IMPACT ‘Nes Ammim was een vorm van zelfreiniging’ Van Klinken: ‘De vernietiging
Zuid-Afrika… Een toekomst voor een
van de Joden tijdens de Tweede
uit het Westen afkomstig volk werd
Wereldoorlog had een verpletterende
mogelijk gemaakt door verplaatsing
indruk gemaakt. Er was zoveel
van delen van de oorspronkelijke
misgegaan, ook vanuit de kerken,
bevolking. Nederlanders die na de
dat een nieuwe relatie met het
oorlog emigreerden, bijvoorbeeld
Joodse volk urgent werd. Nes
naar de Verenigde Staten of Nieuw-
Ammim was een vorm van zelfkritiek
Zeeland, wilden na een moeilijke
na de grootste genocide in de
tijd een nieuw begin maken. Het
Europese geschiedenis. Protestanten
was volstrekt vanzelfsprekend
vonden: hier moet iets gebeuren, dus
dat ze in een grotendeels “leeg”
we gaan aan de slag. Ook interessant
land aankwamen dat ze zelf
is dat een keer niet de dominees het
mochten inrichten. In Israël was dat
voortouw namen. Het waren artsen
niet anders.’
die naar Israël gingen, vrouwen, tuinders uit het Westland, christenen
Breuk
met een Indonesische achtergrond…’
‘In Nes Ammim ging die vanzelfsprekendheid echter niet
Het is een naam die in kerkelijke
18 PThUnie
kring warme gevoelens oproept:
Verplaatsing
voor iedereen op. De Zwitserse
Nes Ammim. Idealistische
‘Het was een idealistisch initiatief,
initiatiefnemers waren nauw
protestanten uit Nederland,
maar complex. Dat klinkt natuurlijk
betrokken bij het Arabische
Duitsland, Zwitserland en de
heel reformatorisch: aan al het
ziekenhuis in Nazareth, de
Verenigde Staten bouwden in de
goede wat je doet, zit ook een
Amerikanen hielden vast aan een
naoorlogse jaren een collectieve
schaduwkant. Want de opbouw
vorm van christelijk getuigenis en
nederzetting op in het noorden
van de omgeving van Nes Ammim
botsten zo met de wensen van
van Israël. Deze kibboets
in de jaren vijftig was alleen
de Israëlische overheid. Het leidde
(moshav) was bedoeld als een
mogelijk door het vertrek van de
vlak voor de Zesdaagse Oorlog in
uiting van solidariteit met het
meeste Arabische bewoners in die
1967 tot een breuk, waarbij de
Joodse volk, dat in het christelijke
streek: 80% van de oorspronkelijke
Zwitsers en Amerikanen buiten
Europa was gedecimeerd. In de
bevolking was in 1948 gedwongen
Nes Ammim kwamen te staan.
jonge staat Israël zou een nieuw
geweest te verhuizen. Dat wisten
Voor de Nederlandse en Duitse
begin gemaakt kunnen worden,
de stichters van Nes Ammim ook.
initiatiefnemers stond namelijk vast
en daarbij mochten de kerken
Europeanen die de Holocaust van
dat de relatie met het Joodse volk na
niet ontbreken. Kerkhistoricus
dichtbij hadden meegemaakt, zoals
de Holocaust noodzakelijk voorrang
Gert van Klinken van de PThU
de Nederlanders en de Duitsers,
had – ook de christelijke Arabieren
schreef een boek over de
waren er duidelijk over: er moest een
kwamen zo op de tweede plaats.
complexe ontstaansgeschiedenis
land zijn voor het Joodse volk, waar
Deze communis opinio over Israël
(1952-1967) van Nes Ammim.
het demografisch de meerderheid
ging pas schuiven na de Jom Kippoer
uit kon maken. Dat idee was niet
oorlog van 1973. Het is lastig je
uniek: iets vergelijkbaars gebeurde
het toenmalige referentiekader
in de Verenigde Staten, Australië,
voor te stellen. De relatie met de
