K
arbonkel
HDN K MRGN G Smaken verschillen. Kan op elke tegel. Ooit was december vooral het grote jaarlijkse 3FM Serious Request-feest, waarbij met Glazen Huis en al het hele land een kleine week werd getrakteerd op alle dj’s en cabaretiers met ADHD die ons land rijk is, allemaal marathonsgewijs te volgen via televisiebeelden vol toeters en bellen (letterlijk). Als die moderne versie van Open Het Dorp op kerstavond afsloot met wederom een miljoenen-recordopbrengst en een laatste hossende party in de gaststad (Haarlem heeft het record, laat je niets wijsmaken!), viel heel Nederland uitgeput op de vierzitsbank terug, en kon een week lang bijkomen en onthaasten met de verstilde beelden van Radio 2’s Top 2000, waar héél veel oudere witte mannen in héél veel Noorse truien (sommige met een bloes eronder, of een snor erboven) te zien waren, die urenlang doodstil op hun stoel naar hun computerscherm staarden, en af en toe iets zeiden tegen hun al even onbeweeglijke technici, terwijl de zestiger-, zeventiger- en tachtigerjaren-plaatjes aaneenregenden over het volk. Een verademing. Enkele jaren later zijn de rollen omgedraaid. Terwijl grotendeels volstrekt onbekende medewerkers van 3FM voornamelijk ’s nachts ergens langs lege en verlaten wegen door het land wandelen, steppen of bakfietsen om een paar tonnetjes bij elkaar te sprokkelen, staan de laatste week van het jaar hele volksstammen in de rij om een uurtje in het Top2000 Café te mogen doorbrengen. Het kan verkeren, riep Brederode al, toen hij zijn slee ruïneerde.
Hoe kómt zoiets? Smaken verschillen dus. En smaken veranderen. Wat vijftig jaar geleden dagelijks op tafel werd gezet, staat bijna haaks op wat nu als ‘gewoon eten’ wordt beschouwd. En over vijftig jaar kijkt men waarschijnlijk hoofdschuddend naar ónze maaltijdfratsen. Het leven is vloeibaar, zeiden de oude Romeinen al. En het verschil in DNA tussen ons en de spagaatmakaak is verwaarloosbaar, stond laatst ergens. Maar ook de smaak van de vrijheid lijkt te veranderen. Waar we na de Tweede Wereldoorlog jarenlang juist vrijheid proefden in een volksbreed streven voor onszelf en, waar dat overlapte, voor ánderen zoveel mogelijk ruimte te scheppen, is dat deze eeuw langzaam, maar zorgwekkend zeker omgedraaid: men kijkt tegenwoordig om zich heen, constateert dat iemand, of zelfs een hele groep, het naar zijn zin heeft, en trekt vervolgens onversaagd ten strijde om dat plezier te verbieden. Of, op zijn minst, die lui meer zórgpremie te laten betalen. Een onverwachte toepassing (en tevens het empirisch bewijs) van Sartre’s ‘De hel, dat zijn de anderen’. Een fenomeen dat, net als lang haar in de jaren zeventig, in alle lagen van de bevolking lijkt te zijn doorgedrongen. Wij hebben ooit al eens geroepen dat, om aan álle bezwaren van álle mensen tegemoet te komen, je eigenlijk álles zou moeten verbieden. Alles. Aan de Overheden zal het niet liggen – die hebben een natuurlijke neiging om van ganser harte mee te gaan met alle ‘door het volk
Karbonkel is pu blicist, geschiedenisfrea k en Haarlemoloog. Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Imp ortantie... gevraagde’ Verboden én de Handhaving ervan. Tot iedereen veilig met een helm op ’s avond op de bank zit (tweezits, voor alle zekerheid). En met al ons gezamenlijk streven om alle uitjes, feestjes, uitingen en lolletjes van ánderen uit te gummen, zijn we inmiddels aardig op weg om ons eigen Noord-Korea te scheppen. Waar, zoals bekend, wel of niet autoracen, vuurwerk, zwarte Piet, kraken, voetbal, het klimaat, roken, vegetarisme, transgenderisme, huisdieren, kroegbezoek na middernacht en vaccineren al sinds mensenheugenis geen onderwerp van Breed Maatschappelijk Debat zijn – en zelfs de discussie zélf geen issue is. En waar, tijdens de landelijke drie uur verplichte televisie des avonds, uitsluitend juichend gewag wordt gemaakt van de nieuwste stappen die de Briljante Kameraad en Geweldige Leider heeft genomen om de Nationale Atoombom, die ooit alle Buitenland en op die manier alle anderen moet gaan verbieden, weer wat dichterbij te brengen… Waarmee we maar willen zeggen: pas op, wat voor tegeltje je in de gang hangt. Wij van tegelbakkerij De Tegelbakkerij adviseren: ‘Be careful what you wish for’ – de vrije vertaling van ons oude ‘Heden ik, morgen gij’…
76 HRLM ✶ 19
