VOORLICHTING
Op zoek naar geestelijke balans Stress is minstens zo slecht voor je gezondheid als roken en een onevenwichtige voeding. De smartphone en de laptop treden steeds meer op de voorgrond en de grens tussen werk- en privéleven lijkt te vervagen. ‘Het druk hebben’ is meer standaard dan uitzondering. Daarom is een groeiende groep mensen op zoek naar de juiste balans tussen spanning en ontspanning. Van een leven zonder uitdagende gebeurtenissen wordt niemand gelukkig. Spanning verandert pas in stress als deze momenten chronisch worden. En dat verloopt in fases. In het beginstadium van stress nemen DHEA (DeHydroEpiAndrosteron)- en cortisolspiegels toe, wat een gezonde toestand is. Zodra de bijnieren cortisol gaan produceren, komt er ook DHEA vrij. DHEA controleert de hoeveelheid cortisol. Dit heeft als gevolg dat de negatieve effecten van cortisol gecompenseerd kunnen worden. Er is dan sprake van een gezonde balans. Maar bij langdurige stress daalt ook DHEA en raakt de cortisolvoorraad uitgeput. Bij uitputting van hormonen (bijnieruitputting) kunnen onrust en spanning omslaan naar apathie, depressiviteit en chronische vermoeidheid. De hersen-darm-as Een andere belangrijke stof die de stress-respons dempt, is de neurotransmitter Gammaaminoboterzuur (GABA). Productie vindt in relatief grote hoeveelheden plaats in het brein, maar ook in de darm en in de bètacellen van de pancreas. GABA kan onderdrukkend werken bij angst en stresssituaties, stabiliseert de bloeddruk en bevordert de (nacht)rust.
“HET MICROBIOOM IS IN STAAT OM DIRECT DE STRESS-RESPONS TE STIMULEREN OF TE REGULEREN VIA DE ZOGENAAMDE HERSEN-DARM-AS.”
De vele endocriene cellen in de darm kunnen naast GABA nog andere neurotransmitters produceren, zoals serotonine (waarvan een deel wordt omgezet in melatonine) en dopamine, maar ook hun voorlopers zoals tryptofaan, kynurenine en L-Dopa. Het microbioom is daarmee in staat om direct de stress-respons te stimuleren of te reguleren via de zogenaamde hersen-darm-as. Aandacht voor een voeding die het darmmicrobioom ondersteunt, en eventueel (tijdelijke) aanvulling met probiotica is om die reden aanbevelenswaardig. Aanvulling op de voeding Ook nutriënten zijn in staat de stress-respons te beïnvloeden. Zo bevatten melkeiwitten bioactieve peptiden, waaronder caseïne. Alfa-s1 caseïne hydrolysaat (ACH) is een melkeiwithydrolysaat met een selectieve affiniteit voor de GABAA -receptoren, waardoor het de activiteit van GABA verhoogt. Ook kan het de afgifte van cortisol helpen reguleren. Klinische studies met ACH laten positieve resultaten zien op het menselijk lichaam, zowel bij kort- als langdurige inname. ACH helpt meer controle te krijgen over emoties en bij sociale situaties en het kan helpen bij het kalmeren van de ademhaling, spijsvertering en hart en bloedvaten. Voorbeelden van andere nutriënten die de stress-respons kunnen beïnvloeden zijn valeriaan, citroenmelisse, ashwagandha, saffraan, L-tryptofaan, magnesium en enkele B-vitaminen zoals foliumzuur, pantotheenzuur, vitamine B6 en vitamine B12. Relaxatie-technieken Ten slotte is er een grote verscheidenheid aan ontspanningstechnieken die kunnen ondersteunen bij het terugvinden van de rust in stress-situaties. Denk aan yoga, meditatie en HRV-biofeedback. De keuze voor specifieke supplementen en relaxatietechnieken is afhankelijk van het specifieke doel van de behandeling en de persoonlijke behoefte van de cliënt. Een goede anamnese is daarbij een voorwaarde.
Bronnen zijn op te vragen bij de redactie. Door Andrea van Vuuren, zelfstandig voedingskundige bij Voeding van Vuuren
21
