4 minute read
ULUSALCILIK VONONOEN OiLiN ONEMi Cokc;en SOYDEMiR
from Düşün 20. Sayı
by ODTÜ ADT
•• •• ULUSALCILIK YONUNDEN •••• • DILIN ONEMI
SOYDEMiR
Advertisement
"Bir Olkeyi yonetme gorevini bana verseler, hig dili gozden gegirmekle QOnkO dil yetersiz ise sozcOkler saglayamaz, anlatllamaz. Odevler geregince yapllamaz; tore, ekin bozulur. Tore, ekin bozulursa, adalet yola sapar. Bu durumda halk ne yapacagml, nereye varacagml kestiremez. bunun igindir ki , higbir dil kadar onemli degildir."
Konfigyus
"TOrk ulusunun dili, TOrkge'dir. TOrk dili dOnyada en gOzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun igin her TOrk, dilini gok sever ve onu yOkseltmek igin Bir de, TOrk dili, TOrk ulusu igin kutsal bir hazinedir. QOnkO, TOrk ulusu gegirdigi bunca tehlikeli durumlarda ahlaklnln, geleneklerinin, anllannm, glkarlannm ozetle bugOn kendi ulusalllgmi yapan her dili araclllglyla korundugunu gorOyor. TOrk dili, TOrk ulusunun kalbidir, bellegidir.,,1
Mustafa Kemal ATATURK
Oil, ulusalhk
GorOldOgO gibi, dil oyle hassas bir konu ki, M.O. 500'10 Yillarda bir ve 20.yOzYllda bir devlet adamma aynl aym gozOm yollannl Orettirebiliyor. Peki dil nedir ve nigin, Konfigyus'un da belirttigi gibi, bir devlet adammm noktadlr? "Qok gene I bir anlatlmla dil; duygu ve isteklerin, bir toplumda ses ve anlam yonOnden ortak olan ogeler ve kurallardan yararlanllarak aktanlmasml saglayan gok yonlO bir oge diye tammlanmaktadlr ... BOWn bunlann da dil; toplumu, ulusu ve ulusalllgi saglayan ana etkenlerden ' biri olarak da onem 2 GorOldOgO gibi dil, ulusu vazgegilmez ortak ogelerden biridir. Dil, ulusallik igin vazgegilmezdir gOnkO toplumun kendi iginde saglayan, gOnlOk hayattan bilime, felsefeye, sanata kadar kendine ozgO her adlmlnda kullandlgl aragtlr, Oretimi de iginde banndlran toplumsal ilerlemede, en az sosyal, ekonomik, siyasal kadar etkilidir.DiI; bugOne yOzYlllar oncesinin kalltlannl ileten, iginde bugOnOmOzO buldugumuz, gelecegimizi bulacaglmlz, arasl bir arag olmakla da tarihsel bir sorumluluk ilk donemlerdeki uluslan ancak dilleri yoluyla tamyoruz. Onlann entelektOel karakterleri ancak dilin yaplsmda kendilerini gosterirler. Bunlan , ulusun tinsel gOcOnOn OrOnO olarak gormeli ve aym zamanda ulusu bu OrOnlerden tanlmalldlr.,,3 Toplumla dilin birbirleri Ozerindeki etkileri Toplum dili dil de toplumun yardimci olur, toplumun ulus kimligi kazanmaslnl saglar. "Her her bilinglenme ve baglmslzllk kazanma sOreci, bir 'dilde gaba ve aklmml da bir bir dil devrimini de igerir." 4 Dilin bireylerin dOnya dolaYlslyla toplumlarln dOnyaya dil baglmslzllgmdan ayn bir ulusal baglmslzllk Baglmslz bir dil , baglmslz bir ulus olmanm biridir." Bir ulusun baglmslz saYllmasl dil, ve duygu alanlannda da baglmllilktan kurtulmaslyla olur. " 5 DolaYlslyla dil
devrimi ve dilde yenile§me hareketleri Ulusal Kurtulu§ Sava§I'nm kultOrel anlamda bir devaml niteligini ta§lr. Oil devrimini Kemalizm'in ulusguluk i1kesinden ayn du§unemeyiz. "i§te dil devriminin anlaml, en klsa tamml §udur: Toplumun Turkgeyle du§unup kendini dogru anlatmasl" kendisi dl§mda olup bitenleri dogru anlaYlp algllamasl. Dili hertoplumun ulusal kimligidir. Uretken olan bir ulus neyi yapml§sa, adml da kendisi koyar.. . Siyasal agldan da kulturel agldan da devrimlerin temelinde yatan ilke ulusal degerlerinin bilincindeki toplumun evrensel degerleri bilgiyle harmanlamasldlr. Mustafa Kemal ulusgulugunun temelinde bu du§unce yatar. ,,6
butunlOgumuzun korunmasmdan kadar; ulusal dilimizin korunmasmdan da OolaYlslyla, dile gerekli ozenin gosterilmesi ve toplumda duyarllilk olu§turulmasl konusunda en buyuk gorev biz du§mektedir. Bir OOTU Ou§unce Toplulugu uyesi olarak, gerek dergimiz 'Ou§un' araclllglyla, gerek hazlrladlglmlz sozlOklerle, gerekse kamuoyu yaratarak bu gorevi verine getirmeye her gencin de dile onem vermesi ve ozen gostermesi gerektigini du§unuyorum.
Bir toplum du§unun ki Yillarca suren sava§lardan yorgun du§mu§, ummet bilinciyle ya§ar, buyuk bir gogunlugu egitimsizdir, aydmlyla(!) halkl farkll dillerde konu§ur. Ve bu toplumda bir devrim du§unun ki aydm kesimle halk birbirini anlayabilsin, insanlar dillerinin guzelliginin, bneminin, bzgunlugunun farkma varabilsin . Bu toplum Turk toplumu,bu devrim dil devrimidir. ".. . Cumhuriyet dbnemine girildigi zaman dil-ulus, dil-kultur ve dil devrim baglantlsmm ortaya koydugu sonuglar ve Turkgenin tarihigeli§me ko§ullan baklmmdan iginde bulundugu yetersiz durum, Turk diline yeniba§tan egilmeyi gerektiriyordu. " 7 Bu baglamda dilin du§unceyi, du§uncenin kultOru, kultOrun toplumu §ekillendiriyor olu§u, dil devriminin cumhuriyet devrimleri igerisindeki bnemini daha iyi anlamamlzl saglar.
1) 2)
3) 4) 5) 6) 7)
8)
Ulusal baglmslzllk sava§lmlzm aym yonde, farkll yollardan surdugunu du§unursek, dilimiz ba§latllml§ olan baglmslzllk sava§lnI da surdurmemiz
"Milli his ile dil arasmdaki bag gok kuvvetlidir. Di lin milli ve zengin olmasl milli hissin geli§mesinde ba§lIca etkendir. Turk dili, dillerin en zenginlerindendir. Yeter ki, bu dil §uurla i§lensin. Ulkesini, yuksek baglmslzllgml korumasml bilen Turk milleti, dilini de yabanci diller boyundurugundan kurtarmalldlr. ,,8
AtatUrk'un hedef olarak belirledigi medeniyetler seviyesine ula§abilmenin yolu ulusal egemenligimizin, ulusal baglmslzllglmlzm, ulusal
iNAN Afet, Prof.Dr.A., 1969, Medeni Bilgiler ve Ataturk'un EI Yazllan , Turk Tarih Kurumu Baslmevi, sf 19 TURAN $erafettin, 1996, Turk Devrim Tarihi Cilt 3 Bolum 2, Bilgi Yaymlan , sf 97 AKARSU Bedia, 1998, Dil-KultOr Baglantlsl , inkilap Kitabevi , sf 52 ERi$EN Satl, Ekim 1979, Turk Dili Dergisi SaYI 337, Ulusal Baglmslzllk ve Dil, sf 200 bZDEMiR Emin, 1969, Erdemin Ba§1 Dil, TDKYaymlan , Sf 48 bZEL Sevgi , Dil Sevgisi , Du§un 18-Bahar 2005, sf 96 KORKMAZ Prof.Dr. Zeynep,1974,Cumhuriyet Doneminde Turk Dili , Ankara Dil ve Tarih-Cografya Fakultesi Yaymlan, sf 42 ATATORK Mustafa Kemal (bnsoz), MAKSUDi Prof.Dr. Sadi , 1930, GeGmi§teki, Bugunku ve Gelecekteki Yazi Dilimiz Ozerine Du§unceler, Turk Ocaklan'mn Yaym Dizisi.
