5 minute read
Medicinale paddenstoelen
Gezondheid is een basisbehoefte van de mens. Werden mensen in vroege beschavingen geconfronteerd met ziekte, dan ging men er meestal van uit dat boze geesten hieraan ten grondslag lagen. Desalniettemin werd toen ook al gekeken naar kruiden en middelen die als medicijn konden worden gebruikt. Door ervaring, instinct, waarneming, overtuiging én puur geluk zijn middelen gevonden die konden worden toegepast bij tal van aandoeningen. Deze vroege beschavingen verzamelden deze kennis gedurende duizenden jaren lang en deze kennis is van generatie op generatie op mondelinge wijze doorgegeven. Dáár is de basis gelegd van de Traditionele Geneeswijzen, lang voordat deze geneeswijzen werden beschreven.
De TCM (Traditionele Chinese Geneeskunde) is een van de oudste traditionele geneeswijzen waarbij medicinale paddenstoelen worden gebruikt en beschreven. Men schat dat het gebruik van medicinale paddenstoelen binnen de TCM tussen de 5000 en 7000 jaar geleden een aanvang kreeg. De oudste officiële lijst van 365 geneeskrachtige stoffen dateert uit de 2e eeuw voor Christus. Deze lijst, de Shennong Ben cao Jing, bevat de Materia Medica van de TCM en beschrijft naast tal van geneeskrachtige kruiden ook een aantal medicinale paddenstoelen.
Advertisement
Een van de belangrijkste verhandelingen binnen de TCM is opgeschreven door Li Shizhen (1518 – 1593). In 1578 publiceert hij, na 30 jaar veldonderzoek en het lezen van meer dan 800 medische naslagwerken, de Bencao Gangmu. Deze ‘Compendium Materia Medica’ beschrijft 1892 geneeskrachtige stoffen waaronder 1094 kruiden, 444 dierlijke stoffen, 275 minerale stoffen en 20 medicinale paddenstoelen.
Tevens is er invloed vanuit de TCM op de Japanse traditionele geneeskunde (Kampo). Zo wordt shiitake en maitake in de 2e eeuw na Christus, onder invloed van het boeddhisme, geïntroduceerd in Japan. Het gebruik van medicinale paddenstoelen in het Verre Oosten vond plaats in Korea, Vietnam, Thailand, Laos en India. Ook vanuit oude Westerse culturen is al vroeg belang-stelling voor medicinale paddenstoelen. Ze weten de oude Griekse en Romeinse culturen raad met medicinale paddenstoelen. Afgezien van de culinaire toepassing kennen zij (Grieken en Romeinen) de medicinale toepassing van verschillende paddenstoelen. Reeds in de 3e eeuw voor Christus benoemt Hippocrates van Cos, de ‘Vader van de moderne westerse geneeskunde’, het gebruik van paddenstoelen in de geneeskunde.
Wetenschappelijk onderzoek
In de 20e eeuw komen medicinale paddenstoelen ook wetenschappelijk uitgebreid in beeld en wordt er veel onderzoek naar gedaan. In 1980 beschrijven de hoogleraren Liu Bo en Bau Yun-zon, beiden werkzaam aan Academia-Sinica (Taiwan) de medicinale werking van 120 medicinale paddenstoelen. Op dit moment zijn ruim 800 medicinale paddenstoelen beschreven. Zowel in China, Japan en Korea wordt vanuit de overheid veel onderzoek gedaan naar de werking en eigenschappen van medicinale paddenstoelen. Wereldwijd zijn vooral universiteiten en ziekenhuizen geïnteresseerd in de werking en toepassing van medicinale paddenstoelen, en er zijn momenteel ruim 500.000 wetenschappelijke naslagwerken voorhanden. Echt wetenschappelijk onderzoek naar medicinale paddenstoelen is pas sinds 60 jaar aan de orde. Vooral de Ganoderma en Coriolus zijn in Azië de eerste medicinale paddenstoelen die op uitgebreide schaal wetenschappelijk in beeld komen. In aansluiting op de Aziatische onderzoeken vindt vanaf de jaren ’80, vanuit westerse landen, een overvloed aan in vivo en in vitro onderzoek plaats. Tegen het midden van de jaren ’90 zijn er al duizenden gecontroleerde studies gedocumenteerd, en in 2006 zijn er 4087 wetenschappelijke docu-
mentaties ingediend bij de Amerikaanse Library of Medicine (NLM). Ondanks dat er al zoveel onderzoek is gedaan en dat er al zoveel gedocumenteerd is, staan we nog maar aan het begin om de wereld van de paddenstoelen en de fungus te betreden. Er zijn naar schatting 150.000 soorten paddenstoelen waarvan er tot nu toe nog maar 15.000 in kaart zijn gebracht. Van deze 15.000 soorten zijn er 800 met medicinale eigenschappen bekend. Onderzoek en studie richt zich vooral op de samenstelling en eigenschappen van mediciale paddenstoelen. Zo wordt niet alleen gekeken naar het vruchtlichaam maar vooral ook naar het mycelium, de ‘wortels’ van de paddenstoelen. Het is vaak de combinatie van vruchtvlees en mycelium die de bijzondere heilzame eigenschappen van medicinale paddenstoelen bevat. Een van de meest onderzochte werkzame stoffen van medicinale paddenstoelen zijn polysachariden en bètaglucanen. Deze polysachariden (essentiële suikers) en bèta-glucanen vormen de basis van geneeskrachtige werking.
De werking van medicinale paddenstoelen
Sleutelwoorden bij medicinale paddenstoelen zijn essentiële suikers (die als ketens voorkomen in polysachariden), antioxidanten en essentiële aminozuren. Ook vitaminen, mineralen en sporenelementen maken deel uit van de brede pallet gezonde voedingsstoffen die medicinale paddenstoelen te bieden hebben.
Belangrijke polysachariden in medicinale paddenstoelen zijn de bètaglucanen 1.3 en 1.6. Deze bètaglucanen hebben als eigenschap dat zij immunostimulerend, antibacterieel, antiviraal, anti-inflammatoir, een regulerende werking hebben op de bloedsuikerspiegel en cholesterolverlagend zijn. Naast de essentiële suikers en bètaglucanen bevatten medicinale paddenstoelen veel polysachariden in de vorm van stoffen die grote invloed hebben op processen in ons lichaam. Denk hierbij aan o.a. Lentinan, PSP-PSK, Pleuran en polysacharide HEM. Antioxidanten zijn stoffen die, zoals de naam al zegt, oxidatie tegengaan. In medicinale paddenstoelen zijn antioxidanten prominent en in grote hoeveelheden aanwezig. Zij vormen, samen met de pallet van polysachariden en essentiële aminozuren, de basis van hun bijzondere werking. In ons lichaam bevinden zich vrije radicalen. Dit zijn stoffen die schade veroorzaken aan cellen en weefsels. Vrije radicalen ontstaan tijdens de normale stofwisseling in ons lichaam, maar zij kunnen ook ontstaan als wij ziek zijn of ontstekingen hebben, bij stress, intensief sporten, luchtvervuiling, bij roken en alcohol; ze ontstaan zelfs bij het zonnen.
Een teveel aan vrije radicalen kan onschadelijk worden gemaakt door antioxidanten. Daarom is het van groot belang dat wij die in voldoende mate binnen krijgen. Medicinale paddenstoelen zijn een der rijkste bronnen van antioxidanten! Zo is glutathion, een zeer belangrijk antioxidant, in hoge mate aanwezig in medicinale paddenstoelen. Het voert in dit artikel te ver om op brede mogelijkheden van de geneeskundige mogelijkheden van paddenstoelen in te gaan, maar dit artikel geeft een korte schets van hetgeen ik in mijn praktijk doe en in het boek Medicinale Paddenstoelen verder uitwerk. Medicinale paddenstoelen geven vaak de kracht om weer op het eigen lichaam, het eigen immuunsysteem, te vertrouwen. Concluderend zou ik willen stellen: Geneeskunde met medicinale paddenstoelen is geneeskunde met een ziel. Schimmels en paddenstoelen behoren tot een der oudste organismen van deze aarde en wellicht daarom dat deze zo helend voor ons kunnen zijn.
