Foodmagazine nummer 2 2021

Het maandblad voor supermarktmanagement

NUMMER 2 | APRIL 2021 | JAARGANG 77

Foodmagazine.nl

Deen is verkocht.

Welke formule volgt?

NUMMER 2 | APRIL 2021 | JAARGANG 77

Een overzicht van het consolidatieslagveld.

Plus: de formules langs de overnamelat

Commercieel én geitenwol

Goed mikken met de folder

Steven Koster knoopt lokale keten aan elkaar

Kiesjefolders over postcode als bull’s eye en duurzaam

Inhoud 12 Achtergrond

16 Onderzoek

30 Food & Vers

MVO Rapport Plus wint voor de zevende keer op rij het GfK MVO Rapport, maar voor het eerst zonder op een aspect de nummer 1 te zijn. Boni en Coop zetten een flinke stap vooruit, terwijl Albert Heijn juist terrein verliest.

Folders in p plaats van flodders Kiesjefolders maakt folders duurzamer. Maar ook effectiever ff en goedkoper, belooft althans oprichter Aldo Breed. Een gesprek over consumenten die hun eigen folderpakket samenstellen, over papierbesparing, gerichte advertentiemogelijkheden en geotargetting.

Commercieel én geitenwol Hij was het zat na jaren omringd door asfalt, vliegvelden en snelwegen. Steven Koster ging lokaal. Hij nam een stadskwekerij over, lanceerde de maaltijdbezorgdienst Puurland en bouwt aan een fietskoeriersdienst. Dat laatste is ‘een groeibriljantje’ waar alle winst weer in terug wordt gestopt.

‘ ‘Als er 4 dagen geen vrachtwagens in een stad als Amsterdam zouden kunnen bevoorraden, zou er geen vers voedsel meer zijn’ Econoom Barbara Baarsma heeft het op pagina 10 met Mark Soetman over lokale inkoop en korte ketens.

Foodmagazine april 2021

Commentaarr

April 2021 | jaargang 77

6 Consolidatieslag

Geitenwollensok

Deen is verkocht.

Welke formule volgt?

De overname van Deen door AH, Dekamarkt en Vomar zorgt voor speculatie over welke formule de volgende is die gaat sneuvelen. Foodmagazine legt de formules langs de overnamelat.

En verder 4 10 22 26 28 34 36 42 46

Formuleprofiel Column: Soetman en Baarsma Monsterklus in CO2 Supertopia: Afvalfonds Verpakkingen Foodbites Versvisie Merken Top 100 Interview Cees-Jan Adema Column: Van Gerwen

48 50 52 62 66 68 70 73 75

Academic Update Wereldwaardigheden Trading Update: Dranken Buitenland Van vakkenvuller tot...

Interview: Koert van Ittersum Websupers en flitsbezorgers Productinfo Ondertussen in

Is het een geitenwollensokverhaal? Is het een commercieel verhaal? Ik denk beide. Het gaat over het interview met Steven Koster. Hij reisde de wereld rond om dekbedovertrekken in te kopen. Denk aan Hello Kitty, denk aan kinderen. Met een centenmarge leverde hij die aan Action, Zeeman en Albert Heijn. Daar haalde hij zijn commerciële DNA vandaan. Tegenwoordig werkt hij vooral lokaal in en rondom Arnhem. Zijn missie: de lokale foodsector verbinden en er een verdienmodel op vinden. Daarvoor is niet één oplossing. Dus runt Koster een stadskwekerij, verkoopt maaltijdboxen en bezorgt die met zijn eigen koeriersdienst. In zijn eentje tekent hij voor de hele keten.

Waarom is dit verhaal belangrijk? In de eerste plaats toont het een wereld ‘on trend’. Steeds meer lokale initiatieven ontstaan. Waarde van leven en welzijn is voor veel mensen belangrijker dan carrière en drukte. Dat is de geitenwollensokkenkant. Koster laat ook zien dat er wel degelijk een verdienmodel is te ontwikkelen. En die speurtocht maakt dit verhaal leuk om te schrijven. Want waar komt het zwaartepunt te liggen: op de stadskwekerij, de maaltijdboxen of de koeriersdienst? Het lijkt dat de laatste de overhand gaat krijgen. Een voorbeeld: Koster ontdekt dat de binnenstad met al zijn paaltjes en venstertijden op de fiets vrijwel altijd goed bereikbaar is. Hj vertelde ook over een oude marktfoto, vol bakfietsen. Dus veel nieuws is er niet onder de zon. Het is een bewezen verdienmodel. Aan de achterkant zit er echter wel high-tech, het softwareprogramma Veloyd dat routes naar de mobiele telefoon schiet van de koeriers. Dat hadden die oude marktkooplui niet. Nu Koster ook boeken en kleding vervoert, wordt het voedseltransport meer rendabel.

Ook dat is een les: er is niet één verdienmodel. Is dit nieuw? Nee, ook in vroeger tijden zat een stad of haven vol los-vastwerk. Uiteindelijk heeft het geleid tot hyperspecialisatie en efficiëntie in volumes.

Daarbij zijn dingen verloren gegaan: de kwaliteit en waarde. Niet aleen van voedsel, maar ook van lokale contacten, zelfs van kleding. En daarom is dit verhaal geschreven: het is niet het ultieme verdienmodel. Het focust wel op een andere wereld, de echt lokale wereld. Daarmee houdt het de lezer een spiegel voor. Sommige dingen in een spiegelbeeld zullen nooit bevallen, maar wie goed in de spiegel kijkt steekt er altijd iets van op. Veel inspiratie met dit verhaal.

Peter Garstenveld, hoofdredacteur Foodmagazine PeterGarstenveld@vakmedianet.nl

Foodmagazine april 2021

4 | Profiel Tekst Diane Essenburg | Foto Cor Salverius

Gemiddeld Weesp biedt kansen voor Vomar Vomar is geopend in ‘AH-blauw’ Weesp. Klanten hebben er wel behoefte aan een discounter, meent directeur Aart van Haren. Bovendien gaat het aantal inwoners flink stijgen dankzij nieuwbouwprojecten. ‘Bij Vomar gaan we er alles aan doen om deze bewoners de beste kwaliteit voor de laagste prijs te bieden.’ Foodmagazine duikt in de cijfers en ziet een gemiddelde stad die veel kansen biedt voor rood.

D

at inwoners van Weesp zeggen dat AH er een monopolie heeft, is met slechts twee AH-supermarkten opmerkelijk. Zowel Deen als Spar zijn in de Noord-Hollandse stad te vertegenwoordigd.

Wel zijn de winkels van AH fors groter. In het nabijgelegen Muiden zitten een AH XL en Lidl. De komst van een ruime Vomar beviel inwoners van de stad wel. ‘Eindelijk keuze’, was de reactie op de openingsdag.

Als we kijken naar de bevolkingsopbouw blijkt dat de meeste klanten van Vomar niet tot nauwelijks rekening hoeven houden met gezinsleden. Ten opzichte van heel Nederland bevat Weesp relatief veel 1-persoonshuishoudens (44,2%).

Ook is het percentage 80-plussers vrij hoog: 9,6 procent tegenover 7,3 procent landelijk. Dit gaat ten koste van de jongere doelgroep; slechts 2,7 procent van de Weespenaren is jonger dan 25. Landelijk is dat 4,7 procent.

Hoewel Weesp over de meeste linies behoorlijk gemiddeld is, valt verder nog op dat de inwoners net iets lager zijn opgeleid en het gezinsinkomen iets ongunstiger uitvalt dan in de rest van het land.

Dankzij een nieuwe samenwerking tussen Distrifood Dynamics en Motivaction is het tevens mogelijk om te kijken naar drijfveren en normen en waarden van bevolkingsgroepen, gebaseerd op het Mentality-model van Motivaction. In Weesp wonen vooral ‘behoudende shoppers’ (16,7%). ‘De zuinige en behoudende burgerij eet traditioneel, is merktrouw en gevoe-

lig voor aanbiedingen’, aldus de omschrijving van deze groep shoppers. Ze hebben een voorkeur voor huismerkproducten en vermijden excessieve uitspattingen. Nieuwe producten kopen ze hooguit als die in de aanbieding zijn. Ze lezen supermarktfolders en lopen in de winkel vaker naar producten op de kopstelling in de actiestraat of in actiebakken. Vooral 1+1 gratis wordt hoog gewaardeerd. Verder kopen behoudende

Aantal kinderen per huishouden

Huishoudgrootte 50

80 70

40

60 50

30

40 20

30 20

10

10 0

0 1 kind

2 kinderen % Verzorgingsgebied

Foodmagazine april 2021

3 of meer kinderen % Nederland

Geen kinderen

Eén persoon

Twee personen

Drie personen

% Verzorgingsgebied

% Nederland

Vier personen

Vijf of meer personen

5

shoppers het liefst bij kleinere, lokale supermarkten.

Een net iets kleinere groep van de Weespenaren (16,2%) is ‘merkbewuste shopper’. De statusbewuste merkshoppers zijn gericht op gemak. Hoewel ze prijsbewust zijn, gaat de voorkeur uit naar A-merken. Dat moet interessant klinken voor Vomar, een formule die zich profileert als A-merkdiscounter.

De derde groep binnen Weesp bestaat uit ‘veilige shoppers’ (14,5%). Zij zijn conformistisch, statusgevoelig en prijsbewust met een voorkeur voor traditionele producten. Wederom lijken dit goede Vomar-klanten.

Vergeleken met de rest van Nederland wonen in Weesp relatief veel ‘verantwoordelijke shoppers’, ‘nieuwsgierige shoppers’ en ‘eigenwijze shoppers’. Die laatsten lopen voor op voedseltrends, doen impulsief boodschappen en proberen graag nieuwe dingen uit. 12,5 procent van de Weespenaren valt onder deze groep kopers, die wellicht liever hun boodschappen bij Albert Heijn blijven doen.

Samenvattend lijkt Weesp een vrij gemiddelde stad binnen Nederland. Voor Vomar liggen er absoluut kansen, met name vanwege de actiedruk op A-merkartikelen. Weesp is gevoelig voor acties maar wijkt niet graag af van het bekende.

Inkomen 30 25 20 15 10 5 0 Beneden modaal

(Bijna) modaal

% Verzorgingsgebied

30

Opleiding 50

Boven modaal

2 keer modaal

Meer dan 2 keer modaal

% Nederland

Mentality segementatie

25

40

20 15

30

10

20

5 10

r pe op ss h

G em

ak

ho u sh den op d pe e r N ie uw s sh gier op ig pe e r E ig e sh nw op ijz pe e r

r

% Verzorgingsgebied

B e

pe op its sh te

oo r sh del op ijk pe e r

tw

an

M

K w ali

% Nederland

Universitair/ wetenschappelijk

er

ho pp % Verzorgingsgebied

Hoge opleiding

es

Middelbare opleiding

V ei lig

Praktische opleiding

V er

er

kb e sh wu op st pe e r

0 0

% Nederland

Foodmagazine april 2021

6 | Consolidatieslag Tekst Joep Meijsen | Foto’s Cor Salverius, Foodmagazine

Consolidatieslag in de supermarktbranche:

Deen is verkocht, welke formule is de volgende?

De overname van Deen door Albert Heijn, Dekamarkt en Vomar zorgt voor speculatie over welke formule de volgende is die gaat sneuvelen. Foodmagazine overziet het consolidatieslagveld en legt de formules langs de overnamelat.

D

een werd verkocht omdat de familie de benodigde investeringen in onder meer logistiek en online niet meer zag zitten. In de markt wordt gesuggereerd dat ook de eigendomsstructuur van het bedrijf een rol speelde bij de beslissing om te verkopen, maar dat ontkent het bedrijf zelf. Daarmee wordt wel opnieuw een lid van Superunie opgeslokt, al blijft een deel van de winkels nu wel binnen het inkoopverbond.

Hoogleraar Laurens Sloot stelde afgelopen maand dat hij denkt dat ‘bij een goed bod’ meer ketens te koop staan. Hij waagt zich daarbij echter niet aan speculaties over welke partijen het betreft. Logisch, ook bij Deen werd in het verleden altijd boos gereageerd als marktgeruchten over een mogelijke verkoop ter sprake kwam. Logisch ook, als er daadwerkelijk niets aan de hand is, zorgt het alleen maar voor onnodige onrust in de organisatie. Als er wel wat speelt, is er ook onrust en publiciteit kan van invloed zijn op het verkoopproces.

De kandidaten voor grotere overnames in de supermarktbranche zijn beperkt. Marktleider Albert Heijn is zo groot dat een overname door een andere Nederlandse partij onmogelijk is. Door de fusie van moederbedrijf Ahold met het Belgische Delhaize is het alleen maar een internationaler concern geworden, waarvan de Nederlandse dochteronderneming nog altijd uitblinkt in winstgevendheid.

De gedachte dat Jumbo een prooi wordt in plaats van een jager, is op dit moment ook niet realistisch. In Veghel baalt men ervan dat Deen aan hun neus voorbij is gegaan. Jumbo is

Foodmagazine april 2021

juist in het kerngebied van Deen relatief zwak en had met de aankoop direct heel veel witte vlekken kunnen invullen. Dat is ook een reden waarom Albert Heijn, Dekamarkt en Vomar elkaar hebben gevonden bij de aankoop van Deen. Het houdt de gele concurrent buiten de deur.

Aldi en Lidl zijn onderdeel van buitengewoon succesvolle internationale retailconcerns, die geworteld zijn in Nederland. Bedrijven die zeker geen geschiedenis hebben als het gaat om het verlaten van markten. Het discountmodel, ook de modernere variant zoals die er nu staat, is er een die grensoverschrijdend succesvol is, veel baat heeft bij een zo groot mogelijke schaal en in Nederland een solide marktaandeel heeft.

Dan blijven er in Nederland maar weinig partijen over.

Superunie is de appelboom waar andere spelers langsrijden om een appeltje te plukken en op te eten. Deze keer is het Deen, maar eerder waren het Emté en Agrimarkt. De in marktaandeel grootste speler binnen Superunie is, volgens de cijfers van Nielsen over 2020, Plus met een marktaandeel van 6,7 procent. De andere aangesloten formules zitten tussen de 0,5 en 3,7 procent.

Plus en Coop Als het inderdaad zo is dat vooral partijen die relatief weinig doen aan online en nog niet hebben geïnvesteerd in een modern distributiecentrum het eerst in aanmerking komen om overgenomen te worden, valt Plus af. De coöperatieve formule komt steeds dichterbij de opening van zijn langverwachte geautomatiseerde distributiecentrum in Oss. Ook heeft de formule een jaar van explosieve groei van zijn online-activiteiten achter de rug. Met zijn 267 supermarkten roept een overname vermoedelijk ook grotere vraagtekens voor wat betreft mededinging op.

Ook Coop is geen waarschijnlijke kandidaat om als volgende appeltje uit de Superunie-boom te vallen. De formule profiteerde juist de afgelopen jaren van de consolidatieslag door

7

steeds een aantal winkels op te pikken en zo de omzet hard te laten groeien. Online is het bedrijf volop actief, waarbij het bedrijf steeds meer overgaat op een hub-structuur in plaats van levering vanuit de winkels. De nauwe samenwerking met Telesuper wijst ook op veel ambitie. Logistiek zit Coop nog aan het beginstadium van modernisering. In het Jaarverslag over 2019 werden een aantal pilots in automatisering en al dan niet gedeeltelijke mechanisatie aangekondigd.

Plus en Coop zijn in omzet bovendien aanzienlijk groter dan Deen. Die laatste formule boekte in 2019 een omzet van €741, waarvan onder de streep €18,7 miljoen overbleef. Coop zat een jaar in hetzelfde jaar op €1,54 miljard omzet en Plus zelfs op €2,61 miljard. Beide formules hebben bovendien niet de structuur van een grootaandeelhouder of familie die de knopen doorhakt, zoals dat bij de andere Superunie-leden het geval is. Dat kan ook een hindernis zijn die een verkoop van de formule in de weg zit, al wordt er in de markt soms wel gespeculeerd over de vraag of Coop en Plus samen niet beter af zouden zijn. Voor zover bekend zijn daarover echter nog nooit serieuze gesprekken gevoerd.

Nettorama De meeste andere Superunie-leden zijn familiebedrijven, Spar is de andere uitzondering. Dat bedrijf is gezamenlijk eigendom van Plus en Sligro Food Group. Zo is Nettorama eigendom van de familie Bastmeijer. De softdiscounter was in het verleden onderwerp van speculatie over mogelijke verkoop. Zo zou Nettorama de springplank op de Nederlandse markt worden voor het Belgische Colruyt. Nog niet zo

lang geleden waren er concrete gesprekken over samenwerking met Boni.

De formule is echter nog altijd fier zelfstandig en zeer succesvol. De jongste deponering van de geconsolideerde jaarrekening bij de Kamer van Koophandel laat voor Envema bv, handelsnaam Nettorama, over 2019 een netto-omzet zien van €329,95 miljoen. Het nettoresultaat komt uit op €19,59 miljoen, waarmee Nettorama een uniek hoog rendement boekt.

Aan onlineverkoop doet Nettorama niet en ook de logistiek is niet hypermodern. Met slechts 32 winkels, Albert Heijn heeft alleen al ruim drie keer zoveel vestigingen in Amsterdam, is Nettorama natuurlijk een kleintje. Het is ook geen omvang die enorme investeringen in bijvoorbeeld logistiek heel rendabel maken. Nettorama kan met de winstgevendheid echter nog wel een tijdje vooruit. De flirt met Boni laat echter zien dat wel wordt nagedacht over de toekomst op de langere termijn.

Boni Datzelfde kan dan natuurlijk ook gezegd worden van Boni, dat in 2019 volgens bij de KvK gedeponeerde cijfers van Boni Beheer bv een netto-omzet van €390,01 miljoen boekte. Met een nettoresultaat van €5,63 miljoen is Boni wel een stuk minder winstgevend dan Nettorama. Boni experimenteerde ooit met een wegsupermarkt, maar stopte daar al snel mee.

Wel zijn Boni en eigenaar Bouke van der Wal al jaren nauw betrokken bij Picnic. De distributie is nog niet geautomatiseerd. Ook voor Boni geldt dat het bedrijf eigenlijk niet de omvang heeft om op eigen kracht te moderniseren, maar ook

Foodmagazine april 2021

!

"

, $$- &0.$($-# 11.02(,$-2 !$/$0*2 '.3#! 0$ * 8$- $+*$ # & ./ 2()# !() #$ *+ -2 2$ *0()&$- '$$%2 ()$04$+# '$$1$ +(, &$:,/+$,$-2$$0# $13+2 2$- ,(-#$0 #$04(-& $- $$- 12 !($+$ /+ --(-& > +(, '$$%2 ..* #$ 1 ,$-5$0*(-& 2311$- 13//+7 "' (- $- ".,,$0"($ 12$0* 4$0!$2$0#? 4$02$+2 +.&(12($* - +(12 0". 4 - "' #$5()* > $#$0$$- 5$0*2 ,$2 #$8$+%#$ "()%$01 $- 5$ *3--$- -3 1712$, 2(1"' #$ %.0$" 121 !+()4$- 4$0!$2$0$- ?

()$04$+# '$$1$ +$4$02 * 1 $- * 1".-"$/2$- - 13/$0, 0*2*$2$-1 * 1

!

1/$"( +8 *$- $- '.0$" &0..2' -#$+1 $2 !($#2 $$- 11.02(,$-2 4 -

$2 +(, (1 '$2 !$#0()% -3 ..* *+ 0 4..0 $$- .4$0+$&1203"2330 5 0!()

4$01"'(++$-#$ 1..02$- * 1 # 2 8$ #..0 '$2 !$#0()% 8()- 4$01-$#$- $-

++$ %#$+(-&$- 2.2 99- &$8 ,$-+()* 4$0*..//+ - *.,$- > 2 )$ -3 8($2 (1

4$0/ *2 4 ++$- #($ 1..02$- 3(2$$- (- , 0 +($%12 A1 0 12 2 4$$+

GDW LQNRRS FRPPHUFLH HQ ÀQDQFH PHW YHUVFKLOOHQGH SURJQRVHV ZHUNHQ 0HW

#03* ./ !$1"'(*! 0'$(# @4 -# & !$12$+# ,.0&$- (- '3(1A $- *+ -2$-

(1 # 2 %&$+./$- # - 5$0*2 ($#$0$$- ,$2 #$8$+%#$ "()%$01 $- *3--$-

12$++$- '.&$ $(1$- > - *+ -2$- *0()&$- 5$ - 35$+()*1 /0.&-.1$1 #31

5$ #$ %.0$" 121 1712$, 2(1"' ./2(, +(1$0$- 2 +$(#2 # - #(0$"2 5$$0 2.2 $$-

5$ ,.$2$- .-1 4..0 #$ (-*../ $- /0.#3"2($/+ --(-& 4.++$#(& ./ $(&$-

!$2$0$ !$1"'(*! 0'$(# $- -;& ,(-#$0 #$04(-& - # 2 (1 -($2 '$2 $-(&$ +1

'(12.0(1"'$ # 2 ! 1$0$-? 4$02$+2 - "' #$5()* > $ #$#$- #(2 +2()# ,$2

)$ 5$$2 5 2 $0 ./ )$ %*.,2 *3- )$ ..* #$ 5$0*8 ,'$#$- (- '$2 , & 8()-

$$- 8$+% .-25(**$+#$ //+(" 2($ , 0 # 2 5$0*2$ ./ $$- &$&$4$- ,.,$-2

$- (- #$ /0.#3"2($ !$2$0 /+ --$- ?

-($2 ,$$0 0., '$!!$- 5$ +(, &$:,/+$,$-2$$0# ?

"

!

+(, 12 2 !$*$-# +1 $$- 2..+ 4..0 4..00 #/+ --$01 , 0 '$$%2 $$-

$ $$012$ 0$13+2 2$- 8()- !$,.$#(&$-# #$ /+ --(-& (1 12 !($+$0 &$5.0#$-

SRVLWLHI H੔HFW RS KHW KHOH EHGULMI FRQVWDWHHUW GH ORJLVWLHN DQDOLVW ´6XSSO\

$- #$ #$04(-& (1 ,$2 &$# +# > $ ! 1(1 12 2 , 0 $0 8(2 -.& 4$$+

"' (- $- ".,,$0"($ 8()- '$"'2$0 ,$2 $+* 0 & - 1 ,$-5$0*$- $2 +(,

,$$0 (- '$2 4 2? !$- #03*2 '() > -8$ ,$-1$- ,.$2$- '$2 1712$$, +$0$-

*3--$- /+ --$01 8("' ./ $6"$/2($1 ".-"$-20$0$- $- '$!!$- 8$ #$ 2()# .,

#..0&0.-#$- $- $"'2 ./ $6"$/2($1 & - 1230$- .* *3--$- 5$ !()4..0!$$+#

,$2 4$0*../ % 2$ 12$,,$- 5 2 #$ ..08 *$- $- ,.&$+()*$ ./+.11(-&10("'2(-

GH EHVWHOKRHYHHOKHGHQ QRJ YHUGHU ÀQHWXQHQ ]RGDW GH LQVODJ HQ KDQGOLQJ

&$- 8()- ..0'$$- *5 ,$- 8$ '($0 !1.+332 -($2 - 2.$ $- 5 0$- 8$ ++ -&

*.12$- (- '$2 , & 8()- .,+ & *3--$- ?

!+() +1 8$ - '$2 $(-#$ 4 - #$ # & ++$ !$12$++(-&$- $03(2 ' ##$- ?

Consolidatieslag | 9

zomaar nog vele jaren zelfstandig door kan gaan. Ook hier zal echter wel nagedacht moeten worden over de lange termijn.

Hoogvliet Ook Hoogvliet is een familiebedrijf, maar hier is wel geïnvesteerd in zowel logistiek als online. De formule beschikt over een van de modernste distributiecentra van Nederland en beschikt ook over een websupermarkt, die onder invloed van corona ook een goed jaar achter de rug heeft. De investeringen zijn opmerkelijk, want het marktaandeel van Hoogvliet is gelijk aan dat van Deen. Het lijkt erop dat Hoogvliet zich klaarmaakt voor verdere groei. Wellicht wil Hoogvliet juist liever zelf appels plukken dan geplukt worden.

Detailresult Twee andere Superunie-leden hebben al maatregelen genomen voor de lange termijn. De familiebedrijven Dirk van den Broek en Dekamarkt werken op bijna alle vlakken nauw samen binnen Detailresult. Met een opgeteld marktaandeel van 5,3 procent is Detailresult ruwweg even groot als Aldi in Nederland. Hoewel de online-activiteiten beperkt zijn en de logistiek nog niet zo modern als die van sommige concurrenten, heeft Detailresult wel de omvang om investeringen rendabel te kunnen maken. De wens om nog verder te groeien door de aansluiting van nog meer formules is tot nu toe echter niet vervuld. Al lijkt dat, gezien de uitdagingen in de nabije toekomst, wellicht wel aantrekkelijk voor sommige andere Superunie-leden die de investeringen niet alleen willen dragen. Ook Dirk en Deka blijven in ieder geval zelfstandig zolang de families achter de bedrijven dit willen. Dat Dekamarkt mee-eet uit de Deen-appel is een duidelijke aanwijzing dat hier geen twijfels over zijn.

Jan Linders, Poiesz en Boon Dan zijn er nog Superunieleden hier heel nadrukkelijk de regionale kaart spelen: Jan Linders en Poiesz. Beide namen de afgelopen periode onrendabele vestigingspunten over van grotere formules en hebben het winkelnetwerk een flinke opknapbeurt gegeven. Formules die altijd goed uit GfK-rapporten komen, maar dat gold ook vaak voor Emté en Deen.

Poiesz kan echter naar eigen zeggen rendabele winkels neerzetten in relatief kleine gemeenschappen. Het lijken twee appels die voorlopig aan de boom blijven hangen.

Voor Poiesz geldt bovendien dat het bedrijf aan diversificeren is. Sinds enkele jaren is het bedrijf eigenaar van Van Smaak dat maaltijden en boodschappen levert aan zorginstellingen en zelfstandig wonende ouderen. Dat geldt ook voor Boon Food Group, dat zich met Zorgboodschap richt op de intramurale zorg. Daarnaast is Boon een groothandel met veel afnemers, actief in de export en ook nog met Boon’s Markt, MCD en Boon’s Pitstop drie formules. Allemaal activiteiten die nauw met elkaar verweven zijn.

Vomar Blijft nog over Vomar, dat een enorme vernieuwingsoperatie achter de rug heeft en naar eigen zeggen al jaren de snelstgroeiende formule van Nederland is, vooral ook autonoom.

Online is het bedrijf niet actief en ook de logistiek gebeurt nog op traditionele manier. Vomar heeft de wind in de rug en is ook betrokken bij de overname van Deen. Daarmee lijkt ook dit familiebedrijf geen waarschijnlijke kandidaat te zijn om uit de Superunie-boom geplukt te worden.

Dat de consolidatieslag binnen supermarkten nog niet ten einde is, lijkt zeker. Bepalen wie de volgende partij is die wordt overgenomen, is echter ingewikkeld.

Foodmagazine april 2021

10 | Column

Koop lokaal.

Maar waarom precies?

Mark Soetman is expert op het gebied van duurzaamheid. @Soetman

D

e consensus is inmiddels breed ingedaald: koop je voedsel lokaal want daarmee steun je naast duurzaamheid de lokale boer of ondernemer. Ook econoom Barbara Baarsma predikt een korte keten. Dat doet zij zelfs uit naam van de Rabobank, waar ze directievoorzitter in Amsterdam is. Barbara is ook als lid van de raad van advies verbonden aan de Taskforce Korte Keten. Het is haar menens met de lokale keten.

Barbara, dank dat je de tijd neemt om met me in gesprek te gaan. We hebben elkaar in het gewone leven nog niet ontmoet helaas. Wellicht kunnen we dat post-corona een keer herstellen.

Voor nu even de knuppel in het lokale hoenderhok. Zoals ik het zie, is lokaal een sociaal experiment waarbij stadsmensen wat meer betrokken raken bij de totstandkoming van hun voedsel. Buiten die waarde kent ‘lokaal’ geen voordelen. Zeker niet voor Nederland. De belastende druk van foodmiles worden schromelijk overdreven; zolang er niet wordt gevlogen, is het nauwelijks een argument. Prima om te doen zo’n korte keten, maar om het als (deel)oplossing neer te zetten is wat overdreven. Het lost niet of nauwelijks iets op.

Vanuit de Rabobank is het zelfs heel bijzonder te noemen om Korte Ketens te stimuleren.

75 tot 80 procent van de Nederlandse productie gaat immers de grens over, waar de roep om lokaal dus een handelsbedreiging vormt. Geen kans. Rabo is dé financier van agro-Nederland.

Hoe rijm je dit?

Barbara Baarsma: Hi Mark, dank voor de uitnodiging om in gesprek te gaan. De verlenging van de voedselketen was onderdeel van de modernisering en mondialisering van de Nederlandse landbouw die sinds de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden.

Door gerichte overheidsmaatregelen en ondernemerschap wist de agrarische sector de voedselproductie tot ongekende hoogte op te stuwen.

Dat heeft geleid tot genoeg voedsel tegen een betaalbare prijs: een prestatie van formaat. Rabobank was de partner in die transitie, en wil dat ook zijn van de huidige transitie naar kringlooplandbouw. Want met deze oplossing van gisteren zaaiden we ook het probleem van morgen.

De positie van Nederland als agrarische grootmacht en de nadruk op de lange internationale ketens hebben ook ongewenste effecten. ff Ze gaan dwars door de grenzen van onze milieuge-

Foodmagazine april 2021

bruiksruimte heen. Zo staat de biodiversiteit onder druk, is de bodemkwaliteit aangetast, en stoot de lineaire landbouw relatief veel broeikasgassen en stikstof uit. De nadelen van lange, op de export gerichte ketens zijn niet alleen ecologisch maar ook economisch, omdat de positie van boeren in die lange ketens zwak is. Boeren zijn overgeleverd aan een internationale markt waarop zij bulkproducten aanbieden en zich niet kunnen onderscheiden. Daardoor kunnen zij hun investeringen in duurzaamheid niet terugverdienen. Vanwege deze en andere voordelen denk ik dat korte ketens, naast lange exportgerichte ketens, toegevoegde waarde hebben. Niet omdat korte ketens een doel op zich zijn, maar wel een middel om de verduurzaming van de landbouw te faciliteren.

Mark Soetman: Feitelijk beschrijft u in algemene termen de vermeende waarde die de Korte Keten heeft in de publieke opinie, inclusief doorkijk naar kringlooplandbouw. Dat laatste is een onmogelijkheid: landbouw is per definitie extractie, anders oogsten we niets. Hoe lek het systeem is, daaraan kunnen we werken, maar dat gebeurt al vele decennia. De term kringlooplandbouw voegt daaraan niets toe. De problemen die er nu zijn kan ik deels beamen (met name het verdienmodel), maar wat in het relaas ontbreekt is waarom de korte keten daarin verbetering aan zou brengen. Kunt u dat verduidelijken?

Volgens mij is dat namelijk niet zo. Biodiversiteit neemt alleen toe als we minder areaal nodig gaan hebben; de bodemkwaliteit is al vele jaren gelijk (beetje vreemde hoax de laatste jaren dat ‘de bodem dood’ zou zijn) hoewel verdichting wel een issue is en er ook gekeken wordt naar no tillage (niet ploegen). Broeikasgas in landbouw is alleen relevant voor zover die betrekking heeft op de lange koolstofketen (dus: fossiel gebruik, waaronder kunstmest), zoals de IPCC ook keurig becijfert.

Kortom, als we accepteren dat foodmiles alleen relevant zijn in het geval van vliegend voedsel, waar is dan de meerwaarde van de korte keten?

Dr. Tessa Vermaete, bio-econoom aan de KU van Leuven, heeft het in Vilt recent nogmaals duidelijk willen maken: korte ketens zijn waardevol voor de verbinding van de stadse mens met diens voedsel. Dat is niet zonder waarde, maar voor Rabo wel wat hooghangend fruit in het kader Banking for Food? Uw collega’s Carin van Huët (directeur food en agri) en Martijn Rol (sectorspe-

Column | 11

cialist food) maken in vakblad Boerderij van september duidelijk dat de korte keten een ‘belangrijke sociale component’ is. Maar buiten dat aspect geen oplossing voor welk probleem in de keten dan ook. Een leuke niche, en dat zal het blijven. Ze maken ook duidelijk dat het beleid van Rabo gestoeld is op de cirkel van 800 kilometer die nu wordt bediend door de Nederlandse agro.

U zet zich daar feitelijk tegen af met uw uitspraken in de Taskforce Korte Keten.

Van de 25 procent (max) van het agrarisch product dat in Nederland blijft, kan maximaal 4 tot 6 procent zich onderscheiden in deze lokale initiatieven. Dat is dus 1 tot 1,5 procent van de totale productie. Wat moet Rabobank dan adviseren aan de andere 99 procent?

Barbara Baarsma: Door het verhaal over korte ketens op feiten te baseren, wordt de publieke opinie beïnvloed.

Dat is iets anders dan dat ik de ‘vermeende waarde’ weergeef die ‘de korte keten heeft in de publieke opinie’. Die feiten zijn in de coronacrisis steviger op tafel gekomen, wat tot een versnelling van de korte keten heeft geleid.

Korte voedselketens hebben – naast de in het vorige stukje al genoemde voordelen beperken van het aantal voedselkilometers, faciliteren van kringlooplandbouw, en ondersteunen van het verdienvermogen van boeren – een vierde voordeel dat in de coronacrisis nog eens extra duidelijk werd. Winkels en horeca in grote steden zijn sterk afhankelijk van vrachtwagens die voedsel vanuit ver gelegen distributiepunten brengen.

Als er 4 dagen geen vrachtwagens in een stad als Amsterdam zouden kunnen bevoorraden, zou er geen vers voedsel meer zijn. Dat maakt de voedselvoorziening kwetsbaar voor een stroomstoring, overstroming en ook voor een pandemie.

Een betere balans tussen belevering vanuit korte en lange ketens draagt bij aan een robuuster voedselsysteem.

Een laatste hier te noemen voordeel van korte ketens is dat het beperkte aantal schakels betekent dat boeren sneller kunnen reageren als er in de keten iets verandert, bijvoorbeeld als voorkeuren van afnemers veranderen. Een korte keten is daardoor wendbaarder en kan sneller op zoiets als een pandemie reageren. Ook is meer direct contact in de keten mogelijk. Ik heb gezien hoe boeren en burgers elkaar dan beter gaan begrijpen. En dat is, zoals mijn Rabobankcollega’s ook aangeven, belangrijk, want juist in deze tijden van grote landbouwtransitie moeten

boeren en burgers niet vol onbegrip of zelfs boosheid tegenover elkaar op het Malieveld komen te staan.

Dat die transitie niet zal eindigen in 100 procent sluitende kringloop is duidelijk, want die bestaat niet. Dat doet niks af aan het belang van verduurzaming van de landbouw. Er is stevige wetenschappelijke onderbouwing van de bijdrage van de landbouw aan de uitstoot van broeikasgassen en afname van bijvoorbeeld bodemkwaliteit en biodiversiteit. Ook hier spreken de feiten boekdelen. In kringlooplandbouw maken boeren gebruik maken van grondstoffen ff uit elkaars ketens en van reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie, zo min mogelijk energie gebruiken en zo veel mogelijk hernieuwbare energie. Een prachtig streven dunkt me. Laten we ons gezamenlijk sterk maken voor een duurzame en daarmee toekomstvaste landbouw w samen 100 procent van de boeren.

Barbara Baarsma is econome. Zij is werkzaam bij de Rabobank en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. Voorheen was zij kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).

Mark Soetman: De verduurzaming van de landbouw is noo odzakelijk, daarin zal niemand u ongelijk geven n. Het is echter niet zo dat dat niet al lang gebeurd de.

Alsof de schellen van de kringlooplandbou uwogen zijn gevallen: ‘Eureka! We gaan reststro omen aan kippen en varkens geven!’ Dat gebeurt al eeuwen. Het enige wat is veranderd, is de ssticker die D66 er op heeft geplakt. Beperken van d de voedselkilometers lukt ook niet. Ook daar is i nagenoeg alles er al logistiek uitgehaald (m mits we niet vliegen).

Als corona ons iets heeft laten zien, is het de d robuustheid van de voedselketens zoals ze nu n zijn.

Ondanks alle beperkende maatregelen en he et extreme aankoopgedrag dat de consument heeft h laten zien, is er geen schap leeg geweest. Noo oit ook maar de dreiging van honger. Je moet ketenss zo lang maken als noodzakelijk en zo kort als ka an.

Maar ook daar geldt dat we dat al jaren doen..

Landbouw kan beter, alles kan namelijk altijd beter. Die zucht naar verbetering is goed en n moeten we vasthouden. Daarbij is het wel zaak z dat mensen in de kantlijn wat meer luistere en naar de uitvoerende boeren en niet anderso om.

Door alle commotie van de laatste decennia voelen zij zich nu genoodzaakt zichzelf te verd dedigen, wat een loopgravenoorlog heeft opgelleverd waaruit we moeilijk omkeren. Hakken in he et zand omdat ze zien dat er erg veel onzin ov ver de Bühne wordt gegooid. Nederland heeft niets aan 17 miljoen bondscoaches, maar ook niet aan 17 miljoen voedselcriticasters.

Foodmagazine april 2021

12 | Achtergrond Tekst Diane Essenburg | Foto’s Fotostudio Wick Natzijl, archieffoto Cor Salverius

Folderbedrijf voorkomt losse flodders Kiesjefolders maakt folders duurzamer. Maar ook effectiever en goedkoper, belooft althans oprichter Aldo Breed. Foodmagazine praat met de man die consumenten hun eigen folderpakket laat samenstellen over papierbesparing, gerichte advertentiemogelijkheden en geotargetting.

G

een losse flodders, maar gerichte folders naar mensen die ze willen ontvangen. Dat is één van de voordelen voor supermarktketens en -ondernemers die zich hebben aangesloten bij Kiesjefolders.nl. Consumenten kunnen via het platform aangeven welke folders zij willen ontvangen. Oprichter Aldo

Foodmagazine april 2021

Breed: ‘Voor consumenten is het gratis. Retailers betalen €0,05 per bezorgde folder. Dat is misschien wat duurder dan bij huis-aan-huisverspreiding, maar je folder belandt bij de mensen die in jouw aanbod geïnteresseerd zijn. Die wil je vasthouden. En je bespaart, omdat je minder waste van papier hebt.’

13

Ekoplaza

Denemarken Met name dat laatste is waar het Breed om gaat. Duurzaamheid. De marketeer, met onder meer 12 jaar marketingervaring bij Ahold, kwam met het concept in aanraking toen hij marketingmanager was bij Detailresult. ‘Zelf ben ik een duurzame consument. Als supermarkt wil je folders verspreiden, maar het is onwijs zonde dat er zoveel papier wordt weggegooid. Ik werd gewezen op de aanpak in Denemarken, waar mensen zelf kiezen welke folders zij krijgen.’ Breed heeft daar naar eigen zeggen lang mee rondgelopen, met vele partijen gesproken en de ontwikkelingen in Nederland gevolgd. Toen in Amsterdam de ja-ja-sticker ter sprake kwam, heeft hij er werk van gemaakt. ‘Dit is het moment, dacht ik. De ja-sticker zou per januari 2017 ingevoerd worden. Dat is het lanceringsmoment van Kiesjefolders geweest. Onze folderpakketten worden als geadresseerde post verspreid, dus die mogen zonder ja-sticker in de brievenbus.’

Op dat moment telt het platform 20 à 30 deelnemende (Amsterdamse) retailers, waaronder Dirk, Albert Heijn en Hema. Dat de gemeente uiteindelijk de stickerverplichting uitstelde, is geen reden geweest om op de rem te trappen. In drie maanden tijd meldden 8000 Amsterdammers zich aan.

Met deelname aan Kiesjefolders.nl verminderen retailers hun folderoplage. Opvallende speler in het portfolio is daarom Ekoplaza. De bioketen zit nagenoeg nooit in de reguliere huis-aan-huisverspreiding en legt folders alleen in zijn winkels. Met behulp van het folderplatform kan ook Ekoplaza zijn aanbiedingen gericht aan de man brengen.

In Denemarken kiest 25 procent van de mensen ervoor zelf een folderpakket samen te stellen

14 procent van hen gaf aan een nee-sticker op de brievenbus te hebben.

Of Kiesjefolders voordeliger is door de papierbesparing hangt volgens Breed af van een aantal zaken. In principe geeft hij aan dat verspreiding via zijn platform voordeliger is vanaf het moment dat de helft van een postcode interesse heeft. Bij dikkere folders of duurder papier is het eerder rendabel, verduidelijkt de Kiesjefolders-man verder. Overigens is hij van mening dat je ook niet alles altijd maar moet uitrekenen.

‘Duurzaamheid is belangrijk, dat is soms wat meer geld waard. Uiteraard moet het niet absurd duurder zijn.’

Sociale waarde Bij consumenten slaat het aan omdat zij geen folders ongelezen in de papierbak hoeven te gooien. ‘Als je zelf kiest, heb je

Foodmagazine april 2021

14 | Achtergrond

Onze folderpakketten gelden als geadresseerde post, die mogen dus in brievenbussen zonder ja-sticker

minder waste’, aldus Breed. ‘Of géén folders nog duurzamer is? Nee. Veel mensen gaan voorbij aan de sociale waarde van de folder. Een folder is meer dan marketing. Een heel grote groep vindt folders leuk. In Denemarken kiest 25 procent van de mensen ervoor zelf een folderpakket samen te stellen. En alles online is volgens mij ook niet duurzamer, denk aan alle extra stroom en water die datacentra nodig hebben.’

De Kiesjefolders-oprichter heeft de vraag wel eens voorgelegd aan Milieucentraal (voorlichtingsorganisatie die onafhankelijke informatie biedt over duurzaamheid, red.), maar het vraagstuk blijkt niet uit te rekenen. ‘Het belangrijkste is om verstandig met de folder om te gaan. Bij gerichte verspreiding maak je er niet te veel.’

Gericht adverteren De gerichte verspreiding op postcodeniveau maakt tegelijkertijd mogelijk dat adverteren heel gericht kan gebeuren. Kiesjefolders voorziet elk folderpakket van een adresblad waarop merken en retailers kunnen adverteren. ‘Als een A-merk een nieuw product op het schap legt, kan hij met een supermarkt per gebied adverteren. Stel het product ligt bij alle grote AH’s, dan krijgt elke ontvanger in de buurt van een grote Albert Heijn de flyer of advertentie in zijn pakket.’

Ook supermarkten kunnen op die manier adverteren: Plus De Weerd in Peize benaderde de postcodes aan de rand van zijn marktgebied. Met waardebonnen konden nieuwe Kiesjefolders-leden een gratis droge worst ophalen in zijn winkel.

41 procent van de inschrijvers gebruikte die bon. ‘Ondernemers kunnen zelf een postcodegebied aangeven. Op die manier vergroten zij hun marktgebied.’

Ook een gezamenlijke waardebonnenactie met Scoupy was ‘interessant’, laat de marketingexpert weten. ‘De gemeten conversie van de acties die we gedaan hebben is tussen 0 en maar liefst 6,7 procent. We hebben acties gedaan op specifieke doelgroepen van 2000 huishoudens tot acties op het gehele bestand.’

‘Wat werkt? Het moet concreet tot actie leiden. Alleen inzetten op branding levert weinig conversies op.’ Breed ontkent dat offline-marketingacties niet te meten zijn. Hij is bijvoorbeeld met een foodretailer die hij niet bij naam noemt bezig met geotagging. ‘15 procent van de Nederlanders heeft zijn locatie aanstaan, aan de hand daarvan zien wij welke supermarkt ze bezoeken en hoe vaak. Voor geotagging moet je voldoende meetpunten hebben, dus voldoende mensen die hun locatie aan hebben staan, maar op die manier is een advertentie te meten. Wij zijn bijvoorbeeld aan het kijken naar de loyaliteit en of die groeit na het ontvangen van een

Foodmagazine april 2021

15

bepaalde flyer. Ook kunnen we zo heel goed zien hoe de bezoekfrequentie en loyaliteit zich ontwikkelen bij een spaaractie.’ De proef loopt nu een aantal maanden en het zal nog even duren voordat er resultaten gedeeld kunnen worden.

Data Verder heeft Kiesjefolders, met zijn 130.000 deelnemers, inmiddels ook veel data verzameld over zijn ontvangers.

Datagigant Whooz verrijkt die data met informatie over het adres. Of dat een koopwoning met tuin betreft, bijvoorbeeld.

‘Als een consument aangeeft wel eens verrast te willen worden, dan kunnen we een folder van een adverteerder meesturen aan mensen die voor hen interessant zijn.’ Wel waakt Breed ervoor dat dit niet vaker dan eens in de 1 à 2 maanden gebeurt.

Folderkansen De marketeer, die nogmaals benadrukt duurzaamheid belangrijk te vinden, wil supermarkten ten slotte meegeven dat er nog veel kansen zijn op het gebied van folders. ‘Veel

Kiesjefolders Aldo Breed is de oprichter van Kiesjefolders. In totaal telt het bedrijf 5 personen, met functies op klantenservice, techniek, administratie, data en sales. Het verpakken van de folderpakketten gebeurt door Nic. Oud in Heerhugowaard en PostNL bezorgt de geadresseerde post aan huis.

De folderdienst is in heel Nederland beschikbaar, maar het team voert alleen actief marketing in steden met ja-sticker. Over het algemeen zijn de contracten afgesloten met hoofdkantoren van supermarktformules. ‘AH, Dirk, Lidl, Aldi, Vomar, Poiesz, Jan Linders, Plus’, somt Breed op. Ook al heeft bijvoorbeeld Plus namens de formule afspraken gemaakt, daarbinnen maken ondernemers hun eigen afweging of zij mee willen doen. Ook de vorm waarin zij meedoen verschilt. Veel winkels kiezen binnen hun marktgebied voor huis-aan-huisverspreiding en voor de buitengebieden voor Kiesjefolders.

‘Waarom een partij als Poiesz is aangesloten terwijl er in zijn marktgebied geen ja-stickers nodig zijn?

Zij willen de buitengebieden bereiken.’

mensen vinden folders leuk. Alleen een plaatje met prijs is prima, maar het is goed om nog iets meer te doen met de folder. Vertel over je merk, over je toegevoegde waarde, zonder te gaan preken.’ Breed wijst op magazines die soms ook al bij de folders worden meegeleverd, met onder meer recepten en artikelen. ‘Top!’, besluit de folderexpert.

Foodmagazine april 2021

16 | GfK MVO-rapport Tekst Joep Meijsen | Foto Roel Dijkstra, Michel Zoeter, Foodmagazine

MVO: Plus blijft één, maar voorsprong is kleiner dan ooit DONGEN - Plus wint voor de zevende keer op rij het GfK MVO Rapport, maar voor het eerst zonder op een aspect de nummer 1 te zijn. Boni en Coop zetten een flinke stap vooruit, terwijl Albert Heijn juist terrein verliest. De branche als geheel wordt beloond voor zijn inspanningen met hogere rapportcijfers voor het beperken van voedselverspilling en betrokkenheid bij dierenwelzijn.

Coop verbeterde zich dusdanig dat de formule nu op alle aspecten bij de beste 10 staat.

MVO Rapport 2021 - Totaalrangschikking 2021

2020

Formule

2021

2020

1

1

Plus

7,41

7,37

2

6

Boni

7,39

7,14

3

3

Jan Linders

7,38

7,28

4

5

Deen

7,34

7,2

5

3

Poiesz

7,33

7,28

6

10

Coop

7,23

6,83

7

7

Jumbo

7,05

6,99

8

9

Hoogvliet

7,01

6,92

9

-

Dekamarkt

6,95

-

10

8

Albert Heijn

6,93

6,98

7,00

6,96

Totaal

Lidl stond vorig jaar nog op een gedeelde 10e plaats, Spar stond vorig jaar nog op de tweede plek, maar kreeg nu niet voldoende waarderingen.

Foodmagazine april 2021

W

e moeten ver terug in de tijd voor de laatste keer dat een andere formule dan Plus op de eerste plaats van het GfK MVO Rapport stond. Dat was Jan Linders in 2014. Sindsdien krijgt Plus van zijn klanten onafgebroken het hoogste rapportcijfer als het aankomt op maatschappij, lokale betrokkenheid, klimaat, duurzame handel, gezondheid en medewerkers. Het rapport werd ooit bedacht om uit te zoeken wat overblijft van het imago van een supermarktformule als de P van van prijs niet meetelt.

Maar de troon van Plus wankelt. Was het verschil met de nummer twee in 2020 nog bijna een tiende punt, nu staan er twee ketens op minimale afstand. De winnaar van toen in 2014, Jan Linders, staat derde op 0,03 punten en het verrassende Boni boekt forse progressie en staat nog een honderdste punt dichterbij Plus. Het is een spel van honderdsten achter de komma, waardoor het voor Plus een zege is met minder glans dan andere jaren.

‘Plus wint wel’, zegt research director Joop Holla van GfK, ‘maar eindigt op geen enkele van de negen aspecten die we onderzoeken op de eerste plaats. Wel staat Plus bij vijf aspecten bij de beste drie en is ook hun totale rapportcijfer iets gestegen naar 7,41.’ In 2020 was dat nog 7,37. Vorig jaar was de ondernemersformule nog de nummer 1 op vier aspecten, in deze uitgave van het rapport levert Plus, vooral op het assortiment eco- en biologische producten, behoorlijk in.

Het is sowieso een rapport met veel verschuivingen aan de top. Alleen op het aspect plezier in het werk van het personeelis er dezelfde nummer 1 als vorig jaar: Poiesz. Dat Spar dit

| 17

Plus is opnieuw de nummer 1 in mvo-beleid, maar de formule is op geen enkel aspect de nummer 1 en de voorsprong op Boni en Jan Linders is minimaal.

Foodmagazine april 2021

18 | GfK MVO-rapport

Op het gemak voelen in de winkel is door corona nu belangrijker dan ooit tevoren.

jaar onvoldoende waarderingen kreeg voor opname in het rapport speelt daarbij een rol. Spar was vorig jaar nog de formule met het hoogste rapportcijfer voor de aspecten op je gemak voelen in de winkel en beperking voedselverspilling. Die eerste plaatsen zijn nu overgenomen door respectievelijk Boni en Coop.

Gemak in de winkel

Info gezonde voeding

1

Boni

8,29

1

Deen

7,25

2

Poiesz

8,20

2

Jan Linders

7,24

3

Jan Linders

8,19

3

Plus

7,16

4

Plus

8,03

4

Boni

7,00

5

Coop

7,95

5

Albert Heijn

6,98

5

Deen

7,95

6

Coop

6,95

7

Albert Heijn

7,84

7

Jumbo

6,93

8

Nettorama

7,81

7

Dekamarkt

6,93

9

Jumbo

7,80

9

Poiesz

6,90

10

Hoogvliet

7,78

10

Lidl

6,77

7,78

Totaal

Totaal

Foodmagazine april 2021

6,86

Met Boni is een van de belangrijke winnaars van het GfK MVO Rapport 2021 genoemd. De formule krijgt met 7,39 (2020: 7,14) een duidelijk hogere waardering van zijn klanten en stijgt van de zesde naar de tweede plaats. Holla: ‘Ze doen het op bijna alle aspecten beter dan vorig jaar en zijn nu de nummer 1 in betrokkenheid bij de buurt en op het gemak voelen in de winkel.’

De progressie van Boni lijkt een bevestiging van de uitspraken die financieel directeur Frank Klören van het Superunie-lid vorig jaar deed in een interview met Distrifood. De vernieuwde formule verhoogde volgens hem de klantentrouw, terwijl de invoering van een nieuw geautomatiseerd bestelsysteem de derving met 20 procent heeft teruggedrongen. ‘Wanneer er toch nog iets overblijft, bijvoorbeeld vanwege een tegenvallende verkoop, schenken wij dit aan de voedselbanken’, zei Klören toen.

Indrukwekkende opmars Coop Boni is niet de enige uitblinker in het rapport. De opmars van Coop is mogelijk nog indrukwekkender. De coöperatieve formule verbetert zich naar 7,23 (2020: 6,83) en klimt van de tiende naar de zesde plaats op de ranglijst. Op bijna alle aspecten verbeterde Coop zich dusdanig dat de formule nu in de top-10 staat. Voor beperken van voedselverspilling krijgt de formule het rapportcijfer 7,49 (2020: 6,99) waarmee de eerste plaats op dit aspect wordt overgenomen van Spar en

| 19 Positioneringsmatrix - GfK MVO Rapport 2021 MVO-beleid versus winkelbinding

Positioneringsmatrix - GfK MVO Rapport 2020 MVO-beleid versus winkelbinding

MVO-beleid* Relatief hoog

MVO-beleid* Relatief hoog

Winkelbinding* Relatief hoog

Relatief laag

Winkelbinding* Relatief hoog

Relatief laag

Relatief laag

Relatief laag

* Dimensies assen positioneringsmatrix: Beleid MVO is opgebouwd uit 6 aspecten (verticaal): • Informatie over gezonde voeding • Assortiment eco-/biologische producten • Milieuvriendelijke maatregelen • Beperking voedselverspilling • Eerlijke handel • Betrokken met dierenwelzijn

Coop onderweg de nodige andere formules passeert.

Foodmagazine ontvangt van onderzoeker GfK bij de imagorapporten de top-10 van de overallranglijst en de top-10 per aspect. Ten opzichte van vorig jaar is naast Spar ook Lidl verdwenen uit de totaalranglijst. Vorig jaar deelde de van oorsprong Duitse formule de tiende plaats nog met Coop. Op de befaamde matrixen van GfK is te zien dat de formule vooral op de aspecten die te maken hebben met winkelbinding lager scoort dan vorig jaar. Ondanks de opening van verschillende buitengewoon duurzame winkels, blijft de afwijking ten opzichte van het gemiddelde op mvo-beleid ongeveer gelijk, al heeft de invoering van speciale schappen tegen voedselverspilling de formule daar mogelijk wel een plus bezorgd.

Aartsrivaal Aldi is ook stabiel in winkelbinding, maar heeft wel een stap vooruit gezet in de waardering voor het mvobeleid. Dat is echter nog niet genoeg voor een plek bij de bes-

Assortiment eco-/biologisch

Winkelbinding is opgebouwd uit 3 aspecten (horizontaal): • Personeel heeft plezier in werk • Op het gemak voelen in winkel • Betrokken bij buurtactiviteiten

te 10 op de eindranglijst, waardoor exacte details ontbreken.

Op geen enkele van de onderzochte aspecten staat Aldi bij de beste 10. Vomar beweegt op beide assen van de matrix de goede kant op, maar ook deze keten komt nog tekort voor de top-10. De enige nieuwkomer in de top-10 is Dekamarkt, dat met 6,95 nu op de negende plek staat.

De formules die vorig jaar bij de beste 10 stonden en dit jaar weer, verbeteren zich allemaal in rapportcijfer, met uitzondering van Albert Heijn, dat met 6,93 (2020: 6,98) maar net de top-10 haalt. ‘AH gaat op alle aspecten achteruit of blijft stabiel. Alleen in dierenwelzijn is de waardering iets hoger, maar dat geldt voor de hele branche. Als marktleider blijft Albert Heijn, denk ik, ook last houden van de aandacht die ze krijgen van actiegroepen’, geeft Joop Holla een verklaring voor de scores van de Zaanse formule. Zonder het wegvallen van Spar was AH waarschijnlijk zijn top-10 notering kwijt geweest.

Milieuvriendelijk

MVO 2021 Het complete GfK MVO Rapport is te bestellen bij: GfK, Adriënne Koreman. adrienne.koreman@gfk. com. T (088) 435 14 03.

Betrokkenheid

1

Jan Linders

7,14

1

Deen

7,24

1

Boni

7,89

2

Deen

7,09

2

Plus

7,17

2

Plus

7,81

3

Poiesz

7,05

3

Poiesz

7,10

3

Jan Linders

7,66

4

Albert Heijn

7,02

4

Boni

7,01

4

Coop

7,64

5

Plus

6,93

5

Coop

6,93

5

Poiesz

7,49

6

Boni

6,84

6

Jan Linders

6,86

6

Deen

7,34

7

Lidl

6,74

7

Dekamarkt

6,73

7

Jumbo

7,27

8

Jumbo

6,70

8

Hoogvliet

6,68

8

Hoogvliet

7,14

9

Vomar

6,62

9

Jumbo

6,66

9

Vomar

7,06

10

Hoogvliet

6,54

10

Lidl

6,61

10

Albert Heijn

7,01

6,78

Totaal

6,65

Totaal

Totaal

6,96

Foodmagazine april 2021

! ,

# &

"

# &

! ' $ # ! ! %"

#

ÀË È ® ® vv®ÈÀ §§ ¨ò§ ­vÀ ƛ

òÛ³³À ¨ ³³À ç³® ® ­v§ È ³­ ® À ®ƛ ® ¨v® Àò§ ³® À ¨ ®® ® Û Àà vÈ ³À çò® ! , ! ! )% ! , $ ­v§ ® È ³®ÃË­ ®È ® ­v§§ ¨ò§ À ³­ Û³¨ ³ ® , ! ! $ " ! ,

! , - 0 ÈÈ çò® À ­³³ Û³³À ¨ ® Ûv®ƛ ( È vv® ³ ! " ! # - $ ! 0 , ! ½v§§ ÈÈ ® ®vvÀ ³­½¨ È ­vv¨Èò ®ƛ ( È vv® ³ vv®

® Ã È ® Ûv® ³À³®v À à à çò® Û ¨ " $ , Ë Ã ³Ë ¨ò§ vv®§³½ ® Ûv® Û Àà À³ ®0 +1 ! '%'% . - '%'&/,

" , $

$ $ ,

$ " , (-*1 ! ȳÈv¨ Ã˽ À­vÀ§È³­ç Èƛ ( Ãà ® O˽ ÀÛ Àà à ® v­ ¨ Àò vÈ v¨ ­ À v® Ûò È ¦vvÀ À³ ®È ® ÀË È " - $ ! - ­vv¨Èò Ãv¨v Ãƛ Ov­ ® ­ È ŮƛűŬŬ ­ Ü À§ Àà ¨ Û ÀÈ È Àò ç Û ® ­ ¨¦³ ® Û À½v§§ ® ® Û Àà À³ ®È " ,

®Ã½ À À ® Ʋ ® ­vÀ Û ÀÀò§ ® Ʋ À³ ®È ½À³ Ë 0 " ! ,

" 0 ÛÀvv ƛ $¨ á ¨ È È Ã vvÀ ò ¨v® Àò§ƛ ¨Ã È À ®È ! " - v¨Ã ç³® Û³¨³½ à ò®ÈƜ ÃÈò È ÛÀvv ®vvÀ ­vv¨0 Èò Ãv¨v Ãƛ ¨Ã È Ã® ËÜÈ ® O½v®¦ Ɯ v® §Ë®® ® ó­­ À³ ®È ® ­³ ¨ò§ À ¨ Û À ܳÀ ®ƛ ( È Ã ­­ Àà ® ®vÈËËÀ½À³ Ë Èƛ ò ¨ Û À ® Ûv® Û Àà À³ ®È ® ÀË È Ã È Û³³À ( Ãà ® Ëà ¨v® Àò§ ³®È ®Ë Û³³ÀË È È §ò§ ® ® ð á ¨ È çò®ƛ ! $ ! $ ! - $ - $ - $ ¨òÛ ® ³®ÈÜ §§ ¨ ®ƛ ?­ ®³ È À ³½ ȳ ® ­ ® ! - ! $ " ! " 0

, $ " L 9 ÃÈv® vvÀ Ɯ È ç ¨³ vÈ ÃÈÀv§Ã Û ¨ ­³ ¨ò§ ® ³­ v½v È È Ë È È À ® ® ­ È

$ È È ® ­ È ® À³È ÛvÀ vÈ vv® Û Àà Ɯ ­v§§ ¨ò§ $ ,

GfK MVO-rapport | 21 Jumbo heeft geen uitschieters

Dekamarkt verbetert zich op mvo-beleid en keert terug in de top-10.

Personeel plezier in het werk

Aandacht voedselverspilling

Albert Heijn staat wel nog op vijf van de negen aspecten van het onderzoek bij de beste 10, met een vierde plaats in assortiment eko- en biologisch als beste prestatie. Rivaal Jumbo krijgt met 7,05 (2020: 6,99) een hogere waardering en staat bij alle aspecten bij de beste 10. De gele olifant uit Veghel heeft daarbij geen uitschieters naar boven. Op geen enkele van de onderzochte onderdelen verdient Jumbo een plek bij de beste zes.

Het GfK MVO Rapport wordt een keer per jaar gemaakt. De kans is dus groot dat het de laatste keer is dat Deen een plekje in het onderzoek krijgt. Met het rapportcijfer 7,34 (2020: 7,20) stijgt Deen naar de vierde plaats, met zicht op het podium. Op het aspect informatie over goede voeding rukt Deen op en neemt de keten de eerste plaats over van Plus. Holla: ‘Deen kan met opgeheven hoofd afscheid nemen van dit rapport.’

Jan Linders handhaaft zich met 7,38 (2020: 7,28) op de derde plek. Op de aspecten eerlijke handel en assortiment ecoen biologisch is de formule van de smaak van het zuiden zelfs de beste van allemaal en op in totaal zes aspecten is er voor Jan Linders een plek bij de beste drie. Een minimale vooruitgang volgend jaar kan al voldoende zijn om voor het eerst sinds 2014 weer als nummer 1 uit de bus te komen.

Poiesz verbetert zich naar 7,33 (2020: 7,28), maar verliest twee plekken op de ranglijst naar de vijfde plaats. Op slechts 0,08 punt van Plus maakt ook Poiesz overduidelijk deel uit van de kopgroep in het GfK MVO Rapport. Op de aspecten dierenwelzijn en plezier in het werk van personeel is Poiesz de nummer 1 en op drie andere aspecten is er een plek bij de beste drie. Opvallende uitzondering voor Poiesz is het terugdringen van voedselverspilling, het enige aspect waarbij de noordelijke formule niet bij de beste 10 staat. Terwijl het vorig jaar nog de nummer 3 was.

1

Poiesz

7,79

1

Coop

7,49

2

Jan Linders

7,59

2

Boni

7,45

3

Boni

7,53

3

Lidl

7,35

4

Plus

7,51

4

Jan Linders

7,34

Dekamarkt terug in de top-10

5

Coop

7,48

5

Plus

7,33

5

Deen

7,48

6

Deen

7,31

7

Jumbo

7,34

7

Jumbo

7,18

8

Albert Heijn

7,26

8

Dekamarkt

7,16

9

Hoogvliet

7,24

9

Hoogvliet

7,13

9

Nettorama

7,24

10

Vomar

7,23

Hoogvliet stijgt met 7,01 (2020: 6,92) een plekje op de ranglijst naar acht, met een zevende plaats in waardering voor eerlijke handel als het topaspect. Dekamarkt is de enige nieuwkomer in de top-10. De formule heeft zich vooral verbeterd op mvo-beleid, met een vierde plaats op het aspect dierenwelzijn als de belangrijkste uitschieter naar boven. Aldi, Dirk, Lidl, Nettorama en Vomar zijn de formules die wel in het onderzoek zijn meegenomen, maar buiten de top-10 vallen.

Totaal

Totaal

7,08 7,08

Corona beïnvloedt klantwaardering

Eerlijke handel

Dierenwelzijn

1

Jan Linders

7,57

1

Poiesz

7,31

2

Plus

7,50

2

Plus

7,27

3

Deen

7,46

3

Boni

7,26

4

Coop

7,31

4

Dekamarkt

7,07

5

Boni

7,26

5

Deen

6,96

6

Poiesz

7,18

6

Coop

6,87

7

Hoogvliet

7,17

7

Jan Linders

6,86

8

Dekamarkt

7,00

8

Vomar

6,75

9

Lidl

6,96

9

Jumbo

6,66

10

Jumbo

6,93

9

Lidl/Hoogvliet

6,66

6,97

Totaal

Totaal

6,65

Het belang van de verschillende aspecten speelt een belangrijke rol binnen het GfK MVO Rapport. Ieder jaar wordt opnieuw aan de deelnemers aan het onderzoek gevraagd welke aspecten het belangrijkste zijn. Daarin zijn dit jaar de effecten van corona duidelijk zichtbaar.

Research-director Joop Holla van GfK: ‘Het op mijn gemak voelen in de winkel is al jaren voor klanten het belangrijkste, maar onder invloed van de pandemie is dat dit jaar meer dan ooit tevoren het geval. Dat past bij het beeld dat we al hadden, dat consumenten bereid zijn meer te betalen als ze maar veilig kunnen winkelen.’

Het beperken van voedselverspilling door de winkel is de nummer 2 onder de aspecten. Onderaan is het assortiment eco- en biologische producten het minst belangrijk, op korte afstand voorgegaan door betrokkenheid bij buurtactiviteiten.

Dat laatste aspect werd in het verleden aanzienlijk hoger gewaardeerd.

De ontwikkelingen per aspect: Distrifood.nl/mvo2021

Foodmagazine april 2021

22 | Achtergrond Tekst Herman te Pas | Foto’s AH, Jumbo, Detailresult

Supermarktketens wacht komende jaren enorme CO2-uitdaging in binnensteden

Monsterklus voor Albert Heijn, Jumbo en Detailresult Supermarktketens met veel winkels in de binnensteden, zoals Albert Heijn, Jumbo en Detailresult, staan voor een hels karwei. Vanaf 2030 moeten alle voertuigen in de zogenoemde zero-emissiezones van de steden van 40 Nederlandse gemeenten volledig emissievrij rijden. Dat geldt dus ook voor vrachtwagens van supermarktformules. Om de deadline te halen moet er nog enorm veel gebeuren aan het wagenpark van de grootgrutters.

S

traks heb je niet 5, maar 5000 vrachtwagens nodig die op waterstof of batterij-elektrisch rijden. Waar haal je ze vandaan? Dat is een beangstigende gedachte.’ Capaciteit is één van de uitdagingen voor supermarktketens die logistiek expert Walther Ploos van Amstel noemt wanneer hij Distrifood spreekt over de toekomst van stadslogistiek. Een toekomst waarin het Klimaatakkoord een stempel drukt op de bewegingen in de binnensteden. In 2025 is het de bedoeling dat minimaal 30 (grote) steden zero-emissiezones hebben ingevoerd. Alle nieuwe vracht- en bestelauto’s die een zero-emissiezone willen inrijden moeten dan emissievrij aangedreven zijn. 5 jaar later, 2030, moeten alle voertuigen in de zero-emissiezones volledig emissievrij rijden.

Ploos van Amstel ziet in de aanloop naar de nieuwe normen een aantal beren op de weg voor supermarktketens. ‘Ten eerste heb je de onzekerheid over de toegepaste technologie.

Is rijden op waterstof de toekomst of moeten we vol inzetten op batterij-elektrisch vervoer? Daar hebben we nog geen idee van. Punt twee: We hebben hier niet te maken met lopendebandwerk. Al die veranderingen gaan grote gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering. Fabrieken zijn nu ingericht op het

Foodmagazine april 2021

maken van vrachtwagens op diesel. Het produceren van elektrische vrachtwagens vereist een heel ander ontwerp van de productielijnen’, zegt de logistiek expert.

Er zijn nog meer haken en ogen. ‘De huidige dieselvrachtwagens gaan gemiddeld 8 jaar mee, elektrische 12 jaar. Hoe dichter we bij 2030 komen, hoe meer nieuwe vrachtwagens geproduceerd moeten worden. Cijfermatig hebben we dan vanaf 2024 tot 2030 25 tot wel 50 procent meer vrachtwagens nodig dan er nu worden gemaakt’, aldus de logistiek expert.

‘Dan de stroom. Hebben we tegen die tijd wel voldoende stroom voor de elektrische vrachtwagens? Huizen moeten immers van het gas af, bedrijven moeten van gas en kolen naar elektriciteit. Ook aan de infrastructuur moet worden gewerkt. Denk aan de transformatorhuisjes langs de weg. Zal dat allemaal op tijd af zijn?’

Megaklus Volgens Ploos van Amstel staat de supermarktketens dus een megaklus te wachten. Hoe kijken de formules zelf aan tegen de uitdagingen? Distrifood vroeg aan Albert Heijn, Jumbo en Detailresult hoe zij zich voorbereiden op de regels die gaan gelden voor stadslogistiek. ‘Elke keer als er een vervanging van het wagenpark nodig is, worden de afspraken uit het Klimaat-

| 23

Walther Ploos van Amstel: ‘Vervelende voor supermarkten is dat ze al heel veel doen.’ akkoord in de overwegingen meegenomen’, zegt Detailresult (Dirk en Dekamarkt). ‘Alle vrachtwagens rijden bijvoorbeeld met de nieuwste dieselmotor waarmee we tot 2030 in de steden mogen rijden. Aankomende jaren zal bij elke investering de afweging worden gemaakt wat de beste keuze is wat betreft brandstof, type vrachtwagen en de te rijden routes.’

Albert Heijn zegt in een reactie dat het de ambitie heeft in 2025 al zijn supermarkten in Nederland, ‘zo slim, schoon en stil mogelijk te beleveren’. Albert Heijn: ‘Om in binnensteden volledig uitstootvrij te rijden moet Albert Heijn, samen met zijn transporteurs, een groot deel van de huidige bevoorradingsvloot voor de winkeldistributie vervangen door zeroemissievoertuigen. Een uitdaging, omdat de ontwikkeling van elektrische trucks nog in de kinderschoenen staat en opschaling een volledige systeemaanpassing zal betekenen.

Wij hebben in kaart gebracht wat wij nodig hebben voor de korte en lange afstanden, in zowel zwaar als licht vervoer, om in 2025 de laagst mogelijke emissie te bereiken’, aldus een woordvoerder van de marktleider.

Jumbo zegt op verschillende manieren te werken aan het terugdringen van het energieverbruik in het transport. ‘Bijvoorbeeld door onze vrachtwagens efficiënter te beladen en onze routes slimmer in te plannen. Ook investeren we al vol-

op in verduurzaming van ons wagenpark, waardoor al steeds meer hybride Jumbo-vrachtwagens, een volledig elektrische Jumbo-vrachtwagen en volledig elektrische bezorgauto’s op de weg zichtbaar zijn. De komende tijd wordt dit verder uitgebreid om hiermee te kunnen voldoen aan de gezamenlijk gestelde doelstellingen’, zegt een woordvoerder. Het jaarrapport van de formule uit Veghel vult haar aan met de passage: ‘De CO2-uitstoot van onze transportmiddelen is gedaald met 8 procent met name door kortere afstanden en door een hogere beladingsgraad.’

Ter voorbereiding op de nieuwe regels testen de ketens innoverende technieken. ‘Denk aan het koelen van onze vrachtwagens door hergebruik van CO2 of een trailer die koelt op elektra’, zegt Detailresult. Albert Heijn test in samenwerking met verschillende partners volledig elektrische trucks en zogenoemde plug-in-hybride trucks. Met de laatste variant kan de truck emissievrij rijden, maar ook overschakelen op bijvoorbeeld diesel. Verder zit de marktleider in het zogenoemde DKTI-project. Dit is een afkorting voor ‘demonstratieregeling klimaattechnologieën en -innovaties in transport’.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat subsidieert de deelnemende bedrijven om ze te stimuleren oplossingen te zoeken voor duurzaam vrachtvervoer.

Foodmagazine april 2021

24 | Achtergrond

Testen De marktleider is naar eigen zeggen al jarenlang duurzame varianten aan het uitproberen. ‘In 2017 zijn we op het distributiecentrum in Zaandam gaan testen met de eerste elektrische bakwagens. En sinds 2019/2020 doen we dat met drie elektrische trekkers, twee hybride trekkers en een snellaadplein om de batterijen van de trucks snel bij te laden’, aldus de woordvoerder. ‘Op het distributiecentrum in Pijnacker is een tweede snellaadplein aangelegd dat sinds de zomer van 2020 gebruikt wordt door de eerste elektrische Mercedes Benz-truck van Nederland. In de loop van 2021 volgt nog een andere elektrische truck. Doel is dit jaar verder op te schalen, om voor 2025 beslissingen te kunnen nemen hoe de opschaling met elektrische trucks tijdig vorm gegeven kan worden.’

Want dat er nog uitdagingen zijn beamen zowel Detailresult als Albert Heijn. ‘De grootste uitdaging zit in de keuzes voor het type brandstof voor vrachtververvoer. Waterstof is nog volop in ontwikkeling. Elektra is al veel verder, maar daar is nog de vraag of de capaciteit van het net geschikt gaat zijn.

Ook is de actieradius (bereik, aantal kilometers, red.) van elektra nog beperkt. Een hybride oplossing is een goede mogelijkheid’, zegt Detailresult.

Albert Heijn ziet uitdagingen in de laadinfrastructuur, de capaciteit en het voldoende beschikbaar hebben van groene stroom. ‘Al zijn wij hiermee goed op weg door de overstap naar 100 procent Nederlandse windenergie voor winkels en distributriecentra en lokale stroomopwekking met zonnepanelen. Ook het managen van het bijladen van elektrische trucks, in een intensief 24/7-proces met wagens die continu worden ingezet, wordt een heel karwei. Dit is een belangrijk

Foodmagazine april 2021

We maken nog te weinig gebruik van de binnenvaart’

proces dat moeten worden geleerd en ingericht. Zo willen we bijvoorbeeld geen capaciteit verliezen, omdat chauffeurs moeten wachten op batterijen die worden opgeladen. Daarbij moet het ook nog eens economisch haalbaar zijn’, aldus Albert Heijn.

Ploos van Amstel zegt in een reactie op de woorden van de supermarktketens dat de bedrijven een heel realistisch beeld schetsen van de problematiek. ‘Het vervelende voor de supermarkten is dát ze al heel veel doen. Ze kunnen eigenlijk niet veel efficiënter hun ritjes indelen, zijn al heel strak georganiseerd. En tóch moeten ze al die doelstellingen halen binnen het Klimaatakkoord, dus zodoende de keuze voor bijvoorbeeld elektrisch rijden. Dan rijst de vraag: waarom doen we dit allemaal? Waarom elektrisch rijden? Vanwege het vermeende milieueffect. We gaan voor betere luchtkwaliteit. Ik denk echter dat die kwaliteit niet verbetert door elektrisch rijden, want je hebt bijvoorbeeld nog steeds te maken met het effect van banden en remmen op het milieu. Ik noem het ook wel kluchtkwaliteit. Onlangs zijn alle klimaatmodellen weer veranderd, omdat nu het stoken van hout de grootste boosdoener blijkt te zijn. De verslechtering van de luchtkwaliteit moet je toewijzen aan bronnen en dat is niet alleen het verkeer.’

De logistiek expert heeft meer vraagtekens over de ambities in het Klimaatakkoord. ‘De algehele doelstelling van de wegtransportindustrie is 60 procent minder CO2-uitstoot in 2050. Dat is echter een doelstelling die is uitgesproken in 1990. 30 jaar later, in 2020, blijkt de uitstoot juist verdubbeld!

Dus we moeten nu van 200 procent naar 40 procent.’ Volgens Ploos van Amstel moet er worden gekeken naar een aantal

| 25

alternatieven om de uitstoot omlaag te krijgen. ‘Er moet een oplossing komen voor onnodige ritjes tussen distributiecentra. Ook maken we nog te weinig gebruik van de binnenvaart.

Zo liggen er verschillende grote brouwerijen aan het water, daar liggen mogelijkheden. Verder is een derde van de vrachtwagens helemaal leeg wanneer de rit er op zit.’

Formaat Madurodam Over de manier waarop steden emissievrije zones invoeren heeft hij ook zijn bedenkingen. ‘Zwolle heeft al een dergelijke zone, maar daar gaat het alleen om een voetgangersgebied.

Dan zeg ik ‘gefeliciteerd’, daar kan toch al geen vrachtwagen komen. In Nijmegen heb je momenteel een zone van het formaat Madurodam. In Utrecht gaat het weer allemaal in fases.

Slechts een paar gemeenten zetten er zwaar op in. Ik verwacht dan ook dat 2030 straks wordt gezien als een tussenjaar en dat de deadline wordt opgeschoven.’

Wat uiteindelijk de beste brandstof is voor het vrachtverkeer, is volgens Ploos van Amstel afwachten. ‘Het voordeel van waterstof is dat de vrachtwagen weinig tijd kwijt is bij het opladen. Met waterstof draagt het voertuig geen duizenden kilo’s aan batterijen mee en is daarmee ook lichter dan een elektrische truck. Waterstof heeft daarnaast zelfde actieradius als diesel. Elektrisch is alleen te gebruiken voor korte afstanden, denk aan 60 kilometer. Elektrisch is echter wel weer een stuk goedkoper dan waterstof. Een hybride vorm kan ook, alleen ben je dan in feite aan het sjoemelen met de klimaatambities. Je rijdt tot de grens van de stad op diesel en gaat dan over op elektrisch of waterstof. Daar help je het klimaat niet mee.’

Ploos van Amstel zegt grote bewondering te hebben voor de supermarktketens die bezig zijn met de nieuwe regels. ‘Ze zetten zich er volledig op in. Ik verwacht bijvoorbeeld dat thuisbezorging van de supermarktformules in 2025 al helemaal elektrisch is. Elektrisch rijden wordt op termijn goedkoper dan diesel, met als gevolg dat ook het maken van de nieuwe elektrische trucks goedkoper wordt. Supermarkten doen het een stuk beter dan de horeca en de foodservice. Waar supermarkten al 30 jaar bezig zijn met dit onderwerp, daar moet de foodservice nog beginnen. De pijn zit ’m straks in de foodservice, want zij hebben nog geen idee hoe ze de vracht moeten indelen.’

De politiek kan volgens hem nog een struikelblok vormen.

‘Je hebt, met name aan de linkerkant, politieke partijen die niet willen wachten op 2050. Die willen de 60 procent naar voren halen, naar 2030. Als dat gebeurt, kantelt de hele vrachtwagenindustrie. Voordat je die nieuwe fabrieken hebt staan, dat duurt een hele tijd.’

Hoe kijken de supermarkten aan tegen de deadlines? ‘Er moet nog heel veel gebeuren in 5 jaar’, zegt Detailresult.

‘Waterstof tanken is bijvoorbeeld nu nog onmogelijk in Nederland. Ook het elektranet in Nederland geschikt maken voor vrachtvervoer vergt nog veel tijd. Het is ambitieus, maar het moet haalbaar zijn.’ Albert Heijn: ‘De transitietermijn tot 2030 zoals in het Klimaatakkoord is afgesproken voor de zero-emissiezones is waarschijnlijk haalbaar, maar dan moet die ruimte ook daadwerkelijk geboden worden zonder beperkingen op te leggen voor niet-zero-emissievoertuigen.

Trucks, laadinfra en energienetwerk moeten nog fors doorontwikkeld worden om die opschaling echt goed mogelijk te maken. Dat kost tijd. Daarvoor hebben we tot 2030 nodig.’

Foodmagazine april 2021

26 | Supertopia Tekst Hester Klein Lankhorst | Foto’s Afvalfonds Verpakkingen

Hester Klein Lankhorst (Afvalfonds Verpakkingen):

Is uw verpakking al goed recyclebaar?

Verpakkingen liggen onder een vergrootglas. Consumenten wijzen de markt er bijvoorbeeld via sociale media op als ergens – in hun ogen – onnodig plastic omheen zit. Alleen daarom al is het de moeite waard voor A-merkfabrikanten en privatelabelfabrikanten om écht uit te zoeken waar vermindering en beter recyclebaar verpakken mogelijk is. Door deze stappen kunnen we bovendien samen de kosten voor afvalverwerking naar beneden krijgen.

Supertopia Foodmagazine geeft in de rubriek Supertopia het podium aan één actiegroep of maatschappelijke organisatie. In een kort betoog schetst de groep hun ideaalbeeld van de supermarkt of branche.

Deze keer: Hester Klein Lankhorst, algemeen directeur van Afvalfonds Verpakkingen.

V

ia het Afvalfonds Verpakkingen wordt de inzameling en recycling van uw verpakkingsafval geregeld. Met de ‘afvalbeheersbijdrage verpakkingen’ die de bedrijven die verpakte producten in Nederland op de markt brengen betalen, vergoedt het Afvalfonds Verpakkingen de inzameling en recycling van huishoudelijke verpakkingen. Op deze manier voldoen wij namens u aan de wettelijke verplichting om zorg te dragen voor recycling. Ook leggen wij daarover verantwoording af aan de overheid.

De afvalbeheersbijdrage wordt berekend aan de hand van het aantal kiloverpakkingen dat een bedrijf op de markt brengt, onderverdeeld naar materiaalsoort. De bijdrage voor de recycling van plastic verpakkingen is het hoogst, omdat de recycling van deze verpakkingen de hoogste kosten veroorzaakt. Het Afvalfonds probeert die kosten zo laag mogelijk te krijgen door samen te werken met alle partners in de recyclingketen.

Betere recyclingtechnieken

Hester Klein Lankhorst, Afvalfonds Verpakkingen.

Foodmagazine april 2021

Met de nieuwe afspraken tussen gemeenten en het Afvalfonds kunnen gemeenten ervoor kiezen om alleen de inzameling van huishoudelijk afval te organiseren en recycling en sortering over te laten aan het Afvalfonds. Wij maken direct afspraken met afvalverwerkers en sorteerders, bekijken waar betere recyclingtechnieken mogelijk zijn. Het Afvalfonds gaat op een aantal stromen, zoals folies en drankenkartons, een concreet plan maken. Wat wordt er gevraagd? Hoe kan er beter gerecycled worden?

Supertopia | 27

‘Alles was niet in de keten komt, hoeft niet te worden gerecycled.’

Met onze nieuwe tak businessdevelopment gaan we met een frisse blik kijken welke ontwikkelingen nodig zijn en in hoeverre de markt hierop zelf anticipeert.

Minder en duurzamer verpakken Het belangrijkste is dat we de afvalstromen vraaggestuurd maken. Wat heeft onze achterban, de verpakkende bedrijven, nodig uit die stroom? Welke kwaliteiten recyclaat zijn nodig? De verwerking van kunststof afval is enorm duur.

Niet alleen door de vervuiling, ook doordat er zoveel verschillende plastics gebruikt worden. Om de kosten naar beneden te krijgen, moet nog veel worden geïnnoveerd, en ook de vraag naar gerecycled plastic moet groeien. Daar ligt zeker een rol voor het Afvalfonds, zowel richting toeleveranciers als richting afnemers. En daar ligt een rol voor het verpakkend bedrijfsleven zelf: kijk waar vermindering van verpakken mogelijk is. Alles wat niet in de keten komt hoeft niet gerecycled te worden. En zorg voor beter recyclebare verpakkingen. Ons Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) helpt bedrijven daarbij.

Het Afvalfonds stimuleert het gebruik van goed recyclebare kunststof verpakkingen met tariefdifferentiatie: voor goed uit te sorteren en te recyclen vormvaste kunststof verpakkingen met een positieve marktwaarde geldt een tarief van €0,41 in plaats van €0,67 per kilo. Met de KIDV

De bijdrage voor de recycling van plastic verpakkingen is het hoogst.

We zijn afhankelijk van elkaar

Recyclecheck kunnen bedrijven nagaan of hun verpakking goed recyclebaar is.

Gebruik daar waar mogelijk gerecycled plastic De gedachte dat afval grondstof is, verspreidt zich gelukkig steeds breder. Steeds meer bedrijven passen gerecyclede kunststof toe in hun producten en verpakkingen. Voor levensmiddelen is dat vanwege wettelijke voedselveiligheidseisen lastiger, maar in non-foodverpakkingen is er al veel mogelijk.

Ik zou dan ook willen oproepen om daar waar het mogelijk is gerecycled plastic te gebruiken. We moeten er met elkaar voor zorgen dat die markt voor gerecycled materiaal verder tot ontwikkeling komt en kan concurreren met nieuw plastic.

Ruim 80 procent van al het verpakkingsmateriaal wordt gerecycled. Er ligt een stevige basis, met mooie recycleresultaten waar we verder op moeten bouwen. Door verder te blijven werken aan nog beter recyclebare verpakkingen en het toepassen van gerecycled materiaal zetten we met verpakkingen echt grote stappen op weg naar een circulaire economie.

We zijn afhankelijk van elkaar, ieder heeft zijn eigen rol zo goed mogelijk te vervullen: de consument door goed te scheiden, gemeenten met een goed inzamelsysteem, sorteerders en recyclers door zo goed mogelijk te sorteren en te recyclen en te innoveren en investeren en de bedrijven door zo goed mogelijk recyclebare verpakkingen te gebruiken.

Foodmagazine april 2021

28 | Tekst Herman te Pas | Foto Foodmagazine

Foodbites

Oude en nieuwe hapjes uit de supermarktwereld

10 jaar terug

Kijken met Kim Kim de Smit heeft door haar jarenlange ervaring binnen haar bedrijf Foodsafari een eigen kijk ontwikkeld op de foodbranche. Inmiddels werkt ze bij StreekSelecties.

Contact? desmit@streekselecties.nl.

Foto: Jan Mulders

Reputatie Emté Foodmagazine van april 2011 staat bol van de verhalen over het einde van Super de Boer. Zo beschrijft Jan Heuving, tegenwoordig actief voor de vastgoedtak van Jumbo, als operationeel directeur van SdB de eindsprint van de laatste Super de Boer-winkels. Daarnaast blikken vijf ex-SdB-ondernemers terug op het verkoopproces van de formule. Met de kennis van nu is het interview met, op dat moment, Emté-baas Johan Pardoel het opmerkelijkst.

Zo schrijft Foodmagazine in het intro dat ‘de twijfelachtige reputatie van Emté in rap tempo plaatsmaakt voor een imago waarbij de keten als aanvaller in de markt wordt beschouwd’. Dat laatste benadrukt Pardoel in eigen woorden. ‘De twijfels over onze overlevingskansen in foodretail zijn volledig verstomd’, zegt Pardoel over de groeicijfers van Emté. Overnames liggen dus voor de hand, nadat eerder Sanders is binnengehaald. Zelfs C1000 wordt door Foodmagazine genoemd als kandidaat voor Sligro. Pardoel trapt vervolgens op de rem. ‘Onze financiële mogelijkheden zijn relatief groot, maar C1000 overnemen lijkt me momenteel niet verantwoord.’

Foodmagazine april 2021

Avontuur ligt om de hoek

J

aren geleden zat ik naast Peter Garstenveld, hoofdredacteur van Foodmagazine, op een netwerk-event. We keken naar een filmpje van iemand in een supermarkt en hij fluisterde naar me: ‘Kun jij ook niet zulke filmpjes maken? Voor Foodmagazine?’

‘Tuuuurlijk’, blufte ik en die avond bestelde ik een vlogcamera. Het was een mooi voorbeeld van wat ik deed met mijn bedrijf Foodsafari en het leek me alleen maar goed om zichtbaar te zijn. De filmpjes werden columns, maar de zichtbaarheid bleef. Soms zeiden mensen die mee gingen op Foodsafari: ‘O ja, van de filmpjes!’ (waarop ik altijd grapte: Ligt er een beetje aan welke filmpjes je bedoelt!)

Nadat ik besloot te stoppen met mijn bedrijf (precies pre-corona, gelukkig maar!) mocht de column blijven, maar dan vanuit mijn nieuwe functie. Ik heb een jaar lang alles geleerd over streekproducten en lokale producten naar de

supermarkt krijgen. Na een jaar voelde ik dat ook daar mijn hart niet ligt en zoek ik verder. Of het de foodwereld blijft weet ik niet, maar dat het nieuwe avontuur om de hoek ligt is zeker.

Het leek me een mooi moment om de grenzen van mijn column eens te verkennen. Tijd voor iemand met een andere kijk, invalshoek of visie op innovatie in de supermarkt. Waar wordt de supermarkt beter van en wat kan er beter op het gebied van vernieuwing?

Ik schuif de komende maanden mensen in mijn netwerk naar voren, omdat ik weet dat ze een interessant verhaal hebben. Ze zullen vertellen over de uitdagingen, de lessen of de inzichten die ze hebben gehad in hun werk in de foodbranche. En je weet wat ze zeggen over netwerken...

Groetjes, Kim!

| 29

‘Veel van die ondernemers zijn het zat en bewapenen zich. Er is een gevaar voor eigenrichting.’

Jules van Well, bij het CBL belast met veiligheid, ziet dat ondernemers van avondwinkels gebukt gaan onder overvallen.

3 vragen aan...

Social

Marc Jansen, directeur CBL Een lagere btw op agf zal niet zorgen voor een gezonder eetpatroon van consumenten. Die voorspelling doet CBL-directeur Marc Jansen.

Een aantal politieke partijen pleit voor belasting op ongezonde voedingsmiddelen.

‘Levensmiddelen belasten met btw of accijns om gedrag te sturen werkt niet. Alleen als je producten exorbitant duur maakt, sorteert het effect. De consumptie van zero- en lightfrisdranken is flink gestegen.

Frisdranktaks is dus echt mosterd na de maaltijd. Bovendien: gezonde voeding hoeft niet duur te zijn. Je kunt conserven en diepvriesgroente kopen en dan heb je voor minder dan €5 een gezonde maaltijd op tafel. Ieder bedrijf kiest zijn eigen prijsbeleid. Wij pleiten voor een generiek laag btw-tarief op al het voedsel. Hoe laag?

Laten we eerst de 9 procent eens terugbrengen naar 6 procent. Dan ga je meer in de pas lopen met buurlanden Duitsland en België.’

D66 wil gezondere producten op ooghoogte en regels voor winkelinrichting.

‘Haha, de partij wordt op haar wenken bediend.

Het eerste waar je tegenaan loopt in de super-

markt zijn de versafdelingen. Natuurlijk kunnen consumenten bij de zoutjes en ijsjes. Die willen we hen niet onthouden. Tegelijkertijd profileren we ons met heel veel gezonde recepten.’

Wat is volgens u de manier om klanten in de supermarkt de gezonde keuze te laten maken? Er is bijvoorbeeld veel twijfel of de Nutri-Score wel een effectief middel is.

‘Blijven doorgaan met geleidelijke productverbetering, zodat consumenten wennen aan een minder zoute en zoete smaak.

Ook is het belangrijk dat het onderwijs informeert over gezonde voeding. Wij vinden de Nutri-Score grosso modo een goed sturingsinstrument. Wij vinden dat de overheid ook een Schijf van Vijf-logo mogelijk moet maken, een keurmerk dus voor producten die de Schijf waardig zijn. Maar dat mag niet van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Want dat is een gezondheidsclaim en die moet goedgekeurd worden, aldus Den Haag. Omdat de overheid de maatstaven van de Schijf van Vijf hanteert voor de Nutri-Score is het logo in ons land nog niet toegestaan, maar wel in de ons omringende landen.’

Verschuivingen in de top van Jumbo Marketingdirecteur Roy van Keulen vertrekt bij Jumbo. Van Keulen heeft zelf besloten dat hij na vier jaar klaar is voor een nieuwe stap in zijn loopbaan.

‘We vinden het jammer dat Roy ons gaat verlaten, maar zijn hem erkentelijk voor alles wat hij heeft betekend voor de ontwikkeling van ons bedrijf’, zegt Jumbo in een reactie.

Van Keulen heeft in de afgelopen jaren onder meer gewerkt aan loyaliteitsprogramma Jumbo

Extra’s. Onder zijn hoede lanceerde Jumbo verder onder andere een boodschappen-app gebaseerd op Google Assistent en diverse marketingacties met F1-coureur Max Verstappen.

De techtak van Jumbo moet het sinds kort ook doen zonder Anneke Keller, hoofd van de Jumbo Tech Campus. In die rol was Keller verantwoordelijk voor de ontwikkeling van Jumbo als onlinespeler. Sinds 1 januari werkt zij voor Wehkamp.

Kinderziektes Het uitrollen van de Bonus Box-aanbiedingen van Albert Heijn gaat soms met horten en stoten. Dat wordt duidelijk door meldingen van klanten op Facebook en Twitter over foutjes in het nieuwe aanbiedingenconcept. Zo ontvingen verschillende consumenten Bonus Box-aanbiedingen waarvan de prijs juist (enorm) was gestegen, de prijs gewoon gelijk was gebleven of slechts een eurocent daalde, of persoonlijke aanbiedingen waar de klant niet op zit te wachten. Bijvoorbeeld wijn voor consumenten die geen alcohol drinken. Albert Heijn is gevraagd naar de ervaringen met de Bonus Box tot nu toe, maar het bedrijf gaat niet in op de meldingen van de klanten. ‘We zijn zeer tevreden over de Mijn Bonus Boxresultaten’, zegt AH-woordvoerder Jerina van Heck in een reactie. ‘Het aantal gebruikers van de Mijn Bonus Box stijgt sinds de lancering in november 2020 wekelijks. Uit klantonderzoek krijgen we vooral terug dat klanten het waarderen dat ze zelf kunnen kiezen en dat het selecteren van aanbiedingen in de Bonus Box in de AH-app heel makkelijk en overzichtelijk is. De bekendheid van de Bonus Box onder klanten is sinds de introductie verdubbeld.’

Foodmagazine april 2021

Interview | 31 Tekst Peter Garstenveld | Foto’s Frans van Eekeren

Hoe dekbeddenman Steven Koster lokaal verder gaat als tuinder, maaltijdtasleverancier en stadskoerier

‘Geitenwollensok, ik? Dan wel een commerciële’ Hij was het zat na jaren omringd door asfalt, vliegvelden en snelwegen. Steven Koster ging lokaal. Hij nam een stadskwekerij over, lanceerde de maaltijdbezorgdienst Puurland en bouwt aan een fietskoeriersdienst.

Dat laatste is ‘een groeibriljantje’ waar alle winst weer terug in wordt gestopt. Het verhaal achter het bouwen aan een lokaal voedselecosysteem. ‘Ik wil ook sociale en ecologische waarde toevoegen’.

Z

ie je die balk? Die is nog van de tijdelijke Bailey-pontonbrug die de Engelsen hier kort na de oorlog aanlegden. De Rijnbrug lag in puin.’

Het is die lokale betrokkenheid waar Steven Koster zo naar snakt. Hij wil ‘klein’ en ‘echt’.

‘We weten allemaal hoe het gaat. Als lokaal een verdienmodel wordt, rijdt AH met een trekker naar het stadsplein. Maar dat is allemaal marketing. Ik wil echt lokaal alles aan elkaar knopen. Een bedrijf opbouwen dat economische waarde koppelt aan ecologische waarde en een sociaal maatschappelijke waarde.’ Is dat niet te geitenwollensokkerig? ’Ik een geitenwollensok? Dan ben ik wel een commerciële.’ De waarheid is overigens wel dat Koster midden in een opbouwfase zit. ‘Mijn vrouw betaalt de hypotheek’, zegt hij lachend halverwege het interview. Maar het gaat ook wel om serieuze investeringen. Koster spreekt over tienduizenden euro’s investeringen in elektrische fietsen en hij spreekt met gemak over zaken als ‘short lease’ als oplossing. Die pragmatische aanpak verraden een voorgaand leven.

Koster zat jarenlang in de non-food. Hij spreekt over containers vol dekbedovertrekken. Hij was gespecialiseerd in licenties: ‘Denk aan Hello Kitty-kussens en -overtrekken.’ Producten die hij leverde aan Action, Albert Heijn en Zeeman.

‘Centenmarges’, vat hij het samen. ‘Over marketing hoef jij mij niets te vertellen.’ Echter het leven op vliegvelden, over snelwegen en omringd door asfalt beviel hem niet. ‘Voor mij kwam steeds meer het beeld op van een lange tafel vol vrienden die lekker eten. Dat beeld liet mij niet los.’

Koster streek uiteindelijk neer op een stuk grond in het hart van de groene zone in Arnhem. Zijn tuinderij Kweekland ligt op een helling. Pikant detail: bovenbuurman is Bert Roetert, de voorzitter van het CBL die een juridisch potje met hem uitvocht. ‘Als het aan Bert lag was dit nu een wijngaard’, zegt Koster. Maar Koster loste een probleem voor de gemeente op, een verliesgevend sociaal werkproject veranderde dankzij Koster in een stadsmoestuin met een kleine theeschenkerij en winkeltje. ‘CSA’, zo noemt Koster het: ‘Consumer Supported Agriculture’. Vrijwilligers hielpen mee aan het project.

Vanuit de kwekerij ontstond Puurland. Koster: ‘Ik had wel vrienden die aan een lange tafel eten voor ogen, maar vergat dat zij niet allemaal konden of wilden koken. Daar moest ik wat op verzinnen.’ Het leidde acht jaar geleden tot de maaltijdenleverancier gericht op Arnhem en omgeving. Alle voedsel komt uit een straal van 30 kilometer rondom de stad, gaat ingrediëntgewijs in een papieren tas en dan kunnen klanten koken. Wekelijks, met de seizoenen mee, kunnen klanten kiezen uit vijf recepten. Koster bouwde daarvoor een database met 400 tot 500 recepten om het machientje te laten lopen.

De kruiden komen uit eigen tuin, groenten voor een groot deel van biologische boerderij de Horsterhof in Duiven.

Voor vlees en vis doet hij een beroep op de speciaalzaken in de Steenstraat in Arnhem. Hij kent de ondernemers bij naam en spreekt over Pepijn (Slagerij Putman), Wiebe en Luuk (Vis-

Foodmagazine april 2021

32 | Interview

broertjes), Tom (bakkerij Tom van Otterloo) en Tidde (slagerij De Groene Weg). Over zijn dilemma’s: ‘Wat is een korte keten?

Met de visbroertjes verkoop ik kabeljauw, dat is geen lokaal product. Maar de zaak is wel MSC-gecertificeerd en de kabeljauw komt uit de Noordzee, is dat ‘lokaal’?’ Over het vlees: ‘De Groene weg is biologisch, maar wel onderdeel van Vion, dus dat kan best uit een lange keten komen. Putman daarentegen is een standaardslager die zelf uitbeent en zijn vlees uit de omgeving inkoopt. Van ieder stuk weet hij de herkomst.

Zeg het maar.’

Puur commercieel is het overigens niet altijd handig om met de versspecialisten in zee te gaan. ‘Dat vlees van Putman is top van de markt, ja, dan ben je wel duur uit in inkoop. Aan de andere kant ik heb er ook een klantenkring voor opgebouwd, mensen die gaan voor gemak, maar ook voor de waarde van voedsel. Ze begrijpen dat de producten duurder zijn, maar tegelijkertijd ook in voedselwaarde, nutriënten beter zijn dan in de supermarkt.’ Koster zegt ook niet met het mes op tafel in te willen kopen. ‘De prijs van een krop sla van De Horsterhof ligt soms op €1,50. Bij de Lidl of AH ligt dan een

Foodmagazine april 2021

De prijs van een krop sla van de Horsterhof ligt soms op €1,50. Bij de Lidl of AH ligt dan een krop van €0,49, maar die wil ik dus niet verkopen

krop van €0,49, maar die wil ik dus niet verkopen.’ Het betekent ook dat de marge van Puurland gedurende de seizoenen schommelt. Het is in het oogstseizoen, als de groenten goedkoop zijn, dat Puurland zijn winst maakt. Winter en voorjaar zijn krap, moeilijke periodes.

Uit het verhaal van Steven Koster blijkt dat lokale maaltijdenboxen en lokale inkoop niet makkelijk zijn om aan elkaar te knopen in een winstgevend model. Hij distribueert nu zo’n 80 maaltijdtassen in de week. In de tassen zitten vaak twee maaltijden voor twee personen. Een maaltijd per persoon komt net iets boven de €7 uit. Koster distribueert voornamelijk in Arnhem-Noord, waar een publiek zit met een wat hoger inkomen. Arnhem-Zuid, de vinex-uitbreiding in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw, daar heeft hij weinig klanten. ‘Ik moet eerlijk zeggen dat mijn marketing ook niet helemaal op orde is. Ik ben eigenlijk wel een beetje socialmediamoe.’ Koster sluit niet uit dat zijn maaltijdentak in de toekomst op een andere manier verdergaat. ‘Onder iemand die het een stap verder kan brengen.’ Opties zijn er genoeg: één persoon kan het overnemen, De Horsterhof zou het kun-

| 33

Ik vind er wel wat van als die Elstar-appel hier een kilometer verderop uit de Betuwe in een grote AH vrachtwagen gaat naar Barendrecht en terug naar AH Arnhem

nen doen en daarmee een inkoopvoordeel creëren of waarde toevoegen, maar Koster kijkt ook naar een partij als Boerschappen. ‘Toen ik begon, grappig genoeg, was er nog een andere kleine start-up: HelloFresh. Daar zijn dus miljoenen in gepompt. Dat is niet mijn wereld, dan bouw je weer aan een lange keten.’

Stadslogistiek Koster bouwt verder en heeft het over ‘groeibriljantje’, de Groene Rijders in Arnhem: stadslogistiek op elektrische fietsen. Koster: ‘Vanuit Puurland zag ik dat er heel veel innerstadbewegingen zijn. Neem de Visbroertjes. Die leveren vis aan de lokale restaurants. Dat doet bakker Tom van Otterloo ook. ‘Tom (Van Otterloo, de bakker, red.) liet mij een sleutelbos zien met tientallen sleutels. Hij reed ’s ochtends tussen 7 en 9 de binnenstad in om brood te bezorgen. Omdat niemand in de restaurants aanwezig was, kreeg hij de sleutel. Als je een nacht gratis wilde stappen moest je dus die sleutelbos van Tom te pakken zien te krijgen, dan had je half horeca Arnhem.’ De Visbroertjes zaten met hetzelfde probleem. ‘Ze kon-

den dan wel zo’n Kangootje, een bestelwagentje van een paar duizend euro aanschaffen, maar dan stoten ze ook diesel uit, staan onhandig te laden in de eigen winkelstraat en staan voortdurend stil voor die paaltjes die uit de grond komen een kilometer verderop in de binnenstad. Ik stelde hen voor met een partner dit met elektrische fietsen voor mijn rekening te nemen. Waren zij van de sores af en hadden zij een duurzame oplossing.’ Het was het begin van een stadslogistiek die Koster voor een deel omschrijft als ‘the first mile’, van leverancier naar restaurant of winkel. Zo haalde hij ook het Centraal Boekhuis binnen. Die levert de boeken in een hub aan de rand van de stad en de Groene Rijders leveren de boeken af bij de boekhandel. Koster: ‘Het grappige is dat in coronatijd mensen nu boeken bestellen bij die boekhandels. Dan komen wij weer aanfietsen en leveren diezelfde boeken bij klanten in de stad af. Ik heb hun al gezegd dat wij eens moeten kijken of die boeken niet direct van de hub naar de klanten kunnen worden gefietst.’ De Groene Rijders breidt uit. Ook een keten als H&M laat zijn kleding op die manier in de binnenstad afleveren. Die schaalvergroting maakte de levering van maaltijdboxen weer goedkoper. Toch ging Koster geld vragen voor de logistiek, het bezorgen. ‘Het versterkt het verdienmodel, maar dan zien klanten dat ook logistiek waarde heeft.’

Koster omschrijft zichzelf als een man die het leuk vindt een schop in de grond te steken en vandaaruit verder te ‘ploegen’. Dat geldt ook voor de stadslogistiek. Op de achtergrond begon het met een excelletje, maar de software heeft hij nu op orde. ‘Ik werk met Veloyd, software ontwikkeld door een fietskoeriersdienst uit Tilburg. Dat moet ook wel, als je zoals wij met kerst pieken haalt met meer dan 500 pakjes op een dag. De software ‘schiet’ de route naar de mobiele telefoon van de bezorger die alleen maar de route hoeft af te fietsen.

Het lijkt wel een beetje op het Picnic-model, een vaste route rijden.’ Over corona: ‘Het bijzondere is dat wij zowel de ‘first’ als de ‘last mile’ doen. In logistiek valt dan de omzet richting restaurants en boekhandels deels weg, maar direct leveren aan consumenten neemt weer toe. Het maakt ons sterker, het spreidt risico.’ Er is nog een ander effect. De fietskoeriers met wie Koster werkt zijn deels muzikanten en horecamensen. Nu de restaurants dicht zijn en muzikanten thuis zitten, kunnen ze als fietskoerier verder. Ook dat is voor Koster onderdeel van zijn missie naar meer sociaal en ecologische waarde. Ook werkte hij al samen met Estée Strooker, eigenaar van in Arnhem bekend restaurant Het Amusement. Strooker plantte met Koster afgelopen jaar acht ‘stations’ op zijn kwekerij. Bezoekers liepen die stations af en konden overal wat proeven en kregen uitleg over het product en herkomst.

Kunnen supermarkten leren van Koster: ‘Supermarkten zijn superefficiënt in logistiek. Daar ben ik jaloers op. Maar ik vind er wat van als die Elstar-appel hier een kilometer verderop uit de Betuwe in een grote AH-vrachtwagen gaat naar Barendrecht en vandaaruit in weer een grote vrachtwagen teruggaat naar AH Presikhaaf hier. Daar klopt iets niet. Als het gaat om micrologistiek kan AH nog heel veel leren.’

Ondertussen boert Koster vrolijk voort. ‘Ik ondersteun de lokale boer, die hier naar de lokale kapper gaat en ons landschap ondersteunt. Ik ben nog niet klaar.’ Bert Roetert moet nog even wachten op zijn wijngaard als aan Koster ligt.

Foodmagazine april 2021

34 | Versvisie Tekst Suzette Moerman | Foto Caracter Company, Bert Jansen

Fabrikant, wees alert op goedkopere ingrediënten voor gezonde producten Melanie Murk-Severein (MurKeyBusiness) en Suzette Moerman (Caracter Community) beantwoorden maandelijks in Foodmagazine vijf vragen en geven hun visie op een actueel onderwerp binnen de versketen. Deze maand gaat het over de al dan niet onterecht hogere prijs voor gezond.

W

elk versnieuws is je opgevallen deze maand?

Ik werd getriggerd door een collega. In haar vriendenkring ging viraal dat de hummus met minder zout fors duurder is dan de gewone hummus. Onbegrip en weerstand stond centraal in de discussie die gevoerd werd.

Waarom is dit nieuws zo belangrijk?

Laten we in het midden houden of hun reactie terecht is of niet. Toen ik erop ging letten, viel me inderdaad op dat gezondere varianten in de supermarkt niet een beetje, maar echt fors duurder kunnen zijn dan de minder gezonde vari-

ant. Dit is deels te verklaren wanneer met duurdere grondstoffen wordt gewerkt. Maar dat gaat niet in alle gevallen op.

Differentiatie biedt mogelijkheden om binnen je assortiment met de prijs en marge te spelen. Slim en onderdeel van het spel. Maar waar trek je de grens? Slogans over ‘duurzaamheid en bijdragen aan een betere wereld voor iedereen’ zijn on trend. Hoe kun je in zo’n geval aan jezelf verkopen dat je wilt helpen een verschil te maken door een gezonde keus aan te bieden als dat in feite een margetruc is? Slim en zeker niet verkeerd, maar wees wel eerlijk en practise what you preach.

Wees je ervan bewust dat deze consument bewust kiest, kritisch is en er doorheen prikt.

Hoe kijk jij hiernaar als expert in vers?

Uit onderzoek blijkt dat consumenten bereid zijn gezondere keuzes te maken mits deze goedkoper zijn en goed vindbaar in de schappen. Gezond(er) eten hoeft daarnaast niet altijd duurder te zijn en is daarmee beschikbaar voor een grotere groep consumenten.

Je kunt je ook afvragen of we niet nog te vaak vergeten ons te verdiepen in het aankoopproces en de psychologie van de consument. Een gemiste kans. Mij valt op dat de consument scherper wordt, vaker de verpakkingen leest, dingen uitzoekt en daardoor bewust andere keuzes maakt. Deze groep is niet de meerderheid, maar groeit wel.

Het raakt vooral disciplines als marketing en verpakking.

Informeer je, volg deze groepen via de socials en betrek desnoods je doelgroep bij keuzes. Zeker wanneer je doelgroep gen Z en jonger betreft. Welke keus je ook maakt, wees transparant: leg uit waarom iets duurder of anders is. Het voorbeeld laat zien dat goede communicatie in het belang is van alle partijen. Als producent heb je bij de retailer en de consument gegarandeerd meer kans van slagen en zul je uiteindelijk een hogere rotatie realiseren.

Wat betekent dit voor spelers in versketens?

Er staan steeds nieuwe partijen op om de boel op scherp te zetten. Neem de Netflix-series Cowspiracy en nieuwkomer Seaspiracy, zij zorgen op grote schaal dat consumenten kritischer zijn, ze informeren niet alleen, maar zetten ook aan tot actie. Platformen die we niet moeten onderschatten. De kipen vleesindustrie weet hier alles van.

Ik zou de leveranciers in vers wakker willen schudden. Wees

Foodmagazine april 2021

35

Gezondere varianten kunnen fors duurder zijn dan de minder gezonde, maar het waarom wordt nauwelijks uitgelegd. alerter en zet communicatie sterker in. Weet dat een sterke storyline met beperkt budget effectief kan worden ingezet. Er is juist in vers zoveel beleving en emotie om te delen over je teelt, oorsprong, de mens en het dier erachter, het eindproduct. Daar is menig leverancier van kw-artikelen jaloers op.

Denk ook eens na of je er echt alles aan hebt gedaan om slimmere grondstoffen te gebruiken. Mooi initiatief om gezonde ingrediënten betaalbaar te maken, en daarmee een breder publiek te bereiken, is het Nederlandse Upfront. Zij deden onderzoek naar vegan-eiwitpoeder. Ze kwamen er achter dat deze producten elders zeer overpriced worden verkocht. Temeer omdat het label vegan er boven hangt en die shoppers toch wel bereid zijn meer te betalen voor hun producten. Dat vond Upfront onzin en ontwikkelde een eigen vegan-eiwitpoeder. Die biedt het bedrijf aan tegen een marktconforme prijs. Om transparantie te bieden staat Upfronts hele berekening, inclusief marges, online.

Dit gaat hand in hand met de kansen voor zowel toeleveranciers van grondstoffen als eindproducenten die bijdragen aan het bieden van een gezondere keus in de supermarkt.

Vooruitstrevende bedrijven doen hun intrede. De vraag is of

jij de partij wilt zijn die de norm dicteert, meebeweegt en fluïde groeistappen maakt of wacht tot het je wordt opgelegd om dan ingrijpend het roer om te gooien. Want retailers zullen je hier meer en meer op afrekenen. Mede gedwongen door overheidsrichtlijnen.

Waar kan ik meer informatie vinden? * https://www.groenkennisnet.nl/nl/groenkennisnet/show/ Supermarkten-kunnen-meer-doen-om-gezond-voedsel-te-promoten.htm * https://www.volkskrant.nl/wetenschap/onderzoekers-overheid-moet-gezonder-eetpatroon-afdwingen~b9a5611b/ * https://www.welingelichtekringen.nl/gezond/2484274/onderzoekers-overheid-moet-gezonder-eten-afdwingen.html * https://www.volkskrant.nl/wetenschap/een-standbeeld-voor-de-minister-die-nu-harde-overheidsmaatregelen-neemt-om-nederland-gezonder-te-laten-eten~b13813f6f/ * https://www.ad.nl/koken-en-eten/deze-trucs-kan-de-supermarkt-gebruiken-om-ons-gezondere-producten-te-laten-kiezen~a73db76e/ * https://upfrontfood.com/

Suzette Moerman is ceo en oprichter Caracter Company.

Foodmagazine april 2021

36 | Onderzoek Tekst Diane Essenburg | Foto’s Michel Zoeter

Marlboro, Coca-Cola, Camel, Heineken en Campina zijn de 5 grootste merken in de supermarkt.

Merken Top 100

A-merken groeien in coronajaar zelfs nog harder dan de markt Merken in supermarkten hebben een extreem sterk jaar achter de rug. Van de 100 best presterende merken in de Nederlandse supermarkten zagen slechts 6 hun omzet dalen. Gezamenlijk groeit de Merken Top 100 in 2020 met 10,7 procent, terwijl de omzet van de gehele markt in dezelfde periode met 8,2 procent is toegenomen. Op één nog altijd tabaksmerk Marlboro, goed voor €560 miljoen supermarktomzet. Hoogste nieuwe binnenkomer is Starbucks.

Foodmagazine april 2021

37

M

et name merken in koffie, bakken, conserven en thuis genieten hebben profijt van de coronacrisis. Dat zeggen IRI-onderzoekers Sjanny van Beekveld en Rashel Mol over de meest recente Merken Top 100. ‘Hamsterproducten doen het goed, terwijl impulsartikelen minder profiteren van de coronacrisis’, aldus Van Beekveld. Ook scoren zowel diepvries- als kw-producten in 2020 beter dan versproducten, waardoor A-merken bovengemiddeld profiteren.

Gezamenlijk leveren de 100 meest succesvolle merken in het supermarktlandschap een jaaromzet van €9,9 miljard op.

Grotendeels gedreven door de coronapandemie is dit een stijging van 10,7 procent ten opzichte van 2019. Het gaat om cijfers tot en met week 48 (MAT48 2020) inclusief hard discount en de online cijfers van Albert Heijn, Jumbo, Plus, Dekamarkt, Hoogvliet en Deen. Online-only-spelers als Picnic zijn niet meegenomen.

Marlboro, Coca-Cola, Camel, Heineken en Campina Toch zit er in de top-5 van de meest recente ranglijst geen duidelijk coronapatroon. De twee tabaksmerken Marlboro en Camel groeien vooral door enorme accijnsverhogingen in 2020. Marlboro heeft zijn forse omzet in 2019 van een half miljard hierdoor zelfs nog met ruim 10 procent zien stijgen naar bijna €560 miljoen. Camel, nummer 3 in de lijst, groeit 10 procent in volume en 36 procent in euro’s, in waarde.

Zonder tabak, een assortimentsgroep die waarschijnlijk per 2024 uit de supermarkten verdwijnt, groeit de Merken Top 100 alsnog met 10,2 procent. ‘De A-merken hebben aandeel gewonnen’, zegt Van Beekveld. ‘De omzet van supermarkten steeg in dezelfde periode met 8,2 procent, dus de merken uit deze lijst groeien beduidend harder dan de markt, ook zonder tabak.’ Mogelijk komt dit omdat mensen vaker voor servicesupermarkten met veel A-merken kozen en minder voor discounters met huismerken.

Coca-Cola staat wederom op de tweede plaats in de Merken Top 100 van IRI en Foodmagazine. De stijging van 7,9 procent is vooral te danken aan de groei van Zero. Regular is nagenoeg stabiel gebleven en light stijgt een beetje. Ook de energy-

Zonder tabak groeit de Merken Top 100 alsnog met 10,2 procent.

MERKEN TOP 100 2020 Totaal supermarkten, incl. online & harddiscount MAT 48 2020 Rank

Merk

2020

Omzet MAT48 2020

Groei

(miljoenen)

Rank 2019

1

Marlboro

559,2

10,4%

1

2

Coca-Cola

381,5

7,9%

2

3

Camel

322,1

21,4%

5

4

Heineken

292,6

7,3%

4

5

Campina*

287,3

7,1%

3

6

Unox

273,4

13,8%

6

7

Lay’s

268,6

11,2%

7

8

Douwe Egberts

246,3

11,5%

8 10

9

Hertog Jan

230,8

15,4%

10

Dr. Oetker

218,1

6,4%

9

11

John Player Special

190,3

8,3%

11

12

Pall Mall

188,9

10,1%

12

13

L&M

176,0

10,1%

13

14

Grolsch

161,3

4,1%

15 14

15

Amstel

154,7

-3,7%

16

Mora

130,0

11,9%

17

17

Becel

126,2

6,2%

16 23

18

Johma

122,7

18,8%

19

Red Bull

121,7

18,6%

21

20

Calvé

118,8

8,6%

18 22

21

Nescafé

114,8

10,3%

22

Ola

113,6

18,9%

27

23

Lipton

111,1

8,7%

24 20

24

Melkunie

106,8

2,0%

25

Knorr

106,6

1,6%

19

26

Spa

105,0

4,1%

25

27

Hak

104,3

19,5%

33

28

Danone

103,6

7,4%

26

29

Lucky Strike

98,5

8,7%

29

30

Iglo

98,3

7,4%

28

31

Purina

94,8

6,0%

31

32

Robijn

93,7

4,6%

30

33

Van Nelle

91,4

4,6%

34

34

Aviko

90,6

16,3%

39 32

35

Optimel

90,5

3,5%

36

Beemster

89,1

8,9%

37

37

Honig

88,7

4,7%

35

38

Bolletje

86,3

11,2%

38

39

Blue Band

84,7

1,5%

36

40

Alpro

84,3

21,6%

45

41

Conimex

82,2

11,8%

43

42

Pickwick**

80,4

14,5%

44

43

Fanta

80,1

4,7%

40

44

LU

79,8

7,0%

42

45

Arla

79,2

19,4%

47

46

Grand’Italia

78,9

20,7%

49 50

47

Verstegen

78,6

25,9%

48

Chiquita

75,7

0,5%

41

49

Maggi

73,7

11,8%

48

50

Senseo

70,3

4,2%

55

Foodmagazine april 2021

38 | Onderzoek

Refreshment scoort niet best in coronajaar 2020 en ook Mentos krijgt klappen. drinks van Coca-Cola scoren goed, maar die groei draagt minder bij aan de merkgroei omdat het om een klein aandeel binnen het merk gaat.

De nummers 4 en 5 zijn respectievelijk Heineken – waarbij vooral het krat alcoholvrij de groei aanjaagt – en Campina. Die laatste stond vorig jaar nog in de top-3 en zakt ondanks een omzetstijging van 7,1 procent twee plekken in de Merkenranglijst. Dit komt voor een groot deel doordat Valess verder is gegaan als zelfstandig merk, verklaren de IRI-onderzoekers. Houdbare melk is wederom de grootste stijger.

Drinkyoghurt Yoki en de biologische naturel yoghurt zijn gedaald. Campina noteert een jaaromzet van €287 miljoen.

Hamsteren In coronajaar 2020 is er vooral in het voorjaar flink gehamsterd op wc-papier, pasta en conserven. Dit heeft een positief effect gehad voor onder meer Hak (+19,5%), Grand’Italia (+20,7%), Page (+12,3%) en Bonduelle (+17,5%). Toch komen dit soort forse double digits-groeicijfers niet alleen voor in de hamstercategorieën, bewijzen bijvoorbeeld Johma (+18,8%) en Red Bull (+18,6%). Uiteraard is de grote groei van de merken in 2020 met 10,7 procent onderaan de streep wel door corona te verklaren.

Door sluiting van de horeca en niet-essentiële winkels zijn er in 2020 meer supermarktaankopen gedaan. En door veranderende eetgewoonten en activiteiten binnenshuis kochten consumenten onder andere meer bakproducten (Koopmans, +25,1%) en kruiden (Verstegen, +25,9%).

Foodmagazine april 2021

Starbucks Een opvallende nieuwkomer in de Merken Top 100 is Starbucks. Dit koffiemerk komt binnen op de 77e plaats, met een supermarktjaaromzet van €48,8 miljoen. Zowel in volume als in waarde is het merk gegroeid, doordat mensen vaker thuis koffie drinken. Koffiecups hebben het grootste aandeel in de stijging. Het merk heeft uiteraard ook fors kunnen groeien in het supermarktkanaal omdat het er nog niet lang verkrijgbaar is.

Grootste stijgers In ranking maakt Winston de grootste stijging door. Ten opzichte van vorig jaar staat het tabaksmerk 35 plaatsen hoger, op plek 64, met een jaaromzet van €57,1 miljoen.

Zowel in waarde (accijns) als in volume is het merk gestegen.

Winston was in 2019 nog een nieuwkomer in de lijst en kan nu dus verder groeien. Hetzelfde geldt voor Leffe. Dit biermerk stijgt 19 plaatsen in de ranglijst. Vooral de multipacks zijn in trek. Drijvers achter de groei van Leffe zijn speciaalbier (blond, triple en winterbier) en alcoholvrij.

Koopmans is een merk dat flink heeft kunnen stijgen (+16 plekken) door de coronapandemie, zegt Mol. Mensen zijn van alles gaan bakken. Ook zijn lunchgewoonten verschoven.

Mogelijk hebben Nederlanders wat vaker tussen de middag

39 pannenkoeken gegeten. De stijging van L’Or (+9) is tevens te verklaren door corona. Opvallend is de stijging van 10 plekken door Dreft. Door kanaalverschuiving noteren merken in dit soort productgroepen de laatste jaren veelal dalende cijfers. Dreft is bij de discounters relatief hard gestegen, laat Mol weten, maar blijft er klein ten opzichte van totaal. Binnen het merk is een verschuiving zichtbaar van vaatwastabletten naar capsules.

Ten slotte winnen Milka en Coolbest beide 9 plekken. Het grootste deel van de €64,3 miljoen van Milka komt uit repen, maar ook de introductie van chocoladepasta in 2020 is heel succesvol voor het merk. Verder heeft Milka een sterke range met Oreo en in ijs. Coolbest stijgt naar plek 63 door de overname van gekoelde sappen, waaronder fruitontbijt, van Hero.

‘Al die omzet van Hero is naar Coolbest gegaan’, aldus Van Beekveld.

Dalers in de lijst Echt veel dalers kent de Merken Top 100 van 2020 niet.

Slechts 6 merken in de lijst noteren dalende omzetcijfers: Amstel (-3,7%), Ariel (-3,5%), Duyvis (-6,3%), Nutrilon (-11%), Jupiler (-1,2%) en Mentos (-7,3%). Die laatste vier dalen ook flink in de ranglijst. Mentos moet maar liefst 22 extra merken voor laten gaan. ‘Refreshment is hard getroffen door corona’, verklaart Mol het verlies. Er zijn 13 procent minder Mentosproducten over de toonbank gegaan. Vooral suikervrije kauwgom is flink minder verkocht.

Andere dalers zijn niet per se aan corona toe te schrijven.

Nutrilon opereert in een categorie die al jaren aan het dalen is, deels door kanaalverschuiving. Wel merkt Van Beekveld op dat ouders in coronatijd mogelijk zelf meer tijd hebben om babyvoeding te bereiden die zij in plaats van potjes aan hun kinderen geven. Jupiler daalt 13 plekken door slechte prestaties van zijn alcoholvrije variant en DubbelFrisss verkoopt veel minder kleine verpakkingen. De koolzuurhoudende variant BubbelFrisss is zowel in euro’s (+65%) als in volume (+34%) wel flink gegroeid, maar van DubbelFriss zelf is het volume gelijk gebleven en de waarde iets gedaald. Croma daalt 11 plekken na een redelijk stabiel jaar.

Nieuwkomers en lijstverlaters Starbucks is één van de vijf nieuwkomers. IJsmerk Ben & Jerry’s staat voor het eerst in de lijst, en direct op plek 89. Vooral online is het merk hard gestegen, zeggen de IRI-onderzoekers. Of dit komt doordat het merk vaak een actieartikel is waarbij klanten geen bezorgkosten hoeven te betalen, is niet

MERKEN TOP 100 2020 Totaal supermarkten, incl. online & harddiscount MAT 48 2020 Rank

Merk

2020

Omzet MAT48 2020

Groei

(miljoenen)

Rank 2019

51

Karvan Cévitam

68,7

10,3%

52

52

Bavaria

68,1

0,2%

46

53

Nestlé

64,4

2,0%

51

54

Milka

64,3

22,5%

63

55

Page

63,7

12,3%

59

56

Kent

62,9

17,9%

62 58

57

Almhof

61,8

9,5%

58

Chocomel

61,0

3,3%

57

59

Milner

60,5

0,3%

56

60

M&M's

60,0

8,4%

60

61

Ariel

58,9

-3,5%

53

62

Drum

57,7

6,5%

61

63

Coolbest

57,5

22,4%

72 99

64

Winston

57,1

73,3%

65

Duyvis

57,0

-6,3%

54

66

Quaker

56,0

9,0%

64 76

67

L'Or

55,0

26,0%

68

Bonduelle

53,3

17,5%

75

69

Haribo

53,1

4,1%

65 66

70

Tony’s Chocolonely

53,0

6,2%

71

Pepsi

52,9

15,4%

73

72

Gauloises

52,7

10,9%

70 68

73

Hero***

51,9

8,0%

74

Heinz

51,6

8,7%

71

75

Dole

50,7

6,3%

67

76

Doritos

49,7

8,8%

77

Starbucks

48,8

90,6%

74

78

Leffe

47,6

39,3%

97

79

Dreft

47,1

18,8%

89 96

n.v.t.

80

Koopmans

45,1

25,1%

81

Crystal Clear

44,9

9,2%

82

82

Appelsientje

44,8

8,2%

84 79

83

Lindemans

44,6

10,3%

84

Nivea

44,2

3,9%

78

85

Galbani

43,8

17,0%

92

86

Reus

43,2

10,1%

90

87

De Ruijter

43,2

7,2%

86

88

Nutrilon

43,1

-11,0%

69

89

Ben & Jerry’s

43,0

34,0%

n.v.t.

90

Remia

42,8

12,8%

91

91

Verkade

42,7

4,8%

85

92

DubbelFrisss

42,5

3,9%

81

93

Jupiler

42,1

-1,2%

80

94

Croma

41,4

2,1%

83

95

Brand

41,1

14,7%

94

96

Friesche Vlag

40,8

4,0%

88

97

Santa Maria

40,2

19,9%

n.v.t. n.v.t.

98

Desperados

39,9

74,9%

99

Mentos

39,8

-7,3%

77

100

John West

39,4

28,1%

n.v.t.

* Exclusief Valess ** Exclusief Pickwick Ice Tea *** Exclusief Hero gekoelde dranken

Starbucks is de hoogste nieuwe binnenkomer in de Merken Top 100.

Foodmagazine april 2021

De voordelen van Distrifood.nl Mis nooit meer het nieuws over supermarkten en food

Nieuws altijd in context, toegespitst op uw dagelijkse werk

Lees de kritische blik van opinieleiders en columnisten in food die u altijd aan het denken zet

Altijd een kijkje in de keuken van de nieuwste supermarkten

Weet wat ondernemers beweegt en leer ervan

Inzicht in essentiële data van GfK, IRI en Nielsen die uw beslissingen sturen

Wilt u altijd en overal toegang tot Distrifood.nl, sluit dan een abonnement af op www.distrifood.nl/abonneren Ben u al betaald abonnee? Activeer dan uw online toegang op www.distrifood.nl/activeren

Onderzoek | 41

De omzetcijfers van Nutella zijn gegroeid ten opzichte van 2019, maar niet hard genoeg om de markt bij te houden. te zeggen. ‘We zien heel diepvries online harder groeien dan offline’, aldus Van Beekveld. Redenen kunnen zijn dat mensen online vaker weekboodschappen doen, maar ook kan het zijn dat klanten de diepvriesproducten op deze manier zo koud mogelijk in huis krijgen. Tenslotte zit diepvries vaak pas

Omdat er geen fuif is?

Duyvis is een daler in een licht stijgende categorie. ‘De totale categorie is gegroeid, maar Duyvis is daar niet in meegegaan’, zegt IRI-onderzoeker Sjanny van Beekveld. Snacknoten, pinda’s en vooral coated pinda’s hebben het moeilijk, verduidelijkt haar collega Rashel Mol. Dipsauzen van Duyvis maken wel een stijging door.

laat in de routing van de supermarkt, terwijl de producten in een webshop op gelijkwaardig niveau gepresenteerd worden.

Santa Maria komt binnen op plek 97, nadat het merk vorig jaar al als runner-up werd aangemerkt. Dipsauzen, tortillachips en houdbare Mexicaanse maaltijden scoren goed. Binnen de Mexicaanse categorie doet ook Desperados het goed.

Van het biermerk worden vooral de 6-packs goed verkocht.

Wel geeft IRI aan dat ook de promodruk flink gestegen is, wat kan bijdragen aan de groei. Van Beekveld: ‘Of mensen zijn overgestapt van Corona naar Desperados? Nee, we zien dat alle Mexicaanse biertjes het goed doen.’ De laatste nieuwkomer is John West, die vooral meer tonijn in blik en zalmroze in blik heeft verkocht.

Verdwenen uit de lijst zijn Old Amsterdam, Javaanse Jongens, Nutella, Pampers en Andrélon. Pampers en Andrélon hebben te maken met kanaalverschuiving en opereren al langere tijd in dalende categorieën binnen het supermarktkanaal. Met name Andrélon heeft daarbij niet geprofiteerd van het one-stop-shopgedrag van klanten in coronatijd.

Nutella en Old Amsterdam hebben onvoldoende ingespeeld op de veranderende lunchgewoonten door het thuiswerken.

De omzetcijfers van Nutella zijn overigens wel gegroeid ten opzichte van 2019, maar niet hard genoeg om de markt bij te houden. Ook heeft het merk een nieuwe concurrent zien verschijnen: Milka hazelnootpasta. Old Amsterdam heeft minder plakken kaas verkocht. De groei in snacking (blokjes) en kookkaas (geraspt) weegt niet op tegen de daling in plakken, waardoor het merk van plek 87 in 2019 in één klap uit de lijst verdwijnt.

Foodmagazine april 2021

42 | Interview Tekst Maurice de Jong | Foto’s Thomas van Oorschot, Studio 38C

FNLI-baas: Innovatie heeft prijskaartje Supermarktklanten moeten accepteren dat er een prijskaartje hangt aan duurzame en innovatieve producten.

Blijven drukken op prijs is uiteindelijk een doodlopende weg, stelt directeur Cees-Jan Adema van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) .

H

et woord samenwerking klinkt veelvuldig in het gesprek met de nieuwbakken directeur van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) Cees-Jan Adema. De opvolger van Marian Geluk is geen man van confrontatie of harde uitspraken. Hij zoekt eerder naar gemeenschappelijke punten tussen retailers en fabrikanten dan naar verschillen.

Een logische houding, gezien het gamma aan public-affairsfuncties (scharnierpunt overheid en bedrijfsleven, red.) dat

Cees-Jan Adema is sinds 1 januari de nieuwe directeur van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie. Hij volgde Marian Geluk op.

Foodmagazine april 2021

hij in zijn loopbaan bij onder andere PepsiCo en Coca-Cola bekleedde. Die ervaring komt hem ook van pas in zijn nieuwe functie, waar alles steeds meer draait om samenwerking in de keten.

‘Wat ons, supermarkten en fabrikanten, allebei drijft zijn consumentenvoorkeuren en daar moeten we de samenwerking in blijven zoeken.’ Dan heeft hij het vooral over zaken als productherformulering en duurzaamheid. In zijn rol als voorman van de levensmiddelenindustrie zou hij graag nog meer met de supermarkten optrekken om samen de kracht en de concurrentiepositie van agroketen internationaal uit te dragen.

‘Ik wil weer toe naar een gemeenschappelijk punt op de horizon, of het nou gaat om duurzaamheid, productontwikkeling of de discussie rondom statiegeld op blik. We moeten meer gezamenlijk in deze onderwerpen optrekken.’

U wilt meer samenwerking op het gebied duurzaamheid?

‘Fabrikanten hebben een eigen verantwoordelijkheid hoe ze in de keten hun eigen producten duurzamer kunnen maken.

En die nemen ze ook. Wat natuurlijk beter kan in samenwerking met de retail is het terugdringen van voedselverspilling.

Daar zul je met elkaar goede afspraken over moeten maken.

Een ander punt is de communicatie over voedselverspilling naar de consument. Daarvoor moet je de samenwerking opzoeken.’

Investeren in duurzaamheid brengt kosten met zich mee, aldus Adema, en die kun je niet alleen bij de boeren, fabrikant of retailer neerleggen. ‘De overheid zal hier toch een grotere rol in moeten spelen, want hoe blijf je concurreren in een land waar duurzaamheidsambities hoger liggen dan elders? Je moet de ambities niet verlagen, maar wel oog hebben voor het internationale effect dat dit heeft.’

Moeten fabrikanten hun duurzaamheidskosten doorberekenen aan supermarkten?

‘Laten we een stap terugdoen. Nederlandse burgers vinden dat we fors moeten investeren in zaken als dierenwelzijn en innovatie. Dat betekent dat we als Nederlandse consumenten moeten accepteren dat daar een prijskaartje aan hangt. Want verduurzaming kan kostprijsverhogend werken en die verhoging moet je uit de hele keten halen. Fors investeren in dierenwelzijn betekent dat je kostprijs hoger ligt dan bij fabrikanten die dit niet doen.’

Adema is voor samenwerking, niet voor confrontatie.

44 | Interview

Cees-Jan Adema is stellig: aan innovatie en duurzaamheid hangt een prijskaartje.

Uiteindelijk blijven drukken op een zo laag mogelijke prijs is in de ogen van Adema een doodlopende weg. ‘Dat gaat ten koste van je innovatiekracht op duurzaamheid en gezondheid. Dat is natuurlijk wel een zorg. Niet alleen retailers hebben hier een rol in, maar ook fabrikanten.’

Zorgt de grote hoeveelheid promoties er niet voor dat consumenten gewend raken aan lage prijzen?

‘Ik vind dat je als consument een reële prijs moet betalen voor levensmiddelen. Een prijs dus waarin ruimte is voor innovatie en een stukje duurzaamheid. Dus als je in een neerwaartse spiraal zit en het draait alleen maar om prijs, dan moet je uitkijken dat het niet ten koste gaat van die punten. Vervolgens is het een individuele afweging van producenten en retailers hoe ze omgaan met dit hele promotiespel. Ik zie trouwens

Foodmagazine april 2021

nog dat er heel veel gebeurt op het gebied van innovaties. Het is dus niet zo dat het niet lukt op het huidige prijsniveau.’

Super kijkt naar rotatie, maar een product heeft tijd nodig

Om nog even bij prijs te blijven: supers krijgen vaak het verwijt fabrikanten te weinig te betalen.

‘We hebben te maken met een aantal grote inkoopcombinaties.

Waar zaken structureel mis zijn, zullen wij daar namens onze leden op acteren. Maar op dit moment liggen er niet direct zaken waar we actie op moeten ondernemen. We hebben natuurlijk een rol te spelen in de eerlijke handelsverhoudingen, maar alleen in zaken die structureel verkeerd zitten, zoals bij verstoorde handelsrelaties en oneerlijke handelspraktijken.’

Adema moet toegeven dat hij niet echt een machtsmiddel heeft om verandering te eisen. ‘Ik kan wel roepen dat de prijs omhoog moet, maar dat wil ik en kan ik niet roepen.’ Essenti-

| 45 ruimte in het schap te houden voor nieuwe initiatieven. Je ziet bijvoorbeeld dat veel kleine brouwerijen worden opgenomen in het assortiment. Ik geef toe dat het niet altijd even makkelijk is voor fabrikanten om in het schap te komen en te blijven. Er wordt sterk gekeken naar rotatiegraad, maar een product heeft opbouwtijd nodig.’

Hoe verloopt de samenwerking met supermarkten sinds de corona-uitbraak?

‘We mogen trots zijn dat de Nederlandse supermarkten continu bevoorraad zijn geweest. Wat goed is, is dat we het systeem goed op orde konden houden en er geen lege schappen ontstonden. Waar dat wel gebeurde, was dit kort en incidenteel. Wat beter kan? Het is eigenlijk overall heel goed gegaan.

Je hebt ook te maken met beperkende maatregelen, dus het was soms best improviseren. Je moet je erop instellen als er een verschuiving is geweest van out-of-home naar het supermarktkanaal. Dat betekent improviseren in de vraag.’

Veel fabrikanten die aan horeca en foodservice leveren hebben het zwaar, benadrukt Adema. ‘We mogen ons gelukkig prijzen met de NOW-regelingen. Maar sommige fabrikanten komen mogelijk toch in de problemen. Ja, er kunnen ook bedrijven omvallen. Als je minder in out-of-home verkoopt en meer in supers, betekent dit een groei in volumes, maar niet in toegevoegde waarde. Die is in de horeca hoger dan in de retail.’

Een andere grote uitdaging de komende tijd: de invoering van statiegeld op blik.

‘Met blik hebben we wel een uitdaging. Eind 2022 moet het systeem worden ingevoerd, dan moeten we knetterhard werken om dit systeem ook daadwerkelijk ingevoerd te hebben.

Dat betekent wat mij betreft dat we in eerste instantie in kaart brengen wat de routes zijn om in te zamelen, waarbij je niet de luxe hebt om wat voor route dan ook over te slaan. De uitdaging is dat je een inzamelstructuur voor blik moet inrichten. Dat betekent dat verpakkingen worden aangepast en dat je ook producenten van verpakkingen hierbij betrekt. Je kunt het niet zomaar invoegen bij het petsysteem. Daar ligt een grote klus voor zowel fabrikanten als retail om heel snel in kaart te brengen wat voor systemen er denkbaar zijn en daar zo snel mogelijk op te acteren en dan implementeren.’

eel is volgens hem om de toegevoegde waarde van producten duidelijk te maken aan de consument. ‘Mooi voorbeeld is de weidegang: laat zien wat je doet, waar je voor staat en leg uit waarom de prijs van het product hoger ligt. Het draait er dus om hoe je bijvoorbeeld dat stuk duurzaamheid zo weet te verwaarden dat de consument bereid is hier meer voor te betalen.’

Hoe kijkt u naar de opkomst van de huismerken? Krijgen fabrikanten nog wel genoeg ruimte in het schap?

‘Huismerken vormen een belangrijk deel in het assortiment van supermarkten. Dat betekent dat je als merkfabrikant harder moet werken aan jouw toegevoegde waarde en relevantie voor de consument, bijvoorbeeld wat betreft branding en innovatie. En dat lukt de fabrikanten goed. Het is goed om

Verwacht u dat de Europese farm-to-fork-strategie en de uitrol van de Nutri-Score veel impact zal hebben op de supermarktbranche?

‘Deze strategie gaat een stempel drukken op discussies in de toekomst. Het gaat erom wat een eerlijke prijs is. Ik vind dat je die discussies niet uit de weg kunt gaan. We moeten gewoon bekijken wat een ‘faire’ prijs is voor alle partijen in de keten, zonder dat ik me concreet over prijs uitlaat. Bij Nutri-Score draait het erom hoe consumenten te helpen een gezonde keuze te maken. We moeten dus hard blijven werken aan productverbetering. Ook verduurzaming zal in belang nog verder toenemen: hoe laten we consumenten ook de duurzame keuze maken. Hierin moeten we als keten onze verantwoordelijkheid nemen en niet afwachten op regelgeving. Dan heb ik het over beprijzing, geboden, verboden. Ik wil het eigenlijk niet hebben over bedreigingen. Ik draai het liever om: hoe kunnen wij als agroketen de consument helpen gezonde en duurzame keuzes te maken. Want wat je niet wilt, is dat overheden gaan voorschrijven wat wel of niet mag.

Dat betekent alleen wel dat je consumenten in staat moet stellen om daadwerkelijk een bewuste keuze te maken.’

Foodmagazine april 2021

46 | Column

Freasy is meer lekker dan leuk. Maar is dat erg?

Foodexpert Olaf van Gerwen en zijn bedrijf Chuck Studios maken beeld en doen creatie voor foodmerken en retail.

Maandelijks bestelt hij zijn eten via internet en schrijft erover

Foodmagazine april 2021

F

reasy. Het liefdeskindje van Fresh and Easy. Duidelijk toch? Bevroren kant-en-klaar maaltijden. En die zijn heel gemakkelijk. Daar is geen woord aan gelogen. Nadeel is dat diepvriesmaaltijden een bedenkelijk imago hebben. Diepvriesmaaltijden zijn een beetje voor luie, vrijgezelle kerels die een week lang dezelfde sokken dragen. Maar Rotterdamse chef-kok Marlot de Jonge denkt daar heel anders over.

Op haar website vertelt Marlot dat ze snapt dat verantwoord eten heel moeilijk is. En dat eten uit de vriezer je een beetje afschrikt. Maar er zijn een paar zaken die ze anders doet dan wat ze de makers van ‘fabrieksvoer’ noemt. Dat begint natuurlijk met ingrediënten en receptuur.

Marlot maakt de maaltijden zelf. Na bereiding worden ze shockgevroren. Ineens knetterkoud, zodat bacteriën geen kans krijgen en smaak en textuur behouden blijven. Ze worden verpakt in

| 47

afbreekbare en magnetronbare bakjes. En het label is met biologische inkt bedrukt.

Ik ga naar de website. Die navigeert gemakkelijk en ziet er aardig uit. Geen opsmuk en geen storytelling – meteen to the point. Rotterdams, zeg maar. Het assortiment is geweldig, met creatieve gerechten die je niet zomaar op tafel zet. Wel eens op donderdagavond kippensoep met piripiriballetjes en orzo gemaakt? Of tjalauw met kalf? De foodfotografie is hmm… functioneel.

Voor een bescheiden merk als Freasy is het natuurlijk niet te betalen om dat op topniveau aan te pakken, maar je kunt er allicht goed over nadenken. Wat wil je precies vertellen met je beeld? En: kun je het beeld ook iets laten vertellen over je propositie van ‘vers en gemakkelijk’?

Ik bestel een vijftal maaltijden. De wikkel toont het gerecht en informatie op kartonbruine achtergrond, dat is tegenwoordig zo’n beetje catego-

riecode voor alles was verantwoord wil zijn. De gebruiksaanwijzing en legio andere weetjes zijn in ik-vorm geschreven. De bakjes zijn handig en de maaltijd kan hup, rechtstreeks de magnetron in. Tijdens een avondje overwerken zijn mijn disgenoot en ik aangenaam verrast door de hete bliksem van €9 en gamba’s met parelcouscous van €9,50. De maaltijden zijn heerlijk en niets verraadt dat het ooit ingevroren was. En baklava cadeau, dat helpt altijd.

Wat is er nou niet leuk aan Freasy? Vragen of ingrediënten biologisch zijn of lokaal worden gekocht, worden op de website beantwoord met een boel ‘meestal’, ’indien’ en ‘zelden’.

De claim is ‘vrij van onzin’. Dat is gewoon geen sterk verhaal. Maar wel een herkenbaar verhaal. Het lukt mij ook niet om alles helemaal te doen zoals ik zou willen.

En dat opwarmen in de magnetron – misschien ligt het aan mij maar bij twee van de vijf

maaltijden bleven er toch nog delen koud en waren er andere delen overstraald.

Maar dat is niet het grootste probleem. Zo’n bakje met eten wordt nooit echt leuk. Er is geen belevenis aan, het is niet sexy, het is niet culinair. Hoe veel liefde Marlot er ook in steekt, hoe lekker het ook smaakt, het blijft een bakje eten in plaats van een gerecht.

Je zou kunnen denken: serveer de ingrediënten los en moedig je klanten aan om het van een bord te eten. De saus apart, zodat je in ieder geval nog íets zelf moet doen. Of doe iets spectaculairs met verpakking, maak dat een belevenisje op zich.

Maar misschien heeft Marlot wel precies de juiste naam gekozen: Freasy. Van je zwakte je kracht maken. Je niet laten voorstaan op lekker, of op biologisch, maar op vers en gemakkelijk.

En als dat betekent dat vrijgezelle kerels met stinksokken dan je doelgroep worden, hoe erg is dat nou helemaal?

Foodmagazine april 2021

48 | Academic Update

Welk effect heeft het tonen van ingrediënten op productvoorkeur?

Wil een supermarkt of fabrikant gezonde voeding stimuleren, moet die zo min mogelijk ingrediënten op de verpakking zetten. Onderzoekers van EFMI Business School houden structureel wetenschappelijke publicaties bij voor Foodmagazine. Erjen van Nierop vond een Frans onderzoek met die conclusies.

Foodmagazine april 2021

Erjen van Nierop is senior onderzoeker bij EFMI Business School.

W

at is er onderzocht?

Het ontwerp van een verpakking van een product in de supermarkt heeft invloed op de verwachtingen van de shopper met betrekking tot de gezondheid en aantrekkelijkheid van een product. Deze hebben op hun beurt invloed op de productvoorkeur en aankoopbeslissing van de shopper. Omdat de verpakking zowel gezondheid als smaak communiceert richting de potentiële koper, moeten levensmiddelenfabrikanten goed nadenken over de precieze (visuele) invulling van de verpakking.

Een belangrijke vraag waar het hier besproken onderzoek antwoord op geeft, is wat het effect is van het tonen van veel versus weinig ingrediënten op perceptie van smaak en gezondheid, en wat de impact hiervan is op productvoorkeur en

| 49

FOTO: ARCHIEF FOODMAGAZINE

Het afbeelden van veel ingrediënten doet het product ‘zwaarder’ lijken

moesten de acht getoonde verpakkingen classificeren in een van vier kwadranten: de gezondheidsdimensie met ‘gezond’ versus ‘ongezond’ en de smaakdimensie met ‘lekker’ versus ‘niet-lekker’. Daarna werd gevraagd welk product ze het liefst zouden consumeren en welke verpakking ze het mooist vonden. In de hierna volgende analyse hebben de onderzoekers de resultaten gecontroleerd voor belangrijke extra invloeden, zoals geslacht, leeftijd en of de respondent ‘op dieet is’ of niet.

Welke aanbevelingen voor directies van supermarkten en/of fabrikanten vloeien voort uit het onderzoek?

In een tijd waarin obesitas een steeds groter probleem wordt, is het belangrijk gezonde producten in de supermarkt zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen. De beste manier om dit te doen, is de ‘gezond = lekker’-link te versterken.

Dat gaat, zo concludeert dit onderzoek, het beste door minder ingrediënten op de verpakking te tonen. Naarmate deze link sterker is, zullen meer consumenten het product kopen. Voor ongezonde producten geldt dit effect niet, waardoor de onderzoekers geen verpakkingsaanbeveling geven voor dat type producten.

Wat zijn de resultaten van het onderzoek?

De respondenten blijken in staat een product dat volgens hun lekker én gezond is sneller te classificeren dan producten die deze ‘link’ niet hebben. Blijkbaar verwachten respondenten dat gezond en lekker vaak samengaan.

Bij producten die buiten deze verwachting

Waar is het onderzoek terug te lezen?

Capelli, S., & Thomas, F. (2020). To look tasty, let’s show the ingredients! Effects of ingredient images on implicit tasty–healthy associations for packaged products. Journal of Retailing and Consumer Services, 102061. (publicatie volgt later in 2021).

Consumenten classificeren gezonde producten als lekkerder.

verkopen. Ook wordt bekeken of dit effect mogelijk verschilt tussen gezonde en minder gezonde producten.

Wie heeft het onderzocht?

Sonia Capelli en Fanny Thomas, respectievelijk van de Iaelyon School of Management, University of Lyon, Frankrijk en Université Angers, Frankrijk.

Hoe zit het onderzoek in elkaar?

Een steekproef van 160 deelnemers uit Frankrijk is gevraagd een ‘natural grouping’ uit te voeren op een verzameling van afbeeldingen van gezonde (twee soorten mueslirepen) en ongezonde producten (kaascrackers, pindakoekjes). Voor elk van de vier (gefingeerde) producten bestonden er twee versies van de verpakkingen: met veel en met weinig ingrediënten. Deelnemers

vallen hadden ze wat meer tijd nodig om ze in een van de vier kwadranten te plaatsen.

Respondenten blijken dus (gemiddeld gezien) gezonde producten als lekkerder te classificeren.

Dit verschil blijkt groter te zijn als er weinig ingrediënten op de verpakking staan afgebeeld.

Een mogelijke verklaring is dat het afbeelden van veel ingrediënten het product ‘zwaarder’ doet lijken, waardoor een shopper het als minder gezond percipieert. Het gevolg is dat gezonde producten twee maal zo vaak gekozen werden als ongezonde producten. Voor ongezonde producten blijkt het aantal afgebeelde ingredienten geen effect te hebben.

Foodmagazine april 2021

50 | Samenstelling Ron Jansen

Wereldwaardigheden Internationaal foodnieuws

VERENIGDE STATEN

Walmart opent platform Walmart heeft zijn onlinemarktplaats geopend voor buitenlandse retailers zonder zetel in de VS. Tot nu toe hadden bedrijven die via het platform van Walmart wilden verkopen een adres in de VS of een Amerikaans belastingnummer nodig. Volgens persbureau Bloomberg checkt Walmart de verkopers nu wel strenger op betrouw-

baarheid. Walmart hoopt dat niet alleen Chinese bedrijven profiteren van de openstelling van het platform. Daarom heeft het bedrijf ook aangekondigd meer in de VS geproduceerde producten te zullen aanbieden. De grootste fysieke retailer vecht in deVS hard om online marktaandeel op grote rivaal Amazon te veroveren.

VERENIGDE STATEN

Kraft Heinz investeert Veranderend consumentengedrag zorgt ervoor dat Kraft Heinz fors investeert in zijn merken. Hiermee stapt het bedrijf af van zijn gebruikelijke groeistrategie door overnames, meldt de Financial Times. Ceo Miguel Patricio liet weten het roer om te gooien en meer te gaan focussen op interne groei. Zo hoopt het concern waar de Braziliaanse investeerder 3G nog steeds een groot aandeel in heeft (bijna 18 procent) nieuwe consumenten aan te trekken. ‘Om het bedrijf op de meest duurzame manier te laten groeien, hebben we interne groei nodig’, zegt

Foodmagazine april 2021

Patricio. R&D en marketingbudgetten gaan met 30 procent omhoog. Kraft Heinz maakt dit geld vrij door voor $2,2 miljard te snijden in de kosten. Met de verhoogde marketinguitgaven wil het Amerikaanse bedrijf oude producten en merken afstoffen. Die krijgen een gezonder imago door minder vet en suiker te gebruiken. Het bedrijf hoopt zo consumenten aan te trekken die een gezonde leefstijl nastreven.

De nieuwe strategie moet leiden tot een omzetgroei van 1 tot 2 procent en een 4 tot 6 procent hogere winst per aandeel.

BRAZILIË

Overname Grupo Big Het Franse supermarktconcern Carrefour wordt de nieuwe eigenaar van de Braziliaanse foodretailer Grupo Big. Carrefour heeft hierover overeenstemming bereikt met het Amerikaanse Walmart en investeerder Advent International. Grupo Big is de nummer 3 op de Braziliaanse foodmarkt en exploiteert in totaal 387 vestigingspunten. Dit betreft zowel

warehouseclubs als hypermarkten, supermarkten en buurtwinkels. De Fransen betalen €1,1 miljard in contanten en aandelen voor de overname. Voor Carrefour past de overname in de internationale groeistrategie. Het bedrijf beschikt al over bijna 500 vestigingspunten in Brazilië en de over te nemen partij vult het winkelnetwerk geografisch goed aan.

| 51

BELGIË

Colruyt biedt online Deals!

Colruyt heeft in België het nieuwe onlineplatform Deals! gelanceerd dat uitsluitend aanbiedingen bevat. De supermarktketen wil daarmee de steeds groter wordende groep promogevoelige Belgische consumenten die nu via vooral buitenlandse webshops koopt, aanspre-

ken. Volgens Colruyt kopen steeds meer Belgen niet alleen in toenemende mate hun wekelijkse boodschappen online, maar ook grotere hoeveelheden, tot aan een jaarvoorraad. Zeker als daar kortingen tegenover staan.

Deals! is het antwoord van Colruyt op die ontwikkeling.

DUITSLAND

€240 miljoen voor Gorillas De van oorsprong Duitse Flitsbezorger Gorillas heeft in een nieuwe financieringsronde €240 miljoen opgehaald voor expansie. De dienst die binnen 10 minuten boodschapppen bezorgt is inmiddels ook actief in vijf Nederlandse steden, waaronder Amsterdam, Rotterdam, en Den Haag. Het bedrijf zegt door de nieuwe financieringsronde de ‘marktwaardering van 1 miljard dollar ruimschoots overschreden’ te hebben. Daarmee is het naar eigen zeggen de startup in Europa die het snelst de status van unicorn heeft

bereikt. Het bedrijf begon nog niet zo lang geleden in de Duitse hoofdstad Berlijn en beschikt inmiddels over 40 dark stores in 12 steden, waaronder dus vijf plaatsen in Nederland. Het bedrijf wil de nieuwe financiering gebruiken voor verder groei.

Doelstelling is om snel actief te worden in meer dan tien landen en meer dan 50 steden. ‘De volgende haltes zijn onder andere Parijs en voor de lancering van Gorillas in New York City maken ze de oversteek naar de Verenigde Staten’, zo valt te lezen in het persbericht.

DUITSLAND

Edeka uit inkoopverbond Het Duitse supermarktconcern Edeka verlaat het internationale inkoopverbond Agecore. De Duitsers richten zich internationaal op de inkoop via de samen met het Nederlandse Picnic opgerichte inkoopblok Everest. In Agecore werkte Edeka samen met het Belgische Colruyt, de Zwitserse tak van Coop, het Italiaanse Conad, het Spaanse Eroski en het Franse Intermarché. Die laatste partij besloot luttele dagen later het verbond ook gedag te zetten. Agecore werd 5 jaar geleden opgericht. Met

40 procent van het inkoopvolume was Edeka de grootste partij van het verbond dat een bruto-omzetvolume van €168,4 miljard heeft.

Agecore had de afgelopen jaren langlopende inkoopconflicten met multinationals Coca-Cola en Nestlé.

Zeggenschap zou een belangrijke reden zijn voor de stap van Edeka, meldt het Duitse vakblad Lebensmittelzeitung. Binnen Agecore zijn alle partners gelijk, terwijl Edeka binnen Everest het overgrote deel van de zeggenschap heeft.

LUXEMBURG

Amazon verlies in Europa Amazon heeft in Europa ondanks een enorme stijging van de omzet toch een miljardenverlies geboekt. De grootste e-tailer ter wereld leed in Europa een verlies van €1,2 miljard bij een omzet van €43,84 miljard. Dat blijkt uit de jaarrekening die in Luxemburg is gedeponeerd en waarover Wirtschaftswoche bericht. Het betreft voornamelijk perso-

neelskosten en niet nader gedefinieerde operationele kosten die verantwoordelijk zijn voor het verlies. Volgens het blad is het verlies koren op de molen van voorstanders van een ‘digitale’ (omzet)belasting. Giganten als Amazon betalen maar beperkt of geen belasting omdat winsten via slimme constructies elders worden geboekt.

Foodmagazine april 2021

52 | Trading Update: Dranken Tekst Vincent Hentzepeter | Archieffoto Koos Groenewold

Markt en ontwikkelingen

Verkoop alcoholische dranken piekt door lockdown Het was een raar jaar voor dranken. Net als voor veel andere categorieën miste corona zijn uitwerking niet.

Voor alcoholische dranken bleek dit effect extra groot door sluitingen in de horeca. Verkoopstijgingen in de tientallen procenten waren geen uitzondering.

C

ste reden zijn.’ Bij GfK kan accountmanager Margriet van Dillen dat beamen. ‘De druk op pakjes sap en kleine waterflesjes komt doordat we minder uitjes hebben en minder naar school en sport gaan. De groei komt echt uit de grootverpakkingen.’

Sluiting van de horeca had uiteraard zijn impact op het shoppergedrag. Het niet kunnen uitgaan werd deels gecompenseerd door extra aankopen bij de supermarkt. Wat normaal buiten de deur wordt gedronken, gaat nu met dagelijks boodschappen mee, althans voor een groot deel. Van Dillen heeft de cijfers over het effect van de sluiting van cafés en restaurants opgevraagd bij de collega’s van out-of-home (OOH). ‘OOH zat grotendeels dicht, met grote verschuivingen

orona gaf vooral een verkoopimpuls aan alcoholische zijde. Aan de frisdrankkant was er weliswaar sprake van de grootste groei in jaren, maar de stijging bleef achter op totaal fast moving consumer goods. ‘Totaal dranken, inclusief vruchtensap en water, noteerde afgelopen jaar een omzetgroei van 4,9 procent tegen 1,8 procent het jaar ervoor’, begint Tim Janssen, strategic insights analyst bij IRI. In verkochte verpakkingsformaten trad er een verschuiving op. ‘In 2019 zag je dat er in verhouding meer kleinere verpakkingen werden verkocht, de gemiddelde unit nam af, afgelopen jaren werden juist meer grotere volumes gekocht. Minder ‘on the go’ zal de belangrijk-

Tonic en bitter lemon

Alcoholvrij bier 80

35

70

30

60

25

50

20

40

15

30

10

20

5

10

0 Tonics + bitters

Gin*

* Borrelshops + slijterijen

De 30 procent gestegen verkoop van tonics en bitter lemon is direct gerelateerd aan de gestegen ginverkoop. Bron: IRI februari 2020-februari 2021

Foodmagazine april 2021

0 Alcoholvrije radler

Alcoholvrij pils

Alcoholvrij speciaalbier

Binnen alcoholvrij bier groeit speciaalbier nu het hardst, maar dit segment is nog bescheiden. Bron: IRI februari 2020-februari 2021

tot gevolg. Bij eten afhalen wordt er relatief minder een drankje afgenomen. Bij het bezorgen gebeurt het wel, maar lang niet altijd. Veel dranken worden dus ‘in home’ gekocht, dat gaf voor het eerst in jaren een volumestijging in frisdranken voor huishoudelijke consumptie, iets dat we lang niet hebben gezien.’

corona is er zo’n 3 procent meer fris gedronken en er zo’n 5 procent meer aan uitgegeven.’ Jongeren blijken vaker de weg naar de supers te vinden voor de inkoop van frisdranken.

Daar is een logische verklaring voor. ‘Die doelgroep laat een oververtegenwoordiging zien in OOH en maakt nu die dicht zit de inhaalslag in het supermarktkanaal. Daar komt veel van de groei vandaan.’ GfK-collega Marco van den Berk, key accountmanager, haakt in: ‘Je ziet dat in fris, maar ook in wijn en bier. Jongeren gingen veel uit eten en drinken, maakten gebruik van catering op het werk en toen moest er ineens thuis gegeten worden. De jongste groep is aan het inhalen geslagen, er was meer volume in het huis nodig. In het begin moesten zij een voorraadje aanleggen.’

Duurdere liters Daarnaast was er ook een autonoom effect. Frisdrank en bier mag wat kosten, waardoor de omzet harder stijgt dan het volume. Een uptradingseffect. Van Dillen: ‘Zeker, we zagen ook stijgingen in de bestedingen door duurdere liters. Door

Omzetgroei wijn

Minder promo De stijging bij frisdranken kwam niet door extra aanbiedingen. Afgelopen jaar is er juist een iets lagere, procentuele promodruk voor totaal fmcg, en ook voor dranken. Vooral de eerste lockdownperiode kende relatief weinig promoties.

Tegelijk veranderde het shoppergedrag, merkt Van Dillen op.

‘Minder trips, maar grotere trips in dranken, waarbij er overall meer van wordt verkocht.’ Van den Berk: ‘Bij bier zag je direct na de eerste lockdown dat er weinig bier of wijn werd verkocht, dat werd na 4 tot 6 weken weer rechtgetrokken. Daarna is er toch weer omzetgroei gekomen bij wijn en bier, maar minder in afzet. De omzetgroei valt wat tegen afgezet tegen gemiddeld fmcg. Mensen zijn wel meer thuis, maar er zijn minder feestjes en er is minder visite. Dat zijn twee tegengestelde krachten, wat de groei weer wat heeft geremd.’

50

40

30

20

10

0 Cava

Prosecco

Rosé

Witte wijn

Rode wijn

Binnen wijnen groeien de mousserende varianten het hardst, met cava en prosecco als toppers. Bron: IRI februari 2020-februari 2021

Zero wint De trend naar suikervrije frisdrank zet door. Daar zit de groei in, ten koste van de suikerhoudende varianten. ‘Overall zie je

Foodmagazine april 2021

54 | Trading Update: Dranken dat zero aan het winnen is van light in Nederland. Zero zit nu op 10 procent, inclusief harddiscount, in volume. Light zit op 20 procent’, aldus Janssen. ‘Dat groeit naar elkaar toe, want waar zero met 38 procent gegroeid is afgelopen jaar, stond light onder druk. Je ziet dit nog veel sterker gebeuren in het Verenigd Koninkrijk, daar zit zero al op 25 procent volumeaandeel door de suikertaks .’ Shoppingonderzoek door GfK bevestigt dit beeld. Van Dillen: ‘De groei in reguliere frisdrank is bijna niets geweest. Suikerhoudend nog geen procentje, tegen 13 procent erbij voor light en zero binnen fris met prik.’

Deze ontwikkeling past in een bredere gezondheidstrend.

Steeds meer merken gaan voor zero-introducties. Sprite is sinds 2019 alleen nog te koop als zero-variant. De nieuwe Fanta Watermelon is uitsluitend als zero op de markt gekomen.

Watermeloen is ook te zien als een van de trending, ‘caloriearme’ smaken, stelt Janssen. ‘De smaak is vanuit Engeland komen overwaaien. Watermelon is daar al zeer groot, dat zie je nu hier ook gebeuren. Fanta kwam met deze smaak de Intro Top 20 binnen op plek 19. Trouwens ook Red Bull komt nu met een watermeloenvariant. Als het gaat om smaken wordt de consument wat experimenteler. ‘Lichtere tinten’ slaan aan, zie ook de Lipton Herbal Ice Tea dat een top-20-positie haalde.’

Binnen de waters lijkt de grootste groei voorbij. ‘Water met smaak groeit nog met 4 procent, maar komt van 16 procent groei het jaar ervoor. Er zit nog wel flink verschil in met en zonder koolzuur. Die laatste groeien sterker, de ontwikkeling van de koolzuurhoudende lijkt wat te stagneren’, zegt Janssen. Een ronduit tegenvallend jaar was het voor de sportdranken, niet heel vreemd in een jaar waarin sportactiviteiten aan banden werden gelegd. ‘De omzet is gezakt met 15 procent. Je ziet dat het gebruik sterk gerelateerd is aan het sporten, met deze afname tot gevolg.’

Een opvallende binnenkomer was ook Karvan Cévitam Signature Blends, dat met volwassen smaken kwam. ‘Met die positionering bereikten ze plek 12. Dit is een hoogwaardiger siroop met een nieuwe look-and-feel. Met hun signature blends, in smaken als Rabarber & aardbei en Citroen & sinaasappelbloesem, zetten ze echt iets anders neer. En daarmee weten ze nieuwe kopers aan te spreken.’ Die heeft voor deze ‘volwassen’ siropen ook een meerprijs over. ‘Inderdaad, ze zitten op €3,50 voor een halve liter, normaal is €3 voor 0,75 liter siroop van Karvan Cévitam.’

Icecoffee en energy plussen De ijskoffies, al jaren in opmars, gingen vorig jaar ook als warme broodjes. Vaak gezien als een on-the-go-product, toch werden ze blijkbaar veel verkocht voor thuisgebruik. Janssen: ‘In softdrinks heeft ice coffee 2 procent omzetaandeel, er kwam 24 procent bij.’ Een uitschieter waren ook de energydrinks. ‘Dat is wel een groot segment, met 21 procent omzetaandeel en groeide 14,2 procent in omzet. Al deze groeicijfers zitten ruimschoots boven de 10 procent omzetgroei van supermarkten over 2020.’

‘Aan de drank’ Een verkoophit in frisdranken is tonic, waaronder ook bitter lemon. De groei houdt gelijke tred met die van de gins. In het coronajaar 2020 werd gin-tonic als mixdrankje thuis populairder dan ooit. Janssen: ‘Een groei van 30 procent in tonic, weliswaar een wat kleiner segment met 2 procent binnen totaal frisdranken, is heel fors.’ Collega Martijn de Vetter, senior strategic analyst bij IRI, haalt er de cijfers uit de slijterijen en borrelshops bij. ‘Over het hele jaar is daar van gin 33 procent meer verkocht, dat stijgt mee met die tonics. Je kunt concluderen dat het genietmoment hard doorstijgt, tapasbakjes in de supermarkt gaan net zo hard.’

Corona heeft er ook toe geleid dat mensen vaker thuis zelf gaan mixen en cocktails maken, reageert Van den Berk: ‘Ook wodka en rum worden meer verkocht, hetzelfde geldt voor likeuren en likorettes. Alles voor het thuis mixen. Je ziet ook de kleine blikjes met premixen groeien, zoals met gin, mojito en liquor 43.’ Al met al is de thuisconsumptie van sterke drank gestegen. ‘Slijterijen verkopen meer sterke drank, supermarkten vooral meer mixdranken en likorettes.’

Volwassen siropen De verkoop van langhoudbare vruchtensappen bleef afgelopen jaar op peil, maar afgezet tegen de forse supermarktgroei is dat toch teleurstellend. ‘Eigenlijk nemen we steeds minder vruchtensapjes. De markt verschuift naar variaties hierop, zoals Spa Fruit met koolzuur.’ Dat wil niet zeggen dat er geen kansen in de categorie liggen. Janssen: ‘Dubbelfrisss 1 kcal kwam binnen op plek 14 in onze Intro Top 20.’

Top-5 drankenverkopers supermarkten

Drankenaandeel in online-omzet 15

150

12 120 9 90 6 60

3

To ta al fc m g

ijn W

er /p ils Bi

en sa dr pp an en ke / n

ht

Fr isd ra nk en

Online-aandelen supermarkt op basis van euro's

Avondaandeel

Zondagaandeel

Panelonderzoek laat zien dat de onlineverkopen van dranken boven het online gemiddelde zitten. Vooral frisdranken springen eruit en worden ook ’s avonds relatief veel gekocht. Bron: GfK Consumerscan Panel 2020

Foodmagazine april 2021

30

0

Vr uc

Dr

an ke n

to

ta

al

0

Jan Linders

Poiesz

Nettorama

Deen

Dekamarkt

In de top-5 beste drankenverkopers in foodretail versterkt Jan Linders zijn nummer-1-plek. Bron: GfK Consumerscan Panel 2020

| 55 Speciaalbier als tierelier

in trek. ‘Dat is al een tijdje zo. Franse wijnen als geheel staan op lange termijn gezien onder druk, net als die uit Zuid-Afrika en Australië. Deze landen zakken wat weg, waar Chili en Argentinië en overige Zuid-Amerikaanse wijnen verder opkomen.’ Ook binnen wijn groeit alcoholvrij, maar de ontwikkeling is niet te vergelijken met die in bier. ‘Daarvoor is het nog te klein in aandeel.’

Deed frisdrank het goed, bier en wijn gingen door het dak. De Vetter: ‘Voor bier in de supermarkt was het een zeer goed jaar.

Er valt veel weg in de horeca, dat gaf een flinke verschuiving.

Voor bier totaal was er 13 procent omzetgroei. Daarbinnen een nog veel sterkere groei voor speciaalbier. Consumenten gingen elkaar in kleiner gezelschap opzoeken en genieten van het borrelmoment. Dat gaf een plus van 34 procent in omzet en van 29 procent in volume binnen speciaalbier.’ Van den Berk ziet dat ook: ‘Speciaalbier groeide al hard en door corona is dat als een tierelier gaan groeien. Het sterkst in het zuiden van Nederland, die waren altijd al meer speciaalbier-minded.’

Motor achter de piek in verkoop van speciaalbier waren de segmenten Mexicaanse mix, blond en triple. ’Ja, ook Corona verkocht goed en natuurlijk Desperado’s’, lacht de Vetter.

‘Mixed Mexican volume groeide met 65 procent!’ De donkere bieren deden het zeker niet slecht, maar bleven wel iets achter op blond en triple bier. ‘Blond en tripel zitten allebei rond de +40 procent.’

Het segment 0.0 zet zijn opmars voort, versneld door corona. De Vetter: ‘Alcoholvrij is met 25 procent sterk gestegen, radlers 0.0 blijven wat achter. Voor reguliere pils was er een 5 procent stijging.’ Het 0.0-krat van Heineken verkocht bijvoorbeeld uitstekend. ‘Dat bewijst dat consumenten voor grootverbruik openstaan en zegt iets over de acceptatie van 0.0.’ Met alcoholvrij speciaalbier begint het nu ook te lopen.

‘Een groei van 71 procent, omzetmatig is het nu rond de €30 miljoen. Er waren heel veel introducties. Leffe en Affligem doen het goed. De nieuwe Grolsch Herftstbok 0.0 kwam zelfs binnen op 11 in de Intro Top 20. Heineken introduceerde Desperados virgin, ook alcoholvrij. Je ziet die segmenten snel groter worden.’

Van den Berk stelt dat de consument geneigd is ofwel voor het volle percentage te gaan of voor alcoholvrij te kiezen. Het grijze gebied ertussenin, verlaagd in alcohol, loopt namelijk hard terug. ‘De penetratie van alcoholhoudend pils zakt in de richting van 50 procent en het segment alcoholvrij pils gaat juist richting die 50 procent. Radler en dergelijke met weinig alcohol doet het niet zo goed, de alcoholvrije wel.’

Amerikaans succes Hard seltzers, uit de VS overgewaaide mixdranken van gearomatiseerd water met alcohol, zouden deze zomer wel eens kunnen doorbreken. Spannend, vindt De Vetter: ‘De introductie van hard seltzers kwam in 2020 na de zomer, eigenlijk iets te laat. In Amerika is het een grote trend, groeit daar jaar op jaar door met gigantische percentages. Het is te vergelijken met water met smaak, maar dan alcoholisch, dus een soort alcoholhoudende Crystal Clear.’ Het ontdekken moet echt nog beginnen, nuanceert Van Dillen. ‘Hard seltzers als segment is nu nog heel klein. Nog geen 1 procent penetratie in 2020.’

De hippe drankjes zitten op de huidige frisdranktrends als het gaat om calorieperceptie, weinig suiker in combinatie met alcohol. Buiten de bestaande merken, zoals White Claw en Stelz, wordt het dringen op het schap. ‘Vanuit de hele dranksector is er interesse. Softdrinkproducenten als Coca-Cola en United Soft Drinks zijn ingestapt met Topo Chico en Frank Seltzer en hebben voor het eerst in jaren een alcoholische drank geïntroduceerd. Spirit-leveranciers kwamen met merken als Smirnoff en Hooghoudt. Bierbrouwers Heineken, Swinkels en Grolsch hebben aangekondigd met introducties te komen. De markt wordt overspoeld in een segment dat nog moet worden gebouwd, voor nu is het dus afwachten wat het wordt. Ik vraag me af ze hier het Amerikaanse succes kunnen evenaren. Je ziet hier in bier de trend dat consumenten ofwel gaan genieten van speciaal bier of voor 0.0 kiezen. Daar zitten de hard seltzers met de lage calorieperceptie wat tussenin.’

Fors meer online

Bubbels verkopen Voor wijn lijken de ontwikkelingen op die van bier, constateert De Vetter. Double digit growth: ’13 procent plus op totaal wijn. De grootste groei was er tijdens de eerste lockdown toen de horeca dichtging en het mooi weer was. Dat geldt ook voor bier. Dat gaf 17 en 22 procent groei voor respectievelijk bier en wijn in Q2. Maar ook in de zomer waren er nog dubbele cijfers richting de 12 à 13 procent.’ Mousserende wijnen en zomerwijnen scoorden extra. ‘In wijn zie je stevige verschillen. Met name de cava’s doen het heel goed met +41 procent over het hele jaar, roséwijnen zitten op +26 procent.’ Prosecco’s doen daar weinig voor onder, en ook Franse en Duitse sekt is in trek, voegt Van den Berk toe. ‘Alles met bubbels verkoopt.

Wel heeft de afzet van champagne het wat lastig gehad. Oud en Nieuw kon niet zo uitbundig worden gevierd en deze drank moet het echt vooral van de jaarwisseling hebben.

Champagne wordt doorgaans 1 tot 2 keer per jaar gekocht, terwijl mousserende wijn het hele jaar doorgaat, met een piek in de zomer.’

Rode en witte wijnen bleven met 9 en 14 procent wat achter, blijkt uit de IRI scanningsgegevens, maar ook dit is een flinke stijging vergeleken met de laatste jaren. In de herkomstlanden zijn wat verschuivingen opgetreden, stelt Van den Berk. Als Europese wijnlanden zijn vooral Spanje en Italië

De jongste groep is aan het inhalen geslagen, er was meer volume fris, bier en wijn in huis nodig

Een bijvangst van corona zijn hogere online-uitgaven. Mensen zijn winkels gaan mijden en wijken uit naar het web. De verschuivingen zijn fors. Van Dillen: ‘Er wordt duidelijk meer via internet bij de supermarkten besteld en voor dranken was dit aandeel sowieso al hoger. Voor fmcg zit het aandeel onlinesupermarkten op 5,6 procent, voor fris is dat 7,4 procent.’

De stijging van afgelopen jaar zal volgens Van Dillen de komende jaren doorzetten. Het coronaeffect is daarin verrekend. ‘Als GfK hebben we een prognose gemaakt van de onlineverkopen in 2025 en daaruit verwachten we dat in 2025 10 procent van de supermarktenverkopen via het web gaat.

Laat je die groeifactor los op fris, dan zou fris op 13,2 procent uitkomen. Een zekere gewenning aan online kopen door corona is in deze prognose al verwerkt.’ Voor wijn- en bierverkoop is er wel wat concurrentie te duchten, zoals vanuit gespecialiseerde onlinewinkels, waarschuwt Van den Berk.

Geen 3 = 2 meer?

Nieuwe wetgeving voor de promotie voor bier en wijn zou dit jaar wel eens een impact kunnen hebben op de dynamiek in de wijncategorie. Van den Berk: ‘De wetgeving is er nog niet helemaal door, maar als het ervan komt zou de maximale promotiekorting op bier en wijn 25 procent zijn. Wijnen en bieren worden veel in promotie verkocht in de supermarkt, met wijn is Albert Heijn sterk aanwezig. Acties als ‘4 = 3’ mogen dan net nog wel, maar ‘3 = 2’ niet meer. Het idee is het kopen van alcohol minder aantrekkelijk te maken.’

Foodmagazine april 2021

56 | Trading Update: Dranken Tekst Vincent Hentzepeter | Foto’s Archief

Gezondheid in drankenschap

Stevig zomeroffensief met hard seltzers, 0.0 en zero fris Wordt dit de zomer van de doorbraak van de hard seltzers, de Amerikaanse mixdranken? Wat gaat de stroom aan 0.0-introducties doen? Worden de vele nieuwe smaken caloriearm fris een succes en gaat dat de opmars van zero versnellen? Eén ding is zeker: de vernieuwingsdrang zal een kleine metamorfose teweegbrengen in het drankenschap.

D

e opvallendste nieuwkomer dit voorjaar in het drankenschap is ongetwijfeld de hard seltzer. Al enige tijd razend populair in de Verenigde Staten en nu rukken ze ook op in het Verenigd Koninkrijk en Nederland.

Voor wie het nog niet kent: deze alcoholische drankjes, met meestal tussen de 4 en 5 procent alcohol, zijn vooral in trek bij millennials die op zoek zijn naar een gebalanceerde levensstijl. Het aantal calorieën is ongeveer de helft van wijn en bier. Hard seltzers bevatten koolzuurhoudend water, ongezoet fruitaroma en zijn een ‘gezond’ alternatief voor bijvoorbeeld bier.

De alcoholische mixdranken zijn in de Verenigde Staten in enkele jaren tijd uitgegroeid tot een categorie voor alle leeftijden, mannen en vrouwen, met een volume van 742,5 miljoen liter in 2019. In totaal zijn er daar sinds de introductie in 2015 meer dan 40 merken ontstaan en die genereerden een totale omzet van $2,5 mil-

jard (€2,1 miljard). White Claw had in 2019 52 procent van de markt in handen, aldus de marktleider die in Nederland wordt vertegenwoordigd door A Brand New Day. Truly had nog eens 26 procent van de markt.

De drankjes spelen ook in op de voorliefde van jongere consumenten voor natuurlijke smaken en het ontdekken van iets nieuws. Het concept leent zich bij uitstek voor on-the-go en sociale momenten, fysiek of online, stelt White Claw. Zijn hard seltzer kwam hier afgelopen juli op de markt. De smalle 330-ml-blikjes bevatten koolzuurhoudend water, drievoudig gedistilleerde alcohol (4,5%) en een vleugje fruitsmaak en leveren 95 kcal per 330 ml. Aan de smaken Black Cherry, Raspberry, Natural Lime is medio april Mango toegevoegd, de tweede smaak nu in de VS. Sinds de launch is White Claw hard-seltzermarktleider in Nederland. De markt is momenteel nog zeer bescheiden van omvang, maar daarbinnen heeft White Claw volgens Niel-

sen (P02 2021) nu 62 procent marktaandeel. Dat is goed voor bijna 200.000 verkochte blikjes. De nieuwe mixdrank is bij vrijwel iedere supermarkt te koop in één of meer smaken.

Bestedingen huishoudens aan frisdrank

Omzetaandelen dranken

Promotieaandeel in drankenbestedingen

Alcohol met natuurlijke smaak Ook de hard seltzers van Stëlz bevatten 4,5% alcohol en zijn, anders dan vaak in de VS, zonder suiker, koolhydraten en gluten. Albert Heijn is de eerste supermarktketen die dit merk voert, met Raspberry en Lime als los verkrijgbare smaken en daarnaast in een 4-pack met ook nog de smaken Grapefruit en Mango. De eerste cijfers van IRI tot en met week 4 2021 laten zien dat Stëlz Raspberry de best roterende is, vergeleken met alle hard seltzers op de Nederlandse markt op weekbasis. Voor de markt als geheel is de limoensmaak het meest populair. Shopperonderzoek door Stëlz laat zien dat de doelgroep tussen de 20 en 35 jaar oud is, met een man-vrouwverdeling van 40 om 60 procent.

600 50

500 5.4%

40 29.3%

39.8%

20

Frisdrank +

Foodmagazine april 2021

l aa ot gt Fm c

ke n an dr Fr is

W ijn

to ke n Dr

an

all

Huishoudens met kinderen zijn de trafficbuilders binnen de drankencategorie.

Bron: GfK Consumerscan Panel 2020

0

-drank

ils

Vruchtensap en 25.5%

10

re np

mineraalwater

0

ee ns Jon taa ge nd Tw e ee ve rd HH ien er be me s pe t k rk ind t in e r ko en me , W elg n me e s t e l t k de ind H er H en all ee O ns ud Ko taan ere stw de inn er Ge (2 p p) be ens pe ion rk ee t in rd ko en me , ge n pe We ns lge ion st ee eld rd e en

30

Wijn

Bie

100

Bier en pils

l

300 200

taa

400

Frisdrank maakt in bestedingen binnen dranken zo’n 40 procent uit.

Bron: GfK 2020

Ongeveer 1 op de 3 dranken wordt in actie verkocht.

Bron: GfK 2020

| 57

Heineken komt eveneens met een hard seltzer. Pure Piraña Hard Seltzer is exclusief te koop bij Albert Heijn. De brouwer omschrijft dit drankje als verfrissend, vrijwel zonder calorieën en suikers en met 100 procent natuurlijke smaken. Er zit 4,5% alcohol in, dus dat levert nog 96 kcal op per blikje van 330 ml.

Alcoholvrij en buitenlands bier Binnen bier blijft het aantal 0.0-varianten groeien. Alcoholvrij heeft het met een omzetindex vorig jaar van 119 (IRI 2020-2019) uitstekend

Supermarktaandeel in drankenbestedingen 100 80 60 40 20

l aa ot gt Fm c

ke n an dr Fr is

W ijn

ils re np Bie

Dr

an

ke n

to

taa

l

0

De marktdominantie van supers is nog wat tienden van punten gestegen. (Bron: GfK 2020)

gedaan. De marktontwikkeling in dubbele cijfers biedt ruimte voor steeds meer alcoholvrije biertjes, ook buiten het traditionele pils. Zo is in het mixsegment in week 10 Desperados Virgin 0.0% marktbreed gelanceerd. De alcoholvrije variant op Desperados biedt volgens het merk een citrusverfrissing met de ‘kick van Desperados’. Dit is de eerste introductie binnen mix-Mexicaans met een alcoholvrije propositie. Net als vorig jaar blijft de reguliere Desperados de motor achter de groei van het segment fris & fruitig, dat vorig jaar bijna verdubbelde in volume. De index lag volgens IRI op 193 voor supermarkten totaal, goed voor bijna €40 miljoen omzet.

Ook de opmars van grote buitenlandse biermerken in de Nederlandse schappen biedt ruimte voor nieuwe lanceringen. Heineken heeft Birra Moretti in de schappen gelegd. Dit is een authentiek Italiaans, fris en soepel kwaliteitsbier, dat aldaar al jaren favoriet is. Hiermee sluit de brouwer aan op de snelgroeiende markt van international (crafty) lager, ofwel buitenlands pils, waarvan de verkoop in drie jaar tijd met 10 procent steeg (2017-2020, bron: GlobalData).

AB InBev kondigt aan het in 2019 geïntroduceerde Amerikaanse biermerk Bud ook te verkopen in een krat. De lancering twee jaar geleden trok volgens de brouwer mede vanwege de ‘smooth taste’ nieuwe kopers aan en werd verkozen tot de nummer-1-introductie in de biercategorie in zowel horeca als retail.

Speciaalbier in krat Speciaalbier groeide de laatste jaren steeds met dubbele cijfers. Afgelopen jaar was het niet aan te slepen. Er wordt meer verkocht, wat ook kansen biedt voor wat extra volume in de multipacks. Zo is Leffe Blond voortaan in krat te verkrijgen. Het moment is daar, stelt AB InBev, gezien Leffe marktleider is binnen speciaalbier en hard groeit door onder andere de populariteit van Leffe Blond. Verdubbeling van het speciaalbiermerk in de afgelopen 10 jaar komt op conto van succesvolle introducties in verschillende verpakkingen, zoals Perfect Draft, blik en geschenkverpakkingen. Hier wordt nu dus krat aan toegevoegd.

Hertog Jan Arcener Specialities gaan naar eigen zeggen van een 4- naar 6-pack, vanwege de toenemende vraag naar dit speciaalbier. De Hertog Jan-speciaalbieren zijn volgens AB InBev het afgelopen jaar met meer dan 25 procent gegroeid.

Kombucha Gulpener Bierbrouwerij, waarvan onlangs de Sterk Rogge Tripel met 8,5 procent alcohol werd uitgeroepen tot ‘Biologisch product van het jaar 2021’, brouwt voortaan vanuit het nieuwe en ‘meest duurzame brouwhuis in Europa’ naast (speciaal)bieren van lokale grondstoffen ook een kombucha. Batu Kombucha is biologisch, bevat echte fruitsappen en is gepositioneerd als een

Foodmagazine april 2021

9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ®³Ɲ ƹ(³ Ü ¨ Üò® ® ÈÀv È ³® ¨ ­vÀ§È ÃƜ ç § Ü ¨ ¨ò§ ³½Ûv¨¨ ® ÈÀ ® Ãƛƺ

¨ ³ ³¨ÛÀò Ɯ Ü ÈÈ Üò® ® ® À³Ã ­v§ ® 𠮧 À³ ³³À

³®ÃË­ ®È ³½ ç³ § ®vvÀ Û ÀÈÀ³ËÜ ­ À§ ® 4vv Àv ® v¨ ³ ³¨ÛÀò Üò® ®Ɲ ÈÜ ¨v® Àò§ ÈÀ ® à ³½ Üò® Ɯ ®Ë ³®ÃË­ ®È ­ À ç à ­ È ç³® ƛ vÈ ç È 9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ®³Ɯ ³­­ À ¨ À È ËÀ ò `v¨ÀvÛ ® Ováƛ *® ³®ç § À Èò ® Ûv® ³À³®v ³ ® Û ÀÈÀ³ËÜ ­ À§ ® È ³ ƛ ƹ ® Ü ÈÈ À Ãà Üò® ® ® À³Ã ¨òÛ ® ³³À À³ ®ƛƺ

ò® À³³È v® ¨ ® ư ­½³ÀÈ ËÀ `v¨ÀvÛ ® Ová ÃÈvvÈ ò®v ŮŬŬ ¦vvÀ ® à ³® À ¨ Ûv® ®È À®vÈ ³®v¨ À³ ½ 9vÀËÃà v Û Àv Ãƛ ( È ® À v Û ÃÈ ³® À® ܳÀ È È À ®³ ÃÈ Ã ¨³§vv¨ ¨ ƛ Ȏ`ò çò® Ûv® ³Ë à À ® Üò® Àò ® ®® ® ³®Ã ½³ÀÈ ³¨ ³ vÀÈ ® Üò ³³§ ® vv®Èv¨ ­³³ ÃÈ ¨¨ À ­ À§ ®ƺƜ ç È 9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ư ®³ƛ ƹ ¨ È Ûv® ³®ç ³­ç È Ã ³À v À Û ® ® v® À ¨ È À Èv ¨ À Û ®ƛ ( À­ §Ë®® ® Ü ³®ç ­ À§ ® vv® v¨¨ §v®v¨ ® vv® ®ƛƺ ® ³ Ü ¨ Üò® ® ÈÀv È ³® ¨ ­vÀ§È ÃƜ ÜvvÀ ® ® È ç³ Ã® ¨ ܳÀ È ® ý ¨ ³½ Û Àv® À ® ³®ÃË­ ®È ® ³ È ®Ɯ ç È $ ò³³ 2 ­ ®³ Ü ¨ ¨ò§ ³½Ûv¨¨ ® ÈÀ ® ÃƜ ÜvvÀ `v¨ÀvÛ ® Ová À § ® ® ­ ³Ë Èƛ ƹ4vv Àv ® v¨ ³ ³¨ÛÀò Üò® ® ³ ® È À ³ ³½ È ­³­ ®Èƛ

³®ÃË­ ®È à ­ À ç ­ È ç³® ® ³½ ç³ § ®vvÀ À ¨ò§ ½À³½³Ã È Ãƛ v ¨³½ ® ¦vÀ ® ® ç vÈ ³À ® À³ À v¨ à À Ɯ Û ÀÃËà ® v¨ ® ȳÈv¨ Üò®­vÀ§ÈƺƜ v¨ Ëà ³­­ À ¨ À È ËÀƜ ®v ÀË§È vÈ È ò ç Û³³À ¨ ® ®³ ÃÈ Ã ³­ ® À ¨vÈ §¨ ® à ­ ®È vvÈƛ ƹ9vvÀ Ü ¨ ®È¦ ³­ ® vÈ ® È ¨òÛ ® ³Ë ®ƛ ®® ® ³®Ã vÃóÀÈ ­ ®È çò® v¨ ³ ³¨ÛÀò Üò® ® Ûv® S³ÀÀ à ® À ½ƛƺ 9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ®³ È vv® vÈ Üò® ® ®vÈËËÀ½À³ Ë È ÃƜ ÜvvÀ ³³À À ­ À Èò ®³ à ³­ ÃË ÃÛ³¨ vv® ® ® ËÜ Ã³³ÀÈ È ³ËÜ ®ƛ

?½ È ­³­ ®È çò® ­ È ®v­ ¨Ëà ưÛvÀ v®È ® Ûv® À³Ã Ɯ ®Ë È ¨ ¦vvÀ ³³À ܳÀ ® À³®§ ®Ɯ ³³­ ® ƛ ` ÈÈ À Ãà Üò® ® ¨òÛ ® ³³§ ³³À À³ ® ® À³ Üò® ® ÃÈvv® À ³³À ³® À À˧ƛ $ ò³³ 2 ­ ®³Ɲ ƹ ³®ÃË­ ®È Ã È ³½ ç³ § ®vvÀ ȳ v®§ ¨ò§ ® À Ãà Üò® ®ƛ Û ® ® ç Ûvv§ ® Ü ÈÈ ÛvÀ v®È ®ƛƺ

S ® Èò Ûv® ³À³®v ç È `v¨ÀvÛ ® Ová ® ƪ¨³ à ƫ Û ÀÃ Ë Û ® Ûv® ³À v ®vvÀ È À³³ÈÜ ®§ ¨ Àò Ɯ ­ È v¨Ã Û³¨ vÈ À Èv ¨­vÀ§È à À³ ® vÈ ­ ¨ ½Àòà ³³§ à ÃÈ ®ƛ 9 È ®v­ ­ À§ ®

® È ® ç ½ À ³ Ë Èç³® À¨ò§ ³ vv®ƛ ƹ9 È ³®ç ­ À§ ® %v¨¨³Ɯ vÀ ³³È ® S³ÀÀ à ® Ü ® á ® Àvv Ûv® ŭůŬƛ ` ç ® ® À ¨ò§ À³ ³³§ È ÀË ® v® À ®È À®vÈ ³®v¨ ­ À§ ®ƛ ³® ¨Ëà Üò À Ë È ÈÀ §§ ® à vÈ ³®ÃË­ ®ư È ® ® Èò ® Ûv® ³®ç § À ® ³½ ç³ § vv® ®vvÀ Û ¨ ® Û ÀÈÀ³ËÜ ®ƛ k § ç ® Û³³À ­ À§ ® ÜvvÀ ç ç Û ¨ ò Û³ ¨ ®ƛ :Ë Ã È çvv§ ³­Ɯ Ãv­ ® ­ È À Èv ¨ ÀÃƜ ³®ÃË­ ®È ® ¨³âvv¨ È ¨vÈ ® ¨òÛ ® vv® ³®ç ­ À§ ®ƛƺ `v¨ÀvÛ ® Ová È Û³³À ³ ® ³­ §³­ ® ¦vÀ ® ³³À È À³ ®ƛ ƹ9 È È³ Û³ ® Ûv® ÈÜ ­³³ ®È À®vÈ ³®v¨ ­ À§ ® ® ŮŬŮŭ vv® ³®Ã ½³ÀÈ ³¨ ³ vv® Ü È À v¨ à À ®ƺƜ Û ÀÜv È 9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ®³ƛ ƹ9 È vÀ³® I ¨¨ ½½ L³È à ¨ ® 4Ë ³Ã v Ü ¨¨ ® Ü À Èv ¨ ÈÀ ®ƛ O³­­ Ûv® ³®ç Üò® ® çò® ƹ ³À v Ǫ Ûv§ v® ¨ á ¨Ëà ƺ ® v® À Üò® ® çò® ³ ¨ Û³³À È À³³ÈÜ ®§ ¨ Àò ƛ 2 À ®§È ® Üò® ® ³À vƜ ­vvÀ ç §Ë® ¦ ³³§ §³½ ® ò ¦ ¨³§v¨ Üò® v® ¨ ³ ç ¨ à Ã˽ À­vÀ§Èƛƺ `v¨ÀvÛ ® Ová ³® ¨Ë ÀÈ vÈ v¨¨ À Èv ¨ Àà ® ­³³ Üò®¦vvÀ v È À ÀË ®ƛ ƹO³­­ ® ® ® ç À ½³Ã È Û v Àà vÀ ® v® À ® ® ÃÈv½½ ® ­vv§È ³­ ®vvÀ È À v Àà vÀ È À³ ®ƺƜ Ã¨Ë È 9v®Ë ¨v $ ò³³ 2 ­ ®³ƛ

Trading Update: Dranken | 59 avontuurlijk, anders en lekker fris drankje in drie smaken. Passion Fruit & Hop, waarin de zoetheid van de passievrucht, gecombineerd met dryhopping met verse hoppen, zorgt voor een aroma van tropische vruchten en een verrassende twist. Ginger & Lemon is een combi van vers citroensap met citrustonen. Lime & Mint kenmerkt zich door verfrissing in de vorm van munt met de citrussmaak van verse limoen.

geklommen en noteerde 7 procent groei, goed voor €44,5 miljoen omzet. Hier was Appelsientje Volle smaak de drijvende kracht achter de stijging. Vorig jaar leidde de introductie van Taksi tropisch fruit in blikformaat mede tot de 11 procent groei van dit merk. Dit jaar komt daar Taksi Tintel in blik bij, gericht op het ‘on the go’moment. Ook komt Riedel met Appelsientje in 250-ml-blik in de smaken Sinaasappel en Appel.

Drooglegging saptap

1 kcal fris

De totale categorie niet-alcoholische dranken groeide afgelopen jaar met 6 procent (Nielsen MAT P2 2021). Hogere supermarktbestedingen door corona en een verschuiving van de drankverkoop naar foodretail door (gedeeltelijke) sluiting van out-of-home zijn de belangrijkste redenen. Alle categorieën groeien zo tussen de 5 en 10 procent. Behalve de saptap. Het gebruik daarvan daalde met 12 procent doordat consumenten ze vanwege corona meden of machines tijdelijk on hold stonden of uit de winkel werden gehaald.

De grootste groei van zo’n 10 procent in non-alcoholisch zat in de siropen en gekoelde vruchtensappen. Omzettopper waren de nieuwe volwassen siroopsmaken van Karvan Cévitam.

Ridam Retail Partners brengt dit voorjaar Chupa Chups Lolly Drops. Dit is een geconcentreerde, suikervrije siroop in knijpflesjes. Ridam maakt ze onder licentie van Chupa Chups in de vier bestverkochte lollysmaken: Aardbei, Aardbei room, Kersen en Sinaasappel. Na opname door enkele Jumbo-franchisers en webshops zal ook Jamin de siroop opnemen.

Houdbare dranken groeiden niet en bleven daarmee achter op het categoriegemiddelde.

Groei was er wel voor sapmerken. Riedel meldt dat Appelsientje en Taksi zich prima ontwikkelden door productvernieuwing en opvallende communicatie. Dat de investeringen door Riedel in zijn merken hun vruchten afwerpen blijkt uit de Nielsen-cijfers. Na 4 procent groei over 2019, was er in 2020 een plus van 15 procent. Goed voor een totale omzet van €186 miljoen. De extra omzet komt bovendien niet alleen uit overname van Hero-fruitsappen en Healthy People, maar ook uit de Riedel-merken zelf. In de gekoelde sappen is Coolbest een uitschieter. Dat merk groeide vorig jaar met 23 procent van €47 miljoen naar zo’n €57 miljoen omzet, vooral door hogere rotaties en uitbreiding van het 1,5-literassortiment. Appelsientje is uit het dal

Fris zonder of met zeer weinig calorieën blijft aan populariteit winnen. De groei zit in de zerovarianten ten koste van light. Coca-Cola Nederland lanceert de nieuwe zero sugar-smaak Coca-Cola zero sugar raspberry. Deze variant vervangt de wintersmaak zero sugar cinnamon en is in 1-liter-petfles en 250-ml-blik verkrijgbaar. Coca-Cola zero sugar lemon keert terug in het schap. Het 250-ml-blik vervangt de huidige smaak zero sugar peach.

De tijd dat frisdranken standaardsmaken hadden, als sinaasappel, citroen of cassis, is voorgoed voorbij. Ook dit jaar verschijnen er weer totaal nieuwe aroma’s op de markt. En anders dan in het verleden gooien die hoge ogen bij het publiek en zijn het blijvertjes. Daarnaast verschijnen er steeds meer in-out-smaken. CocaCola doet een duit in het zakje met de campagne What The Fanta. Het merk daagt tieners uit op zoek te gaan naar de mysterieuze nieuwe smaak van Fanta. Vanaf week 16 staan het 250-ml-blik en de 1,5-liter-petfles op het schap en Fanta deelt dan wekelijks video’s met hints om consumenten uit te dagen de nieuwe smaak te raden.

Van het Surinaamse frisdrankmerk Fernandes stroomt de bij fans favoriete smaak Green Punch 250 ml in 4-pak per week 14 in.

Met de introductie van DubbelFrisss 1 kcal speelt Riedel in op de vraag naar dranken met minder calorieën. Aan de zes 1-kcal-varianten wordt dit jaar het minipakje Framboos & Zwarte Bes toegevoegd. Het assortiment van BubbelFrisss wordt omgezet naar de zero-varianten Appel-Perzik, Framboos-Zwarte Bes, Mango & Passievrucht en Mandarijn & Sinaasappel. Ruim 1 miljoen huishoudens hebben BubbelFrisss van DubbelFrisss nu minimaal één keer gekocht, meldt Riedel.

De consumptie van mineraalwater en waters met smaak blijft stijgen, maar niet meer met de cijfers van de afgelopen jaren. Volgens Nielsen is Water Totaal goed voor een omzet van €222 miljoen. Het gaat om 449 miljoen liter op jaarbasis (MAT P2 2021). Water met smaak doet hierbinnen €31 miljoen. Spadel spreekt van een volwassen segment met een geheel eigen identiteit.

Daarbij was de marktleider de motor achter de ontwikkeling van segment Waters met smaak.

Naast de bruisende waters Spa Touch Sparkling is 2 jaar geleden ook de niet-bruisende variant Spa Touch Still gelanceerd. Dit voorjaar wordt de lijn Spa Touch uitgebreid met de nieuwe smaak Sparkling Raspberry Plum.

Een premium toevoeging aan het segment waters met smaak was de introductie van het Nestlé-merk S.Pellegrino Essenza in de smaken Bloedsinaasappel & Framboos, Citroen en Mandarijn & Aardbei.

Nieuwe jasjes Coca-Cola Nederland kondigt ook diverse verpakkingswijzigingen aan. Zo krijgt Coca-Cola Light een nieuwe verpakking. De producent spreekt van een ‘herinterpretatie van het iconische zilver waar het merk zo groot mee is geworden, maar dan in een nieuw jasje.’ De nieuwe outfit moet zorgen voor een consistenter beeld binnen het productgamma. Vanaf eind april verschijnt Sprite met een vernieuwde uitstraling op alle verpakkingen. De gele sparkle op de voorkant van de verpakking wordt zilver en de nu groene dop ook. De receptuur blijft gelijk, dus suikervrij. De frisdrank is vanaf week 16 ook te koop in een 1-liter-petfles. En ook Chaudfontaine krijgt een nieuw look, met twee druppels van het nieuwe logo in de hoofdrol. De plastic rietjes van Capri-Sun ten slotte worden in het tweede kwartaal dit jaar vervangen door een recyclebaar papieren rietje.

Drievoudige espresso Energy drinks beleefden wederom een topjaar.

Monster voegt drie nieuwe, koolzuurhoudende smaakvarianten toe in 500-ml-blik en een koffievariant. Monster Mule en Energy Fiesta zijn beide suikervrij. Het gaat respectievelijk om een ginger brew energydrink met kruidige en zoete gember en een vleugje limoen en een energiedrink met sappige mangosmaak. Monster Energy Juiced Monarch is een energydrink met perzik- en nectarinesap. Monster Espresso Salted Caramel in 250-ml-blik bevat een driedubbele espresso, ijskoude melk en net als de drie andere nieuwkomers Monsters energy blend.

Foodmagazine april 2021

³­­ À ¨ 9v®v À ò I È À ¨ƛ

ÜvÀ­ Àv®§ ® #

! "

` ¨§ ®Ã³®Ɯ çò® ­ Ãà ® Ü ¨ § ® À v® È Àò ç ¨ ƛ 9vvÀ À à ® §³ ÀÃÜòç # ® vv® ƛ ƹ` ¨ ® vvÀ ò ³ Ëà ³½ ® vv®Èv¨ ý ï § vÈ ³À ®Ɯ ®

# $"

!

I

È À ¨ vÀ ® ÃƜ ³® À ¨ Ûv® v­ ¨ Àò I È À ¨ %À³Ë½Ɯ ® È È Û ÀÈÀ³ËÜ ® Ûv® ­ À v® ŵŬ ­ À§ ®ƛ ÃÈÀ ËÈ ËÀƜ ­ È È ³³ §v®È³³À ® S À®vÈ ò ÀËÃà ¨ ® ® ® §v®È³³À ® L³ÈÈ À v­Ɯ à v È ® Û À ¨v® ®ƛ 9vÀ ³ _ À È ƪ ³­­ À ¨ 9v®v À ò I È À ¨ƫ ® v®®â Ûv® Ë À ® ƪO ® ³À vÈ ³Àâ 9v®v À `vÀ­ Àv®§ ®ƫƜ ¨ ® Ë È Ü ¨§ ÃÈÀvÈ §³ç ® à ۳³À

§³­ ® ¦vÀ ® ³­ ³® ÈÜ ÃÈ ƹȳ½ ¨vÃà ÃÈÀ Ë È ËÀ ® ËÀ³½vƺ È çò®ƛ

³®ç ½À³ Ë È ® È ³½È ­v¨ à À ® v¨Ã­ À³ Ûv® ­ À§ ® ® vÈ ³À È ÃÈ ­Ë¨ À ®ƛƺ

I È À ¨ vÀ ® à ³®ÃÈvÈ ÀÈ vÈ À ® ËÜ Ã ® vv® ÃÈÀ È ËÀà ܳÀ ® ÃÈ ¨ ³³À È Û À Üò® ® Ûv® À ®ç ® ® È ®È À®vÈ ³®v¨ çv§ ® ³ ® v ¨³ ½ ® ¦vÀ ®ƛ È Ü³À È Û ÀÃÈ À§È ³³À Û Àî ¨ À³ Ûv® ư ³­­ À v®§çò ³À³®vƛƹ?®ç Àv® ܳÀ È vvÀ­ ®³ ®È À®vÈ ³®v¨ Àƛ 9 È ³®ç § ®® à Ûv® ­vÀ§È ® ® ­ À À ¨v® ® §Ë®® ® Üò ÀòÛ ® v® ³³§ ¨ ³ ³® ÀÃÈ Ë® ®ƺƜ ¨ È _v® Ë À ® Ë Èƛ ƹ?³§ À Èv ¨ Àà vv® ­ À ® ­ À ¨v® à À ®ç ® ³Û Àƛ `ò çò® ÃÈ Ã È À ® ÃÈvvÈ ³­ ³®ç ­ À§ ® ® À Èv ¨ À½vÀÈ® Àà ³¶À ® À Û³³À ® ¨Ëá È ³®Èç³À ® ® Ë® ¨³ ÃÈ § Ɯ ­vÀ§ È ® ư ® Ãv¨ à v È Û È È ®Ɯ ³­ ® À ­ È ® ¨³§v¨ ³ Ëà ³½ òÛ³³À ¨ ®ÃȳÀ v È ÛvÈ ƛ :vvÃÈ È ®§ ® Ûv®Ë È Ã ³½½ À Ã È ç § À ® È ç³ ¨v® Àò§ ³­ v §ư ® ® ³À È ®ƛ 4³ ÃÈ §Ɯ ËÃȳ­ À à ÀÛ ® È Û³³Àý ¨¨ ® Ûv® ÛÀvv ³À ® vvÀ òƺƜ ÃÈ ¨È _v® Ë À ®ƛ ƹ ³³À È À ³À vÃÈ­³ ¨¨ ® ® ½À³­³È v®v¨âà à ½À³ À ® Ü ç³Ü ¨ à § vvÀ Ûv®

I È À ¨ vÀ ® Ã È Û³À ¦vvÀ ® ÃÈÀvÈ Ã

ï® À ® ® ® ¨Ëá Û³³À §³­ ® Ûò ¦vvÀƛ ƹ`ò Ü ¨¨ ® ® ® ¨Ëá ½À³v È Û Ɯ ½À ÀÀ ½vÀÈ ® À çò® Û³³À À Èv ¨ Àà ® v À §v®È ® ® ® vv®Èv¨ ý ï § à ¨ È À vÈ ³À ®ƛ `vÀ­ Àv®§ ® à À ® ® ç À Û³³À®v­ ƺƜ ¨ È _v® Ë À ® Û À À Ë Èƛ ƹ` ³ ® ÃÈ Ã ­ À ­vÀ§È³® Àç³ § ® §Àò ® È À ® ¨ ÜvÈ ³®ÃË­ ®È Ü ¨ ³½ È Ûv® §³í Ɯ È Ɯ ç È­ È ³ ÃƜ Û Àà ¨¨ ® ó³ÀÈ ® ³® ® ® ç³ ÈÃȳ ®ƛƺ _v® Ë À ® À À ÀÈ À ò vv® Ãv­ ®Ü À§ ® ­ È 4vÛvççv ® : À¨v® Ɯ ³Û À ®Ã v¨ vÈ ÀÈ Ë È ŭŵŵŲƛ :ËƜ Ůű ¦vvÀƜ ¨vÈ À È I È À ¨ ® ­vÀ§Èvv® ¨ Ûv® ŮƜůǦ ƪIŮ ŮŬŮŭ : ¨Ã ®ƫ ® À³ È fS ­ È 4vÛvççv ­ È ÀË ­ ůŬǦƜ È ÀÜò¨ vÈ ³À À³ È ­ È ò®v ŭŴǦƛ ƹ È v¨¨ à ­ È ® vv®Ü ç ® è Èà ÈÜ Ã ­ ®È ® Ûv® vÈ ³À §³í Ɯ ®v­ ¨ò§ ³® ® ® ï¨È Àƛ *® à ® ¨ à ÀÛ

ý ¨ ® Ü ®³ ®vËÜ ¨ò§Ã ­ ƺƜ ÛË¨È 9vÀ ³ _ À È vv®ƛ *® ŮŬŮŭ vvÈ È Û Àv® À ® ­ È ®ÈÀ³ Ë È Ûv® 4vÛvççv ³¨ %ËÃȳ v½Ã˨ à Ûv®v Ü § ŭŮ ® : ýÀ Ãó ³­½vÈ ¨ v¨Ë­ ® Ë­ v½Ã˨ à ® ŮŬŮŮƛ

I È À ¨ vÀ ® Ã È ® vÈ ³À Û Ã ³À ­Ë¨ À ­ È ³ Ëà ³½ ®®³ÛvÈ ® à ® ¨ à ÀÛ ƛ vvÀ­ ­vv§È È Àò ® §Üv¨ È ÈÃèv ³½ È Ë vv® ³ ® ³® ® ® ï¨È À ­ È ® ËÜ vÀ ÃÈv ³® ® ® ï¨È À ¨ò®ƞ ³® ® ® Àv® ® Ûv® ³À v§Üv¨ È È ®Ë ³³§ Û³³À È Ë Ãƛ _v® Ë À ® ® _ À È ³®ÃÈvÈ À ® ®v­ ¨ò§ vÈ ³®ÃË­ ®È ® È Ë Ã ÃÈ Ã Ûv§ À §Üv¨ ÈvÈ È À §³í Ü ¨¨ ® ç ÈÈ ®ƛ 9 È vv®½v¨ ® vÈ ³À ® ç³v¨Ã È Ɯ ç³ ÈÃȳ ®Ɯ v v³Ɯ ® §³í Û ÀÛv® Àà ® ưÛ ÀÀò§ Àà vvÈ I È À

¨ vÀ ® Ã È vv® ³ Û³³À À Èv ¨ ÀÃ Û ÀÃÈ À§ ® ® vÈ ³À Û³³À ® Û À À³È ®ƛ 9vÀ ³ _ À ÈƝ ƹ vvÀ®vvÃÈ Ã½ ¨ ® Ü ³³§ ® ³½ ÈÀ ® ®vvÀ ­ À ËËÀçvv­ ® ³¨³ à ­ È À ¨vË® ç ç³­ À Ûv® È 4vÛvççv S ÀÀvư v­­v ƛƺ

v® À ¨Ɯ ç³ ÈÃȳ ® ÜvÀ­ Àv®§ ®Ɯ ¨¨ËÃÈÀ ÀÈ ­ Ãà ® Ü ¨ È ÃÈ ÜvvÀ È ®vvÀ ȳ vvÈƛ ƹ9 È v® À ¨ çò® Ü v¨ ® À³³È vv®Èv¨ ¦vÀ ® v È ® ç³ ÈÃȳ ®ƺƜ ¨ È _ À È Ë Èƛ ƹ:vÈËËÀ¨ò§ ç³ ÈÃȳ ® ® ȳ §³­ÃÈ ® Û³³Àv¨ ¦³® ³®ÃË­ ®È ® Ü È ® Ü À ®vvÀ È Û ® ®ƛ *® v® À ¨v® ® ç ® Ü vÈ È ®vÈËËÀ¨ò§ à ­ ®È ® Û ¨ À³È À vv® ¨ Èƛ *® ­ À §v à vÈ v¨ űŬǦƜ ® : À¨v® ®³ è Èà ŭŲǦƛ ( À ¨ ® Ëà ®³ Û ¨ §v®Ã ®Ɯ

­vvÀ È Ã ³³§ Ë ¨ò§ vÈ È ¨ §§ À ­³ È çò®ƛƺ ( È ÀË § Ûv® ç³ ÈÃȳ ® ½ À§È ç ® È ®§ ¨ È³È ÜvÀ­ Àv®§ ® ³­ v¨³À ® È À Ë À ® ­vvÀ ³³§ ܳÀ ® ç ÀË §È v¨Ã v¨È À®vÈ Ûv® ÃË § À Èò ®Ã È v§§ ® ³ v¨Ã ȳ Û³ ® Û³³À ® â³ ËÀÈ v¨Ã ³®È òÈƛ ƹS Ë Ã §³§ ® ® v§§ ® à ® À³È ® ¨v® Àò§ ÈÀ ® ƛ vvÀ³­ ® Ü ³³§ v® À ¨ %À ® ®ÈÀ³ Ë À Ɯ ÀÛvÀ ® Ûv® ÃË § À Û ®vvÀÈ ­vvÀ v® ­ È ­ ® À v¨³À ®ƺƜ Û À§¨vvÀÈ _v® Ë À ®ƛ

*® ¦v®ËvÀ Ûv® È ¦vvÀ È I È À ¨ vÀ ® à ® à ® ï v®È ÃÈv½ ç È ® Û À À Ë È ³ËÜ Ûv® È ÜvÀ­ Àv®§ ®vv® ³ ­ ¨Ã Û ÀÈ ®Ü³³À ® Ûv® È ³¨³ Ã È ­ À§ f³ ƛ ƹf³ ç³ È ® ½vÀÈ® À ® §³® ¨½ ® ­ È ³Û ÀÃÈv½ ®vvÀ È ­v ®ÃÈÀ v­ à v½ Û³³À ÜvÀ­ Àv®§ ®ƛ `ò ® ¦Ë ÃÈ ÀÛvÀ ® ³­ À ¨ò§ ½À³ Ë È ® ® È À ˨ À à v½ È §Àò ®ƺƜ ¨ È 9vÀ ³ _ À È Ë Èƛ f³ È Üvà ۳³À ® ­³ ¨ò§ È Û ® ® ® È ÜvÈ ½ À§È À ³ưà v½ ® ®Ë §Àò È È ¦Ë ÃÈ ½¨ §Ɯ ® vvÀ­ ® ³ À ³­¨³³½Ã® ¨ ƛ ƹ ò ÀÃ Ü È³È ®Ë ȳ ç ® çò® Û ¨ ¨³Û ® ƛ V È ³®ç À ®È È ÃÈË ¨ò§È vÈ À ÃÈ Ã ­ À ³®ÃË­ ®È ® ³½ ç³ § çò® ®vvÀ §Üv¨ È ÈÃÈ ® vvÀ­ È ƹ­ ­³­ ®Èƺ Ü ¨¨ ® ®Û˨¨ ®ƛ ³Û ® ® à À Ë ¨ò§ ® ÈÀ ® ® ³À v® ® ³¨³ à ƛƺ I È À ¨ vÀ ® à ÃÈvvÈ ³½ ® Û³³À v® À v­ È Ëç ­ À§ ® ® ÜvÀ­ Àv®§ ® ® vv®½v¨ ® vÈ ³À ® ® ® ¨Ëá Ë® ³­ç È Ü ¨¨ ® ç ® À³ ®ƛ ƹ9 À§ ®vÀ ® ®§ ® vÈ À §v®Ã ® ¨ ®Ɯ §Ë®® ® ³®Èv È ­ È ³®Ã ç³ § ®ƛ `ò ® v­ È ³­ ç³Ü ¨ ³®ç ­ À§ ® v¨Ã ¨ vÈ ³À vÀ À È ¨vÈ ® À³ ® v® ­vÀ§Èƛƺ

62 | Internationaal Tekst Peter Garstenveld | Foto’s Colruyt/Archief Foodmagazine

Colruyt scherpt zijn prijswapen aan In België verliest Colruyt marktaandeel. AH en Jumbo zijn toetreders. In een offensief lanceert Colruyt zijn Deals: promoties waarmee klanten tot twee jaar voorraad in één keer inslaan.

Daarmee wil het promoties bij concurrenten neutraliseren.

H

et valt op. Colruyt lanceert in België ‘Deals!’, een onlineplatform voor mensen die bulk willen inkopen. Wekelijks biedt de site nieuwe promoties. Het gaat dan om non-food, zoals dierenvoeding, verzorgings- en onderhoudsartikelen, wasmiddel, papierwaren en babyartikelen. Nog een opvallend iets: het gaat daarbij steeds om A-merken. ‘Een voorbeeld is onze aanbieding op kwalitatieve Dreft Platinum vaatwastabletten: de klant koopt 8 pakken van 56 tabletten en betaalt €66,95 voor dat volume in plaats van €182,83,’ zegt Tom Deprater, verantwoordelijke voor Colruyt Collect & Go, tegen Gondola. ‘Dat is een serieus voordeel van 63 procent en slechts 14 cent per vaatwastablet.’ De promoties gelden zolang de voorraad strekt, voegt het Belgische vakblad eraan toe. Voor buitenstaanders lijkt het een promowapen waardoor klanten niet meer wekelijks op de fiets hoeven te springen naar de Nederlandse toetreders, zoals AH en Jumbo. Met name AH profileert zich in België als een promokanon. Soms gaat dat te ver, vinden ook bijvoorbeeld de Belgische zelfstandige supermarkten, verenigd in de belangenorganisatie Buurtsuper.be. Die hadden februari dit jaar geen goed woord over voor de 1+5-gratisactie van Albert Heijn België. De aanbiedingen dragen de naam combo promo’s. Directeur Luc Ardies van Buurtsuper.be wilde dat minister van Economie Pierre-Yves Dermagne een onderzoek instelt, nu AH volgens hem mogelijk in overtreding is door met verlies te verkopen.

Dat laatste is verboden in België. ‘Koppelverkoop op zich is toegelaten, maar die mag niet de bedoeling hebben om het verbod op de verkoop met verlies te ontwijken.’ Eerder werd er ook aan de bel getrokken toen de Nederlandse formule voor het eerst 1+2-gratisacties lanceerde in Vlaanderen.

Volgens Colruyt moet de Deals-actie echter in een ander

Foodmagazine april 2021

licht worden gezien. Deprater wederom in Gondola: ‘Deals! richt zich op een doelpubliek dat door de andere formules van Colruyt Group nog niet voldoende werd bereikt. Via dit nieuwe platform willen we voldoen aan de wensen van uiterst promogevoelige klanten die bereid zijn om grote voorraden in te slaan.’ Deprater spreekt dan van ook buitenlandse aanbieders die vooral online actief zijn. Ook daar komt Colruyt natuurlijk AH/Ahold tegen, in de vorm van Bol.com.

Waarom gaat Colruyt zo hard en diep in de promoties?

Daarvoor zitten prijsvergelijkingen diep in het DNA van de keten. Colruyt zelf zegt al meer dan 40 jaar de klant de laagsteprijsgarantie te bieden. Het hanteert daarvoor zogenaamde zwarte en rode prijzen. Zwarte prijzen zijn altijd de laagste.

Colruyt: ‘Je vindt bij Colruyt altijd de laagste prijzen in jouw streek. Deze prijzen geven we standaard weer in het zwart.’

Rode prijzen zijn verlaagde prijzen. ‘Bij ons in promotie of ergens anders goedkoper? Dan verlagen wij onze prijs. Dat zie je aan de rode prijs op het etiket.’ Als het gaat om de laagste prijsgarantie dan kan Jumbo daar een puntje aan zuigen.

Klanten kunnen per vestiging de prijsverschillen zien.

63

Deals gelden alleen voor Colruyt Collect & Go.

Laagste prijzen is onderdeel van de formulenaam.

62 medewerkers noteren dagelijks meer dan 62.000 prijzen, stelt de keten. ‘Indien nodig verlagen we onze prijs en wordt deze een rode prijs.’ Daarvoor vergelijkt Colruyt A-merken met A-merken, huismerken met vergelijkbare huismerken en het budgetmerk Everyday idem dito. Wat Colruyt ook doet, is de promotie meenemen in de prijsvergelijking. Dit systeem is tot in detail transparant en doorgevoerd. Op de Colruyt-site staat een prijsbarometer waar klanten hun winkel kunnen kiezen. Wie bijvoorbeeld Antwerpen kiest, ziet dat de AH in de buurt 13,21 procent duurder is, Delhaize 19,12, Lidl 9,97 en Aldi maar liefst 16,45 procent. Het zijn prijsmetingen van begin maart, die op de site voortdurend worden aangepast.

Pikant is overigens dat de prijzen van Jumbo nog nergens opduiken. Foodmagazine keek bijvoorbeeld in Pelt en Lanaken, maar Jumbo komt niet de vergelijking voor. Blijkbaar vindt Colruyt het nog te vroeg. De keten stelt: ‘We maken altijd vergelijkingen met winkels in de streek van jouw Colruyt-winkel. Het gaat daarbij om winkels van supermarktketen Delhaize, Carrefour hypermarkten en harddiscounters Lidl en Aldi. Waar er een Albert Heijn-supermarkt in de buurt

Foodmagazine april 2021

BIJ

Distrifood ZIT U GOED! nr. 1

VAKBLAD

1.

Distrifood, het best gewaardeerde vakblad in de supermarktbranche

Met een bereik van maar liefst 94%

1.

Distrifood nieuwsbrief, de nr. 1 nieuwsbrief

Distrifood.nl, de nr. 1 vakwebsite

Download de belangrijkste conclusies op Distrifood.nl/best-gewaardeerd Onderzoek GfK naar het kwantitatieve en kwalitatieve bereik en de waardering van vakbladen in de foodsector

Internationaal | 65

Ook Belgische klanten zijn actiegevoelig.

ligt, vergelijken we ook daarmee.’ Het wil niet zeggen dat Colruyt niet op scherp staat. Toen Jumbo in België begon, kocht Colruyt volgens de Belgische titel Retail Detail alle producten van het huismerk van Jumbo, 4739 in totaal, om de ingrediënten te analyseren. ‘We hebben ze ook laten proeven door ons testpanel. Op die manier willen we een correcte prijsvergelijking maken. Een jam met 65 procent fruit is niet hetzelfde als één met 50 procent fruit. Een pannenkoek kan met echte melk zijn bereid of met melkpoeder en water’, zei Geert Gillis van Colruyt tegen Retail Detail. Jumbo op zijn beurt vreest de lageprijzengigant in België ook. Bij de opening van de eerste Jumbo in België zei ceo Frits van Eerd over een laagsteprijsgarantie: ‘Zij doen dat al, het zou raar zijn als er nu plots iemand komt die ook de laagste prijs garandeert. In zo’n wespennest gaan we ons niet begeven. We zijn niet naar België gekomen om een vervelende situatie te creëren’, noteerde het Nieuwsblad.

Wat maakt nou die noodzaak voor diepe bulkpromoties? Ja, het zijn de buitenlandse online-aanbieders die Colruyt Collect & Go belagen. Maar er is nog een factor die een rol zou kunnen spelen. In het eerste semester van het boekjaar 2020/21 daalde het marktaandeel van Colruyt van 32,5 naar 31,7 procent. Dat zou wel eens het gevolg kunnen zijn van een krimpende ‘kleinzakelijke markt’. Die markt is grootverbruiker en is in voor Deals. ‘Het verlies wordt volgens mij vooral veroorzaakt door de sluiting van de horeca, de nachtwinkels en de kantines van sport- en hobbyclubs’, verklaart Silvie Vanhout, retailexpert en managing partner van Gondola Academy. ‘De nachtwinkels zijn nu wel terug open, maar minder lang en ze mogen na 20u geen alcohol meer verkopen. Sportkantines blijven dicht. Veel sportclubs hebben hier al over geklaagd, want dit maakt een groot deel van hun inkomsten uit. Deze clubs doen heel vaak hun aankopen bij Colruyt.’ Toch is er volgens haar geen reden tot paniek. ‘De daling van het marktaandeel is volgens mij een tijdelijk fenomeen dat zich zal herstellen als alles terug opengaat.’

Naast ‘prijs’, ook eco-score Colruyt komt niet alleen in het nieuws door de nadruk op prijs. De formule lanceerde ook als eerste eco-score, waarmee de milieu-impact van 2500 voedingsproducten zichtbaar is voor klanten. Het gaat om een kleur- en lettercode die laat zien hoe milieu(on)vriendelijk producten zijn.

‘Consumenten willen steeds meer en beter geïnformeerd worden over wat ze kopen. Ze willen eenvoudige, relevante informatie die verder gaat dan hoe gezond een product is en wat de voedingswaarde ervan is’, zegt Stefan Goethaert, verantwoordelijk voor het ecoscore-project bij Colruyt Group in Het Laatste Nieuws. ‘Ze stellen zich ook vragen over het dierenwelzijn, de maatschappelijke impact en over de milieu-impact. Het is aan ons als retailer om hen daarbij te helpen.’

De eco-score is simpel te snappen en hanteert een schaal van 5. Een donkergroen boompje met A zit aan de goede kant van de streep. Noorse zalm heeft ’een felrode ‘E’.

Colruyt hanteert daarvoor verschillende criteria, 16 om precies te zijn. Het gaat bjvoorbeeld om de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) maar ook het gebruik van niet-hernieuwbare grondstoffen, hoeveel water en land die nodig zijn en de hoeveelheid fijn stof en verontreiniging van lucht, water en bodem die de productie met zich meebrengt worden in rekening gebracht, schrijft het Laatste Nieuws. Al die parameters worden gemeten in de verschillende fases van

De eco-score

de levenscyclus van het product, van boer tot op het bord. Ook de mate van recycleerbaarheid van het afval erna levert trouwens plus- of minpunten op, net als eventueel toegekende bio- of fairtrade-labels.

De eigen Boni basilicum kleurt diepgroen. Die komt uit de eigen ‘vertical farm’ in Halle. ‘Deze draait op groene stroom van onze eigen windturbines en zonnepanelen en ligt vlak bij ons distributiecentrum, dus we sparen heel wat vrachtwagenkilometers uit. Daarnaast is de verpakking recycleerbaar. Een mooi voorbeeld van eco-score A.’ De score is geen vast gegeven. In agf zal de beschikbaarheid tijdens het seizoen, of juist daarbuiten, het label van kleur doen verschieten.

De eco-score van een product is de eerste maanden alleen digitaal te achterhalen. Dat is een aanpak waar AH in Nederland de Nutri-score probeert af te dwingen. Eind dit jaar verschijnen de eerste scores ook op de productverpakkingen.

Retailexpert en hoogleraar Gino van Ossel verwacht dat A-merken en andere supermarkten in het syteem zullen meegaan. Het is ‘een universele open standaard, die anderen niet belet met dezelfde codes aan de slag te gaan.’

Een internationale speler, zoals Nestlé, kan volgens Van Ossel in alle landen dezelfde codes gebruiken. ‘De quotering zal fabrikanten er ook toe aanzetten de ecologische impact van hun producten te verbeteren.’

Foodmagazine april 2021

66 | Van vakkenvuller tot...

Tekst Diane Essenburg | Foto Diederik van der Laan

‘Als chaotische student leerde ik bij Aldi plannen’ Ze hebben nu een goede functie in de foodbranche, maar begonnen als vakkenvuller of caissière. Wat leerde de top van de branche van hun eerste kennismaking met foodretail? In de rubriek Van vakkenvuller tot... vertellen ze erover. Foodmagazine spreekt met Ruben Ebbeling, operationeel manager bij Vomar.

I

n de tijd dat Ruben Ebbeling bij Vomar in IJmuiden begon, had de supermarkt nog een slijterij. Een aparte winkel waar ook bier en wijn werd verkocht. Als 16-jarige werkte Ebbeling er twee avonden in de week alleen en op zaterdag met z’n tweeën. ‘Het was fantastisch! Ik had gewoon een eigen winkeltje. Of het saai was? Nee, ik heb het nooit als saai ervaren. Er kwam veel volk in de slijterij, ik had veel contact met de klanten.’ De nu operationeel manager bij Vomar vond het vooral mooi als een klant een eerder door hem aangeprezen wijntje inderdaad had gewaardeerd.

Na 1 à 2 jaar in zijn eigen slijterijtje werd er verbouwd en ging de shop op in de Vomar-supermarkt. Daarmee verdween ook de functie van Ebbeling. Hij verhuisde naar de kassa’s en servicebalie, waar hij nieuwe taken kreeg, zoals mensen aansturen en de kluis tellen. ‘Dat heb ik jarenlang gedaan naast mijn studie. Ook vanuit Amsterdam en Haarlem ging ik naar IJmuiden om te werken. Het is altijd goed bevallen.’ De Vomar-manager geeft aan dat hij nooit iets anders had willen doen. Vakkenvullen had niet bij hem gepast.

Ondertussen volgde Ebbeling de studie Politicologie. In eerste instantie zocht hij na zijn afstuderen dan ook naar traineeships en functies bij de (semi)overheid, maar dat bleek niet makkelijk. Hij informeerde bij Vomar naar mogelijke stappen, zonder gewenst resultaat. Toen zag Ebbeling in de krant een vacature bij Aldi. Districtleider. Hij solliciteerde en werd aangenomen (2011). ‘Aldi is een bijzonder bedrijf’, zegt Ebbeling. ‘Ze hebben een eigen manier van werken en het is heel hiërarchisch. Als districtleider hield ik mij ook bezig met de winkelprocessen en administratieve taken per filiaal. Als student was ik chaotisch aangelegd, maar bij Aldi leerde ik heel veel over plannen en organiseren. Daar heb ik nu nog

Foodmagazine april 2021

steeds profijt van.’ Wel miste Ebbeling de mogelijkheid om zijn softskills verder te ontwikkelen en winkels commercieel aantrekkelijker te maken. Na 6,5 jaar Aldi maakte hij daarom de overstap naar Coop (2017). In plaats van voor 6 was Ebbeling nu verantwoordelijk voor 18 tot 20 filialen. Met filiaalmanagers met sterke ondernemerszin. ‘Hier heb ik goed kunnen werken aan mijn eigen leidinggevende vaardigheden.’

Het ontbrak bij Coop echter aan goed een-op-eencontact.

‘Daarom ben ik naar Vomar gegaan’, zegt Ebbeling. De interne opleiding is op het moment dat Foodmagazine hem spreekt bijna afgerond, waarna hij zo’n 8 winkels onder zijn hoede krijgt. ‘Je zit er kort op en bent vaker in de winkel om te zien wat iemand in de praktijk doet met wat je hebt besproken.’

Bovendien verwacht de teruggekeerde Vomar-man meer dynamiek, omdat Vomar volgens hem meer handel- en volumegedreven is. ‘Je moet veel meer schakelen als Vomar-filiaalmanager, draait meer omzet dan bij Coop. Dan is het handig om ondersteuning te krijgen vanuit de organisatie.’

Ebbeling heeft er zin in en kan nog niet uitweiden over de toekomst. ‘Ik ben niet bij Vomar begonnen voor korte tijd, ik ben loyaal aan mijn werkgever. Op den duur wil ik wel een stapje hoger in de operatie. Ik vind het fijn om mensen elke dag beter te maken, maar daarnaast wil ik strategisch bezig zijn. Mijn hart ligt denk ik bij foodretail.’

Over Ruben Ebbeling Ruben Ebbeling (38) is sinds januari 2021 terug bij Vomar. Hij werkte vanaf zijn 16e 12 jaar lang bij Vomar in IJmuiden. Na zijn studie maakte hij de overstap naar Aldi, waar hij 6,5 jaar lang districtmanager was. Datzelfde deed Ebbeling 3,5 jaar bij Coop.

67

Ebbelings bijbaan in het kort Bijzondere bezigheid? ‘In de slijterij gaf ik klanten wijnadvies gebaseerd op de ervaring van mijn ouders.’

Leukste taak? ‘Het was bij de servicebalie mooi om geïrriteerde en soms onbeschofte mensen vriendelijk te kunnen helpen.’

Grootste verschil tussen Vomar en Aldi? ‘Aldi is heel gestructureerd en hiërarchisch. Ze noemden me bij de achternaam.’

Foodmagazine april 2021

68 | Interview Tekst Ron Jansen | Foto Leo Koomen

Kortingscode voor A-merk al eerder op selfscanner laten zien is effectiever dan woud aan schapkaartjes

Meer actieverkoop met losstaande aanbieding A-merk Klanten die een kortingscode op de zelfscanner krijgen of een kortingscoupon bij de ingang van een supermarkt, kopen vaker het aangeboden A-merkproduct dan klanten die pas bij het schap met het product de aanbieding zien.

S

chapkaartjes met aanbiedingen voor A-merkproducten, supermarkten hangen er vol mee.

Supers hebben honderden aanbiedingen per week. Die worden allemaal gepromoot met onder meer schapkaartjes. Mede door die hoeveelheid zou je verwachten dat het een effectieve manier van adverteren is.

Schijn bedriegt, voor A-merken kan beter een ‘losse’ promotie worden gebruikt die de klant al gezien heeft voordat hij bij het schap met de aanbieding belandt.

Dat kan bijvoorbeeld op de handscanner of met een kortingscoupon bij de ingang van de supermarkt, zo blijkt uit onderzoek van professor Marketing en Consumentenwelzijn Koert van Ittersum van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Daniel Sheehan (Universiteit van Kentucky).

Van Ittersum en Sheehan onderzochten in drie verschillende studies hoe consumenten reageren op een promotieaanbod. Twee van die onderzoeken vonden online plaats, het derde in een gesimuleerde supermarktomgeving. ‘We hebben gekeken hoe consumenten reageren op een aanbieding voordat ze bij het schap met het aanbiedingsproduct in de winkel kwamen. Daaruit blijkt dat ze eerder geneigd zijn om het pro-

Foodmagazine april 2021

duct te kopen als ze de aanbieding bijvoorbeeld via een coupon bij de ingang of een bericht op de selfscanner krijgen, dan wanneer ze bij het schap staan en zien dat het product in de aanbieding is’, aldus Van Ittersum. Zo zou waarschijnlijk 53,5 procent van de klanten voor het product kiezen als ze de aanbieding eerder te zien kregen en niet pas bij het schap. Bij klanten die alleen schapkaartjes met de actie te zien kregen was dat 36,6 procent.

Vooral bij A-merken effectief Deze ‘losse’ manier van een aanbieding presenteren, werkt vooral bij A-merken. Bij producten die klanten normaal niet snel kopen omdat ze die te duur vinden. En hoewel de producten in de aanbieding nog steeds duurder zijn dan het product dat ze anders zouden kopen, voelen klanten zich bij deze manier van promotie ‘minder schuldig’ als ze het toch aanschaffen. Doordat ze de promotie al eerder zagen, geeft de aanschaf juist een ‘goed gevoel’. ‘Tegen de tijd dat ze bij het schap zijn, zijn ze gefocust op het A-merk van de promotie, dat willen ze dan hebben. De aanschaf geeft hen een goed gevoel, ze kopen een product dat ze als beter ervaren dan het goedkopere merk dat ze anders zouden kopen’, aldus Van Ittersum.

‘Goed gevoel bij keuze’ Dat ‘goede gevoel’ komt onder meer door de intrinsieke drang om te kiezen voor het betere product waarmee een A-merk wordt geassocieerd. ‘Vooral bij klanten die vooral vanwege de prijs nooit een A-merk zouden kopen, speelt dat’, zegt Van Ittersum in een toelichting. ‘Ze denken er tijdens het winkelen over na en hebben de beslissing om te kopen al genomen voor ze bij het schap aankomen.’

Als de beslissing al is genomen, zal een klant volgens Van Ittersum niet nog eens gaan evalueren aan het schap. Dan

| 69

Van Ittersum over klanten die een promotie eerder zien: ‘Tegen de tijd dat ze bij het schap zijn, zijn ze gefocust op het A-merk van de promotie, dat willen ze dan hebben.’

doen de prijzen van andere gelijksoortige producten er niet meer zo toe terwijl ze ondanks de A-merkaanbieding nog steeds goedkoper zijn. ‘Mentaal heb je al besloten het te kopen. Het doet er niet meer toe of je financieel beter af bent als je het goedkopere huismerk koopt. Hun mindset is veranderd en dan is het hebben, hebben, hebben. Maar als je het aanbod pas bij het schap ziet, neem je die beslissing minder snel. Dan ontstaat wel het schuldgevoel, de gedachte dat je eigenlijk toch nog steeds te veel betaalt.’

Supers hebben belangstelling Nadat Van Ittersum op Linkedin naar het onderzoek wees, is er belangstelling van grote supermarkten. ‘Die zijn uitermate geïnteresseerd. Je kunt er goede, maar ook minder goede dingen mee doen.’ Zo zou je effectiever gezonde of duurzame producten kunnen promoten. ‘Bio is bijvoorbeeld relatief duur, maar op deze manier zou je mensen kunnen overhalen het toch te kopen.’ Of je consumenten hiermee een gezondere keuze, zoals voor groente, kunt laten maken, lijkt hem onwaarschijnlijk. ‘Met een bloemkool werkt het niet. Er moet een substitutie-effect zijn. Het als beter gepercipieerde product versus het goedkopere alternatief. Wellicht zou je ze wel kunnen verleiden om gezondere noten te kopen in plaats van chips.’

Hij benadrukt dat het onderzoek een ‘puur wetenschappelijke’ exercitie was en niet bedoeld om supermarkten of

A-merken aan te zetten tot deze wijze van promotie. Maar deze manier van promoten ligt volgens hem sowieso al in het verschiet. ‘Het kan al via de zelfscanners, maar je kunt ook aan een slimme winkelwagen met een scherm denken. Het is niet de vraag of het komt, maar wanneer. Het is alleen nog een kwestie van tijd.’

Online is deze manier van promotie helemaal eenvoudig, je kunt zo’n aanbieding al bij het inloggen laten zien

In fysieke supermarkt testen Het onderzoek vond online plaats, onder meer in een virtuele supermarkt. Van Ittersum zou het ook graag in de praktijk, in een fysieke supermarkt, willen testen. ‘Dat zou interessant zijn. Dan kun je ook nog beter het moment gaan bepalen waarop zo’n aanbieding het effectiefst is.’

Online is deze manier van promotie volgens hem helemaal eenvoudig. ‘Je kunt zo’n aanbieding al bij het inloggen laten zien met een pop-up op het scherm.’ Daarbij is dan ook nog eens in te spelen op het koopgedrag van de individuele consument. En hoewel klanten minder impulsief zijn bij online aankopen, kunnen op het aankoopgedrag gebaseerde relevante aanbiedingen de klant dan toch verleiden om het product aan te schaffen’, aldus Van Ittersum.

Het wetenschappelijk artikel, Isolating Price Promotions: The Influence of Promotional Timing on Promotion Redemption, verscheen in het Journal of the Association for Consumer Research.

70 | Websupers Tekst Joep Meijsen | Foto Herbert Wiggerman, Shutterstock

Steeds meer spelers willen hap uit explosief groeiende onlinemarkt De markt voor online boodschappen groeit als kool, maar de vier spelers die nu de markt onderling hebben verdeeld, krijgen nieuwe concurrentie. Buitenlandse spelers met veel geld achter zich willen stevige happen nemen uit de omzet van websupermarkten.

O

nder invloed van corona nam de onlineomzet van supermarkten in 2020 met liefst 65 procent toe naar €2,5 miljard. Het marktaandeel van websupermarkten kwam over het hele jaar bekeken uit op 5,6 procent, maar in periode 12 werd de 7 procent al aangetikt. Sindsdien is de populariteit van online boodschappen doen alleen maar gegroeid.

Die omzet kwam voor het overgrote deel terecht bij vier spelers. Albert Heijn, Picnic, Jumbo en Plus waren volgens cijfers van GfK in 2020 gezamenlijk goed voor 92,4 procent van de webomzet van supermarkten bij huishoudens. Albert Heijn is daarbij met ruim 47 procent met grote voorsprong de marktleider. Plus heeft 5,7 procent van de markt en Jumbo en Picnic zitten allebei op iets minder dan 20 procent.

Van de overige Nederlandse supermarkten hebben de grote vier over het algemeen niet veel te vrezen, alleen Coop heeft nog iets meer dan 2 procent van de markt. Toch is er alle reden voor alertheid. Nederland is niet het enige land waar online boodschappen snel groeien en internationaal staat een groot aantal start-ups te trappelen om de Nederlandse markt te betreden. Bedrijven met miljoenen aan durfkapitaal achter zich om snelle groei te faciliteren.

Twee van deze spelers zijn daadwerkelijk in Nederland actief. In december gingen de eerste elektrische fietsen van de Duitse flitsbezorger Gorillas de weg op in Amsterdam. In de eerste maanden van dit jaar breidde de dienst uit naar Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Groningen. Universiteitsstad Leiden lijkt op de planning te staan. Binnen 10 minuten krijgen bestellers tegen een bezorgvergoeding van €1,80 boodschappen thuisbezorgd vanuit een nabijgelegen dark store.

Foodmagazine april 2021

Boon Food Group is een van de toeleveranciers.

Het Duitse Flink, nog maar net begonnen in Hamburg, werft nu al fietskoeriers in Leiden en Utrecht en ging in die laatste plaats in maart van start. Het Turkse Getir is op zoek naar werknemers om een Nederlands hoofdkwartier in te richten.

Ook verschillende Britse flitsbezorgers zouden plannen hebben om in Nederland van start te gaan. Daarmee wordt Nederland dus de frontlinie van een bezorgoorlog.

E-commerce-expert en ondernemer Roy Lenders snapt wel dat de partijen haast hebben om te beginnen en daarna snel uit te breiden. ‘Dit is een winner-takes-all-markt. Per stad blijven er straks één of twee partijen over. Een aantal van deze partijen probeert een pan-Europees platform te bouwen, zoals Picnic dat ook wil’, zegt hij.

Dat ze juist in Nederland beginnen, is volgens directeur Jan-Willem Roest van softwarebedrijf Paazl logisch te verklaren. ‘Nederland is een redelijk overzichtelijke markt, zonder tijdverschillen, met veel onlineshoppers en een hoge internetpenetratie. Amsterdam is het meest dichtbevolkt en tevens de grootste markt, daar kun je de belofte van binnen 10 minuten bezorgen waarmaken. Het is te kostbaar en niet haalbaar om dit in dunbevolkte gebieden te realiseren. Maar daar is binnen 10 minuten bezorgen wellicht ook niet de verwachting.’

GoPuff is het voorbeeld Al die Europese partijen hebben het wiel niet uitgevonden.

Het grote voorbeeld voor bijvoorbeeld Gorillas is het Amerikaanse GoPuff, een in 2013 door twee studenten in Philadelphia opgerichte flitsbezorgdienst waarmee Yakir Gola en

71

Gorilla’s is de enige van de nieuwe uitdagers die al daadwerkelijk actief is in Nederland. Tenminste vijf andere partijen willen op korte termijn beginnen in ons land.

zijn vriend Rafael Illishayev inspeelden op de behoefte bij veel studenten om laat op de avond snacks, drankjes en andere producten uit een gemakswinkel te laten komen.

De naam valt te verklaren uit het oorspronkelijke doel van de onderneming: het bezorgen van waterpijpen met bijbehorende ingrediënten. Ze ontdekten echter al snel dat energiedrankjes, wraps en andere snelle producten veel beter liepen. Gola en Illishayev begonnen met een assortiment van 50 producten dat in de directe omgeving van hun universiteit werd bezorgd.

Het duurde niet lang voordat het ondernemende duo vanwege het succes moest stoppen met de studie. Inmiddels is het bedrijf actief in meer dan 500 Amerikaanse steden met een assortiment van meer dan 3000 artikelen. Niet alleen het gemaksassortiment van eerder, maar ook drogmetica, luiers en supermarktassortiment. De waarde van het bedrijf is in iets meer dan 8 jaar opgelopen naar 3,9 miljard dollar, een slordige €3,27 miljard..

De groei van GoPuff was mogelijk dankzij de investering van intussen bijna 1,5 miljard dollar door banken, investeerders en durfkapitalisten. Amerikaanse experts menen dat het

Het is een winner takes all markt. Per stad blijven er straks één of twee partijen over

verdienmodel van GoPuff niet alleen zit in de boodschappen, maar vooral in de data die wordt gegenereerd rond het bezorgen van de boodschappen en die op andere manieren te gelde wordt gemaakt.

SuperBuddy probeerde het eerder Financiers verdringen zich ook in Europa rond de start-ups.

Getir haalde €107 miljoen op, Flink €43 miljoen en Gorillas €37 miljoen. Dat is een belangrijk verschil met de Nederlandse flitsbezorger SuperBuddy, die tussen 2015 en 2020 actief was in onder meer Rotterdam. Het bedrijf werkte onder de naam Rappie zelfs enige tijd nauw samen met Albert Heijn, waarbij boodschappen binnen 2 uur werden bezorgd.

Het door het duel Laurens van Geffen en Tim van den Heuvel opgerichte SuperBuddy kreeg weliswaar onder meer een miljoen aan investering van participatiemaatschappij PPM Oost, maar redde het uiteindelijk niet. Met het stoppen van Albert Heijn haakte ook een nieuwe investeerder af en begin 2020 vroeg het bedrijf het faillissement aan. Het was mogelijk nog iets te vroeg voor de vele miljoenen die de nieuwe spelers

Foodmagazine april 2021

72 | Websupers

Het Amerikaanse GoPuff is het voorbeeld voor veel start-ups. Het bedrijf begon in 2013 en is nu miljarden waard.

nu ontvangen. Die zijn met bezorging binnen 10 minuten ook een stuk ambitieuzer.

Christian van Someren, ooit de grote man achter non-foodverkoper Truus.nl, ziet hier het onderscheidende element.

‘Maar hoe meer een product een commodity wordt, hoe hoger het verwachtingspatroon ligt als het gaat om levertijd. Als een product volop beschikbaar is en consumenten het zelf binnen 30 minuten kunnen kopen, verwachten ze ook een snelle bezorgtijd. Daarmee zitten de flitsbezorgers direct in een afgebakende hoek waar mensen deze diensten zullen gebruiken voor relatief kleine orders.’

Het gaat daarbij om meer dan de vergeten boodschap, maar minder dan de zaterdagboodschappen, stelt hij. ‘Voordat je bijvoorbeeld van kantoor weggaat bestellen en bij thuiskomst gelijk kunnen gaan koken. Het is dus niet nodig om via een supermarkt om te rijden. Instacart in de VS laat zien dat het werkt en genoeg bestaansrecht heeft.’

Dat het voor nieuwkomers met een nieuw businessmodel mogelijk is om marktaandeel te veroveren blijkt uit het voorbeeld van Picnic, ook al zo’n speler die met veel durfkapitaal achter zich razendsnel uitbreidde. Vrijwel zonder tegenspel vanuit de traditionele supermarkten claimde het bedrijf in ons land bijna een vijfde van de online boodschappen. Het marktaandeel binnen de totale supermarktsector zal nu op ongeveer 1 procent liggen.

Foodmagazine april 2021

Traditionele spelers verrast Van Someren wijst erop dat traditionele supermarkten zich vaak laten verrassen door dit soort nieuwkomers. ‘De gevestigde orde aan retailers heeft zich te lang gericht op modellen die voor henzelf interessant zijn, zoals pick-uppoints, om maar niet de grootste uitdaging aan te hoeven pakken, namelijk aansluiting vinden op de behoefte van de consument. En dus niet het eigen verdienmodel voorop stellen. Hiermee bedoel ik dat met een pick-uppoint maar weinig wordt opgelost of veranderd voor een consument. Het bouwt voort op de bestaande logistieke keten en is voor de supermarkten dus heel fijn, maar voor consumenten is het slechts beperkt relevant.’

De onderzoekers van GfK voorspellen dat het marktaandeel bij de huishoudelijke uitgaven in 2025 door de grens van 10 procent breekt. Dat betekent dat er de komende jaren online nog honderden miljoenen te verdelen zijn voor de gevestigde orde en de vele nieuwkomers. Er zijn echter mogelijk nog meer kapers op de kust. Zo bezorgt Deliveroo op veel plekken in samenwerking met Shell Select al wat boodschappen thuis. De komst van Amerikaanse en Chinese uitdagers is daarbij ook nog een optie waarover gespeculeerd wordt.

De grote vier hebben nu nog 92,4 procent van de markt in handen. Hoe zou dat in 2030 zijn?

Productinformatie | 73 Foodmagazine informeert in de rubriek Productinfo het supermarktmanagement over nieuwe en vernieuwde producten. Toeleveranciers kunnen informatie over een product verstrekken via een formulier, dat bij de afdeling sales kan worden opgevraagd, of via een persbericht. Stuur uw materiaal naar: Redactie Foodmagazine, Rubriek Productinformatie, Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem. E-mail: sales.food@vakmedianet.nl. Telefoon: (088) 584 06 70.

Nieuw

Nieuw

Nieuw

Van der Meulen 100% volkoren roggebrood

Van der Meulen Oerkracht

Vintastic: Schoonmaken met een schoon geweten

Van der Meulen introduceert een nieuwe lijn roggebrood met een verbeterde receptuur. Op basis van onderzoek naar smaakvoorkeuren is het 100% volkoren roggebrood van Van der Meulen nog smeuïger en zoeter gemaakt.

Ook de verpakking is vernieuwd, met een frisse groene uitstraling die vertelt over de traditioneel Friese bereidingswijze van de 100% volkoren roggebroden. Ze worden stuk voor stuk met aandacht gemaakt waardoor de van nature aanwezige vezels, mineralen en vitaminen behouden blijven. Alle varianten komen uit op een Nutri-Score A. Het nieuwe assortiment bestaat uit een per stuk verpakking, een hersluitbaar doosje en de roggesnacks – ideaal als gezond borrelhapje.

Bel voor meer informatie: (0518) 43 82 00.

Van der Meulen introduceert een compleet nieuwe brood propositie met de toepasselijke naam Oerkracht. Dit volkorenbrood is gemaakt met het oergraan rogge. De langzame koolhydraten van rogge in combinatie met maar liefst 45 tot 50 procent meer vezels dan een gewoon volkorenbrood, maken dat Oerkracht perfect past in een voedzaam dieet.

De dik gesneden Oerkracht-broden komen in twee varianten: Extra Donker, met een korst van zonnebloempitten, en Extra Mild.

Beide zijn verpakt in een transparante en hersluitbare broodzak en komen uit op een Nutri-Score A. Van der Meulen richt zich hiermee op bewuste kopers, die kiezen voor een voedzame basis.

Bel voor meer informatie: (0518) 43 82 00.

Vintastic is een schoonmaaklijn op basis van natuurlijk schoonmaakazijn. Het uitgebreide assortiment omvat diverse speciaalreinigers voor keuken, badkamer, wc, glas en (vaat-) wasmachine. Onmisbaar in elk huishouden.

Met respect voor mens en milieu. Verpakt in flessen van gerecycled petmateriaal.

Vintastic is een ecologisch verantwoord en betaalbaar schoonmaakalternatief. Consumentenadviesprijzen variëren tussen €0,66 en €2,59.

Meer informatie is verkrijgbaar bij Burg Group, Duncan Bernard of Floris Bakker: tel. (072) 571 79 44. www.vintastic.com

www.meulenholland.nl

www.meulenholland.nl

Foodmagazine april 2021

74 | Colofon

Het maandblad voor supermarktmanagement Hoofdredacteur: Peter Garstenveld (06) 51 19 98 75

Managing director: Erik Hoekstra

Eindredactie: Tiny Tati (06) 12 62 85 41, Marian van Hoof

Uitgever: Joop Uittendaal

Redactie: Diane Essenburg (088) 584 06 67, Roel Geens (088) 584 04 19, Edyta Hop (088) 584 06 79, Ron Jansen (088) 584 06 64, Maurice de Jong (06) 50 84 50 55, Joep Meijsen (088) 584 06 68, Herman te Pas (088) 584 06 97

Marketing + events: Celeste Brink, Femke van Huet, Dominique van den Akker, Hetty van Delden, Manon Schmitz Foodmagazine is een uitgave van Vakmedianet, Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem. Tel. (088) 584 07 00

Secretariaat: Anja Onstenk (088) 584 06 73 Abonnement: Nederland per maand €41,58 (excl. 9% btw) bij automatische incasso of elektronische facturatie. Jaarabonnement buitenland op aanvraag.

Abonnementenadministratie: Klantenservice@vakmedianet. nl. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 3 maanden voor de vervaldatum schriftelijk bij klantenservice wordt opgezegd.

Klantenservice: (088) 584 08 88. Adres: Postbus 31, 2370 AA Roelofarendsveen (Online) Advertenties: Jacco Freriksen, Stefan Burghout, Rafke Kraakman, Michiel van Pampus. Tel. (06) 21 87 50 22, Adverteren.vakmedianet.nl. E-mail: jaccofreriksen@ vakmedianet.nl.

Distrifood Dynamics: Danny van Haren (06) 20 74 30 22 Sales director: Dennis de Jong

Leveringsvoorwaarden: Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Vakmedianet zijn de voorwaarden van toepassing die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Den Haag, KVK 62002546.

Copyright notice: © 2021 Vakmedianet Auteursrecht: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

en/of beslissingen die zijn gebaseerd op bedoelde informatie.

Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Privacy: Vakmedianet, waarvan Foodmagazine onderdeel is, legt uw gegevens vast voor de uitvoering van uw opdracht. Uw gegevens kunnen door Vakmedianet worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten van Vakmedianet. Indien u hier bezwaar tegen heeft of uw gegevens wilt corrigeren of opvragen, kunt u contact met ons opnemen via klantenservice@vakmedianet.nl. Vakmedianet verstrekt uw gegevens niet aan derden zonder uw uitdrukkelijke voorafgaande toestemming, tenzij wij daartoe verplicht zijn op basis van de wet of een rechterlijke uitspraak. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het privacystatement op Vakmedianet.nl/ privacy-cookie-statement.

Druk: Wilco bv Vormgeving: colorscan, www.colorscan.nl

Disclaimer: Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen

ADVERTENTIE

Wilt u het Belgische supermarktkanaal veroveren?

Wilt u starten met een gerichte marktbewerking in België?

Distrifood Dynamics geeft inzicht!

Het volledige winkellandschap

De verzorgingsgebieden per winkel

De consumentenprofielen per winkel

www.distrifooddynamics.nl/belgie Foodmagazine april 2021

| 75 Tekst Herman te Pas | Foto JTDproducties.nl

Ondertussen in 0547

Foodmagazine presenteert in ieder nummer een portret over de relatie tussen food en een plaats in Nederland onder de naam ‘Ondertussen in’. In deze uitgave de opening van de Jumbo in Goor.

Verslavingen komen aan het licht bij duurzaamste uu u ste Jumbo

L

angzaam rolt de auto van de sportploeg Jum mbo-Visma over het asfal alt, langs de mensen die een n erehaag vormen. We zijn niet in Frankrijk of Italië, niet bij de Tour de France of de Giro d’Italia.

We zijn in een wat minder exotisch oord, de plaats Goor in Twente. De volbestickerde auto, wielrenfietsen op het dak, stopt pal voor de ingang van een Jumbo-supermarkt met rijden. Het is de nieuwe winkel van multifranchisers Tijn en Niek Leussink. Volgens Jumbo niet zomaar een supermarkt, het is het meest duurzaam ontworpen supermarktpand van de Benelux. En bij een bijzondere titel hoort, zo wordt duidelijk, een bijzondere opening.

Eerst stapt chauffeur ff Niek Leussink uit het glanzende voertuig, daarna volgt de gast op de achterbank. Het is Ank Bijleveld. Demissionair minister van Defensie en woonachtig in Goor. Bijleveld lift mee om de openingsspeech te doen.

Wanneer ze haar praatje begint, zijn alle camera’s op Bijleveld gericht. Gelukkig voor de demissionair minister mogen kappers sinds deze week (het is 3 maart) weer aan het werk. Het resultaat van het knipwerk is in Goor te aanschouwen, zo benadrukt ze zelf gedurende haar spreektijd. Niet alleen haar nieuwe coupe, ook het verhaal achter de supermarkt verdient aandacht. Bijleveld spreekt vol lof over de gebroeders Leussink en de duurzame insteek van dit supermarktproject. Wanneer ze klaar is met haar speech, is het tijd voor de

De nieuwe Jumbo van de gebroeders Leussink in Goor heeft een oppervlakte van 3000 vierkante meter.

or de Jumbo in Go Een erehaag bij uto van verwelkomt de a Jumbo-Visma

interviews. Bijleveld neemt ruim de tijd voor de lokale media en tikt na mening interview ook de redacteur van Foodmagazine maar op de schouders. ‘Had je mij nog even nodig?’, vraagt de demissionair minister. Dat blijkt niet het geval, de redacteur is meer geïnteresseerd in het verhaal van de ondernemers.

Aandacht is blijkbaar verslavend, zeker wanneer je in de Haagse kaasstolp hebt gewerkt.

Het is niet de enige verslaving die aan het licht komt in Goor.

Duurzaamheid doet óók wat tussen de oren. Dat demonstreert Niek

Jumbo Leussink Van Kollaan 7 7471 DP Goor

Leussink. De energieke ondernemer spurt met Foodmagazine langs alle elementen met een duurzaam karakter. Van warmtepomp naar ventilatiesysteem tot vleermuizenkast. Kan het duurzaam in Goor, gebeurt het nu ook duurzaam. Er zit als het ware een wedstrijdelement in voor Leussink. ‘Als je er steeds mee bezig bent, wordt duurzaamheid op den duur een beetje verslavend. En dan gaat het niet alleen om het financiële aspect. Je bent op een gegeven moment steeds bezig met de vraag: hoe kan ik het nóg slimmer aanpakken?’

Foodmagazine april 2021