••
••
ULUSALCILIK YONUNDEN ' •••• • DILIN ONEMI * Gok~en SOYDEMiR "Bir Olkeyi yonetme gorevini bana verseler, hig ku~kusuz dili gozden gegirmekle i~e ba~lardlm. QOnkO dil yetersiz ise sozcOkler ileti~imi saglayamaz, dO~Once anlatllamaz. Odevler geregince yapllamaz; tore, ekin bozulur. Tore, ekin bozulursa, adalet yanll~ yola sapar. Bu durumda halk ne yapacagml, i~in nereye varacagml kestiremez. i~te bunun igindir ki, higbir ~ey dil kadar onemli degildir." Konfigyus "TOrk ulusunun dili, TOrkge'dir. TOrk dili dOnyada en gOzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun igin her TOrk, dilini gok sever ve onu yOkseltmek igin gall~lr. Bir de, TOrk dili, TOrk ulusu igin kutsal bir hazinedir. QOnkO, TOrk ulusu gegirdigi bunca tehlikeli durumlarda ahlaklnln, geleneklerinin, anllannm, glkarlannm ozetle bugOn kendi ulusalllgmi yapan her ~eyin dili araclllglyla korundugunu gorOyor. TOrk dili, TOrk ulusunun kalbidir, bellegidir.,,1 Mustafa Kemal ATATURK
Oil, ulusalhk
i~in
vazge~ilmezdir ~ilnkil
toplumun kendi i~inde ileti~imini saglayan, gilnlilk hayattan bilime, felsefeye, sanata kadar kendine ozgil her adlmlnda kullandlgl ara~tlr. GorOldOgO gibi, dil oyle hassas bir konu ki, M.O. 500'10 Yillarda ya~aml~ bir dO~OnOr ve (* Orla Dogu Teknik Oniversilesi , ADT)
52
20.yOzYllda ya~aml~ bir devlet adamma aynl endi~eleri ya~atlp , aym gozOm yollannl Orettirebiliyor. Peki dil nedir ve nigin, Konfigyus'un da belirttigi gibi, bir devlet adammm i~e ba~layacagl noktadlr? "Qok gene I bir anlatlmla dil; dO~Once, duygu ve isteklerin, bir toplumda ses ve anlam yonOnden ortak olan ogeler ve kurallardan yararlanllarak ba~kalanna aktanlmasml saglayan gok yonlO geli~mi~ bir oge diye tammlanmaktadlr ... BOWn bunlann dl~lnda da dil; toplumu, ulusu olu~turan ve ulusalllgi saglayan ana etkenlerden ' biri olarak da onem ta~lmaktadlr." 2 GorOldOgO gibi dil, ulusu olu~turan vazgegilmez ortak ogelerden biridir. Dil, ulusallik igin vazgegilmezdir gOnkO toplumun kendi iginde ileti~imini saglayan, gOnlOk hayattan bilime, felsefeye, sanata kadar kendine ozgO her adlmlnda kullandlgl aragtlr, DO~Onsel Oretimi de iginde banndlran toplumsal ilerlemede, en az sosyal, ekonomik, siyasal ~artlar kadar etkilidir.DiI; bugOne yOzYlllar oncesinin kalltlannl ileten, iginde gegmi~imizi, bugOnOmOzO buldugumuz, gelecegimizi bulacaglmlz, ku~aklar arasl bir arag olmakla da tarihsel bir sorumluluk ta~lr." ilk donemlerdeki uluslan ancak dilleri yoluyla tamyoruz. Onlann entelektOel karakterleri ancak dilin yaplsmda kendilerini gosterirler. Bunlan, ulusun tinsel gOcOnOn OrOnO olarak gormeli ve aym zamanda ulusu bu OrOnlerden tanlmalldlr.,,3Toplumla dilin birbirleri Ozerindeki etkileri kar~llIklldlr. Toplum dili olu~turur, geli~tirir; dil de toplumun dO~Onsel/kOltOrel geli~imine yardimci olur, toplumun ulus kimligi kazanmaslnl saglar. "Her ulusla~ma , her bilinglenme ve baglmslzllk kazanma sOreci, bir 'dilde ulusalla~ma' gaba ve aklmml da -ba~ka bir deyi~le- bir dil devrimini de igerir." 4 Dilin bireylerin dOnya gorO~OnO, dolaYlslyla toplumlarln dOnyaya bakl~lnl olu~turdugunu dO~OnOrsek, dil baglmslzllgmdan ayn bir ulusal baglmslzllk dO~OnOlemez. Baglmslz bir dil, baglmslz bir ulus olmanm onko~ullanndan biridir." Bir ulusun baglmslz saYllmasl dil, dO~Once ve duygu alanlannda da baglmllilktan kurtulmaslyla olur. " 5 DolaYlslyla dil