Jos Haarlem en de ‘geboorte’ van Nederland
Jos Wienen is si nds 22 september 20 16 burgemeester van onze stad.
Voor liefhebbers van geschiedenis van onze stad en ons land wordt 2022 een interessant jaar. Precies 450 jaar geleden begon het proces dat we met enige verbeeldingskracht de ‘geboorte’ van Nederland kunnen noemen. In juli 1572 kwamen twaalf steden, waaronder Haarlem, bijeen voor de eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. Ze besloten tot een gezamenlijke financiering van de opstand tegen de Spaanse vorst Philips II en het (opnieuw) aanstellen van Willem van Oranje als stadhouder. Uit deze bijzondere samenwerking ontstond gaandeweg de Nederlandse republiek. Maar niet zonder slag of stoot. Vanzelfsprekend voelde in 1572 nog niemand zich Nederlander. De strijd richtte zich immers niet alleen tegen Spanje, maar vond ook plaats tussen de dorpen, steden en gewesten onderling. Sommigen bleven Philips II trouw. Anderen, waaronder Haarlem, namen deel aan de opstand onder leiding van Willem van Oranje. Het mag uiteindelijk een wonder heten dat uit die felle en jarenlange strijd uiteindelijk een natie ontstond, waarin vrijheid, verdraagzaamheid, verbondenheid en verscheidenheid zich tot kernwaarden ontwikkelden. Voor Haarlem is 2022 in nog meer opzichten een gedenkwaardig jaar. Op 3 december weigerde 450 jaar geleden onze stad zich over te geven aan Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva. Een belegering van maar liefst zeven maanden volgde. Vervolgens moest Haarlem zich toch overgeven, maar de stootkracht van het
Spaanse leger was wel gebroken. En toeval of niet, 2022 is ook het jaar waarin we herdenken dat Dirck Volckertszoon Coornhert (1522-1590) 500 jaar geleden is geboren. Deze begaafde Haarlemse humanist toonde in diverse functies zijn grote veelzijdigheid: hij was jurist, denker, beeldend kunstenaar, schrijver en drukker. Tussen 1564 en 1567 was Coornhert secretaris van het Haarlemse stadsbestuur, precies in de tijd van de Beeldenstorm die de opmaat vormde van de latere opstand tegen Philips II. Als medestander van Willem van Oranje streed Coornhert voor vrijheid van godsdienst. We gaan komend jaar in onze stad aan 1572 en aan Coornhert vanzelfsprekend de nodige aandacht besteden. Houd de Haarlemse activiteitenkalender dus goed in de gaten. Ook andere Nederlandse gemeenten met een connectie met 1572 staan in 2022 stil bij deze boeiende episode in de vaderlandse geschiedenis. Niet alleen om terug te kijken, maar vooral ook om parallellen te trekken met het heden. Vrijheid, verdraagzaamheid, verbondenheid en verscheidenheid zijn immers niet alleen waarden van toen, maar juist ook van nu. Alvast een voorproefje? Kijk op geboortevannederland.nl.
76 HRLM ✶ 7