Maar verbetering zit in een klein hoekje.
Certificeren? Dan moet u voldoen aan de norm. DNV Business Assurance toetst u snel en goed. Maar iedereen houdt van opstekers, niet van standjes. Daarom kijken we bij certificering ook naar wat goed gaat en zelfs nog beter kan. Op die gebieden die voor uw bedrijf of organisatie belangrijk zijn. Aandachtspunten waarop u zélf beoordeeld wilt worden. Certificering die net even verder voert. Want verbetering zit in een klein hoekje. U kunt ons bereiken via 010 2922 700.
DNV certificering en training. www.dnvba.nl
Nieuws
6 Nieuws
6 Column: Giel Krutzer
41 Ingrediënten
47 Technisch nieuws
49 Agenda
Thema: Analyse & Water
10 Nutricia Research centrum: Transparant pionieren
14 Waterverbruik in kaart
16 Norm garant voor betrouwbare UV-C
waterdesinfectie
19 NEVO: uitgebreid en online
30 Antibioticagebruik aantonen via bot
25-28 Beurskatern FoodTech en Empack
Technologie & Techniek
23 Food en verpakken bijeen in Zwolle
38 Veel aandacht uit Azië op Drinktec 2013
43 Bespaar op vacuüm
45 Drukke editie Solids
Voedselveiligheid & Kwaliteit
33 Kwaliteitsmanager Food 2013: zoek je ruimte op!
Economie & Bedrijven
37 FNLI: ‘Food’ sterk en duurzaam
Hans Damman • h.damman@mybusinessmedia.nl
Langzaam, maar steeds sneller lijkt de mammoettanker levensmiddelenindustrie geheten ten aanzien van transparantie van koers te veranderen. Langzaam maar zeker verlaten krijtstreepjes hun gedateerde denkbeelden en stellingen. Hopelijk hoorden zij de afkeurende woorden over het ‘misleidende’ Bertolli-spotje van Unilever van hun FNLI-loods Philip den Ouden (een half jaar geleden nog ondenkbaar) of waren zij 30 september bij de opening van het nieuwe Nutricia Research Centrum van Danone. Alleen de vloeren zijn niet van glas. Transparantie tot kunst verheven.
Kwaliteitsmanagers kunnen hun directies helpen bij het realiseren van meer transparantie. Als zij dat tenminste willen, kunnen en mogen. De vier genomineerde kwaliteitsmanagers voor de dit jaar door VMT ingestelde prijs Kwaliteitsmanager Food 2013 zouden hun directie ook op dit vlak zeker een dienst kunnen bewijzen. Hun prestaties bij de verkiezing op 8 oktober waren overtuigend en kenden veel leermomenten voor hun collega’s in de zaal. Hun kandidaatstelling en presentaties getuigden van visie, overtuiging en lef. Deze en andere ‘zachte’ eigenschappen worden steeds belangrijker, al blijven kennis, systemen, procedures enz. de basis.
Kenmerkend voor de persoonlijke verandering van de kwaliteitsmanager vond ik dat deze zich volgens werkgevers flexibel en business-/klantgericht moet opstellen. Vijf tot tien jaar geleden was dat ondenkbaar. Moest de kwaliteitsmanager pal staan voor haar mening, met als gevolg menig conflict met productie en directie. Een nieuw evenwicht zal moeten worden gevonden, waarbij grenzen niet meer zo vast zijn als die voorheen waren of leken te zijn. Een kwaliteitsmanager met visie, lef en overtuiging pakt die uitdaging op en helpt haar directie bij het vinden van dat nieuwe evenwicht, ook bij transparantie.
Op de Ecomobielbeurs in Ahoy Rotterdam presenteerde Heineken de grootste elektrische vrachtwagen van Europa. De bierbrouwer heeft deze ontwikkeld met Hytruck, G. van der Heijden Distributie en de Gemeente Rotterdam. De 19-tons vrachtwagen is volledig elektrisch en wordt ingezet voor stedelijke distributie in Rotterdam. Heineken heeft de vrachtwagen laten ontwikkelen als onderdeel van de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf en wil in 2020 volledig gebruikmaken van elektrisch transport. Er gaan in totaal drie 19-tons vrachtwagens rijden in Rotterdam en vier 12-tonners in Amsterdam. De vrachtwagen heeft een laadvermogen van 9 ton en een bereik tot 200 km. Daarmee is de truck zeer geschikt voor stedelijke distributie. Sinds 10 oktober (De Dag van de Duurzaamheid) is de vrachtwagen in gebruik.
Vion heeft een akkoord bereikt met Darling International over de verkoop van de divisie Ingredients. De Amerikanen betalen €1,6 miljard in contanten voor de overname van Vion Ingredients. Het Nederlandse ingrediëntenbedrijf vult Darling zowel qua activiteiten als geografisch goed aan. Darling International is groot in de Verenigde Staten, terwijl Vion Ingredients in Europa en wereldwijd leidende posities inneemt. Afgelopen voorjaar kondigde Vion aan de divisies Food en Ingredients volledig te verzelfstandigen. Met de opbrengst van de verkoop van de laatste kan Vion Food zelfstandig verder. Ook leidt de transactie tot een sanering van de schuldpositie en een versterking van het eigen vermogen van €100 miljoen negatief naar €400 miljoen positief.
wwwvionfoodgroupcom
De ‘prijs’ voor het meest misleidende product van voedselwaakhond Foodwatch, het Gouden Windei, gaat dit jaar naar Natrena Stevia kristalpoeder van Douwe Egberts (DE). DE bleef de puur&eerlijk Zalm in bladerdeeg van Albert Heijn net voor. Natrena Stevia Kristalpoeder bevat slechts 3% stevia en 97% maltodextrine, een goedkoop, zoet vulmiddel gemaakt van zetmeel. Meike Rijksen, campagneleider bij Foodwatch: “Het zou eerlijk zijn als DE op de voorkant van de verpakking zou zetten: ‘Maltodextrine met 3% stevia’. Er staat nu alleen in grote letters ‘stevia’ op. Dat is misleidend.” Daarnaast kost een pot met slechts 1,35 gram stevia €3,79 terwijl die hoeveelheid stevia elders maar €0,30 kost. “Dat kan ik niet anders noemen dan uitbuiting van consumenten die een verantwoorde keuze willen maken”, aldus Rijksen.
naast ademhalen is eten en drinken het belangrijkste in iemands leven. het is dan ook vreemd dat daar zo weinig aandacht voor is bij de opvoeding en scholing van kinderen. als zij al op jonge leeftijd bewust zouden zijn van de gevolgen van een eetpatroon, kunnen zij bewust kiezen voor een betere kwaliteit van leven zonder overgewicht en voedingsgerelateerde welvaartziekten en zouden ze (veel) minder voedsel verspillen.
al op de lagere school moeten kinderen een vak ‘voeding’ krijgen. leraren bespreken daarbij de basis van voeding en hoe zij het voedsel kunnen bereiden. leerlingen worden zich zo al vroeg bewust van de samenstelling van voedsel en wat de gevolgen daarvan (kunnen) zijn voor de rest van hun leven. Denk daarbij aan het overgewicht door het nuttigen van vet of suikerrijk voedsel en aan hart- en vaatziekten door een te hoge zoutinname.
ook kan dan worden aangegeven wat er nodig is om voedsel thuis te bereiden en hoe soortgelijke producten in een fabriek worden verwerkt. Je slaat dan twee vliegen in één klap; men wordt zich bewust van het effect op het eten dat men thuis klaarmaakt èn wat de verschillen zijn tussen verse en bewerkte levensmiddelen. Dit zal leiden tot meer inzicht in de verspilling van voedsel, of dat nu bij het bewerken ervan in de fabriek gebeurt of bij iemand thuis. De investering die een dergelijk vak vergt, wordt eenvoudig terugverdiend door lagere ziektekosten op langere termijn. op korte termijn geeft een bewuste consument minder uit aan levensmiddelen, waardoor ook de eigen portemonnee wordt ontzien.
Reageren op deze column? Ga naar www.vmt.nl
Mogelijk komen er in de nabije toekomst meerdere Schijven van Vijf. Het Voedingscentrum onderzoekt of er verschillende voorlichtingsmodellen nodig zijn voor verschillende doelgroepen. De mogelijkheid voor meerdere Schijven van Vijf werd geopperd door Stephan Peters, manager Kwaliteit en kennis van het Voedingscentrum, tijdens de Voeding Nu Basics-bijeenkomst ‘Suiker en zoetstoffen’ op 1 oktober.
“We kijken met open blik naar de toekomst als het gaat over de ontwikkeling van de nieuwe richtlijnen en onze invullingen van de Schijf van Vijf”, zegt Peters. “Die gaan we helemaal opnieuw opbouwen.
En wellicht wordt die meer interactief of komen er verschillende vormen voor verschillende doelgroepen. Dat zijn we nu allemaal aan het uitzoeken.”
Tijdens de bijeenkomst hield Peters een lezing over de veiligheid van zoetstoffen. Hij bracht naar voren dat de beperking die het Voedingscentrum rond cyclamaat in zijn voorlichting kent, mogelijk verdwijnt als gevolg van nieuwe inzichten. “De verandering is nog niet definitief. We wachten onder andere nog op de herevaluatie van de veiligheid van aspartaam door EFSA.”
De n ederlandse Voedsel- en warenautoriteit (n V wa) is de afgelopen tien jaar ‘uitgebeend’, ‘wegverdund’ en ‘kapotbezuinigd’. tot die conclusie komt onderzoeksjournalist m arcel van s ilfhout in zijn onderzoek u itgebeend - De strijd om de voedselveiligheid.
De NVWA verloor in tien jaar tijd bijna de helft aan mankracht waardoor kennis is weggevallen en er minder inspecties plaatsvinden. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Stichting Maatschappij en Veiligheid onder voorzitterschap van prof. mr. Pieter van Vollenhoven. Van Silfhout sprak met ex-leidinggevenden, (anonieme) NVWA-ambtenaren, voedselexperts uit het bedrijfsleven, hoogleraren en oud-ministers. De risico’s op het ontstaan van voedselincidenten en omvangrijke schade voor de exportsector zijn volgens het rapport aanzienlijk toegenomen sinds 2003. De oorzaak zou liggen in de verhuizing van de NVWA van het ministerie van Volksgezondheid naar Landbouw in 2003, gevolgd door bezuinigingen, fusies, privatiseringen en doorlopende reorganisaties. Daarnaast geven de geraadpleegde bronnen aan dat de afstand tot het ministerie van Volksgezondheid hen zorgen baart. Van Vollenhoven van de Stichting Maatschappij en Veiligheid motiveert de opdracht voor dit onderzoek door te stellen dat met zelfregulering ‘een onbalans is ontstaan tussen de verantwoordelijkheid van de overheid voor veiligheid enerzijds en die van de onderneming of organisatie anderzijds’.
wwwmaatschappijenveiligheidnl
Plofkip
‘De vegetarische kipstukjes lopen bijvoorbeeld heel goed. Mensen horen verhalen over de plofkip en zijn op zoek naar een betaalbaar en gezond alternatief.’
Sandra de Visscher van Vishandel Pooyé over de verkoop van producten van de Vegetarische Slager in FishTrend, nummer 6, 2013
Het grootste deel van de supermarktomzet zal in de nabije toekomst van consumenten van 65 jaar en ouder komen. Dit blijkt uit onderzoek van GfK. Momenteel dragen 65-plussers voor €8,1 miljard bij aan de supermarktomzet. Maar over twaalf jaar zal dit 80% meer zijn: €14,5 miljard. Anders dan jongeren hechten ouderen meer aan emotionele aspecten als sfeer en service dan aan rationele aspecten als prijs en snelle bediening. Ook hechten zij aan de bereikbaarheid van de winkel. 65-plussers kopen bovendien veel verse producten bij supermarkten en weinig diepvries en drogmetica. Verder lezen ouderen vaker reclames via kranten en tijdschriften en oriënteren ze zich voor hun supermarktbezoek weinig via het internet of de televisie. Ook zogenaamde verwenproducten als gebak en aperitieven kunnen op de warme belangstelling van de oudere doelgroep rekenen. Niet alleen slaat de vergrijzing hard toe de komende jaren –het aantal 65+-huishoudens stijgt van 1,9 miljoen in 2013 naar 3,2 miljoen in 2040 –ook andere zaken veranderen. Zo neemt het aantal fysieke supermarkten af en zal de
De n ederlandse voedingsindustrie zal de komende jaren profiteren van de groeiende wereldvraag naar voedsel, meldt een rapport van in G. De bank nam vier branches onder de loep: zuivel, brood- en zoetwarenindustrie, vlees- en aGF-verwerking.
De zuivelindustrie is de belangrijkste groeipijler. De productiewaarde kan stijgen tot €13 miljard in 2018 (€9 miljard in 2012) door de hoge exportpotentie. ING verwacht dat de Nederlandse zuivelindustrie de komende jaren €1 miljard zal investeren in vernieuwing en uitbreiding van de productiecapaciteit. De perspectieven voor de vleessector ogen minder florissant. De binnenlandse vraag staat onder druk en er valt nauwelijks groei te verwachten in twee van Nederlands belangrijkste markten: Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Om groei te behalen zijn een laag kostenniveau en het inzicht hebben in de ketenrisico’s essentieel.
invloed van het internet op het aankoopgedrag toenemen. Door onder andere sociale media verschuift de macht van fabrikant en retail naar de consument.
De brood- en zoetwarenbranche heeft volgens ING een ‘redelijk’ vooruitzicht. In het hogere segment in brood kunnen fabrikanten nog veel terrein winnen in de supermarkten. Zoetwarenfabrikanten kunnen groei realiseren over de grens bij buitenlandse retailers. Het is wel belangrijk dat het kostenniveau in de zoetwaren- en broodbranche laag blijft. De consumptie van verwerkte groente en fruit zal licht stijgen. Door benutting van exportkansen kan de productie groeien, denkt ING. Vooral in Noordwest-Europa ziet de bank kansen. Hierbuiten zijn de exportmogelijkheden beperkt. Dit komt onder meer doordat deze groeimarkten steeds meer zelf telen en verwerken.
Puratos
m arlies Bergers (foto) is benoemd tot de nieuwe general manager van p uratos in n ederland. Bergers zal vanaf 1 november de n ederlandse dochter gaan leiden. Zij volgt hierin leo k ruit op, die sinds 1 april van dit jaar benoemd is als regional Director west & Central europe bij de p uratos Group.
www.puratos.nl
Delhaize
o nlangs maakte de Vegetarische s lager bekend dat het Biefstuckreepjes en Gerookte s peckjes uit regionaal geteelde groenten in het assortiment opneemt. p roducent van deze vleesvervangers is p roviand. De Vegetarische s lager verkoopt de s peckblokjes en Biefstuckreepjes in België in het koelvers schap van Delhaize.
Bijna anderhalf jaar geleden sprak VMT met de oprichters van Proviand. “We wilden het ultieme vegetarische product ontwikkelen”, vertelde een van de oprichters Menco Sandstra toen. “De smaak moest absoluut top zijn. Dat betekende ook dat kauw- en mondgevoel vergelijkbaar moesten zijn met vlees”, legde Paul den Dulk, de andere oprichter, uit.
“Sinds 21 oktober liggen er in Nederland bij supermarktketen Albert Heijn drie Proviand producten in het koelvers schap. Dit zijn: roerbakreepjes, wokstukjes en maaltijdblokjes onder AH huismerk met vermelding van de Proviand naam op de voorzijde, vertelt Den Dulk. “Wij hebben vorig jaar het besluit genomen om ons te richten op de ontwikkeling van Proviand eindproducten die direct gebruikt kunnen worden door de consument. Zowel in Nederland als België wordt dit groots opgepikt door de retail. Daarnaast kloppen andere buitenlandse retailers al aan de poort. Wij verwachten dat deze markt voor ons erg belangrijk wordt en hard gaat groeien”, aldus Sandstra.
Delhaize Groep, de Belgische internationale voedingsdistributeur, maakte onlangs bekend dat stéfan Descheemaeker (foto) heeft besloten om zich terug te trekken uit zijn functie als Ceo van Delhaize europa per 31 oktober 2013. a ls gevolg van het vertrek van Descheemaeker zal kostas m acheras, huidig lid van het e xecutief Comité van Delhaize Groep en Ceo van de activiteiten van de Groep in Zuidoost- europa en a zië, rechtstreeks rapporteren aan de Ceo van de Groep. Dirk Van den Berghe, Ceo van Delhaize België, zal ook rechtstreeks gaan rapporteren aan de C eo van de Groep.
www.delhaizegroep.com
Danone opende 30 september het nieuwe nutricia research centrum in Utrecht. De wetenschap- en technologieteams van de divisies early life nutrition en advanced medical nutrition zijn daarin samengebracht om zo de synergie te vergroten. Transparantie is daarbij belangrijk. De pilotplants
en poedervormige producten
Het nieuwe R&D-centrum oogt in de eerste plaats open en transparant. Alle buitenwanden zijn volledig van glas, waardoor voorbijgangers de afzonderlijke processtappen van de proeffabriek zien. Ook bij de receptie en de koffiehoek, waar mensen worden ontvangen, zijn grote glazen wanden die uitkijken over de proeffabriek. In deze fabriek kunnen vloeibare producten worden geproduceerd, zoals medische voeding. De lijn bestaat uit een aantal productiestappen: het oplossen van ingrediënten, homogeniseren, steriliseren (met directe of indirecte verhitting) en het steriel afvullen. In de productiehal daarnaast staat een lijn met sproeidrogers voor het produceren van poeders, zoals babyvoeding. Danone heeft er bewust voor gekozen om juist deze processen in één R&D-centrum samen te brengen. “In de divisie Early Life Nutrition, de nieuwe naam voor de divisie babyvoeding, lag de focus altijd op babyvoeding en dat zijn vooral poeders en in mindere mate vloeibare producten”, vertelt Ruud Verdurmen, R&D director Processing, Packaging & New Technologies. “Binnen deze afdeling kijken we ook steeds meer naar de voeding van de moeder en de invloed die dat heeft op het ongeboren kind. Medische voeding is van oudsher vloeibaar. Maar vooral in de opkomende economieën is medische voeding in poedervorm gewild. Early Life Nutrition en Advanced Medical Nutrition hebben dus veel raakvlakken. Door deze samen te brengen in één gebouw ontstaat er een waardevolle synergie.”
Ruimte
Danone besloot vier jaar geleden om dit nieuwe researchcentrum te bouwen. Het bedrijf koos voor het Utrecht Science Park omdat belangrijke partners hier gevestigd zijn, zoals de Universiteit Utrecht en het Wilhelmina Kinderziekenhuis. “Natuurlijk werken we ook veel samen met de Universiteit Wageningen, maar je moet een keuze maken”, zegt Verdurmen. De researchafdelingen waren voorheen gevestigd in Wageningen, Zoetermeer, Cuijk, Friedrichsdorf (Duitsland), Liverpool (Verenigd Koninkrijk) en op Schiphol.
De proeffabriek in Utrecht is uitgerust met nieuwe apparatuur en machines en daarmee is er een verbeteringsslag gemaakt. Zo zijn de productielijnen flexibeler dan voorheen; er zijn meer mogelijkheden om instellingen aan te passen. Ook zijn er meer meetmogelijkheden. Er is bijvoorbeeld een camera bevestigd in de sproeidroger; bovendien is het mogelijk om direct de luchtvochtigheid van de uitgaande lucht
te meten. Daarnaast zijn er verbeteringen aangebracht in de automatisering en data-acquisitie. Op de eerste etage verrijst een grote centrale hal waar verschillende vleugels samenkomen. Ook deze ruimte heeft grote glazen wanden die reiken tot aan het dak. Dit geeft een inkijkje in de verschillende verdiepingen. Aan de ene zijde zijn de laboratoria en aan de andere zijde de bijbehorende kantoren. In witte letters staat op elke verdieping aangegeven wat het specialisme van het laboratorium is: Life Sciences, Analytical Sciences of Food Science & Technology. De inrichting is uitgevoerd in strak wit en in combinatie met de glaswanden geeft dit een rustige, open uitstraling. Er is een overvloed aan kantoren en vergaderruimtes. Ook hierbij zijn alle wanden weer uitgevoerd in glas. Daardoor is het niet nodig een flexplek of vergaderruimte te reserveren. Mensen zien in één oogopslag welke ruimte vrij is. “We hebben ook een grote conferentiezaal voor ongeveer honderd personen”, vertelt Verdurmen.
Nieuwe ideeën
Nutricia Research richt zich op de ontwikkeling van producten voor de divisies Early Life Nutrition en Advanced Medical Nutrition. Voorbeelden van recente introducties in de medische voeding zijn Souvenaid en Fortifit. Souvenaid wordt voorgeschreven bij de dieetbehandeling in het beginstadium van de ziekte van Alzheimer. Fortifit stimuleert de opbouw van de spieren en wordt voorgeschreven aan patiënten met sarcopenie, een geriatrisch syndroom waarbij patiënten spierkracht en -functie verliezen. Mirjam Govers, R&D director Scientific Affairs & Communication, vertelt dat ideeën voor nieuwe producten uit twee hoeken komen: vanuit de wens van consumenten of vanuit de wetenschap. Een voorbeeld van een consumentenwens is de verpakkingsgrootte van de medische dieetvoeding Nutridrink. “Nutridrink was voorheen verpakt in flesjes van 200 ml”, legt Verdurmen uit. “Het is belangrijk dat patiënten het hele flesje leegdrinken om zo voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Maar voor ouderen was het soms echt te veel. Daarom hebben we flesjes ontwikkeld van 125 ml met daarin dezelfde hoeveelheid voedingsstoffen als voorheen in 200 ml. De uitdaging was om de concentratie te verhogen, zonder dat de viscositeit te veel toenam. We hebben daarvoor de oplossing gevonden in een nieuw type grondstof met eiwitten die minder viskeus zijn.” De ontwikkeling van dit product, Nutridrink Compact, heeft zo’n drie jaar in beslag genomen.
‘We moeten healthcare professionals overtuigen’
Danone Nutricia Research bestaat uit twee grote researchcentra: Centre
Daniel Carasso in Palaiseau (Frankrijk), gespecialiseerd in zuivelproducten en water en Nutricia Research in Utrecht. Ook zijn er vier gespecialiseerde centra, namelijk Dumex Research in Shanghai (dat zich richt op moeder en kind in China), Nutricia Research in Singapore (met als specialisme zwangerschap en vergelijking asian/cacausian), Danone Research Verpakkingen in Evian in Frankrijk (verpakkingen bronwater) en Danone Research Zuiveltechnologie in Madrid (zuiveltechnologie). De procesontwikkeling vindt nu nog vooral plaats in Europa. De centra in Shanghai en Singapore houden zich voornamelijk bezig met onderzoek en klinische studies voor de lokale markten, en het aanpassen van de producten aan lokale smaken en gewoonten.
Een groot aantal van de nieuwe ideeën komt uit de wetenschap. “Het is bekend dat voeding invloed heeft op de hersencellen, op de darmflora en de opbouw van spieren”, vertelt Govers. “Daarom houden we de wetenschappelijke ontwikkelingen op die gebieden scherp in de gaten. Maar misschien heeft voeding ook invloed op ziekten waar we nooit aan gedacht hadden. Op grote wetenschappelijke congressen waar allerlei ziekten aan bod komen, doen we inspiratie op. Daarnaast kijken we scherp naar de productontwikkeling van de farmaceutische industrie. Er zijn aandoeningen waar de farmaceutische industrie nog geen goed antwoord op heeft, en waar de voedingsstatus van de patiënt een belangrijke rol heeft, zoals de ziekte van Alzheimer. Daar liggen voor ons dus kansen.”
De ideeën vanuit al deze hoeken komen terug in brainstormsessies waarbij medewerkers de ruimte krijgen om out-of-the-box te denken. Vervolgens moet er een keuze worden gemaakt.
Nutricia Research kijkt daarbij naar de volgende criteria: biedt het idee wetenschappelijke kansen? Is het technologisch realiseerbaar? En hoe groot is de doelgroep? “Uiteindelijk maken we een business case”, vertelt Govers. “We zijn natuurlijk een
De proeffabriek is flexibeler dan voorheen, heeft meer meetmogelijkheden en is fraai ontworpen. op de voorgrond twee lijnen voor indirecte verhitting, daarachter twee lijnen met directe verhitting van vloeibare producten.
wereldwijd bedrijf, dus we kiezen voornamelijk voor ideeën waar in meerdere landen ruimte voor is. Vervolgens brengen we de kosten en de verwachte opbrengsten in kaart. De ideeën die hier gunstig uitkomen, komen in aanmerking voor een klinische studie. Daarnaast hebben we onze sociale verantwoordelijkheid. Er is een aantal ontwikkelingslanden waar veel inwoners onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgen. We hebben poeders ontwikkeld met vitaminen, mineralen en eiwitten die een goede aanvulling zijn op hun voedingspatroon. We vinden het belangrijk dat deze producten betaalbaar zijn voor lokale inwoners en bieden deze daarom vrijwel tegen kostprijs aan.”
De klinische studies die Nutricia Research uitvoert, duren vaak vele jaren. Zo is het bedrijf in 1998 gestart met een project rondom de ziekte van Alzheimer. Dit is begonnen met basaal onderzoek naar de mogelijke rol van voedingsingrediënten in de hersenen. Eind 2012 werd Souvenaid geïntroduceerd. “De meeste studies duren lang omdat we healthcare professionals ermee moeten overtuigen”, zegt Govers. “Zij willen uiteraard wetenschappelijk bewijs zien voordat ze een product voorschrijven.”
veel onderzoek wordt verricht naar de invloed van de darmflora op de ontwikkeling van de hersenen, immunologie en van metabolische gezondheid op oudere leeftijd. op de foto een maag-darm simulator.
Een half jaar na de introductie van Souvenaid kwam het product in opspraak. Media suggereerden dat studies niet onafhankelijk zouden zijn omdat ze waren uitgevoerd door het VU Alzheimer Centrum, dat wordt gesponsord door Nutricia. Govers vindt het erg vervelend dat Nutricia op deze manier in het nieuws is gekomen. “Maar als je pioniert, dan kun je weerstand verwachten. De farmaceutische industrie sponsort al jaren wetenschappelijke studies. Daar kijkt niemand van op. Maar als een voedingsmiddelenfabrikant hetzelfde doet, dan komt dit nog wel vreemd over. Ons antwoord op deze kritiek is: open en eerlijk communiceren. Al onze onderzoeken zijn openbaar en we gaan graag de discussie aan. Zo hopen we dit in de toekomst te voorkomen.”
Danone kan niet bekend maken hoeveel het nieuwe R&D-centrum heeft gekost. Wel is het duidelijk dat Danone wereldwijd jaarlijks €275 miljoen investeert in onderzoek. De omzet van Danone is zo’n €20 miljard per jaar. “Als je deze verhouding ver-
De centraal gelegen laboratoria zijn onderverdeeld in de afdelingen life sciences, analytical sciences (foto) en Food science & Technology.
gelijkt met cijfers uit de farmaceutische industrie, dan geven we relatief weinig uit aan onderzoek. Maar in vergelijking met andere voedingsmiddelenbedrijven is ons budget groot”, aldus Govers. Ze vertelt dat Danone geen harde bedrijfstargets voor Nutricia Research heeft gesteld, bijvoorbeeld over het aantal patenten of het aantal nieuwe producten dat ontwikkeld moet worden. “We volgen kinderen soms vijf of zeven jaar. Het kan zijn dat bepaalde studieparameters tegenvallen. Daardoor levert een studie niet altijd direct een nieuw product op. Maar de kennis geeft ons misschien wel een basis voor nieuw onderzoek.” Ze vertelt dat Nutricia Research wel de verantwoordelijkheid heeft om nieuwe producten te ontwikkelen zodat de divisies Advanced Medical Nutrition en Early Life Nutrition voldoende blijven groeien. “Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid dat de divisies hun targets halen.”
• Maaike Tinde M ans • m. Tindemans is freelance journaliste
‘Als je pioniert, dan kun je weerstand verwachten’
De behoefte om het waterverbruik gedetailleerd in kaart te brengen neemt toe. kWa-bedrijfsadviseurs speelden hierop in en ontwikkelden de Water saver. bedrijven als coca- cola en sabmiller besparen hiermee inmiddels op hun waterverbruik.
John Koop van KWA Bedrijfsadviseurs scrolt met zijn muis door een aantal documenten met de veelzeggende titel ‘classified’. Deze documentatie met best practices op het gebied van waterbesparing verspreidt Coca-Cola naar alle Europese fabrieken. ‘Hoe beperk je het waterverlies bij een flessenreiniger om het vervolgens te hergebruiken’, valt nog net te lezen, terwijl Koop het document afsluit.
“Coca-Cola rolt de Water Saver niet alleen
het watergebruik op proces-, vestigingsen concernniveau. Gebruikers vullen zelf de watergegevens in, waarna de tool het specifieke watergebruik (liter water per liter product) toont en aangeeft waar besparing mogelijk is. Het waterverbruik wordt altijd vergeleken met de best presterende fabriek.
Coca-Cola past de Water Saver nu al bijna tien jaar toe en niet zonder resultaat. Tussen 2004 en 2012 daalde de Water
verbruik per proces. Deze tool heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het verbeteren van onze Water Use Ratio, vertelt Rudi Sueys, manager Water Stewardship & Sustainable Sourcing van Coca-Cola Europa. “De tool kende ook reeds enkele updates en wordt nog steeds gebruikt om de efficiëntie in verschillende plants te verbeteren en waterefficiency-verbeteringsprojecten te identificeren.”
uit in West- en Oost-Europa, maar ook buiten Europa”, zegt een trotse Koop, senior adviseur Watermanagement.
Water Saver
KWA Bedrijfsadviseurs ontwikkelde samen met Coca-Cola en het Wereld Natuur Fonds (WNF) – op zoek naar een eenvoudige benchmarktool – de Water Saver. Het is een softwarepakket dat inzicht geeft in
Use Ratio in Europa van 2,37 naar 1,83 liter water per liter product. Een efficiencyverbetering van 23%. De Nederlandse fabriek in Dongen presteerde nog beter: 1,2 liter water was in 2012 nodig voor 1 liter product. In 2020 wil Coca-Cola in al zijn Noordwest-Europese fabrieken dit niveau realiseren.
“Met het gebruik van de Water Saver-tool kregen wij een beter inzicht in ons water-
Wat komt er dan allemaal bij kijken om met behulp van de Water Saver het waterverbruik in kaart te brengen en resultaten te boeken in het reduceren hiervan? “Wil je gedetailleerd inzicht in je verbruik, dan vergt dat veel werk”, vertelt Koop. Allereerst moet je weten hoeveel water (leidingwater, grondwater, enz.) je als bedrijf ‘binnenhaalt’ en het eigen verbruik inventariseren. Per onderdeel dient dit bij voorkeur zo gedetailleerd mogelijk in kaart te worden gebracht; van krattenwassen tot schoonspuiten van flessen.” Na de self assessment worden de resultaten van het waterverbruik van de verschillende fabrieksonderdelen samengebracht in een ‘dashboard’ (een grafische weergave, red.). Zo kan een bedrijf zien waar het staat (zie ook figuur). Op fabrieks- en procesniveau is te zien hoeveel water wordt verbruikt en worden de prestaties vergeleken. In het geval van Coca-Cola is er een aantal voor-
‘Het innovatieve aan deze tool is dat het laat zien waar de besparingsmogelijkheden zitten’
gende stap het nemen van besparingsmaatregelen.
Besparingsmaatregelen
Koop klikt een paar keer met zijn muis en er verschijnt een lijst met potentiële besparingsmaatregelen. Hier kunnen bedrijven aangeven welke van toepassing zijn op hen. “Beschikt een bedrijf bijvoorbeeld over een zandfilter, dan is er de mogelijkheid om het meest schone water van het spoelproces te hergebruiken. Dan moet wel duidelijk zijn waar je dit water opslaat, hoe groot de opslag moet zijn en waar op het terrein die opslag komt. En bovendien: hoe raak ik het laatste restje vuil kwijt?”, noemt Koop een paar dilemma’s. Hier komt de kosten-batenanalyse om de hoek kijken die bij iedere maatregel is ingebouwd in de tool. De te bereiken waterbesparing en de kosten in een jaar worden tegenover elkaar gezet.
Kosten-batenanalyse
Voor een goede kosten-batenanalyse is het belangrijk dat er voldoende meet-
met alle in de Water Saver voorgestelde
vorm ook geschikt voor kleinere bedrijven. Zo heeft KWA een speciale Water Saver ontwikkeld voor bierbedrijven in het midden- en kleinbedrijf. “Deze is generalistischer en minder gedetailleerd, waardoor de tool betaalbaarder wordt voor deze groep ondernemingen. Keerzijde is dat het minder duidelijk is waar kan worden bespaard, maar met deze simpele tool is toch veel in kaart te brengen en het nodige te bereiken.”
maatregelen aan de slag te gaan. “De meest relevante maatregelen met een korte terugverdientijd, daar kies je als bedrijf in eerste instantie voor om mee aan de slag te gaan.”
De noodzaak van gedetailleerde gegevens voor een grondige analyse kan voor bedrijven een reden zijn om de Water Saver niet te gebruiken. Dat beseft Koop
Een belangrijke voorwaarde is dat bedrijven die de Water Saver gebruiken enige uniformiteit hebben om onderlinge vergelijkingen mogelijk te maken, benadrukt Koop. Volgens hem is de Water Saver meer dan een ‘gewoon softwareprogramma’. “Het innovatieve aan deze tool is dat deze laat zien waar de besparingsmogelijkheden zitten. Wij kijken breder dan de bedrijven zelf. Bovendien hebben bedrijven vaak een gebrek aan tijd en mankracht om dit zelf uit te voeren.”
Good performance levels are totally made up and only used for demonstration!
De behandeling van water met ultraviolet licht is een effectieve en snelle zuiveringsmethode. bacteriën, virussen en schimmels worden gedood, zonder gebruik van chemicaliën. belangrijk is daarbij wel dat het Uv- c waterdesinfectiesysteem is gevalideerd volgens de daarvoor geldende norm, zodat de werking is gegarandeerd.
Vooral in de voedingsmiddelenindustrie is behandeling van water met ultraviolet licht (UV-C) een geschikte desinfectiemethode omdat smaak, kleur en geur onveranderd blijven. De methode wordt toegepast voor drinkwater, proceswater zoals koel-, wasof spoelwater en afvalwater. UV-C is effectief tegen Legionella, E. coli, Cryptosporidium en andere bacteriën en microorganismen zoals schimmels, virussen en algen, ook die resistent zijn tegen de chemische stoffen die worden gebruikt om water te desinfecteren. Water desinfecteren kan met een doorstroomunit in de inkomende waterleiding of circulatieleiding, maar is ook mogelijk met een onderwaterlamp in een reservoir, zoals koeltorens, wateropslag of een buffertank. Zowel losse UV-C units als complete installaties inclusief deeltjesfiltering zijn leverbaar.
Vanuit de toenemende eisen op het gebied van voedselveiligheid worden er aan het gebruikte water hogere eisen gesteld. Zo
ontstond er behoefte aan normen voor UV-C waterdesinfectiesystemen, zodat bij het voldoen aan een dergelijke norm uit kan worden gegaan van een betrouwbare werking. Technisch is het namelijk niet eenvoudig om precies te voorspellen welke dosis UV-C elke bacterie krijgt bij de passage door een UV-C desinfectieapparaat.
Normen
In een aantal Europese landen en de VS zijn inmiddels standaardtests ontwikkeld en normen opgesteld voor UV-C waterdesinfectie-apparatuur. In bergachtige landen als Oostenrijk en Noorwegen, waar veel bron- en putwater wordt gebruikt, zijn de bekendste en strengste normen opgesteld. Dit betreft de Ö-Norm en die van het Norwegian Institute of Public Health (NIPH). De Nederlandse norm NEN-EN14897 is hierop gebaseerd en is vergelijkbaar met de Duitse DVGW en Amerikaanse USPA2003-norm.
Het doel van deze normen is voorkomen dat mensen besmet raken door ziektever-
UV-C is onzichtbare straling met een golflengte van minder dan 280 nm net buiten het deel van het spectrum dat met het menselijk oog waarneembaar is. Goede desinfectielampen produceren UV-C met een golflengte van 254 nm. Stralen met deze golflengte beschadigen het DNA van micro-organismen. In water, maar ook in lucht, is de straling dan ook te gebruiken om micro-organismen af te doden. UV-C lampen geven een blauw licht, wat in feite een bijproduct is. UV-C zelf is onzichtbaar.
wekkende micro-organismen. Om te voldoen aan de norm moet de apparatuur minimaal een log 4 (99,99%) reductie van bacteriën en virussen bewerkstelligen en een log 3 (99,9%) reductie van protozoën (eencellige parasieten, zoals amoeben en Giardia).
De tests van de desinfectie-apparatuur vinden onder verschillende omstandigheden plaats en er worden sporen van Bacillus subtilis als testorganisme gebruikt die speciaal op UVC-weerstand gekalibreerd zijn. Dit geeft een geheel ander resultaat dan testen waarbij gebruik wordt gemaakt van eenvoudig af te doden bacteriën als E. coli of Legionella
Voldoen aan de standaardtest die de normen voorschrijven, stelt hoge eisen aan de desinfectiecapaciteit van de apparatuur. Volgens NEN-EN14897 gevalideerde UV-C systemen zijn dan ook veilig en betrouwbaar. De Nederlandse (Van Remmen) apparatuur die Bioclimatic levert, voldoet aan deze eisen.
12 november 2013 | 13.00-18.00 uur | Corpus, Oegstgeest
De overheid stimuleert bedrijven om hun productaanbod gezonder te maken door bijvoorbeeld minder zout, (verzadigd) vet of suiker en juist meer vezels in levensmiddelen te verwerken. Het middagsymposium ‘Naar een Gezondere Voeding’ gaat in op de laatste ontwikkelingen op dit terrein. Wat doen bedrijven en wat komt er (technologisch) allemaal bij kijken? Is er eigenlijk een voedingskundige noodzaak? En gaan smaak en gezondheid samen?
5 redenen om bij dit symposium aanwezig te zijn:
• Laat u inspireren door deskundige sprekers
• Proef en ervaar de genomineerde producten
• Ontvang praktische handvatten in de interactieve workshops
• Netwerk met collega’s
• Uitreiking van de Jaarprijs Goede Voeding 2013 aan het bedrijf met de meest effectieve productverbetering
Een greep uit het programma:
• Naar een gezonder voedingsaanbod, het Nederlandse overheidsbeleid door een vertegenwoordiger Directie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie, ministerie VWS.
• Eten volgens de Richtlijnen goede voeding door Prof. Frans Kok, hoofd afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit.
• Workshops:
• Snelheid en technische haalbaarheid van gezonde voedingsmiddelen,
• Producten gezonder maken, wat is de noodzaak?
• Gezonde voeding in de zorg
• Het samengaan van smaak en gezondheid door Dr. P.R. Klosse, Prof. Gastronomy at Stenden University, Leeuwarden & Hogeschool Zuyd/Hotel Management School, Maastricht
Wilt u op 12 november aanwezig zijn?
Dit kan eenvoudig op 3 manieren:
1 Website: www.voedingnu.nl, www.vmt.nl of www.food-hospitality.nl /jaarprijsgoedevoeding
2 E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl
3 Telefoon: 010 289 40 08
Mede
Tarieven:
€ 95,- Regulier tarief
€ 75,- Voordeeltarief voor Voeding Nu-, VMT- en Food Hospitality-abonnees
€ 95,- Regulier tarief
de nieuwe versie van het Nederlands voedingsstoffenbestand (N evo) is per september 2013 online beschikbaar. de voedingswaarde van veel N evo -codes is aangepast aan de actuele situatie en er zijn 142 nieuwe voedingsmiddelen opgenomen. voedingswaardegegevens van merkartikelen hebben voor betere waardes gezorgd. die zouden nog nauwkeuriger kunnen worden, indien meer fabrikanten correcte en actuele gegevens aanleveren.
Het uitgangspunt voor het samenstellen van NEVO-online was om zo veel mogelijk gegevens van niet merk gebonden levensmiddelen te kunnen weergeven. Door veranderingen in de voedselkeuze en het voedselaanbod is het aandeel van merkartikelen in het NEVO-bestand gegroeid. Waar mogelijk worden merkartikelen samengevoegd tot gemiddelde producten, en anders onder hun eigen merknaam opgenomen.
Het RIVM gebruikt NEVO-online voor het berekenen van de inname van voedingsstoffen in de Nederlandse Voedselconsumptiepeilingen, het monitoren van de herformulering van voedingsmiddelen en scenarioberekeningen. Daarnaast zijn de meeste gebruikers te vinden bij diëtisten en de voedingsmiddelenindustrie. Ook wordt NEVO-online gebruikt voor ander voedingsonderzoek in Nederland en in EUprojecten, door beleidsorganisaties zoals de ministeries van VWS en EZ, evenals in het
onderwijs. Het Voedingscentrum gebruikt NEVO-gegevens bij haar voorlichting.
Voor het zo nauwkeurig mogelijk bepalen van de samenstelling van voedingsmiddelen worden mengmonsters of een (groot) aantal afzonderlijke goed gekozen monsters genomen. Maar omdat analyses duur zijn, bepalen fabrikanten vaak een beperkt aantal voedings-
gewichtsverandering (vochtverlies of vetopname) en verlies van voedingsstoffen (bijvoorbeeld verlies van vitamines door verhitting). De berekening wordt hierdoor ingewikkeld en de juiste factoren om rekening te houden met deze veranderingen moeten bekend zijn. Vandaar dat in het NEVO-bestand zoveel mogelijk analysecijfers van diverse laboratoria worden gebruikt.
LEDA
stoffen; bijvoorbeeld die voor op het etiket en/ of toegevoegde vitamines of mineralen.
Een alternatief voor analyses is het berekenen van de samenstelling op basis van de ingrediënten. Bij bewerkingen van de ingrediënten en bereiding van het eindproduct moet rekening worden gehouden met bijvoorbeeld
Voor de samenstelling van merkartikelen wordt steeds vaker een beroep gedaan op fabrikanten. Hiervoor heeft het ministerie van VWS de Levensmiddelendatabank (LEDA) ingericht. Deze bestaat uit een databank voor merkartikelen (Voedingscentrum) en het NEVO-bestand (RIVM). De databank voor merkartikelen bevat gegevens over allergenen en voedingsstoffen. Het Voedingscentrum verzamelt ook gegevens zoals portiegroottes en duurzaamheidskenmerken (bijvoorbeeld de ecologische voetafdruk). Fabrikanten kunnen zelf gegevens over allergenen en voedingswaarde via de webapplicatie van LEDA aanleveren of wijzigen. Het RIVM selecteert de voedingsmiddelen die in het NEVO-bestand kunnen worden opgenomen en bepaalt of ze worden toegevoegd aan een bestaande of een nieuwe NEVO-code. Soms sturen fabrikanten hun gegevens direct naar het RIVM, bijvoorbeeld als het analyserapporten betreft.
‘Steeds vaker wordt informatie van fabrikanten gevraagd’
thema: aNalyse & water
tabel 1. tabel vanuit de webapplicatie van leda: geeft weer welke voedingswaardeinformatie een fabrikant heeft aangeleverd over de pizza hawaï. de gegevens zijn verwerkt in N evo en samengevoegd met gegevens van andere merken pizza hawai.
Meerdere loketten merkartikelen
Naast LEDA bestaan er nog ‘PS in Foodservice’ (vooral grootverbruik), databanken van grote supermarktketens en de GS1 databank. Daarmee is de wens van fabrikanten om deze informatie efficiënt bij een loket aan te leveren, niet gerealiseerd.
LEDA streeft naar zoveel mogelijk samenwerking en koppeling met andere databanken zodat gegevens geautomatiseerd kunnen worden uitgewisseld, ook al om deelname van fabrikanten te stimuleren. Sinds 2012 komen, na toestemming van de fabrikant, de voedingswaardegegevens uit ‘PS in Foodservice’ via een directe koppeling voor het NEVObestand beschikbaar. Voedingscentrum en RIVM willen de komende jaren meer van dergelijke koppelingen realiseren.
Beroep op fabrikanten
Om met het NEVO-bestand aan te sluiten op het Nederlandse voedingspatroon is het belangrijk de voedingswaarde van een breed scala aan voedingsmiddelen te weten. Ook moeten deze getallen zo goed mogelijk de werkelijkheid weergeven. RIVM doet daarom een beroep op de voedingsmiddelenindustrie en koepelorganisaties actuele en correcte
tabel 2. deze tabel geeft een selectie weer van alle voedingsstoffen van pizza hawaï diepvries onbereid in N evo -online. achter elke voedingsstof (de kolom ‘bron’) is terug te vinden waar de voedingswaarde van afkomstig is. in dit geval zijn het gehalte van eiwit, koolhydraten, vet en voedingsvezel gebaseerd op een gemiddelde van diverse fabrikantengegevens uit de webapplicatie van leda
gegevens over de voedingswaarde van hun producten beschikbaar te stellen voor NEVO. De voorkeur gaat daarbij uit naar analysegegevens van de producten. RIVM nodigt ook onderzoeksinstituten en laboratoria uit hun analysecijfers beschikbaar te stellen voor NEVO. De kwaliteit van voedingswaardegegevens wordt beoordeeld via diverse variabelen zoals de monsteromschrijving, het aantal monsters, de gebruikte analysemethode, de actualiteit van de gegevens. In het NEVO-bestand worden dergelijke kenmerken vastgelegd vandaar dat het RIVM fabrikanten en laboratoria vraagt dergelijke gegevens met de analyseresultaten mee te sturen. Ook als de voedingswaarde is berekend uit ingrediënten wordt gevraagd dit te melden, zodat de herkomst goed in het NEVO-bestand kan worden vastgelegd.
Als voedingsmiddelen niet meer in de handel zijn, kan dit door de fabrikant via de webapplicatie van LEDA worden aangepast. Dit is belangrijke informatie voor LEDA om te voorkomen dat verouderde gegevens weer worden gebruikt in een update van NEVO. In de nieuwe etiketteringswetgeving is vermelden van voedingsvezel niet meer verplicht. Naast vet hoeven alleen de verzadigde
vetzuren apart te worden vermeld. Voor NEVO zijn dit (samen met het vochtgehalte) essentiële componenten om een goed beeld van de samenstelling van voedingsmiddelen te kunnen geven.
Meer informatie over soort en hoeveelheid ingrediënten in merkartikelen zou een goede aanvulling zijn. Daarmee kunnen namelijk in het NEVO-bestand ook de gehaltes aan vitamines en mineralen worden berekend; deze zijn meestal niet via de fabrikant beschikbaar. Dergelijke berekeningen geven weliswaar een benadering van de voedingswaarde, maar zijn beter dan een lege plek in NEVO. Ingrediëntendatabases zoals SpecsPlaza (voor de bakkerijindustrie) of ‘PS voor slagers’ (in ontwikkeling) kunnen een goede aanvulling voor NEVO zijn.
Omdat NEVO-online elke twee jaar wordt gepubliceerd, zijn de wijzigingen die fabrikanten in LEDA invoeren niet per direct terug te vinden. Deze gegevens moet het RIVM eerst controleren, samenvoegen en eventueel aanvullen met voedingsstoffen. Veel
veranderingen
In NEVO-online 2013 zijn 142 nieuwe NEVO-codes toegevoegd en 55 NEVOcodes verwijderd. NEVO-online 2013 bevat gegevens over 2.194 voedingsmiddelen. Veel fabrikanten hebben het natriumgehalte in hun producten aangepast en direct of via het Netwerk Herformulering Productaanbod aangeleverd via LEDA t.b.v. NEVOonline. De lay-out van NEVO-online is verbeterd. Met een breder beeld en meer tabbladen voor de verschillende groepen voedingsstoffen hoeft er minder te worden gescrold.
Andere aanpassingen zijn: Vitamine K is toegevoegd voor groenten, fruit, peulvruchten, melk en melkproducten; Het vetzuurpatroon van melk en melkproducten is aangepast;
• Jonge, jong belegen, belegen en oude kaas zijn opgesplitst;
• Gemiddelde NEVO-codes (bijvoorbeeld ‘vleeswaren gemiddeld’) zijn opnieuw berekend o.b.v. innamegegevens van de Voedselconsumptiepeiling (VCP) 2007-2010;
• Update margarines, halvarines en bak- en braadvetten;
• Update glutenvrije voedingsmiddelen.
Meer informatie over NEVO-online is te vinden op de NEVO-website (www.rivm.nl/ nevo). Vragen of opmerkingen kunnen worden gestuurd naar: nevo@rivm.nl
Voor informatie over de webapplicatie van LEDA zie www.voedingscentrum.nl/
levensmiddelendatabank
Vragen of opmerkingen kunnen worden gestuurd naar: levensmiddelendatabank@ voedingscentrum.nl
gebruikers van NEVO-online willen ook niet werken met een dagelijks wijzigende dataset.
Praktijkervaringen
Voor NEVO-online 2013 hebben diverse fabrikanten gegevens via LEDA of ‘PS in Foodservice’ aangeleverd. Regelmatig betrof dit meerdere varianten van hetzelfde product (met verschillende streepjescodes), zoals een andere verpakkingseenheid of portiegrootte. Voor NEVO zijn de dubbele gegevens weer verwijderd. Gewerkt moet worden aan een technische oplossing om dubbele voedingsmiddelen uit te filteren.
Tegelijkertijd viel op dat bij een gelijke productomschrijving soms de voedingswaarde van een verschillende verpakkingseenheid of portiegrootte niet hetzelfde was. Mogelijk zijn dergelijke verschillen terug te voeren op vergissingen of invoerfouten. Onderzocht moet worden hoe de meest relevante gegevens zijn te selecteren.
In het NEVO-bestand worden per product zowel de afzonderlijke vetzuren vastgelegd als het totaal aan verzadigde, enkel- of meervoudig onverzadigde vetzuren. Gegevens in LEDA en op etiketten blijken vaak vet in plaats van vetzuren weer te geven. Met behulp van de vetzuurconversiefactor (maat voor de hoeveelheid vetachtige stoffen in een product, die geen vetzuren zijn) kan dit meestal worden omgerekend. Lastiger is wanneer alleen de hoeveelheid verzadigde vetzuren is aangegeven, omdat RIVM dan de verhouding tussen meervoudig en enkelvoudig onverzadigde vetzuren en eventueel transvetzuren moet schatten.
Optimaal zou zijn als fabrikanten voor NEVO zowel gehaltes voor verzadigde, enkelvoudig onverzadigde, meervoudig onverzadigde en
eventuele transvetzuren aanleveren. Wanneer vetzuuranalyses zijn gedaan ontvangt RIVM bij voorkeur het volledige vetzuurpatroon (in %) om daarmee ook voor merkartikelen op gestandaardiseerde wijze de hoeveelheid verzadigde, enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetzuren te kunnen berekenen.
Samenstelling voor of na bereiding?
Op het etiket staat de voedingswaarde van het product zoals het verpakt is. In NEVO staat het voedingsmiddel zoals het wordt gegeten. Voorgebakken friet neemt bijvoorbeeld tijdens de bereiding vet op; diepvriesgroente moet nog worden verhit voor consumptie. De bereiding kan dus effect op de voedingswaarde hebben. Er zijn ook fabrikanten die de samenstelling na bereiding vermelden, bijvoorbeeld van cake op basis van cakemeel, terwijl in NEVO informatie nodig is over het cakemeel. Het is niet altijd duidelijk op welke situatie de voedingswaardegegevens van het etiket betrekking hebben. Uitgebreide productomschrijving kan hierbij helpen.
Vitamines en mineralen kunnen worden toegevoegd om het product te verrijken. Sommige van deze stoffen kunnen ook om andere reden worden toegevoegd, bijvoorbeeld ascorbinezuur als antioxidant of carotenoïden als kleurstof. De fabrikant hoeft deze laatste niet op de verpakking te vermelden, maar dit kan wel een – onverwacht – hogere voedingswaarde tot gevolg hebben.
s usa NN e w este N bri N k1, m arti N e ja N se N -va N der v liet1, w ieke va N der vosse N -w ijme N ga 2 , l iesbeth t emme1
1rivm 2voedingscentrum; susanne.westenbrink@rivm.nl
... transporteren, doseren, mengen, zeven: GERICKE beschikt over de kennis en de technieken voor iedere denkbare processtap of totaaloplossing. Wij leveren al meer dan 115 jaar machines en complete systemen als optimale toepassing in stortgoed gerelateerde processen. Wij bieden u onze kennis en kwaliteit in com binatie met onze betrouwbaarheid, effi ciënte en wereldwijde service.
Geavanceerde stortgoedtechnologie
CH- 8105 Regensdorf T + 41 (0)44 871 36 36
FR- 95100 Argenteuil T +33 (0)1 39 98 29 29 www.gericke.net
DE-78239 Rielasingen T + 49 (0)7731 92 90
NL-3870 CA Hoevelaken T +31 (0)33 25 42 100 gericke.nl@gericke.net
Foodtech en empack Zwolle vinden gelijktijdig plaats op 13 en 14 november in de iJsselhallen in Zwolle. met de combinatie van vakbeurzen voor de verpakkings- en voedingsmiddelenindustrie wordt ingespeeld op de wisselwerking tussen beide sectoren. het evenement heeft een regionaal karakter.
Empack richt zich op verpakkingen en verpakkingsmaterialen, verpakkingsmachines en technologie, controle- en inspectiesystemen, verpakkingsdiensten, codering-, labeling- en printsystemen.
De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVOD) organiseert tijdens de vakbeurzen gratis seminars over antimicrobiële coatings, NEN 3140 elektrische installaties en de invloed van de ‘human factor’ op preventie. Onder meer is te horen hoe het onderhoud is geregeld bij Yakult.
Foodtech en Empack Zwolle bieden samen een platform dat zich richt op de markt in Noord- en Oost- Nederland. De nadruk wordt gelegd op de provincies Overijssel, Flevoland, Noord-Holland, Groningen, Drenthe en Friesland. Daarmee onderscheidt FoodTech Zwolle zich van de FoodTech die plaatsvindt in Rosmalen.
FoodTech Zwolle is de vakbeurs voor foodprocessing in de voedselverwerkende en -producerende industrie. Leveranciers, kennisinstellingen en partners zijn aanwezig. De focus ligt op techniek en voedselveiligheid en het aanbod varieert van energiezuinige koelsystemen tot transportbanden, maar ook losse componenten die het productieproces verbeteren, zijn te vinden.
FoodTech en Empack bieden een scala aan producten en noviteiten. Een greep uit het aanbod:
- De Koningh Coding & Labeling is sinds kort de officiële en exclusieve distributeur in Nederland en België van de weegprijs-etiketteersystemen van Leich+Mehl GmbH. De Koningh presenteert de nieuwe Linx TJ725 thermische inkjetprinter met Simply Smart Technology.
- Logi Label: kleuren-, digitale en laseretikettenprinters alsook een nieuw digitaal label afwerkingssysteem.
- Rycobel: testapparatuur voor verpakkingen en transportsimulatie, verpakkingstesten en fysische testen.
- Gibas Automation: nieuwe generatie industriële robots, toegankelijk en geschikt voor de verpakkingsindustrie.
- Nestinox: nieuwe RVS slangklemmen.
- Bureau voor Kwaliteitszorg: geautomatiseerde digitale inspecties van CareNet. Met bijvoorbeeld een tablet zijn digitale inspecties te plannen, uit te voeren en op te volgen.
De toegang tot Empack en FoodTech is na voorregistratie gratis. De beurzen zijn geopend van 10.00 - 17.00 uur.
• Carina Grijspaardt-Vink•
De Weus Metaal, aanwezig op stand D1005, is sinds begin dit jaar leverancier van het Zwitserse merk Suhner TurboTrim. Het leveringsprogramma omvat diverse maten trimmessen voor het bewerken van varkens-, rund- en pluimveevlees en de daarbij behorende aandrijving en flexibele aandrijfassen. Deze flexibele aandrijfassen kunnen ook worden geleverd voor andere merken trimmessen.
De Weus Metaal is gespecialiseerd in revisiewerk, onderhoudswerk en projecten. Het bedrijf adviseert, ontwerpt, fabriceert, monteert en onderhoudt complete roestvast- en stalen constructies in onder meer de voedingsmiddelenindustrie.
www.deweus.nl, info@deweus.nl.
Temperatuur monitoringoplossingen voor vaste en mobiele applicaties, gecertificeerd volgens EN 12830 en EN 13486. Voor een optimale voedselveiligheid. Met mogelijkheden voor datapresentatie en alarmering via PC, email/SMS, GSM/GPRS.
Ampèrestraat 35-37
NL-1446 TR Purmerend
Postbus 783, NL-1440 AT Purmerend Tel: +31-(0)299 - 630610 Fax: +31-(0)299 - 630611
E-mail: info@atal.nl
Website: www.atal.nl
De Weus Metaal B.V. Bedrijvenpark Twente 149
7602 KE Almelo 0546 - 582039 info@deweus.nl 0546 - 582043 www.deweus.nl
Wij adviseren, ontwerpen, fabriceren, monteren, en onderhouden complete roestvast en stalen constructies in o.a. de food- en de nonfood industrie.
Ook kunnen wij door onze vakmensen diverse bewerkingen in onze goed uitgeruste werkplaats uitvoeren.
De Weus Metaal is vanaf 01-01-2013 leverancier van Suhner TurboTrim
Dit Zwitserse merk sluit aan bij de filosofie van de Weus Metaal namelijk éénvoud, betrouwbaar en een goede prijs kwaliteit verhouding.
Het leveringsprogramma van de Suhner TurboTrim bestaat uit, diverse maten trimmessen voor het bewerken van varkensvlees, rundvlees en pluimvee, en de daarbij behorende aandrijving en flexibele aandrijfassen.
Deze flexibele aandrijfassen kunnen ook geleverd worden voor andere merken trimmessen.
Mocht u interesse hebben neem gerust contact met ons op. tel. 0546-582039 of mail naar: info@deweus.nl
Door de combinatie van Foodtech en Empack Zwolle wordt er ingespeeld op de wisselwerking tussen de verpakkings- en voedingsindustrie. Een unieke formule op een unieke locatie in Nederland. Een platform met nationale allure en bijzondere krachten vanuit de vijf Noordelijke provincies. Hier vindt u een compleet overzicht van de laatste ontwikkelingen en nieuwste technieken.
Van MKB tot multinational, elke organisatie staat continu voor nieuwe uitdagingen. Sterker nog, zaken als wet- en regelgeving op het gebied van machines, kwaliteit, voedselveiligheid en niet te vergeten de kritische consument zorgen ervoor dat men op de hoogte moet blijven van de laatste ontwikkelingen.
Juist omdat deze ontwikkelingen vragen om op maat gemaakte oplossingen, zijn deze vakbeurzen de ideale gelegenheid om geïnformeerd te worden door gespecialiseerde leveranciers en kennisinstellingen. Zij staan voor u klaar om uw vragen te beantwoorden en wie weet vindt u die ene oplossing waar u al tijden naar op zoek bent.
Foodtech en Empack Zwolle bieden u de ultieme gelegenheid om uw kennis te verbreden, geïnspireerd te raken en vakgenoten te ontmoeten. Wilt u ook investeren in de toekomst van uw bedrijf? Wij heten u van harte welkom in IJsselhallen Zwolle, waar de koffie uiteraard voor u klaar staat en er interessante seminars worden aangeboden.
www.easyfairs.com/foodtechzwolle-nl | www.easyfairs.com/empackzwolle-nl
Met vriendelijke groeten,
Op woensdag 13 en donderdag 14 november worden lezingen georganiseerd door de NVDO. De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud is de toonaangevende organisatie die middels belangenbehartiging, kennisoverdracht en netwerken ondersteuning biedt aan bedrijven en personen bij de besluitvorming op het gebied van beheer en onderhoud. Op beide beursdagen zullen sprekers namens het NVDO actuele onderwerpen aan bod laten komen. Bezoek NVDO op stand D1012.
Programma woensdag 13 november
13.30-14.15 uur
antimicrobiële coatings voor de (o.a.) voedselindustrie
Schimmels, bacteriën en algen. Organisaties en bedrijven die hygiëne als hun professionele prioriteit zien, moeten zeer voorzichtig zijn met het kiezen van coatings, kit en reinigingsmiddelen. Waar moet je op letten en wat zijn de voordelen van een antimicrobiële coating?
Mike Frankhuizen, Inducoat
Op beide dagen is er vanaf 14.30 uur een inloopmiddag om te speeddaten met het Bestuur NVDO Sectie Food, Beverage & Farma
Programma donderdag 14 november
11.00-11.45 uur
Invloed van Human Factor op Preventie aan de hand van interessante voorbeelden vertelt Martin loeve over hoe je mensen kunt mee krijgen en hoe je het gedrag kan aanpassen, zodat een hele organisatie een zelfde mindset heeft wat essentieel is voor het succes van risicomanagement. Natuurlijk wordt tijdens deze interessante ochtend nader ingezoomd op de sectoren Food, Beverage & Farma.
Martin Loeve, Delta Change Management
15.15-16.00 uur
NEN 3140, elektrische installaties
In de NEN 3140 komt onder meer aan de orde dat personeel aan bepaalde vakbekwaamheidseisen moet voldoen. Daarnaast moet de elektrische installatie onder verantwoordelijkheid gesteld worden van een installatieverantwoordelijke. Maar, er moeten ook bijgewerkte tekeningen aanwezig zijn van de installatie. Werkprocedures zijn een belangrijk onderdeel van de norm om bedrijfsvoering zeker te stellen. gevaar voor bedrijfsvoering wordt zo dicht mogelijk bij de bron aangepakt. Immers, u organiseert het werk doelmatig en werkt aan de vaardigheid van mensen.
Richard Groenewegen, Ambitech
Bereik het met onze
HY serie cilinders
- Water- en chemicaliën bestendig
- Hygiënisch ontwerp verkort
schoonmaaktijd
- Levensduur vijf keer langer dan conventionele cilinders
- Voedselveilige smering NSF-H1 gecertificeerd
- Speciale coating op geleidestangen
om het ontstaan van antibioticaresistente bacteriën tegen te gaan, mogen pluimveehouders antibiotica alleen nog therapeutisch gebruiken. ri K ilt ontwikkelde een fluorescentietest waarmee relatief eenvoudig en snel kan worden achterhaald of kuikens antibiotica hebben gekregen en ook of de antibiotica tegen ziekte of meer als groeibevorderaar zijn ingezet.
Tetracyclines zijn antibiotica die geregistreerd zijn voor gebruik bij onder andere vleeskuikens. De pluimveehouder mag deze alleen op therapeutische basis gebruiken en op voorschrift van een dierenarts. Bij toediening moet een wettelijke wachttermijn worden aangehouden voordat de vleeskuikens geslacht mogen worden, zodat er niet teveel tetracyclineresiduen meer aanwezig zijn in het vlees bestemd voor consumptie. Bij biologische vleeskuikens zijn er strengere normen gesteld aan het gebruik van antibiotica dan in de reguliere pluimveehouderij, zoals een dubbele voorgeschreven wachttermijn. Ondanks deze regelgeving vinden controlerende instanties toch residuen van antibiotica in pluimveevlees. Voor het vinden van die antibioticaresiduen zijn verschillende redenen aan te wijzen: de wachttermijn is niet (volledig) in acht genomen of het middel is illegaal toegepast als groeibevorderaar door het gedurende langere tijd in sub-therapeutische (lage) dosering aan het drinkwater van de kuikens toe te voegen.
Besmetting van vlees met resistente bacteriën en de ontwikkeling van resistente bacteriën in de mens door antibioticaresten in het
vlees kunnen grote gevolgen hebben voor de gezondheid.
Achteraf aantonen
Bij RIKILT Wageningen UR is onderzocht of het mogelijk is om op basis van het fluorescentiepatroon in botten onderscheid te maken tussen antibioticumvrije vleeskuikens en met oxytetracycline (OTC) behandelde vleeskuikens (zie figuur 1). Slachtkuikens slaan namelijk residuen van tetracyclines op in hun botten waar ze door hun fluoriserende eigenschappen eenvoudig zichtbaar kunnen worden gemaakt.
Voor het onderzoek werd na de slacht botmateriaal van de tibia (scheenbeen) van de vleeskuikens verzameld, ontveld en in plakjes van 1 à 2 millimeter dikte gezaagd (figuur 2, boven). Plakjes afkomstig van vleeskuikens die tijdens hun leven waren behandeld met verschillende doseringen OTC en plakjes van een niet-behandelde controlegroep werden onderzocht met een fluorescentiemicroscoop voorzien van een digitale camera. De totale OTC-inname per vleeskuiken per dag bij de verschillende behandelingen is weergegeven in figuur 1; daarbij zijn de onderzoekers ervan
uitgegaan dat een vleeskuiken gemiddeld 100 ml water per dag drinkt. Elke behandelingsgroep bestond uit tien vleeskuikens.
Antibiotica fluorescentie in bot In figuur 2 zijn de fluorescentiemicroscopie foto’s weergegeven van de dwarsdoorsnede van de tibia’s van vleeskuikens die verschillende behandelingen hebben ondergaan. De botcoupes van de niet-behandelde vleeskuikens vertoonden geen OTC-fluorescentie (figuur 2E). Daarentegen vertoonden de botplakjes van de behandelde vleeskuikens in alle gevallen duidelijke fluorescentiepatronen. Bij een therapeutische behandeling en een wachttijd van 8 dagen zijn in het bot duidelijk de geelgroene fluorescente ringen te zien rondom de Haverse kanalen; de holtes in het bot waar de bloedvaten doorheen lopen (zie figuur 2C). De tetracyclines komen vanuit het bloed (via de Haverse kanalen, het merg en het beenvlies) in het bot terecht, waar ze binden met calcium van het nieuw gevormde bot. Naarmate de wachttijd langer is (19 dagen in deze studie), zal de OTC vanwege de snelle groei van het botmateriaal zich geleidelijk gaan verspreiden over het bot (figuur 2A). Botten van de sub-therapeutisch behandelde vleeskuikens vertonen in de dwarsdoorsnede een diffuse, over het bot verdeelde fluorescentie (figuur 2B/D). Een therapeutische behandeling met een korte wachttijd van 8 dagen is goed te onderscheiden van de andere vormen van behandeling. Onderscheid tussen een subtherapeutische- en een therapeutische behandeling met 19 dagen wachttijd is min-
A: Therapeutisch lange wachttijd
C: Therapeutisch korte wachttijd
B: Sub-therapeutisch hoge dosering
D: Sub-therapeutisch lage dosering
der evident en vereist nog aanvullend onderzoek. Bij herkenning van een OTC-patroon kan door controle van de diergeneesmiddelenadministratie van het bedrijf en/of door aanvullend analytisch chemisch onderzoek worden aangetoond of er sprake is geweest van een toegestane of een niet-toegestane behandeling c.q. overschrijding van de MRL. Kostbaar en langdurig vervolgonderzoek kan bij afwezigheid van een OTC-fluorescentiepatroon in de tibia worden vermeden. Deze botscreening geeft tevens informatie voor de
toetsing op een terughoudend gebruik van antibiotica in de biologische en reguliere pluimveehouderij.
Om de methode in de praktijk te toetsen zijn drumsticks gekocht bij een bioslager en bij een supermarkt. In het onderste gedeelte van figuur 2 zijn fluorescentiemicroscopie foto’s weergegeven van de dwarsdoorsnede van de tibia’s van de drumsticks van de supermarkt en van de bioslager. De profielen van de botjes
uit de supermarkt vertonen een patroon met een diffuse fluorescentie verspreid over het gehele bot, wat veroorzaakt kan zijn door een sub-therapeutische behandeling. De profielen van het bot van de bioslager vertonen meer gelijkenis met de onbehandelde en met de therapeutisch (kortere wachttijd) behandelde vleeskuikens, waarbij in de dwarsdoorsnede geen of alleen een smalle fluorescente band te zien is aan de rand van het bot.
Met deze snelle methode demonstreert RIKILT Wageningen UR dat toegediende antibiotica bij vleeskuikens achteraf aantoonbaar zijn in botten. Deze methode kan mogelijk op termijn worden ingezet om de consument te informeren over (de historie van) het antibioticagebruik bij vleeskuikens uit de supermarkt of slagerij en ter controle op antibioticagerelateerde fraude met biologische kip.
Op dit moment loopt een vervolgstudie naar de toepassing van deze methode op andere vleeskuikens en op kalverbotten. Omdat deze test inzicht kan geven in het daadwerkelijke antibioticagebruik, ontstaat tevens de mogelijkheid om de juistheid van de antibioticaadministratie op de pluimveehouderijen kritisch te volgen, bijvoorbeeld in het kader van kwaliteitssystemen zoals de Integrale Keten Beheersing (IKB). Mogelijk kan deze test in de toekomst in het slachthuis worden uitgevoerd met een draagbare fluorescentielamp en een speciale bril.
eVa de rijKe, leo Van r aamsdonK , michel nielen
dr. e. de rijke, dr. l w d. van raamsdonk en prof. dr. m w.F. nielen, ri Kilt wageningen ur, michel.nielen@wur.nl
November 2013
geke Naaktgeboren- stoffels van FrieslandCampina is gekozen tot Kwaliteitsmanager Food 2013. Zij is de eerste kwaliteitsmanager die deze door Vmt ingestelde prijs heeft gewonnen. de moderne kwaliteitsmanager is vooral een businesspartner en ketendenker, is flexibel en heeft een organisatiebrede blik. dat gevoegd bij de traditionele taken maakt hem tot een schaap met zeven poten.
De spanning steeg tijdens de bijeenkomst ‘Verander mee met kwaliteitsmanagement’ op 8 oktober in de Glazen Ruimte in Maarssen. Het middagprogramma van deze door VMT en NNK georganiseerde bijeenkomst stond namelijk geheel in het teken van de verkiezing van de Kwaliteitsmanager Food 2013. Deze door VMT ingestelde prijs werd voor het eerst uitgereikt. Vier kwaliteitsmanagers, allen vrouw, waren door een jury genomineerd voor de prijs. Op de dag zelf deelden zij hun kennis met de deelnemers en werden door de jury en deelnemers beoordeeld, inhoudelijk, maar zeker ook op de manier van zichzelf presenteren en anderen kunnen overtuigen van eigen visie en boodschap.
Naaktgeboren ontving als winnaar een fraai bronzen beeldje voor haar bewezen invloed op het kwaliteitsbeleid binnen de Business Group Kaas, Boter & Melkpoeder van FrieslandCampina. Het publiek gaf haar 33 van de 59 uitgebrachte stemmen. De publieksstemming telde voor een kwart mee in de finale-uitslag. De stemmen van de jury, bestaande uit vier sectoronafhankelijke kwa-
liteitskundigen en vier sectordeskundigen, telden voor driekwart mee. De drie andere genomineerden Wilma Taverne-Veldhuizen (Cargill), Yvonne van der Vorst (FrieslandCampina) en Grea Wolters-Beernink (VION
Food) kregen een ingelijste oorkonde. Alle genomineerden werden destijds door twee juryleden, een kwaliteitskundige en sectordeskundige, bezocht, waarbij ook met de leidinggevende van de kandidaten is gesproken. Belangrijke criteria voor de beoordeling waren de mate waarin de kandidaat zichtbaar invloed heeft op het verbeteren van het kwaliteitsniveau binnen de organisatie, hij/zij kwaliteit in de organisatie initieert en stimuleert, en grensverleggend bezig is.
Kwaliteitsmanager ‘nieuwe stijl’ Alle genomineerden zijn volgens de jury goede voorbeelden van een kwaliteitsmanager ‘nieuwe stijl’. Prijsuitreiker en juryvoorzitter Olaf Fisscher (hoogleraar Organisatiekunde en Bedrijfsethiek, Universiteit Twente) lichtte toe dat de keuze tussen de kandidaten lastig was. “De gemene deler tussen de kandidaten is, dat ze over ‘wij’ praten en dus samenwerking met anderen voorop stellen, en het veel over de toekomst hebben. Ketenregie en externe oriëntatie staan bij alle genomineerden centraal. Het enige thema dat ik miste in de presentaties, was het thema innovatie”, aldus Fisscher.
Naaktgeboren legde in haar presentatie de nadruk op durf en overtuigingskracht. Zo presenteerde zij aan haar MT een ‘alternatieve troonrede’ waarin zij haar visie over kwaliteit uiteenzette. Na dat betoog kreeg ze vol-
034
SQM
* Maatschappelijk Kwaliteitsmanagement (MVO)
* (Total) Kwaliteitsmanagement (EFQM, INK)
ledig commitment om veranderingen door te voeren. Een sterke visie op kwaliteit, bewustwording van gedrag en actiegerichtheid zijn daarbij volgens Naaktgeboren belangrijke succesfactoren. Bij de visieontwikkeling heeft ze niet alleen commercie, maar ook de klanten zelf betrokken. Zo heeft ze een film laten maken waarin klanten aan het woord komen die de steeds strengere klanteisen op het gebied van productkwaliteit en kwaliteit in het algemeen verwoorden. Hiermee heeft ze locatiemanagers bewust gemaakt van de noodzaak om een uniform en streng hygiëne- en zoneringsbeleid door
VMT en NNK willen met het instellen van de prijs Kwaliteitsmanager Food nadrukkelijk aandacht vragen voor het vak kwaliteitsmanagement en de positie en rol die kwaliteitsmanagers in voedingsmiddelenbedrijven kunnen vervullen. De verkiezing Kwaliteitsmanager Food wordt uitgebouwd tot een jaarlijks ontmoetingspunt waar kennisoverdracht centraal staat. Kennis over het vak zelf, maar zeker ook de persoonlijke vaardigheden waarover een kwaliteitsmanager ‘nieuwe stijl’ meer en meer zal moeten beschikken. Om zich daarop verder te oriënteren ontvingen alle deelnemers van het NNK gratis het boek ‘Perspectieven op Kwaliteit.nl’.
Societal Quality Management (SQM) verantwoorden
Scope Kwaliteitsmanagement (Total) Quality Management (T)QM) besturen - veranderen
Quality Assurance (QA) borgen - verbeteren
Quality Control (QC) beheersen -verankeren
Inspectie
Product en Productieproces
Systemen/primaire proces
Organisatie, Keten
Maatschappij (Mens)
te voeren in de deels verouderde zuivelfabrieken.
Wilma Taverne van Cargill benadrukte vooral de rol van de kwaliteitsmanager in risico- en incidentmanagement. “Ketenkennis is essentieel om sturing te kunnen geven aan risicoanalyses van gevaren die kunnen optreden in de gehele supply chain, van teelt tot en met opslag”, aldus Taverne. In haar presentatie over het duurzaamheidsprogramma Foqus Planet in de melkveehouderij toonde Yvonne van der Vorst van Friesland Campina aan dat het inbedden van duurzaamheid een belangrijke bijdrage levert aan de continuïteit van de sector. Van der Vorst: “QA is in dit project vooral de regisseur van een proces van meningen ophalen bij melkveehouders, actief luisteren en inspireren vanuit het waarom.”
“Zeven jaar geleden heeft het overgaan van de verantwoordelijkheid van overheid naar bedrijfsleven in de vleessector geleid tot een cultuurshock”, aldus Grea Wolters. VION heeft daarop ingespeeld door het opzetten van een door de overheid goedgekeurde HACCP-standaard. Zij communiceert dagelijks aan de NVWA middels visuele ‘dashboardtekens’, die duidelijk maken of zaken zoals proceshygiëne wel of niet goed lopen.
Cees Beek, bestuurslid NNK, schetste een historisch beeld van de ontwikkeling van het vakgebied kwaliteitsmanagement. Er zijn vier niveaus te onderscheiden die in de tijd in belang zijn toegenomen: product (QC), proces (QA), organisatie (QM) en maatschappij (SQM) (zie figuur 1a en 1b). Het vakgebied is daardoor steeds breder geworden. Bij iedere ‘schil’ past een ander type kwaliteitsmanager. De kwaliteitsmanager in de food is nog te veel blijven hangen in de QA/QC-sfeer, lichtte Beek toe. Dit is ook gebleken uit een gezamenlijk onderzoek van NNK, VMT en WUR in 2012. Beek: “De kwaliteitsmanager in food kan kansen grijpen om zich te verbreden en te verdiepen”, iets dat latere sprekers bevestigden.
Het lef waarover de moderne kwaliteitsmanager moet beschikken om uit de eigen comfortzone te stappen, werd benadrukt in de vermakelijke presentatie door beroepspresentator Daan Quakernaat. Als metafoor voor de functie van kwaliteitsmanager gebruikte hij het bouwen van kathedralen in de middeleeuwen: destijds een project waarvan men niet wist of het ging lukken. Met de zwart-wit cirkel (zie figuur 2) illustreerde hij
de winnaar en drie genomineerden: v.l.n.r.: wilma taverne (Cargill), geke Naaktgeboren (FrieslandCampina), Yvonne van der Vorst (FrieslandCampina) en grea wolters (Vion Food).
dat er een goede balans moet zijn tussen zwart en wit. De zwarte helft staat voor techniek en afrekenen (structuur en regels), de witte helft voor passie en dromen (visie, intuïtie, betrokkenheid). Een sterk punt van de zwarte helft is de veelgebruikte PDCA (Plan-Do-Check-Act) cirkel van Deming, de valkuil daarbij is het te veel doorslaan in regels. Quakernaat illustreerde dit met een wirwar van fietswaarschuwingsbordjes uit de Utrechtse binnenstad.
Schilderspalet
Het zoeken naar de balans kwam ook naar voren in een open en eerlijk betoog over de loopbaanervaringen van Gertjan Koudijs in onder meer de automotive industrie en bij Defensie. De rode draad in zijn carrière is dat hij steeds getracht heeft kwaliteit zoveel mogelijk in de lijn neer te leggen, ‘daar waar het thuis hoort’.
Koudijs, thans werkzaam bij Morpho e-documents division (producent van simkaarten, bankpassen en identificatiebewijzen):
“De kwaliteitsmanager kun je vergelijken met een schilder met zijn palet: maak gebruik van verschillende methoden en ‘tools’ om kwaliteitsverbeteringen te implementeren. Luister hierbij goed naar de klant en de organisatie. Vooral je eigen inzet en
houding is daarbij belangrijk.” Andere competenties die werkgevers stellen aan de moderne kwaliteitsmanager zijn flexibiliteit, meebewegen met de business en klantgerichtheid, aldus Jakob Jan Verbraak van DUPP Food Recruitment. Tien tot vijftien jaar geleden was dat heel anders: een kwaliteitsmanager moest toen vooral vasthoudend zijn en structuur kunnen aanbrengen.
Externe oriëntatie
Dat externe oriëntatie van de kwaliteitsmanager steeds belangrijker wordt, bleek ook al uit de presentaties van Van der Vorst en Wolters. “Samenwerken en contacten onderhouden met andere stakeholders in de keten draagt bij aan kwaliteit”, aldus Van der Vorst. Vanuit de zaal werden er vragen gesteld aan Wolters wat VION heeft gedaan met de kritiek in de media over vlees met het ‘Beter Leven-kenmerk’. Wolters lichtte toe dat QA een belangrijke rol heeft gespeeld in de uitleg aan klanten over hoe het VION kwaliteitssysteem werkt. “Klanten hebben hier positief op gereageerd”, aldus Wolters.
In de daaropvolgende paneldiscussie onder leiding van dagvoorzitter Els Cornelissen (Vezet) stonden drie vragen centraal: Wil,
Om een kathedraal te bouwen hebt je zowel de zwarte als de witte wereld nodig, gebruik beiden waar ze maximaal bijdragen.
kan en mag de kwaliteitsmanager in de food veranderen? Vanuit de zaal stelde Suzan Horst (FrieslandCampina) als kritische noot dat je inhoudelijke kennis mist als je vooral communicatieve kanten waardeert bij kwaliteitsmanagers. “Je redt het niet met een charismatisch schaap met zeven poten”, aldus Horst. “Inhoudelijke experts blijven echt nodig”. Dit werd ook bevestigd door Taverne van Cargill die stelde dat je pas (extern) kan beïnvloeden als je de nodige vakkennis en analytisch inzicht hebt.
Als oplossing voor grotere organisaties kwam naar voren dat er voor elk van de door Beek geschetste niveaus een ander type kwaliteitsmanager opereert met verschillende competenties. In middelgrote organisaties kan de QC/QA georiënteerde kwaliteitsmanager zich scholen op vlak van persoonlijke en sociale vaardigheden, en op gebied van verander- en organisatiemanagement.
• Irma Schönherr •i schönherr, schönherr Kwaliteitsadvies, irma@schonherrkwaliteitsadvies.nl, 06-10205146
De voedingsmiddelenindustrie kan zich geen ongedierte binnen de bedrijfsmuren veroorloven. Toch komt het helaas nog regelmatig voor dat insecten in een eindproduct terecht komen of dat een muizenpopulatie de productie verstoord. Dat heeft grote gevolgen voor audits en kan resulteren in product recalls of zelfs schadeclaims.
Kies voor de expertise van Rentokil om ongedierte in uw organisatie aan te pakken. Als geen ander weten wij hoe de bedrijfsprocessen in de voedingsmiddelenindustrie zijn ingericht en hoe voedselveiligheid daarbij centraal staat. Sinds oktober 2012 zijn wij dan ook ISO 22000 gecerti ceerd. Wij beschermen de kern van uw bedrijf: met 24/7 bewaking, directe respons bij incidenten en real-time rapportage. Laat u adviseren over de oplossingen voor uw organisatie. Dat geeft een veilig gevoel.
Kijk op www.rentokil.nl/voedingsmiddelen, mail naar info@rentokil.nl of bel gratis 0800-7368654
Hak is het sterkste merk van 2013. de prijswinnaar werd bekend gemaakt tijdens de FNLi-jaarbijeenkomst op 3 oktober in Utrecht. de foodsector was daar bijeen voor de awardsuitreiking, om te netwerken en te benadrukken hoe duurzame samenwerking vorm krijgt.
Ook de Taskforce Voedselvertrouwen werd door Van den Berg aangehaald in het kader van duurzame samenwerking. “De oplossingen liggen in het uitsluiten van ‘free riders’ uit de keten en het integreren van productintegriteit in de huidige kwaliteitssystemen”, stelde hij. “Samen met ketenpartners hebben wij de verantwoordelijkheid deze oplossingen om te zetten in acties om het vertrouwen van de consument in de voedselketen te herstellen.” De FNLI-voorzitter benadrukte alle vertrouwen te hebben in de huidige organisatie van de NVWA. Tot slot werd ook de politiek opgeroepen om duurzame samenwerking tot haar motto te maken: “We hebben behoefte aan politieke stabiliteit en daadkracht”, besloot Van den Berg.
De Merk van het Jaar Awards worden toegekend op basis van een grootschalig consumentenonderzoek, waarbij merken worden beoordeeld op kwaliteit, innovatiekracht en expressiviteit. Overall winnaar in 2013 was Hak, gevolgd door Pickwick en Mona. Mona is het meest vernieuwende merk van 2013.
In de productcategorieën werden bekroond: Lindeman’s (alcoholische dranken); Pickwick (non-alcoholische dranken); De Ruijter (zoetwaren, snacks, ontbijtproducten, brood en banket); Koopmans (kruidenierswaren overig); Mona (zuivel, kaas en geelvetten); Hak (vers, salades, diepvries en verpakte groenten).
FNLI-voorzitter Bas van den Berg ging in op de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen waarop de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie anticipeert. “2013 laat zich verbeelden in twee woorden: duurzame samenwerking”, zo stelde
hij en noemde initiatieven als de Alliantie Verduurzaming Voedsel, het Platform Productsamenstelling en de Gedragscode Eerlijke Handelspraktijken.
Keynote spreker Eric van der Burg, wethouder in Amsterdam en verantwoordelijk voor Zorg en Welzijn, spoorde de aanwezige producenten aan meer te doen om de jeugd gezond te maken. “U bepaalt het supermarktaanbod en kleurt het medialandschap. Kijk wat er op de verpakking staat, kijk naar de samenstelling en maak geen reclame gericht op kinderen.”
Van der Burg pleitte voor aansluiting van gemeentes bij de JOGG- (Jongeren Op Gezond Gewicht) aanpak. Het initiatief daartoe kan ook van de bedrijven komen. Jack Tabbers, voorman van Mars, vertelde hoe zijn bedrijf op productniveau verbeteringen realiseert en in de gemeente Veghel aan de slag is met JOGG. Daarbij wordt ingezet op het stimuleren van bewegen.
• Carina Grijspaardt-Vink •Aan de slag met verandering van de productsamenstelling? VMT organiseert op 12 november het middagsymposium ‘Naar een gezondere voeding’. Ingegaan wordt op herformulering en wat een gezond voedingspatroon is. De Jaarprijs Goede Voeding 2013 wordt uitgereikt en gezonde productinnovaties komen voor het voetlicht.
Meer informatie en aanmelden: www.vmt.nl/jaarprijsgoedevoeding
steeds grotere aseptische vullers, veel aandacht voor P eT en een grote belangstelling van aziatische bezoekers. Drinktec toonde de laatste ontwikkelingen op het gebied van drankentechnologie.
Groot, groter, grootst. De bedrijven die op Drinktec stonden, pakten flink uit met grote stands. Krones spande de kroon met een stand die een hele hal besloeg. PET-verpakkingen kregen alle aandacht in de hal PETpoint, waar verwerkers en producenten van deze verpakking bijeen stonden. Grote afwezige was Tetrapak, producent van kartonnen verpakkingen. Desondanks viel een kartonnen fles in de prijzen van producent SIG Combibloc (zie kader).
Bijna 67.000 bezoekers, 14% meer dan de vorige editie, uit 183 landen bezochten de beurs. De meeste bezoekers kwamen uit Duitsland, maar er was een toename van Amerikaanse, Russische en vooral Aziatische bezoekers. Een derde van de bezoekers kwam van buiten Duitsland. Volgens de beursorganisator waren de exposanten tevreden, meer dan de vorige editie van vier jaar geleden. Ze beschreven de economische situatie in de sector als goed tot zeer goed. En dat is vooral te danken aan de kooplust uit Azië.
KHS introduceert op de vakbeurs Drinktec
in München voor het eerst de nieuwste aseptische vulmachine Innosept Asbofill ASR. Het prototype van de ASR werd drukbezocht op de grote stand van het Duitse KHS. KHS verkocht de getoonde roterende aseptische vuller voor zuivel en niet-alcoholische dranken een dag vóór de Drinktec aan een Aziatische klant. De vuller kan 36.000 flesjes van 1,5 liter per uur vullen. Het roterende vulsysteem is gebaseerd op het ‘room in room’-principe, waarbij de flesjes worden gevuld in steriele omgeving. Deze kamer is omgeven door een grotere kamer die extra bescherming biedt. Deze
KHS heeft voor deze machine ook de sterilisatie-unit voor de deksels verkleind en in de machine geïntegreerd. Volgens KHS is de ASR geschikt voor een reeks dranken zoals sappen, sportdranken, melk en zuiveldranken.
Preform steriliseren
Ook GEA en Krones toonden nieuwe, aseptische vullers. GEA Promomac toonde de aseptische vuller waarin de preform in plaats van de fles wordt gesteriliseerd. Deze machine bestond al, maar de getoonde variant is compacter en heeft de hoogste capaciteit van deze serie vulmachines: 48.000 flessen per uur. Nog niet alle machines kunnen de preform steriliseren. Het voordeel is dat de preform een hogere temperatuur aankan. Hierdoor kan de fles lichter worden, wat een besparing op PET oplevert; een belangrijke kostenpost voor drankproducenten.
ruimte is altijd te openen zonder dat de steriele condities in gevaar worden gebracht. Een andere innovatie aan de ASR is het terugbrengen van het aantal kleppen tot 70 in vergelijking met 100 in een lineaire vuller. Minder vulkleppen betekent minder kosten en vooral minder onderhoud.
GEA heeft al vier van deze grote machines verkocht aan een Vietnamese klant voor het vullen van ijsthee. Volgens GEA is vooral Zuidoost-Azië geïnteresseerd in de machine, al staat er ook één in Polen.
Ook Krones introduceerde een aseptische vullijn waarbij de preforms worden gesteriliseerd. De Contiform AseptBlock heeft een productie van 32.000 flessen per uur.
‘Er waren meer Russische, Amerikaanse en vooral Aziatische bezoekers’
grote belangstelling voor de aseptische vul-
Nadat de preforms zijn gesteriliseerd, worden ze getransporteerd naar een steriele zone en behandeld met H2O2. Blowmoulding, vullen en sluiten gebeurt in een tweede steriele zone. Waar KHS de sterilisatie-unit voor deksels verkleinde en in de vulmachine integreerde, toonde het
bedrijf Claranor een innovatieve techniek om met pulserend licht deksels te steriliseren. De compacte machine kan tot 23.000 deksels per uur steriliseren tot een 5 log reductie. In tegenstelling tot conventionele dekselsterilisatoren, komen er geen chemicaliën aan te pas.
Alfa Laval greep Drinktec aan om negen innovaties te presenteren, waaronder de bag-in-box en beer-in-box aseptische vullers. De met hoge snelheid roterende bagin-box aseptische vuller kan 30 bags van 10 liter per minuut vullen. “Deze hoge snel-
Vakbeurs
heid vuller is vier tot vijf keer sneller dan de standaard aseptische vullers voor rtd dranken”, vertelde Pierluigi Decio, business unit manager Food Solutions Alfa Laval. “Deze snelheid wordt bereikt doordat de roterende vuller zes vulkoppen heeft, die tegelijk aan het werk zijn.” Deze machine ontwikkelde Alfa Laval samen met International Dispensing Corporation en Sealed Air Corporation. De vuller is ontworpen voor laagzure applicaties. “De vuller is niet alleen geschikt voor rtd dranken, maar ook voor andere bag-in-box applicaties zoals sapconcentraten, stropen, smoothies, koffiecreamers, kaassauzen, soepen en ketchup, die momenteel ook in bag-in-box worden verpakt.”
Naast de algemene bag-in-box ontwikkelde Alfa Laval samen met Carbotek een vuller voor beer-in-box voor gedecarboniseerd en gedealcoholiseerd bier. De beer-in-box kan de gebruikelijke fusten vervangen in sommige toepassingen. De vuller kan 240 verpakkingen van 25 liter per uur verwerken. Er zijn drie machines verkrijgbaar met capaciteiten van 1.000, 4.000 en 6.000 liter per uur. Uit het bier wordt eerst het koolzuur verwijderd, daarna wordt het bier door de vuller in de verpakkingen gedaan. De beer-in-box neemt de helft minder ruimte in beslag dan een fust, meldt Carbotek. Op het moment dat het bier wordt getapt, komt er via een carbonator weer CO2 bij. Dit concept is vooral geschikt voor plekken met weinig ruimte zoals kleine cafés, cruiseschepen en festivals of plekken waar grote afstanden moeten worden afgelegd, zoals in de bergen.
De Italiaanse firma PET Engineering presenteerde een PET-fles met de uitstraling van glas, speciaal voor de horeca waar het chique glas nog steeds de norm is. PET Engineering wil de horeca aan de goedko-
pere, lichtere en onbreekbare PET-fles krijgen. De moeilijkheid is om de details die mogelijk zijn met glas met PET te bereiken. Door gebruik te maken van een speciale resin met een hogere interne viscositeit is een fles vergelijkbaar met glas gemaakt. Het bedrijf toonde ook flessen van Evolight, waar 50% gerecycled PET inzit. Een speciaal ontwerp van de bodem en van de nek van de fles ondervangt de mindere mechanische eigenschappen van rPET. Door het ontwerp is het mogelijk om dezelfde fles te gebruiken voor zowel water met als water zonder bubbels.
Flesje van blik
Ondanks de alom aanwezige PET-verpakking was ook de blikverpakking vertegenwoordigd door Rexam. De blikproducent toonde verschillende innovaties van het afgelopen jaar. Het bedrijf ontwikkelde de printtechniek waarmee Coca-Cola de ‘Share a Coke’-campagne is gestart. Om de vele verschillende namen op de verpakking te printen, kwam Rexam met een gepatenteerde printtechniek, Editions, waarmee 8 tot 24 verschillende ontwerpen op één pallet aan blikjes is te printen. Hierdoor kunnen klanten verschillende ontwerpen naar één vulmachine sturen.
Het bedrijf ontwikkelde ook een aluminium flesje genaamd Fusion. De fles is niet geëxtrudeerd, maar wordt gemaakt met dezelfde technologie waarmee blikken worden gemaakt. Dit zorgt voor minder materiaalgebruik vergeleken met blikjes.
De printtechniek is al gebruikt op het Fusion aluminiumflesje door Pepsi die zangeres Beyoncé op de verpakking plaatste. Ook bierproducent Heineken heeft een Fusion aluminium bierflesje op de Franse markt.
Combibloc
Op de Drinktec zijn awards uitgereikt voor het beste ingrediënt en voor de beste innovatie in dranken aan respectievelijk Arla en SIG Combibloc.
Eiwit voor zure wei
Arla won met het eiwit Nutrilac. Met dit ingrediënt kunnen producenten van het populaire product Griekse yoghurt de zure wei, een reststroom, gebruiken om premium zuivelproducten te ontwikkelen, zoals weismoothies en gefermenteerde desserts. Voor elke 100 kilogram aan melk gebruikt voor Griekse yoghurt, wordt 33 kilogram yoghurt en 67 kilogram zure wei. Tot nu toe leverden producenten hun wei aan de diervoederindustrie en de biodieselindustrie.
Zuiveldranken ervan maken is een meer economische optie.
Kartonnen fles
De combidome, de fles gemaakt van karton van SIG Combibloc, heeft de Beverage Innovation Award gewonnen voor beste kartonnen verpakking of pouch. De internationale jury beloonde de ongewone vorm gecombineerd met de functionaliteit. De combidome combineert volgens SIG Combibloc de beste eigenschappen van een fles met die van een kartonnen pak. “Het is net zo gemakkelijk als een fles, maar beschermt de drank zoals alleen karton kan”, aldus Hanno Bertling, global product manager bij SIG Combibloc.
Het Nederlandse Mongozo Premium Pilsener is uitgeroepen tot beste glutenvrije pils ter wereld. Het biermerk kreeg deze eer tijdens de bierwedstrijd World Beer Awards in het Verenigd Koninkrijk. Mongozo bestaat vanaf 1994 en wordt gebrouwen bij Brouwerij Huyghe. Vorig jaar werd Mongozo ook al tot beste glutenvrije bier uitgeroepen. Ieder jaar doen ongeveer 600 bieren uit 32 landen mee aan de World Beer Awards. Een internationale jury van pakweg 40 bierkeurmeesters beoordeelt de bieren in verschillende categorieën. Bieren worden onder andere gekeurd op smaak, aroma en uiterlijk.
Champignonconservenproducent Lutèce introduceert gesneden champignons in een fond, die als basis kan dienen voor soepen en sauzen. De champignons worden verwerkt in hun eigen bouillon waardoor volgens Lutèce de smaak, de bite en de voedingswaarden intact blijven. De Champignons & Fond zijn verkrijgbaar in de Smartpack. De flexibele verpakking is praktisch in gebruik, kan makkelijk worden bewaard en vermindert de hoeveelheid afval. Reeds in de herfst van 2012 introduceerde de producent van champignonconserven het eerste product in Smartpack, nu verbreedt het bedrijf het assortiment. Naast de Champignons & Fond is het basisassortiment (hele champignons en schijfjes van verschillende grootte) in de flexibele smartpack beschikbaar. Dit assortiment vervangt de champignons in 1.700 ml potten. De glazen verpakkingen worden steeds meer uit het assortiment verwijderd wegens HACCP.
De Nederlandse handelsonderneming Fabelco heeft een intensieve samenwerkingsovereenkomst gesloten met Duitslands grootste producent van zuivelgrondstoffen, DMK. De overeenkomst heeft betrekking op de verkoop en distributie van zuivelproducten binnen de Benelux. Tussen Fabelco en de firma Wheyco (dochteronderneming van DMK) bestaat al een jarenlange samenwerking op het gebied van de vermarkting van weiderivaten (WPC, lactose, weipermeaat). De overeenkomst met DMK maakt het zuivelpakket voor de levensmiddelenindustrie compleet.
DMK produceert zuivelproducten zoals melkpoeders, weipoeder, room en speciale zuivelingrediënten voor de levensmiddelenindustrie. Fabelco levert hoogwaardige kwaliteit zuivelgrondstoffen voor onder andere: bakkerijgrondstoffen, chocoladeproducten, zoetwaren, vleeswaren, babyvoeding, sportvoeding, zuivelproducten.
Al eerder dit jaar heeft Fabelco middels SMP food het productgamma verder uitgebreid met functionele voedingsmiddelen.
Vanaf oktober introduceert het eerlijke chocolademerk Tony’s chocolonely weer drie tijdelijke smaken van de bekende chocoladereep. De limited editions van vorig jaar met de smaken: witte chocolade met framboos en knettersuiker, melkchocolade met karamel en zout en pure chocolade met brazilnoten waren een succes. De smaken van dit jaar zijn: Melk & kokos, amandel & kaneel; Melk, koek & chilipeper en; Puur & meringue & kers. De kokos komt uit Vietnam, amandelstukjes uit Oezbekistan en kaneel uit Sri Lanka. De chilipeper is ingekocht bij boeren in Ghana, waar ook een groot gedeelte van de cacao in de repen vandaan komt.
De reep bevat ook stukjes kandijkoek. De reep van pure chocolade bevat zoete meringue met zure kers. De meringue is gemaakt van vrije uitloopeieren. De repen zijn exclusief te koop bij de Wereldwinkels, Waar, Marqt en cadeaushops.
bij de toepassing van vacuüm in een productieproces is vaak nog veel energiewinst te behalen. een centraal opgestelde vacuüminstallatie kan resulteren in aanzienlijke kostenbesparingen, zo ontdekte ook fabrikant van verpakkingen Paccor.
Bij Paccor in Nijkerk rollen jaarlijks 250 miljoen thermogevormde kunststof verpakkingen van de band. Van sushiverpakkingen tot vleeswarenschalen. Perslucht en vacuüm zijn onmisbaar om de continuïteit van dit productieproces 5 dagen per week, 24 uur per dag te garanderen. Samen met Compressor Service Techniek, een dealer van Atlas Copco-apparatuur en Airnet installateur, nam Paccor het productieproces grondig onder de loep. Dit heeft geresulteerd in forse kostenbesparingen op zowel elektrische energie voor de productie van vacuüm als op perslucht.
135.000 euro besparing
Voor het opwekken van vacuüm beschikte Paccor over een separate vacuüminstallatie van 27 kW per uur, met deels een centraal leidingnet en deels een lokaal net. Deze werd vervangen door een centraal vacuümnet met twee nieuwe typen schot-
tenvacuümpompen (de GV150 van 3,3 kW en de GV300 van 7,5 kW) van Atlas Copco, die voldoen aan de HACCP-norm. Aanmerkelijk minder geïnstalleerd en opgenomen vermogen bleek mogelijk. Bovendien hebben de nieuwe vacuümpompen veel minder onderhoud nodig. De aanpassing aan het vacuümnetwerk leverde Paccor een besparing op aan energiekosten van €135.000 in tien jaar.
Het geïnstalleerd vermogen van ruim 300 kW voor het opwekken van perslucht werd teruggebracht tot 200 kW. En dit terwijl de productiecapaciteit nu aanmerkelijk hoger ligt dan voorheen. In de machinekamer staan twee GA37+ en twee GA30+ schroefcompressoren van Atlas Copco met een vast toerental opgesteld, en een 65 kW compressor van een ander merk. Voorheen waren dit vijf compressoren met een vast toerental.
Uit ervaringscijfers blijkt dat als tien vacuümpompen van elk 10 kW worden vervangen door twee of drie centraal opgestelde vacuümpompen met een totaal geïnstalleerd vermogen van 75 kW, dat een besparing op gebruikskosten kan opleveren van zo’n 25%. Tevens kan er met een dergelijke opstelling een hogere machinebeschikbaarheid en betrouwbaarheid worden bereikt.
Deze aanpak resulteerde in een energiebesparing van ruim €12.000 per jaar. Om de luchtkwaliteit van de perslucht constant te houden, conform de daarvoor geldende HACCP-norm, is ervoor gekozen om de compressoren op te stellen in combinatie met drie FD drogers van Atlas Copco en drie luchtconditioneringseenheden.
verpakkingsproducent Paccor bespaarde €135.000 op energiekosten in 10 jaar.
Naar een centrale vacuüminstallatie Atlas Copco wil na de aandacht voor perslucht nu de bewustwording op het gebied van vacuüm vergroten en pleit daar waar mogelijk voor een energie-efficiëntere, centraal opgestelde vacuüminstallatie. De reden dat vacuümpompen veelal decentraal staan opgesteld, is dat de meeste productiemachines af aan de fabriek worden geleverd met een ingebouwde vacuümpomp. Kostprijstechnisch is dit het meest interessant. Als het gaat om energieefficiency en onderhoud is dit echter de vraag, maar de gebruikerskosten van vacuüm zijn veelal niet bekend. Vorig jaar introduceerde Atlas Copco twee eigen productlijnen: de vacuümschottenpompen uit de serie GV 20-300 en de oliegeïnjecteerde schroefvacuümpompen uit de serie GV 630-4800.
• Carina Grijspaardt-Vink•
U heeft passie voor uw producten en bent dagelijks bezig om een perfecte kwaliteit af te leveren. U streeft ernaar om uw afnemers optimaal van dienst te zijn en bent trots op de prestaties van uw bedrijf. U zoekt een professionele certificatie-instelling die u ondersteunt bij het realiseren van uw ambities. Een instelling die bijdraagt aan de bewustwording van uw organisatie en die steeds stimuleert tot verbetering en optimalisatie.
Daarom is ISACert de specialist die bij u past. De diepgang van de ISACert-audit helpt u uw doelstellingen te realiseren en het imago van het ISACert-certificaat overtuigt uw afnemers. Kwaliteit maakt duidelijk het verschil. Dat geldt voor het product en met name voor het vertrouwen in uw organisatie. De ISACert certificaten maken dat heel zichtbaar. Samen geven we kwaliteit inhoud.
begin oktober kwam de stortgoedindustrie samen op de vijfde editie van de vakbeurs s olids. De belangrijkste thema’s waren: duurzaamheid, energie-en productieefficiëntie en explosieveiligheid.
Solids is een beurs waar contact met klanten een belangrijke reden is om er te gaan staan. Solids 2013 vond parallel met Pumps&Valves plaats. Ook deze vijfde editie was goed gevuld met standhouders. Over het aantal bezoekers waren de standhouders ook tevreden. Op de beurs stonden diverse aanbieders van analyse- en meetapparatuur voor onder andere de foodindustrie.
Endress+Hauser, een van de trouwe standhouders op Solids, toonde nieuwe software om meer informatie uit de niveaumeters te halen. Bovendien zijn de procesaansluitingen aangepast. De meters zijn beter te bedienen en zelf te controleren. De kerntaak is het ontsluiten van informatie voor bijvoorbeeld voorraadbeheer.
Quality2Process toonde de Infralab e-Series analyzer voor vlees. Deze is speciaal ontwikkeld om labmethoden in de vleesverwerkende industrie te vervangen. Omdat het geen speciale kennis vereist bij routinegebruik, maakt de analyzer het volgens Q2P mogelijk om snel monsters te analyseren
om de belangrijkste parameters voor vlees –vet, vochtgehalte, eiwit en hydroxyproline (collageen) – te bepalen. Het bedrijf liet ook de InfraLab Manager software tool zien. Deze tool biedt een contactloze, non-destructieve vochtmeting bij bulkgoederen.
Zonder pneumatisch transport
Het is een methode waarmee het vochtgehalte van monstermateriaal, van poeders tot granulaten, binnen maximaal tien seconden met een hoge meetnauwkeurigheid en reproduceerbaarheid wordt bepaald. Inventech Benelux legde dit jaar de nadruk op het meten van deeltjesgrootte, -vorm en -lading met behulp van de analysers van Microtrac. Deze analysers maken gebruik van de technologie van lichtverstrooiingsmetingen voor deeltjesgrootteanalyse. Via deze techniek kan de grootteverdeling van deeltjes in een colloïdaal systeem of in een dispersie volgens Inventech snel en correct worden gemeten.
Dinnissen Process Technology introduceerde het Lean Mixing-concept met een geïntegreerd transportsysteem dat beter inpasbaar, behoedzamer en goedkoper is dan bijvoorbeeld pneumatische transportsystemen die nu veel worden toegepast. Het Lean Mixing-concept maakt een compleet mengproces mogelijk zonder pneumatisch transport en de bijbehorende nadelen zoals mogelijke productbeschadiging, hogere energiekosten en contaminatierisico en extra handling. Lean Mixing maakt gebruik van big bags, waarin grondstoffen slechts eenmaal omhoog worden gebracht. Vanaf het omhoog takelen van de grondstoffen, worden de big bags via een automatisch routegeleidesysteem naar de juiste lospositie op het transferstation gestuurd en afgezet. Daar koppelt de procesoperator de big bags stofvrij aan op losstations, met daaronder de door Dinnissen zelf ontwikkelde FeederValve. Deze doseerklep zorgt voor het nauwkeurig afwegen van de grondstoffen met een capaciteitsrange van 6 kg tot 50 ton per uur.
‘Een compleet mengproces is mogelijk zonder pneumatisch transport’
10 december 2013 | 9.30 – 16.00 uur | Mariënhof, Amersfoort
Profileren?
Neem contact op met onze media-adviseur: m.neutegem@ mybusinessmedia.nl 010 289 40 72.
Steeds meer bedrijven in de foodsector bereiken hun doelgroep via social media. Nieuwe producten introduceren, klanten informeren over acties, naamsbekendheid vergroten; zowel richting consument als in de B2B-contacten kunnen social media als Facebook, Twitter, LinkedIn of kleinere platforms als Pinterest, Instagram, Slideshare en Tumbler succesvol worden ingezet op basis van een social media-strategie.
Zichtbaarheid op social media is tegenwoordig een ‘must’. Essentieel is de discussie te volgen die over uw bedrijf of producten wordt gevoerd en hierin zo nodig te participeren. Tegenover de vele kansen staan echter ook risico’s die social media voor uw organisatie kunnen hebben. Hoe te werk gaan als berichten circuleren die uw reputatie kunnen schaden? Of – erger nog – als zich een crisis, bv een recall, aandient? En wat brengen medewerkers via sociale netwerken naar buiten?
Over de kansen die social media bieden maar ook de risico’s die er aan zijn verbonden, organiseert VMT het seminar ‘Social media in food: Kansen & Risico’s’.
Na afloop van de bijeenkomst heeft u antwoord op de volgende vragen:
- Welke social media zijn nu ‘hot’?
- Social media waarom eigenlijk?
- Kan ik social media zakelijk inzetten, hoe en waarvoor?
- Wat omvat een social media-strategie?
- Wat is de rol van social media als onderdeel van kwaliteits- en risicomanagement?
- Wat zijn de juridische do’s & don’ts van social media?
- Hoe bewegen andere bedrijven zich op social media?
Dit kan eenvoudig op 3 manieren:
Website: www.vmt.nl
E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl
Tel.: (010) 289 40 08
Prijzen*
Nieuwsbrief Voedselveiligheid en VMT-abonnees € 195,Niet-abonnees € 295,-
www.vmt.nl/socialmediainfood
In VMT 20, 2013 is per abuis de verkeerde foto geplaatst bij het bericht getiteld: GEA verbetert ontwerp Megaslicer. Onderstaand de correcte foto.
Een grote sojaproducent in Noord-Nederland koos voor het doseren en afvullen van ketjap voor de excentrische wormpompen Verderpro. De doseerpompen vullen zakjes af met een inhoud van 10 ml ketjap bij een snelheid van 200 zakjes per minuut. Belangrijk zijn de speciale materialen die nodig zijn voor de met vloeistof in aanraking komende delen, de doseernauwkeurigheid, lage shear en een constante opbrengst van de doseervloeistof. Geselecteerd werden twee VPHC0252 en twee VPHC-052 Verderpro excentrische wormpompen van leverancier Verder, voorheen Wijk & Boerma Pompen. Deze pompen hebben een capaciteit van respectievelijk 120 l/h en 180 l/h bij een tegendruk van 3 bar maximaal.
b innenkort moet een nieuw duurzaam alternatief voor pet op de markt komen: b io pet 100. b io pet 100 haalt alle bouwstenen van polyester uit biomassa en is net als gewoon pet volledig recyclebaar. b io pet 100 wordt ontwikkeld door b io bt X bv, knn Advies, syncom, DuFor resins en cumapol e mmen in samenwerking met de r ijksuniversiteit Groningen en het A pi i nstituut in e mmen.
In tegenstelling tot traditioneel PET gebruikt BioPET geen fossiele brandstoffen. Het belangrijkste bestanddeel van PET, PTA (paratereftaalzuur), wordt bij BioPET verkregen door een katalytische omzetting van biomassa en een chemische vervolgstap. De betrokken partijen zijn bezig met een octrooiaanvraag voor dit proces. De komende maanden wordt het proces verder opgeschaald en worden de eigenschappen van BioPET 100 vergeleken met bestaand PET-materiaal. Daarna vindt introductie in diverse markten plaats, waaronder de voedselverpakkingsindustrie. Cumapol in Emmen kan BioPet 100 grootschalig produceren (25 kton/jaar). De ontwikkeling van BioPET 100 wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit de Subsidieregeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT).
Retailers gaan vanaf eind december 2013 artikelgegevens exclusief opvragen via GS1 Data Source. Deze gegevens worden nu nog vaak door de leveranciers verstrekt middels brondocumenten. Vanaf volgend jaar moet alles via GS1 Data Source binnenlopen. Zestien supermarktketens, drogisterijen en groothandels en ruim 900 van hun leveranciers maken nu al gebruik van GS1 Data Source om artikelgegevens uit te wisselen. Vaak vroegen retailers nog altijd om brondocumenten mee te sturen. Nu hebben de retailers afgesproken om volgend jaar niet meer om de brondocumenten te vragen. Waar nodig worden processen, systemen en organisaties heringericht om dit mogelijk te maken.
Donderdag 28 november 2013 | 9.30 – 17.00 | De
EHEDG Nederland en VMT organiseren voor de tweede keer een bijeenkomst over beheersing van het productieproces. Stond vorig jaar het achterblijven van allergene stoffen centraal, dit jaar ligt de focus op microbiële besmettingen, zowel bederf als pathogenen. Het programma sluit nauw aan bij de dagelijkse praktijk in voedingsmiddelenbedrijven. Sprekers werken zelf in voedingsmiddelenbedrijven of zijn nauw betrokken bij het oplossen van problemen waarmee bedrijven kampen. Zij zullen de deelnemers verrassende inzichten geven over bronnen van microbiële besmettingen en hoe deze in de productie te beheersen en via verbetermaatregelen in ontwerp en werkwijze op te lossen of nog beter: dergelijke problemen te voorkomen.
De EHEDG/VMT-bijeenkomst geeft u antwoord op de volgende vragen:
• Hoe voorkomt u dat micro-organismen zich in uw bedrijf verspreiden?
• Welke invloed hebben conserveermiddelen op de microbiële flora?
• Hoe voorkomt u dat monster en proces besmet raken bij de monstername?
De volgende sprekers zullen u op 28 november uitgebreid informeren:
• Maken we ons niet te kwetsbaar voor microbiële besmettingen?
Frans Egberts, algemeen directeur Henri van de Bilt
• Verspreiding van micro-organismen via de vloer Wouter Burggraaf, consultant & trainer Hygiënisch Ontwerpen, Burggraaf & Partners
• Contaminatie via de lucht; stroming en verspreiding beheersbaar?
Frans Saurwalt, technisch manager Kropman Contamination Control
• Case: Opsporen en onder controle brengen van onverwacht bederf in spaghettisaus
André van Zuijlen, Savoury Category Microbiologist, Unilever R&D Vlaardingen
Dit kan eenvoudig op 3 manieren:
Website: www.vmt.nl/EHEDG
Telefoon: (010) 289 40 08
E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl.
Faxen mag natuurlijk ook: 010 289 40 76.
Mede mogelijk gemaakt door:
• Hygiëne van de toekomst: snelle detectie en karakterisering van microbiële besmetting in voedsel Guus Roeselers, microbioloog, Microbiologie & Systemen, Biologie-groep, TNO
• Cross contamination from liquid sampling in the food industry Carsten Rosendal, mechanical engineer/consultant, Keofitt Denemarken
• Alternatieve microbiologische methoden, statistieken en trendanalyses
Marius van Eck, Quality Safety Environment manager, Silliker Nederland
Voor wie?
Voor kwaliteitsmanagers en werknemers die betrokken zijn bij de kwaliteit en productie van voedingsmiddelen, hun toeleveranciers van apparaten en diensten, overheid, toezichthouders en wetenschappers.
Profileren?
Wij bieden verschillende mogelijkheden, neem contact op met onze media-adviseur Monique van Neutegem, 010 289 40 72, m.neutegem@mybusinessmedia.nl.
VMT-abonnees € 350,Niet-abonnee wel
EHEDG-lid € 400,Niet-abonnees/ geen lid € 450,-
Abonnees betalen slechts € 350,- (i.p.v. € 450,-)
Dit is incl. catering, excl. BTW en administratiekosten.
EHEDG Nederland en VMT organiseren voor de tweede keer een bijeenkomst over beheersing van het productieproces. Stond vorig jaar het achterblijven van allergene stoffen centraal, dit jaar ligt de focus op microbiële besmettingen, zowel bederf als pathogenen. Het programma sluit nauw aan bij de dagelijkse praktijk in voedingsmiddelenbedrijven. Sprekers werken zelf in voedingsmiddelenbedrijven of zijn nauw betrokken bij het oplossen van problemen waarmee bedrijven kampen. Zij zullen de deelnemers inzicht geven in bronnen van microbiële besmettingen en hoe deze in de productie te beheersen en via verbetermaatregelen in ontwerp en werkwijze op te lossen of nog beter: dergelijke problemen te voorkomen.
Datum: 28 november, Locatie: De Glazen Ruimte, Maarssen www vmt nl/ehedg
Het genootschap ter bevordering van de melkkunde organiseert een bijeenkomst getiteld: Wat te doen met meer melk? Wat zijn de toekomstverwachtingen na het wegvallen van het melk quotum; komt er meer melk en wat gaan we daar mee doen? Vanuit meerdere invalshoeken wordt er besproken wat de verwachtingen zijn. Wat is de visie van de overheid? Welke voorbereidingen treft de melkveehouderijsector; welke melkcomponenten kunnen in nieuwe toepassingen gebruikt worden om zo de extra melk tot waarde te kunnen brengen?
Datum: 31 oktober, Locatie: Het hof van Wageningen, Wageningen
www genootschapmelkkunde nl
Soep in een stazak met verse, knapperige stukjes. Een prachtig idee, maar is dat technologisch mogelijk? Hoe zit het met de houdbaarheid, textuur en behoud van smaak? In deze cursus, ontwikkeld in samenwerking met NIZO food research, leren de deelnemers hoe je van een veelbelovend concept een succesvol eindproduct maakt.
Datum: 7 tot 29 november, Locatie: HAS Den Bosch
wwwhasdenboschnl
28-okt Course marine biotoxins, wageningen
29-okt Hoe haal je meer uit pS, bennekom
29 oktober3 december Cursus productiemanagement, ede
30-31 oktober e-fulfilment expo, Utrecht
31 oktober7 november Cursus onderhoudsplannen, ede
31-okt Food2market: vergroot u kansen op een succesvolle marktintroductie, wageningen
31-okt wat te doen met meer melk, wageningen
5 november3 december vervolgcursus levensmiddelenmicrobiologie, wageningen
12-nov jaarprijs goede voeding, oegstgeest
14-nov profidag 2013, eindhoven
14-21 november Food ingredients europe, Frankfurt (de)
15-18 november gluten free expo, brescia (it)
19-nov Cursus voedselallergie voor de foodservice, regio veenendaal
19-nov workshop etikettering/Claims, bunnik
19 november28 januari 2014 basis biomoleculen, den bosch
21 november30 januari Cursus Food processing deelprocessen, den bosch
21-nov nationaal Sustainability Congres, rotterdam
22-nov masterclass risicomanagement en de werking van de termijnmarkt, ellecom
26-28 november 8th Food proteins Course, amsterdam
26-nov interne auditvaardigheden, bunnik 28-nov praktijkdag microbiële besmettingen, maarssen
p, bunnik
en
voedingsmiddelen, management en technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in nederland en belgië. vmt is opgenomen in food Science and technology Abstracts (fStA) en is een voortzetting van conserva en voeding + techniek, waarin opgenomen het internationaal tijdschrift voor brouwerij & mouterij. vmt verschijnt tweewekelijks en is een uitgave van:
mYbusinessmedia
essebaan 63 c
2908 l J capelle a/d IJssel
Postbus 8632
3009 AP rotterdam
T 010 - 2894078
F 010 - 2894076
E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl
I www.vmt.nl
Uitgever
Suzanne Wanders
T 010 - 2894017
E s.wanders@mybusinessmedia.nl
Hoofdredactie
carina Grijspaardt-vink
T 010 - 2894065
E c.grijspaardt@mybusinessmedia.nl
Eindredactie
marjolein Spek
T 010 - 2894007
E m.spek@mybusinessmedia.nl
Redactie
Hans Damman
T 010 - 2894070
e h.damman@mybusinessmedia.nl
Dionne Irving
T 010 - 2894071
E d.irving@mybusinessmedia.nl
maurice de Jong
T 010 - 2894041
E m.jong@mybusinessmedia.nl
nathan Strik (webredactie)
T 0570-504380
E n.strik@mybusinessmedia.nl
Redactie-adviesraad
Prof. dr. ir. m .A.J.S. van boekel; prof. dr. ir. f. Devlieghere; f egberts, dr. ir. c .D. de Gooijer; t. Hegeman; dr. P. m klapwijk; ir. n . de kruijf; prof. dr. ir. A. van l andschoot; ir. f l anting; ir. J. maagd; ir. m nijhof; dr. ir. k oosterhaven; ir. J. van de Put; drs. J. Stark (voorzitter); dr. W. visser; Ir. e .J.c Paardekooper (erelid)
Met medewerking van Institute of food technologists (Ift ), tno kwaliteit van leven, nIZo food research, Wageningen Universiteit en researchcentrum, Universiteit Gent, Universiteit Utrecht, nederlandsch octrooibureau, codex Alimentarius.
Media-adviseur monique van neutegem
T 010 - 2894072
E m.neutegem@mybusinessmedia.nl
Marketing kathelijne koster
T 010 - 2894013
E k.koster@mybusinessmedia.nl
Vormgeving De opmaakredactie, Wehl
Druk
Drukkerij tesink, Zutphen
Abonnementen voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: bellen met: 010-2894008
mailen naar: vmt@mybusinessmedia.nl
Schrijven naar: mYbusinessmedia bv, vmt, Postbus 8632, 3009 AP rotterdam
Jaarabonnement nederland: € 219,-
Jaarabonnement belgië en luxemburg:
€ 241,-
Jaarabonnement buitenland: € 329,-
Digitaal abonnement: € 164,25
Proefabonnement (5 edities): slechts
€ 29,-
Studentenabonnement nederland:
€ 87,60
Studentenproefabonnement (5 edities): € 15,-
kennismakings exemplaar (eenmalig): € 15,-
*prijzen zijn excl. 6% bt W en € 3,75 administratiekosten Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.
ISSN 0042-7934
niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.
Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.
Précon Food Management B.V.
Regulierenring 16A
3981 Lbbunnik
tel. +31 (0) 30 656 60 10
fax +31 (0) 30 656 60 11
info@precon-food.nl
www.precon-food.nl
Kwaliteit, veiligheid, wet- en regelgeving, continuïteit en ondersteuning in de volledige voedingsmiddelenketen voor ‘tomorrow’s best’. Voor klanten die het beste willen voor hun klanten. Dat is waar précon voor staat.
Brusto Consultancy
Oranjekanaal Zuidzijde 5
7853 TC WEZUpER b RUG
mob: +31 (0)6 149 88 131 www.brusto.nl info@brusto.nl
Ondersteuning in de opzet en onderhoud van uw (voedselveiligheid)managementsysteem? Waarom benut u niet de diensten van bRUSTO? Ruim 11 jaar ervaring als Internationaal erkend Lead Auditor via een van de grootste certificerende instellingen en sinds 2006 actief als Adviesbureau; van mKb tot multinationals.
Als geen ander weet ik dus inhoudelijk waaraan uw systeem en praktijk aan moet voldoen! praktijk gericht advies waar je verder mee komt.
ISO 9001 (ook risicomanagement en competentiemanagement), 26000, 27001. HACCp, ISO 22000, FSSC 22000, bRC en IFS.
Gullimex
Oostermaat 7
7623 CS borne
tel. +31 (0) 74 265 77 88
fax +31 (0) 74 267 02 37 info@gullimex.com
www.gullimex.com
marktleider in voedselveiligheid
Sinds 1981 zijn wij actief in de voedingsmiddelen-, farmaceutische, medische en industriële sector. Temperatuur meten en (draadloos) registreren, hygiënebepaling, verpakken onder beschermende atmosfeer en het meten van kleur & glans zijn voor ons kernbegrippen.met onze producten leveren wij een bijdrage aan de (voedsel) veiligheid, kwaliteit, presentatie en verschijningsvorm van uw product.
Adifo NV
Industrielaan 11b
b-9990 maldegem
tel: +32 50303 211
fax: +32 50 711 193 sales@adifo.be www.adifo.com
Adifo ontwikkeld gespecialiseerde software voor de voedingsindustrie. Innovatieve en competitieve producten creëeren, dat is wat u wil.
b ESTmIX® ondersteunt u bij elke stap van het ontwikkelingsproces – vanaf het eerste concept tot de specificaties en etikettering. U beheert uw ingrediënten, recepten en productspecificaties op een flexibele en beveiligde manier. Het resultaat?producten die perfect beantwoorden aan alle kwaliteitseisen en aan de realiteit van uw bedrijf.
Alfa Laval Benelux postbus 9377
4801 LJ breda
tel. +31 (0)76 5791 200 fax +31 (0)76 5791 211
benelux.info@alfalaval.com www.alfalaval.com/benelux
Toonaangevende leverancier van oplossingen voor warmteoverdracht, separatie en vloeistofbehandeling.producenten van voedingsmiddelen, zuivel en dranken over de hele wereld vertrouwen op onze technologieën: warmtewisselaars, pompen, separatoren, tankuitrustingen, koppelingen, afsluiters, oplossingen voor vullen en verpakken en fractioneren. Deze worden geleverd als standaard ‘stand-alone’-componenten, complete oplossingen of door onze specialisten aangepast aan uw specifieke procesbehoeften.
Veld Koeltechniek BV
Den Sliem 3
7141 JE Groenlo
postbus 38
7140 AA Groenlo
tel. +31 (0) 544 476 476
fax +31 (0) 544 476 477 info@veld.nl
www.veld.nl
Veld Koeltechniek in Groenlo is sinds 1960 een toonaangevend bedrijf in koudetechniek. Vakkundige en gemotiveerde mensen installeren en leveren innovatieve koel- en vriesoplossingen waarbij aandacht voor energie, milieu, duurzaam ondernemen (mVO) en veiligheid centraal staat.
Verbufa B.V.
Hanzeboulevard 20-22
3825 pH Amersfoort
tel. +31 (0) 33 455 43 33
fax +31 (0) 33 455 43 34 info@verbufa.nl www.verbufa.nl
Verbufa is leverancier van klant specifieke totaaloplossingen voor de gehele voedingsmiddelenindustrie, van grondstof tot verpakking en alles wat daar tussen zit. Doormiddel van onze vorm- doseer en coex systemen ontwikkelt Verbufa concepten die geheel zijn afgestemd op de klant. Onze in eigen beheer ontwikkelde systemen zijn toepasbaar in alle branches zoals de vlees, snack, salade, kaas, saus, soep en bakkerij. Uw idee is onze oplossing! Wij denken graag met u mee in het vinden van technische oplossingen voor uw productieproces.
Speciale introductieaanbieding: U betaalt nu slechts € 625,- (i.p.v. € 1.250,-) tot het einde van het jaar bent u zichtbaar in de printuitgave van VmT en online in het leveranciersregister.
Caldic Ingredients B.V. Elzenweg 5
3421 TT Oudewater
tel. +31 (0) 10 413 64 20
fax +31 (0) 10 404 74 58 info.ingredients@caldic.nl www.caldic.com
Caldic Ingredients b.V. is uw distributeur in grondstoffen voor de complete levensmiddelenindustrie. Samen met onze klanten brengen wij producten, markten en service tot een hoger niveau en kunnen we voldoen aan zowel klant– als marktgerichte wensen.
DUPP – Food Recruitment
Generaal Foulkesweg 66
6703 bW Wageningen
tel. +31 (0) 317 46 86 86
fax +31 (0) 317 46 86 80 info@dupp.nl www.dupp.nl
DUpp - Food Recruitment is dé werving- en selectiepartner in de food branche, ook voor interim managers. DU pp bemiddelt bij vacatures op HbO/WO niveau in de vakgebieden marketing & Sales, Operations, R&D, QA en Algemeen management.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen houdt iedereen bezig:
investeerders, opdrachtgevers, overheid en daarom ook u. Want u luistert naar uw stakeholders.
Wat ondernemers zoeken is een praktische benadering om aan de maatschappij te laten zien dat dit hun aandacht heeft. LRQA maakt het door een aantal nieuwe diensten mogelijk op een pragmatische wijze transparant te communiceren over uw MVO aanpak. Het gaat hierbij om uw beleid en aanpak binnen de organisatie en ook met partners in de keten.
U kunt onze brochure Duurzaam Ondernemen downloaden op onze website www.lrqa.nl/brochure
LRQA, uw partner voor certificatie en trainingen.
• MVO Prestatieladder
• CO2 Prestatieladder
• FSSC 22000
• ISO 22000
• BRC FOOD / IOP
• HACCP
• ISO 9001
• ISO 14001
• OHSAS 18001
• ISO 50001
• MVO Scan
Voor
/ € 495
/ € 495
/ € 495
