Brandstoffen nr2 - februari-maart 2023

Roeselare Gent Antwerpen Brussel Feluy Luik

Zolder Doornik

COLOFON

VU

Johan Mattart, Algemeen Directeur van de Belgische Federatie der brandstoffenhandelaars v.z.w. Léon Lepagestraat 4, 1000 Brussel info@brafco.be www.brafco.be

LAYOUT Bold & pepper n.v. ‘t Hofveld 6C4

1702 Groot-Bijgaarden 02 325 64 64 www.boldandpepper.be

8 - 9

Positieve balans voor de communicatie van Informazout

20 MOTORBRANDSTOFFEN

FOTO’S Brafco

PUBLICITEITSREGIE

Bold & pepper nv rik@boldandpepper.be

0477 30 21 32

De redactie is niet verantwoordelijk voor publireportages.

12 ENERGIETRANSITIE

- Gas en petroleum leveren hetzelfde gevecht !

- VARO kondigt de overname aan van 80% van de aandelen van Bio Energy Coevorden

15 LEDEN

Rijnen Brandstoffen: één voet in België, de andere in Nederland

28 DIENSTEN

Vakbekwaamheid, ADR-cursussen,...

30 BEHEER

40% subsidies voor de bodemsanering van uw werkplaats

31 STATISTIEKEN

Graaddagen

31 ZOEKERTJES

- “Het Europees akkoord verbiedt de verbrandingsmotor niet !”

- Segmentatie op de markt van de elektromobiliteit

26 ADR

Overzicht van de belangrijkste wijzigingen in het ADR 2023

29 SOCIAAL NIEUWS

- Striktere formaliteiten voor aanvraag economische werkloosheid in PC 127 sinds 1 januari 2023 !

- Hands-on Inclusion: helpt jou op weg naar een inclusieve organisatie

SIMULATIES VAN ENERGIEPRIJZEN

Aardgas ongeveer 19% duurder dan mazout in het Vlaams Gewest

Op 1 februari jl. bedroeg de maximumprijs voor 2.000 liter stookolie (50 ppm S) na aftrek van de “mazoutcheque” 1.708 euro. Voor het equivalent van 2.000 liter mazout moest de aardgasgebruiker (afhankelijk van de leverancier en de regio) 2.021 euro betalen in het Vlaams Gewest (tarief Engie Flow variabel, netbeheerder Iverlek), 2.215 euro in het Waals Gewest (tarief Engie Flow variabel, netbeheerder Ores Waals Brabant) en 1.953 in het Brussels Gewest (tarief Engie Flow variabel, netbeheerder Sibelga).

Dit betekent een meerkost van respectievelijk 313, 507 en 245 euro!

Alle prijzen zijn incl. BTW. De simulatie houdt rekening met de beslissingen van de federale regering van 16/09/2022 over de energiefactuur van gezinnen evenals de verlenging van het basispakket elektriciteit en aardgas in 2023. Ook wordt rekening gehouden met de recente pelletpremie van 250 euro voor bulkleveringen (per blaaswagen of op paletten) van minimum 500 kg op het domicilieadres.

ENERGIEPRIJZEN IN HET VLAAMS GEWEST (verbruik/jaar: 2000 liter)

Simulatie op basis van de prijzen op 01/02/2023

Mazout factuur voor 2.000 liter mazout officiële maximumprijs gasolie verwarming 50S, leveringen 2.000 liter (bron: FOD Economie)

Propaan factuur voor 2.924 liter propaan (equivalent van 2.000 liter mazout) officiële maximumprijs propaan, leveringen 2000 liter (bron: FOD Economie)

Pellets factuur voor 4.256 kg pellets (equivalent van 2.000 liter mazout) pellets in zakken (min. 1 pallet) (bron: www.ecopower.be)

Aardgas factuur voor 21.282 kWh aardgas (equivalent van 2.000 liter mazout)

tarief Engie Flow variabel geschatte jaarprijzen, netbeheerder Iverlek (bron: engie.be)

Elektriciteit factuur voor 17.440 kWh elektriciteit dal- en piekuren (equivalent 2.000 liter mazout)

tarief Engie Flow variabel geschatte jaarprijzen, netbeheerder Iverlek (bron: engie.be)

Mazout (2.000 liter)

Aardgas (21.282 kWh)

Propaan (2.924 liter)

Pellets (4.256 kg)

Elektriciteit daluren (17.440 kWh)

Elektriciteit piekuren (17.440 kWh)

1 liter mazout (Hs) = 10,641 KWh aardgas (Hs) = 8,72 kWh

elektriciteit = 1,46 liter propaan (Hs) = 2,12 kg pellets (Hs)

Neem een gratis proefabonnement op de noteringen!

De oliemarkt is voortdurend in beweging. Daarom biedt Brafco haar leden de mogelijkheid om de evolutie van de petroleumprijzen 4 maal per werkdag te ontvangen, via fax of mail. Ook worden ze een dag op voorhand op de hoogte gebracht van alle wijzigingen van de officiële maximumprijzen.

Indien u voor deze (betalende) dienst interesse heeft, kan u twee weken GRATIS dit abonnement op proef ontvangen (zonder verdere verplichtingen).

Neem daarvoor contact op met Ann: telefonisch 02/502.42.00 of via mail ann.deknibber@brafco.be

Ook kan u via sms tweemaal per dag geïnformeerd worden omtrent de koersevolutie van de dollar en van de noteringen op de internationale markt van gasolie en diesel. Interesse?

Neem voor een GRATIS proefperiode ook contact op met Ann!

Geen plaats meer voor mazout in “Informazout”...

Otempora, o mores. Het zwarte goud, dat ooit aan de basis lag van de industriële revolutie en een aanzienlijke bijdrage heeft geleverd tot onze welvaart, heeft veel van zijn glans verloren. In de strijd tegen de klimaatverandering moeten vooral de fossiele brandstoffen het ontgelden, in de eerste plaats steenkool en petroleum. Met haar plan om tegen 2050 van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken, heeft de Europese Commissie een duidelijk objectief geformuleerd die de lidstaten moeten nastreven bij het uitstippelen van hun beleid. Dat ze hiermee niet mogen talmen, blijkt uit het Fit for 55-pakket dat tot doel heeft om tegen 2030 de netto uitstoot van broeikasgassen met ten minste 55% te verminderen t.o.v. 1990.

De toekomst ziet er voor fossiele brandstoffen dus alles behalve rooskleurig uit, tenzij zich een langdurige energiecrisis voordoet met opnieuw exploderende elektriciteits- en aardgasprijzen. Ondanks de toegenomen interesse van de consument voor meer betaalbare alternatieven als propaangas, stookolie en zelfs steenkool, hebben de gewesten duidelijk de kaart getrokken van elektriciteit maar blijft aardgas nog steeds een voorkeursbehandeling genieten. Zo is het sedert begin 2022 verboden om in Vlaanderen een stookolieketel te vervangen, maar geldt een dergelijk verbod niet voor aardgasketels in bestaande gebouwen.

Dit verklaart ook waarom de Belgische Petroleum Federatie in 2021 herdoopt werd tot « Energia ».

Informazout moet zich meer profileren als hét expertisecenter inzake (duurzame) vloeibare brandstoffen voor verwarmingsdoeleinden

De diversificatie naar andere energieën is een proces dat jaren geleden ook bij Informazout van start is gegaan. Deze organisatie, die in 1977 werd opgericht als “Informatiecentrum voor rationele aanwending en besparing van mazout”, heeft haar actieterrein intussen drastisch verruimd. Ze streeft er niet alleen naar om de consumenten die verwarmen met vloeibare brandstoffen op een neutrale wijze te informeren over alle mogelijke aspecten die met deze vorm van verwarming gepaard kunnen gaan, maar anderzijds ook om de CO2reductiecapaciteit van duurzame vloeibare brandstoffen en van de stookinstallaties waarin deze worden aangewend, samen met de andere voordelen van vloeibare brandstoffen onder de aandacht te brengen van zowel de consumenten als de bevoegde politieke en administratieve overheden, en in dit kader de rol en positie van duurzame vloeibare brandstoffen voor de verwarming van gebouwen te promoten.

Niettemin wordt de stap richting hernieuwbare en duurzame energieën steeds meer zichtbaar in het dagelijkse leven. Het aantal windmolens, zonnepanelen, elektrische laadpalen, warmtepompen, … neemt exponentieel toe. De in Vlaanderen van kracht geworden renovatieverplichting bij de verkoop van residentiële gebouwen met een slechte EPC-score, het geplande verbod op diesel- en benzinevoertuigen in verschillende steden in het land, de discussie over de plaatsing en vervanging van stookolieketels in het Waals gewest,... illustreren de omvang en de impact van de energietransitie.

Deze energietransitie heeft ook het business model van grote oliemaatschappijen grondig gewijzigd. Niettegenstaande de raffinage en verkoop van petroleumproducten voor deze multinationale ondernemingen nog steeds dé cash cow is, profileren ze zich steeds meer als multi-energiebedrijven, die ook duurzame brandstoffen, groene stroom en zelfs elektromobiliteit aanbieden. Om deze reden wensen zij niet langer als petroleummaatschappijen beschouwd te worden, maar als multi-energieactoren die de transitie naar een koolstofarme maatschappij helpen realiseren.

De praktijktesten met alternatieve vloeibare brandstoffen, de energiebesparingstips, de infoverstrekking omtrent energie-efficiëntie, hybride verwarmen of hernieuwbare vloeibare brandstoffen,... zijn hiervan een duidelijk bewijs, zoals u overigens kan lezen op pagina 8 en 9 van deze editie. Daarnaast blijft Informazout de huidige stookoliegebruiker informeren over een brede waaier interessante items, zoals de mazoutcheque, Promaz, wetgeving inzake opslag en ketelonderhoud, ... maar wordt er niet langer geïnvesteerd in mass media campagnes. Dat de info van Informazout gesmaakt wordt, blijkt uit de meer dan 4 miljoen bezoeken op haar website het afgelopen jaar.

Door steeds meer te focussen op duurzame vloeibare brandstoffen, dekt de naam “Informazout” niet langer de lading. Ook de statuten weerspiegelen niet meer waar de organisatie vandaag voor staat. Zelfs het lidmaatschap is aan verbreding toe en dient ook open gesteld te worden voor alle handelaars in vloeibare brandstoffen en voor producenten van hernieuwbare vloeibare brandstoffen. Vandaar dat op 7 maart een buitengewone algemene vergadering zal plaatsvinden om de nieuwe statuten van deze voor de sector belangrijke organisatie goed te keuren.

Dat het woord “mazout” in de benaming van de organisatie zal verdwijnen, staat in de sterren geschreven...

JOHAN MATTART ALGEMEEN DIRECTEUR

VERDEDIGING VAN DE COLLECTIEVE BELANGEN

Werk mee in de commissies van Brafco!

Door u te engageren in een commissie van Brafco verdedigt u actief de belangen van de handel en distributie van brandstoffen en motorbrandstoffen.

De collectieve belangen van haar leden verdedigen is voor de Federatie steeds haar raison d’être geweest. Een fijn vertakt distributienet dat zich beweegt in een gezonde en open marktomgeving is de beste garantie op een kwaliteitsdienstverlening aan de klant.

Rekening houdend met de aard en toenemende complexiteit van de regelgeving inzake ons beroep is de Federatie het orgaan waarbinnen de sector gemeenschappelijke standpunten over wettelijke voorschriften en beleidsmaatregelen kan bepalen en uitwerken. Ze onderhoudt nauwe contacten met de Europese, federale en gewestelijke overheden en met alle administraties, instanties en betrokken beroepsorganisaties.

De standpunten van de Federatie worden voorbereid binnen de commissies en ad-hoc werkgroepen.

DE COMMISSIES

VAN DE FEDERATIE

(zie gedetailleerde samenstelling op p. 10 en 11 van het jaarverslag 2021 van Brafco, verschenen in juni 2022)

3 Commissie Sociale Zaken

3 Commissie Bunkering

3 Commissie Motorbrandstoffen

3 Commissie Vloeibare Brandstoffen

3 Commissie Vaste Brandstoffen

3 Commissie Gas

3 Commissie Invoerders & Erkend Entrepothouders

3 Commissie Smeermiddelen

3 Redactiecomité

Ieder lid van de Federatie dat in een of meerdere sectoren (vloeibare brandstoffen, motorbrandstoffen, bunkering enz.) actief is, kan zich kandidaat stellen voor de overeenkomstige sectorcommissie(s). De Raad van Bestuur van de Federatie besloot onlangs om enkele wijzigingen door te voeren om de werking van de commissies te optimaliseren en hun slagkracht te vergroten:

• De vergaderingen vinden plaats zo vaak als de actualiteit dat vereist, maar minstens één keer per jaar.

• Hybridevergaderingen zijn toegelaten (fysische vergaderingen en videomeetings).

• De commissieleden kunnen ook via e-mail gevraagd worden hun standpunt over bepaalde onderwerpen mee te delen.

• Er kunnen externe experts worden uitgenodigd op de commissievergaderingen.

ENQUÊTE

D U bent nog geen lid van een commissie maar u wenst er aan een of meerdere actief deel te nemen? Stel u dan kandidaat!

D U bent al lid van een commissie en wil dat ook blijven? Laat het ons weten.

D Voor zowel leden als niet-leden van een commissie: stuur ons uw suggesties voor hun werking door.

D via info@brafco.be

Commissie Invoerders & Erkend Entrepothouders van 13 juli 2022.

Positieve balans voor de communicatie van Informazout

2022 deed heel wat vragen rijzen. Hoe zullen de energieprijzen evolueren? Welke maatregelen zullen er genomen worden om de klimaatdoelstellingen te halen? Hoe springen we efficiënter om met energie? De sector zelf wacht nog steeds op een hele reeks antwoorden van de politieke wereld, maar dat belette Informazout er niet van om de mazoutgebruikers zo goed mogelijk te informeren. We geven u graag een overzicht van 2022 in enkele belangrijke cijfers.

+179% MEER BEZOEKERS OP DE WEBSITE

prijsevolutie van mazout op. In 2022 publiceerde Informazout maandelijks 3 informatieve en inspirerende blogartikels die gretig werden gelezen. Zo werd de publicatie over de mazoutcheque maar liefst 496.584 keer bekeken.

Wie de actualiteit rond energie en verwarmingstechnologie volgde, kreeg veel verwarrende informatie. Om duidelijkheid te scheppen, voerde Informazout in 2022 zijn communicatie-inspanningen op. De consument ontving uitgebreide en heldere informatie via nieuwsbrieven, berichten op sociale media, advertenties op zoekmotoren, publireportages en artikels op verschillende bouw- en renovatieplatforms. Per kanaal sneed Informazout telkens specifieke thema’s aan, maar voor extra informatie en een globaal overzicht kon de lezer steeds terecht op informazout.be. Informatie waar de consument duidelijk zat op te wachten. Zo blijkt uit de maar liefst 4 miljoen bezoeken op de website in 2022, goed voor een toename van 179% in vergelijking met 2021. Dat bewijst ook dat de content op onze website goed vindbaar is op zoekmachines, dat de publicaties interessant zijn en dat de website een referentie is op het vlak van mazoutverwarming.

9/10 VOOR DE GOOGLE QUALITY SCORE

Ook al bestaat er een verband tussen de prijsstijging van mazout en de toename van het aantal bezoekers op informazout.be, bezoekers zochten er niet alleen de

Onze relevante en heldere communicatie in advertenties over het thema ‘energie’ werd ook door de algoritmen van Google opgemerkt. Onze Google Quality Score liep op tot 9 (op een schaal van 10). Die score vergelijkt de kwaliteit van de aangeboden advertenties en de daarmee verbonden content met die van andere online publiciteit over hetzelfde thema.

100.000e LEZER

De MazoutMails bestaan al jaren en bereiken nog steeds vlot hun doelgroep. Het aantal abonnees neemt bovendien voortdurend toe. In 2022 rondde het programma de kaap van 100.000 lezers. Zo werden er in 2022 ruim 1 miljoen e-mails verstuurd. En die konden op heel wat enthousiasme rekenen. De gemiddeld opening rate van de sector ligt op 21,56%. De MazoutMails, die door de deelnemende verdelers worden verstuurd naar

INFORMAZOUT INFORMEERDE EN INSPIREERDE DUIZENDEN MAZOUTGEBRUIKERS.

Efficiënt verwarmen

Hybride installaties

Koolstofarme brandstoffen

hun klanten, klokken af op 42,69%. De onderwerpen boeien de lezers dus overduidelijk. Zo zou ca. 90% van de lezers de MazoutMails aanraden aan kennissen, zo blijkt uit de Net Promotor Score van 2022.

IN DE AANDACHT

VAN ANDERE MEDIA

De groeiende belangstelling voor de publicaties van Informazout ging ook in de media niet onopgemerkt voorbij. In lijsten van meest gelezen artikels in 2022 komen artikels van Informazout voor. Zo stond in het B2B-tijdschrift Sanilec ons artikel over de koolstofarme toekomst van mazoutverwarming, in hun top 3 van meest gelezen artikels in 2022.

CONCRETE EN DOELGERICHTE ACTIES

De consument weet de communicatiekanalen van Informazout steeds beter te vinden. Dat is ongetwijfeld te danken aan de verschillende acties, tests en enquêtes waarmee Informazout een antwoord tracht te bieden op de vele vragen en twijfels. Zo publiceerde Informazout in 2022 de conclusies van 15 praktijktests na een verwarmingsseizoen met R33. Hiermee kon Informazout de drop-in-kwaliteit van die koolstofarme vloeibare brandstof aantonen. Om het resultaat met de consument te delen, ontwikkelde

Informazout zes video’s. Daarin getuigden particulieren én hun leveranciers over hun deelname aan de tests.

1.955

DE MENING VAN CONSUMENTEN ALS INSPIRATIEBRON

Informazout luistert ook naar wat de mazoutgebruikers zelf te vertellen hebben. Proberen ze hun energieverbruik actief te veranderen? Hoe staan ze tegenover de energiecrisis? Informazout voerde een energie-enquête uit waaraan 1955 mazoutconsumenten deelnamen. Op basis van die resultaten stelt het team zijn berichten, artikels, energietips, publireportages en websitepagina’s op. Een aanpak die concreet inspeelt op de vragen van de consument en die mee aan de grondslag ligt van de goede resultaten van 2022.

OOK IN 2023

Deze bevraging en een geplande service enquête in juni zal ook de grote lijnen uitzetten van de acties van Informazout in 2023. Want de consument vraagt nog steeds naar duidelijke en betrouwbare informatie. Daarom blijft Informazout professioneel advies geven om efficiënter te verwarmen en minder te verbruiken. Daarnaast blijft de kennis van Informazout over duurzamer verwarmen met koolstofarme vloeibare brandstoffen en hybride installaties groeien en ook die kennis deelt het team graag met de consument.

GEZAMENLIJKE BRIEF VAN DE SECTOR OVER DE ENERGIEBELASTINGRICHTLIJN

De klimaatimpact van de energiedragers weerspiegelen

De verklaring aan het adres van de Europese Unie, die mee werd ondertekend door ECFD, de Europese Confederatie van Brandstoffenverdelers, waarvan Brafco actief lid is, benadrukt dat de energiebelasting de klimaatimpact van de energiedragers zou moeten weerspiegelen.

De Europese Unie werkt momenteel aan een herziening van de energiebelastingrichtlijn (EBR), die een belangrijke rol zal spelen bij haar inspanningen voor een groenere toekomst, met name door ervoor te zorgen dat de meest vervuilende brandstoffen ook het zwaarst belast worden. Het voorstel dat momenteel op tafel ligt, zou volgende wijzigingen omvatten:

1. De meest vervuilende brandstoffen (steenkool, petroleum, gas) zouden het zwaarst worden belast.

2. Brandstoffen voor de lucht- en scheepvaart zouden worden belast gedurende een periode van 10 jaar.

3. Er wordt geen onderscheid gemaakt naargelang het gebruik van brandstoffen en elektriciteit (commercieel/niet-commercieel, zakelijk/niet-zakelijk).

4. De minimumtarieven zouden voortdurend worden bijgewerkt (jaarlijkse aanpassin-

gen op basis van de Eurostat-cijfers over consumentenprijzen).

Als we de ambitieuze klimaatdoelstellingen van de Europese Unie willen realiseren, is het volgens de ondertekenaars van de verklaring van essentieel belang om de geleidelijke vervanging van fossiele brandstoffen te versnellen door duurzame alternatieven te produceren, zoals hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen, en daar ook fiscale voordelen aan te verbinden.

In het licht van de huidige energiecrisis en de negatieve maatschappelijke impact ervan op de gezinnen en bedrijven in de EU benadrukken de ondertekenaars dat de overstap naar duurzame energiedragers niet alleen een middel is om de klimaatcrisis tegen te gaan maar ook om te evolueren naar een meer gediversifieerde, veerkrachtige en winstgevende energiebevoorrading op middellange en lange termijn.

De herziene richtlijn zou het mogelijk maken de impact op het milieu van verschillende energieproducten in belastingtarieven uit te drukken, waardoor bedrijven sneller groenere keuzes zullen maken.

Bijgevolg dringen de ondertekenaars er onder andere op aan dat de Europese lidstaten snel tot een akkoord komen over de herziening van de EBR die de productie en het gebruik van koolstofarme hernieuwbare brandstoffen aanmoedigt. De ondertekenaars geven de voorkeur aan een classificatiemethode waarbij gekeken wordt naar de milieuprestaties van een brandstof, wat bevorderlijk zou zijn voor de productie van koolstofarme hernieuwbare brandstoffen.

Daarnaast zijn ze tevreden over de nieuwe bepalingen in artikel 2, paragraaf 6, die stipuleren dat het minimum belastingtarief voor een energieproduct dat bestaat uit een mengsel van een of meerdere producten gebaseerd moet zijn op ieder bestanddeel. Dat zou overduidelijk in de kaart spelen van mengsels met een hoger gehalte aan koolstofarme brandstoffen en dus ook de productie ervan stimuleren. De ondertekenaars halen niettemin ook enkele praktische leemtes aan, zoals het feit dat een goedgekeurde methode (bijvoorbeeld een benadering die gebaseerd is op de massabalans) nodig zal zijn voor boekhoudkundige doeleinden, wat dan weer een enorme impact kan hebben op de administratie van de belastingaangiftes. Daarom vragen ze dat een uitvoeringsbesluit wordt genomen zodat belanghebbenden kunnen deelnemen aan de technische gesprekken die tot een pragmatische en praktische toepassing van het artikel in kwestie moeten leiden.

Tenslotte, gezien spanningen binnen de Raad worden veroorzaakt door de druk om fossiele brandstoffen voor het intracommunautair lucht- en zeevervoer niet volledig vrij te stellen van de energiebelasting, stellen de ondertekenaars voor om het minimumbelastingtarief voor duurzame brandstoffen in deze sectoren gedurende een periode van 10 jaar op nul te houden

Broeikasgasemissies in de EU per sector in 2019 Alle sectoren met uitzondering van landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw (UTCATF)

Werk mee aan de energietransitie en investeer in een CO2-neutrale toekomst

Maak samen met Comfort Energy de omslag naar duurzame energie

Aangezien één op drie gezinnen vandaag verwarmt met mazout, zal de stookoliesector een belangrijke rol spelen in het behalen van de Europese ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Daarom dat Comfort Energy als Belgisch marktleider de voortrekkersrol op zich neemt om de noodzakelijke energietransitie waar te maken en de toekomst van onze sector te vrijwaren.

> Heeft u ook vragen over de toekomst van onze sector?

> Bent u ook nieuwsgierig naar de mogelijkheden van alternatieve brandstoffen en de mogelijkheden voor uw klanten?

> Wil u ook graag weten hoe CO2-compensatie vandaag reeds een toegevoegde waarde kan zijn voor uw klanten?

> Wil u ook graag van de uitdagingen van de Green Deal uw voordeel maken?

> Wil u graag eens met de marktleider, die de ondernemersmentaliteit heeft behouden, van gedachte wisselen?

Dat kan. Wij ontvangen u graag op één van onze lokale kantoren of wij komen graag bij u langs om een mooie toekomst voor uzelf en uw klanten te verkennen.

Gas en petroleum leveren hetzelfde gevecht!

Nog niet zo lang geleden stonden aardgas en mazout nog lijnrecht tegenover elkaar. Vandaag moeten beide energiesectoren afrekenen met dezelfde uitdaging: een klimaatcompatibel en koolstofneutraal energieproduct aanbieden.

Het symposium over de energietransitie dat BRAFCO in 2019 organiseerde, toonde duidelijk aan dat de sector niet alleen innovatief is maar ook in staat is om zich te transformeren en hernieuwbare en synthetische brandstoffen op de markt te brengen ter vervanging van de fossiele energiedragers, en zo bij te dragen aan de verlaging van de broeikasgasemissies.

In december 2022 organiseerde Gas.be (de federatie van Belgische transporten distributienetbeheerders van aardgas) een studiedag over de energietransitie en presenteerde daarbij de verschillende innovaties van de sector om aan te tonen dat er rekening met hen gehouden moet worden om de immense uitdaging die de verlaging van de broeikasgasemissies stelt, aan te gaan.

Verwarmingsketels van de nieuwe generatie en hybride toestellen in combinatie met hernieuwbare energie kunnen de CO2-uitstoot halveren. Groen gas, biogas en biomethaan zijn in volle ontwikkeling. Ze maken het nu al mogelijk om op lokaal vlak warmte en stroom te produceren op basis van organisch afval en om een toenemend aandeel van het geproduceerde biomethaan in de bestaande gasnetten te injecteren door het bestaande potentieel uit te breiden en invoer te stimuleren.

Momenteel staan er al meer dan 200 bio-installaties in België die energie opwekken voor hun eigenaars. In Beerse staat de eerste biomethaanproductie-eenheid die zijn gasoverschot in het netwerk injecteert. Nog eens vijf injectie-installaties zijn momenteel operationeel en tegen 2025 komen daar nog twintig nieuwe projecten bij.

Daarbovenop liggen nog meer ideeën op tafel om zowel het bestaande netwerk te optimaliseren als de diversificatie ervan te verzekeren:

• Power-to-gas: het gasnetwerk kan gebruikt worden als batterij voor de opslag van het teveel aan hernieuwbare energie uit het elektriciteitssysteem.

• Groen gas kan als bijkomende koolstofneutrale energiebron gebruikt worden door gezinnen en bedrijven met behulp van innovatieve gastechnologie.

• Het gasnet kan ook gebruikt worden om opgevangen CO2 te vervoeren.

Met een netwerk dat voor alle soorten gas –en niet uitsluitend voor aardgas – kan worden gebruikt, wil de aardgassector iedere nieuwe energie-innovatie ondersteunen.

Door de oorlog in Oekraïne en het verbod op de invoer van Russisch gas in Europa moet de sector zijn inspanning om over te stappen van fossiel op hernieuwbaar opvoeren. Tegen 2050 wil Europa geen broeikasgassen meer uitstoten en koolstofneutraliteit bereiken. Maar volgens Eurostat was in 2021 slechts 13% van het totale Belgische energieverbruik afkomstig uit hernieuwbare energie. Met hernieuwbare energieën alleen kan ons land de vooropgestelde broeikasgasreductie dus niet realiseren. Volgens Gas.be wordt gas zelf steeds groener en biedt het heel wat duurzame oplossingen in combinatie met andere energiebronnen.

BIOMETHANISATIE, EEN ONAANGEBOORDE BRON VAN ENERGIE

Een door Gas.be bestelde studie van Valbiom (dat regionale bedrijven helpt bij de overgang naar een bio-economie) toonde het potentieel aan van de biomethaanproductie op basis van biomethanisatie. Het potentieel van biogas in België bedraagt 15,6 TWh, waarvan 53 % afkomstig is uit Wallonië dankzij zijn vele landbouwgronden. Die energiebronnen worden momenteel amper benut. Toch is de marktvraag er, met name bij industrieën die op zoek zijn naar alternatieven voor fossiele energie maar geen (of onvoldoende) beroep kunnen doen op elektriciteit.

Maar het grootste struikelblok blijft de wetgeving terzake. De Waalse regering werkte in 2018 een juridisch kader uit om de productie van biomethaan te stimuleren en het te injecteren in het aardgasnet. De tekst werd wel opgesteld, maar het wettelijke kader is veel te strak en te complex om snel nieuwe projecten te kunnen uitwerken. Het gewest werkt momenteel aan een aanpassing van de regels, een noodzakelijke voorwaarde om deze energiebron te kunnen aanboren.

De Europese Commissie stelde zich als doel om tegen 2030 35 miljard m3 biomethaan te produceren. 2030, dat is zo goed als morgen! Hoog tijd dus om de administratieve rompslomp te vereenvoudigen en de steunmaatregelen voor de productie van deze hernieuwbare energie te herbekijken als we hier echt werk van willen maken. Wachten we nog langer, dan is het te laat. Ook de aardgassector kan dus enerzijds duurzame energie produceren en anderzijds bijdragen aan meer energie-autonomie, wat in de huidige geopolitieke en socio-economische context van essentieel belang is gebleken.

Net als de petroleumsector stuit ook de aardgassector op een hele resem goede voornemens van de Europese, federatie en gewestelijke overheden. Maar reële en beduidende steun voor de uitbouw van deze hernieuwbare energiebronnen is er niet. Beide sectoren zijn dus dringend vragende partij voor politieke moed én visie zonder zich te bezondigen aan het momenteel toch zo populaire ‘sector bashing’.

Alles elektrisch is niet realistisch, en de vooropgestelde broeikasgasemissiereductie is enkel haalbaar als onze geachte dames en heren in het parlement zich eindelijk bewust worden van de dwingende noodzaak van een energiemix waarin ook de onbetwistbare innovaties op het vlak van de bestaande energieproducten – gas en petroleum dus – een rol spelen!

Olivier Neirynck Technisch directeur

VARO kondigt de overname aan van 80% van een van de grootste biogasfabrikanten in Europa

VARO gaat de grootste biogasinstallatie van Noord-Europa uitbouwen, waarmee de leveringszekerheid wordt vergroot en de energietransitie versneld.

VARO Energy Group (‘VARO’) kondigt de overname aan van 80% van de aandelen van Bio Energy Coevorden BV (BEC) in Nederland, een van de grootste biogasfabrikanten in Europa. Dankzij die overname kan VARO 65% van zijn doelstelling voor 2026 verwezenlijken, namelijk 1 TWh biomethaan/ bio-LNG, in het kader van de ONE VARO Transformatiestrategie, die in juli 2022 werd geïntroduceerd (zie p. 36 van onze editie van september-oktober 2022). Een van de belangrijkste punten van de transactie is een capaciteitsverdubbeling van de huidige installatie van 300 GWh tot 650 GWh tegen 2026. Na de uitbreiding zal de locatie tot de 3 grootste biogasinstallaties in Europa behoren.

Biogas speelt een belangrijke rol om klanten in moeilijker te bereiken sectoren, zoals het zwaar vervoer en de scheepvaart, te voorzien van een koolstofarme brandstof tegen een competitieve prijs. Grootschalige biogasinstallaties spelen een belangrijke rol bij het versnellen van de energietransitie in Europa, aldus Dev Sanyal, CEO van VARO. Ze bieden een alternatief voor conventionele brandstoffen op grote schaal met emissies die 90% lager zijn dan die van aardgas. Tegelijk stellen ze onze raffinaderijen in staat om hun aardgasverbruik te vervangen door biomethaanproducten met een lagere koolstofintensiteit. De groei van biogas zal de energiezekerheid van Europa mee ondersteunen door het aanbod te diversifiëren

Biogas

Mengsel van methaan (CH4) en koolstofdioxide (CO2) afkomstig uit de afbraak van organisch materiaal (methanisatie).

Biomethaan

Resultaat van de zuivering van biogas, waardoor het bruikbaar is als brandstof of voor het aardgasnet.

© VARO ENERGIETRANSITIE

Groen gas

Algemene term voor alle vormen van hernieuwbaar gas (biomethaan, biopropaan enz.).

Raadpleeg regelmatig onze website en blijf op de hoogte van alle actuele trends in de sector!

be

www.brafco. be

BRAFCO

BRAFCO

Laat uw medewerkers ook genieten van alle voordelen van dit platform!

Uw handel/station in de nieuwe dealer locator van brafco?

Registreren kan via “Ledenportaal”

Registreren kan via “Ledenportaal”

➞ “Gebruikers” op www.brafco.be

➞ “Vestigingen” op www.brafco.be

RIJNEN BRANDSTOFFEN, BAARLE-HERTOG

Inspelen op de marktevoluties is een tweede natuur

Met meer dan 100 jaar op de teller staat Rijnen Brandstoffen met één voet in België en één voet in Nederland. We nemen een kijkje bij een bedrijf waar uitgesproken familiewaarden al 4 generaties lang primeren.

Rijnen Brandstoffen is gevestigd in Baarle-Hertog. Die gemeente in de provincie Antwerpen heeft als bijzonderheid dat een deel van het grondgebied als enclave in Nederland ligt, met losse percelen hier en daar verspreid over de Nederlandse gemeente Baarle-Nassau.

In 1919 ruilt Antonius Rijnen zijn beroep van mandenvlechter in voor dat van koolstofhandelaar. Niemand die toen kon vermoeden dat hij daarmee de basis zou leggen voor het familiebedrijf dat we vandaag kennen. Als kleine zelfstandige breidt hij zijn klantenkring uit, overleeft de crisis van de jaren dertig én de Tweede Wereldoorlog. Zijn bedrijf blijft groeien en samen met zoon Piet begint hij ook vloeibare brandstoffen te verkopen. In 1959 betekent de ontdekking van het grootste aardgasveld van West-Europa in het Noord-Nederlandse Slochteren bijna het einde van alle steenkoolhandels in de streek, maar niet zo bij Rijnen Brandstoffen... Honderd jaar later is de ‘startup’ van Antonius Rijnen niet alleen uitgegroeid tot een van de grootste steenkoolhandels van Nederland en Vlaanderen, maar ook tot een belangrijke verkoper van pellets, vloeibaar pe-

troleumgas, vloeibare brandstoffen en smeermiddelen.

Aan het hoofd van het bedrijf werd zoon Piet opgevolgd door kleinzoon Toon en vandaag door diens zonen Pieter en Henry. De tweede staat in

voor de planning en acquisities, de eerste is de commercieel directeur. Ze vertegenwoordigen intussen al de 4e generatie aan het hoofd van het bedrijf dat in 2019 zijn honderdjarig jubileum vierde. Ook Toons broer Rob werkt mee in het bedrijf. Patriarch Toon is nog altijd in het bedrijf aanwezig om advies te geven. Stuk voor stuk hebben ze de ondernemingsgeest van hun (achter) grootvader geërfd. Inspelen op de marktevoluties is voor hen een tweede natuur.

BELGISCHE VESTIGING

De Belgische vestiging van Rijnen Brandstoffen in Baarle-Hertog werd in 2018 opgericht. Sinds 2010 deden we zaken met het Nederlandse bedrijf van Els Bruurs in Baarle­Hertog, vertelt Henry Rijnen. Telkens als ik er kwam, bedacht ik dat het goed zou zijn om dat bedrijf bij het onze te kunnen voegen. In oktober 2017 belde Els me op om de overname te bespreken en dezelfde avond nog was alles in kannen en kruiken! En zo ontstond de Belgische tak van Rijnen Brandstoffen.

Het gaat hier om een mooie synergie met de bestaande activiteiten aangezien de Nederlandse klanten van Rijnen zich hier toch al kwamen bevoor-

Het bedrijf beschikt over een opslagcapaciteit van 150.000 liter gasolie, 30.000 liter diesel en 30.000 liter petroleum type C.

Jermain, een van de 19 chauffeurs van het bedrijf, staat in voor de leveringen in België.

raden. Naast de Nederlandse landbouwers vonden ook de Belgische klanten al gauw hun weg naar het bedrijf. Rijnen Brandstoffen was al zo’n jaar of 10 in België actief met de verkoop van vaste brandstoffen en kon dus vanaf 2018 ook vloeibare brandstoffen aan zijn aanbod toevoegen. In Nederland zijn nagenoeg alle woningen aangesloten op het aardgasnet. In België is dat niet het geval. Daar zag onze collega dus een mooie kans om ook vaste en vloeibare brandstoffen te verkopen.

ONLINE VERKOOP

Klanten kunnen hun steenkool online bestellen via www.kolenkopen.be. Rijnen Brandstoffen

aarzelt niet om steenkool aan de man te brengen als ideale vervanging voor aardgas en mazout. Net als alle steenkoolhandelaars heeft ook Rijnen Brandstoffen af te rekenen met bevoorradingsproblemen door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die de Britten tegenhoudt om hun steenkool te exporteren. Maar het bedrijf heeft naar eigen zeggen mooie alternatieven gevonden met antraciet uit de Welshe mijn Aberpegwm, zogenaamde bouletten of eierkolen, en Poolse cokes. Die producten worden niet alleen in België en Nederland geleverd, maar ook in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Er worden zelfs Colombiaanse smeedkolen en

“Afspraak is afspraak!”

De broers Pieter en Henry zijn fier op hun familieverhaal maar zijn ook niet blind voor de realiteit en de uitdagingen waarmee ze af te rekenen krijgen.

Brandstoffen: Verkoopt u meer gasolie-verwarming of gasolie-diesel (10 ppm S)?

Henry Rijnen: Klanten stappen gemakkelijk over op een nieuw en schoner product als de prijs betaalbaar is. De prijs voor gasolie-diesel ligt eigenlijk altijd zo’n 2 cent per liter hoger. We verkopen meer gasolie-Diesel ( EXTRA ) voor bovengrondse tanks omdat die beter bestand is tegen de kou. En voor de ondergrondse tank wordt nog altijd veel gekozen voor de gasolie-verwarming maar als de prijzen zich opnieuw normaliseren rond de € 0,60 per liter dan zal het gemakkelijker zijn om de klanten te laten kiezen voor gasolie-diesel, vooral ook omdat die minder zwaveldioxide uitstoot.

In Vlaanderen is het sinds 1 januari 2022 verboden om nog stookolieketels te plaatsen of te vervangen, niet enkel bij nieuwbouwwoningen en renovaties, maar ook in wonin-

cokes tot in Finland, Zwitserland en soms ook Polen geleverd.

Het gebrek aan beschikbare steenkool is een echt probleem, aldus Pieter. Er waren zelfs tot 1 februari 2023 geen bruinkoolbriketten te krijgen. Intussen zijn ze weer met mondjesmaat verkrijgbaar. De hele maand mei zaten we zonder terwijl we daar normaal gezien op jaarbasis zo’n 600 tot 700 ton per jaar van verkopen. In plaats daarvan bieden we dan bouletten aan.

Ook de website Houtpelletshop.com wordt steeds populairder bij de pelletklant. Rijnen Brandstoffen ziet hier een opvallend verschil in gedrag tussen de Belgische en de Nederlandse klanten. Terwijl Belgische klanten in de regel hun gewone leverancier trouw blijven, zoeken Nederlandse klanten op het internet naar de goedkoopste prijs.

Waar de typische steenkoolklant gemiddeld ouder is dan 50, zijn pelletklanten van alle leeftijden. Zodra ze een huis hebben met een kachel, worden de houtpellets besteld. De pellets van Rijnen Brandstoffen zijn verkrijgbaar met verschillende labels en kwaliteiten, zoals

gen en gebouwen die op het aanwezige aardgasnet kunnen worden aangesloten. Hoe zit dat in Nederland?

Pieter Rijnen: Ik begrijp niet dat de mensen in Vlaanderen gestimuleerd worden om te stoken op aardgas terwijl nieuwbouwwoningen in Nederland niet meer op aardgas mogen aangesloten worden. Daar kunnen mensen enkel

Pieter en Henry, twee broers met een totaal verschillend karakter die elkaar feilloos aanvullen.

Linn doet het klantenonthaal en de administratie in Baarle-Hertog.

Din-plus, EN-plus en kwaliteit A1 en A2. Ze kunnen worden geleverd in zakken of in bulk, overal in Vlaanderen. Zeker tijdens deze energiecrisis zijn pellets een interessant product, merkt Pieter op. En gelukkig zijn de prijzen aan het dalen.

“VRIJE HANDELAREN”

Rijnen Brandstoffen werkt met 2 tankwagens die vertrekken vanaf de vestiging in Baarle-Hertog en 9 tankwagens die vertrekken vanaf het terrein in Tilburg (NL). De tankwagens hebben een capaciteit van 7.000 tot 45.000 liter. Zowel in België als in Nederland hebben de voertuigen allemaal dezelfde branding in de kleuren van Rijnen Brandstoffen. Het enige verschil is de kleur van de nummerplaat. We hebben altijd onder eigen merk gewerkt. We zijn vrije handelaren, benadrukt Henry.

Het bedrijf beschikt over een opslagcapaciteit van 150.000 liter gasolie, 30.000 liter diesel en 30.000 liter petroleum type C. Laden gebeurt in het depot van Varo Energy in Herentals. Het actiegebied strekt zich uit over de Belgische provincies Antwerpen en Limburg en de Nederlandse provincies Brabant, Limburg en Zeeland (behalve Zeeuws-Vlaanderen).

In totaal stelt Rijnen Brandstoffen 32 mensen te werk, waarvan 4 in België: 1 administratief medewerker, 2 chauffeurs en 1 bediende voor de pompen en het depot. In Nederland telt het bedrijf 17 chauffeurs en 9 mensen voor de administratie. Daarbij komen nog 2 vertegenwoordigers die zowel België als Nederland bedienen. De Belgische chauffeurs leveren enkel gasolie-diesel, gasolie-verwarming, autodiesel en petroleum. De vaste brandstoffen worden geleverd vanuit het magazijn in Tilburg.

We willen blijven groeien, nieuwe klanten aantrekken en goede overnames doen. We staan altijd open voor gesprekken over nieuwe overnames. In Nederland hebben we op 30 jaar tijd een vijftigtal bedrijven overgenomen.

GOEDE CHAUFFEURS VINDEN?

In tegenstelling tot de meeste van hun collega’s ondervinden Henry en Pieter helemaal geen problemen om goede chauffeurs te vinden. Op 1 december 2022 werd er nog maar pas een aangenomen voor leveringen in België. Er moest zelfs geen vacature voor worden geplaatst. Henry ontmoette de man in een reparatieatelier, sprak hem aan en nam hem in dienst. Henry is van mening dat de voorliefde van chauffeurs voor

nog kiezen tussen warmtepompen en pellets. Het probleem is dat warmtepompen op elektriciteit werken terwijl de stroomprijzen de pan uit swingen. Om maar te zwijgen van bevoorradingsproblemen. Uiteraard moeten we voorzichtig omspringen met vloeibare brandstoffen en de voorkeur geven aan hernieuwbare producten, maar vloeibare brandstoffen gewoon verbieden heeft geen enkele zin.

Had u in december last van bevoorradingsproblemen voor gasolie, zoals enkele Belgische handelaars?

H.R.:  Nee, wij hebben nooit tekorten gehad. In principe garanderen wij een leveringstermijn van 3 dagen. Maar als de klant zonder zit, leveren we de volgende dag.

Biedt u gespreide betalingen aan?

H.R.: Nee, niet systematisch. Maar als de klant problemen heeft om te betalen, dan staan we open voor die oplossing.

Wat zijn vandaag de grootste uitdagingen voor uw beroep?

P.R.:  De hoge prijzen en de beschikbaarheid van bepaalde producten die trouwens steeds meer werk vragen in een erg competitieve omgeving. Als kmo zouden wij dezelfde kansen moeten krijgen om overnames te doen als de grote spelers.

Uw grootste voldoening?

internationale transporten stilaan afneemt. Ze houden van het contact met de klanten en zijn op zoek naar gemakkelijke diensturen zodat ze ‘s avonds thuis kunnen zijn bij hun gezin.

EEN BIJZONDER UITGEBREID PRODUCTGAMMA

Rijnen Brandstoffen beschikt over verschillende pompen voor gasolie extra, diesel en petroleum type C op zijn terreinen in Baarle-Hertog, Kalmthout en Tilburg. In het uitgebreide productgamma zitten ook alkylaatbenzine en Green Power Plus, het additief voor autodiesel en

P.R.:  Dat we ons bedrijf ieder jaar verder zien groeien en dat zowel ons personeel als onze klanten tevreden zijn.

Wat zijn de sterke punten van uw bedrijf?

H.R.:  Wij hanteren als principe “afspraak is afspraak”. Of het nu gaat om bedrijven of particulieren, wij garanderen altijd een snelle levering, met eigen materiaal en vaste chauffeurs. Onze klanten zijn blij dat ze weten dat het telkens dezelfde chauffeur is die komt leveren. Zo hoeven ze niet altijd thuis te zijn wanneer er wordt geleverd, aangezien de chauffeur weet waar de tank zit of waar de pallet met pellets moet komen te staan.

Hebt u speciale verwachtingen ten aanzien van Brafco?

H.R.:  Als wij problemen of vragen hebben, bellen we de Federatie. We krijgen altijd correct antwoord.

Zou u interesse hebben om mee te werken aan commissies of werkgroepen binnen Brafco?

H.R.:  Ja, dat zou wel interessant kunnen zijn. We zetelen al in werkgroepen binnen NOVE, de Nederlandse brandstoffenfederatie.

Een van de recentste aankopen: een bulkwagen met een capaciteit van 28 kubieke meter voor de levering van pellets. Een nauwkeurig weegsysteem maakt het mogelijk precies de gewenste hoeveelheid te leveren.

gasolie-diesel dat de uitstoot van CO2, NOX en fijnstof van dieselmotoren verlaagt. Eén vrachtwagen doet de leveringen van AdBlue in bulk, maar klanten kunnen het product ook laten leveren in IBC-containers of kannen van 10 liter komen kopen bij het bedrijf zelf. Voor transmissievloeistof en allerlei smeermiddelen beschikt Rijnen over een voorraad van 150.000 liter verpakte smeermiddelen en vetten op het terrein in Tilburg.

EEN LEGE GASFLES TEGEN EEN VOLLE

Wat de verkoop van vloeibaar petroleumgas betreft, biedt Rijnen propaan van Primagaz aan, voornamelijk voor recreatiedoeleinden (luchtbal-

lonnen enz.) en technische toepassingen (heftrucks). Het bedrijf heeft zijn eigen vulinstallatie en biedt ook een reeks opbergoplossingen voor gasflessen aan. Op de vraag naar een eventuele deelname aan de operatie ‘Inzamelpunten’ voor de recuperatie van lege en/of niet-gebruikte ‘hervulbare’ propaan- en butaangasflessen (zie p. 19 van onze editie van november-december), antwoordt onze collega dat hij gewoon geen gasflessen van andere leveranciers kan opslaan. Bij Primagaz is het de regel dat hij een volle gasfles kan kopen in ruil voor een lege. Als hij flessen van andere merken zou aanvaarden, verlaagt hij dus zijn eigen bevoorrading en dat is niet de bedoeling van voorraad hebben.

Aanvankelijk verkocht Rijnen Brandstoffen uitsluitend steenkool, maar vandaag is het een energieleverancier met een totaalpakket: steenkool, pellets, brandhout, vloeibaar petroleumgas, smeermiddelen en petroleumproducten. Het bedrijf bedient heel Vlaanderen en Nederland.

Wat betreft het administratieve beheer van de mazout- en propaancheque van € 300 merkten Pieter en Henry op dat vooral oudere mensen die geen internet hebben, problemen ondervonden. Die konden rekenen op hulp van het bedrijf bij het indienen van hun aanvraagformulier. Datwasnietaltijdgemakkelijkenkostte tochbehoorlijkwattijd,maartochvindenwediepremieeengoedezaakvoorde economie,aldus Henry, die weet dat heel wat van zijn klanten hun premie al ontvangen hebben. Over de verwarmingstoelage voor pelletgebruikers – forfaitaire tussenkomst van € 250 voor leveringen in bulk van minstens 500 kg – had het bedrijf eind januari nog geen vragen gekregen van zijn klanten. Wellicht komen die nog zodra het aanvraagformulier beschikbaar wordt gesteld voor de gebruikers. Pelletbestellingenstaanmomenteelopeenlaagpitje,wantdeklantenhebbendeze zomeralgehamsterd,vertelt Henry. Ikverwachtdatdebestellingenweerzullen aantrekkenzodradepremiebeschikbaarwordt.

ALTERNATIEVE BRANDSTOFFEN

Op het vlak van hernieuwbare energie vertelt onze collega opgetogen dat hij grote hoeveelheden pellets verkoopt en dat hij klaar is om ook HVO te gaan verkopen. Hij zou wel willen dat de prijs daarvoor dichter in de buurt lag van de prijs van de traditionele producten. We hebben al HVO­klanten in Nederland, maar in België nog niet, licht hij toe. Momenteel kunnen enkel bedrijven die bijvoorbeeld voor overheidsinstellingen werken het product doorfactureren.

INTERACTIE VIA SOCIALE NETWERKEN

Rijnen Brandstoffen zag al snel in hoe belangrijk sociale netwerken zijn voor de interactie met de klant. En dus investeerde het bedrijf in digitale middelen om zijn klantenstrategie aan te passen. Zo is er een business development manager in dienst die zich dagelijks bezighoudt met sociale media (Facebook, Instagram, LinkedIn enz.) en met alles wat te maken heeft met het ontwerpen van nieuwsbrieven en de webshop. Onze collega is bijzonder tevreden over die klantenaanpak, maar hij stelt wel vast dat zijn Nederlandse klanten meer en vaker gebruikmaken van die digitale tools dan de Belgen.

“DE INTERESSE IS ER”

Broers Henry en Pieter zien de toekomst vol optimisme tegemoet. Ook al omdat de vijfde generatie –Luuk (16), de zoon van Henry, en Gwen (17), de dochter van Pieter – het ook leuk vinden om betrokken te worden bij het bedrijf. Ze zijn nog te jong om al zeker te kunnen zeggen dat ze er voltijds aan de slag willen gaan natuurlijk, maar de interesse is er...

“Verwarmingstoelage?

Een goede zaak voor de economie”

99% van uw klanten heeft geen probleem

van bodemverontreiniging door een mazoutlek.

1% heeft ook geen probleem.

Want Promaz helpt!

Goed nieuws voor het milieu én voor uw klanten. Vermoeden ze dat hun bodem verontreinigd is door een lek in hun mazouttank of -leiding? Of hebben ze in het verleden al een bodemsanering uitgevoerd?

Dan kunnen ze vanaf nu beroep doen op Promaz, het fonds dat hen helpt door de bodemsanering uit te voeren of door financieel tussen te komen, ook voor bodemsaneringen uit het verleden. Wat een opluchting!

We rekenen ook op u om uw klanten dit goede nieuws te brengen. Verwijs hen snel door naar Promaz.be. Want samen kunnen we bijdragen aan de sanering van de bodem.

De tussenkomst van Promaz gebeurt onder de bepalingen van het Samenwerkingsakkoord, zoals dat van kracht is a) op de datum van de aanvraag, b) op basis van de prioriteitenlijst van Promaz en c) in functie en tot het beloop van de beschikbare financiële middelen van Promaz (art 16 van het Samenwerkingsakkoord).

ALAIN MATHUREN, COMMUNICATION DIRECTOR FUELSEUROPE

“Het Europees akkoord verbiedt de verbrandingsmotor niet!”

De Europese sectorfederatie van de brandstofproducenten steunt de Europese Unie in haar streven naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Maar met welke technologieën wil ze dat bereiken?

Brandstoffen: Waarom zet de European Fuel Manufacturers Association haar deuren open voor operatoren die actief zijn in de sector van de nieuwe brandstoffen, waaronder ook de hernieuwbare?

Alain Mathuren: De energietransitie zet ons er toe aan om na te denken over hoe wij samen met onze partners kunnen bijdragen aan de uitdaging van de vooropgestelde klimaatneutraliteit tegen 2050. Onze strategie ‘Clean Fuels for All’ is er op gericht dat iedere liter brandstof voor het transport tegen 2050 klimaatneutraal is.

FuelsEurope en Concawe beschikken in Brussel over een behoorlijk indrukwekkend team...

We zijn inderdaad wat gegroeid omdat ook de politieke activiteiten en het aantal onderzoeksthema’s de afgelopen jaren exponentieel zijn toegenomen. Alleen al voor de Green Deal en de ‘Fit for 55’ diende een twintigtal wetgevingen te worden herzien. En dan heb ik het enkel nog maar over de wetgeving die een impact heeft op onze sector en de producten die wij verdelen.

Veranderen de oorlog in Oekraïne en het energiebevoorradingsrisico iets aan uw rol?

FuelsEurope en Concawe hebben een werkgroep opgericht om de Europese Commissie en de lidstaten te informeren en te adviseren over de gevolgen van het conflict voor de energiebevoorrading, met inbegrip van het verbod op de invoer van Russische aardolie en de beperkte beschikbaarheid van gas.

Welke zekerheden hebben we vandaag over de technologieën van de toekomst? Dat is er maar één: fossiele brandstoffen zullen er geen deel van uitmaken. Er zijn verschillende opties: (1) elektrificatie; (2) waterstof, dat ofwel kan worden gebruikt voor de elektrificatie door middel van de brandstofcel, ofwel als dusdanig in verbrandingsmotoren ofwel omgezet in een synthetische brandstof via het Fischer-Tropschproces; en (3) biobrandstoffen die al deel

uitmaken van het energielandschap sinds er verplicht een bepaald percentage biobestanddelen moet worden toegevoegd aan de op de markt gebrachte motorbrandstoffen.

U baseert de essentie van uw argumentatie op de analyse van de levenscyclus van de technologieën. Waarom?

De levenscyclus is van doorslaggevend belang aangezien die rekening houdt met alle opgewekte emissies vanaf de productie van het voertuig tot aan de recyclage ervan. Tegenwoordig zien we dat de meeste wettelijke en reglementaire voorschriften enkel rekening houden met de CO2-prestaties van de technologieën bij de uitlaat. Nochtans vertegenwoordigt de uitlaat maar een klein deeltje van de emissies van iedere technologie, en bij voertuigen zónder uitlaat, die sowieso het voordeel hebben dat ze bij het gebruik van de energie geen uitstoot hebben, zou dan ook moeten gekeken worden naar hun onderdelen, zoals hun elektrische batterij. Onze wetenschappelijke afdeling ontwikkelde een CO2-vergelijkingstool waarmee de verschillende technologieën nauwkeurig kunnen worden vergeleken (zie kaderstuk).

Loopt u als sectororganisatie niet het gevaar dat men u verwijt niet objectief te zijn bij het ingeven van de gegevens in de vergelijkingstool?

Alle gebruikte referenties zijn duidelijk gedocumenteerd in

de tool. De meeste ervan komen van de ICCT (International Council on Clean Transportation), waarvan niemand de integriteit betwist, en van de Europese Commissie. Wie twijfelt aan de objectiviteit van de tool, trekt het werk van de Europese Commissie in twijfel.

Is de hoop die in HVO gesteld wordt, terecht?

Daar valt inderdaad momenteel het meeste potentieel te halen. Maar de inzameling van gebruikte olie – huishoudelijke of industriële – heeft uiteraard zijn grenzen. Ook in de biobrandstoffen van de 2e generatie (de zogenaamde ‘geavanceerde’ biobrandstoffen, die worden geproduceerd op

In het kort...

FuelsEurope et Concawe zijn afdelingen van de European Fuel Manufacturers Association, die bij de Europese instellingen de belangen verdedigt van 38 bedrijven die vloeibare brandstoffen en producten produceren en verdelen voor de mobiliteit, energie en grondstoffen in de industriële waardeketens binnen de Europese Unie. Als politieke afdeling van de vereniging gaat FuelsEurope voor haar werking uit van de vakkennis van de technische en wetenschappelijke afdeling Concawe, die onderzoek doet naar thema’s als milieu, gezondheid en veiligheid van de petroleumsector. Concawe, die in 1963 werd opgericht, is een van de meest gerespecteerde wetenschappelijke organisaties, ondanks het feit dat deze de petroleumsector vertegenwoordigt.

Alain Mathuren, Communication Director FuelsEurope, herhaalt dat ‘zero emission’, zelfs bij elektriciteit, niet bestaat.

www.carsco2comparator.eu

De door Concawe ontwikkelde CO2-vergelijkingstool voor voertuigen is beschikbaar voor het grote publiek en omvat 5 brandstofopties: diesel B7, benzine E10, HVO en e-diesel en e-gasoline, twee e-fuels op basis van hernieuwbare stroom en opgevangen CO2. De ‘expert’ versie van de vergelijkingstool omvat overigens een twintigtal bijkomende brandstofopties. De tool vertrekt van het principe dat alle voertuigen tegen 2035 geëlektrificeerd zullen zijn en stelt 3 motortechnologieën voor: hybride, plug-in en elektrisch. Er kunnen 3 kilometreringstypes worden ingegeven, de manier waarop de auto wordt geladen en de buitentemperatuur. Ook de

basis van restafval uit de landbouw, bosbouw en van gemeentes) zit een groot potentieel, evenals in de synthetische brandstoffen.

Op 27 oktober 2022 werd het Europese akkoord over de koolstofneutraliteit van nieuwe personen- en bestelwagens vanaf 2035 bekrachtigd. Laat dat een opening voor bio- of synthetische brandstoffen? Even benadrukken dat dit akkoord de verbrandingsmotor niet verbiedt! Nergens staat dat zwart op wit geschreven. De tekst laat enkel nog de verkoop van koolstofneutrale voertuigen toe. Wanneer wordt aangetoond dat een niet-fossiele brandstof koolstofneutraal is, mogen auto’s met verbrandingsmotor dus wel nog worden verkocht.

En wat moeten we daarvoor doen?

Aantonen dat het vandaag technisch gezien mogelijk is om de verkoop van verbrandingsmotoren te verbinden met de bevoorrading van een gegarandeerd 100% niet-fossiele, uitstootvrije brandstof, waardoor de wagen automatisch koolstofneutraal

koolstofintensiteit van de batterijproductie en de recyclage van het voertuig maken deel uit van de vergelijkingsparameters. Op basis van die ingebrachte gegevens analyseert de tool de CO2-uitstoot van de energie maar ook van de productie van het voertuig en de bestanddelen ervan.

Welke parameters er in de tool ook worden ingegeven, uit de vergelijking blijkt duidelijk dat dé uitstootvrije technologie niet bestaat en dat – wanneer de elektriciteit niet 100% gedecarboniseerd is – de beste CO2-prestatie is weggelegd voor de klassieke hybride (HEV –zelfladende auto).

wordt. We werken samen met autobouwers, fabrikanten van elektronische apparatuur voor wagens en met leveranciers van hernieuwbare brandstoffen, zoals Neste, aan een grootschalig proefprogramma rond de levering van koolstofarme brandstoffen voor lichte en zware voertuigen. De bedoeling daarvan is dat we een certificeringsmethode ontwikkelen voor het gebruik van dit soort niet-fossiele, uitstootvrije brandstof. De idee, op termijn, is dat het voertuig niet meer start tenzij het de juiste brandstof gebruikt. Een beetje zoals wat er gebeurt wanneer een voertuig zonder AdBlue komt te zitten.

Wat verwacht u van de herzieningsclausule in 2026 die voorzien is in het Europese akkoord? Thierry Breton, de eurocommissaris voor Interne Markt, richtte in het kader van de invoering van de industriële beleidslijnen met het oog op de realisatie van de voor 2035 vastgelegde doelstellingen een werkgroep op (Route 2035) die de haalbaarheid van de doelstellingen moet beoor-

delen. Daarbij staat de in 2026 voorziene herzieningsclausule centraal om grondig te bekijken hoever we staan op het vlak van de beoogde 100% CO2-reductie en of die doelstellingen moeten worden herzien, rekening houdend met de technologische vooruitgang. Als er in 2026 nog onzekerheden zijn, blijft de deur op een kier staan voor de herinvoering van bepaalde oplossingen die het mogelijk zouden moeten maken de CO2reductiedoelstellingen van 100% voor nieuwe auto’s vanaf 2035 te halen. We vertrekken van het principe dat een 100% biobrandstof zoals HVO, dat een uitstootreductie van 95% – van bron tot wiel – mogelijk maakt, of een e-fuel kan bijdragen aan het realiseren van die doelstellingen.

Hoe geven we die brandstoffen een kans als er geen enkele fiscale maatregel is om ze concurrentieel interessant te maken?

Hoewel ze momenteel nog duurder zijn, zouden we toch het netwerk stations waar ze aangeboden worden, moeten uitbreiden. Daarna kunnen we de verkoop ervan beginnen stimuleren via een doorgedreven communicatie.

AUTOSALON 2023

Segmentatie op de markt van de elektromobiliteit

Het aantal inschrijvingen van nieuwe auto’s in België blijft dalen. En binnen die markt blijven elektrische motorisaties terrein winnen.

In 2022 werden in België 366.303 nieuwe personenwagens ingeschreven. Een ‘negatief record’, ongezien sinds 1955 (358.868 verkochte auto’s), en een daling met nog maar eens 4,4% in vergelijking met 2021, dat ook al geen topjaar was. De Belgische automobielsector moest het vooral hebben van de ingeschreven bedrijfsvoertuigen. Die waren in 2021 goed voor 57,7% van de inschrijvingen en zagen hun marktaandeel in 2022 opklimmen tot 61,9%. Goed nieuws voor de vergroening van het autobestand als men weet dat de door bedrijven ingeschreven auto’s gemiddeld tot de schoonste op de markt behoren. Nog een verandering bij de inschrijving

van nieuwe voertuigen is dat één op drie ervan geëlektrificeerd is. In 2021 was dat nog maar één op vier. Een duidelijk gevolg van een markt die gedomineerd wordt door bedrijfsvoertuigen. Bij de inschrijvingen van auto’s met verbrandingsmotor blijft benzine de ranglijsten aanvoeren, maar voor het eerst sinds 2017 duiken ze onder de lat van de 50%, aldus Christophe Dubon, woordvoerder van Febiac (Belgische Automobielen Tweewielerfederatie). De dalende trend voor dieselwagens die in 2018 – toen ze nog goed waren voor een marktaandeel van 78,9% – werd ingezet, houdt aan. In 2022 is nog 16,3% van de nieuwe inschrijvingen een diesel.

Terwijl 2022 een nieuw record betekende voor de nieuw ingeschreven elektrische auto’s – 124.372 exemplaren, waarvan 37.619 BEV (100% elektrisch), 59.281 PHEV (herlaadbare hybrides) en 27.472 HEV (zelfladende hybrides) – zien we dat de markt steeds meer opgedeeld geraakt tussen verschillende types van eigenaars. Zo werd 87,1% van alle BEV’s in 2022 ingeschreven door bedrijven of zelfstandigen, terwijl ‘amper’ 12,9% van de nieuwe eigenaars van een elektrische auto een particulier was. Hetzelfde geldt voor de in 2022 ingeschreven PHEV’s: 91,4% van de nieuwe inschrijvingen is toe te schrijven aan

Aantal nieuwe inschrijvingen per brandstoftype

TWEE AFZONDERLIJKE MARKTEN

bedrijven of zelfstandigen, tegenover 8,6% aan particulieren. Inzake elektromobiliteit kiezen particulieren eerder voor de HEV-technologie. En waar nog 79,4% van de in 2022 door particulieren ingeschreven auto’s uitgerust is met een traditionele verbrandingsmotor (benzine en diesel), kiest nog slechts 57,2% van de bedrijven en zelfstandigen voor dit type motorisatie.

Ter gelegenheid van het 100e autosalon dat in januari in Brussel plaatsvond, pronkten alle merken uitvoerig met hun elektrische modellen. Dat sluit aan bij de nieuwe trend, vertelt Jean-Marc Ponteville, Press & Public Relations van D’Ieteren Auto. Als we kijken naar alle merken van de

groep D’Ieteren, dan zien we dat 20% van alle bestellingen voor een elektrische auto is. Die markt wordt gedomineerd door de fleetklanten, die onder impuls van de fiscale voordelen het imago van hun bedrijf willen vergroenen, temeer omdat dergelijke investeringen door een bedrijf beter te verteren zijn dan door een privéklant.

HET EINDE IS IN ZICHT

In het paleis dat helemaal werd ingenomen door D’Ieteren waren ook nog benzinewagens te bewonderen. Want die motorisatie wordt zowat de universele categorie. Wie twijfelt tussen polyvalentie en betaalbaar, gaat voor een benzine, aldus Jean-Marc Ponteville. Minder optimistisch

is hij voor de toekomst van de diesels en hybrides: een vraag in vrije val zou op termijn het einde kunnen betekenen van deze motorisaties. Voor diesel moeten we afwachten wat Euro 7 gaat geven (de norm die in principe op 1 juli 2025 moet ingaan voor personenwagens en op 1 juli 2027 voor vrachtwagens, n.v.d.r.). Als die norm gepaard gaat met een nieuwe stijging van de tarieven, om maar te zwijgen van de onzekerheid wat betreft de brandstofprijzen, dan is het niet ondenkbaar dat de concurrentiekracht van diesel ernstig in het gedrang komt. Sommige professionals zijn bezorgd omdat ze met de 70.000 km die ze per jaar afleggen, naar eigen zeggen niet onder diesel uit kunnen. Maar als we dan gaan

In 2022 was 1 nieuwe auto op 9 elektrisch.

kijken naar de milieudoelstellingen, dan moeten we ons de vraag stellen: is 70.000 km per jaar vandaag de dag nog wel nodig? De vragen waarmee de automobielsector momenteel worstelt, wijzen op een veel ruimer maatschappelijk probleem. De fiscaliteit die op 1 juli 2023 ingaat, kan overigens ook de hybridemodellen, vooral de plug-ins, de genadeslag geven. Voor aardgas, dat zich profileerde als een mooie oplossing, is de vraag volledig weggedeemsterd. Het aanbod zal die evolutie dus ongetwijfeld volgen. Bij Fiat, dat verschillende CNG-modellen in zijn gamma had, is dat nu al het geval. Daar is geen enkel voertuig op aardgas meer verkrijgbaar. Ook niet bij de Fiat Professional-vloot. Hetzelfde verhaal bij Skoda, waar CNG “tijdelijk opgeschort” is.

GO FOR ELECTRIC

Dat Fiat geen CNG-voertuigen meer aanbiedt, is te verklaren door het feit dat de groep Stellantis, waartoe het merk nu behoort, de focus legt op een algemene elektrificatie. CEO Carlos Tavares windt er geen doekjes om: Stellantis wordt dé kampioen in de strijd tegen de klimaatverandering en daarvoor wil de groep tegen 2030 zijn CO2-uitstoot met 50% terugschroeven om tegen 2038 volledige koolstofneutraliteit te bereiken. In het kader van die inspanningen wil Stellantis dat tegen het einde van dit decennium 100% van zijn verkochte auto’s in Europa elektrisch is (BEV), terwijl de lat in de Verenigde Staten op 50% ligt. Bij Skoda geloven ze op termijn ook in 100% elektrisch. Rekening houdend met de huidige omstandigheden hebben elektrische voertuigen met batterij bewezen tot nu toe de beste oplossing te zijn in termen van efficiëntie en duurzaamheid, aldus Liana Picard, PR Manager bij Skoda. En ze wordt daarin bijgetreden door haar collega bij VW: Tenzij er een andere energie wordt gevonden geloven wij rotsvast in 100% elektrisch. Maar niet alle landen evolueren daarbij op dezelfde snelheid. Europa en China doen het goed op het vlak van de elektromobiliteit. Elders gaat het langzamer.

Met het oog op dergelijke uitdagingen is het niet onlogisch dat autobouwers duidelijkheid vragen om op lange termijn te kunnen investeren. Voor Liana Picard is die behoefte aan duidelijkheid essentieel om te gaan investeren in elektrische auto’s. De doelstelling van koolstofneutraliteit tegen 2050 gaat gepaard met een duidelijke agenda en fiscale maatregelen, benadrukt

Catherine Van Geel, PR Manager D’Ieteren Porsche Import. Dankzij die wetgevende en fiscale omgeving op lange termijn konden we grote investeringen vrijmaken om de transitie naar elektromobiliteit in te zetten. Nu

wachten we nog op een duwtje in de rug van de overheid in de vorm van aanpassingen aan de infrastructuur, zoals dat in Nederland en Noorwegen gebeurt. Belangrijk daarbij is ook dat de regels overal zoveel mogelijk gelijklopend zijn.

Investeringen in e-fuels

In België kende Porsche opnieuw een uitzonderlijk jaar op het vlak van inschrijvingen, met name dankzij het succes van de 100% elektrische Taycan. Maar dat weerhoudt Porsche er niet van om vierkant achter de e-fuels te staan, omdat het merk van mening is dat het potentieel daarvan enorm is. Wereldwijd rijden er naar schatting ruim 1,3 miljard voertuigen met verbrandingsmotor rond, gaat Catherine Van Geel voort. Veel van die auto’s zullen er ook de komende tientallen jaren nog zijn, en e­fuels bieden de eigenaars van bestaande wagens een bijna koolstofneutraal alternatief. Porsche en Siemens Energy zijn gaan samenwerken met enkele internationale bedrijven om in Punta Arenas in Chili een fabriek te bouwen waar nagenoeg koolstofneutrale brandstoffen (e-fuels) zullen worden gemaakt. In de opstartfase zal daar jaarlijks ca. 130.000 liter e-fuels worden geproduceerd. In eerste instantie zal die brandstof worden gebruikt voor toonaangevende projecten zoals de Porsche Mobil 1 Supercup en in de Porsche Experience Centers. Na die testfase zal de productie worden opgeschaald tot 55 miljoen liter per jaar tegen midden deze eeuw.

GE ZOC H T VOO R E XPOR T:

Tankwagens en tankopleggers voor LPG, diesel, benzine, olie, bitumen, chemische stoffen, levensmiddelen, cement en bulkopleggers. Aankoop trekkers en ander rollend materieel.

Materiaal te koop of een overname?

BEL VANDAAG!!!

G SM +32 (0)475-60 12 43

E - mai l : detrucks@telenet.be

w w w t a n kwagens. c o m

De nieuwe Porsche 911 GT3 Cup fungeert als testlaboratorium voor geavanceerde biobrandstoffen en e-fuels die de CO2-uitstoot aanzienlijk kunnen verlagen.

Zijn er andere duurzaamheidsopties naast elektromobiliteit?

Volgens Michel Martens, Director Research / Market Insights van FEBIAC (Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie), wel.

Brandstoffen: Bestaan er andere duurzaamheidsopties naast elektromobiliteit?

Michel Martens: Enerzijds zijn er koolstofarme brandstoffen, anderzijds bestaan er oplossingen waarbij de door de uitlaat uitgestoten CO2 op een gegeven moment uit de lucht wordt gehaald en opgeslagen. Dat noemen we Carbon Capture and Storage of CCS, een reeks acties waarbij de CO2 wordt opgevangen, getransporteerd via gasleidingen en geologisch opgeslagen. Maar die tweede opties is vandaag de dag nog behoorlijk kostelijk.

Energia denkt dat het totale wagenpark ook na 2035 nog overwegend uit auto’s met verbrandingsmotor zal bestaan. Sluit u zich daarbij aan? Heeft u cijfers daarover?

Tegen 2030 denken wij dat de helft van het ‘actieve’ wagenpark – d.w.z. ca. 5.000.000 auto’s van minder dan 16 jaar oud – al ‘herlaadbaar’ zal zijn. Met ‘herlaadbaar’ bedoel ik dan zowel elektrische auto’s met batterij als plug-inhybrides. Dat is dus het grootste deel van het wagenbestand... op voorwaarde dat elektrische bedrijfswagens aan het einde van hun contract hun weg vinden naar de Belgische tweedehandsmarkt en niet zoals vandaag naar het buitenland worden verscheept.

Naast dat cijfer mogen we ook niet vergeten dat er vandaag ook nog zo’n 500.000 oldtimers rondrijden. En bovenop het wagenpark dat bestaat uit personenwagens moeten we daar tegen 2030 nog ca. 150.000 vrachtwagens en 1.000.000 bestelwagens bijtellen. De meeste van die voertuigen zullen nog een verbrandingsmotor hebben. Maar ook op die markten zal de elektrificatie vanaf 2025 ingang beginnen te vinden. Na 2030 komt daar waarschijnlijk ook nog de brandstofcel op waterstof bij.

Onze sector is van mening dat de Europese en Belgische overheden meer rekening zouden moeten houden met de 250 miljoen auto’s met verbrandingsmotor – waarvan ruim 5 miljoen in België – die ook kunnen bijdragen aan de reductie van de koolstofuitstoot als ze zouden mogen rondrijden op koolstofarme en hernieuwbare brandstoffen. Wat is uw standpunt hierover?

De verbrandingsmotor heeft zijn nut voor specifieke toepassingen. De automobielsector sluit geen enkele technologie uit als de energiedrager, zoals hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen, beschikbaar en betaalbaar is, en op voorwaarde dat die op die manier kan bijdragen tot de decarbonisatie van het wegtransport.

Kunnen elektrificatie en koolstofneutrale brandstoffen worden beschouwd als complementaire oplossingen?

Laten we niet vergeten dat er in 2035 nog om en bij de 2 miljoen voertuigen zullen rondrijden waarvoor een elektrische motor geen optie is. In dat cijfer zijn zowel auto’s als nutsvoertuigen en zeker en vast ook moto’s inbegrepen. Als we willen dat het wagenpark niettemin

bijdraagt aan de decarbonisatie, dan hebben we verschillende concurrerende koolstofarme brandstoffen nodig. Maar de productie van die brandstoffen mag geen extra energie of te veel grondstoffen vragen.

Wallonië besloot om het verbod op de oudste auto’s in het verkeer (die zonder Euronorm en die met Euronorm 1, 2 en 3) uit te stellen tot 2025. In de lage-emissiezones van Antwerpen en Gent zijn diesel- en benzinewagens vanaf respectievelijk 2031 en 2035 niet meer welkom. Hoe kan de automobilist het overzicht bewaren?

Het is jammer dat we moeten vaststellen dat er in een landje zo klein als het onze zoveel verschillende initiatieven worden genomen op het vlak van milieuwetgevingen. Zelfs gewestelijk en lokaal zijn er heel wat verschillen. Wij pleiten er bij onze overheden voor dat ze zich houden aan de Europese regels en agenda. Niet meer en niet minder. Die planning is trouwens al behoorlijk ambitieus.

Sinds 1 april 2022 moeten alle tankstationuitbaters die minstens 3 soorten brandstof aanbieden, een affiche uithangen met de gemiddelde brandstofprijs per 100 km en dat op een goed zichtbare plaats. We stelden vast dat die vorm van informatie misleidend kan zijn voor de consument. Wij zijn vragende partij voor een gelijkaardige transparantie voor alle klassieke brandstoffen, zoals dat overigens ook voorzien is in de AFIR-regelgeving (Alternative Fuels Infrastructure Regulation). Het probleem met de ‘correcte’ weergave van de prijs voor elektriciteit komt door de prijsvolatiliteit ervan. We kunnen ons bovendien de vraag stellen hoe het bij laadpalen zit met de dienstverlening aan de klant in vergelijking met een diesel-/benzinepomp. En welk stroomnet moet er in aanmerking worden genomen (tarieven voor laag-, midden- of hoogspanning)? Daarom vinden we de beste oplossing op korte termijn een weergave van de gemiddelde maandprijs in € per kWh die maandelijks door de CREG, de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas, wordt gepubliceerd.

Heeft u speciale verwachtingen ten aanzien van de overheid?

Wij verwachten van de overheid dat ze de regelgeving en agenda van Europa volgen. Dat ze in België – en al zeker niet op gewestelijk niveau – niet vooruitloopt op de invoeringsdata van wetten of verboden op technologieën om te vermijden dat we met grote verschillen zitten tussen de drie gewesten, zoals dat nu bijvoorbeeld wel het geval is met de LEZ. In Vlaanderen mogen we echt spreken van een vloek op de verbrandingsmotor: de consument ziet door het bos de bomen niet meer, weet niet meer wat kiezen, koopt dan maar liever niets en blijft rondrijden met zijn oude auto. En dat is uiteraard nefast voor de milieudoelstellingen, want een oudere auto vervuilt meer. We vragen de overheid ook om geen enkele technologie die het potentieel heeft om bij te dragen aan een vermindering van de CO2-uitstoot en de luchtverontreiniging uit te sluiten.

Michel Martens, Director Research/Market Insights van FEBIAC.

Overzicht van de belangrijkste wijzigingen in het ADR 2023

Naar “goede” gewoonte ondergaat het ADR elk oneven jaar een reeks wijzigingen. De nieuwste versie van deze reglementering voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het “ADR 2023”, wordt op 1 juli e.k. van kracht. De impact op de sector van de brandstoffendistributie blijft voorlopig beperkt, maar hierin zal de komende jaren verandering komen, althans voor bedrijven die benzine en propaangas in bulk vervoeren

De nieuwe versie van het ADR – wat staat voor Accord européén pour le transport des matières Dangereuses par Route (Europees akkoord voor het vervoer van gevaarlijke goederen over de weg) – werd op 11 januari door het Vlaamse gewest en op 27 januari door het Waalse en Brussels gewest in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Deze nieuwe versie mag sedert 1 januari worden toegepast, doch wordt op 1 juli e.k. verplicht.

Voor brandstoffenhandelaars blijft de impact van het ADR 2023 zeer beperkt, althans dit jaar. De belangrijkste wijzigingen die een impact hebben op de distributie van brandstoffen zullen, ingevolge de overgangsmaatregelen, pas de komende jaren voelbaar zijn, doch enkel voor ondernemingen die benzine en propaangas in bulk vervoeren.

STRENGERE

CONSTRUCTIEVOORSCHRIFTEN VOOR

BEPAALDE FL-VOERTUIGEN

FL-voertuigen die vloeibaar gemaakte of samengeperste ontvlambare gassen vervoeren met classificatiecode F (waaronder propaan- en LPG-tankwagens) alsook FL-voertuigen die ontvlambare vloeistoffen van verpakkingsgroepen I of II vervoeren (waaronder benzinetankwagens) moeten uitgerust zijn met een automatisch blussysteem voor het compartiment waar de interne verbrandingsmotor voor de aandrijving van het voertuig zich bevindt.

Daarnaast dienen de hoger vermelde voertuigen uitgerust te worden met een thermische beveiliging die een uitbreiding van een brand vanaf alle wielen kan vertragen. De bedoeling hiervan is om, bijvoorbeeld door warmteschilden of andere gelijkwaardige voorzieningen, te voorkomen dat het

vuur zich verspreidt, rechtstreeks of onrechtstreeks via de cabine, naar de lading.

Deze strengere eisen voor FL-voertuigen gelden voor zover deze voertuigen voor het eerst zijn ingeschreven of in dienst worden gesteld na 31 december 2026. De vóór 1 januari 2027 voor het eerst ingeschreven tankwagens mogen verder worden gebruikt en hoeven niet te worden aangepast.

Tankwagens die gasolie, diesel of lamppetroleum vervoeren hoeven evenmin met het hoger vermelde automatisch blussysteem, noch met de thermische beveiliging te worden uitgerust, zelfs indien ze na 1 januari 2027 voor het eerst in dienst worden genomen.

VEILIGHEIDSKLEPPEN OP PROPAANTANKS

Tanks bestemd voor het vervoer van brandbare vloeibaar gemaakte gassen die gebouwd worden na 31 december 2023 moeten uitgerust zijn met veiligheidskleppen die beantwoorden aan de voorschriften van 6.8.3.2.9.1 tot 6.8.3.2.9.5.

Deze tanks moeten het merkteken vermeld in 6.8.3.2.9.6.3 (bestaande uit een wit vierkant van minimum 25 x 25 cm met daarin de letters “SV” in het zwart met een hoogte van minstens 12 cm en een lijndikte van minstens 1,2 cm) dragen. Voor tanks en tankcontainers met een inhoud van maximum 3.000 liter mogen de afmetingen kleiner zijn (minimum 12 x 12 cm) en mag de minimumhoogte van de letters en de lijndikte gehalveerd worden.

De merktekens moeten worden aangebracht op de beide zijkanten en de achterzijde van de vaste tanks. Voor tankcontainers en afneembare tanks dienen deze te worden aangebracht op de beide

zijkanten en op beide uiteinden. Voor tankcontainers met een inhoud van maximum 3.000 liter mogen de merktekens hetzij aan beide zijden, hetzij aan beide uiteinden aangebracht worden.

Voor vaste tanks en afneembare tanks die reeds zijn uitgerust met veiligheidskleppen die voldoen aan de nieuwe voorschriften van 6.8.3.2.9 hoeven de merktekens pas bij de volgende tussentijdse of periodieke keuring na 31 december 2023 te worden aangebracht.

De vaste en afneembare tanks die vóór 1 januari 2024 gebouwd werden conform de voorschriften die van toepassing waren vóór het ADR 2023, mogen verder worden gebruikt en dienen niet te worden uitgerust met de hoger vermelde veiligheidskleppen.

ZELFSLUITENDE AFSLUITERS OP TANKS VOOR VLOEIBAAR, STERK GEKOELD WATERSTOF EN AARDGAS

In kolom 16 van de stoffenlijst werd bij UN 1966 (waterstof, sterk gekoeld, vloeibaar) en bij UN 1972 (aardgas, sterk gekoeld, vloeibaar) de code ‘TE26’ vermeld. Ingevolge deze bepaling moeten alle vul- en losopeningen, ook die in de dampfase,

van tanks bestemd voor het vervoer van brandbare, sterk gekoelde gassen voorzien zijn van een onmiddellijk zelfsluitende afsluiter die zich zo dicht mogelijk bij de tank bevindt. Bestaande tanks (gebouwd vóór 1 juli 2023) mogen verder worden gebruikt en hoeven niet van dergelijke afsluiter te worden voorzien.

VERVOER VAN WARMTEPOMPEN

In hoofdstuk 3.3 (bijzondere bepalingen 119 en 291) wordt gepreciseerd dat warmtepompen, met het oog op hun vervoer, beschouwd worden als zijnde koelmachines.

Deze zijn niet onderworpen aan het ADR indien deze minder dan 12 kg gas (van klasse 2, groep A of O) of minder dan 12 liter ammoniakoplossing (UN 2672) bevatten.

VERVOER VAN GENERATOREN, COMPRESSOREN EN VERWARMINGSEENHEDEN MET VLOEIBARE BRANDSTOF

Voor het vervoer van generatoren, compressoren, turbines en verwarmingseenheden die bij UN 3528 of bij UN 3530 zijn ingedeeld, verduidelijkt de gewijzigde bijzondere bepaling 363 dat de etikettering en markering volgens de huidige voorschriften toegelaten is op motoren en machines met een capaciteit van meer dan 450 liter die niet meer dan 60 liter vloeibare brandstof bevatten.

Dit impliceert dat de etiketten niet langer verwijderd hoeven te worden wanneer de generator, compressor, turbine of verwarmingseenheid minder dan 60 liter vloeibare brandstof bevat.

MERKTEKEN VOOR

LITHIUMBATTERIJEN

Het merkteken voor lithiumbatterijen (voorgeschreven voor UN 3090, UN 3091, UN 3480 en

UN 3481) waarop een telefoonnummer is vermeld, verdwijnt. Het mag evenwel nog gebruikt worden tot eind 2026.

Op het nieuwe merkteken is enkel nog plaats voorzien voor de vermelding van het (de) UN-nr(s).

VERVOER AFVALSTOFFEN

Onder bepaalde voorwaarden is het voortaan toegestaan om op het vervoerdocument de geschatte hoeveelheid te vervoeren afvalstof te vermelden, in casu wanneer het niet mogelijk is de exacte hoeveelheid te meten op de laadplaats.

Wanneer van deze mogelijkheid gebruik wordt gemaakt, dient volgende vermelding op het vervoerdocument te worden aangebracht : “Geschatte hoeveelheid volgens 5.4.1.1.3.2”.

Een dergelijke schatting van de hoeveelheid is evenwel niet toegestaan voor :

• vrijstellingen waarvoor de exacte hoeveelheid essentieel is (bijv. 1.1.3.6);

• afval dat stoffen vermeld in 2.1.3.5.3 of stoffen van de klasse 4.3 bevat;

• andere tanks dan vacuümtanks voor afvalstoffen.

DIVERSE ANDERE WIJZIGINGEN ...

Verder werd het ADR ook op tal van andere vlakken gewijzigd, doch deze wijzigingen zijn voor ondernemingen actief in de distributie van brandstoffen niet of nauwelijks relevant.

Een selectief overzicht :

• wanneer verpakkingen die niet noodzakelijk moeten voldoen aan de in 4.1.1.3 voorgeschreven constructievoorschriften (zoals kisten en paletten) toegestaan zijn in een verpakkingsinstructie, zijn deze verpakkin-

gen niet onderworpen aan de massa- of volumelimieten die in het algemeen van toepassing zijn op verpakkingen die voldoen aan de voorschriften van hoofdstuk 6.1, tenzij anders aangegeven in de relevante verpakkingsinstructie of bijzondere bepaling. Bijgevolg werd bij verscheidene verpakkingsinstructies volgende opmerking toegevoegd : “De netto massa van de toegelaten verpakkingen mag meer dan 400 kg bedragen”.

• wat de vrijstellingen voor het vervoer van beperkte hoeveelheden (art. 1.1.3.6) betreft, valt UN 3291 ziekenhuisafval, ongespecificeerd n.e.g. voortaan opnieuw onder vervoerscategorie 2. In dezelfde vervoerscategorie worden voortaan ook UN 3481 lithium-ion-batterijen, in apparatuur en UN 3536 lithiumbatterijen in cargo-transporteenheden ondergebracht.

• de voorschriften betreffende de beveiliging van hoofdstuk 1.10 moeten voor het vervoer van gevaarlijke goederen met hoog risico van klasse 1 (dit zijn hoofdzakelijk ontplofbare stoffen en voorwerpen) vanaf 01.01.2025 ook worden nageleefd wanneer de vrijstelling van 1.1.3.6 van toepassing is.

• bepaalde lijmen, verf, drukinkt en harsoplossingen en verwante producten die bij UN 3082 (milieugevaarlijke vloeistoffen) zijn ingedeeld, mogen onder specifieke voorwaarden nog tot 30 juni 2025 vervoerd worden in verpakkingen uit staal , aluminium, een ander metaal of kunststof die niet voldoen aan de constructietypes van 4.1.1.3.

• sluitingen van hervulbare drukrecipiënten vervaardigd voor 1 juli 2023 die niet gekenmerkt zijn conform de nieuwe voorschriften van 6.2.3.9.8 mogen nog verder worden gebruikt.

• voortaan kunnen de bij UN 3509 (afgedankte verpakkingen, leeg, ongereinigd) ingedeelde producten logestort vervoerd worden in voertuigen met een dekzeil of in containers met een dekzeil. Voorheen was enkel het losgestort vervoer van UN 3509 in gesloten voertuigen of in gesloten containers toegestaan.

Johan Mattart ADR-veiligheidsadviseur

Wacht niet tot het allerlaatste moment om uw code 95 te verlengen…

De vakbekwaamheid – code 95 – is ondertussen een begrip. Chauffeurs met een rijbewijs C of CE moeten om de 5 jaar 5 erkende opleidingen van ten minste 7 uur (samen 35 kredieturen) hebben gevolgd om hun rijbewijs te verlengen.

Ukan bij Brafco terecht voor deze cursussen “vakbekwaamheid”. Brafco werkt hiervoor samen met erkende externe opleidingspartners. Deelnemers aan de opleidingsmodules ontvangen een getuigschrift van nascholing en 7 kredietpunten.

Sinds de inwerkingtreding van het KB van 10 januari 2013 moeten de betrokken chauffeurs ten minste één module volgen in elk van de volgende 3 categorieën:

I. Nascholing in rationeel rijden (dit zijn o.m. cursussen stuwing- en ladingszekering, economisch rijden…)

II. Toepassing van de voorschriften (dit zijn o.m. cursussen rij- en rusttijden, vervoerdocumenten, tachograaf…)

III. Gezondheid, verkeers- en milieuveiligheid, dienstverlening (dit zijn o.a. cursussen ongevalsaangifte, EHBO, conflictbeheer, communicatie, agressiviteit…)

Het KB preciseert dat minstens één van de modules moet handelen over defensief en zuinig (economisch) rijden, die ten minste 3 uur praktisch rijonderricht bevat.

De prijzen verschillen naargelang de opleidingsmodule. In de prijs zijn inbegrepen: syllabus, drank- en koffiepauze en een broodjeslunch. De opleidingen komen in aanmerking voor een subsidie van 50% door de Vlaamse overheid via de kmo-portefeuille.

In de 3 gewesten tellen ADR-opleidingen mee voor code 95

Met de publicatie van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 15 juli 2021 tot wijziging van het koninklijk besluit van 4 mei 2007 betreffende het rijbewijs, de vakbekwaamheid en de nascholing van bestuurders van voertuigen van de categorieën C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E in het Staatsblad van 3 augustus 2021 is de richtlijn 2018/645/EU eindelijk in de 3 gewesten van het land omgezet in regionale regelgeving. Dit impliceert dat sindsdien alle ADR-cursussen, ongeacht het gewest waarin de zetel van de opleidingsinstelling zich bevindt, in rekening kunnen worden gebracht voor de verplichte 5-jaarlijkse 35 uur bijscholing in het kader van de vakbekwaamheid (code 95). Deze ADR-opleidingen worden beschouwd als opleidingen van de 2de categorie (toepassing van de voorschriften).

Zie ook Brandstoffen september-oktober 2021, p.41

ADR-cursussen

Brafco organiseert zelf ADR-cursussen en werkt ook samen met erkende externe opleidingspartners.

U kan bij ons terecht voor initiële en bijscholingsopleidingen voor zowel colli, tank als vloeibare brandstoffen.

De eerstvolgende ADR bijscholingscursus (categorie IV) zal plaatsvinden op 25 februari en 4 maart in Jabbeke. Deze cursus kan ook als initiële ADR-opleiding gevolgd worden door chauffeurs die nog geen ADR-getuigschrift hebben of waarvan het getuigschrift vervallen is. Voor deze personen is een aanvullende praktijkopleiding van 4 uur voorzien op 29 maart in Gent

De eerstvolgende algemene ADR-bijscholingscursus colli- en tankvervoer (categorie I + II) zal plaatsvinden op 15, 22 en 29 april in Jabbeke

U kan uzelf of een medewerker inschrijven voor een van deze ADRopleidingen via https://www.brafco.be/nl/opleidingen

Vervaldatum ADR-getuigschrift (bijna) uit het oog verloren ? Om te vermijden dat u (of uw chauffeurs) opnieuw de initiële ADRopleiding moet volgen wegens het overschrijden van de vervaldatum op het getuigschrift, is het ten zeerste aanbevolen om het document op p. 27 in onze editie van januari 2019 in te vullen en aan het secretariaat over te maken. Brafco zal er dan voor zorgen dat u (en uw chauffeurs) tijdig uitgenodigd wordt om een bijscholing te volgen. Hierbij zal in de mate van het mogelijke rekening worden gehouden met de gewenste voorkeur inzake locatie en tijdstip (zaterdag of weekdag).

ADR-veiligheidsadviseur

Zoekt u een externe ADR-veiligheidsadviseur?

Neem contact op met de Federatie!

Maak voor de opleidingen vakbekwaamheid en ADR gebruik van de kmo-portefeuille!

Hoeveel steun u krijgt, is afhankelijk van de grootte van uw onderneming. De steun is beperkt tot een bepaald maximumbedrag dat u jaarlijks kan opnemen. U kan vrij kiezen of u dat bedrag inzet voor advies of opleiding of voor een combinatie van beide. De kosten die in aanmerking komen voor subsidie via de kmo-portefeuille zijn altijd exclusief btw

Kleine ondernemingen Steun 30%, maximaal 7.500 euro Middelgrote ondernemingen Steun 20%, maximaal 7.500 euro

iVoor een overzicht van de aangeboden opleidingen kan u best contact opnemen met Naziha Boulben. Tel.: 02/213.14.12, naziha.boulben@brafco.be. U geeft aan waar u en/of uw chauffeur(s) een opleiding wensen te volgen en u ontvangt een overzicht van de mogelijkheden!

Striktere formaliteiten voor aanvraag economische werkloosheid in PC 127 sinds 1 januari 2023 !

Na de pandemie, die sinds maart 2020 een versoepeling inluidde op het vlak van de aanvraag van economische werkloosheid, zijn sinds 1 januari 2023 de oorspronkelijke regels opnieuw van toepassing. De enige uitzondering bestaat nog voor de ondernemingen die zwaar geleden hebben onder de energiecrisis.

WAT HOUDT DE OORSPRONKELIJKE REGELING IN ?

De werkgever moet de arbeider die hij op economische werkloosheid wil stellen minimum één werkdag op voorhand verwittigen. Dit is dus bij het begin van de laatste werkdag vóór de economische werkloosheid. Een werkdag is een dag waarop in het bedrijf normaal arbeid wordt verricht.

(Wettelijke basis: KB van 25/02/1996 (BS 22/03/1996), gewijzigd door het KB van 26/08/2003 (BS 16/09/2003))

De economische oorzaken moeten conjunctureel en mag niet structureel zijn. De verwittiging moet gebeuren via aanplakking van een bericht (collectieve economische werkloosheid) of overhandiging van een geschrift (individuele werkloosheid). Hierin moeten de begin- en einddatum van de schorsing en de werkloosheidsdata worden vermeld.

De mededeling van de aanplakking of van de individuele kennisgeving moet de dag zelf door de werkgever worden verzonden naar de RVA en dit mag enkel op elektronische wijze.

De maximumduur van de volledige schorsing is vier weken. Daarna dient opnieuw een volledige week te worden gewerkt.

De maximumduur van de gedeeltelijke schorsing is drie maanden, indien er minder dan drie arbeidsdagen per week zijn of minder dan één week op twee wordt gewerkt. De schorsing kan langer zijn (met een maximum van 12 maanden) indien er minstens één arbeidsweek per twee weken gepresteerd wordt of indien er minimum op drie arbeidsdagen in de week gewerkt wordt.

De werknemer kan wel tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid zonder opzeg een einde maken aan de overeenkomst.

DE WERKGEVER MOET SINDS 1 JANUARI 2023 OPNIEUW OP EIGEN INITIATIEF:

• Een controleformulier C3.2A afleveren aan de werknemer ten laatste de eerste effectieve werkloosheidsdag van elke maand;

• Het validatieboek invullen;

• Indien van toepassing een ASR-scenario 2 indienen.

DE WERKNEMER MOET SINDS 1 JANUARI 2023 OPNIEUW:

• In het bezit zijn van een controleformulier C3.2A vanaf de eerste effectieve werkloosheidsdag tot het einde van de maand;

• Aangifte doen van het uitoefenen van bijkomende activiteiten of het ontvangen van inkomsten die een invloed kunnen hebben op het recht op werkloosheidsuitkeringen (formulier C1).

AANVULLENDE VERGOEDING

De arbeiders hebben recht op een aanvullende vergoeding in geval van economische werkloosheid. Deze bedraagt 4,5 euro/dag (5-dagenweek) of 3,75 euro/dag (6-dagenweek), te betalen door de werkgever. (Wettelijke basis: CAO van 25/11/2011, geldig sinds 01/01/2012 voor onbepaalde duur).

Raadpleeg steeds uw sociaal secretariaat bij de verschillende stappen die u onderneemt bij de melding van economische werkloosheid. Zo kan het u helpen bij de naleving van de nodige formaliteiten en u ook eventueel bijkomende raad verstrekken.

De arbeiders hebben recht op een aanvullende vergoeding in geval van economische werkloosheid.

Hands-on Inclusion: helpt jou op weg naar een inclusieve organisatie

De aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat bedrijven op zoek moeten gaan naar alternatieve manieren om nieuwe werknemers aan te trekken. Het project Hands-on Inclusion wil daarop inspelen en bedrijven actief in Vlaanderen ondersteunen om werk te maken van een inclusieve(re) werkvloer.

Aan de hand van een reeks praktijkgerichte workshops (bootcamps), individuele opleidingen op maat, vacature screenings en tal van andere hands-on acties kunnen bedrijven nog tot eind 2023 gratis gebruik maken van dit ruim aanbod ter ondersteuning van het eigen personeelsbeleid.

Benieuwd naar wat HOI voor jou kan betekenen? Neem dan een kijkje op de website:  https://handsoninclusion.be

40% subsidies voor de bodemsanering van uw werkplaats

Heeft u een werkplaats voor het onderhoud en de reparatie van uw vrachtwagens en hebben de werkzaamheden daar geleid tot bodemverontreiniging? Dan kan u 40% subsidies krijgen voor de sanering. De enige voorwaarde is dat u zich aansluit bij Tersana.

Tersana is een fonds voor de werkplaatsen voor onderhoud en herstel van voertuigen en carrosseriebedrijven. Alle mogelijke voertuigen komen in aanmerking: auto’s, vrachtwagens, moto’s, landbouwmachines, autobussen, zitmaaiers, bestelwagens, bulldozers, kranen, enz.

De sanering van vervuilde bodems ten gevolge van (afval)olie, lekkende voertuigen, door de activiteiten op de private tankplaats voor tankwagens, vervuiling door stookolietanks, het asbestdak van de werkplaats, ... is niet alleen een dure maar ook een complexe zaak. Daarom neemt Tersana ook de organisatie van de onderzoeken en de sanering op zich.

Even in herinnering brengen dat het verplicht is om om de 20 jaar een oriënterend bodemonderzoek (OBO) te laten uitvoeren bij een terrein of werkplaats. De verkoop van zo’n terrein of werkplaats dreigt een maat voor niks te worden wanneer er bodemverontreiniging wordt vastgesteld. Om een oriënterend bodemonderzoek te laten uitvoeren, moet beroep worden gedaan op een erkend bodemsaneringsdeskundige. Een lijst met erkende bodemsaneringsdeskundigen is terug te vinden op de website van de OVAM. Maar ook daarbij kan Tersana u helpen.

Website: www.tersana.be

Mail: info@tersana.be

Tel.: 02/776.78.75

© Adobe Stock

© Adobe Stock

BEHEER

We hebben allemaal recht op een warme thuis, toch?

Help ons, dan helpen wij jouw klanten met het betalen van hun energierekening.

→ Vergeet niet uw exemplaren van onze NIEUWE folders te bestellen

→ Meer info: www.verwarmingsfonds.be

P.S. : Vergeet niet om ook de syndici van appartementsgebouwen te informeren!

Om zoekertjes te laten verschijnen in de volgende editie van Brandstoffen (april-mei 2023), kan u het formulier gebruiken dat u vindt op pagina 46 van onze uitgave van april-mei 2022.

Graaddagen

Vergelijking van de laatste drie mobiele jaren met de norm* (graaddagen 15/15, station Ukkel)

* De norm is het gemiddelde van de graaddagen berekend in Ukkel tussen 1833 en 1979