Nutriënt & Supplement magazine editie 2-2022

JAARGANG 2 • EDITIE 2 • 2022

VAK- EN PRODUCTINFORMATIE VOOR GEZONDHEIDSPROFESSIONALS OVER HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN EN ORTHOMOLECULAIRE PREPARATEN

Bijzondere eigenschappen van zeewier

Macronutriënten:

plantaardig of niet?

Vitamine B6 en het immuun­ systeem

De informatie in dit magazine is uitsluitend bedoeld voor medische beroepsbeoefenaars

Bent u al bekend met Kwartelei?

Orthica heeft nu Kwartelei, een natuurlijk supplement.

Het bevat vitamine C dat het immuunsysteem ondersteunt.

Kwartelei

KAG-nr. 431-0321-6870

Kwartelei bevat daarnaast 0,4 mg ovomucoïden per 84 mg kwarteleipoeder (IgECALM®*).

Kwartelei is gezoet met de natuurlijke zoetstoffen mannitol en xylitol. De kauwtablet heeft een sinaasappelsmaak en is geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar. Het is belangrijk goed te kauwen: laat de tabletten langzaam uiteenvallen in de mond voor het doorslikken.

Daarnaast zijn de kauwtabletten gemakkelijk zonder water in te nemen en handig ter gebruik voor onderweg. Indien gewenst kunnen de kauwtabletten elke 2 uur worden ingenomen.

Kijk voor meer informatie op

orthica.nl/professional

*IgECALM® is een geregistreerd handelsmerk van Ovogenics.

Dit product is op aanvraag verkrijgbaar bij uw Orthica productspecialist of de klantenservice van Orthica.

VOORWOORD

COLOFON Hoofdredactie Sacha van den Ende sacha@inspiredcommunications.nl Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert maartje@inspiredcommunications.nl Eindredactie Marianne Smits en Charlotte Simons Redactieadres Hoofdstraat 21 | 6994 AC | De Steeg Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Hoofdstraat 21 | 6994 AC | De Steeg info@inspiredcommunications.nl Advertentieverkoop Vertregt | S&C frans@vertregt.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp www.eefjekleijweg.nl Druk Drukkerij Tesink Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk indienen bij de redactie per e-mail: redactie@inspiredcommunications.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, productinformatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie.

Voedingssupplementen steeds meer in de kijker Editie 2 van Nutriënt & Supplement ligt weer voor je, boordevol interessante artikelen!

Er is steeds meer te lezen over voedingssupplementen in de media. Dat is positief, want zo wordt het nut van voedingssupplementen steeds duidelijker. Ook in de wetenschap wordt het onderwerp opgepakt en dat ondersteunt ons in ons doel: degelijke informatie aanbieden over de inzet van hoogwaardige voedingssupplementen en gezonde voeding ter bevordering van het welzijn van de cliënt.

Ook in deze editie gaan weer de diepte in. Het eerste artikel is van Kees Boender en gaat over de bijzondere eigenschappen van zeewier.

Jan Blaauw schreef deel 5 van zijn serie over vitaminen, mineralen en kruiden die door de pandemie de interesse van onderzoekers hebben gewekt. Deze keer gaat zijn artikel over vitamine B6.

Het derde diepte-artikel is van Robert van Esch en gaat over macronutriënten.

Daarnaast bespreken we 2 vakboeken en kun je verschillende nieuwsartikelen lezen over wetenschappelijk onderzoek.

We wensen je veel leesplezier!

Sacha van den Ende Uitgever Nutriënt & Supplement

©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

3

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Bot Pro Compleet

Bot Pro Compleet Complete en sterk geconcentreerde formule voor de botten Superieure opname van olijfblad extract door het 40% concentraat oleuropeïne Calcium, magnesium en zink met een superieure biologische beschikbaarheid Hoge biologische beschikbaarheid Natuurlijke en meest effectieve vorm van VEGAN vitamine D3 Natuurlijke en stabiele vorm van vitamine K2 Extra ondersteuning door toevoeging van natuurlijke silica en gistvrij selenium 100% elementair magnesium bisglycinaat 100% elementair calcium bisglycinaat 100% elementair zink bisglycinaat Geschikt voor veganisten 100% natuurlijke hulpstoffen - pullulan capsule • P575 Bot Pro Compleet - 60 vegicaps • P576 Bot Pro Compleet - 120 vegicaps

EEN NATUURLIJKE KEUZE VOOR PURE KWALITEIT Voor meer informatie kijk op www.proviform.nl

3 Voorwoord en colofon

26 Macronutriënten: plantaardig of niet?

5 Inhoudsopgave 6 Voedingssupplementen voor de man

7 Omega 3-vetzuren uit 100% plantaardige bron

8 Wat maakt zeewier zo bijzonder?

Robert van Esch

35 Diosmine, de oplossing voor zware benen

36 Boekrecensie 37 Nieuws 39 Celzouten en hooikoorts 600

Kees Boender

12 Proviform Bot Pro

40 Pandemie haalt de interesse van onderzoekers naar de inzet van

Compleet, botformule

vitaminen, mineralen en kruiden

met olijfbladextract

naar boven; vitamine B6 (deel 5) Jan Blaauw

13 Migraine: bestrijd de symptomen én de oorzaak!

45 Post-coronatijd: voor studenten mag het dak er weer af!

17 Teunisbloemolie?

Drie redenen waarom

46 Opleidingen en congressen

borage-olie beter is

19 Kwaliteit 21 Vitamine B12 Intricobal 23 Lactoferrine, orthomoleculaire alleskunner

24 Kort nieuws

53 Verdavite, groener wordt het niet 54 Boekrecensie 55 Nieuws 57 Covid-19 wordt een veel grotere bedreiging bij een tekort aan bepaalde micronutriënten

5

VOORLICHTING VITALS

“Pompoenzaad ondersteunt de gezondheid van de lagere urinewegen en de prostaat.”

Voedings­ supplementen voor de man Vitals introduceert twee voedingssupplementen voor de man. Mannenformule Pro Prostaat is een complete formule voor het behoud van een normale prostaat.

Mannenformule Pro Testosteron is een complete formule voor het testosterongehalte en de vruchtbaarheid van de man.

Mannenformule Pro Prostaat Mannenformule Pro Prostaat bevat een sterke combinatie van plantenextracten (pompoenzaad, zaagpalm en pygeum) die specifiek geschikt zijn voor het ondersteunen van de gezondheid van de prostaat en de lagere urinewegen1. Mooi meegenomen is dat zaagpalm eveneens bijdraagt aan het behoud van normaal haar. Tot slot bevat dit voedingssupplement bèta-sitosterol uit pijnbomen.

Gezondheidsclaims* • Pompoenzaad ondersteunt de gezondheid van de lagere urinewegen en de prostaat.1 • Zaagpalm draagt bij aan een normale urinewegfunctie en een gezonde prostaat.1 • Zaagpalm ondersteunt de normale haargroei.

• Pygeum africanum ondersteunt de gezondheid van de blaas, de lagere urinewegen en de prostaat.1 Mannenformule Pro Testosteron Mannenformule Pro Testosteron is een voedingssupplement dat specifiek geformuleerd is voor mannen. Het bevat een uniek gepatenteerd fenegriekextract met de naam Testofen®, dat zich heeft bewezen in meerdere humane studies. Ook het ashwagandha-extract (KSM-66®) heeft een zeer sterke wetenschappelijke onderbouwing. Mannenformule Pro Testosteron bevat zink dat gebruikt kan worden ter ondersteuning van de mannelijke hormoonhuishouding en normale testosterongehalten2, en selenium, zink, ashwagandha en maca die bijdragen aan de vruchtbaarheid3.

Gezondheidsclaims* • Ashwagandha en maca ondersteunen de seksuele functie van de man.

• Ashwagandha en maca dragen bij aan de kwaliteit van sperma en vruchtbaarheid van de man.3 • Maca draagt bij aan het seksuele verlangen.

• Ashwagandha ondersteunt het uithoudingsvermogen en de vitaliteit.

• Zink draagt bij tot de instandhouding van normale testosterongehalten in het bloed.2 • Zink en selenium zijn goed voor de kwaliteit van sperma en vruchtbaarheid van de man.3 • Zink en selenium helpen lichaamscellen beschermen tegen oxidatieve schade.

6

Lees meer over deze twee producten op Vitals.nl of bel 075-6476050 *Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

VOORLICHTING VITALS

Omega 3-vetzuren uit 100% plantaardige bron Vegetariërs en veganisten hebben vaak een lagere inname van omega 3-vetzuren in de vorm van EPA en DHA met de voeding. De rijkste bron van de belangrijke onverzadigde vetzuren EPA en DHA is immers vis. Het lichaam kan EPA en DHA in principe zelf aanmaken uit alfalinoleenzuur (ALA), dat ook voorkomt in plantaardige oliën (zoals lijnzaadolie). In de praktijk verloopt deze omzetting echter zeer moeizaam en blijft een voldoende hoge inname van kant-en-klare EPA en/of DHA uit voeding belangrijk.

VeganDHA biedt 250 mg DHA uit microalg Schizochytrium in een vegetarische softgel. Het product is speciaal geschikt voor vegetariërs en veganisten en voor mensen die om andere redenen geen vis­oliepreparaten willen gebruiken. Bovendien is er astaxanthinerijke oleahars, waarvan 750 mcg astaxan­thine (uit de alg Haematococcus pluvialis) toegevoegd.

DHA ondersteunt de hersenfunctie en het gezichtsvermogen Het meervoudig onverzadigd omega 3-vetzuur DHA is een belangrijke bouwsteen voor de hersenen en is daarmee goed voor de hersenfunctie. Verder helpt DHA om scherp te blijven zien en het gezichtsvermogen normaal te houden. Deze gunstige effecten van DHA worden verkregen bij een dagelijkse inname van 250 mg DHA. Voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven VeganDHA is eveneens uitermate geschikt voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven. Extra inname van 200 mg DHA per dag door de moeder, naast de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 250 mg EPA en DHA, draagt bij tot de normale ontwikkeling van de ogen en de hersenen bij de foetus of bij de zuigeling die borstvoeding krijgt.

Over astaxanthine VeganDHA is aangevuld met astaxanthine. Dit is een carotenoïde die wordt aangemaakt door plankton, algen, bepaalde planten en micro- organismen. De alg Haematococcus pluvialis, die in dit product wordt gebruikt als bron van astaxanthine, is de rijkste natuurlijke bron.

Lees meer over VeganDHA op www.minami-visolie.nl.

7

Wat maakt zeewier zo bijzonder?

DOOR: KEES BOENDER

In de pers, op sociale media, wat je ook leest of waar je kijkt, steeds vaker gaat het over zeewier. Het zou de groente van de toekomst zijn, de ultieme oplossing voor de voedselproblematiek in de wereld, een superfood. Zeewier zie je steeds vaker in de winkels op het schap, chef-koks maken dankbaar gebruik van de trend door zeewier, met een unieke umami-smaak, toe te voegen aan gerechten. Sommige wieren zien er ook heel leuk uit; denk aan het paarsrode dulse, waardoor je ook voor het oog een mooi geheel kunt maken. En we zouden natuurlijk geen Nederlanders zijn als we niet gelijk zouden kijken naar zeewierteelt in Nederlandse wateren. Want zout water, een van de weinige vereisten voor de groei van zeewier, hebben we hier genoeg. Op een aantal plaatsen langs de kust zijn inmiddels initiatieven van start gegaan. Een van die initiatieven is van de Dutch Seaweed Group. Zij zijn recent gestart in de Oosterschelde met het telen van wakame en suikerwier (zie ook www. dutchseaweedgroup.com). Zeewier wordt in Nederland gekweekt op een kunstmatige harde ondergrond, touw bijvoorbeeld. Want een andere vereiste van zeewier is iets om zich aan te kunnen hechten. Onze kustlijn bestaat grotendeels uit los zand waardoor wij moeten kijken naar een andere oplossing. Maar waarom is zeewier dan zo interessant?

8

ERVARING In landen waar zeewier van nature voorkomt, wordt zeewier sinds mensenheugenis gebruikt in voeding en als medicijn. In deze landen komen cardiovasculaire aandoeningen en een hoge bloeddruk minder vaak voor. De mensen hebben over het algemeen ook een hogere levensverwachting. Verder onderzoek is nodig om de relatie tussen het eten van zeewier en een gezonder lichaam definitief aan te tonen, maar het vermoeden dat zeewier, micro-algen en producten die ervan gemaakt zijn, kunnen helpen bij diverse aandoeningen, wordt steeds sterker. (prof.

Ole G. Mouritsen in “Seaweeds, edible, available and sustainable”). In deze landen wordt per persoon niet meer dan 5-10 gram gedroogd wier per dag geconsumeerd; dit is voldoende om van de gezonde nutriënten te profiteren. In Nederland hanteren we een richtlijn van 5g gedroogd wier (of 30g vers), elke dag.

NUTRIËNTEN Zeewier, of macro-algen zoals zeewier ook wel wordt genoemd, heeft hoge concentraties aan mineralen en vitaminen. Deze zijn als colloïde of chelering aanwezig waardoor de biologische beschikbaarheid optimaal is. Zeewier is daarnaast een goede bron van proteïne alsook essentiële aminozuren.

Zeewier heeft een hoger vezelgehalte dan groente en fruit omdat het grotendeels is opgebouwd uit fermenteerbare en niet-fermenteerbare voedingsvezels.

Vezels worden niet verteerd in de dunne darm en ze dragen dus nauwelijks bij aan het aantal calorieën dat je binnenkrijgt. Daarnaast absorberen deze vezels vocht waardoor de massa in de darm soepel blijft en beter doorstroomt, wat de stoelgang bevordert. Fermenteerbare vezels vertragen bovendien de snelheid waarmee koolhydraten worden opgenomen en dit is goed om het bloedsuikerniveau te verlagen.

Zeewier wordt ingedeeld op kleur, wat weer samenhangt met waar het groeit op de glooiing in het water. Bovenaan de glooiing heb je de groenwieren, daarna de bruinwieren gevolgd door de roodwieren. De bruinwieren bevatten vooral chlorofyl, carotenoïden en vitaminen. Ze hebben ook sterolen en fenolen, waarvan bekend is dat ze een antioxidantwerking hebben. En ze kunnen helpen om cardiovasculaire aandoeningen en zelfs sommige types kanker af te weren. Er loopt ook onderzoek waaruit moet blijken of zeewier het lichaam kan beschermen tegen virale ziektes en het immuunsysteem kan ondersteunen.

OMEGA 3 Zeewier heeft een relatief hoog gehalte aan onverzadigde en essentiële vetzuren (DHA en EPA). Vooral EPA is een goede reden om regelmatig zeewier te eten.

EPA-vetzuren gaan cardiovasculaire aandoeningen tegen en verminderen het risico op na-effecten van een bloedstolsel. Ze gaan tevens de aanhechting van cholesterol aan de aderen tegen. Omega 3 heeft natuurlijk ook een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de hersenen en ons zenuwstelsel. Er zijn onderzoeken die aantonen dat omega 3-vetzuren, samen en in balans met omega 6, het risico op psychische aandoeningen (schizofrenie, bipolaire stoornis en enkele neurodegeneratieve ziektes) kunnen verlagen.

Het westerse dieet is helaas niet in balans omdat we gemiddeld 20x meer omega

N&S REDACTIONEEL

6-vetzuren binnenkrijgen dan omega 3.

De inname zou ongeveer gelijk moeten liggen. Zeewier bevat de vetzurengroepen in een goede balans, waarbij de verhouding omega 3/ omega 6 ligt tussen 0.7 en 3.2.

Hadden we de laatste jaren veel ziektes die met onze manier van leven te maken hadden (cardiovasculair, hypertensie, obesitas, diabetes type 2, …), we krijgen nu te maken met een snelle groei in psychische aandoeningen.

Ook hier kan het dieet een oorzaak zijn: te weinig vezels, te weinig omega 3-vetzuren en te veel calorieën, waarbij vooral die uit bewerkte koolhydraten slecht zijn.

ZOUT Ons lichaam heeft zout, NaCl, nodig want het speelt een belangrijke rol bij diverse processen in het lichaam. Aan 1-3 gram zout per dag heeft het lichaam genoeg om deze belangrijke functies uit te voeren. Het Voedingscentrum adviseert een maximum van 6 gram zout (2,4 gram natrium) per dag. Meer dan 85% van de Nederlandse bevolking eet echter meer dan dat. Het grootste deel van dit zout (80%) is verwerkt in alledaagse, kant-en-klare producten zoals brood, kaas en vleeswaren. In één pizza, bijvoorbeeld, zit vaak al meer dan 6 gram zout. Vaak hebben we niet in de gaten hoeveel zout deze bewerkte producten bevatten. Nog meer zout voegen we vaak zelf toe bij de maaltijd.

Te veel natrium zorgt voor een verstoring in de vochtbalans, een verhoogde bloeddruk en het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Kalium zorgt ervoor dat de negatieve effecten van natrium gedeeltelijk worden opgeheven. Net als bij de vetzuren is ook hier een juiste balans vereist. Zeewier heeft, naast een zilte smaak, een relatief hoog kaliumgehalte en kan dus goed ingezet worden als gezondere smaakmaker.

van cholesterol te onderdrukken. Het verhoogt tevens het niveau van HDL, de ‘goede cholesterol’ en verlaagt dat van LDL, de ‘slechte cholesterol’. Het alginaat in vezels verbindt zich met galzouten én daarbij wat cholesterol en dit wordt allemaal langs natuurlijke weg uitgescheiden. Ook de polysachariden verlagen LDL (het vrije cholesterol) en triglyceriden in het bloed.

Gezamenlijk hebben deze stoffen in zeewier een gunstig effect en kunnen ze het risico op cardiovasculaire ziekten verminderen.

BLOEDSTOLSELS Fucosterol heeft ook een antistollende werking en helpt daarmee de vorming van bloedstolsels te voorkomen.

Fucosterol verhoogt de activiteit van

de plasminogeen activator die, na een aantal biochemische stappen, de vorming van plasmine stimuleert.

Plasmine is een enzym dat bloedstolsels afbreekt. Dit gebeurt mogelijk in synergie met polysachariden die ook in zeewier zitten (vooral fucoidan, dat vooral in de wieren kombu en wakame wordt aangetroffen). Fucoidan stimuleert de vorming van heparine, een antistollingsmiddel dat van nature in ons lichaam wordt aangetroffen.

AFVALLEN Zeewier bevat weinig calorieën en relatief veel proteïne. Wier bevat weinig vet en verteerbare koolhydraten en juist veel vezels die ervoor zorgen dat je eerder verzadigd bent. Maar zelfs in landen waar zeewier al heel lang

“Zeewier heeft, naast een zilte smaak, een relatief hoog kaliumgehalte en kan dus goed ingezet worden als gezondere smaakmaker.”

CHOLESTEROL Behalve een gezonde balans in vetzuren bevat zeewier ook sterolen, vooral fucosterol. Gecombineerd met de in zeewier aanwezige vezels, die zorgdragen voor een snellere verzadiging en betere bloedsomloop, verlaagt fucosterol het cholesterolgehalte in het bloed. Fucosterol lijkt de biosynthese

9

“Jodium is misschien wel een van de belangrijkste aspecten van zeewier.”

10

N&S REDACTIONEEL onderdeel is van de dagelijkse voeding, eten ze per persoon niet meer dan 5-10 gram gedroogd wier per dag. Zeewier valt dus onder andere richtlijnen dan de landgroenten waarmee wij bekend zijn.

Maar zelfs in kleinere hoeveelheden kan zeewier een gunstig effect hebben op ons lichaamsgewicht: in GrootBrittannië heeft Sheffield Hallam University hier onderzoek naar gedaan.

Zeewier toegevoegd aan brood had een gunstig effect: niet alleen kregen mensen minder natrium binnen, ze voelden zich ook langer verzadigd na het eten van zeewierbrood. Hierdoor aten ze gemiddeld 179 kCal minder op een dag dan de controlegroep. Er was overigens geen negatief effect merkbaar op smaak of houdbaarheid van het brood.

JODIUM Jodium is misschien wel een van de belangrijkste aspecten van zeewier.

Sinds de aanvang van de menselijke evolutie is zeewier, direct of indirect, de belangrijkste bron geweest van het spoorelement jodium. Jodium is van cruciaal belang voor het functioneren van onze hersenen en schildklier. En via de schildklier heeft jodium indirect effect op ons hele metabolisme.

Zowel zeewier als de schildklier accumuleert jodium: zeewier uit het zeewater, de schildklier uit het bloed.

Zeewier (in het bijzonder bruinwier) is hier wel wat efficiënter in: de concentratie jodium kan 100.000 keer hoger zijn dan die van het omringende zeewater. In de schildklier bevindt zich een speciale pomp die jodium, samen met natrium, door het celmembraan transporteert.

Het jodiumgehalte per zeewiersoort varieert van 16µg-8mg per gram gedroogd zeewier. Voor alle nutriënten in zeewier geldt overigens dat ze per soort fluctueren en afhangen van waar/ wanneer/hoe het wier is geoogst en verwerkt.

Jodium in zeewier vervliegt snel, vooral als het aan vocht(ige lucht) wordt blootgesteld. In korte tijd kan de helft van het jodium vervliegen. Als zeewier wordt gekookt, kan het zijn dat 99% van het jodium binnen 15 min. door het kookwater is opgenomen. Bij stomen en roosteren is er minder jodiumverlies.

De schatting is dat 200 miljoen mensen op aarde een jodiumtekort hebben.

Het Voedingscentrum stelt dat in Nederland een jodiumtekort alleen voorkomt als iemand weinig of geen brood eet, of ongejodeerd/biologisch brood en geen gejodeerd keukenzout gebruikt.

RISICO’S Net als alle andere voedingsmiddelen kan zeewier toxines opnemen uit het milieu. Over de hele linie bevatten plantaardige voedingsmiddelen minder milieutoxines dan dierlijke producten.

Dit komt mede doordat een plant minder vet heeft en daardoor minder mogelijkheden om de toxines op te slaan. Het is onmogelijk om een standaard uitspraak te doen over toxines in zeewier omdat het samenhangt met de soort wier, de omgevingsfactoren en de manier waarop het wier is verwerkt.

Zware metalen, jodium, anorganisch arsenicum, vitamine K (mogelijk effect op de werking van bloedverdunners) en neurotoxische aminozuren kunnen zich allemaal in zeewier bevinden. Wieren die in Nederland worden verkocht, moeten natuurlijk aan de wettelijke voorschriften voldoen en worden regelmatig op vervuiling getest. Omdat alle wieren verschillen, is het advies om ook met wier niet te eenzijdig te eten.

Door regelmatig een ander zeewier te eten heb je meer kans dat je een goede balans van nutriënten binnenkrijgt (ook deze fluctueren, per wier, per seizoen, per oogst plaats, tijd en verwerking). Je reduceert bovendien de kans op een teveel aan bepaalde (voedings)stoffen.

Paracelsus zei immers al: ‘Alle dingen zijn vergif en niets is zonder gif. De hoeveelheid alleen maakt dat iets niet giftig is.’

Veel betrokkenen in de zeewierbranche hebben zich verenigd in het North Sea Farmers -platform. Hier worden kennis en ervaring gedeeld. Dit is belangrijk omdat Nederland nog aan het begin van het grote zeewieravontuur staat. De veiligheid van zeewier wordt ook besproken. Internationaal bleken er weinig incidenten bekend te zijn waar zeewier een probleem vormde voor de voedselveiligheid. Er is wel besloten om vooral de gehalten arseen en jodium te monitoren.

SMAAK Er zijn nog talloze andere redenen waarom zeewier bijzonder is, maar

de belangrijkste is misschien wel de smaak. Er zijn veel verschillende wieren, allemaal met een eigen smaak en bereidingswijze. Chef-koks van de beste restaurants vinden het geweldig om met de zilte, umami-smaak en de vele kleuren van zeewier te werken.

Mede hierdoor is het een ontzettend veelzijdige plantachtige. Met 5 gram gedroogd zeewier per dag heb je een verrijking van je maaltijd, krijg je alle benodigde nutriënten binnen en herstel je de (mineraal)balans in je lichaam. Kijk voor makkelijke recepten eens op www.receptenmetzeewier.nl, een site van Stichting Zeewierwijzer (www.zeewierwijzer.nl voor algemene info over zeewier). Mocht de smaak van zeewier je toch niet bevallen, dan kun je kiezen voor een supplement.

Ook die zijn er op basis van zeewier.

En het zoutvaatje op tafel kan worden vervangen door een strooibusje met zeewierpoeder, een heerlijke smaakmaker met een laag natriumgehalte (5%).

Waar je ook voor kiest: varieer en experimenteer en zoek een manier die voor jou het beste is om elke dag wat zeewier (5g gedroogd) te eten.

Na een loopbaan in de natuurvoedingsbranche is Kees Boender in 2011 met Your Well en de verkoop van producten op basis van Europees zeewier gestart.

Momenteel is Your Well de grootste aanbieder in dit segment, zowel met voeding, supplementen als verzorgingsproducten. Daarnaast is Your Well tegenwoordig ook distributeur van andere zeegroenten zoals zeekraal en zeevenkel. www.yourwell.nl

11

VOORLICHTING PROVIFORM

Proviform Bot Pro Compleet, botformule met olijfbladextract Het is nog niet zo heel lang geleden dat veel mensen het verband legden tussen melk drinken en sterke botten. Dat is inmiddels achterhaald, gelukkig weten we nu beter. Als we goed voor ons beendergestel willen zorgen, zijn daar effectievere voedingsstoffen voor. Ook weten we nu hoe belangrijk een actieve leefstijl is. De kennis hierover ontwikkelt zich voortdurend.

Proviform speelt daar als innovatieve producent in de supplementenbranche op in en introduceert Bot Pro Compleet. Suppletie waarmee jij als orthomoleculair specialist een voedings- en leefstijl­advies voor je cliënt adequaat aanvult. Bot Pro Compleet bestaat uit zeer hoogwaardige voedingsstoffen. Het meest opmerkelijke en innovatieve ingrediënt daarvan is olijfbladextract, in een vorm die uit 40% oleuropeïne bestaat, wat garant staat voor een superieure opname. Deze wateroplosbare stof komt voor in de onrijpe vruchten van de olijf en staat bekend om de sterke antioxidatieve eigenschappen.

Daarnaast bevat Bot Pro Compleet nog andere hoogwaardige orthomoleculaire voedingsstoffen, zoals 100% elementair calcium, magnesium en zink in de vorm van bisglycinaat en de meest natuurlijke effectieve vormen van vitamine D3, K2, silica en gistvrij selenium. Dat maakt het een optimale synergistische formule. Ook de hulpstoffen zijn 100% natuurlijk, net als de plantaardige pullulan capsule, gekenmerkt door een zuurstofbarrière die 250 keer groter is dan bij de gebruikelijke vegicap, waardoor het product lang effectief blijft. De formule is glutenvrij en geschikt voor veganisten door het gebruik van vegan vitamine D3.

Botten geven stevigheid aan het lichaam. Ook beschermen ze de organen. Je zou geneigd zijn te denken dat ze hard en statisch zijn, maar niets is minder waar. Voortdurend worden oude botcellen afgebroken en afgevoerd. Tegelijkertijd worden nieuwe aangemaakt. Er is dus sprake van een actieve botstofwisseling. Rond het dertigste levensjaar is de botdichtheid het grootst, maar vanaf de leeftijd van 45 jaar vermindert de aanmaak van nieuwe botcellen. Dat geldt zeker voor vrouwen nadat zij in de menopauze zijn gekomen door de afname van oestrogenen.

Regelmatige lichaamsbeweging en een verantwoord voedingspatroon (voldoende eiwitten, langzame koolhydraten zoals verse groenten en fruit) stimuleren de botstofwisseling en -productie. Dat is op elke leeftijd belangrijk, maar zeker voor de ouder wordende mens.

Proviform Bot Pro Compleet sterk, stevig en stabiel

www.proviform.nl

12

Proviform is gevestigd in Bergen op Zoom. De naam is een vrije samentrekking van de woorden ‘professionele vitamineformules’. Dat ze hun producten zelf ontwikkelen, maakt het mogelijk innovatief te werken en in te spelen op nieuwe inzichten. Het doel is de producten uit te brengen in krachtige en verantwoorde doseringen met een hoge biologische beschikbaarheid. Ook de werkzaamheid en zuiverheid moeten optimaal zijn. Proviform voedingssupplementen zijn 100% GMO- en glutenvrij. De donkere, glazen verpakking houdt de producten langer vers en beschermt tegen oxidatie. Daarnaast is glas recyclebaar en dus milieuvriendelijk. De meeste producten zijn geschikt voor vegetariërs en veganisten.

Migraine:

NIEUWS

bestrijd de symptomen én de oorzaak!

Wist u dat hooggedoseerde riboflavinesupplementen al jaren effectief ingezet worden bij migraine? In dit artikel leest u hoe u migraine doeltreffend kunt behandelen met supplementen.

HOE KUN JE MIGRAINE BEHANDELEN? Migraine is een erfelijke afwijking die wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen van zeer ernstige hoofdpijn.

Migraine kan met behulp van nutritionele therapie behandeld worden, zo blijkt uit meerdere wetenschappelijke studies. Naast de acute behandeling kan migraine ook preventief behandeld worden. Meer dan een derde van de migrainepatiënten heeft namelijk in dusdanige mate terugkerende migraineaanvallen dat dit hun dagelijkse bezigheden kan belemmeren. Vooral bij deze patiënten is preventieve therapie nodig om geen belemmering te ondervinden in het dagelijks leven. Hieronder vindt u verschillende nutriënten die een rol kunnen spelen bij de acute en preventieve behandeling van migraine.

Voor een effectieve behandeling is het belangrijk om te weten waar de symptomen vandaan komen.

KAN VOEDING HELPEN BIJ MIGRAINE? Uit onderzoek blijkt dat mensen met migraine verlaagde bloedwaarden ribo­ flavine, vitamine D, folaat, co-enzym Q10 en magnesium hebben. Er is dan ook veel onderzoek gedaan naar het effect van voedingssupplementen bij migraine­ patiënten ter preventie en behandeling van migraineaanvallen. Hieronder worden de belangrijkste nutriënten toegelicht die zijn onderzocht in relatie tot migraine, daarnaast worden kort

twee kruiden besproken die traditioneel vaak worden gebruikt bij hoofdpijn en migraine.

RIBOFLAVINE (VITAMINE B2) Suppletie met riboflavine (vitamine B2) is een van de meest onderzochte nutritionele interventies bij migraine. De effectiviteit blijkt uit meer dan 10 klinische studies die zijn uitgevoerd vanaf 1994.

Door riboflavine hadden de deelnemers minder ernstige migrainesymptomen en minder vaak migraineaanvallen.

Onderzoek laat zien dat een riboflavinetekort voorkomt bij 7-20% van de Europese bevolking. Deels kan dit veroorzaakt worden door tekorten in de voeding. Daarnaast blijkt dat de opname van riboflavine bij 10-15% van de bevolking minder goed functioneert, een erfelijke afwijking die kan leiden tot een riboflavinetekort. Riboflavinesuppletie is ook in hogere doseringen en op lange termijn, zoals gebruikelijk bij migrainetherapieën, veilig bewezen.

Een veelvoorkomende bijwerking is de felgele verkleuring van de urine, dit tijdelijke effect is onschadelijk.

Werkingsmechanisme in het kort: Riboflavine speelt een belangrijke rol bij het verminderen van de glutamaatafgifte door neuronen, hierdoor beschermt riboflavine tegen overmatige stimulatie van de zenuwen en excitotoxiciteit door glutamaat. Overmatige stimulatie van de zenuwen door stimulerende neurotransmitters als glutamaat is mogelijk een van de belangrijke oorzaken van het ontstaan van migraine met aura.

Bovendien beschermt riboflavine tegen mitochondriale disfunctie omdat het een rol speelt binnen de elektronentransportketen in de mitochondriën. Het is tevens belangrijk voor het homocysteïnemetabolisme; daarover leest u verderop in dit

artikel meer. Riboflavine werkt ook als antioxidant en reduceert dus oxidatieve stress. Ten slotte blijkt riboflavine ook inflammatie te remmen, waardoor het neuro-inflammatie kan tegengaan. Al met al maken deze neuroprotectieve mechanismen riboflavine een interessante therapeutische interventie bij migraine.

13

“Wetenschappelijke studies tonen aan dat hoge doseringen vitamine B2 het aantal migraineaanvallen en de ernst van de symptomen kunnen verminderen.”

MAGNESIUM Magnesiumsuppletie is bij acute migraineaanvallen onderzocht maar ook preventief gebruik is getest. De onderzoeken laten zien dat de symptomen van migraineaanvallen verminderen bij acute toediening. Bij acute toediening ging het echter wel vaak om intraveneuze toepassingen.

Daarnaast zijn enkele studies gedaan waarbij migrainepatiënten magnesium als supplement toegediend kregen.

Magnesiumsupplementen worden met name preventief ingezet. De studies laten zien dat suppletie de frequentie van de migraineaanvallen verminderde en de ernst van de symptomen reduceerde.

Werkingsmechanisme in het kort Magnesium speelt een belangrijke rol binnen het zenuwstelsel als antagonist van de NMDA-receptor. De NMDAreceptor is de ontvanger van het prikkelende signaal van de neurotransmitter glutamaat. Overactiviteit van de NMDA-receptor door overprikkeling van glutamaat kan hyperactivatie van de zenuwen veroorzaken. Onderzoekers verwachten dat een migraineaanval kan ontstaan vanuit een hyperactivatie van de zenuwen. Magnesium blokkeert de NMDA-receptor waardoor er geen signaaltransductie kan plaatsvinden.

Daarnaast helpt magnesium een overmatige ontstekingsreactie voorkomen, werkt het als antioxidant en speelt het een belangrijke rol in de mitochondriën.

NIACINE (VITAMINE B3) Vitamine B3 wordt met name acuut en intraveneus ingezet bij migraine. Er zijn helaas maar weinig klinische studies gedaan waarbij vitamine B3 oraal werd

14

toegediend en het bewijs dat dit effectief zou zijn is dus gering. Sommige onderzoekers zijn bovendien terughoudend als het gaat om het gebruik van niacine, allereerst door de bijwerkingen en ten tweede omdat het zorgt voor bloedvatverwijding.

Bloedvatverwijding in bepaalde delen van de hersenen leidt tot migrainehoofdpijn. Het gebruik van niacine lijkt dus paradoxaal.

Naast migraine blijkt niacine ook effectief te zijn bij de behandeling van spanningshoofdpijnen. Waarschijnlijk doordat nicaine de bloeddoorstroom naar de spierweefsels verbetert en daardoor spanningen verhelpt.

Bijwerkingen van niacinesuppletie, met name bij hogere doseringen, is een warme, rode en jeukende huid. Het is daarom aan te raden om een zogenaamde flush-free vitamine B3 te gebruiken.

Inositolhexanicotinaat is een vorm van vitamine B3 waarbij niacine langzaam vrijkomt waardoor de flushreactie niet optreedt.

Werkingsmechanisme in het kort Niacine ondersteunt het mitochon­ driale metabolisme waardoor het helpt mitochondriale disfunctie te voorkomen.

Daarnaast speelt een serotoninetekort mogelijk een belangrijke rol bij het ontstaan van migraine. Serotonine, maar ook niacine, wordt aangemaakt uit tryptofaan. Een niacinetekort zorgt ervoor dat er minder tryptofaan kan worden ingezet voor de aanmaak van serotonine omdat ook niacine aangemaakt moet worden. Niacinesuppletie zorgt voor een negatieve feedbackloop waardoor minder niacine en meer serotonine aangemaakt wordt.

VITAMINE B12 Vooral migrainepatiënten met aura hebben vaker lage vitamine B12-waarden. Ook lijkt er een verband te bestaan tussen migrainesymptomen en vitamine B12-waarden, waarbij een lage vitamine B12-status leidt tot ernstigere migrainesymptomen. Lage vitamine B12-waarden worden veroorzaakt door verschillende factoren waaronder door verhinderde opname of verhoogd verbruik. De opname van vitamine B12 kan verhinderd zijn bij mensen met migraine als zijn veel pijnstillers gebruiken. Pijnstillers (NSAID’s) kunnen de maag beschadigen, terwijl de maag juist zo belangrijk is bij de opname van vitamine B12.

Werkingsmechanisme in het kort Vitamine B12 speelt een rol bij het wegvangen van stikstofoxide (NO). NO speelt een rol in pijntransmissie, inflammatie en chronische pijnen. Daarnaast speelt NO een rol binnen de bloedvatverwijding en remt NO de energieproductie door de remmende invloed op de ademhalingsketen. Door het afvangen van NO heeft vitamine B12 een breed effect.

Dierstudies tonen dan ook aan dat vitamine B12 pijnstillend en anti-inflammatoir werkt. Vitamine B12 speelt daarnaast een belangrijke rol bij de pathofysiologie van migraine door de rol in het homocysteïnemetabolisme. Daarover leest u hieronder meer.

Vitamine B6, B12 en folaat dragen bij tot een normaal metabolisme van homocysteïne Vitamine B6, B12 en folaat spelen alle drie een belangrijke rol in het homocysteïnemetabolisme.

Hoge homocysteïnewaarden zijn in verband gebracht met migraine.

Homocysteïne stimuleert namelijk de NMDA-receptor en is een GABAantagonist. Een hoog homocysteïnegehalte zorgt dus voor meer (over) prikkeling. Daarnaast is homocysteïne inflammatoir en kan het dus zorgen voor extra inflammatie in het brein. Een gunstige vitamine B6-, B12- en folaatstatus is dus gewenst om homocysteïne laag te houden. Naast dit trio van B-vitaminen speelt ook vitamine B2 een rol. Vitamine B2 is namelijk een cofactor

NIEUWS

voor de synthese van actief folaat en actief vitamine B6 en speelt daardoor indirect een belangrijke rol binnen het homocysteïnemetabolisme.

dan ook leiden tot een magnesiumtekort.

Daarnaast speelt vitamine D een belangrijke anti-inflammatoire rol waardoor het de pijnwaarneming beïnvloedt.

VITAMINE D3 De relatie tussen migraine en vitamine D3 is nog niet helemaal opgehelderd maar er lijkt een verband te bestaan tussen de vitamine D3-waarden, de ernst van de migrainesymptomen en de frequentie van aanvallen.

GINKGO BILOBA (JAPANSE TEMPELBOOM) Ginkgo wordt al eeuwen in Azië gebruikt maar is pas de laatste decennia in de westerse wereld bekend geraakt.

Het is een sterke antioxidant en werkt om bloedvaten te ontspannen.

Daarnaast zorgt het voor verminderde aggregatie van bloedplaatjes.

Bloedplaatjesaggregatie bij migraine kan zorgen voor (neuro-)inflammatie en pijn.

Werkingsmechanisme in het kort Veel migrainepatiënten hebben lage vitamine D-waarden. Hoe dit gerelateerd is aan de migrainesymptomen is nog niet helemaal duidelijk. Mogelijk is een van de verklaringen dat vitamine D een belangrijke rol speelt bij de opname van magnesium. Een vitamine D-tekort kan

TANACETUM PARTHENIUM (MOEDERKRUID) Zowel voor hoofdpijn als migraine is Tanacetum parthenium (moederkruid)

een beproefd middel. Moederkruid werkt mogelijk op verschillende manieren waaronder via de remming van de NO-productie, remming van pro-inflammatoire cytokines en beïnvloeding van de aggregatie van bloedplaatjes.

Moederkruid werkt daardoor anti-inflammatoir en pijnstillend.

CO-ENZYM Q10 Co-enzym Q10 wordt ook wel Q10 genoemd, de actieve vorm heet ubiquinol en de normale vorm heet ubiquinon. Het lichaam kan deze stof zelf aanmaken en de actieve en normale vorm naar behoefte in elkaar omzetten.

Q10 is een essentieel onderdeel van de ademhalingsketen in de mitochondriën en werkt als antioxidant. Ondanks de lichaamseigen aanmaak kan er toch een Q10-tekort ontstaan. Veel migrainepatiënten hebben lage co-enzym Q10-waarden. Q10-supplementen worden ingezet bij migraine omdat het mitochondriale disfunctie voorkomt en daarmee een rol speelt in het behouden van een goed energiehuishouding in de hersenen. Daarnaast remt het inflammatie door de antioxidatieve functie. Het verminderen van inflammatie is gunstig omdat inflammatie een belangrijke veroorzaker is van pijn.

KENNIS IN DE PRAKTIJK In dit artikel las u verschillende alternatieve manieren om migraine te behandelen. Wetenschappelijke studies tonen aan dat hoge doseringen vitamine B2 het aantal migraineaanvallen en de ernst van de symptomen kunnen verminderen.

Gebruik daarbij tevens de B-vitaminen die helpen het homocysteïnegehalte in stand te houden, zoals vitamine B6, B12 en actief folaat. Het mineraal magnesium is eveneens effectief bevonden, net als vitamine D3 en verschillende kruiden zoals ginkgo en moederkruid. Het voordeel van deze nutritionele behandelingen is dat ze vaak tegelijkertijd ingezet kunnen worden. Een combinatiebehandeling kan de slagingskans van de therapie verhogen.

Bronnen kunnen bij de redactie opgevraagd worden. Dit artikel is mogelijk gemaakt door Natura Foundation.

15

Vitakruid al in het schap?

Vitakruid TV campagne

Populairste merk volgens Google

Uitgekiend schappenplan

Vanaf april zijn Vitakruid

Vitakruid is het meest

Schappenplan voor

commercials te zien op

gezochte supplementenmerk

elk formaat shop

landelijke televisie.

volgens Google Trends.

beschikbaar.

1 

Vraag een account aan op zakelijk.vitakruid.nl

2 

Meld u aan als verkooppunt

3 

Bestel uw schappenplan

zakelijk.vitakruid.nl

Liever geen voorraad of verkooppunt? Bekijk dan het commissiesysteem op zakelijk.vitakruid.nl

VOORLICHTING VITAKRUID

Teunisbloemolie?

Drie redenen waarom borage-olie beter is Een mooiere huid van binnenuit? Of een supplement voor een gehydrateerde huid? Je komt al snel uit bij teunisbloemolie, een GLA-houdend product. Maar wist je dat borage-olie eigenlijk een veel betere keuze is?

WAT IS DE TEUNISBLOEM? De teunisbloem is een gewas dat zich vooral kenmerkt door de gele bloemen. Wanneer de bladeren verwelken, blijft een zaaddoos over. Deze zaden zijn van essentieel belang, want deze perst men om de befaamde teunisbloemolie uit te winnen.1 WERKING TEUNISBLOEMOLIE Deze zaden zijn rijk aan gamma-linoleenzuur (GLA).1 Dit vetzuur hydrateert de huid en maakt de huid van binnenuit mooier.

Bovendien is GLA een essentieel vetzuur dat het lichaam niet zelf aanmaakt. Echter, er zijn weinig natuurlijke bronnen van het befaamde vetzuur GLA, waardoor teunisbloemolie populair is.

Maar is dat terecht?

DRIE REDENEN WAAROM BORAGE-OLIE BETER IS DAN TEUNISBLOEMOLIE De vraag uit de vorige alinea kunnen we volmondig met ‘nee’ beantwoorden. Er bestaat namelijk nóg een GLA-houdend gewas, dat ook wijdverspreid is in Europa. Dit is het komkommerkruid, ook wel bernagie of borage genoemd.

Ook deze plant bevat zaden, waaruit we borage-olie winnen. En met de bernagieplant ben je vele malen beter uit. Waarom? Wij geven je 3 redenen:

3. Gebruiksgemak Doordat borage-olie een hoger gehalte werkzame stoffen bevat, heb je er dus ook minder capsules voor nodig voor dezelfde werking.

Zo moet je bijvoorbeeld drie teunisbloemoliecapsules slikken om dezelfde werkzaamheid te bereiken als voor één capsule borage-olie. Tel uit je winst!

Borage Olie 1500 mg GLA 300 mg van Vitakruid Uiteraard hebben wij hier rekening mee gehouden bij de ontwikkeling van ons borageolie-supplement. Eén capsule bevat daarom 1500 mg borage-olie, wat goed is voor maar liefst 300 mg GLA! Een dosering waar de meeste effectiviteit mee werd bereikt in wetenschappelijk onderzoek.

TOT SLOT Meer werkzame stoffen tegen een lagere prijs. En dan hoef je maar één capsule per dag te slikken om de wetenschappelijk onderbouwde dosering te halen.

1.

Verhouding Borage-olie bevat het hoogste gehalte GLA van alle gewassen. Zo vind je in de zaden maar liefst 2 tot 3 keer zoveel van het omega 6-vetzuur dan in teunisbloemolie. In 100 gram teunisbloemolie zit 7-10 gram GLA, terwijl in borage-olie maar liefst 18-20 gram zit.2

2.

Prijs-kwaliteitverhouding Teunisbloemolie bevat dus zeker de helft minder aan werkzame stoffen, terwijl het niet de helft goedkoper is. Teunisbloemolie kost al snel €25,- voor 60 capsules van 1500 mg met 120 mg GLA. Terwijl ons supplement €44,90 kost voor dezelfde hoeveelheid borage-olie, maar met 300 mg GLA. Ons product bevat 2,5 keer meer werkzame stof, maar is dus niet 2,5 keer zo duur!

Referenties kunnen opgevraagd worden bij de redactie www.vitakruid.nl

17

Bioom Balans 25

25 miljard “fijne vrienden” ✓ Geavanceerde formule met 25 miljard bacteriën

✓ Goed onderzochte vormen

van bacteriën

✓ Speciale capsule waardoor

de bacteriën de darmen bereiken

Vragen? mail naar info@lamberts.nl

W

NIEU

Kies voor

30 of 60 cap Geschikt voor vegetariërs.

www.lamberts.nl

VOORLICHTING LAMBERTS

KWALITEIT Professionals ontmoeten dagelijks patiënten die met hun hulpvraag bij hen aankloppen.

Tijdens de opleiding zijn ze goed voorbereid op deze contacten en hebben zij geleerd hoe ze daarmee verantwoord kunnen omgaan.

Verplichte na- en bijscholing en tuchtrecht zorgen verregaand voor een verantwoorde bewaking van de kwaliteit van de zorg. Veel minder tijd en aandacht wordt er echter tijdens de opleiding besteed aan de verschillende producten die door deze professionals dagelijks gebruikt en/of voorgeschreven kunnen worden. Toch willen zij ook hier graag preparaten met een zekere mate van kwaliteit.

Er zijn dus gelukkig wel een aantal mogelijkheden beschikbaar om te beoordelen of een voedingssupplement of kruidenpreparaat voldoet aan de door u gewenste basiskwaliteit. Dat het hierbij stilstaan geen overbodige luxe is, kunt o.a. lezen in het rapport Plantengifstoffen in sint-janskruid Inspectieresultaten 2018-2019.

De kwaliteit van een voedingssupplement wordt voor een groot deel bepaald door de manier waarop het is geproduceerd. Bij kruiden zijn daarnaast ook de plaats van herkomst en de manier van zaaien, groeien en oogsten van groot belang.

Goed inzicht in de verschillende agrarische aspecten (GAP: Good Agricultural Practice) en productiemethoden (HACCP en GMP in combinatie met HACCP) biedt een uitstekende basis om vooraf beter te kunnen beoordelen welke kruiden of voedingssupplementen je wel of niet wilt gebruiken. Voor kruiden kan de etikettering, met name wanneer die wordt verkregen vanuit een GMP-conforme productieomgeving met haar analyses en controles, nog extra informatie verschaffen over: • de bereidingsverhouding van het kruid en het oplosmiddel (veelal alcohol) • standaardisatie of normering van bepaalde inhoud stoffen.

Voor supplementen en kruidenpreparaten o.a.: • De hierboven al benoemde Productiemethodes: - HACCP is een risicoanalyse op papier (veiligheid).

- HACCP plus volgens GMP (kwaliteit).

• De bewuste keuze voor de toedieningsvorm: - Capsule mist enkele minder gewenste stoffen.

- Tablet beschermt beter (m.n. i.g.v. kruiden) en kan meer bevatten.

• De gekozen doses van de bestanddelen: - Onderzoek en/of monografie en beschrijven waaraan voldaan moet worden.

• Berekening van de elementaire waarden en de consequenties daarvan.

Door de wet geaccepteerde afwijking van het gehalte is aangegeven op het etiket. Alleen bij productie volgens GMP is er, en zeker i.g.v. kruiden, meer zekerheid dat 100 mg ook echt 100 mg is.

Goede voorbeelden om de eindkwaliteit te kunnen inschatten zijn:

Voor kruidenpreparaten daarbij ook nog o.a.: • Bereidingsprotocollen en -verhoudingen - Voor de bereiding van een extract van 50mg met een bereidingsratio van 4:1, zijn vier delen plant gebruikt op een deel oplosmiddel, waarvan 50mg in het kruidenpreparaat zijn verwerkt. De hoeveelheid van het kruid is daarmee vergelijkbaar met (equivalent aan) 200mg (50x4) plantenpoeder van dat kruid.

• Standaardisatie (van extracten) of normering (van bekende bestanddelen) • De gebruikte delen van de plant.

Binnen deze opsomming biedt de bovengenoemde productiemethode de eenvoudigste manier om snel veel te kunnen zeggen over de verwachte eindkwaliteit van een kruidenpreparaat of voedingssupplement. Voor voedingssupplementen is HACCP een noodzakelijke verplichting.

Bereiding volgens GMP biedt meer zekerheden m.b.t. de eindkwaliteit.

Lamberts laat daarom al haar producten altijd produceren door leveranciers met een GMP-vergunning.

Lamberts kan daardoor, ook voor kruidenpreparaten, verregaand garanderen dat de hoeveelheden, die op het etiket staan aangegeven, met een kleine marge van -5% tot +5% daadwerkelijk in het preparaat aanwezig zijn.

Wie wil dat nu niet. HACCP is de minimale eis. Het waar mogelijk werken onder GMP-condities is het hoogst haalbare. Waar kiest u voor?

info@lamberts.nl

19

Nutritional health

Inhoud: 60 tabletten Adviesprijs: € 34,50

Curmac

®

Ondersteunt naast het mentaal evenwicht1 ook de blaasfunctie2 en de menopauzale overgang3.

1

Maca (Lepidium meyenii) draagt bij tot een goed mentaal evenwicht en het behoud van de vitaliteit*;

Cucurbita pepo ondersteunt de normale 2 blaasfunctie;

3

Maca versterkt tevens het lichaam tijdens de menopauze*.

Gegarandeerd lactosevrij!

www.nutriphyt.nl

VOORLICHTING NUTRIPHYT

Vitamine B12 Intricobal Unieke formule samengesteld uit drie natuurlijke vormen B12 Vitamine B12 Intricobal is gebaseerd op een drievoudige bijdrage aan de opbouw en benutting van de vitamine B12-reservevoorraad. Daartoe bevat Intricobal drie natuurlijke en optimale vormen van B12: hydroxocobalamine en de twee actieve coenzymvormen methylcobalamine en adenosylcobalamine.

Een gebrekkige verzorging van vitamine B12 kan zich langzaam manifesteren en niet zelden eerst aanleiding geven tot een periode met vage ongemakken.

Vitamine B12 draagt bij tot vermindering van moeheid en een normale functie van het zenuwstelsel, immuunsysteem en de psychologische functie.

Daarnaast draagt vitamine B12 bij aan de aanmaak van rode bloedcellen en speelt hij een rol bij celdelingsprocessen en het behoud van een normaal homocysteïne metabolisme.

Intricobal is de ultieme orale vitamine B12-formule met actieve cofactoren voor personen die een tekort aan B12 hebben of moeilijk vitamine B12 kunnen opnemen of benutten.

De minimale hoeveelheid hulpstoffen en de hoge concentratie vitamine B12 resulteert in een directe opname via het slijmvlies.

“Door Intricobal onder de tong te laten oplossen ontstaat een zeer hoge concentratie vitamine B12.”

DRIE NATUURLIJKE VORMEN VITAMINE B12 Voor deze aanvullende verzorging met vitamine B12 is Intricobal samengesteld uit drie natuurlijke vormen vitamine B12 plus de actieve vormen van foliumzuur en vitamine B6.

Door Intricobal onder de tong te laten oplossen ontstaat een zeer hoge concentratie vitamine B12. Zo kan er een hoeveelheid B12 direct via het slijmvlies in het bloed worden opgenomen. Dus niet afhankelijk van de

intrinsieke factor zoals dat normaal wel nodig is wanneer vitamine B12 uit de dagelijkse voeding moet worden opgenomen.

Intricobal is gebaseerd op een drievoudig bijdrage aan de opbouw en benutting van de vitamine B12-reservevoorraad. Daartoe bevat Intricobal drie optimale vormen van vitamine B12: hydroxocobalamine, adenosylcobalamine en methylcobalamine.

Hydroxocobalamine is te beschouwen als de moedervorm en de andere twee zijn bioactieve vormen van vitamine B12 die direct door de lichaamscellen benut kunnen worden. Zo wordt zowel gewerkt aan een opbouw van de B12-reserve als de directe cellulaire verzorging van vitamine B12.

Hydroxocobalamine kan omgezet worden in methylcobalamine en adenosylcobalamine. Deze B12-vormen kunnen ook weer naar elkaar worden omgezet, mits cofactoren voor metabolisatie aanwezig zijn.

Intricobal Vitamine B12 helpt de verzorging van het lichaam bij de opbouw en directe benutting van vitamine B12. Daarmee kan Intricobal vitamine B12 een aanvulling of een alternatief zijn voor periodieke B12-injecties.

Lees meer over Nutalis Vitamine B12 Intricobal op www.nutalis.com

21

ORTHOVITAAL THERAPEUTISCHE SPECIALS OrthoVitaal biedt een breed therapeutisch assortiment met meer dan 150 producten.

Bevat uitsluitend de hoogste gezuiverde kwaliteit Lactoferrine

Met o.a. Magnesium Penta, Mucuna Pruriens, Berberine, Aderreiniger, Rhodiola, Resveratrol Complex, Multi Anti-Aging, Menopauze Complex in het assortiment

Onze Therapeutische Specials

22

150+ onderscheidende therapeutische producten

Beste prijs-kwaliteit verhouding door eigen productie

Commissiemodel voor de therapeut

Zo min mogelijk hulp- en vulstoffen

www.OrthoVitaal.nl

VOORLICHTING FITTERGY

Lactoferrine, ortho­ moleculaire alleskunner IJzer is een essentieel mineraal voor vele vitale functies. Het binden en transporteren van zuurstof als cofactor van het eiwit hemoglobine in het bloed en myoglobine in de spieren zijn hierbij de meest bekende. De kracht van ijzer om zuurstof te binden heeft echter ook een keerzijde; tijdens dit proces is het zuurstof namelijk heel even in reactieve fase. We spreken dan ook wel van reactief zuurstof ofwel het vrijezuurstofradicaal. Dit radicaal kan reageren met allerlei gevoelige essentiële moleculen waaronder het DNA, de celmembraan en eiwitten. Ouderdomsziekten, risico op kanker en een verlies aan energie en vitaliteit behoren tot de consequenties hiervan.

Overigens is ons lichaam niet het enige organisme dat ijzer nodig heeft om gezond te kunnen functioneren. Bacteriën en virussen zijn voor hun vermenigvuldiging ook afhankelijk van ijzer.

Het vrije ijzer heeft daarom nog een nadeel, het kan gepakt worden door een pathogeen om te groeien, waardoor je ziek of zieker kunt worden.

De evolutie heeft daarom een heel elegant systeem ontwikkeld van eiwitten die ijzer kunnen binden en stabiliseren zodat het ijzer zo kort en functioneel mogelijk in die vrije reactieve vorm bestaat. Zo wordt ijzer na opname vanuit de voeding gebonden en/of getransporteerd door ferritine, transferrine en lactoferrine. De eerste 2 zijn wat functie betreft eenduidig en te relateren aan de aanmaak van hemoglobine en myoglobine.

Lactoferrine heeft deze eenduidige functie niet maar er zijn wel diverse andere eigenschappen ontdekt.

Lactoferrine komt voor in veel verschillende cellen en lichaamsvloeistoffen. Allereerst is het een belangrijk bestanddeel van moedermelk. Zo krijgen zuigelingen wat ijzer binnen in een veilige, gebonden vorm. Daarnaast kan lactoferrine ook vrij ijzer wegvangen in de mond, slokdarm en maag. Een klein deel van het lactoferrine ontsnapt aan de vertering in de maag en is vanuit deze functie werkzaam in de darm. Zo hebben bacteriën en virussen minder kans ijzer te bemachtigen om te groeien. Veel onderzoek naar de inzet van lactoferrine als orthomoleculair voedingssupplement richt zich dan ook op zuigelingen, die ijzer

nodig hebben voor hun groei en extra kwetsbaar zijn voor infecties. Interessant is daarbij dat ook stukjes van het lactoferrine, die na de vertering ontstaan, een effect hebben op het immuunsysteem en de afweer kunnen ondersteunen.

Lactoferrine is ook ontdekt in het bloed, het speeksel en andere lichaamsvloeistoffen en blijkt in substantiële hoeveelheden aanwezig in witte bloedcellen. De witte bloedcellen kunnen, indien dat relevant is, het aanwezige lactoferrine uitscheiden. Zo is lactoferrine een extra wapen van de witte bloedcellen tegen bacteriën en virussen. Onderzoek heeft ook aangetoond dat de hoeveelheid lactoferrine in het bloed stijgt tijdens een infectie. Ook blijkt dat lactoferrine tijdens en na intensief sporten in het bloed en de andere lichaamsvloeistoffen stijgt. Hierdoor wordt de weerstand van de sporter, die onder druk staat door de uitputtende inspanningen, extra ondersteund.

Lactoferrine lijkt op basis van de bovenstaande eigenschappen een ideaal orthomoleculair supplement voor de westers levende mens en juist ook in deze tijd van corona. Er is daarom ook veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het inzetten van lactoferrine (uit koemelk) als orthomoleculair therapeuticum.

Een korte opsomming hiervan. Lactoferrine: • remt de groei van Helicobacter Pylori, de veroorzaker van maagzweren; • versnelt het herstel van Covid-19; • remt ontstekingen van de lever bij patiënten met chronische Hepatitis C; • vermindert vrijeradicalenstress en ontstekingen bij chronische Hepatitis C; • vermindert visceraal vet en totale vetmassa bij mensen met obesitas; • verhoogt de opname van ijzer bij vrouwelijke langeafstandlopers; • verhoogt de opname van ijzer bij zuigelingen.

• verbetert de ijzerstatus van zwangere vrouwen met bloedarmoede; • Verlaagt het ontstekingshormoon Interleukine-6 en verbetert het ijzerniveau bij vrouwen.

Kortom, een echte alleskunner op orthomoleculair gebied.

Geschreven door Remco Verkaik, medisch bioloog en hoofddocent van Fittergy Academy Referenties zijn op te vragen bij de redactie.

23

4

gezondheidsvoordelen van pijnboompitten

Pijnboompitten zijn de zaden die worden gewonnen uit pijnappels. Het voedingsprofiel van pijnboompitten bestaat uit eiwitten, vezels, onverzadigde vetzuren, en andere voedingsstoffen zoals vitamine E, vitamine K, koper, ijzer, magnesium en mangaan. Pijnboompitten worden in verband gebracht met veel positieve gezondheidseffecten:

1.

3.

Bevorderen de hartgezondheid Pinoleenzuur, een meervoudig onverzadigd vetzuur dat voorkomt in pijnboompitten, kan gunstig zijn voor de gezondheid van het hart vanwege zijn vermogen om het niveau van (slecht) LDL-cholesterol in het bloed te verlagen.

Kunnen bijdragen aan behoud van een gezond gewicht Pijnboompitten bevatten een combinatie van eiwitten, vezels en gezonde vetten, die er allemaal voor zorgen dat je je langer vol voelt. Hoewel noten, pitten en zaden calorierijk zijn, dragen ze niet bij aan gewichtstoename.

2.

4.

Kunnen de bloedsuikerspiegel verbeteren Dierstudies hebben aangetoond dat de consumptie van pijnpitextract kan bijdragen tot een daling van de nuchtere bloedglucosespiegels.

Stimuleren de gezondheid van de hersenen Pijnboompitten bevatten hersenversterkende omega 3-vetzuren, die kunnen helpen de cognitieve achteruitgang te vertragen en het risico op dementie en depressiesymptomen te verminderen.

https://www.ahealthylife.nl/4-indrukwekkende-gezondheidsvoordelen-van-pijnboompitten/

Vitamine D-suppletie Ons lichaam maakt vitamine D aan onder invloed van zonlicht. Maar dat lukt niet bij iedereen, daarom geldt voor bepaalde groepen in Nederland een vitamine D suppletieadvies.

En dat is logisch want vitamine D ondersteunt niet alleen je weerstand, het draagt ook bij aan sterke botten & tanden en aan een goed humeur.

Bij een vitamine D-tekort kan vermoeidheid voorkomen of last van de spieren en/of gewrichten. Het kan van invloed zijn op de weerstand en ook neerslachtigheid, kan een signaal zijn van een vitamine D-tekort.

De Gezondheidsraad adviseert een inname van 10 microgram vitamine D per dag voor volwassen. Voor mannen en vrouwen boven de 70 jaar is dit 20 microgram per dag. Deze inname is de norm voor de totale vitamine D uit zonlicht en voeding.

Naast dat je lichaam namelijk zelf vitamine D aanmaakt onder invloed van zonlicht zit het ook in bepaalde voeding zoals vette vis, vlees en eieren. Omdat niet iedereen deze hoeveelheden haalt, zeker niet als de zon zich weinig laat zien, als je een donkere huidskleur hebt, gesluierd bent of weinig buitenkomt, kan suppletie zinvol zijn.

https://www.ivg-info.nl/nieuws/heb-jij-een-vitamine-d-supplement-nodig/

24

NIEUWS & ONTWIKKELINGEN

Waarin zit de meeste vitamine C Veruit de bekendste vitamine is vitamine C (ascorbinezuur). Waarom deze vitamine nou juist zo bekend is?

Dat is omdat deze vitamine tal van wetenschappelijk bewezen effecten op de gezondheid heeft en je immuunsysteem ondersteunt. Daarom wordt het ook wel een ‘weerstandsvitamine’ genoemd.

Aangezien vitamine C belangrijk is voor ons lichaam, is het verstandig om iedere dag genoeg ervan binnen te krijgen.

De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid is 80 milligram. Vitamine C wordt niet aangemaakt in ons lichaam, dus haal je die uit je voeding, zoals groente en fruit.

In welke voeding zit de meeste vitamine C? Hieronder vind je 10 vitamine C-bommetjes!

Kiwi In een kiwi van 75 gram zit 59 milligram vitamine C. Ook zijn ze rijk aan vezels.

Spruitjes In een opscheplepel gekookte spruitjes, dat is ongeveer 70 gram, zit maar liefst 92 milligram vitamine C. Aardbeien In een schaaltje aardbeien van 100 gram zit 60 gram vitamine C. Boerenkool In 100 gram boerenkool zit zo’n 130 milligram vitamine C. Rode paprika In een rauwe rode paprika van 120 gram zit zo’n 90 gram vitamine C. Zwarte bessen In 50 gram zwarte bessen zit ongeveer 75 milligram vitamine C.

Tuinbonen In 100 gram tuinbonen zit 80 milligram vitamine C. Sinaasappel In een sinaasappel van 130 gram zit 66 milligram vitamine C. In een sinaasappel zit meer vitamine C en foliumzuur dan in een mandarijn.

Broccoli In 200 gram gekookte broccoli zit zo’n 100 milligram vitamine C. Groene kool In 100 gram groene kool zit 80 milligram vitamine C.

https://www.aov.nl/blog/waarin-zit-de-meeste-vitamine-c

Voedingssupplementen populair onder amateursporters Een kwart tot een derde van de amateursporters gebruikt voedingssupplementen net voor of na het sporten. Veel sporters weten echter niet precies wat ze gebruiken of maken combinaties met middelen, die schadelijk kunnen zijn voor hun gezondheid.

Dit blijkt uit een grootschalig onderzoek van het RIVM onder 7.000 amateursporters.

Pre- en post-work-out-supplementen Het RIVM heeft het gebruik van sportsupplementen voor het eerst uitgebreid in kaart gebracht. Er is gekeken naar zogeheten ”pre- en post-work-out-supplementen“ die zijn bedoeld om net voor of net na het sporten te gebruiken. Ze claimen betere prestaties tijdens het sporten, doordat gebruikers er meer energie van krijgen. Ook zou het gebruik ervan leiden tot een betere focus en een beter

uithoudingsvermogen (pre-work-out), of een beter herstel na afloop (post-work-out).

Vooral bij krachtsport, fitness, wielrennen en hardlopen worden deze sportsupplementen gebruikt, blijkt uit het onderzoek.

Het gebruik van sportsupplementen is het hoogst in de leeftijdsgroep 25 t/m 34 jaar.

Mannen gebruiken meer en vaker supplementen dan vrouwen en nemen vaak meer verschillende producten in.

De meest voorkomende ingrediënten in de gebruikte voedingssupplementen zijn eiwit (proteïne), cafeïne, calcium, magnesium, vitamines en creatine. Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer 1 op de 6 mensen niet weet welke ingrediënten in hun sportsupplement zitten.

Dit geldt vooral voor vrouwen en jongeren (15 t/m 24 jaar).

https://www.nieuwsvoordietisten.nl/voedingssupplementen-populair-onder-amateursporters/

25

Macronutriënten: plantaardig of niet?

Een nutriënt of voedingsstof is een chemische stof, opgenomen uit de omgeving die een organisme nodig heeft om te leven en te groeien.

Voedingsstoffen worden gebruikt om weefsels op te bouwen en te herstellen, lichaamsprocessen te reguleren en aangewend als brandstof voor energieproductie. Voedingsstoffen worden vaak gecategoriseerd als essentieel of niet-essentieel, daar ze grotendeels van externe bron afkomstig zijn.

Robert van Esch MSc. Psycho-neuro-immunoloog Robert werkt reeds 15 jaar als zorgverlener samen met de bedrijfsgeneeskunde, fysiotherapie, osteopathie en psychologie. Hij heeft mesologie gestudeerd en zich verder ontwikkeld in de psychoneuro-immunologie en CAM (complementary alternative medicine) met specialisatie fytotherapie. Zijn niet aflatende interesse voor de natuur, fysiologie en samenhang met omgevingsfactoren zoals leefstijl, heeft hem gevormd tot een veelzijdig denker en bevlogen docent van de stichting ReThink. www.rethinkfoundation.nl

26

Voedingsstoffen die het lichaam in aanzienlijke hoeveelheden nodig heeft, worden macronutriënten genoemd. Essentiële nutriënten zijn koolhydraten, vetten, eiwitten (en hun bouwstenen aminozuren), vitamines, mineralen en sporenelementen. De categorie essentiële nutriënten omvat tevens water en zuurstof. Beide zijn nodig voor de menselijke vitaliteit, aangezien zuurstof niet door het lichaam kan worden gesynthetiseerd en water niet in voldoende hoeveelheden wordt aangemaakt. Hoewel van levensbelang kunnen veel essentiële voedingsstoffen, waaronder water en zuurstof, in hoge doses toxisch zijn.

KOOLHYDRATEN Een koolhydraat is een organische verbinding die uit koolstof, waterstof en zuurstof bestaat. Koolhydraten kunnen aldus worden beschouwd als een verbinding van water (‘hydro’) met koolstof, vandaar de naam. Koolhydraten worden onderverdeeld in vier chemische groepen, namelijk de enkelvoudige suikers ( monosachariden), tweevoudige suikers (disachariden), kortesuikerketens (oligosachariden) en de meervoudige suikers (polysachariden). Het woord sacharide komt van het Griekse woord sákkharon, dat ‘suiker’ betekent.

Voorbeelden van monosachariden zijn glucose en fructose. Voor de mens zijn koolhydraten de primaire bron van het glucosemolecuul, dat essentieel is voor

de cellulaire energieproductie (ATP).

Sucrose en lactose zijn veel voorkomende disachariden. Lactose, een disacharide bestaande uit één galactosemolecuul en één glucosemolecuul, komt van nature voor als melksuiker bij zoogdieren.

Langere ketens van enkelvoudige suikermoleculen vormen oligo- en polysachariden. Het verschil tussen beide wordt gevormd door het aantal moleculen.

Oligosachariden bevatten doorgaans drie tot tien monosachariden en polysachariden meer dan tien. De meest voorkomende polysachariden zijn zetmeel en cellulose, die respectievelijk verschijnen als brandstof en bouwsteen in planten. Voor de mens is cellulose een niet-verteerbare voedingsvezel, die in de darm door bacterieculturen wordt omgezet in korteketenvetzuren. Andere vormen van voor de mens onverteerbare polysachariden zijn onder meer xylan, arabinoxylan, mannan, galactomannan en inuline, die zich kunnen bevinden in onder andere knolgewassen, bessen, paddenstoelen en algen.

Sommige polysachariden worden gerekend tot de fructanen. Fructanen zijn opgebouwd uit fructosemoleculen. Als deze suikerketens langer zijn dan tien moleculen, spreekt men van inuline. Is deze korter, dan wordt gesproken van Fractalen (FOS) en galacto-oligosachariden (GOS). De fructosemoleculen zijn met elkaar

N&S REDACTIONEEL

verbonden door glycosidebruggen.

Glycosiden verbinden monosachariden tot langere suikerketens, zoals oligo- en polysachariden. Zij kunnen wateroplosbaar worden gemaakt met behulp van enzymen of zuren die door bacteriën worden afgegeven.

Deze bacterieculturen zijn tevens in staat GOS, opgebouwd uit glucose en galactose en aanwezig in moedermelk, af te breken tot enkelvoudige suikers door het verwijderen van de glycosideverbinding. Glycosiden behoren, naast glucose en fructose, tot de essentiële suikers. Deze suikers zijn opgebouwd uit een suikermolecuul (het glycon) en een niet-suikerdeel (het a-glycon), die met elkaar verbonden worden door een zwavelmolecuul (S-glycon), een koolstof- (C-glycon) of stikstofmolecuul (N-glycon). De glycosiden komen voor als natuurlijke bouwstenen van planten, zaden, paddenstoelen, boombast en zeewieren en hebben vaak een belangrijke fysiologische of farmacologische werking bij de mens.

FUNCTIES Glucose is een bijna universele bron van energiesubstraat. Veel organismen hebben het vermogen om andere monosachariden en disachariden in hun metabolisme te betrekken, hoewel glucose de voorkeur heeft. Organismen kunnen doorgaans niet alle soorten koolhydraten omzetten in brandstof. Veel zoogdieren kunnen zetmeel gemakkelijk afbreken tot glucose, maar de meeste kunnen cellulose of andere polysachariden niet metabolieten. Herkauwers gebruiken bijvoorbeeld intestinale bacteriën om cellulose te verwerken. Cellulose komt met name voor in de celwanden van planten. Hoewel de complexe koolhydraten niet of nauwelijks verteerbaar zijn, kunnen ze belangrijke voordelen hebben voor de mens. Zij worden voedingsvezels genoemd en verbeteren onder andere de bacteriële samenstelling van de darm. Polysachariden dienen ook voor de opslag van energie (zetmeel en glycogeen) en als bouwstenen (cellulose in planten).

Glycosiden vormen onder meer structuren voor hechting van lichaamsvriendelijke darmbacteriën en intes­ tinale afweereiwitten en kunnen hierom worden beschouwd als een prebioticum. Andere aangetoonde

eigenschappen van deze functionele suikers zijn onder meer betrokken bij de afweermodulatie, vetstofwisseling, het biologisch beschikbaar maken van mineralen, de productie van groeifactoren, de opbouw van epitheel en de wondgenezing. Bovendien zijn glycosiden bouwstenen voor glycolipiden, proteoglycanen en glycoproteïnen.

Deze suikerverbindingen vormen mede de structuur van celwanden en maken grotendeels bindweefsel, kraakbeen, vaatwanden en vliezen. Zij moduleren de oplosbaarheid, viscositeit, lading en bindingscapaciteit van de celwand, beïnvloeden de intracellulaire migratie, zorgen voor cellulaire communicatie en dragen bij aan stevigheid van de weefselstructuren.

KOOLHYDRAATRAFFINAGE Net zoals geraffineerde koolhydraten komen geïsoleerde monosachariden in de natuur niet voor. Altijd bevindt een

glucosemolecuul zich in een constellatie met andere sachariden, proteïnen, vetzuren of secundaire plantstoffen.

De menselijke drang naar zoetigheid kon duizenden jaren lang alleen gestild worden door het eten van beperkte hoeveelheden fruit en door sporadische consumptie van wilde honing. Tijdens het neolithische tijdperk waren mensen in staat suiker te onttrekken aan het sap van riet, ofschoon de extractiemethode kostbaar en vrij zeldzaam was. Tot aan de komst van de koloniale suikerplantages in de achttiende eeuw was suiker een schaarse, kostbare luxe en alleen bestemd voor de sociale elite. Gedurende de agrarische evolutie en de opvolgende industriële evolutie werden bovendien voedingsmiddelen ontwikkeld uit een onnatuurlijke verhouding van suikers.

Aanvankelijk begon men producten te eten die relatief veel zetmeel bevatten (brood, koek) en werden in de recentere (r)evolutie grote hoeveelheden

27

28

N&S REDACTIONEEL

“Onderzoek heeft vastgesteld dat dagelijkse consumptie van maaltijden met een hoge glycaemische index en glycaemische lading hoge glucosespiegels en sterk verhoogde spiegels van insuline veroorzaakt.”

monosachariden (glucose, fructose) toegevoegd aan nieuwe voedingsmiddelen die nooit eerder in de natuur waren aangetroffen, zoals gezoete drank en snoep. Dit mechanisch veranderen of verwijderen van natuurlijke bestanddelen wordt raffinage genoemd en kan zowel zetmeelrijke als suikerhoudende voeding betreffen.

De impact van koolhydraten op de insulineproductie is sterk gecorreleerd aan de hoeveelheid glucosemoleculen in de voeding. Deze relatie wordt ook wel uitgedrukt in de glycaemische index en glycaemische lading. De glycaemische index is de snelheid waarmee koolhydraten en glucose worden verteerd en in het bloed worden opgenomen. De glycaemische lading geeft de hoeveelheid koolhydraten weer per geserveerde eenheid vermenigvuldigd met de glycaemische index. Onderzoek heeft vastgesteld dat dagelijkse consumptie van maaltijden met een hoge glycaemische index en glycaemische lading hoge glucosespiegels en sterk verhoogde spiegels van insuline veroorzaakt.

Daarbij is geconstateerd dat geraffineerde voedingsmiddelen de grootste verstoring teweegbrengen.

AMINOZUREN Aminozuren beschikken moleculair gezien over open verbindingen, waardoor zij ketens kunnen vormen via kopen staartverbindingen. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten. Eiwitten zijn feitelijk ketens van aminozuren die met elkaar verbonden zijn. Deze ketens worden peptiden genoemd en meerdere peptiden vormen polypeptiden. Tijdens de spijsvertering worden eiwitten in de maag en darmen afgebroken tot peptiden door enzymen die bekend staan ​​ als proteasen. Aminozuren bestaan uit

koolstof-, zuurstof- en waterstofatomen in een constellatie met stikstof. Soms verschijnt hierbij een zwavelatoom of een aromatische ring. Zij worden geheel (non-essentieel), gedeeltelijk (semi-essentieel) of helemaal niet (essentieel) door het lichaam zelf geproduceerd.

De essentiële aminozuren vormen de grootste groep en dienen dus uit de voeding gehaald te worden. De essentiële aminozuren, die uit voedselbronnen moeten worden gehaald, zijn leucine, isoleucine, valine, lysine, threonine, tryptofaan, methionine, fenylalanine en histidine. Niet-essentiële aminozuren kunnen door het lichaam worden gemaakt uit andere aminozuren. De niet-essentiële aminozuren zijn arginine, alanine, asparagine, asparaginezuur, cysteïne, glutamine, glutaminezuur, glycine, proline, serine en tyrosine. Het onderscheid tussen essentiële en niet-essentiële aminozuren is enigszins verwarrend, omdat sommige aminozuren uit andere kunnen worden geproduceerd.

De zwavelhoudende aminozuren, methionine en (homo)cysteïne, kunnen bijvoorbeeld worden gerecycleerd, maar geen van beide kan de novo in mensen worden gesynthetiseerd.

Dus voor het gemak worden zwavelbevattende aminozuren qua fysiologische waarde soms beschouwd als een enkele pool van soortgelijke aminozuren, net als het aromatische aminozuurpaar, fenylalanine en tyrosine.

Evenzo worden arginine, ornithine en citrulline, die onderling converteerbaar zijn in de ureumcyclus, als een specifieke groep beschouwd.

FUNCTIES Eiwitten zijn nutriënten die het lichaam nodig heeft voor groei en onderhoud. Naast water is eiwit het meest

voorkomende element in het lichaam.

Eiwit wordt in alle cellen van het lichaam aangetroffen en is de belangrijkste bouwsteen van de cellen in het lichaam.

Eiwitten worden voorts gebruikt in membranen, zoals in de vorm van glycoproteïnen. Lichaamsorganen, zoals spieren, botten en huid, zijn zodoende grotendeels uit proteïnen opgebouwd.

Aminozuren kunnen hydrofiel of hydrofoob zijn, wat hun interactie met andere moleculen beïnvloedt. Wateroplosbare eiwitten beschikken vanzelfsprekend over veel hydrofiele aminozuren, terwijl celwanden membraaneiwitten hebben, die voornamelijk uit hydrofobe aminozuren bestaan, opdat deze zich kunnen hechten aan de fosfolipiden in het celmembraan. Logischerwijs ontstaan gemakkelijk reacties tussen hydrofobe eiwitten, zoals die met aromatische aminozuren. Interacties tussen hydrofobe en hydrofiele eiwitten kunnen indirect plaatsvinden door aanhechting van andere soorten moleculen. Hierdoor ontstaan bijvoorbeeld lipoproteïnen en glycoproteïnen die hydrofoob zijn.

Wanneer eiwitten worden afgebroken tot aminozuren, worden ze gebruikt als bouwstenen van DNA en celorganellen. De eiwitinname kan zowel essentiële als niet-essentiële aminozuren voor eiwitsynthese opleveren.

Bovendien worden alle enzymen en sommige hormonen gevormd uit aminozuren die dientengevolge helpen de stofwisseling te reguleren, neurogene communicatie tot stand te brengen en het immuunsysteem en andere lichaamsfuncties te ondersteunen. De lever en in veel mindere mate de nieren kunnen bovendien aminozuren omzetten in glucose door een proces dat bekend staat als gluconeogenese.

EIWITINNAME De meeste dierlijke bronnen bevatten de volledige aanvulling van alle essentiële aminozuren in voldoende verhoudingen.

Het kippenei wordt in de voedingswetenschap beschouwd als de ideale standaard. Ook moedermelk, vlees, vis en melkwei worden gerekend tot de meest ideale eiwitbronnen. Het is echter niet nodig om één enkele voedselbron te consumeren die alle essentiële aminozuren bevat, zolang alle essentiële aminozuren uiteindelijk in het

29

*Gezondheidsclaim op basis van venkel in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

7Mbio.com

30

Bio Herbal

PROBIOTIC FERMENTATION CONCENTRATE

Fermentatieconcentraat met lactobacillen en biologische kruiden zoals venkel dat de darmwerking en spijsvertering ondersteunt *

N&S REDACTIONEEL

menu aanwezig zijn. Voor de endogene beschikbaarheid van een volledig aminozurenspectrum is de aanwezigheid van alle aminozuren in de voeding cruciaal.

Een gemis aan één of enkele essentiële aminozuren kan bijdragen aan deficiënties in het spectrum. Goede eiwitbronnen bevatten daarom een zo breed mogelijk spectrum van hoge spiegels van aminozuren. Gelimiteerde eiwitbronnen zijn met name (soja)bonen, peulvruchten, kikkererwten, noten en granen. Hoewel sojabonen, kaas, linzen, erwten en noten kwantitatief een redelijk gelijkwaardig aminozuurprofiel hebben als eieren en vlees, is de compositie minder passend bij de biologische behoefte van de mens. Vooral granen hebben zowel kwantitatief als kwalitatief een ongunstig aminozurenspectrum. Feitelijk bevatten alle voedingsmiddelen aminozuren, echter vaak gelimiteerd tot lage of zeer lage spiegels van enkele of meerdere essentiële aminozuren. Daarnaast stelt men na onderzoek vast dat algen en hennepzaad wel over een voor de mens gunstig aminozurenprofiel beschikken, zij het met lagere spiegels in vergelijking tot dierlijke bronnen.

Hoeveel eiwit nodig is in de dagelijkse voeding van een individu, wordt grotendeels bepaald door de totale energie-inname, de behoefte van het lichaam aan stikstof en essentiële aminozuren, lichaamsgewicht en -samenstelling, groeisnelheid van het individu, mate van fysieke activiteit, evenals de hoeveelheid spiermassa.

Ook worden meer eisen gesteld aan de aminozuurbehoefte tijdens de zwangerschap en kinderjaren, bij het geven van borstvoeding of wanneer het lichaam moet herstellen van ondervoeding, trauma of een operatie.

Als niet voldoende energie wordt opgenomen via de voeding, zoals bij uithongering, zal het lichaam eiwitten uit de spiermassa gebruiken om aan zijn energiebehoeften te voldoen.

Volgens wetenschappelijke richtlijnen voor voedingsinname in de VS en Canada moeten vrouwen van 19-70 jaar minstens 46 gram eiwit per dag consumeren, terwijl mannen van 19-70 jaar minimaal 56 gram eiwit per dag moeten consumeren om een ​​tekort te voorkomen. De Amerikaanse en

Canadese richtlijnen adviseren een dagelijkse hoeveelheid eiwit in de voeding van 0,8 g/kg, gemeten als inname per kilogram lichaamsgewicht.

Deze aanbeveling is echter gebaseerd op minimale vereisten, maar houdt geen rekening met het gebruik van eiwit voor energiemetabolisme. Dus de voorgestelde vereiste is voor een gemiddeld persoon met een gematigd actief bestaan.

Aan de hand van verschillende studies heeft men geconcludeerd dat actieve individuen en wedstrijdatleten een hogere eiwitinname nodig kunnen hebben vanwege de toename van spiermassa en aminozuurdegradatie en de toegenomen behoefte aan weefselreparatie. De eiwitbehoefte voor krachtsporters en duuratleten wordt geschat op dagelijks 1.2 tot 1.8 gram per kilogram lichaamsgewicht, wat gelijk is aan 96 tot 144 gram per dag voor iemand van 80 kilo. Diverse

voor vrouwen.

Langdurige excessieve eiwitconsumptie zou, volgens wetenschappelijke bevindingen, meer dan 35 procent van de dagelijkse energiebehoefte betreffen en kan leiden tot acidose, diarree, misselijkheid en ammoniakstapeling.

VETZUREN Het pasgeboren kind krijgt zijn eerste voeding normaliter aan de moederborst, waarbij alle essentiële vetzuren aanwezig zijn die het kind behoeft voor de opbouw van zijn hersenen, zenuwstelsel en celwanden. In 1923 werden de essentiële vetzuren ontdekt en aanvankelijk benoemd als vitamine F. Enkele jaren later werden ze daadwerkelijk geclassificeerd als vetzuren. Tot de voor de mens essentiële vetzuren (EFA) behoren korteen middellangeketenvetzuren, lange keten verzadigde vetzuren, mono-onverzadigde vetzuren, meervoudige onverzadigde omega 6- en omega 3-vetzuren.

“Hoeveel eiwit nodig is in de dagelijkse voeding van een individu, wordt grotendeels bepaald door de totale energie-inname, de behoefte van het lichaam aan stikstof en essentiële aminozuren, lichaamsgewicht en -samenstelling, groeisnelheid van het individu, mate van fysieke activiteit, evenals de hoeveelheid spiermassa.”

studies wijzen zelfs uit dat hogere eiwitinname bij atleten periodiek kan leiden tot prestatieverbetering.

Volgens de heersende opinie binnen de voedingswetenschap kan de maximale eiwitinname, gebaseerd op lichaamsbehoefte, lichaamsgewicht en verwerkingscapaciteit, reiken tot 25 procent van de dagelijkse energiebehoefte ofwel 2 tot 2.5 gram per kilogram lichaamsgewicht per dag, wat neerkomt op 176 gram voor iemand van 80 kilo. De voedingswetenschap classificeert een dagelijkse eiwitinname van twintig procent of meer van de totale calorische consumptie als high protein diet, wat neerkomt op 125 tot 186 gram eiwit per dag voor mannen en 89 tot 133 gram per dag

Vetzuren zijn feitelijk ketens van koolstofatomen (C) waaraan waterstofatomen vastgehecht zitten. De meeste voedingsvetten hebben een lengte van 14 tot 18 koolstofatomen. Indien de vetzuurketen langer is dan 18 koolstofatomen, is er sprake van een langeketenvetzuur. Indien het aantal koolstofatomen minder is dan 12, spreekt men van een korteketenvetzuur.

De onverzadigde vetzuren hebben moleculair minder waterstofatomen dan de verzadigde door één of meer dubbele bindingen tussen twee opeenvolgende koolstofatomen. Op de plaats van de binding knikt de vetzuurketen.

Enkelvoudige onverzadigde vetzuren beschikken over slechts één dubbele binding en meervoudige onverzadigde

31

langer de koolstofketen hoe zwakker het zuur.

vetten over twee of meer dubbele bindingen. Het aantal dubbele bindingen en koolstofatomen tussen de bindingen bepaalt uiteindelijk het soort vetzuur.

Een vetmolecuul is enkelvoudig onverzadigd als het één dubbele binding bevat (omega 9) en meervoudig onverzadigd als het meer dan één dubbele binding bevat (omega 3 en 6). Aldus kan sprake zijn van vetzuurketens met drie, zes of negen koolstofatomen tussen de bindingen. Deze worden daarom omega 3-, 6- of 9-vetzuren genoemd. Waar dubbele bindingen worden gevormd, worden waterstofatomen geëlimineerd.

Een verzadigd vet heeft geen dubbele bindingen, heeft dus het maximale aantal waterstofatomen gebonden en is daarom “verzadigd” met waterstofatomen. Hoe onverzadigd een vetzuur is ofwel hoe meer dubbele bindingen zich bevinden in het vetzuur, hoe kwetsbaarder het is voor oxidatie of ranzigheid.

Antioxidanten, zoals vitamine E, kunnen onverzadigde vetten beschermen tegen oxidatiegevoeligheid.

32

Vetzuren worden meestal ingenomen als triglyceriden, die niet direct door de darm kunnen worden opgenomen. Ze worden door spijsverteringsenzymen afgebroken tot monoglyceriden. Het geactiveerde enzymcomplex kan alleen werken op een water-vetgrensvlak. Daarom is het essentieel dat EFA worden geëmulgeerd door galzouten voor een optimale activiteit van deze enzymen.

Voedingsvetten bestaan voor meer dan 95 procent uit triglyceriden en de belangrijkste van de overige bestanddelen zijn cholesterol, fosfolipiden, koolwaterstoffen, aromaten en de vitamines A, D, E en K. De vetten die in de natuur voorkomen, bestaan uit esters van glycerol met drie ketens van eerdergenoemde vetzuren. Een ester van glycerol ontstaat doordat de hydroxylgroep (OH) van glycerol zich bindt met het waterstofatoom (H), dat zich bevindt aan het einde van een vetzuurketen. Vetzuren zijn zwakke tot zeer zwakke zuren, waarbij geldt hoe

FUNCTIES Bovenal zijn vetzuren een belangrijke bron van cellulaire energie (ATP). In het cellulaire metabolisme kunnen vetzuurbindingen worden afgebroken – of geoxideerd – voor productie van ATP. Dit proces wordt bèta-oxidatie genoemd.

Zij hebben een sparende werking op het verbruik van koolhydraten en eiwitten en zorgen voor een belangrijk deel van de energiereserve in het lichaam. Overtollige vetzuren en glucose kunnen efficiënt worden opgeslagen als vetmassa.

Vetzuren leveren per eenheid meer dan twee keer zoveel energie dan koolhydraten of eiwitten. Het metabolisme van vetzuren bestaat daarom uit katabole processen die energie en metabolieten genereren uit vetzuren, en anabole processen die biologisch belangrijke moleculen creëren uit voedingsvetten.

Zoals gezegd is de energieopbrengst van een gram vetzuren hoger in vergelijking met koolhydraten. Omdat het koolwaterstofgedeelte van vetzuren hydrofoob is, kunnen deze moleculen worden opgeslagen in een relatief watervrije omgeving. Koolhydraten daarentegen zijn meer gehydrateerd. Dit betekent dat vetzuren meer energie per eenheid opslagmassa kunnen bevatten. Anders gezegd, als het lichaam op koolhydraten zou vertrouwen om energie op te slaan, zou een persoon vijf keer meer gehydrateerd glycogeen nodig hebben om het energie-equivalent van vijf kilogram vet te hebben. Bepaalde zoogdieren zijn een goed voorbeeld van het benutten van vetreserves als brandstof. Beren houden bijvoorbeeld een winterslaap van ongeveer zeven maanden en gedurende deze hele periode wordt energie gehaald uit de afbraak van vetvoorraden.

Lang werd aangenomen dat voedingsvetten alleen dienden als leveranciers van energie en van de in vet oplosbare vitamines voor het menselijk lichaam.

Gebleken is dat vetzuren tevens andere functies vervullen, die voor het lichaam belangrijk zijn. De vetten kunnen daarbij niet door andere voedingsmiddelen worden vervangen.

Alle celmembranen zijn opgebouwd uit fosfolipiden, die elk twee vetzuurketens bevatten. Functioneel gezien onderscheiden de onverzadigde

N&S REDACTIONEEL

vetzuren zich hierbij drieledig van de verzadigde, namelijk in hun soepelheid, reactiviteit op temperatuur en in hun immunologische eigenschap. Daar de lange ketens van onverzadigde vetten beschikken over buigzame, dubbele bindingen zijn zij flexibeler dan de verzadigde ketens die geen buigpunten hebben. De balans tussen starre, verzadigde en soepele onverzadigde vetzuurketens bepaalt uiteindelijk de mate van flexibiliteit en permeabiliteit van celwanden.

Kortom, hoe meer onverzadigde lange ketens, des te meer aanpassingsvermogen en doorlaatbaarheid. Echter, hoe minder verzadigde ketens, des te minder stevigheid en structuur. Voorts worden de onverzadigde omegavetzuren gebruikt als substraat voor eicosanoïden, de modulerende weefselhormonen die endocriene, cardiovasculaire en immunologische functies reguleren. Tot de eicosanoïden worden gerekend de prostaglandinen, leucotriënten, lipoxinen, tromboxanen en resolvines.

VOEDINGSVETTEN Zoals eerder vermeld komt het pasgeboren mensenkind vrijwel direct in aanraking met voedingsvetten via de moedermelk. Een liter moedermelk bevat ongeveer veertig gram vetzuren en behaalt haar calorische waarde voor minstens de helft uit vetten. Ongeveer 45 procent van de melkvetten betreft korteen middellangeketen- (10%) en lange keten (35%) verzadigde vetzuren. Met name korteketenvetzuren bevatten antibiotische eigenschappen en zowel korteals middellange vetzuurketens worden door de lever omgezet in ketonen. Deze ketonen worden door de onvolgroeide hersenen vervolgens gebruikt als cruciale bouwstenen voor de cerebrale energieproductie en cholesterolsynthese.

De meest voorkomende verzadigde vetzuren in moedermelk zijn boterzuur, stearinezuur en palmitinezuur, die ook worden aangetroffen in respectievelijk roomboter, kokosolie en palmolie.

Van alle vetten in moedermelk betreft zeventig procent langeketenvetzuren, zowel verzadigd als onverzadigd. De groep van endogene onverzadigde vetten wordt gevormd door gamma-linoleenzuur (GLA), arachidonzuur (AA), eicosapentanoïdezuur (EPA) en

docosahexanoïdezuur (DHA). DHA, EPA, GLA en AA zijn semi-essentiële vetzuren, wat betekent dat ze slechts beperkt door het lichaam zelf kunnen worden gemaakt en voornamelijk aan de voeding worden onttrokken. Naast zuivere bronnen van DHA, EPA en AA kan het lichaam alfa-linoleenzuur (ALA) uit de voeding gebruiken voor de endogene productie van DHA, EPA en GLA of linolzuur (LA) voor de productie van AA. De omega 3- en omega 6-vetzuurketens worden door het lichaam onder meer gebruikt als bouwstenen voor celmembranen. DHA wordt geconcentreerd aangetroffen in synapsen en receptoren en heeft een cruciale betekenis voor de neurologische ontwikkeling en de neuronale communicatie, net als AA. EPA is een belangrijke bouwsteen voor de celwanden van hersenen en ogen. Het lichaam is in staat tevens endogene productie tot stand te brengen van onverzadigde uit verzadigde vetzuren, namelijk omega 9-vetzuren uit stearinezuur. Dientengevolge worden omega 9-vetten niet gerekend tot de essentiële vetzuren, ofschoon ze wel in voeding te vinden zijn. Bronnen met omega 9 zijn olijfolie, macadamia en olie uit canola.

Belangrijke voedselbronnen van omega 3 zijn vis en schaaldieren, walnoten en lijnzaadolie. Ook voedingsmiddelen van landdieren kunnen omega 3-vetzuren bevatten, al naar gelang de kwaliteit van hun voeding. Zo is uit onderzoek gebleken dat eieren, boter en vlees van dieren die vrij in de natuur grazen, relatief meer omega 3-vetzuren bevat dan producten die afkomstig zijn uit de moderne veeteelt of voedingsindustrie. Voor de mens zijn slechts twee plantaardige EFA bekend: ALA (omega 3-vetzuur) en LA (omega 6-vetzuur). De omega 6-vetzuren zijn overwegend van plantaardige oorsprong, hoewel vlees en eieren primaire bronnen zijn van AA. Graanproducten, bessen, noten, zaden en hun oliën zijn zeer rijk aan omega 6- vetzuren. Olijfolie heeft in dit voedingsspectrum een uitzonderlijke positie, aangezien deze zowel omega 3-, 6- en 9-vetten bevat als relatief veel verzadigde vetzuren. Plantaardige bronnen van omega 3 bevatten geen EPA noch DHA. Het lichaam kan langketenige vetzuren (EPA en DHA) vormen uit de kortere keten omega 3-vetzuur (ALA).

Dit vereist echter meer enzymatische

activiteit, waardoor wordt verondersteld dat dit de reden is dat de opname van essentiële vetzuren veel groter is uit dierlijke dan uit plantaardige bronnen.

Die korteketenvetzuren worden omgezet in langketenige vormen (EPA, DHA) met een efficiëntie van ongeveer vijf procent bij mannen en met een groter percentage bij vrouwen. Deze omzettingen vinden competitief plaats met omega 6-vetzuren, die essentiële nauw verwante chemische analogen zijn die zijn afgeleid van linolzuur. Dus accumulatie van langketenige omega 3-vetzuren in weefsels is effectiever wanneer ze rechtstreeks uit voedsel worden verkregen of wanneer concurrerende hoeveelheden omega 6-vetten de hoeveelheden omega 3 niet veel overschrijden. Andere vetzuren die slechts voorwaardelijk essentieel zijn, zijn gamma-linoleenzuur (een omega 6-vetzuur), laurinezuur (verzadigd vetzuur) en palmitoleïnezuur (enkelvoudig onverzadigd vetzuur).

Ten opzichte van primaten is de vetvoorraad van de mens uniek en verschaft ze evolutionaire voordelen, daar de endogene vetten enerzijds voorzien in een efficiënte energiebron en anderzijds een grotere hersenomvang faciliteren. Het mensenbrein bestaat voor ongeveer zestig procent uit vet. Ook zijn vetophopingen te vinden in of rondom andere organen en zones, zoals de nieren, borsten, buik, billen en dijen.

CONCLUSIES Macronutriënten worden in het lichaam afgebroken tot kleinere moleculen die elk hun plaats hebben in de stofwisseling. Opvallend is dat macronutriënten zowel van dierlijke als plantaardige oorsprong kunnen zijn.

Het introduceren of langdurig in stand houden van een puur plantaardig voedingspatroon kan beperkingen opleveren in de verscheidenheid van het spectrum aan aminozuren en vetzuren. Daar een gebrek aan betreffende stoffen aanleiding kan geven tot stoornissen op het gebied van cellulaire communicatie en immuunsysteem, is extra aanvulling met geconcentreerde hoeveelheden mogelijk noodzakelijk.

Referenties kunnen opgevraagd worden bij de redactie.

33

VOORLICHTING TRENKER

Diosmine, de oplossing voor zware benen Benen die zwaar aanvoelen, dat vervelende gevoel kent toch iedereen?

Soms is dit ongemak gewoon te wijten aan vermoeidheid.

Maar vaak spelen ook andere factoren een rol: erfelijkheid, ouderdom, hormonale veranderingen, warmte, langdurig staan of zitten … Het probleem komt vaker voor bij vrouwen, maar mannen blijven er niet van gespaard.

Prevalentiestudies hebben aangetoond dat 75% van de Belgische bevolking er vroeg of laat mee te maken krijgt2.

Diosmine, een van de niet-chirurgische oplossingen langs orale weg, is als alternatief erg in trek bij mensen die last hebben van zware benen3.

De derde generatie Diosmine van de derde generatie, afgeleid van de hesperidine die aanwezig is in bittere sinaasappelen. Bij het unieke productieproces komt een extra granulatiestap van de al gezuiverde en gemicroniseerde diosmine kijken.

Grotere biologische beschikbaarheid Deze granulatiestap verbetert de absorptie van diosmine door het organisme met 940 % in vergelijking met diosmine van de tweede generatie4.

Dankzij deze grotere biologische beschikbaarheid volstaat al één tablet per dag. En dat heeft drie grote voordelen: 1. Betere therapietrouw: Bij één inname per dag gaat de therapietrouw er met 10% op vooruit in vergelijking met twee innames per dag5.

2. Geen bijwerkingen: Venosa wordt goed geabsorbeerd met een beperkte dosering van diosmine, zodat er geen bijwerkingen zijn voor de spijsvertering6.

Bewezen efficiëntie Het resultaat? Bewezen klinische efficiëntie in de bloedsomloop met slechts één tablet per dag1,6: • Bewezen efficiëntie 100% tevredenheid6 • Geen bijwerkingen6 • Snelle werking6 Venosa bevat diosmine van de derde generatie, afgeleid van de hesperidine die aanwezig is in bittere sinaasappelen.

3

1 Meidoornextract draagt bij tot een goede bloedsomloop. | 2 Vuylsteke M.E. et al., 2016.

Cijfers IMS MAT 06/2021 | 4 Russo R. et al., 2018. | 5 Osterberg L. et al., 2005. | 6 Serra R. et al., 2021.

35

BOEKRECENSIE

Immuniteit Versterk je weerstand

Een actueel en uitgebreid boek over alles wat met het immuunsysteem te maken heeft. Schrijver is de Belgische huis- en sportarts Servaas Bingé die al meer boeken over gezondheid heeft uitgebracht. In de Belgische pers staat hij bekend als ‘preventieve arts’ die ervoor pleit je gezondheid meer in eigen handen te nemen. In een interview geeft Bingé aan dat hij oprecht gelooft dat het tijd wordt voor een collectieve mindshift op dit gebied, waarvan hij in zijn praktijk de voortekenen al signaleert. Met dit boek geeft hij die mindshift inderdaad een aardig zetje.

Want hij voorziet de lezer van alle informatie die nodig is om een gefundeerd standpunt te bepalen in een tijd van Covid, lockdowns en vaccinatieprogramma’s. Servaas probeert dat zo objectief mogelijk te doen. Natuurlijk zou je erover kunnen discussiëren of er wel zoiets bestaat als objectieve informatievoorziening. Tenslotte is iedere aanbieder van informatie een mens met een eigen mening. Jezelf in je boodschap eventjes uitpoetsen is vrijwel onmogelijk, ook al probeer je nog zo onbevooroordeeld en neutraal mogelijk te zijn. Maar Bingé haalt in dit opzicht ruimschoots een voldoende. Neemt niet weg dat zijn vermeende objectiviteit eventjes lijkt te gaan glijden in het gedeelte over vaccinatie en de argumenten van tegenstanders daarvan. Hoewel hij daar zegt dat de waarheid zoals steeds in het midden ligt, schemert toch zijn eigen mening door via zijn woordkeuze, wat hij weer recht probeert te trekken met: ‘Laten we ons bij de feiten houden.’

De kracht van dit boek zit in de toegankelijke manier waarop Bingé een belangrijk stuk medische basiskennis deelt over alles wat met het immuunsysteem en met de dreiging van virussen te maken heeft.

Daarnaast bouwt hij bij de lezer diens kennis heel gestructureerd op, door te beginnen met een hoofdstuk over microbiologie waarin hij uiteenzet hoe een infectie ontstaat, waarbij Covid als voorbeeld voorbij komt. Hij gaat heel ver in het beschrijven van verschillende virus- en bacterievormen, misschien verder dan waar veel lezers behoefte aan hebben.

Dan hebben ze ook wat. Het hoofdstuk over immunologie is wat minder lijvig en gedetailleerd,

36

maar is daardoor voor veel mensen wellicht juist toegankelijker. In de hoofdstukken ‘Levensstijl’ en ‘In het medicijnkastje’ komen onder andere voeding, vitamine D, omega 3-vetzuren en kruiden aan de orde, waarmee hij de lezer praktische tips geeft om het immuunsysteem op een natuurlijke manier te versterken. Hij legt daarbij de nadruk op anticiperen en pleit ervoor artsen ook grondig op te leiden in de vaardigheid om mensen gezond te houden, in plaats van te focussen op ziektebestrijding.

Hij sluit zijn boek af met een aantal gezonde recepten en een klein hoofdstuk over Covid-19 waarin hij nog wat meer feiten daarover op een rij zet. Daarnaast adviseert hij wat je zelf kunt doen om het virus het hoofd te bieden. Een boek dat zijn actualiteit niet alleen aan het coronatijdperk ontleent. Want terecht staat op de achterflap: ‘Een gezonder lichaam en een betere weerstand zijn altijd waardevol, niet alleen in coronatijden!’

Immuniteit Versterk je weerstand door Dr. Servaas Bingé Uitgeverij Kosmos ISBN 9789025909178 Recensie door Ria Teeuw

NIEUWS

Wat zijn biologische voedingssupplementen?

Steeds meer mensen kiezen bewust voor biologische voedingsmiddelen. Bij de productie van biologisch voedsel wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het milieu en het welzijn van dieren. Zo worden bijvoorbeeld natuurlijke bestrijdingsmiddelen ingezet, wordt mest van dieren gebuikt als voedingsstof voor gewassen en krijgen dieren meer ruimte. Zijn er ook biologische voedingssupplementen? En hoe herken je deze?

Eisen voor biologische producten Er zijn strenge eisen voor de productie van biologische voedingsmiddelen. Een paar belangrijke regels zijn dat er geen chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of genetisch gemodificeerde stoffen worden gebruikt. Ook wordt er rekening gehouden met dierenwelzijn. Biologische producten moeten voor tenminste 95% uit echte biologische ingrediënten bestaan. Het moet duidelijk zijn waar deze ingrediënten precies vandaan komen.

Zijn er ook biologische voedingssupplementen?

Er bestaan ook biologische voedingssupplementen. Dit zijn bijvoorbeeld kruiden of planten die biologisch zijn geteeld.

Veel biologische supplementen zijn daarom planten- of kruidenpreparaten, zoals rode gist rijst of ashwagandha. Om een voedingssupplement biologisch te noemen, moet er aan alle eisen van biologische productie zijn voldaan, Zijn natuurlijke voedingssupplementen hetzelfde als biologische supplementen?

Vitamines en mineralen zijn er in natuurlijke en in synthetische vorm. Synthetische vitamines of mineralen worden kunstmatig geproduceerd in een laboratorium en zijn daarom niet biologisch. Natuurlijke vitamines of mineralen zijn verkregen uit natuurlijke ingrediënten, bijvoorbeeld jodium uit kelp. Als kelp biologisch is geteeld, kan het voedingssupplement met jodium uit kelp biologisch zijn, als er ook aan alle andere eisen van biologische productie is voldaan.

Dat een supplement natuurlijk is, zegt dus wat over het soort

ingrediënt, maar niet of deze van biologische afkomst is.

Natuurlijke voedingssupplementen zijn dus niet per definitie altijd biologisch.

Zijn biologische supplementen gezonder?

Over het algemeen geldt dat biologische producten net zo gezond zijn als niet-biologische producten. Biologische producten bevatten vaak wel minder resten van bestrijdingsmiddelen. Het is echter niet zo dat niet-biologische producten daarmee onveilig zijn. Ook niet-biologische producten moeten voldoen aan strenge eisen.

In sommige biologische producten zijn hogere gehaltes aan vitaminen, mineralen en andere bioactieve stoffen gemeten.

Het verschil tussen verschillende biologische producten is echter heel groot, waardoor een biologisch product niet per se gezonder is.

Hoe herken je biologische supplementen?

Biologische supplementen zijn herkenbaar aan de code NL-BIO-01 en de biologische keurmerken EKO, Europees Biologisch of Demeter.

• Het EKO-keurmerk toont aan dat het afkomstig is van biologische landbouw.

• Het Europese keurmerk is verplicht voor alle biologische producten die in de EU zijn geproduceerd.

• Het Demeter-keurmerk geeft aan dat het afkomstig is van biologisch-dynamische landbouw.

Stichting Skal controleert of de Europese eisen voor biologische productie wordt nageleefd. Als dit het geval is, geeft de Skal goedkeuring voor gebruik van het Europese biologisch kenmerk. Het woord biologisch is wettelijk beschermd, dus als het Europese biologische keurmerk op een product staat, kun je ervan uitgaan dat het biologisch is. Een product is dus niet zomaar biologisch, het voldoet aan strenge eisen.

Dit artikel verscheen eerder op www.ivg-info.nl

“Er zijn strenge eisen voor de productie van biologische voedingsmiddelen. Een paar belangrijke regels zijn dat er geen chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of genetisch gemodificeerde stoffen worden gebruikt.”

37

MASQUELIERsQ)

'\llM,(

EL E f

Voor meer informatie, wetenschappelijke publicaties en GRATIS testbuisjes, neem contact op met T.S. Health Products via lnfo@tshealthproducts.nl, of bel ons op 0341 46 21 21.

T.S. Health Products

VOORLICHTING TS HEALTH PRODUCTS

Celzouten en hooikoorts 600 Hooikoorts is een seizoensgebonden allergische ontsteking van het neusslijmvlies (rhinitis), die vaak gepaard gaat met symptomen als niezen, snotteren, tranende/geïrriteerde ogen, jeukende neus en ogen, droge keel, benauwdheid.

Het immuunsysteem verweert zich overactief tegen ingeademde stoffen (‘vreemde’ eiwitten) waar een mensenneus normaliter geen of nauwelijks een reactie op geeft. Hooikoorts was aanvankelijk de naam voor een klachtenbeeld dat kan ontstaan tijdens het hooien van ‘bloeiend’ gras. Omdat het steeds vaker voorkomt dat neusslijmvlies niet (meer) goed om kan gaan met ingeademde stuifmeelpollen, kan hooikoorts zelfs al ontstaan in januari door bloei van de eerste voorjaarsbomen en duren tot september/oktober.

Celzouten kunnen hier zeker mens en immuunsysteem ondersteunen! Om een keuze te maken kijk je naar het klachtenbeeld én naar de manier waarop iemand op hooikoorts reageert.

Heeft iemand bijvoorbeeld een heel kort lontje in een hooikoortsperiode en is de reactie heftig, kijk dan ook eens naar de kleur van de oorschelp en de wangen van die persoon. Warm en (warm)rood zijn disbalanssignalen van het werkgebied van Ferrum phosphoricum Nr.3, net als de heftigheid in reacties. Ferrum phosphoricum Nr.3 is een belangrijk celzout voor de balans in onze reactiekracht en daarmee ook voor het immuunsysteem. Reageren als dat nodig is, maar niet reageren of je reactie matigen als reageren niet nodig blijkt te zijn.

Loopt het water iemand uit de neus of uit de ogen of zijn de slijmvliezen gezwollen, dan zou het kunnen zijn dat vooral het werkgebied van Natrium chloratum Nr.8 om ondersteuning vraagt. Overbelastende stoffen in

Wat merk je aan jezelf; Angstig Hoge spiertonus Kort lontje Heftige reactie Veel te droog of veel te vochtig Snel van slag Jeuk In oude gevoelens blijven hangen Hooikoorts aanval of heftige opvlamming

het lichaam kunnen snel wat minder schadelijk worden gemaakt door oplossen en concentratie te verdunnen.

Vochtaan- en -afvoer naar de aangedane kan door de ondersteuning met Natrium chloratum Nr. 8 de aanwezigheid van de hoeveelheid vocht ter plaatse beter helpen reguleren.

Stuifmelen zijn eiwitketens die voor planten herkenbare informatie in zich dragen. Voor menselijk slijmvliezen zijn ze minder begrijpelijk en als regel maakt het immuunsysteem er bij binnenkomst kleine stukjes van. Calcium phosphoricum Nr.2 is een werkstof voor deze kwaliteit ‘afbouwen’. Hoe langer het duurt voordat vreemde eiwitten verkleind zijn tot ‘losse bouwstenen’, hoe meer afweerreactie zich op kan bouwen. Dit celzout kan daarom een heel belangrijk zijn bij hooikoorts. De vraag naar ondersteuning kan zich laten zien in angstig zijn, veel houvast zoeken. Ook een hoge spiertonus en/of slecht doorkunnen slapen zijn disbalanssignalen van dit celzoutwerkgebied.

De jeuk bij hooikoorts kan alles overheersend zijn, iemand moet wel krabben. Onverwerkte (afval)stoffen op plaatsen in de lichaamsweefsels waar ze eigenlijk niet horen en ‘stil zijn komen te staan’, vragen om omzetting zodat ze alsnog weer in de vochtstromen opgenomen kunnen worden en verder vervoerd. Deze vorm van jeuk is een van de disbalanssignalen van het werkgebied van Natrium sulfuricum Nr.10. Gevulde traanzakken onder de ogen, vocht vasthouden in de ledematen, maar blijven mopperen en/of alle andere keren dat je ook last had van hooikoorts of jeuk in het verleden steeds weer de revue laten passeren (en daar heel boos over worden) zijn ook allemaal tekenen dat Natrium sulfuricum Nr. 10 van toepassing zou kunnen zijn.

Celzout Nr.2 Calcium phosphoricum

Ondersteunende kwaliteit; Eiwit verwerking door afbouw

Nr.3 Ferrum phosphoricum

Reactiekracht in balans

Nr.8 Natrium chloratum Nr.10 Natrium sulfuricum

Balans in de aanwezigheid van de aan- en afvoerende vochtstroom Omzetten en verwerken

Nr.24 Arseen jodatum

Reguleren reactiebalans

TS Health Products

39

Pandemie haalt de interesse van onderzoekers naar de inzet van vitaminen, mineralen en kruiden naar boven; vitamine B6.

DOOR: JAN BLAAUW

(DEEL 5)

In de eerste vier uitgaven van Nutriënt & Supplement is er naast de inleiding een inzet gemaakt van vitaminen, mineralen en kruiden met de artikelen over SARS-CoV-2 in rol van ontdekker van vitamine- en mineralentekorten en herontdekker van het Post Viraal Syndroom alsmede uitlokker van reactivatie van eerdere ziekten. Hierin is in de inleiding als eerste vitamine D aan bod gekomen. In het eerste artikel is vitamine C besproken, in het tweede artikel zijn zink en selenium besproken, in het derde artikel was vitamine A het onderwerp en in het vierde artikel stonden foliumzuur, folaat en vitamine B12 centraal. Het is lastig om volledig te zijn, daar er vele onderzoeken zijn met daarnaast nog lopende onderzoeken. Dit geldt ook voor andere stoffen die behandeld (gaan) worden. In deze aflevering gaat het om vitamine B6.

Zoals eerder gemeld en beschreven, is met de gekozen wetenschappelijke informatie door het bevoegde wetenschappelijke panel van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) vastgesteld dat onder andere vitamine B6 belangrijk is voor het gezond in stand houden van het immuunsysteem. Het EFSApanel concludeerde dan ook dat er definitief bewijs is voor de oorzaak-gevolgrelatie tussen de dagelijkse inname van deze vitamine en de normale, gezonde werking van ons immuunsysteem. Ondertussen komt een vergelijkbare accreditatie overeen met vier essentiële mineralen: zink, koper, ijzer en selenium en deze worden door de EFSA als noodzakelijk beschouwd voor de optimale werking van het immuunsysteem. Zink en selenium zijn eerder besproken. Koper en ijzer komen in het volgende artikel aan de orde.

DE ROL VAN VITAMINE B6 EN CLAIMS DIE GEMAAKT MOGEN WORDEN De betekenis van vitamine B6 voor het immuunsysteem is duidelijk aanwezig.

Wetenschappelijk advies over de onderbouwing van gezondheidsclaims met betrekking tot vitamine B6 die volgens EFSA (European Food Safety Authority) gemaakt mogen worden, zijn de volgende.

Vitamine B6 ondersteunt: • normaal homocysteïne metabolisme (ID 73, 76, 199) • behoud van normaal bot (ID 74) • behoud van normale tanden (ID 74) • behoud van normaal haar (ID 74) • behoud van normale huid (ID 74) • onderhoud van normale nagels (ID 74) • bijdrage aan een normaal energieleverend metabolisme (ID 75, 214) • bijdrage aan normale psychologische functies (ID 77) • vermindering van vermoeidheid en vermoeidheid (ID 78) en • bijdrage aan normale cysteïne synthese (ID 4283). https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1759 (geraadpleegd op 8-3-2022).

SAMENVATTEND DE BELANGRIJKSTE INVLOEDSFEREN VAN VITAMINE B6.

Vitamine B6 is een in water oplosbare B-vitamine die wordt aangetroffen in verschillende voedingsmiddelen zoals vis, volle granen en banaan. Er zijn zes isovormen van B6-vitameren bekend. Hiervan is pyridoxaal-5′-fosfaat (PLP) de meest actieve vorm die als co-enzym werkt bij verschillende enzymatische reacties.

Vitamine B6 werkt samen met foliumzuur en B12 en is belangrijk bij de vorming van nieuwe cellen. Vitamine B6 is vereist voor de

40

N&S REDACTIONEEL

“Er zijn steeds meer aanwijzingen dat vitamine B6 een beschermend effect heeft tegen chronische ziekten door ontstekingen, inflammasomen, oxidatieve stress en carbonylstress te onderdrukken.”

productie van antilichamen en speelt een rol bij de proliferatie en differentiatie van lymfocyten.

Vitamine B6 is een fascinerend molecuul dat betrokken is bij de overgrote meerderheid van veranderingen in het menselijk lichaam. Het is een co-enzym dat betrokken is bij meer dan 150 biochemische reacties. Het is actief in het metabolisme van koolhydraten, lipiden, aminozuren en nucleïnezuren en neemt deel aan cellulaire signalering. Het is een antioxidant en een verbinding met het vermogen om het niveau van geavanceerde glycatie-eindproducten (AGE’s) te verlagen.

WELKE ROL SPEELT VITAMINE B6 IN HET LICHAAM ALS HET GAAT OM HET IMMUUNSYSTEEM? Er zijn steeds meer aanwijzingen dat vitamine B6 een beschermend effect heeft tegen chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten (HVZ) en diabetes door ontstekingen, inflammasomen, oxidatieve stress en carbonylstress te onderdrukken. PLP heeft een omgekeerde relatie met plasma IL-6 en TNF-α bij chronische inflammatoire aandoeningen.

Tijdens een ontsteking leidt het gebruik van PLP tot uitputting ervan.

Bovendien wordt een vitamine B6-deficiëntie geassocieerd met een lagere immuunfunctie en een hogere gevoeligheid voor virale infecties.

Ontregeling van de immuunrespons en een verhoogd risico op coagulopathie zijn ook waargenomen bij COVID-19-patiënten.

Drie decennia geleden werd zelfs aangetoond dat PLP-spiegels afwijkingen in de bloedplaatjesaggregatie en de vorming van bloedstolsels verminderen. Onlangs meldden onderzoekers van Victoria University dat vitamine B6 (evenals B2 en B9) IL-10 opreguleerde, een krachtige

ontstekingsremmende en immunosuppressieve cytokine die macrofagen en monocyten kan deactiveren en antigeen-presenterende cellen en T-cellen kan remmen (T. Kumrungsee, okt. 2020) (H. Shakoor, aug. 2020).

Verder zien we dat vitamine B6 essentieel is om de cytotoxische activiteit van NK-cellen, de productie van antilichamen door B-cellen en een adequate ontwikkeling van lymfocyten te behouden. De vitamine speelt ook een rol bij de remming van de afgifte van cytokine en chemokine. Suboptimale consumptie vanuit de voeding houdt verband met veranderde rijping van lymfocyten, lagere hoeveelheden circulerende lymfocyten en verminderde antilichaamrespons, wat leidt tot verzwakte humorale en celgemedieerde immuniteit. Deficiëntie veroorzaakt ook milt- en thymusatrofie, en als gevolg daarvan beïnvloedt het de proliferatie van T-cellen en de immuunrespons (P. C. Calder, 2020) (S. Galmés, 2020).

Bovenstaande geeft een opsomming van karakteristieken die kunnen samenvallen met SARS-CoV-2 en om deze reden een bijdrage zouden kunnen leveren in het verminderen van de ernst van een SARS-CoV-2-infectie.

Een extra waarschuwing gaat uit naar zwangere vrouwen met ijzergebreksanemie. Deze hebben mogelijk ook een tekort aan vitamine B6 (Hisano 2009).

VITAMINE B6 IN HET VERDACHTENBANKJE Het probleem is dat vitamine B6 regelmatig in het verdachtenbankje werd/ wordt gezet. Met name om vermeende te hoge waarden die worden geconstateerd in bloed met en zonder suppletie van vitamine B6. Het kan namelijk zo zijn dat hogere waarden in het bloed bijdragen

aan neurologische verschijnselen, zoals (perifere) neuropathieën.

Een dozijn meldingen bij het LAREB (veelal voorgeschreven vitamine B6 en niet goed gemonitord door artsen) en een uitzending bij RADAR hebben gezorgd voor onrust en hebben mede geleid tot het volgende vermelde onderzoek.

Om meer inzicht te krijgen in het probleem van te hoge vitamine B6-waarden in het bloed startte de NPN, de brancheorganisatie voor voedingssupplementen en haar bedrijven, samen met Universiteit Maastricht een onderzoek. Begin augustus 2017 kwamen zij naar buiten met de conclusie dat door hogere doseringen pyridoxine de omzetting naar P-5-P wordt afgeremd. Dat betekent minder beschikbaarheid van de biologisch actieve vorm in het lichaam.

Wat kunnen dan redenen zijn voor deze hogere waarden van vitamine B6 in het bloed?

• Men heeft supplementen geslikt die een vorm van vitamine B6 bevatten.

• Een arts heeft een vitamine B6-preparaat voorgeschreven als tablet of geïnjecteerd.

• Men heeft veel voedsel of verrijkte voeding gebruikt waar meer vitamine B6 in voorkomt.

• Men gebruikt medicatie zoals isoniazide of hydralazine, cycoserine, penicillamine en thepphylline die vitamine B6-antagonisten zijn.

• Vitamine B6 wordt niet op de juiste manier opgenomen en omgezet in het lichaam.

• Er is een genetisch defect aanwezig waardoor B6 niet goed wordt afgebroken. Bijvoorbeeld een probleem met P-5-P-oxidase (PNPO). Het ALPL-gen (rs4654748) beïnvloedt het enzymatisch katabolisme van vitamine B6.

41

“Steeds meer laboratoria hebben hun referentiewaarden voor vitamine B6 aangepast naar de nieuwe grenswaarden, namelijk: 51 – 183 nmol/l.”

•

•

•

Een verstoring van de suikerstofwisseling. Glycogeenfosforylase is een P-5-P-afhankelijk enzym dat de eerste stap in de intracellulaire omzetting van glycogeen katalyseert. Als dit verstoord is, blijft de bloedspiegel van P-5-P relatief hoog, wat ten koste gaat van de omzetting van pyridoxine in P-5-P. Er is sprake van een disbalans met andere B-vitaminen of mineralen (bijvoorbeeld te weinig B2 of magnesium), waardoor B6 niet goed kan werken, wat zich uit in een stapeling in het bloed.

Zowel uit de PREVENDstudie in Groningen als uit de laatste VCP (Voedselconsumptiepeiling) blijkt bijvoorbeeld dat 20-30 procent van de volwassenen minder magnesium binnenkrijgt met de voeding dan wordt aanbevolen.

Frits Muskiet, hoogleraar Pathofysiologie en Klinische Chemische Analyse, oppert de mogelijkheid van een marginale vitamine B12-status, wat eveneens kan leiden tot stapeling van B6 in het bloed.

De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA is al lange tijd bezig met het vaststellen van maxima voor onder andere vitaminen. Dat dit eigenlijk in 2012 al rond zou zijn, geeft aan hoe complex het is (J. Blaauw, 2017).

Vanaf 1 oktober 2018 is in de Warenwet opgenomen dat supplementen niet hoger gedoseerd mogen worden dan 21 mg (hier is geen rekening gehouden met de vorm waarin vitamine B6 voorkomt, pyridoxine HCL of de omgezette vitamine B6-derivaat P-5-P, terwijl hier in het onderzoek vanuit Maastricht wel onderscheidende uitspraken gemaakt zijn).

42

VITAMINE B6 EPIDEMIOLOGISCHE STATUS ONDERZOEK VANUIT NHANES 2003-2004 Onderzoekers van de Tufts University verrichten onderzoek naar de vitamine B6-status in een steekproef middels bloedafname en een vragenlijst bij 7822 mannen en vrouwen vanaf 1 jaar en ouder van de Amerikaanse bevolking. Op basis van metingen van plasmapyridoxaal-5’-fosfaat (PLP). Plasma PLP is de indicator die door de federale overheid wordt gebruikt om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van vitamine B6 vast te stellen.

Een tekort aan vitamine B6 werd gedefinieerd als een plasma-PLP-concentratie van minder dan 20 nmol/L. Voor zover de auteurs weten, is deze studie de eerste grootschalige studie waarbij plasma-PLP-concentraties worden gebruikt om de vitamine B6-status bij mensen van alle leeftijden te evalueren. De onderzoekers waren ook in staat om te overwegen of de huidige ADH een adequate vitamine B6-status garandeerde, omdat studiedeelnemers werden ondervraagd over het gebruik van supplementen en twee dagen voedselinname.

11% procent van de supplementgebruikers en bijna een kwart van de niet-gebruikers vertoonde plasma-PLP-bloedspiegels van minder dan 20 nmol/L. Binnen de vier subgroepen waar de ontoereikendheid van vitamine B6 het meest prominent was, was de prevalentie van lage plasma-PLP-spiegels significant hoger dan 10 procent, zelfs onder degenen die 2 tot 2,9 milligram vitamine B6 per dag consumeerden. De ADH’s voor vitamine B6 bij mannen en bij vrouwen die niet zwanger zijn of borstvoeding geven, zijn als volgt: 1,3 mg per dag voor mannen en vrouwen van 19-50

jaar, 1,7 mg per dag voor mannen ouder dan 50 en 1,5 mg voor vrouwen ouder dan 50. Deze waarden komen praktisch overeen met Nederlandse AHD-waarden.

Een van de onderzoekers, Morris, geeft aan: “Het is echter belangrijk om te erkennen dat er geen tekenen van een tekort worden gezien bij plasma-PLP-concentraties van 20 nmol/L en dat de voedingsbeoordeling niet perfect is en dat ¾ van de vrouwen die tevens anticonceptie gebruikten (en geen vitamine B6-supplementen), vitamine B6-deficiënt waren (M. S. Morris, 2008).”

NEDERLANDSE NORMWAARDE VITAMINE B6 IN BLOED Voor vitamine B6 werden tot voor kort de volgende bloedreferentiewaarden gehanteerd: minimaal 35 nmol/l en maximaal 110 nmol/l.

Uit onderzoek van het Ziekenhuis Gelderse Vallei is gebleken dat 50% van de 2.230 gemeten resultaten > 110 nmol/l bedroeg terwijl dit in 2001 nog maar 12% was. Dit was niet alleen te wijten aan het slikken van vitamine B6 -houdende suppletie of hoger gebruik van vitamine B6-rijke voedingsmiddelen (zoals bier), maar er blijkt ook een groep te zijn die niet veel vitamine B6 innam maar wel ‘hogere’ vitamine B6-waarden had.

Verder is uit dit onderzoek gebleken dat 80% van de onderzochte patiënten vitamine B6-waarden heeft onder de 183 nmol/l. Steeds meer laboratoria hebben hun referentiewaarden voor vitamine B6 dan ook aangepast naar de nieuwe grenswaarden, namelijk: 51 – 183 nmol/l (Ziekenhuis Gelderse Vallei, 2013).

N&S REDACTIONEEL

OPTIMALE DAG INNAME VAN INVLOED OP IMMUUNSYSTEEM In een onderzoek bij gezonde oudere mensen resulteerde een vitamine B6-deficiënt dieet gedurende 21 dagen in een verlaagd percentage en een verlaagd totaal aantal circulerende lymfocyten en een afname van de proliferatie van T- en B-lymfocyten en de productie van IL-2.

Aanvulling gedurende 21 dagen met vitamine B6 op niveaus onder de aanbevolen niveaus bracht de immuunfunctie niet terug naar de beginwaarden, terwijl de aanvulling bij de aanbevolen inname (22,5 µg/kg lichaamsgewicht per dag, wat 1,575 µg/dag zou zijn bij een persoon van 70 kg), dat wel deed.

Het toedienen van hogere doses vitamine B6 (33,75 µg /kg lichaamsgewicht per dag, wat 2,363 µg /dag zou zijn voor een persoon van 70 kg) gedurende 4 dagen veroorzaakte een verdere toename van de proliferatie van lymfocyten en de productie van IL-2 (S. N. Meydani, 1991).

CASUSRAPPORT Eerdere rapporten hebben verschillende neurologische uitingen aangetoond bij ongeveer 36,4% van de patiënten

die zijn geïnfecteerd met SARS-Cov-2.

Perifere neuropathie werd echter slechts één keer eerder gemeld. Een 40-jarige gezonde vrouw presenteerde zich met twee weken hoesten, verstopte neus, keelpijn, intermitterende koorts, vermoeidheid en spierpijn, maar geen zwakte. Ze testte positief op SARS-Cov-2. Lichamelijk onderzoek toonde geen neurologische uitval. Twee weken later verbeterden de ademhalingssymptomen, maar ze kreeg plotselinge pijn in de benen, gevoelloosheid en zwakte. Ze beschreef het als een “pijncrisis”. Neurologisch onderzoek toonde bilaterale symmetrische, niet-stijgende zwakte van de onderste extremiteit en normale, symmetrische reflexen. Ze had normale magnetische resonantiebeeldvorming van de hersenen en wervelkolom, spinale vloeistofanalyse, serumonderzoeken inclusief creatininekinase en CRP. Ze had verhoogde lactaatdehydrogenase, laag serum koper (72,9 (ref: 80,0-155,0 µg /dl)) en laag vitamine B6 (14,6 (ref: 20,0-125,0 nmol/l)). Een diagnose van SARS-Cov2-geassocieerde perifere neuropathie werd overwogen (B. L. Bureau, nov 2020).

AFSLUITENDE CONCLUSIE Ondanks dat er voor vitamine B6 weinig tot geen informatie te vinden is rond het gebruik hiervan bij SARS-Cov-2, wil dit niet zeggen dat de rol van vitamine B6 niet goed zou zijn onderzocht ten aanzien van het goed laten functioneren van het immuunsysteem bij virussen. En een optimale voedingsstatus met vitamine B6 draagt bij aan een goede afweer en beter herstel.

Jan Blaauw is orthomoleculair en natuurgeneeskundig therapeut bij Praktijk Blaauw.

Hij is tevens oprichter en hoofddocent van het opleidingsinstituut Ortho Linea.

43

BIJ DE LES BLIJVEN VitOrtho helpt!

NIEUW

vitamine B1 en B12 dragen bij aan leerprestaties Ginkgo biloba is goed voor de concentratie*

Gezondheidsclaim in afwachting van Europese toekenning

*

www.vitortho.nl

VOORLICHTING VITORTHO

Post-coronatijd: voor studenten mag het dak er weer af!

Bij vrijwel iedereen die erop terugkijkt, vormde de studententijd een geweldige periode. En dat is het nog steeds. Althans, als het goed is. Bovendien is het een belangrijke ontwikkelingsfase in het leven. Het markeert de tijd waarin een jongere de vleugels uitslaat en de verantwoordelijkheid voor het eigen leven gaat oppakken. Dat betekent discipline opbrengen om colleges te volgen en tijd te maken om in de eigen omgeving te studeren. Maar daarnaast is het ook een periode van sport en spel, pret maken en een geheel nieuw sociaal leven opbouwen met alle plezier en reuring die daarmee gepaard gaat. Onderwijl gaat dat ook om leren persoonlijke grenzen aan te geven.

Vaak laat het voedingspatroon te wensen over Echter, hoe belangrijk deze levensfase voor de ontwikkeling van jongeren ook is, nadelen zijn er ook. Vaak laat het voedingspatroon te wensen over, vooral als ze in een studentenhuis wonen. Ze zijn tenslotte niet gewend voor zichzelf eten klaar te maken. Dus er wordt al snel ’s avonds een blik of pot opengetrokken, een snelle hap bij de friettent om de hoek gehaald of er worden een paar boterhammen gesmeerd die de warme maaltijd moeten vervangen. Ook de hygiëne in studentenkeukens laat vaak te wensen over. Zo ontstaan tekorten aan noodzakelijke vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen die ze zo hard nodig hebben om zich te kunnen concentreren op de lesstof. Slaaptekort en examenstress doen daar nog een flinke schep bovenop.

Helaas heeft de coronacrisis de afgelopen twee jaar veel roet in het sociale studentenleven gegooid. En wel zodanig, dat de mentale gezondheid van een aantal studenten eronder te lijden heeft gehad. In zo’n belangrijke fase van het leven sloegen eenzaamheid, verveling en sombere gevoelens toe. Vooral omdat de situatie door terugkerende lockdowns ondertussen uitzichtloos begon te lijken. Gelukkig is daar een eind aan gekomen. Hopelijk verdwijnen de littekens die deze periode bij sommigen heeft nagelaten, snel. Inmiddels mag het ‘dak’ er weer af: elkaar opzoeken, daten en feesten.

Multi die is afgestemd op het studentenleven Daarom introduceert VitOrtho Meer in 1 Student. Een multi die helemaal is afgestemd op het studentenleven. Niet alleen een perfecte aanvulling die past bij een ‘bruisende’ levensstijl, maar ook een goede ondersteuning waar dat hard nodig is. Zo bevat deze formule belangrijke stoffen, zoals vitamine B1, B12 en magnesium die onder andere bijdragen aan normale mentale prestaties en de normale werking van het zenuwstelsel ondersteunen, en mariadistel dat de reinigende werking van de lever ondersteunt.

Ga voor meer informatie over producten van Vitortho naar www.vitortho.nl

45

Opleiding Orthomoleculaire Voedingsleer & Therapie Start begin oktober bij Stichting Orthomoleculaire Educatie • Hooggeschoold docententeam • Breed geaccrediteerd lesprogramma Tijdens de 1-jarige deeltijdopleiding Orthomoleculaire Voedingsleer & Therapie leert u hoe u met voeding en suppletie het menselijk metabolisme bij kunt sturen. Na het afronden van deze post-HBO opleiding bent u in staat om op systematische wijze verbanden te leggen tussen klachten en symptomen, en niet optimaal verlopende biochemische processen. Hiermee kunt u zelfstandig voeding-, suppletie- en leefstijladviezen geven die de gezondheid helpen te verbeteren.

Specialisatie voor gezondheidsprofessionals De opleiding is bedoeld als specialisatie voor gezondheidsprofessionals, zoals artsen, diëtisten, fysiotherapeuten, verpleegkundigen, apothekers, natuurgeneeskundigen, therapeuten en mesologen, maar ook voor winkelmedewerkers die zich verder willen verdiepen in de orthomoleculaire voedingsleer.

Meer informatie over de opleiding?

De opleiding start op donderdag 6 oktober 2022* en duurt tot juni 2023. Het programma bestaat uit 9 modules van elk 2 dagen.

Meer informatie over de toelatingseisen, het lesprogramma en de studiebelasting vindt u op onze website: www.soe.nl of neem contact op via educatie@soe.nl *startdatum onder voorbehoud

Kijk voor onze agenda, informatieve artikelen en veel meer op onze nieuwe website soe.nl

Inschrijven kan nu op soe.nl

De kern van ons bestaan zit weer in de naam Stichting Educatie Atrium Innovations gaat verder als Stichting Orthomoleculaire Educatie (SOE). ▸ Wij delen kennis over de relatie tussen voeding en gezondheid. Volgens de orthomoleculaire voedingsleer en vanuit de overtuiging dat een uitgebalanceerde voeding en een gezonde leefstijl essentieel zijn voor het behoud van een goede gezondheid. Wetenschappelijk onderzoek, vernieuwende inzichten en praktijker varingen vormen al meer dan 30 jaar de basis van ons aanbod. www.soe.nl

O R T H O M O L E C U L A I R E S C H O L I N G V O O R I E D E R E E N

e t h c i r e g Vak

Start 9 september

SNRO Accreditatie 4-jarige BeroepsOpleiding Orthomoleculair Therapeut

Beginnen

Eerste jaar Beroeps Opleiding Orthomoleculair Therapeut bestaat uit 6 lesdagen.

Ook voor externe beroepen die basiskennis willen opdoen in 6 dagen.

opleiding

Intrigerende 5-daagse Summerschool - Tevens start beroepsopleiding, eerste jaar orthomoleculair therapeut - Start opleiding zelfzorgadviseur, eerste jaar - Introductie orthomoleculaire voeding en geneeskunde kennismaking voor iedereen!

w w w . o r t h o l i n e a . n l

Stichting Orthokennis Uw leverancier van orthomoleculaire kennis

De clinics van stichting Orthokennis Stichting Orthokennis biedt een aantal zeer interessante clinics aan. In het overzicht hieronder vindt u een keur aan orthomoleculaire onderwerpen. Zoals u van ons gewend bent, houden we rekening met verschillende kennisniveaus. Onze clinics worden hoog gewaardeerd en staan erom bekend dat de gedeelde informatie altijd goed toepasbaar is in de praktijk. Voor onze clinics wordt accreditatie aangevraagd bij verschillende beroepsverenigingen.

Clinic

Datum

Locatie

Maag- en darmaandoeningen: voeding en orthomoleculaire ondersteuning 14 mei 2022

Antwerpen

Mondgezondheid: voeding en suppletie

17 juni 2022

Breukelen

Mannelijke Hormonen

1 juli 2022

Breukelen

Basisprincipes orthomoleculaire geneeskunde

9 september 2022

Online

Het immuunsysteem: fysiologie en orthomoleculaire ondersteuning

16 september 2022

Breukelen

Auto-immuunziekten en orthomoleculaire ondersteuning

7 oktober 2022

Breukelen

Stress, burn-out, depressie en vermoeidheid

15 oktober 2022

Antwerpen

Neurotransmitters: theorie en praktijk

11 november 2022

Breukelen

Schildklier

25 november 2022

Online

Op www.orthokennis.nl vindt u meer informatie en kunt u zich aanmelden. Mocht u vragen hebben over onze clinics of diensten, neem dan gerust contact met ons op.

Telefoon E-mail Website

+31 (0)75 640 81 80 info@orthokennis.nl www.orthokennis.nl

mede mogelijk gemaakt door:

Vergroot uw kennis bij Natura Foundation Los gezondheidsklachten op door de dieperliggende oorzaken aan te pakken met een integrale behandeling inclusief leefstijl, voeding en beweging.

Kijk voor actuele cursussen, workshops en webinars op naturafoundation.nl/opleidingen

Workshop:

Masterclass:

8-daagse cursus:

Hoe de geboorte en het eerste levensjaar van invloed zijn op de verdere gezondheid

De échte oorzaak van het metabool syndroom

Voeding en Preventie

21 april 2022 Numansdorp + online

10 mei 2022 Numansdorp + online

12 september 2022 Numansdorp + online

CURSUS

DOCENT

(START)DATUM

LOCATIE

MEER INFORMATIE

Voeding voor Brein & Darmen

Lienke van Deuzen

11-4-2022

Digitaal

www.sohf.nl/vbd

Behandelprotocollen Huid, Haar en Nagels

Wouter de Jong

13-04-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/bphhn

Orthomoleculair Therapeut (versneld)

Wouter de Jong

21-4-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/otv

Orthomoleculair Specialist: Hormonen

Erik Schut

25-4-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/osh

Orthomoleculair Adviseur Basis (4 dagen)

Evert Berkelaar

2-5-2022

Digitaal

www.sohf.nl/oab

Orthomoleculair Adviseur Basis (4 dagen)

Evert Berkelaar

11-5-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/oab

Voeding & Hormonen

Lienke van Deuzen

16-5-2022

Digitaal

www.sohf.nl/vh

Orthomoleculair Therapeut (versneld)

Wouter de Jong

7-6-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/otv

Behandelprotocollen Burn-out

Audrey van Oosten, drs.

15-6-2022

Hoofddorp

www.sohf.nl/bo

Orthomoleculair Adviseur Basis (4 dagen)

Evert Berkelaar

23-6-2022

Den Bosch

www.sohf.nl/oab

Orthomoleculair Specialist Burn-out (3 dagen)

Audrey van Oosten, drs.

12-9-2022

Digitaal

www.sohf.nl/burn-out

ONS VERNIEUWDE PNEI PROGRAMMA Psycho-Neuro-Endocrino-Immunologie, afgekort PNEI, is een stroming binnen de gezondheids- wetenschappen die relaties onderzoekt en verbanden legt tussen de psyche, het zenuwstelsel, het immuunsysteem en de hormonen in relatie tot gezondheid en ziekte.

We le gg relatie en een b elang tusse rijke n bio chem voed ie en ing.

Alle m odule klinis s omv c atten diagn he en bioc hemis ostie k che , inte prakt r pret ische toepa aties en ssing en.

De benadering vanuit de PNEI biedt de mogelijkheid om succesvolle behandelingen toe te passen op tal van chronische ziektebeelden zoals onder meer: • stofwisselingsgerelateerde aandoeningen • neurodegeneratieve aandoeningen • ontstekingsgerelateerde aandoeningen • ontwikkelingsproblemen • hormoongerelateerde aandoeningen

PNEI- Programma PNEI 1. De kracht van PNEI PNEI 2. Gut-Brain-Immune-as PNEI 3. Methylatie en Genexpressie PNEI 4. Hormoonassen PNEI 5. Adaptatieleer en Prestatieverbetering PNEI 6. Bloedsuikerregulatie & Gewichtsbeheersing PNEI 7. Humoraal en Cellulair Immuunsysteem PNEI 8. Laboratoriumuitslagen Interpreteren 8 modules van 2 dagen, ieder los te volgen.

Met bijna 20 jaar ervaring geeft CellCare Academy tal van opleidingen, vakgerichte bijscholingen en masterclasses. Met een rijke ervaring in patroonherkenning en het leggen van verbanden tussen oorzaak en gevolg, maar ook genetica, epigenetica, methylering, functionaliteit van neurotransmitters en science en practice based interventies, heeft CellCare Academy een duidelijke visie op gezondheid en ziekte.

Binnenkort op de agenda PNEI 5. Adaptatieleer en Prestatieverbetering

19, 20 mei

Het verbeteren van prestatie- en herstelvermogen van sporters en/of mensen die beroepsmatig zware fysieke inspanningen leveren, wordt in deze module verbonden aan de principes van homeostase en allostase.

Met voorbeelden van zeer effectieve en interessante strategieën in de professionele sportwereld.

PNEI 6. Bloedsuikerregulatie en Gewichtsbeheersing 16, 17 juni In deze module krijg je inzicht in de onderdelen die meespelen bij gewichtsbeheersing. Insuline en bloedglucose zijn daarin heel belangrijk maar niet de enige spelers. Te denken valt aan invloeden vanuit hormonen, stress, detoxificatie, mitochondriale functies, lymfatisch systeem en vertering.

PNEI 7. Humoraal en Cellulair Immuunsysteem 29, 30 september Het immuunsysteem is één van de meest ingewikkelde systemen van het lichaam. Meer inzicht in dit systeem maakt dat onderwerpen als het ontwikkelen van een auto-immuunziekte, een allergie, ontstekingsgevoeligheid en een zwak immuunsysteem beter begrepen worden.

Opleidingen voorjaar 2022 Biochemische individualiteit alsook microbioom en de verschillende epigenetische aspecten komen aan bod. Elke uiteenzetting wordt voorzien van praktische trends en tips die onmiddellijk toepasbaar zijn in de praktijk.

10 juni ‘22 11 juni ‘22

De baarmoeder het energetisch centrum van vrouwelijke groei

20 juni ‘22 21 juni ‘22

De nervus vagus en gezondheid Emotieregulatie en stresshantering (S. Porges)

30 mei ‘22 13 juni ‘22

Biochemie van Dr Schussler Fysieke en energetische werking 12 hoofdzouten

04 juli ‘22 05 juli ‘22

Hands-on hydrolaten cursus Complementaire fyto-zomercursus incl. handboek

Locatie:

Vida Verde Atelier Achterheide 30 B-3980 Tessenderlo

MBOG accreditatie

Check de opleidingspagina’s voor de juiste puntenverdeling

Alle prijzen zijn incl. syllabus uitgeprint in kleur, biologische dranken en versnaperingen Ledenvoordelen mogelijk, check de website

Kijk voor meer info en inschrijvingen op www.biok.center of scan de QR code

DJ Repair

L-Glutamine, zink*, NAC * Speelt een rol in het celdelingsproces

Bevat belangrijke voedingsstoffen voor het darmslijmvlies Glutamine is één van de twintig natuurlijk voorkomende aminozuren. Darmwandcellen en afweercellen gebruiken veel glutamine als brandstof.

Zink speelt een rol in het celdelingsproces en is daarmee betrokken bij de vernieuwing van lichaamscellen. Zink draagt tevens bij tot de normale werking van het immuunsysteem.

NAC (N-acetyl-L-cysteïne) is een verbinding van het zwavelhoudende aminozuur L-cysteïne. NAC verhoogt glutathion, een belangrijk anti-oxidant.

Aanbevolen gebruik 1 x per dag 5525 mg = 1 opgehoopt maatschepje oplossen in water of andere koude drank. Minimaal een half uur voor de maaltijd.

Let op! Niet aanbevolen tijdens zwangerschap en lactatieperiode.

Zink is een essentieel spoorelement en maakt deel uit van meer dan driehonderd enzymreacties in het menselijk organisme.

In DJ Repair is het zink opgenomen als organisch gebonden zink: zink-L-methionine. Hierin is het het zink gekoppeld aan het zwavelhoudende aminozuur L-methionine.

Ingrediënten per dagdosering/opgehoopt maatschepje: 5000 mg L-glutamine, 500 mg N-acetyl-L-cysteïne (NAC) en 25 mg Zink (uit 125 mg zink-L-methionine) = 250% RI* *Referentie Inname Verkrijgbaar in verpakkingen met 200 of 50 gram poeder.

Health through nature, science and innovation

E info@springfieldnutra.com | T +31 186 626173 | W springfieldnutra.com

VOORLICHTING SPRINGFIELD

Verdavite, groener wordt het niet Chlorella van Nederlandse bodem; gezond, duurzaam en milieuvriendelijk Algen, zoals chlorella, behoren tot de oudste leefvormen op aarde. Ze komen al 2,5 miljard jaar voor op onze planeet. In 1890 werd chlorella ontdekt door de Nederlander Beijerinck.

Vandaag zet Nederland zijn pioniersrol voort op het gebied van chlorella.

Een Nederlands bedrijf heeft een uniek productieproces ontwikkeld om duurzaam en milieuvriendelijk chlorella te kweken. Doordat de celwand bij dit proces intact blijft, heeft het bovendien aanvullende gezondheidsvoordelen voor de mens.

Algen als superfood Verdavite chlorella bevat vitaminen, mineralen en alle essentiële aminozuren. Chlorella heeft een positieve invloed op het immuunsysteem [1] en is goed voor het energieniveau [1]. Chlorella ondersteunt daarnaast de reinigende werking van de lever [1]. Dat maakt een supplement met chlorella bij uitstek geschikt tijdens periodes van vasten. De vezels in chlorella ondersteunen de gezondheid van de darmen [1].

“Algen, zoals chlorella, behoren tot de oudste leefvormen op aarde. Ze komen al 2,5 miljard jaar voor op onze planeet.”

Uniek productieproces, duurzaam & milieuvriendelijk Verdavite chlorella wordt in Nederland gekweekt. De kweek vindt plaats is een steriele omgeving en is daarom 100% vrij van enige vervuiling.

Gebruiksgemak en goed van smaak De unieke kweekmethode zorgt voor een prettige, milde smaak. Verdavite heeft een noot-/grasachtige smaak en is goed te combineren met vanille, citrus, noten en chocolade.

Het poeder is goed oplosbaar en mengbaar. Daarom kan Verdavite makkelijk door dranken en voeding worden gemengd, zoals smoothies of yoghurt.

Verdavite chlorella (Chlorella prenoidosa) is 100% plantaardig en dus geschikt voor vegetariërs en veganisten, en GMO-vrij.

Productinformatie Verdavite chlorella is verkrijgbaar in verpakkingen met 600 tabletten 250 mg en 350 gram poeder bij Springfield Nutraceuticals via www.springfieldnutra.com/chlorella

[1] Gezondheidsclaim in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

53

BOEKRECENSIE

De stem van de plant Fascinerende ontmoetingen met planten Omdat we als mens de indruk hebben dat planten geen geluid voortbrengen, gaan we er ten onrechte vanuit dat ze dan ook geen stem hebben. Volgens de schrijfster een verkeerde conclusie die voortkomt uit onze menselijke perceptie. Komt bij dat de mens zich ook nog eens superieur voelt aan planten en dieren. Een arrogantie die ertoe leidt dat we de planeet ernstige schade toebrengen.

Monica Gagliano is hoogleraar onderzoek in de evolutionaire ecologie en auteur van een groot aantal wetenschappelijke artikelen op het gebied van dieren- en plantengedrag en evolutionaire ecologie. Ze deed pioniersonderzoek naar een nieuw onderzoeksgebied, bio-akoestiek bij planten. Daarmee toonde ze aan dat planten een eigen stem hebben en die ook laten horen. Eveneens reageren ze op geluiden van hun omgeving. Dat maakt Gagliano een bijzondere en innovatieve wetenschapper met een open mind voor wat zich aandient buiten de menselijke zintuigen om. Sterker, ze heeft de gave om in contact te treden met planten. In dit boek vertelt ze uitgebreid hoe ze dat doet en hoe haar ontmoetingen met sjamanen haar verder hielpen op dit pad.

Haar wetenschappelijke experimenten moeten de mens een nieuwe kijk geven op de intelligentie van planten. Wat we wel al wisten, is dat planten op een chemische manier boodschappen aan elkaar overbrengen, bijvoorbeeld om elkaar te waarschuwen voor nadere aanvallen van insecten. Gagliano beschrijft uitgebreid een experiment waarbij ze ontdekt dat planten ook op andere manieren met elkaar in verbinding staan. Ze zegt hierover: ‘De uitkomst was helder en wetenschappelijk verdedigbaar.

Onder begeleiding van de planten had ik een niet eerder gedocumenteerde manier van communiceren ontdekt.’

Het zal geen verbazing wekken dat ze veel weerstand oproept vanuit de academische wereld. Zo kreeg ze als verwijt dat haar benadering niet strookte met de standaardmanier waarop wetenschappelijk onderzoek normaliter wordt uitgevoerd. Een verwijt dat ze snapt, want ze had bij haar experiment rekening gehouden met het feit dat het onverwachte kon gebeuren. En dat is tenslotte not done. Ze erkent dat ze grensoverschrijdend bezig was, maar wel met de kanttekening dat haar onderzoek daardoor ‘akelig vrij was van echte methodologische, analytische en andere technische fouten.’

In een ander onderzoek ontdekte ze dat het

54

kruidje-roer-me-niet in staat is om te herinneren en te leren. Deze plant staat erom bekend dat ze als zelfbeschermingsmechanisme haar blaadjes vouwt als ze wordt aangeraakt of als het donker wordt. Gagliano bedacht een ‘gecontroleerd valsysteem’ waarbij ze enkele dagen achter elkaar en op verschillende manieren een aantal van deze plantjes langs een rail naar beneden liet glijden. De reflex om de bladeren te sluiten verdween, omdat de plant had geleerd het vallen te negeren. Het had geleerd dat de situatie niet bedreigend was.

Hoewel Gagliano met De stem van de plant een heel intrigerend boek heeft geschreven dat de ogen opent voor de bijzondere en onderschatte krachten van de natuur, is ze er toch niet in geslaagd om helemaal te overtuigen. Zo zijn riten van sjamanen en de daarbij behorende geestverruimende stoffen die ze gebruikt, van grote invloed op haar werk. Tenzij je daar als lezer zelf veel van weet en voor openstaat, kan dat toch enige vraagtekens oproepen.

Een ander minpunt is haar wollige taalgebruik dat het de lezer niet altijd gemakkelijk maakt om een helder beeld te krijgen van het experiment dat ze beschrijft.

Wat wel beklijft, is dat planten intelligente wezens zijn met eigenschappen die we als mens doorgaans niet voor mogelijk houden en waar we dus totaal aan voorbijgaan.

Maar misschien is dat al meer dan genoeg.

De stem van de plant Fascinerende ontmoetingen met planten Monica Gagliano Uitgeverij AnkhHermes ISBN 9789020215793 Recensie door Ria Teeuw

NIEUWS

Positief effect van L-theanine op stress bij volwassenen Stress hoort bij het leven en is niet per definitie ongezond.

Wanneer stress lang aanhoudt, vaak voorkomt en er tussentijds onvoldoende gelegenheid is om te herstellen, heeft dit een negatieve invloed op de gezondheid en kunnen er allerlei gezondheidsklachten ontstaan. Een recente Canadese studie onderzocht de effectiviteit en veiligheid van L-theanine bij volwassenen die geconfronteerd werden met een acute stressfactor.

Opzet van de studie Aan de studie namen 16 gezonde mannen en vrouwen tussen de 19 en 60 jaar deel, die matige stress ervaarden. De ene helft van de groep proefpersonen kreeg een enkele dosis van 200 mg L-theanine en de andere helft een placebo. Om bij de deelnemers stress op te wekken, werd er voor en na inname een hoofdrekentest afgenomen. Na 7 dagen werd het onderzoek herhaald waarbij de groep L-theanine-gebruikers een placebo kreeg en de andere groep L-theanine. De onderzoeksresultaten werden onder andere beoordeeld aan de hand van eeg-onderzoek (elektro-encefalografie) en metingen van cortisol, bloeddruk en hartslag. Daarnaast werd de deelnemers gevraagd naar hun stressbeleving.

“Een enkele dosis L-theanine bleek een significant positief effect op de alfagolven in de hersenen, speekselcortisol en zelfgerapporteerde angst te hebben in vergelijking met de placebo.”

Resultaten Een enkele dosis L-theanine bleek een significant positief effect op de alfagolven in de hersenen, speekselcortisol en zelfgerapporteerde angst te hebben in vergelijking met de placebo. Deze veranderingen zijn indicatief voor ontspanning in de hersenen en suggereren een kalmerende reactie bij een gematigd gestreste maar verder gezonde populatie.

Conclusie De onderzoekers suggereren dat L-theanine acute stress kan verminderen bij gezonde volwassenen. Zij geven aan dat L-theanine mogelijk ook van toegevoegde waarde is bij kwetsbare populaties met gediagnosticeerde stressgerelateerde stoornissen, zoals algemene angststoornis, maar dat verder onderzoek hiernaar wenselijk is. L-theanine bleek veilig in gebruik en werd goed door de deelnemers verdragen.

Referentie https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8475422/ Copyright (C) Orthokennis www.orthokennis.nl/nieuws/positief-effect-van-l-theanine-op-stress-bij-volwassenen

55

5 KENMERKEN

van een effectief Q10-preparaat

Zelfde kwaliteit als medicijnen

Wetenschappelijk gedocumenteerd effect Een goedkoop Q10-preparaat kan toch duur blijken te zijn als het geen effect heeft. Dan hebt u uw geld verspild. Als de effectiviteit ervan echter gedocumenteerd is met onderzoek dat in een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift werd gepubliceerd, dan weet u zeker dat u een veilig en effectief product hebt.

De actieve stof van een Q10-product moet na inname door het lichaam worden opgenomen om werkzaam te zijn.

Er moet daarom documentatie aanwezig zijn die de concentratie Q10 in het bloed voor en na inname van het product laat zien.

Opneembaarheid (%) vergeleken met die van Bio-Quinon Q10

100%

(mg/liter) × uren (%)

66%

1 Bio-Quinon Q10

2

60%

3

58%

4

3 andere Q10 producten

Het lichaam zelf Q10 aanmaken, maar onderzoek Q10 is eenkan natuurlijke energiebron die door laat zien dat de lichaamseigen productie al afneemt iedereen kan worden gebruikt.

Studies laten na het 20e levensjaar. echter zien dat ouderen,intensieve sporters en hartpatiënten baat kunnen hebben bij een hogere dosis van de voedingsstof dan gemiddeld.

Vrij van onwerkzame Q10-kristallen Veel Q10-preparaten bevatten onoplosbare en niet opneembare Q10-kristallen in olie.

Zulke kristallen kunnen alleen oplossen wanneer ze blootgesteld worden aan temperaturen ver boven onze lichaamstemperatuur. Pharma Nord heeft een patent op een methode die de kristallen in “sneeuwvlokken” verandert die snel bij lichaamstemperatuur in de maag oplossen. Dat garandeert een effectieve opname in het lichaam.

Bio-Quinon Q10 Gold van Pharma Nord is een verantwoorde keuze.

Het preparaat is in meer dan 100 wetenschappelijke studies gebruikt, waarvan 25 dubbelblind en placebo-gecontroleerd werden uitgevoerd.

Het bevat gepatenteerde Q10 “sneeuwvlokken”, die het lichaam snel opneemt.

De hele productie vindt plaats in Pharma Nords farmaceutische fabriek en wordt gecontroleerd door de Deense voedsel- en geneesmiddel-autoriteiten.

Q10 grondstof van medische kwaliteit Om Q10-preparaten naar de eisen van medicijnproductie te kunnen maken, is een Q10-grondstof van medische kwaliteit vereist. Dat garandeert dat de verwerkte stof van hoge en gelijkblijvende kwaliteit is en geen onzuiverheden bevat.

www.pharmanord.nl

Abonneer u op onze nieuwsbrief en bekijk al onze producten op www.pharmanord.nl.

Meer weten? Bel ons op 035-5430991 of email naar info@pharmanord.nl

NL_Q10_Ad_Voedingsgeneeskunde_210x297_0419

Metingen van de opname na innemen van het product

Voedingssupplementen worden gefabriceerd volgens de richtlijnen voor voedsel.

Anders dan medicijnen, hoeven supplementen hun effectiviteit niet aan te tonen. Maar als een Q10-preparaat wordt vervaardigd naar farmaceutische maatstaven, dan worden de grondstoffen en het productieproces streng gecontroleerd. Alles moet gedocumenteerd worden, net als bij medicijnen.

VOORLICHTING PHARMA NORD

Covid-19 wordt een veel grotere bedreiging bij een tekort aan bepaalde micronutriënten Zeventig procent van de patiënten die overleden aan Covid-19, bleek volgens een Belgische studie van de Universiteit Gent een ernstig tekort te hebben aan selenium en zink. Studies uit andere landen laten vergelijkbare resultaten zien.

“Eerdere studies toonden al aan dat mensen met tekorten ernstiger werden getroffen dan mensen met voldoende hoeveelheden van de verschillende voedingsstoffen in hun bloed.”

Nieuw Belgische onderzoek concludeert dat mensen met voldoende selenium en zink in hun bloed een veel grotere kans hebben om te herstellen van een Covid-19-infectie, of slechts milde klachten te ervaren.

De studie, waarbij bloedmonsters werden afgenomen van 138 coronapatiënten die vorig jaar waren opgenomen in de Belgische ziekenhuizen UZ Gent of AZ Jan Palfijn, liet opmerkelijke verschillen zien in micronutriëntenstatus en overlevingskansen.

Lage micronutriëntenstatus verslechtert de uitkomst Specialist microvoeding professor Gijs Du Laing en zijn collega’s wilden weten of de niveaus van micronutriënten in het bloed het verloop en de uitkomst van een coronabesmetting zouden beïnvloeden.

Eerdere studies hadden al aangetoond dat mensen met tekorten ernstiger werden getroffen dan mensen met voldoende hoeveelheden van de verschillende voedingsstoffen in hun bloed; dus besloten de Belgische wetenschappers om zelf een proef te doen om te zien of die een vergelijkbaar resultaat zou opleveren.

Bijna 70% had een tekort In de Belgische opzet ontdekten Du Laing en zijn collega’s dat zeven van de tien patiënten die overleden aan hun infectie, een ernstig tekort hadden aan zowel selenium als zink, twee micronutriënten die een sleutelrol spelen in de immunologische afweer. Andersom overleefden patiënten juist vaker en herstelden ze beter als ze voldoende van deze twee micronutriënten in hun bloed hadden, of een minder uitgesproken tekort.

Een belangrijkere risicofactor dan chronische ziekte Het verrassende is volgens de onderzoekers dat een lage micronutriëntenstatus een belangrijkere risicofactor bleek te zijn dan diabetes, kanker, obesitas of hart- en vaatziekten, aandoeningen die normaal gesproken worden gekoppeld aan een slechtere uitkomst van Covid-19.

Blijkbaar is de nutriëntenstatus een factor die nader onderzoek verdient.

Een eerder gepubliceerde Duitse studie koppelde een lage seleniumen zinkstatus ook al aan een slechter herstel van Covid-19, en Chinees

57

VOORLICHTING PHARMA NORD

onderzoek toonde aan dat er aanzienlijk minder Covid-19-gerelateerde sterfgevallen waren in regio’s met hogere seleniumgehaltes in de bodem.

“Studies hebben aangetoond dat suppletie met micro­nutriënten inderdaad bijdraagt aan een betere gezondheid.”

Suppletie maakt het verschil Om te zorgen voor voldoende inname van selenium, zink en andere essentiële voedingsstoffen die betrokken zijn bij de aansturing en werking van het immuunsysteem, is het van zeer groot belang om een gezond en evenwichtig voedings­patroon te hebben. Veel mensen hebben er echter moeite mee om voldoende van de verschillende voedingsstoffen binnen te krijgen uit hun voeding.

Suppletie kan in dat geval een handig hulpmiddel zijn. Studies hebben aangetoond dat suppletie met micro­ nutriënten inderdaad bijdraagt aan een betere gezondheid.

Een goed voorbeeld hiervan is het baanbrekende, dubbelblinde en placebogecontroleerde KiSel-10-onderzoek, waarbij Zweedse ouderen een supplement kregen met seleniumgist van farmaceutische kwaliteit en co-enzym Q10. Bij de deelnemers die het supplement kregen, werd een afname gezien van de cardiovasculaire sterfte met 54% en een significante toename van hun kwaliteit van leven.

Bron: Du Laing, G.; Petrovic, M.; Lachat, C.; De Boevre, M.; Klingenberg, G.J.; Sun, Q.; De Saeger, S.; De Clercq, J.; Ide, L.; Vandekerckhove, L.; Schomburg, L. Course and Survival of COVID-19 Patients with Comorbidities in Relation to the Trace Element Status at Hospital Admission. Nutrients 2021, 13, 3304. https://doi.org/10.3390/nu13103304

Bekijk de producten van Pharma Nord op www.pharmanord.nl

58

Duurzame groene verpakking www.aov.nl/duurzaam

Kies voor puur, kies AOV Voedingssupplementen speciaal afgestemd voor mensen met een veganistisch, vegetarisch of flexitarisch eetpatroon

NIEUW

114 Multi Vegan

424 Vitamine D3 Vegan

720 Omega 3 Vegan

• Hoog gedoseerd in vitamine B12 en choline ter ondersteuning van het homocysteïne gehalte

• De plantaardige druppels bevatten vitamine D3 (cholecalciferol) afkomstig van algen

• Plantaardige bron van omega 3 vetzuren afkomstig uit echiumplant en zeealg

• Met Aquamin®: calcium en magnesium uit duurzame bron

• Vitamine D heeft een positieve invloed op het immuunsysteem

80% van de voedingssupplementen van AOV heeft een plantaardige capsule, waardoor er zo min mogelijk hulpstoffen nodig zijn. Verder zijn ze vrij van geur-, kleur- en smaakstoffen, echte pure supplementen dus!

Scan de QR code en lees meer over AOV!

www.aov.nl

NIEUW!

MANNENFORMULE PRO PROSTAAT Een complete formule voor het behoud van een normale prostaat1 .

.

.

pompoenzaadextract (Go-Less® Men) vervaardigd volgens gepatenteerde productiemethode zaagpalmextract gestandaardiseerd op vrije vetzuren aangevuld met pygeumextract en bèta-sitosterol (Phytopin®)

Mannenformule Pro Prostaat bevat een sterke

formule Pro Prostaat met de merknaam Go-Less®

combinatie van plantenextracten (pompoenzaad1,

Men wordt geproduceerd volgens de zogenoem-

zaagpalm en pygeum ) die specifiek geschikt

de EFLA® HyperPure-technologie. Hierbij worden

zijn voor het ondersteunen van de gezondheid

de pompoenzaden op een effectieve manier

van de prostaat en de lagere urinewegen*. Mooi

gezuiverd zonder het gebruik van toxische op-

meegenomen is dat zaagpalm eveneens bijdraagt

losmiddelen of andere milieubelastende stoffen.

aan het behoud van normaal haar*. Tot slot

Lees meer over de bijzondere ingrediënten in

bevat dit voedingssupplement bèta-sitosterol uit

Mannenformule Pro Prostaat op Vitals.nl of bel

pijnbomen. Het pompoenzaadextract in Mannen-

075-6476050.

*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. Kijk voor meer informatie op Vitals.nl.

100% VE G

H

1

SC

1

E TARI

SC

VE

H

100% G

E TARI

Bekijk op Vitals.nl ook de Mannenformule Pro Testosteron, met zink dat bijdraagt tot de instandhouding van normale testosterongehalten in het bloed.

ELKE DAG BETER

WWW.VITALS.NL