijker het is om thuis voor hem te zorgen. Op zijn zevende nemen zijn ouders de moeilijke beslissing om hem in een instelling te laten wonen. Hoe voelt het, als ouder? En hoe heeft Bieneke, de zus van Jons dit allemaal ervaren? De interviews, de intieme privébeelden en de theaterscènes vertellen samen het verhaal van Jons, van zijn ouders en zijn zus. ‘Waar de helden zijn’ geeft op eerlijke en indringende wijze een unieke inkijk in dit gezin.

Tijdens de waardenweken was de documentaire te bekijken voor medewerkers, cliënten, verwanten en vrijwilligers. Het maakte veel los, waardoor mooie gesprekken ontstonden. Bekijk nu zelf, met je team, met verwanten van je locatie, gratis de documentaire ‘Waar de helden zijn’.

Scan de QR code om de documentaire te bekijken.

Brus (on)breekbare liefde

Pauline Kuiper

‘Wat zou ik tegen je zeggen als je me zou begrijpen? Ik weet het niet. Ik kan me niet voorstellen hoe het zou zijn, want wat onze band zo sterk maakt is dat we elkaar begrijpen zonder woorden, zonder taal. Ik zie hoe jij je voelt en jij voelt wat ik bedoel.’ Pauline Kuiper had een broertje dat ernstig meervoudig beperkt raakte door een zware epilepsieaanval. Ze dacht hem ‘kwijt’ te zijn, maar er ontstond een diepe band, die haar leven sterk heeft gevormd. Om erachter te komen of andere brussen dezelfde ervaring hebben met hun ernstig meervoudig beperkte broer of zus, heeft Pauline de verhalen van twintig brussen verzameld en hun ‘verbondenheid zonder woorden’ vastgelegd in beeld.

Te koop via de website van Pauline Kuiper: https://paulinekuiper.nl/product/brus-onbreekbare-liefde/

De ogen van Jessica Monique Buitelaar

De dochter van Monique Buitelaar werd geboren met het Downsyndroom en overleed op 34-jarige leeftijd. In dit boek beschrijft Monique haar leven voor de geboorte van dochter Jessica en haar leven met haar dochter. Ze noemt haar wereld met Jessica een parallelle wereld en deelt met de lezer hoe ze naast deze parallelle wereld van de gehandicaptenzorg ook nog functioneerde in de ‘gewone’ wereld.

Het boek is geschreven voor begeleiders en behandelaren in de gehandicaptenzorg én voor ouders, broers en zussen van een kind met een beperking. Het boek biedt een waardevol perspectief op de parallelle wereld waarin ouders van gehandicapte kinderen zich bevinden. Van speciale scholen, dagverblijven, logeerhuizen, tot zorgverleners en instellingen. Een wereld waarin zorgzaamheid en betrokkenheid centraal staan en waar het gaat om kleine gebaren en niet om groots en meeslepend leven. Het boek gaat over de krachtige liefde voor het onvolmaakte. Monique vertelt haar verhaal rauw en met humor en heeft daarmee al velen geraakt.

Te koop via bol.com of bruna.nl

Mantelzorg

in beeld

2Doc

In Nederland zijn zo’n vijf miljoen mantelzorgers actief en dat worden er in de toekomst alleen maar meer. We tippen ontroerende documentaires vol zorgzame partners, broers, zussen en (klein)kinderen, te bekijken via 2Doc.nl.

Bijvoorbeeld de documentaire Voor jou wil ik zijn. Janine (50) neemt de zorg voor haar verstandelijk beperkte broer Albert-Jan (51) van haar ouders over. Hoe pakt zij deze nieuwe verantwoordelijkheid op?

Ook vind je er docu’s over mantelzorgers van ouderen tijdens corona, van mensen met Alzheimer en mensen met hersenletsel.

Scan de QR code om naar de website van 2Doc te gaan.

Living Lab: dé plek om zorginnovaties uit te proberen

In het Living Lab in Almelo komen cliënten, medewerkers en technologie samen. Op deze daglocatie worden zorgtechnologieën getest, beoordeeld en beschikbaar gesteld voor cliënten en medewerkers. Met behulp van een uitleenservice kunnen deze innovaties ook in de praktijk worden uitgeprobeerd, zonder er meteen in te hoeven investeren. Hieronder een greep uit de technologieën die te leen zijn.

Compaan

‘Makkelijk om in contact te blijven met familie.’

De Compaan is een tablet, speciaal ontwikkeld voor mensen die minder digitaal vaardig zijn. Met deze gebruiksvriendelijke tablet kunnen gebruikers eenvoudig (beeld)bellen en tekstberichten versturen. Daarnaast kunnen zij foto’s en video’s ontvangen en bekijken. Het biedt cliënten een laagdrempelige manier om digitaal contact te houden, terwijl het voor zorgmedewerkers een veilig platform creëert om zorg op afstand te verlenen.

Moonbird

‘Je wordt er echt rustig van.’

De Moonbird is een klein, handzaam apparaat dat je kunt vasthouden, waarbij je duim op een sensor rust. Het ‘ademt’ door uit te zetten en in te klinken, wat zorgt voor een kalmerend effect. Door de Moonbird aan de app te koppelen, is bovendien je hartslag in real-time te zien. Dit ademhalingsapparaat is vooral handig voor momenten van spanning, bijvoorbeeld in de trein of bij stressvolle situaties.

Happybot Felix

‘Mijn maatje!’

Felix is een robotje dat je helpt te laten zien welke emoties je ervaart. Door kleuren te koppelen aan verschillende emoties, maakt hij zichtbaar hoe je je voelt. Ook kun je Felix verbinden met een app, zodat anderen op afstand kunnen zien hoe jij je voelt, of hebt gevoeld. Dit kan een ondersteuning zijn voor mensen die het lastig vinden om hun emoties te uiten, bijvoorbeeld wanneer ze verdrietig of boos zijn.

Terrible!

See you next week.

HThis show is awful! Disgusting! Booh! Of course.

De grote verandershow

et draait niet alleen om de show; de verandering en hoe die wordt vormgegeven zijn minstens zo belangrijk. Ook gaat het om de mensen, de groep acteurs.

Hoe kijk jij naar verandering? Ben jij iemand die een gat in de lucht springt en met (de steeds leger wordende) knapzak op avontuur gaat? Of ben jij iemand die jeuk krijgt bij het woord verandering? En hoe zit dat met je collega’s?

Oplossingsgericht vergaderen

• Focus op het (gezamenlijke) doel;

• Positieve kenmerken en hulpbronnen van alle personen en het team;

• Eerdere successen van personen en het team;

• Suggesties van personen en team worden gebruikt;

• Team denkt een eerste stap uit en onderneemt daarna actie.

We hebben iets te doen met elkaar, het moet met minder en de zorgvragen nemen toe. Genoeg reden om -net als deze twee muppets- eens goed te klagen en je hart te luchten. Waldorf en Statler klagen over de show, maar ze zijn er ook onderdeel van. Ken jij een ‘klagende oude man’? Dan heb je geluk! Hij heeft vaak kritische ideeën die een andere blik kunnen werpen op de verandering of het proces daar naartoe. Ken jij iemand die met de knapzak al op avontuur is? Dan heb je ook geluk! De energie om nieuwe

Teamoefening Oplossingsgericht vergaderen

• ‘Ja, maar…’ in een gesprek sluit de ander uit. ‘Ja, en…’ bevordert de samenwerking.

• Laat iemand een willekeurige mededeling doen (bijvoorbeeld over het weer of het nieuws).

• De volgende persoon sluit daarop aan met ‘ja, maar…’. Een derde persoon doet hetzelfde, enzovoort… (houd dit een paar minuten met elkaar vol).

wegen te bewandelen werkt aanstekelijk.

Met al deze verschillende collega’s ‘in de grote verandershow’ is het goed om elkaar te blijven vinden. Wat daarbij kan helpen is oplossingsgericht vergaderen.

• Bespreek met elkaar hoe dit ging.

• Doe vervolgens dezelfde oefening en vervang ‘ja, maar…’ door ‘ja, en…’

• Na een paar minuten rond je af en bespreek je opnieuw hoe het ging. Kun je hieruit iets meenemen voor komende overleggen?

Agenda Bekijk

2025

de evenementen voor de komende periode

1.) EERSTE WERKDAG BAS BODZINGA 2 januari

2.) VITALITEIT: SCHAATSCLINICS

januari & februari

3.) VITALITEIT: KOOKWORKSHOPS

maart & april

4.) WAARDENDAG 3 april

5.) VITALITEIT: FOTOGRAFIEWORKSHOP april

6.) VRIJWILLIGERSFEEST 18 juni

Samen Sterk voor een Betere Toekomst

met de ambassadeurs van de Gehandicaptenzorg

In Nederland zijn er veel mensen die zich met hart en ziel inzetten voor de gehandicaptenzorg. Vanuit Aveleijn heeft een aantal collega’s de leergang ambassadeurs gehandicaptenzorg via een subsidie van VWS gevolgd. Dit wordt ondersteund door de BPSW (Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk). Van daaruit hebben zij als ambassadeurs van onze sector de verantwoordelijkheid op zich genomen om deze belangrijke zorg zichtbaar te maken en te verbeteren. Zij zijn trots op ons vak en willen anderen inspireren om ook voor dit prachtige beroep te kiezen.

Gezamenlijke missie

De gezamenlijke missie van de ambassadeurs is helder: de gehandicaptenzorg in de schijnwerpers

Individuele missies

zetten en onze doelgroep zichtbaar maken in de maatschappij. De samenleving is vaak onbekend met mensen met een verstandelijke beperking en dat leidt tot onbegrip. Door actief te communiceren over de mogelijkheden en kwaliteiten van mensen met een beperking, hopen we een goed beeld te schetsen. Zichtbaarheid in taal en beeld zal niet alleen bijdragen aan een betere representatie in de samenleving, maar ook aan een grotere interesse van studenten voor onze vakgebieden.

Landelijke verbondenheid

Twee keer per jaar komen ambassadeurs uit het hele land samen met afgevaardigden van het Ministerie van VWS om ideeën en ervaringen te delen. Deze ontmoetingen bieden hen niet

Elke ambassadeur heeft haar eigen drijfveren en speerpunten.

Lisette averdijk

is persoonlijk begeleider bij Nieuwe Helmerhoek, zet zich in voor een veilig werkklimaat voor begeleiders. Zij gelooft dat het essentieel is om zowel begeleiders als cliënten te zien en te horen.

a strid groot zevert is senior begeleider op de Wielewaal en richt zich op het breed uitdragen van de gehandicaptenzorg, vooral in de verpleegkundige en verzorgende sector. Ze vindt het belangrijk dat professionals hun zeggenschap pakken en hun kennis inzetten om de zorg te verbeteren.

alleen de kans om input te geven voor het landelijke beleid, maar ook om een waardevol netwerk op te bouwen met de collega-ambassadeurs vanuit heel Nederland. Samen wordt op meerdere momenten en op verschillende manieren gewerkt aan de missie, waardoor een groter bereik ontstaat.

Binnen Aveleijn

D oor het organiseren van vakgenootschapsdagen ontdekken we samen wat begeleiders nodig hebben om hun werk beter te kunnen doen. Deze dagen bieden niet alleen ruimte voor kennisdeling, maar laten ons ook zien hoe waardevol ons vak is. Samen maken we ons sterk voor een toekomst waarin de gehandicaptenzorg niet alleen erkend, maar ook gewaardeerd wordt.

ellis hegeman is s enior begeleider cluster Nijverdal en zet zich in voor de professionalisering van begeleiders. Voor haar zijn verbinding en zeggenschap sleutelbegrippen; het versterkt ons als zorgprofessionals en helpt ons om cliënten beter te begeleiden.

renate kreuzer is persoonlijk begeleider bij de Akkerstaf en heeft als droom dat mensen met een ernstige meervoudige beperking (EMB) zichtbaar worden in de samenleving. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan en via onder andere sociale media aandacht te vragen voor deze doelgroep, streeft zij naar een positief beeld en meer begrip.

Ons vakmanschap, onze stem

Je uitspreken als het gaat om jouw vak, op welk niveau dan ook, met als uitgangspunt het verhogen van de kwaliteit van zorg én tevredenheid over je werk; dat is zeggenschap. Het is dat je zelf kunt beslissen over de ontwikkeling en inhoud van je beroep én dat je de kans krijgt en pakt om inspraak en invloed te hebben wanneer iets je beroep raakt, zoals bij beleidsparticipatie en over beslissingsbevoegdheid.

Bij Aveleijn werken we hieraan vanuit het project Zeggenschap, dat wordt gefinancierd vanuit een subsidie van VWS. Het project heeft onder andere als doel om verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, verzorgenden en begeleiders meer invloed te geven over hun vakgebied. Dit versterkt niet alleen hun inzet, maar komt ook ten goede aan de zorg voor onze cliënten. Om dit doel te bereiken is een team van collega’s samengesteld, Team Ontwikkeling Professionele Zeggenschap (TOPZ). Dit team valt onder Waardenwerk en sluit daarnaast aan bij landelijke initiatieven.

De bedoeling is dat verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, verzorgenden en begeleiders ervaren dat hun stem gehoord wordt; niet alleen binnen hun eigen team en bij hun manager, maar in de hele organisatie en daarbuiten. Het is essentieel dat zij in staat zijn hun vakmanschap te verwoorden en de verbinding te leggen met andere delen van de organisatie. Het samenspel met anderen vormt hiervoor de basis.

1. Individueel niveau: Begeleiders ondersteunen in hun vak en persoonlijke groei.

2. Team- en managementniveau: De samenwerking tussen verschillende disciplines verbeteren.

3. Organisatieniveau: Begeleiders helpen begrijpen hoe zij invloed kunnen uitoefenen binnen de organisatie.

Wat willen we met TOPZ bereiken?

Binnen Aveleijn stimuleren we de invloed van onze professionals. Hierdoor verbeteren we de kwaliteit van zorg en versterken we de erkenning en waardering van medewerkers, hun werkplezier en het behoud van gekwalificeerd personeel.

TOPZ streeft ernaar dat begeleiders altijd betrokken zijn bij multidisciplinaire overleggen, tenzij specifieke expertise vereist

is. Ook het aansluiten bij werkgroepen vergroot de vakinhoudelijke kennis en vaardigheden. Vanuit het project Zeggenschap zijn wij ervan overtuigd dat iedereen zijn kracht vindt om vakmanschap uit te dragen. Niks over ons, zonder ons.

In het nu

Wil je meer weten over TOPZ of project zeggenschap neem dan contact op met het kernteam: Ellis Hegeman, Astrid Groot Zevert, Margreet Steendam, Nadine van Asperen en Claudia Feringa via mailadres grp-projectzeggenschap@aveleijn.nl.

TOPZ richt zich op drie niveaus:

Interessante leerinterventies

op het Leerpleijn

De zorg voor mensen met een verstandelijke beperking verandert. We zien steeds vaker dat de zorgvraag van de cliënt complexer wordt. Dit brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Om de beste zorg te blijven bieden, kunnen we niet stilzitten en niks doen. Het vraagt ook een verandering van onszelf.

Een leven lang ontwikkelen is hierin de sleutel. Het betekent dat we onszelf blijven uitdagen en nieuwsgierig blijven naar nieuwe kennis en vaardigheden. Dit zorgt ervoor dat we goed voorbereid zijn op veranderingen binnen de zorg.

Jouw ontwikkeling, op jouw manier

Gelukkig zijn er veel manieren om jezelf te ontwikkelen. Het Leerpleijn is hierbij een waardevolle bron. Je vindt er een groot aanbod aan leerinterventies, zoals video’s, leerpaden en (online) trainingen. Misschien kom je een interessante training tegen over psychiatrische ziektebeelden bij de ouder wordende cliënt. Of juist een video over wilsbekwaamheid. Het mooie is: je kunt leren op een manier die bij jou past en op een moment dat het jou uitkomt.

Je doet het niet alleen

Het kan soms lastig zijn om te weten waar je moet beginnen. Wat wil je leren? Welke stap moet je maken? Wat heb je nodig om verder te groeien? Dit zijn vragen die je niet alleen hoeft te beantwoorden. Bespreek ze met collega’s, je manager of bel met de opleidingsadviseur van je cluster. Samen met één van de opleidingsadviseurs ga je in gesprek. Wij helpen je graag bij het maken van een keuze en stellen samen een plan op.

Laat je inspireren

Een leven lang ontwikkelen betekent ook tijd nemen om geïnspireerd te worden. Dus pak af en toe een moment om rond te kijken op het Leerpleijn. Via de ontdekpagina kan je actief op zoek in het aanbod. En kan je kiezen welke leerinterventie past bij jouw volgende stap. Veranderingen in de zorg kunnen we niet tegenhouden. We kunnen wel bepalen hoe we er mee om gaan. Dus omarm de verandering, laat je inspireren en zet de eerste stap. Samen maken we het verschil!

Leerlijn Verstandelijke Beperking

Om beter te reageren op vragen uit de praktijk, hebben we een leerlijn gemaakt voor nieuwe en ervaren medewerkers. Deze leerlijn geeft basiskennis, maar ook nieuwe inzichten en praktische tips voor het begeleiden van mensen met een verstandelijke beperking. Samen blijven we leren en ontwikkelen, zodat we de zorg voor onze cliënten steeds beter kunnen maken.

Zoek op de ontdekpagina van het Leerpleijn op ‘leerlijn verstandelijke beperking’. Vervolgens vind je het onder ‘Collecties’.

Leerpad gehechtheidsproblematiek

Een veilige gehechtheid is belangrijk voor de ontwikkeling van ieder mens. Veel van onze cliënten met een lichte, matige of ernstige verstandelijke beperking zijn onveilig gehecht. Om deze cliënten goed te kunnen helpen, is het nodig dat begeleiders meer weten over gehechtheidsproblemen.

De VGN-academie ontwikkelde, samen met collega’s van Aveleijn, dit leerpad. Vol met praktische onderdelen om meer te leren over de problematiek.

Vul op de ontdekpagina de zoekterm ‘gehechtheidsproblematiek’ in. Je vindt het leerpad vervolgens onder ‘Leerpaden’.

Herkennen en beïnvloeden van jezelf

Bij het ontstaan van onbegrepen gedrag heb je als begeleider ook een rol. Deze module helpt je bewuster handelen door je eigen reacties te herkennen. Samen met je team ontdek je wat jou triggert en hoe je reageert in stressvolle situaties. Je leert in welke situaties op je werk dit gebeurt en waar jouw grenzen liggen.

Daarnaast krijg je inzicht in waarom mensen reageren zoals ze doen, door het APET-model te gebruiken. Ook leer je hoe je je eigen gevoelens, gedachten en reacties kunt beïnvloeden, zodat je sterker en bewuster in je werk staat. Deze module helpt je om jezelf beter te begrijpen en nog effectiever te handelen.

Op het Leerpleijn vind je de module door op de ontdekpagina te zoeken op ‘herkennen en beïnvloeden van jezelf’. De module staat momenteel gekoppeld aan de leerlijn Hoog Alert, maar kan ook prima ingezet worden bij teams die niet met deze doelgroep werken.

Psychiatrische beelden bij ouder wordende cliënt

Werk je met ouder wordende cliënten met psychiatrische problemen zoals depressie, schizofrenie, hallucinaties of angst? In deze training leer je hoe je veranderingen bij cliënten kunt herkennen, welk gedrag je kunt verwachten en hoe je daar het beste mee omgaat. Je krijgt inzicht in veelvoorkomende psychiatrische ziektebeelden en praktische handvatten om hiermee om te gaan.

Daarnaast reflecteer je op je eigen aanpak, zodat je cliënten nog beter kunt ondersteunen. Onderwerpen zoals onbegrepen en manipulatief gedrag, positieve psychologie en crisiscommunicatie komen uitgebreid aan bod.

Benieuwd wanneer deze training wordt aangeboden? Zoek op de ontdekpagina naar ‘psychiatrische beelden bij de ouder wordende cliënt’ of kijk onder het thema ‘ouder wordende cliënt’.

Aan de slag met duurzaamheid!

Menukaart Aardewerk

Aveleijn heeft een keuzemenu ontwikkeld om teams en cliënten te ondersteunen bij het verduurzamen van locaties. De Aardewerk Menukaart heeft onder elk thema bijbehorende acties en keuzes staan.

Elk cluster kan zelf bepalen waar ze mee aan de slag gaat. Door op iedere locatie kleine stapjes, interventies of (gedrags) veranderingen te kiezen, dragen we allemaal een beetje bij aan een gezonde toekomst. Welke stap maken jullie als eerst?

Om bij te dragen aan de jaarlijkse verplichte CO2 reductie van 5% moet iedere locatie 20 boompjes per jaar verdienen. Bij iedere actie of interventie staat het aantal te verdienen boompjes vermeld. Je kunt ook een themajaar op de locatie organiseren om de benodigde boompjes te verdienen.

De menukaart is te vinden op de themapagina Aardewerk.

Per thema zijn er verschillende acties uitgewerkt.

De actie wordt uitgelegd aan de hand van duidelijk uitgeschreven stappen.

Ook vind je er tal van handige downloads!

Welke stap zetten jullie eerst? Laat het ons weten!

In actie voor meer vitaliteit

Het programma Bewegen is supercool geeft cliënten van Aveleijn de mogelijkheid om gratis kennis te maken met sport. Verschillende sportverenigingen bieden vijf weken achter elkaar elke donderdag een beweegactiviteit aan.

Gratis proberen

Bewegen is supercool is een programma waarbij er 5 weken kosteloos een sport uitgeprobeerd kan worden, zoals kickboksen, yoga en dansen.

Bezig met vitaliteit

Verschillende locaties zijn actief bezig met vitaliteit. Zo is de Akkerstaf in Enschede gestart met een atletiekgroep, heeft de Hoteldienst in Borne een training gevolgd om te leren hoeveel suiker er in producten zit en hoe je etiketten moet lezen en is bij Amaliahof in Denekamp een fitweek georganiseerd. Dit heeft ‘t Brock in Almelo geïnspireerd om ook een fitweek te

organiseren, met steun van de gemeente

Almelo. De draaiboeken van dit soort activiteiten worden graag gedeeld met andere locaties, dus benader hen wanneer je belangstelling hebt.

Twentse Koers

Aveleijn werkt samen met organisatie

Twentse Koers, welke als doel heeft zoveel mogelijk ziekte en zorg te voorkomen door in te zetten op gezondheid, preventie en het vermogen van mensen om eigen regie te voeren. Zij werken samen met andere instellingen en gemeenten om aan dit doel te werken en kennis te delen.

Training voor cliënten

Samen met Wijkracht is een training van 10 weken ontwikkeld voor cliënten. Op basis hiervan is een eigen Aveleijntraining ontwikkeld. Thema’s zijn voeding, beweging en mentaal welzijn. Belangstelling? Mail naar m.exterkate@aveleijn.nl of bel 06-51606229 voor de mogelijkheden.

arrow-right Voor meer informatie kijk je op het portaal bij de community Gezond leven.

fijne feestdagen en een gelukkig en gezond 2025!

Voor de eerste helft van 2025 staan weer mooie vitaliteitsactiviteiten gepland! Deze zijn binnenkort terug te vinden op het portaal. Het aanbod voor de tweede helft volgt later in 2025.

kookworkshops

Nieuwe kookworkshops staan gepland voor maart en april.

uitbreiding aanbod vitaliteit vitaal van start in 2025! schaatsclinics

In de tweede helft van januari worden er schaatsclinics aangeboden in samenwerking met IJsbaan Twente | Optisport.

crossfit

Medio 2025 bieden we een kennismaking met crossfit aan in samenwerking met Crossfit Unreal.

padelclinics

In februari en maart volgen er weer nieuwe padelclinics in Enschede en Wierden. Almelo komt later in 2025. In het najaar van 2025 volgt een groot padeltoernooi voor medewerkers in Enschede.

fotografie workshop

In april staat er een fotografie workshop gepland in combinatie met een natuurwandeling door Landgoed Twickel.

Houd het portaal in de gaten voor alle nieuwe activiteiten!

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.