BESKIDZKIE ABC Tekst: © Tomasz Wolnik Zdjęcia: © Konrad Rogoziński
Beskidzkie Jubileuszowe wydanie naszego magazynu to nie lada wydarzenie zarówno dla nas – redaktorów magazynu, jak również dla Państwa – naszych czytelników. Przygotowując kolejną już odsłonę beskidzkiego alfabetu, kierowałem się jednym ważnym pytaniem, które zadałem samemu sobie: Czy kiedykolwiek przeczytałem jakiś przewodnik od deski do deski?. Odpowiedź brzmi: nie. Czy to źle? Tutaj też odpowiedź jest negatywna. Dlaczego? Bo pojedyncze hasła najlepiej oddziaływują na naszą ciekawość oraz zachęcają nas do poznawania i odkrywania. Wtedy naturalnym krokiem jest sięgnięcie po przewodnik, odnalezienie większej ilości informacji oraz zaplanowanie wycieczki. Dlatego też zapraszam Was, drodzy Czytelnicy, na drugą odsłonę Beskidzkiego ABC, alfabetycznego, subiektywnego zbioru ciekawostek, nazw geograficznych i miejsc związanych z Beskidem Sądeckim.
A
D
B
E
C
F
rchitektura – ludność zamieszkująca obszar Beskidu Sądeckiego na przestrzeni wieków wykształciła swój unikalny styl budownictwa. Stąd też wiele budowlanych obiektów zostało wpisanych na Szlak Architektury Drewnianej. Znajdziemy tam między innymi drewnianą zabudowę Krynicy oraz cerkwie w Powroźniku, Szczawniku, Wierchomli Wielkiej, Złockiem oraz Miliku. Kiedyś to się budowało…
zwonkówka – masyw górski zlokalizowany w Paśmie Radziejowej. Jego nazwa związana jest z pasterstwem. Owce i krowy nosiły na szyjach dzwonki, które pomagały zlokalizować zagubione zwierzę. Wędrując masywem Dzwonkówki, trafimy na kilka bardzo widokowych polan. Kiedyś było ich znacznie więcej, jednak przyroda coraz intensywniej zajmuje dawne tereny pastwisk.
eskidy Zachodnie – makroregion, w skład którego tnografia – nauka zajmująca się analizą i opisem kultur wchodzi również Beskid Sądecki. Taki podział ma nieludowych. Tereny Beskidu Sądeckiego mają się czym co uprościć nasze spojrzenie na z pozoru skomplikowaną pochwalić w kontekście tej dziedziny naukowej. Wszak Bestrukturę i nazewnictwo poszczególnych pasm górskich. skid Sądecki zamieszkują (lub zamieszkiwali w przeszłości) Tak też w skład Beskidów Zachodnich, prócz Beskidu Są- Czarni Górale, Lachy Sądeckie, Łemkowie, Cyganie Kardeckiego wchodzą: Beskid Śląsko-Morawski, Śląski, Mały, paccy, Górale Łąccy oraz Pogórzanie. Sądecki Park EtnoMakowski, Wyspowy, Żywiecki, Gorce, Kotlina Sądecka, graficzny to unikalne miejsce, gdzie możemy podziwiać Kotlina Żywiecka, Kotlina Rabczańska, Góry Czerchow- dorobek kulturowy obszarów Beskidu Sądeckiego i całej skie, Góry Kisuckie oraz Magura Orawska. Żeby było jesz- Sądecczyzny. cze prościej, to zarówno Czesi jak i Słowacy Beskidy dzielą zupełnie inaczej…
erkwie – znajdują się między innymi w Krynicy, Bereście, Polanach, Tyliczu czy Muszynce. Te urokliwe świątynie to namacalny znak obecności na terenach Beskidu Sądeckiego Łemków. Zamieszkiwali oni od wieków północne stoki Karpat. Choć burzliwa historia sprawiła, że Łemkowie w większości zostali wysiedleni z tych terenów, to jednak cerkwie pozostały.
86
ormacje skalne – choć Beskid Sądecki to nie Alpy i nie Tatry, to jednak na beskidzkich szlakach odnajdziemy kilka ciekawych formacji skalnych. Diabelski Kamień znajdujący się na wschodnim stoku Jaworzyny Krynickiej, Kamień Świętej Kingi w Paśmie Radziejowej, nieopodal szczytu Skałka oraz Czarci Kamień w okolicach Wierchu nad Kamieniem to obiekty geologiczne zdecydowanie warte odwiedzenia!
