Over Grenzen magazine 2023

Jaargang 20 | Juli 2023

Over Grenzen

Magazine van Zending over Grenzen

“Te midden van de oorlog in Oekraïne staan velen er alleen voor. Gelukkig heb ik mijn kleinkinderen nog om mij heen. ”

Luydmyla

Televisiepresentator

Bert van Leeuwen over:

Van Eenzaamheid naar Verbondenheid

Afleiding tijdens zomerkamp in Voloshky.

3 Woord vooraf

Verbonden in geloof

4

Impact story

Oxana en Grigorie

6 In beeld

Te midden van verwoesting toch ook lichtpuntjes

9

Feuilleton

Het begon met nieuwe schoenen

10

Collega aan het woord “Ik doe mijn best en vraag God om de rest.”

12

Prikbord

Wetenswaardigheden uit en over Oost-Europa

15

Colofon

Over Grenzen is een uitgave van Zending over Grenzen. Wenst u de informatie, verhalen en/of fotoverslagen die wij naar aanleiding van ons magazine op onze website plaatsen te ontvangen, laat het ons gerust weten. Ons magazine is op verzoek verkrijgbaar in aangepaste leesvorm: grootletter of gesproken. Het gebruik van QR-codes maakt het voor veel lezers makkelijk om meteen online te reageren. Maakt u geen gebruik van een smartphone of internet maar wilt u toch meer informatie ontvangen, schroomt u niet om ons te bellen. Voor de verzending van ons magazine is gebruik gemaakt van duurzame, afbreekbare rietsuikerfolie.

Postadres Redactie Over Grenzen, Postbus 1222, 1300 BE Almere

Bezoekadres Omroepweg 10, 1324 KV Almere, T 036 - 536 36 15, info@zendingovergrenzen.nl. zendingovergrenzen.nl, IBAN NL 56 INGB 0002 9625 56, BIC INGBNL2A, Giften zijn aftrekbaar van de belasting, RSIN 003046552, ISSN 2214-3432, KvK 411 88 479

België Missie over Grenzen St. Jansbergsesteenweg 97, B-3001 Heverlee, missieovergrenzen.be, Ondernemingsnummer: 0434 4029 19

Redactie Peter van der Bijl, Theo van Netten, Denny Klomp, Jelmer van Slooten en Yvonne Simonjan

Tekstschrijvers Denny Klomp, Jeannette Coppoolse en Shanna van den Bosch

Fotografie Beeldmateriaal Zending over Grenzen, betrokkenen (privécollectie) en iStock Vormgeving Spankracht Ontwerpers, Lunteren

Drukwerk Mailtraffic, Zwolle

Het Levende Woord

Je bent je eenzame brein?

ds. Robert Stigter

16

De verdieping

Zet mensen weer in beweging!

20

Dit is mijn gezin

Jenneke Sijbrant uit Lelystad

23 Column “Daaaafnie!!”

24

Jouw land, mijn land

Het verhaal van Irina, Julia en Iryna

Verbonden

in geloof

Dit jaar bestaan wij vijftig jaar. Verderop in deze Over Grenzen vindt u een tijdlijn met enkele mijlpalen van ons werk. Mooi om nog eens bij stil te staan. Dat ons werk al vijftig jaar nodig is, is niet iets om te vieren. Maar we zijn wel dankbaar dat we zoveel hebben kunnen doen, met zo’n groot netwerk.

Zelf ging ik in 1981 voor het eerst met mijn vrouw in het geheim bijbels naar Oost-Europa brengen. Het was een bijzondere ervaring om christenen achter het IJzeren Gordijn te ontmoeten én om van hen te mogen leren. Ondanks de vele gevaren die zij liepen, gingen ze vol voor hun geloof. Dat zij met zoveel vertrouwen hun geloof durfden te belijden, heeft me enorm geïnspireerd. We voelden ons zeer met hen verbonden.

Door de jaren heen heb ik veel eenzame mensen in Oost-Europa ontmoet die niets bezitten. Het enige wat ze hebben, is veel onzekerheid en armoede. Zij vertrouwen op elkaar en op God. Dat vertrouwen en hoe zij met zo weinig tevreden kunnen zijn, heeft mij zeer geraakt. Dat is voor ons in het rijke Westen echt een voorbeeld.

Bij de hulp die wij bieden, proberen wij de eenzaamheid van mensen te verdrijven door hen verbonden te laten voelen met anderen. Wij linken onze sponsorgezinnen aan een nieuwe lokale kerkfamilie, zodat ze ook lokaal een vangnet hebben en vriendschappen op kunnen bouwen. Relaties zijn immers ontzettend belangrijk. Het is niet voor niets een van de twee belangrijkste geboden: ‘Heb uw naaste lief, zoals uzelf.’ Als mensen (nieuwe) vriendschappen aangaan, voelen ze zich weer verbonden en weten ze dat ze er niet alleen voor staan. Zo halen we mensen uit de eenzaamheid en zorgen we voor verbinding met anderen.

Uiteraard voelen we ons ook verbonden met u als donateur of sponsor, waarbij u zich op uw beurt hopelijk ook verbonden voelt met de mensen in Oost-Europa. En zij op hun beurt weer met u! We zijn u zeer dankbaar voor uw betrokkenheid. Ik wens u veel leesplezier!

Peter van der Bijl Directeur

Woord vooraf

In Nederland aan de slag voor landgenoten.

“Ik wil mijn kinderen de aandacht en liefde geven die ik zelf als kind nooit gehad heb.”

Een eigen huis: een plek van verbondenheid

Gezinscoach Vitalie

“Stapje voor stapje gaat het steeds beter met het gezin, ze hebben nu een eigen huisje!”

Het gezin van Oxana, Grigorie en hun kinderen Sofia (3) en Vasilii (2) uit Moldavië heeft lang moeten wachten op een eigen thuis. Oxana en Grigorie hebben een eenzame en gebroken jeugd gehad. Toen ze opgroeiden, maakten zowel Grigorie als Oxana geen deel uit van een gezinsleven. Ze zijn zelf als kind uit huis geplaatst vanwege verwaarlozing, aangezien hun ouders niet in staat waren voor de kinderen te zorgen. Vervolgens zijn ze in een kindertehuis ondergebracht, waar ze woonden totdat ze zelf ouders werden. Onze lokale gezinscoach Vitalie kent Oxana en Grigorie uit de tijd dat ze in het weeshuis woonden. Hij herinnert zich nog hoe ze als kinderen waren. “Grigorie en Oxana hadden een kleine woordenschat en er was eigenlijk geen interactie met de andere kinderen, vooral niet bij Oxana. Ze was erg teruggetrokken en alleen,” zegt Vitalie. “Ze kenden geen persoonlijke hygiëne en met geen van hen ging het goed op school. Dankzij de vele bezoeken van onze lokale vrijwilligers aan de kinderen van het tehuis, kropen ze beetje bij beetje uit hun schulp, leerden ze zichzelf te verzorgen en stelden ze zich socialer op naar hun omgeving. Toen ze van school kwamen, zijn ze ingetrokken bij de grootouders van Grigorie. Ook daar was echter weinig sprake van een hechte gezinssituatie: beide grootouders waren alcoholverslaafden.” Je kunt je voorstellen hoe zeer Oxana en Grigorie behoefte hadden aan rust en geborgenheid in een eigen huis.

Dolblij met eigen huisje

Enkele jaren geleden is het gezin opgenomen in ons gezinssponsorprogramma. Vitalie brengt maandelijks een voedselen hygiënepakket langs bij het gezin en bemoedigt het gezin met verhalen uit de Bijbel. Stapje voor stapje gaat het steeds beter met het gezin, met als klap op de vuurpijl dat ze in 2021 een eigen huisje konden kopen! Ze hadden lang uitgekeken naar een goedkoop huisje dat ze voor

zichzelf konden kopen op afbetaling. Het is weliswaar een oud huis dat in een verlaten deel van het dorp staat en slecht bereikbaar is, maar voor het gezin is dit hun thuis en ze zijn er dolblij mee.

Hard werken en een hard leven Beide ouders streven ernaar om de situatie van hun gezin te verbeteren. Oxana vertelt dat ze haar kinderen de dingen wil geven die ze zelf als kind tekort kwam, zoals zorg en aandacht. Grigorie doet zijn uiterste best om brood op de plank te krijgen en om het huis af te betalen en te verbouwen. Hij schuwt werk niet, of het nu werk in de bouw is, tuinieren, gewassen verbouwen of vrachtwagens laden: hij doet alles. Momenteel doet hij constructiewerk in Chisinau. Hij gaat op weekdagen daarheen en komt in de weekenden naar huis. Ondanks al hun harde werk en toewijding, is het leven zwaar voor het stel. Vitalie vertelt dat ze te maken hebben met veel worstelingen: het gebrek aan een vaste baan, het feit dat Grigorie lange dagen maakt en de locatie van hun huis op een afgelegen plek. Ze moeten nog steeds hun huis afbetalen.

“Maar met Gods hulp lukt het ze om uit de schulden te komen,” zegt Vitalie.

Eenzaam door minderwaardigheidscomplex

Wat moeilijker aan te pakken is, is de diepgewortelde overtuiging van minderwaardigheid, die al van jongs af aan ingesleten is geraakt bij het koppel. Vitalie vertelt dat Grigorie en Oxana zich emotioneel gezien nog steeds minder waard voelen dan andere mensen. Zelfs als ze naar de kerk komen, zitten ze in een hoekje en voelen ze zich ongemakkelijk. Hun lage zelfvertrouwen is een groot probleem. Vitalie doet zijn uiterste best om hen te vertellen over Gods liefde en trouw. Hij herinnert hen er constant aan dat God van hen houdt, dat ze speciaal zijn en dat God hen vooruit wil helpen. We proberen te kijken naar hun behoeften, zodat ze weten dat ze niet alleen zijn. Dit is erg belangrijk voor hen: te weten dat er iemand is die aan hen denkt en voor hen zorgt en dat ze verbonden zijn met mensen waar ze terecht kunnen voor hulp. ❰

‘Een eigen huis, een plek onder de zon,’ een zin uit een Nederlands popnummer uit de jaren negentig. Voor relatief veel mensen in Nederland is het hebben van een eigen huis of een huurhuis een vanzelfsprekendheid, maar in Oost-Europa is dit helemaal niet zo.

Vasilli samen met zijn zusje Sofia.

In een koude kelder in Krasne, op een dun matras weggestopt onder een bed zoekt een meisje afleiding van de oorlogsgeluiden door rustig in haar kleurboek te kleuren.

De vader van Kataryna en Sascha is omgekomen door een raketaanval. Sascha mist hem enorm en doet soms net alsof zijn vader er nog is en zegt de anderen stil te zijn omdat ‘papa slaapt’.

Te midden van verwoesting toch ook lichtpuntjes

Rivne, 24 februari 2022 | Volodymyr Brychuk - communicatiemanager Zending over Grenzen, Oekraïne - schrikt midden in de nacht op van het luchtalarm. De geruchten die al weken gonsden worden in een klap werkelijkheid: Rusland valt Oekraïne binnen. Vol van ongeloof en angst zoeken Volodymyr en zijn gezin de schuilkelder op.

Ruim 1 jaar later | Hoe is het met ons team in Rivne, Oekraïne? Hoe gaat het met de gezinnen die we sinds jaar en dag steunen? Hoe ziet het leven er in Oekraïne uit? Zijn de burgers niet wanhopig en lamgeslagen? Door de ogen van onze fotograaf Misha Vavylyuk brengen wij het dichterbij.

Liefdevolle aandacht voor elkaar: Nadiya is samen met haar dochter, die enorm getraumatiseerd is door de oorlog, op een van de zomerkampen van Zending over Grenzen om even op adem te komen.

De hele expositie kunt u online bekijken via zog.nl/virtuelefoto-expositie

Het zomerkamp in Voloshky zorgde voor de broodnodige afleiding, troost en plezier voor vele honderden kinderen die getekend zijn door de oorlog.

Oleksandr opent de deur naar wat zijn keuken was, maar die door een raketaanval is veranderd in een enorme puinhoop. Zijn huis is onbewoonbaar en Oleksandr is daarmee nu ook een van de vele duizenden daklozen die Oekraïne er sinds het begin van de oorlog bij heeft gekregen.

Pavlo uit Sarny is automonteur. Hij mist zijn vrouw en kinderen die naar Tsjechië zijn gevlucht. Maar hij koos ervoor om te blijven, en helpt bij de reparatie van militaire voertuigen.

Artem (15) zit in wat voorheen zijn klaslokaal was. Oekraïne heeft 5,7 miljoen schoolgaande kinderen. Ongeveer twee derde van de kinderen is ontheemd en gaat niet meer naar school of volgt voor zover dat mogelijk is digitale lessen.

Tijdens de bezetting door de Russen is er veel schade aangericht in de regio Cherson. Voorzieningen als water en elektriciteit zijn nog steeds niet volledig hersteld. Ondanks dat vinden broer en zus toch nog een mogelijkheid om samen uit de kinderbijbel te lezen.

Misha Vavylyuk

Misha is een van de teamleden van Zending over Grenzen in Oekraïne. Als fotograaf brengt hij het dagelijks leven in Oekraïne in al zijn facetten in beeld. Ook portretteert hij de kinderen, gezinnen en ouderen die vanuit Nederland financieel en materieel worden ondersteund. Het is Misha’s passie om schoonheid in beeld te brengen. “Ik had nooit gedacht dat ik oorlogsfotograaf zou worden. Nood en armoede fotograferen is al erg indringend, maar de ellende, de wanhoop en het verdriet van deze oorlog staat voorgoed op mijn netvlies gebrand. Mijn fotografie is nu het middel om de wereld te vertellen over de pijnlijke realiteit waarin wij leven.”

De hele expositie kunt u online bekijken via zog.nl/virtuele-foto-expositie

Dit appartementengebouw in Lyman (regio Charkiv) is onherstelbaar verwoest. Er is geen elektra, gas en water. Toch proberen bewoners nog te leven in sommige delen, zodat ze niet op straat belanden.

ZENDING OVER GRENZEN IN OEKRAÏNE

Door het oorlogsgeweld, enorme tekorten en armoede is het leven in Oekraïne zwaarder dan ooit. We helpen gezinnen en ouderen met noodhulp en wederopbouw. Maar blijven ook onze reguliere hulp zoals schoolmateriaal en opleidingen bieden, om te investeren in de toekomst van de jonge generatie.

Onze lokale medewerkers hebben dispensatie van de Oekraïense overheid en worden niet opgeroepen voor het leger. Op deze manier kunnen zij hun volle aandacht geven aan de mensen in nood en hun medeburgers bijstaan met raad en daad.

Wilt u ook bijdragen?

Dat kan via zog.nl/m23-oekraine

Ruslan (14) schrijft ‘Slava Ukraina’ (Glorie voor Oekraïne) op het schoolbord van een van de vele kapotgeschoten scholen. Een aanmoediging om vol te houden in deze moeilijke tijd.

ZE ZIJN ROZE. ROZE MET EEN WAASJE VAN DE BLOOTSTELLING AAN DE ZON, WANT deze schoenen zijn al eerder gedragen. Ze passen goed, zitten lekker en hebben geen gaten zoals haar oude schoenen. Maar, ze zijn roze. En Mila haat roze. Roze doet haar denken aan de Barbies die ze nooit voor haar verjaardag kreeg, aan de goedgevulde rugtassen van haar klasgenootjes vroeger en aan de strikken die dezelfde klasgenootjes in hun haar droegen. Strikken van glanzend, felroze lint die niet alleen lieten zien dat hun haren op orde waren, maar dat hun levens op orde waren. Hun ouders waren genoeg op orde om ’s ochtends niet alleen hun haren te kammen en er een staart in te maken, maar om als kers op de taart een strik om de staart te doen. Het was haast poëtisch hoezeer Mila’s kindertijd het tegenovergestelde was. Geen roze strik om haar haar, maar haar vaders alcoholisme, haar ouders’ altijd gespannen huwelijk en een chronisch gebrek aan geld als een rode draad door haar jonge jaren geweven.

Mila vond het verschrikkelijk dat ze als drieëntwintigjarige vrouw niet voor zichzelf kon zorgen en tweedehands kleding moest accepteren. Toen ze als tienermeisje voor de zoveelste keer bij de zoveelste buurvrouw werd gedumpt omdat haar ouders het zoveelste trieste baantje in de stad moesten aannemen, had ze zich zo duidelijk voorgenomen: ‘Zo. Word. Ik. Niet.’ Mila zou Krupnik verlaten, misschien wel heel Bulgarije verlaten. Ze zou iets van zichzelf maken en al die mensen, van kinderen tot leerkrachten en van winkelmedewerkers tot passanten op straat, die haar reduceerden tot een onverzorgd buitenbeentje het nakijken geven. Maar daar stond ze dan, precies hetzelfde te wezen als haar ouders. Afhankelijk, zonder toekomstperspectief en met kleding die ze lelijk vond. Hoe had ze ook eigenlijk durven dromen van een beter leven – ze had door haar turbulente kindertijd niet eens de basisschool kunnen afmaken.

Ze veinsde een glimlach naar de vrouw die haar de schoenen overhandigde, want een van de weinige dingen die ze in haar jeugd wel had geleerd was blij en dankbaar doen als haar gezin bij de lokale kerk tweedehands kleding mocht uitkiezen. Een glimlach veinzen was haar gelukkig niet vreemd; ze deed het vroeger dagelijks wanneer haar vaders raki-fles weer wat inhoud armer was. Een lach op haar gezicht was soms de vrijbrief voor een van zijn dronken tirades. Ze vroeg zich af of de vrouw van middelbare leeftijd met de vriendelijke ogen door had dat haar lach niet uit dankbaarheid, maar uit angst was ontstaan. Waarschijnlijk niet, want niemand in haar omgeving leek ooit te hebben gesnapt wat er in haar binnenste leefde.

Diep in haar hart, onder alle pijn en het masker dat ze had geleerd op te zetten, was Mila heus wel dankbaar. Want de schoenen, hoewel roze, oogden relatief nieuw en dat betekende dat ze bij een sollicitatiegesprek enigszins serieus zou worden genomen en dat mensen haar niet vol medelijden na zouden kijken op straat. Het maakte haar bedroefd dat dit nu de standaard was, in tegenstelling tot de dromen die ze ooit koesterde. Maar inmiddels identificeerde Mila zich zo met haar armoede dat ze niet meer geloofde dat ze ooit de vrouw zou worden die ze als meisje dacht te kunnen zijn. Totdat die vrouw van middelbare leeftijd met de vriendelijke ogen Mila recht in haar bedroefde, bruine ogen keek en – alsof ze haar stille hartengebed had gehoord - vroeg: “hoe zou je het vinden om de opleiding tot naaister te volgen?”

Verder lezen?

Bent u benieuwd of Mila een opleiding is gaan volgen?

U leest het op zog.nl/m23-feuilleton

Beschikt u niet over digitale middelen?

Vraag ons naar de papieren versie.

Collega aan het woord

Angela ging in haar tienerjaren een keer met een vriendin mee om als vrijwilliger snoeppakketten voor kinderen in kindertehuizen in te pakken. Ze vond het geweldig en bedacht dat ze later voor zo’n organisatie zou willen werken. Niet wetende dat ze toen al werk verricht had voor Zending over Grenzen, waar ze nu al 18 jaar werkt.

Angela is zelf opgegroeid in armoede in dezelfde omgeving waar ze nu werkt. Ze voelde zich destijds enorm bemoedigd toen haar familie gesteund werd door de lokale kerk en zendelingen. Dat motiveert

Angela Railean

Angela (43) woont in Chisinau, de hoofdstad van Moldavië. Ze werkt al 18 jaar voor Zending over Grenzen en is inmiddels communicatiemanager. Ze is getrouwd, heeft een zoon van 18, een dochter van 13 en tweelingzoons van 8. In haar vrije tijd haakt ze graag of doet ze bordspelletjes met haar familie of vrienden.

Angela nu om zelf anderen te helpen. Ze ziet haar functie niet als werk, maar als een bediening: het dienen van God en mensen in nood. Haar werk is het verlengstuk van Gods liefdevolle armen, die mensen in nood voorzien van praktische hulp met een knuffel, en Gods mond, die mensen vertelt dat ze geliefd zijn. Haar persoonlijke doel in haar werk is om haar best te doen en God om de rest te vragen. Daarbij roept ze zichzelf doorlopend tot de orde:

“Wat je ook doet Angela, doe het alsof je het voor God doet.”

Problemen groter dan ooit

Angela’s geboorteland Moldavië is al het armste land van Europa, met hoge werkloosheid- en emigratiecijfers. Van iedere familie werken er wel wat leden in het buitenland, zo ook in de familie van Angela. De economie van Moldavië heeft veel geleden onder de pandemie, met daar bovenop een ernstige droogte in 2020, waardoor de landbouw instortte, gevolgd door

de energiecrisis. Maar de grootste klap was de oorlog in buurland Oekraïne. Moldavië is voor de import van veel producten, waaronder voedsel en gas, altijd afhankelijk geweest van Oekraïne en Rusland. Hoge prijzen en inflatie in combinatie met een krimpende en vergrijzende bevolking hebben geleid tot een lage productiviteitsgroei. Gezinnen met lage inkomens zitten zonder eten en verwarming en er is steeds minder werk beschikbaar. Er heerst veel onzekerheid en angst bij het volk. Gezinnen in armoede voelen zich hopelozer dan ooit en zijn momenteel makkelijk te beïnvloeden door politieke leiders met verkeerde bedoelingen die hun macht misbruiken.

Verbinding doet wonderen

ik doe mijn best en vraag God om de rest

aan schoolspullen, waardoor studeren slechts een droom blijft. Ook de eenzaamheid waar veel mensen mee kampen, maakt haar verdrietig. Als familieleden naar het buitenland vertrekken of een eigen gezin stichten, blijven veel ouderen eenzaam achter, vaak met beperkingen, ziektes en in armoede. Niet alleen hebben deze ouderen materiële hulp nodig, maar ook een luisterend oor en vriendschap.

De collega’s van Angela uit het veld, zoals gezinscoaches en coördinatoren, zorgen voor verbinding met deze ouderen. Ze gaan bij hen langs met een voedselpakket, maken een praatje, doen wat klusjes voor hen en bieden een luisterend oor. Zo weten de ouderen dat ze er niet alleen voor staan. Ook voor kinderen uit kwetsbare gezinnen is het belangrijk dat ze zich gezien voelen en zich verbonden voelen met mensen die om hen geven. Onze Zomerkampen, onze Naschoolse zorg en lokale kerken bieden die zorg en liefde die deze kinderen zo nodig hebben. Angela kent veel voorbeelden van kinderen die zijn opgebloeid door de steun

die ze daar ervaren hebben. Inmiddels zijn velen van hen actieve tieners geworden die nu zelf vrijwilliger bij ons zijn. Ook zetten Angela en haar collega’s zich in om gezinnen te verbinden met lokale kerken, zodat ze onderdeel worden van een ‘kerkfamilie’.

Verandering biedt nieuw perspectief

Het veranderen van levens, dat is hetgeen waar Angela voldoening uit haalt. Ze vertelt dat veel mensen in Moldavië naar de fles grijpen omdat ze hun problemen niet onder ogen willen zien. Het is niet makkelijk om die situatie te veranderen. Veel hangt af van de prioriteit die iemand geeft aan het veranderen van zijn leven. Armoede kan mensen blootstellen aan uitersten, zoals een alcoholverslaving, maar het geeft ook juist het verlangen om iets te willen veranderen. En er is veel behoefte aan verandering, alleen weten mensen niet hoe. Angela en haar collega’s richten zich daarom niet alleen op materiële hulp, maar op vijf verschillende soorten hulp: hulp op spiritueel,

emotioneel, educatief, materieel en sociaal gebied. Ze bemoedigen mensen door hen te voorzien van begeleiding, advies, gebed, hulp bij school en studie, een groter netwerk zoals een kerk of Na-schoolse Zorg, arbeidsperspectief, enz. Angela legt uit dat het onze rol is om iedereen waarmee we werken eraan te herinneren dat hij of zij geliefd is. God heeft ons allemaal gelijk geschapen en Hij houdt van iedereen. Door de jaren heen is Angela vaak getuige geweest van levens die veranderd zijn, karakters die veranderd zijn en mensen die vrijwilliger geworden zijn voor Zending over Grenzen. Veel mensen hebben God verwelkomd in hun leven, zijn lid geworden van een kerk, hun relaties zijn hersteld en ze zijn gestopt met alcohol. Angela voelt zich onderdeel van hun levens die ten goede veranderd zijn. Ze besluit: “Ik voel me gezegend dat ik deel mag uitmaken van dit prachtige werk. Ik ben God dankbaar dat Hij me hier geplaatst heeft en ik vind het fantastisch hier te zijn.” ❰

Angela (rood t-shirt) aanwezig op een van onze zomerkampen.

“Het doet me goed als ik zie dat kinderen plezier maken en ontspannen op Zomerkamp, terwijl ik weet dat ze allemaal uit een moeilijke thuissituatie komen.”

Collega aan het woord

Wetenswaardigheden

uit en over Oost-Europa

slava oekraïne

Door de oorlog in Oekraïne zijn veel mensen op de vlucht geslagen. Ook in Nederland zijn vluchtelingen terecht gekomen. Hoe is het hen vergaan? Weten ze de draad van hun leven in ons land op te pakken, of is het verlangen naar huis te groot? Bekijk het in de 2-delige serie Slava Oekraïne.

Bekijk de afleveringen  NPO Start www.npostart.nl/slava-oekraine

Dochters van Kiev - Erin Litteken

In 1929 leidt de zestienjarige Katya nog een onbezorgd leven; ze wordt omringd door familie en is verliefd op haar buurjongen. Maar Stalins plan om Oekraïne, de graanschuur van Europa, in te lijven bij het communistische collectief roept een afschuwelijke hongersnood over het land af. Buren verdwijnen, voedsel wordt schaars en verzet wordt betaald. Toch lonkt er zelfs in de donkerste tijden liefde voor Katya. Zeventig jaar later. Omdat Katya’s kleindochter Cassie jong weduwe is geworden, trekt ze tijdelijk bij haar oma in. Daar ontdekt ze het dagboek van haar grootmoeder, dat het schokkende verhaal achter haar familie onthult: een verhaal over hoop, doorzettingsvermogen en liefde onder de meest barre omstandigheden.

Oprichting Stichting Vervolgd Christendom, met kantoor in Soest

1981 - Verhuizing van kantoor naar Naarden

1990 - Start ondersteuning kinderen in Roemeense kindertehuizen door kindsponsorprogramma

Herbouw kantoor

1994 - Albanië: opening drie kinderklinieken en nieuwe operatiekamer ziekenhuis Durrës.

1995Uitbreiding ondersteuning Moldavië en Bulgarije

1991 - Verhuizing van kantoor naar Almere / Uitbreiding ondersteuning naar Albanië, Bosnië en Herzegovina en Oekraïne

1992 - Naamswijziging naar Zending over Grenzen / Brand in het kantoor / Start inzameling hulpgoederen en transport daarvan

1973 - 1989 - Geheime transporten van Bijbels naar Roemenië en Joegoslavië

1991 - 2001 - Concerten door heel Neder Majoor Bosshardt, Nel Benschop en Renate

1992 - 1995 Oorlog Bosnië en Herzegovina.

irina’s taart

meer over irina op pagina 20

Benodigdheden voor basis taart: een vorm met een diameter van 20 cm • 6 eieren • 180 gram suiker • zakje

vanillesuiker • 195 gram bloem • snufje zout

Benodigdheden voor de crème: 500 gram mascarpone

• 300 gram gecondenseerde melk (blik 397 gram) • pakje vanillesuiker • 100 ml halfvolle melk

Variatierecept op basis taart

Benodigdheden voor een chocoladetaart: een vorm met een diameter van 20 cm • 6 eieren • 180 gram suiker

• 135 gram bloem • snufje zout • 60 gram cacao

Bereidingswijze taart:

Verwarm de oven voor op 180 °C. Klop de eiwitten met de suiker tot een luchtig schuim. Voeg de dooiers één voor één toe. Voeg vervolgens de droge ingrediënten toe (bloem, zout en eventueel cacao). Het geheim van een goede bodem zit in goed geklopte eieren. Bak de taart 40 minuten in de oven. Controleer of de taart gaar is met een houten prikker. Als deze droog uit de taart komt, is hij gereed. Laat afkoelen. Snij als de taart afgekoeld is, de taart horizontaal in 3 of 4 gelijke lagen.

Bereidingswijze crème:

Klop de mascarpone, 300 gr gecondenseerde melk en vanillesuiker tot het dik is (er is veel crème nodig). Verdun de resterende gecondenseerde melk met 100 ml halfvolle melk en maak de taartlagen hiermee vochtig. Smeer daarna de bovenkant en zijkanten van de taartlagen in met het mascarponemengsel. Naar smaak eventueel een laagje jam tussen de taartlagen smeren. Wikkel de taart in vershoudfolie en laat 6 uur koelen in de koelkast. De taart moet voldoende koelen omdat hij anders af zal brokkelen. Eventueel taart beleggen met fruit (aardbeien, frambozen, bramen, bosbessen), chocolade of andere taartversieringen.

2005 - Begin gezinssponsorprogramma / Start met werken in gemeenschappen i.c.m. lokale kerken

Hieronder vind je vragen + het aantal letters van elk antwoord. Vind de woorden in de woordzoeker. De overgebleven letters vormen de oplossing. Succes!

1 Hoe heet de jongste vluchteling die Jenneke Sijbrant in huis nam?

2 In welke stad woont Jenneke Sijbrant?

3 Elke maand wordt er in de kerk van dominee een warm(t)emaaltijd gehouden.

4 Wat is een van de hobby’s van Angela Railean?

5 Maak af: ‘een eigen , een plek onder de zon’.

6 Hoe heet de moeder uit de ‘impact story’?

7 In welke stad werkt Grigorie momenteel?

8 Van wie is het recept van de taart afkomstig?

9 Welke functie heeft de persoon die werkzaam is bij Zending over Grenzen, die in de jaren tachtig bijbels smokkelde naar Oost-Europa?

10 Hoeveel jaar bestaat Zending over Grenzen?

11 Wie schrijft ‘Slava Ukraina’ op het schoolbord?

12 Welke Paul zet zijn Nederlandse bril af?

Antwoord

Maak kan op een prijs! Stuur de oplossing voor 1 september naar: prijsvraag@zendingovergrenzen.nl.

Viering

24

2022 -

2017 - Samenwerking met EO Metterdaad voor diverse uitzendingen en acties

februari: uitbreken van oorlog in Oekraïne

50 jaar trouwe betrokkenheid van Nederlanders bij kansarme mensen in Oost-Europa

2006 - 2017 - Concerten door heel Nederland m.m.v. het Oekraïens mannenkoor Orpheus

Voor ons werk in Oost-Europa zijn we doorlopend op zoek naar bepaalde hulpgoederen zoals:

Wie maakt u blij met uw oude fiets?

Heeft u nog een oude fiets?

U kunt daar een kind ontzettend blij mee maken! Breng deze naar een van onze inzameladressen.

Wij zorgen dat uw fiets een tweede leven krijgt.

Heeft u een naaimachine voor onze vakopleidingen? Goed onderwijs kan deuren openen naar een baan en zekerheid. Voor onze vakopleidingen in onder andere Roemenië zijn wij op zoek naar naaimachines. Heeft u er nog eentje staan?

Benieuwd welke goederen en producten nog meer nodig zijn? Kijk op zog.nl/m23-hulpgoederen

Sponsor een gezin!

Albanië is een land vol problemen, zoals werkeloosheid, criminaliteit, armoede en politieke onrust. Onze gezinnen uit Albanië zijn echt arm en hebben dringend hulp nodig. Zoals de familie Kodra. Hun leefomstandigheden zijn slecht, zonder vast inkomen, riolering, stromend water en infrastructuur. De kinderen lopen elke dag 10 km naar school. Vader Miran werkt af en toe een dagje in de bouw, meer werk is er niet. Hij heeft een beroerte gehad, waar hij veel hoofdpijn en slecht zicht aan overgehouden heeft.

Helpt u met luiers of hygiëneproducten?

Enig idee hoe blij moeders in armoede met een pak luiers zijn? Help mee en breng luiers of andere hygiëneproducten bij een van onze inzameladressen. Deze producten zijn altijd nodig.

Er is nauwelijks geld voor het gezin om rond te komen, wat veel stress oplevert.

Voor € 27,50 per maand zorgt u ervoor dat een gezin als de familie Kodra de broodnodige praktische, emotionele en geestelijke steun krijgt.

Meer informatie?

Kijk op zog.nl/m23-sponsoring en meld u aan als sponsor.

Heeft u nog spullen voor ons die u zelf niet meer gebruikt?

Je bent je eenzame brein?

Eenzaamheid is een groot en groeiend probleem in Nederland. Niet alleen kerken maar ook burgerlijke gemeentes beginnen hier steeds meer aandacht voor te krijgen. Kort geleden bezocht ik een bijeenkomst in het gemeentehuis over eenzaamheid. En ik was daar niet alleen, want er waren zo’n 80 deelnemers van allerlei organisaties in Pijnacker-Nootdorp. Zo’n 44% van de inwoners in onze burgerlijke gemeente voelt zich eenzaam, daarmee zitten we net iets onder het landelijke gemiddelde.

Een bevlogen spreker, Jeannette Rijks, legde ons een radicaal nieuwe visie op eenzaamheid voor: Iedereen is wel eens eenzaam (geweest). Eenzaamheid is een emotie die ontstaat door te weinig verbinding. Eenzaamheid leidt tot hersenschade, die maakt dat je steeds slechter verbinding kunt maken. Activiteiten zoals een warm(t)emaaltijd zouden daarom ook nauwelijks helpen. En baadt het niet, dan schaadt het wel. Als iemand probeert verbinding te maken, en daar niet in slaagt, voelt hij of zij zich daarna nog eenzamer. De oplossing die de spreker voorstelde, was dat eenzaamheidsdeskundigen mensen die lijden aan eenzaamheid verder kunnen helpen door hun brein te prikkelen. En die deskundigen worden door haar bureau opgeleid.

Ik denk dat er meer mogelijk is. Ik geloof dat een mens meer is dan alleen een brein. Eenzaamheid raakt niet alleen ons brein, maar ook onze ziel. En op dat gebied ben ik wel deskundig. De mens is gemaakt om in relatie te leven met anderen. ‘Het is niet goed dat de mens alleen is’, is een van de eerste uitspraken over de mens in de Bijbel. We zijn geschapen om in verbinding met God en onze naaste te leven. De laatste woorden van Jezus voor Hij stierf aan het kruis waren ‘God mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?’ Jezus heeft onze eenzaamheid gedragen. De apostolische geloofsbelijdenis zegt dat Jezus is ‘nedergedaald ter helle’. Met C.S Lewis geloof ik dat de hel is dat je van God verlaten bent. Die diepe eenzaamheid heeft Jezus op zich genomen. Zodat iedereen die in Hem gelooft, existentieel nooit meer eenzaam is.

In de kerk is iedereen welkom. Ook als je brein is vereenzaamd en je daarom moeilijk contact legt, dan hoor je erbij. Er zijn meerdere vormen: een-op-een contact, groepsgesprekken, luisteren of zingen in een kerkdienst, aanschuiven bij een maaltijd. Je kunt je eigen route volgen, je ziel laten opladen op een manier die bij jou past. En bovenal: God laat jou niet los, Hij is erbij in je diepste eenzaamheid. Jezus zelf heeft de eenzaamheid gedragen. Daarom is er voor iedereen hoop. Ons brein loopt blijvende butsen en schade op. Maar voor je ziel is er altijd herstel mogelijk.

ds. Robert Stigter

Robert (35) is predikant van PKN Kerk Delfgauw te Delfgauw sinds 2013. Hij is getrouwd, heeft 4 kinderen en woont in Delfgauw.

Samen lekker eten tijdens de warm(t)emaaltijd in kerk Delfgauw.

Het Levende Woord

Zet mensen weer in beweging

Presentator Bert van Leeuwen strijdt tegen eenzaamheid

Iedereen kan in zijn leven in een situatie terechtkomen dat ie eenzaam is, aldus Bert van Leeuwen, strijder tegen eenzaamheid. Volgens de presentator denkt men bij eenzaamheid al snel aan oude mensen, maar het kan iedereen overkomen. “Er kunnen mensen wegvallen in je leven, er kan iets gebeuren met je werk, er kunnen dingen voorvallen waardoor je je eenzaam voelt. Daarom is het belangrijk om contact te hebben met elkaar.”

Bert van Leeuwen is geboren en getogen in Den Haag en is met name bekend van het tv-programma Het Familiediner van de Evangelische Omroep, waarin hij families na een ruzie weer tot elkaar probeert te brengen. Hij maakt graag programma’s waarbij hij mensen verbindt en in beweging brengt. Een aantal jaren geleden maakte Bert het tv-programma Proef Eenzaamheid en maakte daarmee eenzaamheid meer zichtbaar. In het programma lieten ze mensen met een heel druk sociaal leven ervaren wat eenzaamheid is.

Abstract begrip

“Mede door dat programma realiseerde ik me: iedereen kan in zijn leven in een situatie terechtkomen waarin hij eenzaam is. Ook zag ik dat eenzaamheid een heel abstract begrip is en moeilijk te duiden. De meeste eenzaamheid is toch wel vaak zichtbaar bij mensen die gebrek aan contact hebben. Mensen die elke dag een boodschap gaan doen, want dan kunnen ze in de winkel even een praatje maken

met iemand. Mensen die aan het einde van de dag zich realiseren ‘ik heb tegen niemand gepraat vandaag’ en een enorme schreeuwende behoefte daaraan hebben. Iedereen wil gehoord en gezien worden. Iedereen wil een beetje waardering. Als je het idee hebt ‘ik tel niet meer mee’ dan kun je zomaar in een vicieuze cirkel terechtkomen en je gaan afsluiten.”

Geniepig

“Voor het tv-programma over eenzaamheid had ik een gesprek met een vrouw. Ze was eenzaam geworden na het overlijden van haar man en had heel weinig contacten. Zelfs als ze in haar voortuin zat, ging ze met haar rug naar de mensen zitten, omdat ze bang was geworden voor contact. Daarom heb ik weleens tegen mensen gezegd in dat programma: ‘Moet je niet een schop onder je kont krijgen om ook zelf iets te gaan doen?’ Wat ik ook soms deed, was brainstormen met de mensen over wat ze leuk vinden. Ik moedigde hen dan aan iets te ondernemen. Dat is natuurlijk makkelijker

gezegd dan gedaan als je in die fuik van eenzaamheid zit, dat snap ik ook wel. Maar wat ik wil zeggen, is: het is heel geniepig hoe eenzaamheid in je leven kan sluipen en gewoon heel veel kapot maakt.”

Eigen moeder

“Het meest sprekende voorbeeld van eenzaamheid voor mij was toen mijn vader een aantal jaren geleden overleed. Mijn ouders waren vijfenzestig jaar bij elkaar! En toen zag ik wat er gebeurde. Mijn moeder kwam alleen te staan. Nu heeft ze wel zeven kinderen die allemaal goed met elkaar omgaan en regelmatig bij haar langskwamen. Maar toch zag ik wel hoe iemand die in zo’n situatie terechtkomt zich heel eenzaam voelt. Ik realiseerde me hierdoor hoe belangrijk het is om een beetje oog voor elkaar te hebben. Bij mij begint dat simpelweg met mensen gedag zeggen. Ik heb een hond en als ik die uitlaat, groet ik mensen, je maakt een praatje met ze. Zo zijn er allerlei gradaties van ‘oog hebben voor de ander’ en ‘iets doen voor de ander’.”

Luisterend oor

“Ik realiseer me dat ik voor mijn werk vaak even binnen banjer omdat ik dan maar één draaidag heb en dan moet iemand een heel persoonlijk verhaal vertellen. Maar zelfs dan merk ik dat mensen het gewoon fijn vinden om een beetje vriendelijk behandeld te worden. Het is zo belangrijk dat iemand naar hen luistert, dus als iemand oprecht geïnteresseerd is in hun verhaal en ze mogen dan hun verhaal doen … Ik merk de waarde ervan. Ik ben veel in buurthuizen en ik zie hoe belangrijk gezelligheid is. Mensen komen daar even een bakkie doen en voor je het weet, zijn ze vrijwilliger en krijgen ze een beetje verantwoordelijkheid. Het voelt voor mij vaak hapsnap als ik langskom, maar gelukkig zijn dit plekken waar structureel oog is voor de ander.”

Eenzaamheid doorbreken

“Een man vertelde mij dat iemand hem attendeerde op een buurthuis, nadat zijn vrouw was overleden. Daar komt hij nu drie keer in de week en praat met Janen-alleman. Hij heeft daar het gevoel: ik mag zijn wie ik ben en er is oog voor mij. Ik heb voor een programma ook een keer door Laren gelopen en willekeurig bij mensen aangebeld. Ook bij een oudere, chique dame die stik eenzaam was omdat haar kinderen slechts één keer per jaar langskomen. Als je die triestigheid dan tegenover die blije mensen zet die in een gezellig buurthuis met elkaar koffiedrinken, wordt duidelijk dat er veel winst te behalen valt als mensen de verbinding opzoeken. Er komen daar mensen van allerlei pluimage en die hebben het supergezelllig met elkaar. Je moet die cirkel van eenzaamheid dus doorbreken als dat enigszins kan.” ❱

“Daarom heb ik weleens tegen mensen gezegd: ‘Moet je niet een schop onder je kont krijgen om ook zelf iets te gaan doen?’’

Bert van Leeuwen

Verbinding

“We kunnen soms op een hele praktische manier iets doen voor iemand die eenzaam is. Nu ben ik toevallig ook ambassadeur van de stichting Thuis Gekookt, een stichting die mensen vraagt om extra eten te koken voor mensen die niet kunnen koken of eenzaam zijn. En dan kunnen die mensen tegen kostprijs bijvoorbeeld één keer in de week een maaltijd krijgen. Je slaat dan twee vliegen in een klap: je kookt extra, brengt het langs en maakt kort een praatje. Mijn motivatie is denk ik wel dat ik oprecht geïnteresseerd ben in mensen. Zodra je mensen leert kenen, dan krijg je iets met ze. Als mensen elkaar ontmoeten, gebeurt er wat. Klinkt misschien een beetje zweverig, maar je gaat van ze houden. Je ziet wat een beetje aandacht met mensen doet: ze voelen zich gezien. En daar

word ik blij van. Soms moet je die ontmoeting een beetje op gang brengen, maar als je elkaar dan ontmoet, krijg je die verbinding.”

Geloof

“Het geloof is er bij mij van jongs af aan ingegoten. Dat zit zo verweven in mijn hele denken dat ik me een leven zonder geloof niet kan voorstellen. Het is niet te scheiden van wie ik ben en wat ik doe. Dus het is niet zo van: oh ik doe dit omdat ik geloof. Wat voor mij belangrijk is, is dat het over naastenliefde gaat, ‘zonder aanziens des persoons’. Niet de een belangrijker vinden dan de ander, maar gewoon onbevooroordeeld zoveel mogelijk in liefde leven. Dat is mijn basishouding. Dan denk ik niet elke dag: hoe zou Jezus dat hebben gedaan? Ik denk dat Jezus van alle mensen hield, van de rijken tot armen, van verschoppelingen tot welgestelden. Dat zit er bij mij hopelijk ook in, ik zeg het maar heel voorzichtig hoor. Ik ben wat volks, dus ik heb misschien wel juist de band eerder richting de verschoppelingen. Ik vind het veel mooier om met hen om te gaan dan met de mensen die het gemaakt hebben.”

Eigenwaarde

“Ik voel me bijna bezwaard om ‘de mensen in het veld’ tips te geven. Ik heb voor m’n werk natuurlijk ook veel gereisd naar bepaalde gebieden en ik heb daar zoveel liefde gezien. Dus ook voor Zending over Grenzen geldt: het feit dat je er al voor die mensen bent, daar begint het mee. Je kunt natuurlijk niet alles op je schouders nemen, maar als je op die manier liefde kunt uitstralen, daar waar mogelijk mensen weer met elkaar verbindt waardoor mensen weer zelf het contact structureel met elkaar houden, dan zet je iets in beweging dat blijvend is. Het is een kunst om mensen op een liefdevolle manier zelf weer in beweging te brengen. Dat zie ik ook veel in buurthuizen hier gebeuren en ik vind dat fantastisch: eerst komen de mensen daar voor contact en binnen no time hebben ze ook een hesje aan en werken ze mee als vrijwilliger. Het is fijn als je mensen weer verantwoordelijkheid geeft en daardoor ook weer eigenwaarde.” ❱

Bert van Leeuwen (62) is geboren en getogen in Den Haag. Hij is getrouwd en heeft vier kinderen. Bert is vooral bekend van het tv-programma Familiediner van de Evangelische Omroep.

Bert van Leeuwen

In gesprek met teamleider Roemenië

We vragen Alexandru Danilenco om te reageren vanuit de praktijk. Hij deelt zijn ervaring en vertelt dat leven in armoede vaak gekoppeld is aan eenzaamheid. Mensen in nood leven geïsoleerd en sluiten zich af in de hoop dat hun armoede niet opvalt. Samen met zijn team doet Alexandru er alles aan om dit te doorbreken door materiële en sociaal-emotionele hulp te bieden.

Wat is je eerste reactie na het lezen van het interview met Bert van Leeuwen?

“Adam was alleen en God gaf hem Eva. God maakte sociale wezens van ons. Hoewel de een meer introvert is dan de ander, hebben we elkaar nodig. Wat mij is opgevallen is dat de eenzaamheid gedurende de coronaperiode veel groter is geworden. In Roemenië hadden de kerken zwaar te lijden onder de coronarestricties. Contacten binnen de kerk kwamen op een laag pitje te staan, men ontmoette elkaar niet meer en kwam niet meer samen of bij elkaar over de vloer. Armere gemeenteleden hadden geen mogelijkheden om digitaal mee te doen en sociaal contact verwaterde. Juist de digitalisering van de maatschappij maakt ons geïsoleerder en dus eenzaam. Dit wordt een ramp op de lange termijn! Eenzaamheid zal een veelvoorkomende ziekte worden.”

Is er volgens jou verschil tussen

Roemenië en Nederland als het gaat om eenzaamheid?

“De coronarestricties hebben een duidelijk verschil laten zien in het ‘soort eenzaamheid’. In rijke landen hadden mensen de mogelijkheden voor een bestaan ‘op afstand’ door bijvoorbeeld thuis te werken, boodschappen te bestellen en online kerkdiensten te volgen. Mensen in arme gemeenschappen hadden die mogelijkheden niet. Er was voor hen dus geen enkele optie meer voor verbinding met

elkaar. Wat wellicht hetzelfde is in Nederland en Roemenië, is groeiende eenzaamheid onder de jongere generatie door de verregaande digitalisering: niet meer met elkaar spelen of elkaar ontmoeten, maar online games of contact via chats.”

Bestrijden van eenzaamheid is niet ons doel, maar wel het resultaat van onze hulp.

Lukt het jou en je team om eenzaamheid te doorbreken bij de mensen die we helpen?

Alexandru’s ogen lichten op en een brede glimlach breekt door op zijn gezicht als hij antwoordt: “Welke hulp we ook bieden, we zien steeds weer dat het resulteert in het doorbreken van eenzaamheid, terwijl dat niet het doel is van ons werk. Neem nou het werk van onze gezinscoaches. Zij brengen tijd door met gezinnen in armoede en moedigen hen aan en helpen hen om werk te zoeken, onderwijs voor hun kinderen te regelen of deel te nemen aan kerkelijke activiteiten. Zo worden ze onderdeel van de maatschappij en van een kerk en komen uiteindelijk uit hun isolement.” ❰

Alexandru Danilenco (41) is teamleider voor Zending over Grenzen in Roemenië. Geboren en opgegroeid in Moldavië, koos hij ervoor om in 2017 met zijn gezin naar Roemenië te verhuizen. Hij was klaar voor iets nieuws. “Maar ik had geen idee waar en wat dat zou zijn. Toen ik de vacature van Zending over Grenzen - Roemenië zag, voelde ik een bevestiging. Ik ben met mijn hele gezin verhuisd en dat was een stap in geloof voor ons. We hadden toen twee dochters en inmiddels hebben we er drie.” Grinnikend voegt hij toe: “Ja, ik voel me zeer gezegend met al mijn ‘meiden’.”

Nederland is in alle opzichten een mooi land!

Het verhaal van irina, Julia en iryNA

Bij Zending over Grenzen zouden we nergens zijn zonder onze vrijwilligers. In ons magazijn in Almere is elke werkdag een trouwe groep vrijwilligers aanwezig, die de goederen sorteert. De vrijwilligers zijn afkomstig uit verschillende landen en voor deze Over Grenzen vertellen drie van onze vrijwilligers wat meer over hun achtergrond.

Het is een normale werkdag als Irina, Julia en Iryna met een kopje thee aanschuiven om tussen het werk door hun verhaal te doen.

Julia

Julia (40) komt uit Rusland, uit Sint Petersburg, en haar man is kennismigrant. Zes jaar geleden kwamen ze met hun twee dochters naar Nederland. Julia vertelt dat vrijwilligerswerk een onderdeel van haar leven is. Ze wil graag bijdragen aan een groter geheel. Bovendien kan ze hier met mensen praten en ze vindt het een fijne werkplek. Ze werkt ook een paar dagen per week als postbode.

Irina

Irina (38) komt uit Transnistrië, een gebied in Moldavië dat aan de oostkant grenst aan Oekraïne. Ook haar man is kennismigrant en samen met hun drie kinderen zijn ze vijf jaar geleden naar Nederland gekomen. Naast haar vrijwilligerswerk, is Irina bezig de Nederlandse taal te leren en ze heeft een eigen taartenshop (zie pagina 13 voor een van haar taartrecepten!). Julia en Irina zijn bij Zending over Grenzen terechtgekomen via een gemeenschappelijke vriendin die voorheen bij Zending over Grenzen werkte als vrijwilligster. Irina doet vrijwilligerswerk omdat ze graag mensen wil helpen én om haar Nederlands te verbeteren.

Iryna

Iryna (46) is vorig jaar met haar zoon en dochter gevlucht uit Zaporizhzhia, in het oosten van Oekraïne. Haar man moest in Oekraïne blijven omdat hij opgeroepen kan worden voor het leger. Iryna is bij Zending over Grenzen terechtgekomen via Irina. Iryna woonde destijds bij een vriendin van Irina in huis en zo raakten de twee bevriend.

Ik begrijp deze oorlog niet

Uiteraard heeft de oorlog zijn weerslag op het leven van deze dames. Irina vertelt dat ze destijds volledig in paniek raakte toen ze hoorde dat de oorlog was uitgebroken. Meerdere familieleden en bekenden van haar wonen in Oekraïne. Ze vertelt verdrietig dat veel mensen zijn omgekomen of gewond geraakt, zoals twee van haar ooms die hun hand zijn verloren. Vroeger ging ze als kind elke zomer op vakantie bij haar oma in Oekraïne en ze woonde zelf drie kilometer van de grens met Oekraïne vandaan, waardoor Oekraïne haast als thuis voelt. Ze ziet de inwoners van Moldavië, Oekraïne en Rusland als één volk en begrijpt deze oorlog daarom ook helemaal niet. Het doet haar veel verdriet.

Ook Iryna heeft veel verdriet. De tranen stromen over haar wangen en praten over de oorlog is heel moeilijk voor haar. Het trauma is nog erg vers en ze voelt zich afgescheiden van haar thuisland en haar familie. Uiteraard zou ze het liefste terug naar huis willen. Ze kan niet begrijpen hoe mensen die als broer en zus met elkaar omgingen, nu met elkaar vechten. Gelukkig gaat het met haar familie in Oekraïne naar omstandigheden goed.

Veel Russische burgers zijn eveneens tegen de oorlog, zoals Julia. Ze vertelt dat ook zij gescheiden zijn van hun familie. Julia heeft haar moeder niet meer gezien sinds het uitbreken van de oorlog. Ook haar man kan zijn familie niet opzoeken. Als hij nu naar

Rusland zou gaan, wordt hij door de Russische autoriteiten als Russisch burger beschouwd en kan hij dus ook voor mobilisatie worden opgeroepen. Iets wat hij absoluut niet wil.

Irina vertelt dat ze bewust afstand genomen heeft van het nieuws omdat ze er bijna aan onderdoor ging. Ook Julia kijkt zo min mogelijk naar het nieuws. Ze probeert door te gaan met haar leven, want ze kan toch niets aan de situatie veranderen. Voor Iryna ligt dat anders omdat haar familie midden in het oorlogsgebied zit. Zij vindt haar toevlucht in haar geloof en bidt veel voor haar familie, het leger en voor haar thuisland. Ze mist niet alleen haar land en haar familie; ze mist haar vorige leven. Wel voelt ze zich erg verbonden met Oekraïense vriendinnen die ze op haar opvangplek heeft leren kennen. Daar kan ze praten met mensen die in dezelfde sitautie zitten, wat een sterke band schept.

Nederland is een mooi land

Gelukkig heeft Nederland de dames veel gebracht. “Ik houd van Nederland!”, roept Irina enthousiast uit. “De natuur is mooi, de mensen zijn vriendelijk en de supermarkten hebben alles.” Wat ze mooi vindt aan het Nederlandse systeem, is dat er veel meer gelijkheid is dan in haar thuisland. Ook ‘gewone’ mensen kunnen een prima salaris verdienen, wat in Moldavië niet het geval is. Natuurlijk mist ze haar familie wel, maar meestal treffen ze elkaar op vakantie ergens in Europa en ieder jaar komt haar broer naar haar toe. Zelf leidt Irina een druk leven met een groot sociaal netwerk, drie kinderen, een eigen taartenshop, vrijwilligerswerk en veel vrienden voelt ze zich nooit alleen. Ze kan het goed vinden met de Nederlanders die ze in haar dagelijks leven tegenkomt. Het enige wat haar in de weg staat om er flink op los te babbelen, is de Nederlandse taal. Ze vindt zelf (geheel onterecht, red.) dat haar Nederlands nog niet goed genoeg is.

Julia is wat introverter, maar op de vraag of ze zich nooit eenzaam heeft gevoeld, wijst ze op haar borst en lacht “Mijn beste vriendin is altijd bij mij”, doelend op zichzelf. Julia voegt toe dat ze Nederland echt een mooi land vindt, in alles. Zowel het landschap en hoe het land is ingericht, als de lieve mensen die er wonen. Ze voelt zich goed hier. Het enige wat ze eigenlijk mist, zijn haar ouders en vriendinnen. Wat ze heel erg aan Nederland waardeert, is dat je je niet anders voor hoeft te doen dan je bent en dat je hier je eigen mening mag hebben. Ook Iryna vindt Nederland een mooi land en bovendien voelt ze zich veilig hier: ze is heel blij met alle hulp die ze ontvangen heeft en dankbaar dat ze hier is opgevangen. Is er dan niets wat minder leuk is aan Nederland? “Het Nederlandse weer!”, antwoorden Iryna en Irina. Julia heeft daar niet zoveel moeite mee. “In Sint Petersburg regent het ook vaak,” lacht ze. ❰

Wilt u meer van ons werk zien? Volg ons op instagram: zog.nl/instagram

Julia

Irina

Iryna

Het Nederlandse bedrijf Motrac, totaalaanbieder van logistieke oplossingen zoals heftrucks, wilde graag een verschil maken voor collega-monteurs in Oost-Europa. Met hun steun beschikt Fredi (27 jaar) uit Roemenië nu over professioneel gereedschap, waardoor hij inmiddels zelfredzaam is. Zo simpel kan het zijn om hardwerkende mensen, zoals Fredi, te helpen op eigen benen te staan én een verschil te maken in hun omgeving!

Investeringen nodig

In Oost-Europa zijn veel gezinnen die in een uitzichtloze situatie verkeren. Veelal is er geen geld om een studie te volgen of materialen aan te schaffen. Om als ondernemer een fatsoenlijk gezinsinkomen te verdienen, zijn beperkte investeringen nodig, zoals een studiebeurs of goed materiaal. Investeringen die ú door middel van geld of goederen kunt doen.

Levens verbeteren door verbinding met collega-ondernemer Wilt u ook levens verbeteren en bedrijven versterken? Neem dan deel aan ons Project op Maat en verbindt u met een collega-ondernemer in bijvoorbeeld Roemenië, Albanië of Bulgarije. Op deze manier kunnen we met gezamenlijke inspanningen grote impact maken op het leven van een ander en helpen we zelfstandige ondernemers verder op weg.

zendingovergrenzen.nl/projectopmaat

Vragen of meer informatie? Hannie van Schaik, relatiemanager bedrijven, informeert u graag over de mogelijkheden. Bel 06 - 3860 6543 of e-mail naar hvschaik@zendingovergrenzen.nl.

Met een Project op Maat verandert u een mensenleven!

“Elke monteur hoort veilig te werken met professioneel gereed- schap, dus Fredi ook.

Geurt de Groot Managing Director Motrac

Hoe langer we in Roemenië wonen, hoe meer de Nederlandse bril af gaat. Je hebt aanvankelijk niet door dat je hem op hebt. Door die bril zie je een vreemd land. Je denkt: alles is hier eigenlijk aanwezig. Maar als je beter kijkt is het niet in orde. Niets zit lekker in de verf; als er al een stoep ligt, ligt geen tegel recht. Aan elk tuinhek hangt een verroeste gasmeter met een dito gasleiding. De Europese hoofdweg die voor ons huis loopt, is overvol verkeer. Iemand op het stadhuis heeft bedacht hem te verbreden door de afwateringsgoten vol te storten met asfalt. Maar nu stroomt het regenwater van de heuvels, over de weg, onze tuin in: alles blank. Zou je daar over willen klagen, dan sta je zo maar een uur in de rij op dat stadhuis. En van het interieur knap ik vervolgens ook niet op: het is er half donker. Om de boel op te vrolijken staat er bij de vergeelde gietijzeren radiator een vetplant uit 1952.

Ach, maar de meeste mensen zijn vriendelijk. Zeker als ze horen dat we uit Nederland komen om voor hun arme kinderen te zorgen, verschieten ze van kleur. Onze boekhoudster stuurde om die reden een jaar lang geen facturen. En als je bij de mensen thuis komt, krijg je een limonadeglas vol rode wijn; er komt brood op tafel, spekvet, koffie en koekjes. Ah, en ‘het borreltje’. Men is echt arm. Iedere zaterdagmiddag bezoeken we een ouder echtpaar, 55 jaar getrouwd! Ze zijn nog altijd verliefd op elkaar. We mogen op hun bed zitten. Helaas bleek hij erg ziek te zijn en het afscheid ging komen. Zij huilde veel, en dan zong hij een liedje waarvan ze weer opknapte.

We gaven hem een Bijbel, hij las uren per dag. Samen luisterden we vaak naar Romeinen 8. Toen we vroegen of hij écht op Jezus vertrouwde zei hij: ‘Jazeker, en ik zie een open deur!’ Een paar uur later, op zondagmorgen, haalde God hem Thuis. Op die zaterdagmiddagen troosten we haar nu en leggen uit dat het goed met hem is. Ze krijgt nu een weduwepensioen van 95 euro p/m, waarvan de helft op gaat aan reuma-medicatie. We helpen haar daarom ook financieel.

“Daaafnie!! Daaafnie!!” - Daphne loopt naar het hek om de ‘harde kern’ van onze Kinder Bijbel Club binnen te laten. Ze storen zich niet aan clubtijden en zijn welkom. Twee zusjes en twee broertjes uit één gezin; de diverse vaders zijn niet in beeld. Een vijfde kind schijnt de moeder na de geboorte verkocht te hebben. Ze is na jarenlange armoede het pad kwijt. Eerst eten: er gaan twee gesneden wit doorheen, met lekker dik beleg. Dan doen we samen een spelletje, ze genieten met volle teugen; éven ontspannen. Regelmatig krijgen we spontaan een knuffel. We ontdekten dat de oudste, Marina, niet alleen de moederrol op zich heeft genomen, maar ook dat ze nog niet kan lezen en schrijven. Vervolgens komt ze met haar tien jaar al in de gevarenzone voor wat betreft ‘human trafficking’, sluwe mensenhandelaren. We waarschuwen en helpen haar zoveel mogelijk. - Dan is het tijd om naar huis te gaan. Na nog meer knuffels, helpen we ze even bij het oversteken en zwaaien nog lang uit. Respect voor Roemenen, jong en oud, die met zo weinig geld nog zoveel weten te bereiken; de Nederlandse bril is af.

Paul en Daphne Wolters werken sinds 2019 als zendeling in Noordoost-Roemenië, tot eer van God en tot zegen van de kinderen.

“Jenneke stelde voor ons haar huis open en bood een luisterend oor.”

Open de poorten van je huis

Vorig jaar maart nam

Jenneke Sijbrant (72) uit Lelystad, Vlada (22) en Valeriia (23), twee Oekraïense vluchtelingen, in huis. Een jaar later blikken de drie dames samen terug op een onvergetelijke periode.

Als ik Jenneke vraag of ik haar mag interviewen, nodigt ze me behalve voor een interview, ook uit voor een maaltijd bij haar thuis. En dat typeert al meteen wat voor vrouw ze is: hartelijk en zeer gastvrij. Ik merk dat ook Vlada en Valeriia zich thuis voelen bij haar, als zij even later beiden aanschuiven. Jenneke vertelt dat zorgen voor anderen een belangrijk deel van haar leven is. Vooral in haar eigen stad wil ze graag mensen helpen, want Lelystad kent veel sociale problemen. Ook na haar pensionering werkt ze nog een aantal uur per week als vertrouwenspersoon in twee verpleeghuizen in de stad.

Geroepen om dit te doen

Maar we gaan naar het begin van dit verhaal: in februari 2022 zag Jenneke de beelden van duizenden vluchtelingen op televisie als gevolg van de oorlog in Oekraïne en stelde zichzelf de vraag of ze kon helpen. Jenneke begon daar over na te denken en las toen in haar voorbereidingsboekje voor Pasen de zin ‘open de poorten van je huis’. Ze realiseerde zich dat dat hetgeen was, wat ze moest doen: haar huis openstellen. Ze ging op dat moment door een verdrietige periode, waarin ze veel rouwde over het recent overlijden van een goede vriend. Toch kreeg ze ineens een enorme energie over zich en ze besloot zich aan te melden als logeeradres. Iemand uit haar kerk had een

website opgezet waar Nederlanders met een logeerplek zich aan konden melden en vervolgens gelinkt werden aan vluchtelingen. Jenneke was ervan overtuigd dat ze hierbij hulp zou krijgen en die kreeg ze inderdaad van vrienden, buren en gemeenteleden. Samen met hen richtte ze haar zolder in voor haar logees. Die zolder gebruikte Jenneke al als logeerplek voor haar kleinkinderen en voor andere gasten die ze regelmatig ontvangt. Ze wilde er nu ook een zit- en kookgedeelte in maken, zodat de vluchtelingen zich terug konden trekken als ze dat wilden. Precies toen ze daarmee klaar was, ging de telefoon: er was een match voor haar gevonden. Ze was gekoppeld aan twee Oekraïense studentes. Jenneke zegt: “Ik weet zeker dat ik geroepen werd om dit te doen. Ik voelde en voel me overtuigd van het feit dat dit voor mij persoonlijk op mijn pad kwam. Het leidde me af van mijn verdriet, er was plek nodig voor mensen en ik kon die ruimte bieden.”

Ontheemd maar verbonden

Zo zeker als Jenneke was van haar zaak, zo onzeker was de situatie voor Vlada en Valeriia. Aanvankelijk waren ze naar Polen gevlucht, maar daar waren al zoveel mensen naartoe gevlucht, dat er nauwelijks werk of woonruimte was. Dus dachten ze na over een andere bestemming. Uit het niets popte Nederland op in hun gedachten. Ze kenden er niemand, ze wisten niks over de werkgelegenheid, maar de vliegtickets waren goedkoop. Gehaast en in paniek zochten ze vanuit Polen op internet naar onderdak en vonden uiteindelijk een website waar ze konden intekenen. De volgende dag werden ze gebeld dat ze aan Jenneke gekoppeld waren, kregen haar telefoonnummer en vanaf dat moment moesten ze het zelf uitzoeken. Halsoverkop vertrokken ze naar een vreemd land, naar een onbekende vrouw.

Die eerste ontmoeting met Jenneke was verwarrend en enigszins beangstigend voor Vlada en Valeriia. Ze hadden een oude dame verwacht, maar de jonge uitstraling van Jenneke klopte niet met het beeld dat ze hadden. De taalbarrière –

ze spraken nauwelijks Engels –, de waarschuwingen van hun familie om niet zomaar met vreemden mee te gaan en vermoeidheid speelde hen parten. Waar waren ze terecht gekomen? Gelukkig kon Jenneke beide dames overtuigen van haar goede bedoelingen en toen ze eenmaal haar zolderverdieping zagen die met zorg en liefde voor hen was ingericht, sprongen de tranen in hun ogen.

Het duurde een poosje voordat Vlada en Valeriia zich thuis voelden in Nederland, wat niet zo gek is na alles wat hen overkomen was. In het begin waren ze nerveus, niet op hun gemak, bezorgd om hun familie en ook de taal was een drempel. Na verloop van tijd kwamen ze erachter dat hen hier niets kon overkomen, hun Engels verbeterde en door de goede zorgen van Jenneke en haar netwerk konden ze beetje bij beetje ontspannen. ❱

“Die eerste ontmoeting was verwarrend.”

is mijn gezin

Valeriia en Vlada aan de eettafel van Jenneke.

Perfecte match

Op de vraag wat ze het leukste vinden aan Nederland, antwoorden de dames in koor: “Jenneke!” Want zij stelde haar huis open, deelde haar spullen en eten met hen, deelde haar vrienden met hen, ging met hen mee om alle praktische zaken te regelen omtrent hun verblijf in Nederland, gaf hen advies en bood hen een luisterend oor. Maar niet alleen dat. Zij bood hen datgene waarnaar ze op zoek waren vanaf het moment dat de oorlog uitgebroken was: veiligheid. Wat Jenneke moeilijk vond, waren de zorgen die de meisjes hadden over hun familie die achtergebleven was. Soms gebeurde er wat aan het thuisfront en dan was de spanning van de meisjes voelbaar. Maar door de taalbarrière kon ze daar niet echt over praten met hen. Toen hun Engels verbeterde, werd dat makkelijker. Ze heeft hen ook geadviseerd om professionele hulp te zoeken. Ze vonden online een Oekraïense psycholoog die heel goed heeft kunnen helpen. Ook sporten was een goede uitlaadklep voor Vlada. Jenneke was een steun en toeverlaat voor Vlada en Valeriia, maar dat gold andersom ook. Jenneke had fijn gezelschap aan hen in een tijd van rouw. En toen ze aan haar knie werd geopereerd, zorgden de meisjes voor haar. Voor beide partijen was het een perfecte match.

Een jaar later: verbonden met Nederland

Inmiddels zijn we meer dan een jaar verder en zijn de dames behoorlijk gesetteld in Nederland. Al ongeveer twee weken nadat ze in Nederland waren aangekomen, vonden ze werk in Lelystad als magazijnwedewerker bij een groothandel die bevestigingsmaterialen levert. Hoewel ze in Oekraïne journalistiek gestudeerd hebben, zijn ze al lang blij dat ze überhaupt werk hebben. Het werk geeft hen wat te doen, ze doen hier ervaring op, ze verbeteren hun Engels en ze kunnen op deze manier geld sparen. Ze sturen een deel van hun salaris naar het Oekraïense leger en hun familie: de familie van Vlada is in Oekraïne gebleven. Enkele familieleden van Valeriia hebben onderdak in Polen gevonden, waar een zus en oom wonen.

Vergeleken met de salarissen in Oekraïne verdienen ze hier goed. Bovendien ligt alles in Oekraïne nu stil en veel is verwoest. Jongeren daar zijn hun baan verloren en leven in angst. Vlada en Valeriia leven hier in vrijheid, zonder angst en bouwen hier meer op dan ze daar hadden kunnen doen op dit moment.

Ze wonen inmiddels allebei niet meer op hun opvangadres, omdat Jenneke afgelopen winter een maandenlange reis naar Nieuw-Zeeland gepland had. Vlada is vlak voor Jennekes vertrek verhuisd naar een opvanglocatie in een leegstaande school in Lelystad, waar 450 Oekraïners wonen. Gek genoeg voelde ze zich daar in het begin, tussen haar landgenoten, voor het eerst eenzaam. Valeriia is in de zomer van 2022 naar haar familie in Polen geweest, maar is onlangs weer teruggekeerd naar Nederland omdat ze Vlada, Jenneke en haar leven in Nederland zo miste. Ze woont nu samen met Vlada in de opvang. De meisjes zien Jenneke nog steeds, maar hebben ieder hun eigen leven. In het begin waren Vlada en Valeriia in nood en daarvoor heeft Jenneke opvang geboden, maar op enig moment hadden ze geen noodhulp meer nodig. De meisjes hebben nu hun eigen netwerk opgebouwd via de opvang en hun werk, waardoor ze ook hun eigen vrienden maken en in hun eigen taal kunnen praten.

God voorzag

Uiteindelijk willen Vlada en Valeriia graag terug naar Oekraïne, maar het is nog niet duidelijk of dit kan en of dit in de toekomst de juiste beslissing zal zijn. Het zal jaren duren voordat alles wederopgebouwd zal zijn. De oorlog staat de toekomstplannen van veel jongeren in de weg, maar Vlada en Valeriia hebben dankzij Jenneke een ander pad in kunnen

slaan. De meisjes zijn haar ontzettend dankbaar en voegen daar nog aan toe dat niet alleen Jenneke, maar alle Nederlanders die ze hebben ontmoet, echt hun hart voor hen opengesteld hebben.

Jenneke concludeert: “Ik denk dat het zo heeft moeten zijn, dat zij bij mij terechtkwamen. Soms weet je zeker wat je te doen staat. Ik ben ervan overtuigd dat ik ‘mijn poorten’ open moest zetten en op God moest vertrouwen dat Hij ons zou helpen en in alles zou voorzien. God gaf mij troost door mij iets anders te doen te geven. Ik heb twee lieve meiden leren kennen. Het is fijn dat ze ook goed voor mij zorgden en rekening met mij hielden. We voelden het van elkaar aan als er troost en aandacht nodig was. Ik mis ze, nu ze niet meer bij me wonen. Dit avontuur heeft mij veel gebracht en het is mooi om te ervaren en te delen.” ❰

Wilt u meer mooie verhalen lezen?

Kijk op zog.nl/m23-verhalen

Of volg ons op instagram: zog.nl/instagram

Interview met Vlada, Valeriia en Jenneke tijdens onze Ontmoetingsdag in juni 2022.

Valeriia en Vlada voor de tulpenvelden van bollenboeren rondom Lelystad.

Maak hét verschil met uw nalatenschap.

Een toekomst dankzij onderwijs

Door armoede hebben ouders in Oost-Europa vaak geen geld voor schoolmateriaal voor hun kinderen, met als gevolg dat veel kinderen voortijdig school verlaten. Door deze gezinnen te helpen, investeren we in de toekomst van de jonge generatie.

Wilt u weten over hoe ú kunt helpen met een gift, uw legaat of deel van de erfenis?

Bel dan met Gwenn Hoever (036 - 536 36 15) voor een brochure of vrijblijvende afspraak met directeur Peter van der Bijl. U ontvangt dan eveneens een memorandum voor het vastleggen van belangrijke gegevens en wensen voor uw nabestaanden.

Meer informatie?

Download gratis het memorandumboekje.

Scan de QR-code.

zendingovergrenzen.nl/nalaten

Mijn wensen Al mijn gegevensbelangrijke voor straks