Antwerpen-Waasland ONDERNEMERS 2022 #1

JANUARI - 2022

Onder nemers magazine

Jaargang 23, nr 1 | Afgiftekantoor: Antwerpen X - P 706333

‘Door corona is mensenmassa’s scannen plots hot’ Bryo-deelnemer CrowdScan

1

AVONTUUR ZIT IN DE FAMILIE

ONTDEK HET LAND ROVER GAMMA Geen enkel avontuur is hetzelfde. Bij Land Rover vindt u dan ook de grootste keuze aan modellen, van de Discovery Sport over de Range Rover familie tot de Nieuwe Defender. Ze hebben allemaal hun eigen karakter en delen die onvergelijkbare combinatie van praktische luxe en ongeëvenaarde terreincapaciteiten.

De personalisatiemogelijkheden bij Land Rover zijn eindeloos. En vele modellen zijn nu ook beschikbaar als efficiënte plug-in hybride.

We helpen u graag bij het kiezen van de Land Rover waarmee u vorm geeft aan uw plannen. Welkom in onze showroom.

Land Rover De Ridder Gentseweg 428, 9120 Beveren T. 03/750.90.34 www.drivelandrover.be

1,4-14,9 L/100KM - 32-338 G/KM CO2 (WLTP) Contacteer uw concessiehouder voor alle informatie over de fiscaliteit van uw voertuig. Milieu-informatie (KB 19/03/04): landrover.be. Geef voorrang aan veiligheid.

Afgebeeld model uitgerust met opties en accessoires.

Ondernemers

VOORWOORD

Een gevuld jaar Beste ondernemer, hoe moeilijk de afgelopen maanden ook geweest zijn en wat het komende jaar ook brengt: ik wil u en uw naasten van harte een gelukkig nieuwjaar wensen. Jawel: een jaar vol intense vreugde en geluk, meer dan ooit. Want na de kalkoen en de bubbels zijn we allemaal toe aan een flinke slok optimisme.

Ik weet niet of u al goeie voornemens hebt gemaakt voor 2022, maar ik heb er alvast één: ik waag me voorlopig even niet meer aan voorspellingen. Ik zou economen, virologen en beleidsmakers willen aanraden om hetzelfde te doen. Na het jojobeleid van het voorbije jaar snakt iedereen naar een beetje rustige vastheid, zonder valse hoop of doemdenkerij.

‘Na twee jaar heeft corona afgedaan als excuus om dringende dossiers voor ons uit te schuiven.’

Er zijn trouwens genoeg zekerheden waar onze overheden zich het komende jaar druk over kunnen maken. Afgelopen zomer wezen we er in dit edito al op dat er door de wereldwijde distributieproblemen en personeelstekorten grote prijsstijgingen zaten aan te komen.

En dat we door ons mechanisme van automatische loonindexering op een serieus probleem aan het afstevenen waren.

Het was roepen in de woestijn; niemand verroerde een vin. Intussen zitten we met een inflatie van 5,6 procent en dreigt de druk op de lonen voor onze bedrijven en onze internationale concurrentiepositie onhoudbaar

te worden. Alleen is er geen tijd meer om het probleem structureel op te lossen en moet er opnieuw in allerijl naar lapmiddelen zoals een indexsprong, worden gekeken.

Uitstelgedrag, het is een oud zeer van onze overheid. Ook in het energiedebat staat ze voor voldongen feiten. Door het getreuzel en het politieke gekissebis van de voorbije maanden, lijkt een verlenging van de jongste kerncentrales geen haalbare optie meer. Maar met de alternatieven die vandaag vergund zijn, zal ze in 2025 iets anders uit haar hoed moeten toveren om burgers en bedrijven van voldoende betaalbare stroom te voorzien.

Ik heb geen aanleg voor pessimisme, dus ga ik ervan uit dat we dit opgelost krijgen. Maar dan moet er nu wel werk van worden gemaakt. Na twee jaar heeft corona afgedaan als excuus om dringende dossiers voor ons uit te schuiven.

Stilaan moeten we het virus een plaats geven als deel van de dagelijkse realiteit.

Ondernemers hebben die mentale switch al gemaakt. Ze houden er rekening mee maar zijn wel opnieuw volop aan het ondernemen, investeren en aanwerven.

Ook onze Kamer is vast besloten om u een onvergetelijk voorjaar te bezorgen; met een fantastische Vooruitblik in maart en een verrassend aanbod van nieuwe trajecten en activiteiten. Intussen blijven we de COVID19-situatie natuurlijk van nabij monitoren en nemen we op het juiste moment in alle rust de gepaste maatregel.

Ik verwacht van onze overheid hetzelfde. Want er ligt dit jaar veel werk op de plank.

Jo De Backer Voorzitter

3

VOORWOORD 3 INHOUD 4

24 DE KANTINE DP World

32

6

KAFT 10 CrowdScan

BEDRIJF 32 Waterland

DE KIJK VAN SD Worx 17 Mensura 19

DE PITCH Synergy Tradeco

38

DE KIJK VAN Deloitte

41

28

LEDENNIEUWS 21-72 UITGESPROKEN 22 IN DE STARTBLOKKEN N’Sane

24

DE KIJK VAN Proximus 27 KUNSTKAMER 28 Opera Ballet Vlaanderen DE KIJK VAN Customer Collective

4

31

Ondernemers

INHOUD

56 NEXTGEN 56 de Ronde & Drubbel

42

MAAKT DA MEE! Van Hoecke

WELT 42 Halito!

58

62 INTERNATIONAAL ONDERNEMEN 62 Alexandre School IN DE KAMER

66

KAMERAGENDA 74 LEDENNIEUWS 47

DE SWITCH

49

BELANGENBEHARTIGING 50

5

Het venster op de wereld bij DP World Duizenden containers vertrekken of stromen dagelijks per zeeschip vanuit alle windstreken toe bij DP World aan het Deurganckdok in Doel. Dit onophoudelijke, reusachtige blokkenspel is mooi te volgen vanuit de lunchruimte in het nieuwe operationeel gebouw van de terminaloperator. ‘Hier is niet alleen een deel van onze operationele en ondersteunende afdelingen gehuisvest. Ook faciliteiten zoals een ruime refter, kleedkamers en sanitair voor de vele havenarbeiders die hier dagelijks werken, zijn in dit gebouw ondergebracht. De raampartijen leggen de link met de terminal, die toch wel het kloppend hart is van ons bedrijf’, geeft hr-director Stijn Meeus aan. ‘Dit nieuwe gebouw is een belangrijke troef om onze medewerkers zich zo comfortabel mogelijk te laten voelen op hun werkplek.’

6 6

Ondernemers

DE KANTINE

Samen werken met alle collega’s is er door de coronapandemie vaak even niet bij. Al betekent dat evenmin dat bedrijven intussen geen oog meer hebben voor een joviale werkomgeving.

Welkom bij DP World in Doel.

7 7

Neem jij in 2022 ook de brug naar de toekomst?

Meer weten hoe je dit kan doen?

Lees dan nu het Blue Gate boek, over de transformatie van een brownfield aan de rand van de stad Antwerpen tot een eco-effectief bedrijventerrein.

Uw bedrijf vestigen op Blue Gate Antwerp?

8

innovate@bluegateantwerp.eu +32 477 25 06 43

ONDERNEMERS

DE KANTINE

Zo loopt het gesmeerd bij DP World Hoe verzekert DP World de worklifebalans bij zijn personeel?

‘Een terminal moet 24/7 operationeel kunnen zijn, dus wordt een groot deel van onze activiteiten in opeenvolgende shiften georganiseerd. De aard van het werk vereist bovendien dat heel wat jobs op de werkvloer zelf worden uitgevoerd. Dat laat minder ruimte voor flexibiliteit qua tijd en werkplek.

Bij een aantal kantoorfuncties kunnen we dat wel inbouwen, bijvoorbeeld met glijdende werktijden. Mede door de moeilijke Antwerpse mobiliteit hadden we deels thuiswerken vóór corona ook al mogelijk gemaakt in deze functies. De pandemie heeft wel voor een schaalvergroting gezorgd, waardoor er nu tot 50% van de tijd van thuis uit mag worden gewerkt. Tenzij er strengere maatregelen van kracht zijn. Zo blijven we ook voldoende contact met de werkvloer en de collega’s garanderen.’

Hoe gaat u om met teambuilding?

‘We hebben uiteenlopende activiteiten op verschillende locaties, met een mix aan functies in verschillende werkregelingen. Dat maakt het niet eenvoudig om teambuildings met iedereen op te zetten. Toch organiseren we in coronavrije tijden een aantal vaste momenten, zoals een nieuwjaarsevent en tweejaarlijks een familiedag.

Het jaarlijkse Sinterklaasfeest hebben we dit jaar uitgewerkt als een Sint drive-in, waardoor kinderen op een coronaproof manier de sint konden ontmoeten. Een aantal collega’s vormt samen het sportcomité, dat met financiële steun van het bedrijf allerhande sportieve en socioculturele activiteiten organiseert. Dat kan gaan van een groepsdeelname aan de Ten Miles over een quizavond tot een namiddag karting.’

Hoe gaat DP World om met gezondheid in het bedrijf?

‘Een fietsleaseplan biedt niet alleen een antwoord op de mobiliteitsproblematiek, maar zet medewerkers ook aan tot een actieve woonwerkverplaatsing. In 2019 hebben we via Fitbees een gezondheidsprogramma georganiseerd.

Daarbij leerden medewerkers in teams op een plezant competitieve manier bewuster omgaan met voeding en beweging. De verhuizing van heel wat afdelingen naar het nieuwe gebouw bood ons de kans om nog sterker in te zetten op ergonomisch verantwoord werken op kantoor, onder meer door bureaus te voorzien die in de hoogte verstelbaar zijn. We zijn ons ook bewust van de fysieke belasting die met bepaalde arbeidersfuncties gepaard gaat. Op dat vlak investeren we in ergonomische oplossingen waar mogelijk.’

Hoe vindt u nieuw personeel?

‘Net zoals vele havenbedrijven hebben we het momenteel niet onder de markt om uiteenlopende vacatures in te vullen. Het volstaat niet meer om uitsluitend te werken met jobadvertenties in de traditionele media, op de gekende jobboards of de VDAB-website.

Daarom gaan we een tandje bijsteken qua employer branding en recruitment marketing.

We gaan opnieuw uittekenen via welke kanalen, in welke vorm en met welke boodschap we de juiste doelgroep het best bereiken. Want bij wie niet thuis is in de havenwereld, doet DP World vaak geen belletje rinkelen. We willen ook sterker inzetten op een gerichte samenwerking met bepaalde scholen. Enerzijds om jong talent al in een vroeg stadium met ons bedrijf in contact te brengen en anderzijds om eventueel gezamenlijke opleidingstrajecten voor knelpuntfuncties uit te werken.’

TEGENGESTELD Iedereen vaste bureau of flexplekken?

‘Veel kantoormedewerkers zijn wel gehecht aan hun eigen stekje. Binnen de ondersteunende diensten heeft ieder dus een eigen bureau. Bij de operationele afdelingen waar in shiften wordt gewerkt, ligt dat uiteraard anders.’

Bedrijfswagen of alternatief vervoer stimuleren?

‘Alternatief vervoer zouden we graag stimuleren, maar het openbaar vervoer is een pijnpunt in de haven. DeWaterbus of de fiets zijn ook lang niet voor iedereen haalbare opties.

Met ons bedrijfswagenpark zijn we de weg richting elektrificatie stapsgewijs wel al een tijdje ingeslagen.’

Stijn Meeus

Wat doet DP World?

De Antwerpse vestiging van DP World maakt deel uit van de gelijknamige groep uit de Verenigde Arabische Emiraten, wereldwijd een van de grootste beheerders van containerterminals. Verspreid over de Antwerp Gateway-terminal aan het Deurganckdok, de nabijgelegen containerdepot EDS en de Hupacspoorterminal aan het Churchilldok, telt DP World in Antwerpen een 700-tal personeelsleden. www.dpworld.com/antwerp 9

‘De laag-energetische radiogolven die ons systeem uitstuurt, zijn tienmaal minder zwaar dan WiFi-signalen en dus totaal onschadelijk.’

Ben Bellekens, CrowdScan

Deelnemer Bryo ScaleUp 10

Ondernemers

KAFT

‘Met data voorspellen we hoe een mensenmassa beweegt’ Initieel lag de focus bij CrowdScan op evenementen en festivals. Maar sinds de uitbraak van Covid-19 ontpopt de technologie van deze Antwerpse scale-up zich tot een populair hebbeding voor ook steden en gemeenten. ‘We slagen erin om realtime mensenmassa’s uitzonderlijk accuraat te meten, zonder schending van de privacy’, vertelt CEO Ben Bellekens. Intussen is de sky the limit en lonken veelbelovende projecten in het buitenland. door Cedric Van Rompaey fotografie Wim Kempenaers CrowdScan meet mensenmassa’s zonder gebruik te maken van camera’s of GSMtoestellen. De spin-off van de universiteit Antwerpen en imec gebruikt daarentegen kleine sensoren die op anderhalve meter hoogte worden gehangen en voortdurend signalen naar elkaar sturen. De signalen tussen de sensoren verzwakken wanneer er mensen tussenkomen. Uit onderzoek is gebleken dat deze verzwakking ten opzichte van de verzwakking van de lege omgeving in verband staat met het aantal mensen. 'Elke 50 milliseconden meten we de relatieve verzwakking van de signalen. Zo kunnen we niet alleen heel realtime inschatten hoeveel mensen op een zeer specifieke locatie aanwezig zijn, maar ook achterhalen hoe die mensenmassa zich beweegt’, legt Ben Bellekens uit. ‘Als we externe data toevoegen,

dan kunnen we de beweging van die mensenmassa ook gaan voorspellen. Heel wat externe data kunnen ons daarbij helpen.

Dat kan gaan van weerberichten over de bezetting van Velo-stations of parkeergarages tot de uurregeling van bussen of trams of de setlist van een event. Bij goed weer zijn er bijvoorbeeld meer mensen in een park.

Of op het einde van een dj-set begeven die zich naar de uitgang. Instanties zoals steden, veiligheidsdiensten en organisatoren kunnen daar dan op inspelen. Ook aan retail levert dit boeiende inzichten.’

De sensoren in het draadloze netwerk van CrowdScan meten slechts acht op acht centimeter, waardoor ze nagenoeg overal te bevestigen zijn. ‘Bovendien is het systeem privacyvriendelijk en kostenefficiënt. De laagenergetische radiogolven die het uitstuurt, zijn ook tienmaal zwakker dan WiFi-signalen en dus totaal onschadelijk’, stipt de CEO aan.

ONDERZOEK ALS BOUWSTEEN De technologie van CrowdScan wordt vandaag al breed toegepast, van festivals en evenementen tot smart cities, in luchthavens, trein- en metrostations. Voor de start van het verhaal moeten we acht jaar teruggaan. ‘Een van de triggers was een speech van Bart De Wever bij de start van zijn eerste legislatuur als burgemeester. Hij zei dat hij wilde weten hoeveel mensen er op de Meir rondwandelen.

Gewoon een statement waar mijn collega Maarten Weyn als professor Toegepaste Ingenieurswetenschappen aan UAntwerpen mee aan de slag is gegaan. Hij heeft daar een onderzoek rond opgestart, samen met Stijn Denis’, blikt Ben Bellekens even terug. ‘Die heeft onderzocht hoe we het aantal mensen op een bepaalde locatie kunnen detecteren, zonder gebruik te maken van technologieën zoals een gsm of camera.

Meer weten over Bryo ScaleUp? Scan onderstaande QR-code voor alle informatie

SCAN ME

11

Laatste tafels, reserveer vandaag nog

CONDUCTOR’s DINNER Concert met Elim Chan

Vr 11.03.2022 — 20:00 Koningin Elisabethzaal, Antwerpen TOPCONCERT Onder de gedreven leiding van chef-dirigent Elim Chan brengt het Antwerp Symphony Orchestra de fantastische Zesde symfonie van Tsjajkovski en het Eerste pianoconcerto van Brahms met solist Steven Osborne.

Met deze muziek op het programma is het genieten van de eerste tot de laatste noot.

+

VIP-ARRANGEMENT MET DINER & RECEPTIE Trakteer uw gasten op een muzikale ervaring van wereldklasse in een prachtige omkadering. Speciaal voor bedrijven heeft Antwerp Symphony een VIParrangement samengesteld waarmee u uw gasten een topbeleving biedt die tot in de puntjes is verzorgd, van seated dinner voor het concert tot happy hour samen met de dirigent na het concert.

Een onvergetelijke avond aanbieden aan uw gasten? Neem contact op met onze accountmanagers op business@antwerpso.be voor meer informatie over onze pakketten.

Foto: Rahi Rezvani | Met steun van de Belgische Tax Shelter. Casa Kafka Pictures.

Ondernemers

KAFT

Terwijl zijn onderzoek draaide rond de invloed van mensen op de ontvangen signaalsterkte van sensoren, deed ik op dat moment onderzoek naar de invloed van de omgeving op de ontvangen signaalsterkte van sensoren.’

Met Anton Dierickx telt CrowdScan nog een vierde medeoprichter en vennoot. Hij is vandaag actief als stafmedewerker van de Directie Operaties van politie Antwerpen. Hij weet dus als geen ander hoe je moet omgaan met crowdmanagement en -control.’

FESTIVALWEIDE ALS SPEELTUIN Het onderzoek kreeg verder vorm binnen de onderzoeksgroep ID Lab, verbonden aan UAntwerpen en imec. Tijdens vijf jaar theoretische onderbouwing volgden ook de eerste testcases. Waaronder niet de minste, zoals de festivalweide van Tomorrowland.

Ben Bellekens: ‘Om de bezoekerservaring te verhogen, experimenteerde Tomorrowland volop met slimme bandjes. Die werden ingezet om cashless te betalen, om slimme toegang mogelijk te maken en om licht te geven tijdens dj-sets. Maar de technologie had enkele beperkingen: niet elk bandje kon geactiveerd worden om op te lichten tijdens een optreden.’

‘Op Tomorrowland zijn we erin geslaagd om een overzicht te krijgen van hoe en wanneer mensen zich verplaatsen. Toen hebben we beslist om een patent op de technologie te nemen.’

Omdat de organisatie vanuit een veiligheidsperspectief wel graag wilde beschikken over die informatie, klopte ze bij CrowdScan aan met een vraag naar de mogelijkheid om realtime de drukte te bepalen. ‘Tomorrowland heeft ons de gedroomde kans geboden om een testtraject van vier jaar op te zetten. Dat leidde meteen tot goede resultaten. Na het meten van een

nulpunt hebben we de mensenmassa en de invloed op de ontvangen signaalsterkte van onze sensoren van begin tot einde gemonitord. Dat gaf een curve die perfect overeenkwam met de optelsom van de getelde bandjes aan de in- en uitgangen van het festival’, vertelt de CEO voort. ‘Aan de Freedom Stage hadden we ook een vijftigtal sensoren opgehangen. Aan dat podium met een capaciteit van enkele duizenden toeschouwers zijn we erin geslaagd om bepaalde zones te onderscheiden van elkaar.

Zo kregen we een goed overzicht van hoe en wanneer mensen zich verplaatsen. Dat was het moment dat we beslisten om een patent op de technologie te nemen.’

CORONA ALS GAMECHANGER En toen kwam corona. Festivals en evenementen vielen plots weg, maar het concept van mensenmassa’s werd wel eens zo relevant. Vooral voor steden en gemeenten, die de reken- noch de mankracht hebben om die zelf te monitoren. Ben Bellekens: ‘Stad Gent heeft meteen zijn interesse getoond. Bij een te hoge densiteit van mensen kunnen instanties daar realtime gealarmeerd worden, camerabeelden van die specifieke locatie raadplegen of er manschappen naartoe sturen. Het project in Gent verliep zonder problemen. Na twee maanden volgden er telefoons van andere centrumsteden.

Voor stad Turnhout hebben we in augustus 13

Ondernemers

KAFT

vorig jaar onze technologie 22 dagen ingezet op de jaarlijkse kermis. Daarmee konden ze via een website realtime aangeven op welke momenten een coronaveilig bezoek aan de kermis mogelijk was. Een realtime druktebarometer werd ook opgezet voor de kermis en de Ommegang in Kalfort. Daaruit bleek dat er slechts een beperkt aantal mensen aanwezig was in plaats van de grote opkomst tijdens de voorgaande edities. Die info geeft de gemeente nu inzichten om het Ommegangevent anders te organiseren.’

AUTORITEIT MEE AAN BOORD De meerwaardecreatie voor steden en gemeenten zorgde meteen voor een impuls.

Er zijn vandaag zes openstaande vacatures en er kwam ook een eerste succesvolle investeringsronde met 2 venture capitalists en een opvallend onafhankelijk raadslid in de figuur van Keith Still. ‘Professor Keith Still is internationaal gezien dé autoriteit op vlak van crowdmanagement. Hij adviseert onder andere het IOC voor de organisatie van de Olympische Spelen en de FIFA voor het wereldkampioenschap voetbal. Hij zit in expertpanels over heel de wereld. Na het drama dat zich begin november voltrok op het Astroworld Festival tijdens het optreden van Travis Scott, heeft hij ongeveer 300 interviews gegeven. Om maar te zeggen hoe ook internationale media hem als de expert zien’, geeft Ben Bellekens aan.

‘Onze technologie kan perfect een meerwaarde bieden op slimme verlichtingslantaarns. Als ergens veel volk is, kan de verlichting bijvoorbeeld rood kleuren of een uitgang aanwijzen.’

14

‘We waren al even gesprekken met investeerders aan het voeren. Aanvankelijk stelden die zich wat terughoudend op. Toen onze focus nog op evenementen lag, maakten ze zich de bedenking dat er misschien wel te weinig festivals van hetzelfde kaliber als Tomorrowland waren. Hierdoor vreesden ze

een te kleine omzet. Maar dan kwam corona en bleek het project bij stad Gent een schot in de roos om de technologie schaalbaar en internationaal te maken. De investeerders hebben zich dan binnen ons netwerk bevraagd. De vele lovende reacties hebben hen overtuigd om mee in ons verhaal te stappen.’

INTERESSE TOT IN HONGKONG Het leverde CrowdScan een investeringsronde van 800.000 euro op, waarmee het wil internationaliseren en het team uitbreiden.

Want over de grens ziet Ben Bellekens ontelbare mogelijkheden liggen. Ook partnerships met bedrijven bieden volgens hem veel opportuniteiten. ‘Neem bijvoorbeeld Schréder, dat sterk inzet op slimme verlichtingslantaarns. Onze technologie kan daarbij perfect een meerwaarde bieden. Als ergens veel volk aanwezig is, kan de verlichting bijvoorbeeld rood kleuren of een uitgang aanwijzen. Wit licht zou dan een veilige situatie kunnen aangeven.’

In november heeft CrowdScan zijn technologie al in de Antwerpse pre-metrostations aan de Groenplaats geïnstalleerd. ‘Daar zijn we volop aan het bekijken hoe we op zulke locaties een meerwaarde kunnen betekenen. Er lopen ook al gesprekken voor de installatie van ons systeem in de metrostations van Hongkong en op Schiphol. Ook de NMBS is geïnteresseerd.’

Op het Smart City Expo World Congress in Barcelona eind 2020 werd de Antwerpse scale-up dan weer uitgeroepen tot premium partner van Microsoft. ‘Microsoft heeft ons geïntroduceerd bij verschillende klanten en partners van hen. Uit verschillende landen was er interesse: India, Saoedi-Arabië, de Verenigde Staten, Canada, … Dat heeft enorm veel leads gegenereerd. Als we die allemaal kunnen

converteren, dan hebben we volgend jaar tien extra mensen nodig.’

Intussen won CrowdScan ook nog de nationale tussenronde van de Entrepreneurship World Cup, een ondernemerschapscompetitie van Voka en GEN-Global. Hierdoor volgt Ben Bellekens momenteel ook het Bryo ScaleUptraject, dat jonge bedrijven helpt in het opschalen van hun business. ‘We willen vooral over het muurtje kunnen kijken om gezond en slim te groeien. In Bryo komen we te weten met welke uitdagingen andere scale-ups te maken hebben en hoe zij dat aanpakken.

Leren uit best practices van collega’s is superinteressant.’ www.crowdscan.be

Onderzoeker ontpopt tot rasechte ondernemer De stap van de academische wereld naar die van het bedrijfsleven schrikte Ben Bellekens allerminst af. Ook al is het voor een academicus uitdagend om de switch te maken naar ondernemer, door de eigenheden van beide werelden. ‘Maar bij mij overheerste het gevoel van ‘eindelijk’.

Eindelijk kan ik in de praktijk aan de slag gaan met datgene waar we zoveel jaren onderzoek naar hebben verricht’, zegt hij. Ben ontpopte zich intussen al tot een rasechte ondernemer. ‘Ik heb de Deep Dive into Business van Universiteit Antwerpen gevolgd, net als twee andere trajecten. Verder hebben we met succes het acceleratieprogramma imec.istart doorlopen. Ik voel me als een kind in de speeltuin.’

PCARD+ Your access to the city

Eenvoudige toegang tot onze parkings Nooit meer langs de kassa Netwerk van 70 Interparkings in België > Nieuw Sneller in- en uitrijden dankzij de nummerplaatherkenning in tal van parkings

Maar ook nog dit ...

•

• •

•

De mogelijkheid om MOBIB Basic te activeren voor een totale intermodale mobiliteit in Brussel Toegang tot het netwerk van carwashes, Fleet Wash

Kortingen en promoties* > Tot 30% korting op uw parking • • •

•

Avondforfait vanaf 19u Speciaal cinematarief 30 min. gratis in parkings P1, P2, P3 op Brussels Airport 20% korting op de Interparking carwashes

* Voorwaarden en lijst met deelnemende parkings op www.pcard.be en www.interparking.be/carwash

Vraag uw GRATIS Pcard+ aan www.pcard.be

OVERAL DICHTBIJ

ontwerp l aanleg l onderhoud l inrichting met exclusieve tuinmeubelen Belevingstuin Oud Gooreind 33, Wuustwezel van maandag tot en met zaterdag op afspraak

16

Feestelijke opening!

Met plezier nodigen we u graag uit voor ons opendeurweekend in het voorjaar van 2022.

Meer info binnenkort op onze website

www.vitalistuin.be

Ondernemers

DE KIJK VAN SD WORX

H ‘Zeker in een krappe arbeidsmarkt wordt het ontwikkelen van medewerkers een strategisch speerpunt.’

et Steunpunt Werk concludeerde in zijn recente Monitoringsrapport dat er op gebied van opleidingsinspanningen in 2019, in vergelijking met 2015, géén vooruitgang werd geboekt. Daarnaast stelden de onderzoekers vast dat in het coronajaar 2020 de opleidingsdeelname lager lag dan in 2019. In hun tweede relanceadvies aan de Vlaamse overheid bepleiten zes arbeidsexperten een heus leer- en loopbaanoffensief om wat mensen kennen en kunnen beter te laten aansluiten op wat werkgevers zoeken.

Levenslang leren krijgt al lang applaus op alle banken, maar lijkt zich maar niet te materialiseren. Daarbij wordt vaak gezocht naar een antwoord op hoe-vragen: hoe komt dat dan of hoe kunnen we dat promoten en bespoedigen? Maar misschien moeten we ons eerst afvragen: als leren het antwoord is, wat was de vraag dan weer?

Jan Laurijssen, senior researcher SD Worx

Moeder, waarom leren wij?

Leren is grosso modo te omschrijven als het verwerven van iets nieuws, iets dat u nog niet kende of (zo goed) kon. Dat leren kan doelgericht of toevallig plaatsvinden, online of face-to-face, thuis of op het werk, … Maar wat belangrijker is: leren kan meerdere doelen en meerdere meesters dienen: persoonlijke ontwikkeling, permanente opleiding om je job te mogen uitvoeren, maatschappelijk engagement … Welke zijn dan die doelen en meesters, in de context van werk en de heropleving van de arbeidsmarkt?

Leren als essentiële factor voor later De manier waarop we werk en mobiliteit combineren, bevindt zich op een kantelpunt. Telewerk blijft vaak ook na corona een realiteit. Bedrijfswagens zullen snel moeten vergroenen.

Werknemers willen meer flexibiliteit en duurzaamheid in het traject naar het werk. Dat heeft ook gevolgen voor de aanpak van werkgevers.

Om naar een duurzame arbeidsorganisatie te groeien, is het van belang om oog te hebben voor werknemers, werkgevers en de overheid of het maatschappelijk belang.

Voor werknemers is het cruciaal inzetbaar te zijn en te blijven. Digitalisering verandert de jobinhoud van ongeveer elke medewerker – arbeider, bediende, kaderlid of manager – op korte dan wel op middellange termijn.

Nieuwe kennis en vaardigheden verwerven zijn essentieel om de volgende job in uw loopbaan te kunnen oppikken.

Voor werkgevers is de ontwikkeling van menselijk kapitaal essentieel om zich te kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Een lerende organisatie zijn, veronderstelt dat werknemers zich blijven ontwikkelen. Zeker in een krappe arbeidsmarkt, waar het vinden van nieuw talent een permanente uitdaging is, wordt het ontwikkelen van medewerkers een strategisch speerpunt om duurzaam competitief te zijn en te kunnen groeien als organisatie. Uw bedrijf profileren als lerende organisatie zou daarbij ook een troef kunnen zijn in de war for talent.

Wat mensen kennen en kunnen beter laten aansluiten op wat werkgevers zoeken, dient ten slotte ook een maatschappelijk belang. Een hoge werkzaamheidsgraad draagt bij aan welvaart en een inclusieve maatschappij. Maar nog te weinig mensen volgen opleidingen, vooral dan de mensen die er het meest nood aan hebben. De lage opleidingsbereidheid is een van de meest belangrijke problematieken van de Vlaamse arbeidsmarkt. Daarom is een leer- en loopbaanoffensief nodig, aldus het tweede expertenadvies.

Leren, afleren en opnieuw leren Tot slot toch even deze bedenking: Alvin Toffler voorspelde al in 1970 dat de ongeletterden van de 21ste eeuw niet diegenen zouden zijn die niet kunnen lezen of schrijven, maar de mensen die niet kunnen leren, afleren en opnieuw leren. Leren is dus ook een doel op zich. Leren moet u oefenen, want anders leert u automatisch af. Vanuit dat oogpunt lijkt het dan ook cruciaal om leergoesting te blijven peilen bij medewerkers en leren aan te moedigen en te ondersteunen.

Zelfs als er geen onmiddellijke return on the job is, maar omdat dat leren een volgend leerproces kan vergemakkelijken.

17

Zet het welzijn van je werknemers op de eerste plaats.

Zet het welzijn van je werknemers op de eerste plaats.

De arbeidsongevallenverzekering beschermt je medewerkers financieel bij ongevallen op het werk en tijdens het woon-werkverkeer. Maar lukt het hen ook om hun leven terug op te pikken na een zwaar ongeval? En wat gebeurt er wanneer De arbeidsongevallenverzekering beschermt je medewerkers financieel in bij het ongevallen op Met het Baloise@work werk en tijdens het ze een ongeval hebben of ziek worden tijdens een bedrijfsopdracht buitenland? assistance woon-werkverkeer.

Maar lukt het hen ook om hun leven terug op te pikken na een zwaar ongeval?

En wat gebeurt er wanneer genieten ze ook dan bijstand! ze een ongeval hebben of ziek worden tijdens een bedrijfsopdracht in het buitenland? Met Baloise@work assistance genieten ze ook danassistance bijstand! organiseert na een arbeidsongeval in België familiebezoek in geval van hospitalisatie, bezorgt Baloise@work gegevens voor thuisverpleging en vergoedt, vanaf een immobilisatie van 5 dagen of meer, kinderopvang, huishoudhulp en Baloise@work assistance organiseert na een arbeidsongeval in België familiebezoek in gevalorganiseert van hospitalisatie, bezorgt opvang voor huisdieren.

Bij onverwachte stakingen van het openbaar vervoer in België, en betaalt Baloise@ gegevens voor thuisverpleging en vergoedt, vanaf een immobilisatie van 5 dagen of meer, kinderopvang, huishoudhulp en work assistance het vervoer naar het werk. Bijstand nodig in het buitenland? Baloise@work assistance betaalt de medische opvang voor huisdieren.

Bij onverwachte stakingen van het openbaar vervoer in België, organiseert en betaalt Baloise@ kosten die niet vergoed worden door de verplichte ziekteverzekering en vergoedt repatriëring, medisch vervoer en bijstand workdoor assistance het een arts ofvervoer tolk. naar het werk. Bijstand nodig in het buitenland? Baloise@work assistance betaalt de medische kosten die niet vergoed worden door de verplichte ziekteverzekering en vergoedt repatriëring, medisch vervoer en bijstand door Baloise@work een arts of tolk.assistance is een aanvullende waarborg in de polis Arbeidsongevallen.

Interesse? Neem contact op met je makelaar!

Baloise@work assistance is een aanvullende waarborg in de polis Arbeidsongevallen.

Interesse? contact met je makelaar!

Let op,Neem in een aantalop situaties voorziet Baloise@work assistance geen bijstand. Dat is bijvoorbeeld het geval in landen in oorlog of na een terroristische aanslag. Daarnaast komen ook sommige kosten nooit in aanmerking voor vergoeding, zoals Let op, in behandelingen een aantal situaties voorziet Baloise@work geen bijstand.

Dat is bijvoorbeeld het geval landen in o.m. die niet zijn erkend door hetassistance RIZIV en cosmetische behandelingen.

Check zeker altijdinhet informatieoorlog of na een terroristische aanslag.

Daarnaast komen ook sommige kosten nooit in aanmerking voor vergoeding, zoals document over het verzekeringsproduct en de Algemene Voorwaarden om je grondig te informeren. o.m. behandelingen die niet zijn erkend door het RIZIV en cosmetische behandelingen. Check zeker altijd het informatiedocument over het verzekeringsproduct en de Algemene Voorwaarden om je grondig te informeren.

Dit is een publicitaire boodschap. Baloise@work assistance is een bijstandsverzekering van Europ Assistance Belgium die Baloise Insurance aanbiedt als gemandateerde verzekeraar. Die verzekering is onderworpen aan het Belgisch recht. De polis (verzekeringsovereenkomst) duurt een jaar en wordt stilzwijgend verlengd. Wil je een polis nemen? Bekijk dan de IPID-fiche, onze Algemene Voorwaarden, onze segmentatiecriteria om je grondig te informeren over je wettelijke bescherming op www.baloise.be. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met je makelaar. Heb je een klacht over de verzekering Baloise Assistance? Dan kun je contact opnemen met de Complaints Officer van Assistance BelgiumBaloise@work nv (Kantersteen 47, 1000isBrussel), telefonisch (02 541 48) of per e-mailBelgium (complaints@europ-assistance.be).

Dit is eenEurop publicitaire boodschap. assistance een bijstandsverzekering van90 Europ Assistance die Baloise Insurance aanbiedt als gemandateerde verzekeraar. Die verzekering is onderworpen aan het Belgisch recht. De polis (verzekeringsovereenkomst) duurt een jaar en wordt stilzwijgend verlengd. Wil je een polis nemen? Bekijk dan de IPID-fiche, onze Algemene Voorwaarden, onze segmentatiecriteria om je grondig te informeren over je wettelijke bescherming op www.baloise.be. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met je makelaar. Heb je een klacht over de verzekering Baloise Assistance? Dan kun je contact opnemen met de Complaints Officer van Europ Assistance Belgiumnv nv–(Kantersteen 47, 1000 Brussel), telefonisch (02 541 90 48) of per e-mail (complaints@europ-assistance.be).

Baloise Belgium Verzekeringsonderneming met codenr.

0096 – Baloise Insurance is de handelsnaam van Baloise Belgium nv.

Maatschappelijke zetel: City Link, Posthofbrug 16, 2600 Antwerpen, België – Tel.: +32 3 247 21 11 – Zetel: Koning Albert II-laan 19, 1210 Brussel, België – Tel.: +32 2 773 03 11 info@baloise.be – www.baloise.be – RPR Antwerpen, afdeling Antwerpen – KBO (BTW BE) 0400.048.883 – IBAN: BE31 4100 0007 1155 – BIC: KREDBEBB Baloise Belgium nv – Verzekeringsonderneming met codenr. 0096 – Baloise Insurance is de handelsnaam van Baloise Belgium nv.

Maatschappelijke zetel: City Link, Posthofbrug 16, 2600 Antwerpen, België – Tel.: +32 3 247 21 11 – Zetel: Koning Albert II-laan 19, 1210 Brussel, België – Tel.: +32 2 773 03 11 info@baloise.be – www.baloise.be – RPR Antwerpen, afdeling Antwerpen – KBO (BTW BE) 0400.048.883 – IBAN: BE31 4100 0007 1155 – BIC: KREDBEBB

Ondernemers

DE KIJK VAN MENSURA

4 ‘Structurele opvolging van de cijfers is een sleutel tot succes in het terugdringen van verzuim.’

Dr. Gretel Schrijvers Algemeen directeur, Mensura

op de 10 organisaties handelen verzuim louter administratief af. Er is geen beleid uitgewerkt en verzuimcijfers worden niet opgevolgd. Alarmerende cijfers, zeker nu het mentale welzijn van veel werknemers onder druk staat. Als daar via een cultuur en een beleid geen structurele aandacht voor is, dan is het risico op mogelijke uitval vele malen groter.

Dat bijna 70% van de Belgische organisaties aangeeft geen structurele of zelfs helemaal geen opvolging van verzuimcijfers te voorzien, is toch wel problematisch. Verzuimcijfers geven belangrijke informatie: niet om een collega die verzuimt te controleren en op het matje te roepen, wel om eventuele problemen of moeilijkheden vroegtijdig op te sporen en te voorkomen.

Procedures en afspraken Een kleine 30% geeft aan dat er wel duidelijke afspraken en procedures rond afwezigheid gelden en dat de naleving ervan ook wordt opgevolgd. Nog eens bijna 1 op de 3 (30%) organisaties heeft een beleid dat inzet op inzetbaarheid en in meerdere of mindere mate is afgestemd op, of zelfs geïntegreerd met, het welzijnsbeleid. Daarbij gaat structureel aandacht naar preventieve en reactieve acties, de verhouding werkbelasting versus belastbaarheid en re-integratie van langdurig zieken.

Afschaffing ziektebriefje De aankondiging dat werknemers van grote bedrijven zich binnenkort drie keer per jaar zonder attest een dag ziek kunnen melden, versterkt enkel de nood aan grondige opvolging. Want die komt veel meer bij het bedrijf zelf, meer bepaald de leidinggevende, te liggen. Hij of zij zal het gesprek met de afwezige collega moeten aangaan. Uit ons onderzoek blijkt dat er op dit vlak nog ruimte voor verbetering is. Minder dan de helft van de werkgevers (42%) biedt leidinggevenden een opleiding over de aanpak van een verzuimgesprek.

De vrees leeft bij sommige organisaties dat de gedeeltelijke afschaffing van het ziektebriefje de deur zal openen naar meer kortdurend verzuim. Onterecht, op voorwaarde dat er een duidelijk beleid is, procedures bij iedereen bekend zijn en leidinggevenden weten hoe ze hierover een gesprek kunnen voeren. Zijn die zaken aanwezig, dan leidt de afschaffing niet tot meer verzuim, maar stimuleert het net een meer proactieve, preventieve aanpak.

Verzuimcijfers vaak vraagteken De structurele opvolging van verzuimcijfers is een sleutel tot succes in het terugdringen van verzuim. Nochtans zegt bijna een kwart van de werkgevers dat niet te doen. Als voornaamste redenen geven ze aan het nut er niet van in te zien of gewoon niet over de juiste tools te beschikken. 44% van de organisaties gaat wel met verzuimcijfers aan de slag, maar slaagt er niet in om dat regelmatig of gestructureerd te doen.

Slechts 3 op de 10 hebben volwaardig verzuimbeleid Uit een bevraging van Mensura en Certimed bij 511 werkgevers blijkt dat 8 op de 10 er zich van bewust is dat het beleid van de organisatie een impact heeft op het verzuim van medewerkers. Maar dit bewustzijn vertaalt zich niet noodzakelijk naar de praktijk.

19

ANTWERPSE DIAMANT PUBLIREPORTAGE

DIAMONDS DO GOOD De Natural Diamond Council (NDC) en Responsible Jewellery Council (RJC) lanceerden eerder dit jaar samen een nieuwe campagne “Thank you, by the way”. Met deze campagne willen beide organisaties aantonen hoe groot de positieve impact van de natuurlijke diamantsector op het leven van miljoenen mensen, gemeenschappen en dieren wereldwijd is.

Als belangrijkste diamanthandelscentrum wereldwijd, ondersteunt de Antwerpse diamantsector deze campagne volledig.

Meer info kan u vinden op www.naturaldiamonds.com.

20

ANTWERP WORLD DIAMOND CENTRE. WWW.AWDC.BE

Ondernemers

LEDENNIEUWS

BALOISE

GOSSELIN GROUP

Baloise Group heeft zijn netwerk in Brussel en Wallonië recent uitgebreid met de overname van B’Cover. Deze expert in verzekeringen voor kantoor- en appartementsgebouwen uit Diegem wordt een autonome entiteit binnen Baloise Group, met B’Cover by Baloise Insurance als nieuwe naam.

B’Cover is in het jongste decennium uitgegroeid tot een gevestigde waarde in Vlaanderen met zijn all-inverzekeringen voor de gebouwenmarkt. Meer dan 4.300 beheerders en eigenaars van appartements- en kantoorgebouwen rekenen vandaag op de verzekeringsoplossingen van het bedrijf. Voor de verzekeringsmaatschappij met hoofdkantoor in Berchem past deze overname in haar strategie om een pionier te blijven in het ondersteunen en het ontzorgen van de buildingmarkt op het vlak van services en verzekeringen, stelt CEO Henk Janssen van Baloise Insurance.

De internationale verhuisafdeling van de Gosselin Group uit Deurne staat sinds kort weer wat sterker op de markt, na de overname van Verhuizingen Meys en Meys Vastgoed uit Brasschaat.

Verhuizingen Meys is opgericht in 1945 en telt 19 werknemers. Op zijn terreinen van net geen 30.000 vierkante meter beschikt het over 8.000 vierkante meter aan opslagruimte voor verhuizingen en self storage. ‘Verhuizingen Meys concentreert zich op full service verhuizingen. In de toekomst zal het voor ons de expert zijn voor de nationale verhuizingen en een belangrijke aanvulling voor onze self storage-afdeling vormen’, stelt CEO Marc Smet van de Gosselin Group. Dit bedrijf is opgericht in 1930 en telt vandaag meer dan 800 werknemers die samen meer dan 300 miljoen euro omzet genereren.

Het hoofdkwartier van Gosselin ligt aan het Albertkanaal in Deurne. Daarnaast heeft het bedrijf 56 kantoren in 34 landen en is het sterk vertegenwoordigd in Europa, Oost-Europa, Rusland, CentraalAzië en China.

www.baloise.be

www.gosselingroup.eu

INOVYN

STERKSTOKERS De ambachtelijke distilleerderij Sterkstokers uit Brecht heeft samen met de paters van de Vlaamse Karmelieten gezorgd voor een wereldprimeur. Samen hebben ze een gin, een alcoholvrije gin en een elixir ontwikkeld en op de markt gebracht. Wereldwijd is het de eerste keer dat een kloosterorde een gin uitbrengt. De Karmelieten zijn al 800 jaar bekend vanwege hun geneeskrachtige kruidenelixer. Een groot liefhebber ervan was onder andere keizer Karel V. Hij woonde destijds in het Prinsenhof, naast het huidige Karmelklooster in Gent waar de Karmelietengin haar oorsprong vindt. De eerste vermelding van het Eau des Carmes dateert al van een document uit 1379. Aan dit eeuwenoude recept hebben de paters nu in samenwerking met Sterkstokers een eigentijdse twist gegeven om twee soorten gin en een elixer op de markt te brengen. ‘De gins staan dichter bij het oorspronkelijke Eau des Carmes dan de medicinale variant die er later kwam’, weet zaakvoerder Thomas Cuyvers van Sterkstokers.

In samenwerking met de Nederlandse VT Group gaat Inovyn een bulkschip voor vloeibare chemicaliën ontwikkelen dat op waterstof vaart.

Hiermee realiseert het dochterbedrijf van chemiereus INEOS, dat zelf vinylproducten produceert, een Europese primeur. Het schip zal grondstoffen transporteren tussen de vestigingen van Inovyn in Antwerpen en Jemeppe. De koolstofarme waterstof die zal worden gebruikt om het binnenschip aan te drijven, is volgens Inovyn een bijproduct van de chemische productieactiviteiten van het bedrijf. Door de bestaande traditionele dieselmotor van het schip te vervangen door waterstoftechnologie, zou er jaarlijks zowat 1.000 ton CO2-uitstoot worden vermeden. Het binnenschip blijft wel eigendom van VT Group, dat het ook zal exploiteren.

www.sterkstokers.be www.inovyn.com

21

GRAFIEK VAN DE MAAND

Inflatie nooit hoger sinds jaren 1980 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 -1,0 -2,0

Eurozone

2021-09

2021-01

2020-05

2019-09

2019-01

2018-05

2017-09

2017-01

2016-05

2015-09

2015-01

2014-05

2013-09

2013-01

2012-05

2011-09

2011-01

2010-05

2009-09

2009-01

2008-05

2007-09

2007-01

2006-05

2005-09

2005-01

2004-05

2003-09

2003-01

2002-05

2001-09

2001-01

2000-05

1999-09

1999-01

1998-05

1997-09

1997-01

-3,0

België

Voor de oplopende inflatie en de automatische impact hiervan op de lonen die zich enkel in België manifesteert, heeft Kamervoorzitter Jo De Backer afgelopen zomer al gewaarschuwd in het voorwoord van dit magazine. Gestuwd door de hogere energieprijzen, is de inflatie in november gestegen tot het hoogste peil sinds het midden van de jaren 1980. Een korte opstoot van inflatie vormt geen structureel probleem, omdat sinds 2013 meermaals de inflatiedoelstelling van de Europese Centrale Bank niet werd gehaald. Om een negatieve economische impact te vermijden, moet de inflatie tegen midden 2022 evenwel normaliseren.

Televisie uit China

12 Port of Antwerp gaat werk maken van een uitbreiding en digitalisering van zijn radarinfrastructuur om het scheepvaartverkeer te begeleiden. De twaalf analoge radars die er vandaag al zijn, worden gradueel vervangen door digitale exemplaren. Daarnaast komen er zeven radaropstelpunten bij.

Het hiervoor gesloten raamakkoord met beveiligingsbedrijf Securitas is een volgende mijlpaal in het vessel traffic management, dat de begeleiding van het scheepvaartverkeer achter de sluizen moet opwaarderen. Door het digitale radarsysteem te koppelen aan een digitale twin van het havengebied, kan er ook realtime data worden samengebracht.

Via data science is die te vertalen naar bruikbare informatie voor diverse belanghebbenden.

22

‘Over de globalisering kan je uren discussiëren. Veel mensen hebben er commentaar op. Maar ze zijn wel heel blij met hun goedkope tv uit China, hun goedkope t-shirt uit Bangladesh en hun sportschoenen uit Vietnam.’

Dirk Lannoo, vicepresident Katoen Natie, De Tijd

Kwetsen

‘Mensen schaven zichzelf constant bij en dat gaat met voor- en tegenspoed. Af en toe moet je mensen kwetsen en met je kop tegen de muur stoten om te beseffen dat je dat nooit meer moet doen.’

Nick Bril, chef en eigenaar van tweesterrenrestaurant The Jane, Het Laatste Nieuws

Ondernemers

UITGESPROKEN

FOTO VAN DE MAAND

Van Moer Logistics trakteert chauffeurs op koffie en wafels Donderdag 9 december is de geschiedenis ingegaan als de eerste internationale Dag van de Vrachtwagenchauffeur, die deze hardwerkende beroepsgroep eens extra in het zonnetje zet. Zo konden vrachtwagenchauffeurs zich bij een bezoek aan een van de 17 locaties van logistiek bedrijf Van Moer Logistics verwarmen aan een beker koffie en een wafel. Naast een flyer met een QR-code naar een videoboodschap van Jo Van Moer ontvingen ze nog een kerstbal, met daarin een kraslotje met een unieke code. Daarmee maakten ze kans op mooie prijzen zoals een iPhone, bluetooth speakerset of een hotelovernachting.

‘Hun job wordt er niet makkelijker op. De files en de hoge werkdruk vragen alsmaar meer inspanningen. Daarom willen we iedere chauffeur persoonlijk bedanken voor hun toewijding. Mede dankzij hen blijft onze economie draaien’, zegt Jo Van Moer.

Sprong in het duister

‘Je bouwt toch geen bestaan op in functie van wat anderen over je denken? Anders lig je straks op je doodsbed zonder ooit eens een sprong in het duister te hebben gewaagd.’

Delphine van Saksen-Coburg, deelneemster Play-4programma ‘Dancing with the Stars’, Humo

Realitycheck

‘De Covid-19-crisis heeft ons makkelijk drie à vier jaar vooruit gezet. Door de manier van werken om te gooien, maar ook door de realitycheck van wat er gebeurt als de winkels dicht zijn. Dat bracht de zwakkere punten versneld tot uiting.’

Elke Laeremans, CIO én COO bij Torfs en CIO of the Year 2021, DataNews

20 Pitchdrive, het durfkapitaalplatform voor Europese start-ups, heeft begin december een nieuw fonds van 20 miljoen euro gelanceerd. Hiermee wil het veelbelovende technologische start-ups de middelen ter beschikking stellen die ze nodig hebben om opgestart te geraken. De portefeuille van een eerste fonds dat Pitchdrive in die zin lanceerde, telt meer dan 20 Europese start-ups. Het tweede fonds moet de komende twee jaar leiden naar 40 bijkomende investeringen in Europa en daarbuiten. Pitchdrive wordt geleid door Wim Derkinderen, Boris Bogaert en Koen Christiaens, doorwinterde ondernemers die hun ervaring willen delen met een nieuwe generatie van starters. SmartFin, een Europees investeringsfonds, treedt op als cobeheerder.

23

Zes vragen aan Bryo-deelnemer N’Sane

‘Het hele jaar door mocktails of thee uit dezelfde fles’

Niet-alcoholische dranken vallen sinds enkele jaren bij een groter publiek in de smaak en daar zien jonge ondernemers Tine Kok (25), Tijs Callaerts (29) en Thomas Wuyts (35) ook brood in. Met N’Sane hebben ze afgelopen zomer hun eigen drankje gelanceerd. ‘Dat leent zich voor het bereiden van mocktails of cocktails, maar kan evengoed dienen als basis voor een thee’, licht Tijs Callaerts toe. door Jan Van de Poel fotografie Koen Fasseur

24 24

N’SANE TINE KOK, TIJS CALLAERTS EN THOMAS WUYTS NIEL DEELNEMER BRYO STARTUP

Ondernemers

IN DE STARTBLOKKEN

3

1

WAT IS N’SANE? ‘N’Sane is een niet-alcoholische drank op basis van vruchtensappen met kruiden.

Anders dan in vele frisdranken, ijstheeën of al samengestelde mocktails, bevat het geen toegevoegde suikers. We werken met de Belgische suikervervanger Zùsto, die bijvoorbeeld patissiers ook gebruiken in zoetigheden voor diabetespatiënten.

Ons gamma bestaat uit twee smaken: de Pink Mary met pompelmoes en rozemarijn en de Ginger Balm met gember en citroenmelisse. Een derde variant op basis van appel, veenbessen en tijm komt nog deze winter uit. In februari willen we een vierde drankje op basis van vlierbloesem lanceren.’

4

WELKE AMBITIES HEEFT N’SANE? ‘Afgelopen zomer lanceerden we de eerste twee smaken van N’Sane al in enkele zomerbars en op Werchter Parklife. Intussen zijn we verkrijgbaar in enkele drankenhandels en staan we bij de eerste restaurants op de kaart.

Het eerstvolgende hoogtepunt wordt Tournée Minérale van februari. Daarna mikken we op de zomer, onder meer met een plan om met een mocktailcontainer op festivals te staan. We willen tot een gamma komen met een viertal vaste smaken, met daarnaast bijkomende smaken naargelang het seizoen. Als vers product is N’Sane beperkt houdbaar. Dus produceren we nu nog beperkte batches, waarvan we de opbrengst de volgende drie jaar steeds volledig herinvesteren in de volgende, grotere batch. We kunnen zo werken omdat N’Sane voor elk van ons drieën een bijkomende activiteit is.’

WAT MAAKT DIT CONCEPT UNIEK?

2

HOE IS HET IDEE ONTSTAAN? ‘Met Soepreme maak ik al sinds 2014 verse soepen, die ik tegenwoordig uitsluitend lever aan bedrijven. Door die activiteit leerde ik zo’n anderhalf jaar geleden Thomas en Tine kennen op een lokaal marktje. Thomas heeft met Marula een eigen gin gelanceerd, terwijl Tine een ervaren sommelier is. Beiden wilden graag inspelen op de toenemende interesse in niet-alcoholische cocktails en mocktails. Ik was dan weer op zoek naar een bijkomende activiteit om mijn productieruimte ook in de rustigere zomermaanden te kunnen inzetten. Dat zette ons drieën aan het experimenteren, met N’Sane als eindresultaat.’

5

TIPS VOOR ANDERE JONGE ONDERNEMERS? ‘Als je een goed idee hebt, durf er dan vol in te geloven. Maar toets het tegelijk grondig af aan de realiteit. Tracht je idee ook af te stemmen met gelijkgestemden, vooraleer je ermee naar de markt trekt.

Uit die feedback filter je wat volgens jou interessant is, zodat je wel nog steeds jouw ding blijft doen. En onthoud dat ondernemen neerkomt op geloven in eigen kunnen en doorzetten. Want soms gaat het ook eens minder goed.’

‘De mogelijkheden van N’Sane zijn heel uiteenlopend. Niet alleen vormen onze drankjes een uitstekende combinatie met bruiswater, tonic of sterkedranken zoals gin, voor het bereiden van een lekkere mocktail of cocktail. Ze kunnen ook dienen als basis voor een smakelijke thee met verrassend andere aroma’s dan traditionele theeën. Hierdoor leent N’Sane zich ook perfect voor gebruik in de horeca. Want uitbaters kunnen het jaar rond gebruikmaken van diezelfde fles voor een brede waaier aan drankjes.

Bovendien maken we onze beide dranken volledig zelf in eigen huis.

Hierdoor kunnen we snel schakelen in onze productie.’

6

WAT BETEKENT BRYO VOOR JOU? ‘De grote troef van Bryo is de feedback van andere startende ondernemers die dezelfde fase als jouw bedrijf doormaken.

Door de inzichten van iemand uit soms een totaal ander vakgebied, kan je een aantal zaken weleens op een betere manier dan voordien aanpakken. In Bryo pik je nieuwe kennis op, die je in de mate van het mogelijke ook op jouw onderneming kan toepassen.’

www.nsane.be Scan deze QR-code voor alle info over Bryo!

SCAN ME

25

Dromen, denken en doen met Stroom Maatwerk.

Een stroom staat voor leven, door Antwerpen stroomt de Schelde en stroom staat voor energie dat dan weer voor vooruitgang zorgt. Een stroom kan klein beginnen maar groots evolueren, met mogelijks veel aftakkingen. Zorgen voor in- en doorstroom van personeel naar het reguliere economisch circuit is dan weer onderdeel van de maatschappelijke meerwaarde van Stroom Maatwerk.

Nieuwe visie “De uitdaging bestaat erin om een ander soort werk aan te kunnen, werk dat voldoende uitdaging en afwisseling biedt om ervoor te zorgen dat onze mensen voldoende uitdaging vinden en gemotiveerd blijven.” In tegenstelling tot het algemene beeld dat mensen hebben van een voormalige beschermde werkplaats, is het een plek waar gevarieerd en soms zeer technisch werk gebeurt. “Vraag een buitenstaander naar het werk dat deze mensen verrichten en we horen ze het vaak hebben over dozen plooien en stickers plakken. Dat is maar een heel klein aandeel in het zeer gevarieerde werk”, weet Jonny Coulon, Algemeen Directeur van Stroom Maatwerk.

Geavanceerd werk Zo biedt het bedrijf montage en demontage aan van verschillende toestellen als elektriciteitskasten, airco’s, gps voor deelsteps en hoogtewerkers. “Niet meteen werk dat je associeert met een maatwerkbedrijf hé”, knipoogt Jonny. Als maatwerkbedrijf wil hij enerzijds mensen voorbereiden op de arbeidsmarkt en anderzijds heeft het bedrijf ook een grotere maatschappelijke taak waarin gefocust wordt op de talenten van elke individuele medewerker.

Wat kunnen wij betekenen voor de leden van VOKA? Grote bedrijven als Nestlé, Port of Antwerp, BASF en DEME en ook enkele gemeentes doen al beroep op de diensten van Stroom. Maar er is ook een display afdeling waarmee het bedrijf zich onderscheidt van andere maatwerkbedrijven in België. “Karton en de print wordt geleverd en onze mensen zorgen ervoor dat die display van A tot Z in elkaar gestoken wordt”, legt Jonny uit. “Daarnaast zijn we ook gespecialiseerd in het digitaliseren van archieven.” Voor gemeentes is het maatwerkbedrijf vooral actief in de groendienst.

Het vroegere Werminval vzw heeft sinds kort een nieuwe naam gekregen: Maatwerkbedrijf Stroom.

Het werd in de jaren ’60 opgericht en is sindsdien actief als maatwerkbedrijf waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag zijn. Toen nog met een tiental mensen, vandaag zijn er zo een 500 medewerkers actief in verschillende sectoren.

Om ook de komende decennia het verschil te kunnen maken ondergaat het maatwerkbedrijf een grondige metamorfose.

Stroom kan bedrijven ontzorgen. “Vandaag hebben we te maken met een krappe arbeidsmarkt. Daarom is het interessant om als bedrijf jouw productieproces eens tegen de lamp te houden en je de vraag te stellen wat je kan uitbesteden. Als wij kunnen helpen bij een deel van het proces, dan kan je je als bedrijf nog meer gaan focussen op andere zaken. Heb je mensen te kort? Dan leiden wij onze mensen op die jou kunnen bijstaan. De mogelijkheden zijn eindeloos. Stroom Maatwerk staat voor ‘Dromen, Denken, Doen’, en dat willen wij doen samen met andere bedrijven”, besluit Jonny.

26

www.stroommaatwerk.be

Ondernemers

DE KIJK VAN PROXIMUS

S ‘Data-analyse levert vandaag in de praktijk al aantrekkelijke toepassingen op.’

Kristof Lidou, Head of Sales, Proximus

ensoren die overvolle vuilnisbakken signaleren, slimme bushokjes die pendelaars realtime verkeersinformatie geven, defecten aan waterleidingen die automatisch worden gerapporteerd: via diverse technologische oplossingen wil een smart city het leven van bewoners en bezoekers zo aangenaam, comfortabel en veilig mogelijk maken.

Duurzaamheid – met een lager energieverbruik, minder afval en meer groene zones – is een andere pijler.

Ook levenskwaliteit – met een vlotte online toegang tot gezondheidszorg en stadsdiensten – speelt een belangrijke rol.

Last but not least is ook de lokale handel en werkgelegenheid een van de fundamenten van een slimme stad.

Een slimme stad rolt de rode loper uit voor leveranciers van nieuwe technologieën die vervolgens voor specifieke projecten kunnen worden ingezet. Zo lokken lokale beleidsmakers innovatieve start-ups naar hun stad. Of ze faciliteren de creatie van bedrijvenparken, waar kleine en grote ondernemingen met elkaar in contact komen en nieuwe ideeën uitwisselen. En uiteraard zetten beleidsmakers ook maximaal in op communicatie met burgers. Zo maken ze hen warm voor slimme oplossingen die wonen, werken en winkelen in de stad bevorderen.

In de praktijk levert de toepassing van data-analyse vandaag al aantrekkelijke toepassingen op. Zo worden in Leuven realtime bezoekers geteld, waarbij tegelijk hun herkomst wordt gedetecteerd. Aan de basis liggen de mobiele telefoons op het netwerk van Proximus, die voortdurend locatie-informatie doorgeven. De dataanalyse gebeurt op het niveau van de gsmmasten en met anonieme en geaggregeerde data van groepen van meer dan 30 personen.

Handelaars toetsen de informatie over de drukte in de stad af aan de resultaten die ze zelf verzamelen. Dat laat hen onder meer toe hun personeelsbezetting te optimaliseren.

Op basis hiervan kan ook een aantrekkelijk citymarketingbeleid worden gevoerd. Zo kunnen ondernemers en bedrijven de beste locatie voor een winkel of kantoor kiezen, in functie van de passage van potentiële klanten in de buurt.

In een smart city zien specialisten vijf belangrijke pijlers waarvoor nieuwe technologische toepassingen oplossingen aanreiken. Mobiliteit – in combinatie met duurzaam transport – is een daarvan.

Iedereen wint bij vlot stadsverkeer zonder files en vertraging, waar bovendien de fiets en andere schone vervoersmiddelen de plak zwaaien.

Slimme steden zorgen voor succesvolle bedrijven Lokale besturen zetten steeds meer in op slimme mobiliteit, duurzaamheid en levenskwaliteit. Via nieuwe technologische oplossingen – waaronder data analytics – komen slimme steden tot stand. Bewoners, bezoekers én lokale bedrijven en handelaars plukken hier de vruchten van. Hoe ziet zo’n slimme stad er in de praktijk uit?

Ook Gent ontwikkelt zich als een datagedreven slimme stad. Zo zet het in op de verduurzaming van de mobiliteit en het transport. Het doel: de leefkwaliteit voor inwoners en ondernemers verbeteren.

Realtime data-analyse laat toe om de verkeersgegevens en -informatie realtime te verwerken en te visualiseren. Zowel voor de partijen die de mobiliteit in een stad beheren als voor de burgers en ondernemingen die op die mobiliteit rekenen, is dit nuttige informatie. Via data-analyse kan ook een druktebarometer worden uitgebouwd. In deze coronatijden is dat een zeer interessant werkinstrument.

Wilt u meer weten over onze Smart concepts?

Surf dan naar www.proximus.be/smartconcepts

27

Ondernemers en bedrijven vormen de levensader van onze regio.

Cultuurhuizen weerspiegelen de ziel van onze stad. In de reeks KunstKamer voeren we gesprekken met de zakelijke directeurs van acht Antwerpse cultuurtempels.

‘Hier kan meer worden geëxperimenteerd’

Opera Ballet Vlaanderen?

• Vzw met 400 VTE’S, waarvan 140 techniekers • Jaarlijkse subsidies: 26,5 miljoen euro* (Vlaamse gemeenschap), 1,9 miljoen euro (stad Antwerpen) en 1,4 miljoen euro (stad Gent) • Budget renovatie operagebouw Gent: 112,22 miljoen euro • Publieksbereik productie/seizoen: 160.000 • Aantal containers decorstukken: 70-tal (* in een normaal jaar zonder lockdown)

28

Ondernemers

KUNSTKAMER

Aan de vooravond van de nieuwe beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid kijkt Opera Ballet Vlaanderen vol spanning naar de toekomst.

‘Dit jaar beslist de Vlaamse overheid over onze middelen’, zegt algemeen directeur Jan Raes. ‘In 2023 start de nieuwe beheersovereenkomst.’ Wat vast staat zijn de renovatiewerken van het Gentse operagebouw.

Projectbudget: 112 miljoen euro. door Nadia Dala fotografie Wim Kempenaers Opera Ballet Vlaanderen is de grootste culturele instelling in Vlaanderen. Als toonaangevende podiumkunstenorganisatie telt het huis maar liefst drie theaters: Opera Antwerpen, Opera Gent en Theater ’t Eilandje in Antwerpen. Met zijn 400 voltijdse medewerkers geniet het - tot nader ordereen jaarlijkse Vlaamse dotatie van 26,5 miljoen euro. Internationaal gerenommeerde artiesten, zoals afscheidnemend artistiek leider Sidi Larbi Cherkaoui, stuwden het de afgelopen decennia naar verbeeldingsrijke hoogtes.

‘In Vlaanderen kan meer geëxperimenteerd worden dan in de Angelsaksische landen’, zegt Jan Raes. ‘In 2019 wonnen we nog de prestigieuze titel Opera House of the Year bij de International Opera Awards.’

Het interdisciplinaire karakter van Opera Ballet Vlaanderen met ballet, muziek en opera is een gevolg van een fusie in 2014. Toen werden het Koninklijk Ballet van Vlaanderen en de Vlaamse Opera samen gesmeed tot het sterke merk dat het nu is. ‘Als kleine jongen namen mijn ouders me mee naar de Antwerpse opera’, herinnert de CEO zich. ‘Op mijn achttiende heb ik zelfs nog mee op het podium gestaan als dwarsfluitist.’

Begin 2020 kwam de broer van sportjournalist

Frank Raes aan het hoofd van Opera Ballet Vlaanderen, aanvankelijk voor een periode van acht maanden. Omdat hij als een standvastige kapitein de eerste coronastorm had weten te doorstaan, verlengde de raad van bestuur in de zomer van 2020 zijn opdracht als algemeen directeur. ‘Er waren financiële en organisatorische problemen’, zegt hij. ‘Ik moest orde op zaken stellen. En ik was toevallig beschikbaar: als algemeen directeur van het Concertgebouworkest in Amsterdam had ik veel gereisd. Ik begon mijn familie, vrienden en mijn thuis te missen.’

BEHEERSOVEREENKOMST De onvoorspelbare inkomstencijfers van 2020 en 2021 worden Jan Raes uiteraard niet aangerekend. Door de pandemie slaken alle geledingen van de culturele sector al een tijdje een bange hartenkreet. ‘Vorig jaar leden we een inkomstenverlies van 14,1 miljoen euro’, becijfert Raes. ‘Dat kwam onder meer door niet-verkochte tickets en het mislopen van tax shelter.’

Gelukkig kon Opera Ballet Vlaanderen blijven rekenen op de steun van de Vlaamse overheid, met daarbovenop de jaarlijkse 1,9 miljoen euro van stad Antwerpen en 1,4 miljoen euro uit het budget van stad Gent.

Of die Vlaamse dotatie vanaf 2023 meer of minder royaal zal zijn, is nog niet gekend.

De beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid wordt volop voorbereid. Maar de ambitie blijft overeind. ‘Ik pleit voor meer innovatie en pionierswerk in ons huis’, zegt hij. ‘In veel landen wordt enkel marktgericht gedacht. Focus op rendement. Elke vertoning moet en zal een blockbuster worden. Ik geloof dat een zaal vanzelf vol loopt als een cultuurhuis zich artistiek onderscheidt.

Cijfers alleen leiden me niet. We inspireren en zoeken alle generaties van het publiek op.’

BUSINESSZITJES Opdat de Gentse Opera diverse culturele partners meer speelplek zou kunnen bieden - en dus meer producties en events kan hosten - wordt het operahuis en het aanpalende justitiegebouw gerenoveerd.

‘Na een operavoorstelling in Antwerpen wordt alles afgebroken, vervoerd en weer opgebouwd in de opera Gent’, legt Raes uit.

‘Dat zorgt voor tijdverlies en extra kosten, want in Gent is het podium en de backstage kleiner dan in Antwerpen. Het is de bedoeling om het zijtoneel net zo groot te maken als in Antwerpen.’

De ambitieuze renovatiewerken van het cultureel toperfgoed met neoclassicistische gevelarchitectuur lagen al enkele jaren op tafel. Als alles volgens plan verloopt, starten ze in 2024 of 2025 en wordt de nieuwe Opera Gent in 2028 of 2029 officieel ingehuldigd.

‘Het interieur van de foyer in Gent is artistiek waardevol, weelderig gedecoreerd’, benadrukt Raes. ‘Dat zou werelderfgoed kunnen zijn.

Alleen in Parijs bestaan zo’n magnifieke foyers. Na de restauratie en de uitbouw van het zijpodium kunnen onze producties makkelijker in- en uit het gebouw rijden.’

Het is om die wendbare en strategische efficiëntie dat Jan Raes wordt gelauwerd als CEO. Zo kunnen de foyers en andere ruimtes van beide operagebouwen niet alleen bewonderd, maar ook vaker verhuurd worden. ‘Het is onderdeel van ons verdienmodel’, verduidelijkt Raes. ‘We moeten minstens 20% eigen inkomsten genereren.’

Vanuit die logica worden ook structurele partners en bedrijven aangesproken. Zo is bijvoorbeeld de businessseatformule Opera Ballet Vlaanderen erg aantrekkelijk voor zakenrelaties. Met lucratieve all-in VIP-pakketten kunnen ondernemers gasten uitnodigen voor een uniek netwerkmoment in een magnifiek decor. Daarnaast zijn er advertentiemogelijkheden in de verschillende publicaties van Opera Ballet Vlaanderen en de tax shelters.

De kosten van een productie variëren tussen 100.000 euro en 1 miljoen euro. ‘We streven bewust veel internationale coproducties na om die dure producties betaalbaar te houden’, gaat de CEO verder. ‘Door in zee te gaan met buitenlandse partners kunnen we de investeringen delen en krijgt een voorstelling meer speelkansen.’

29

Real Estate opportunities, one click away.

Retail

30

propertyweb.be

Kantoren

Logistiek

Investeringen

Residentieel

Propertyweb is CBRE’s online vastgoedplatform dat eigenaars, huurders en beleggers een uitgebreide keuze aan panden biedt in alle vastgoedsegmenten zoals residentieel, retail, kantoren en logistiek.

Ondernemers

DE KIJK VAN

CUSTOMER COLLECTIVE

Hoewel digitale transformatie er anders uitziet naargelang uw uitdagingen en behoeften, moeten alle bedrijfsleiders rekening houden met een aantal pilaren. Samen vormen die het framework, zeg maar het kader van digitale transformatie.

‘Definieer eerst een probleem of doel en bepaal de waarom die uw digitale transformatie drijft.’

David Vansteenbrugge, managing director addData, onderdeel van Customer Collective

1. Klantgerichtheid Hoewel sterke digitale skills van uw workforce cruciaal zijn, zijn ook andere troeven onmisbaar.

Een digitale omwenteling draait rond klantgerichtheid, want de klantervaring staat centraal. Empathie is het sleutelwoord: creëer een omgeving waarin uw team voldoende voeling heeft met de noden van de eindklant.

Zo organiseert het digitale team van een verzekeringsmaatschappij bijvoorbeeld fysieke events rond verschillende financiële producten.

De online marketeer, designer en product manager staan samen folders uit te delen, afspraken te maken en info te verschaffen. Dat geeft het team onbetaalbare facetime met de klant en toegang tot een bron van inzichten. Die nuances kunnen zij nooit uit een dashboard, enquête of marktonderzoek halen.

2. Leiderschap Een geslaagde digitale transformatie wordt geleid door één visie. Maak duidelijk welke personen erbij betrokken zijn en welke rollen en verantwoordelijkheden zij op zich nemen. Zorg ervoor dat iedereen die visie volgt. Geslaagde transformaties tonen aan dat het hoger management daar steevast bij betrokken is en meermaals per maand communiceert over gemaakte progressie in verschillende sleutelprojecten. Dat helpt de organisatie wennen aan verandering en creëert openheid voor vragen.

Vijf pijlers van een digitaal framework Digitale transformatie gaat over de integratie van digitale technologie in verschillende aspecten van uw bedrijf, waardoor uw organisatie fundamenteel anders werkt en waarde levert aan klanten. Voordat u hiermee start, definieert u een probleem of doel. Bepaal de waarom die uw digitale transformatie drijft, bijvoorbeeld uw klantervaring verbeteren, uw productiviteit boosten of uw winst verhogen.

3. Snelheid Snelheid en agility zijn cruciaal. Agility wordt gemeten door de snelheid van processen en het vermogen van werknemers om samen te werken over departementen heen. Dat helpt dan weer bij het ontwerpen van een RACI-model. Dit is een matrix die de rollen en verantwoordelijkheden weergeeft van personen die betrokken zijn bij een project.

4. Technologie Nieuwe technologieën omarmen is fundamenteel om een competitief voordeel op te bouwen of te behouden, processen te verbeteren en uw klant een memorabele ervaring te bieden. Die technologieën moeten niet alleen de strategie en dagelijkse taken ondersteunen, maar ook nieuwe test- en leermogelijkheden introduceren. Geef marketing en digitale teams de vrijheid om nieuwe platformen, kanalen en tools te ontdekken. Laat uw medewerkers wennen aan die innovaties: laat hen experimenten uitvoeren die hen de meerwaarde ervan aantonen. Breng bijvoorbeeld geen technisch verhaal rond machinelearning binnen in een team van 150 dossierbeheerders, die daardoor gaan vrezen voor hun job. Zet liever een test op met drie dossierbeheerders die de basis van machinelearning meekrijgen.

Het doel is dan het routineuze aspect van hun werk weg te nemen en hen meer tijd te geven voor het uitdagende of meer creatieve deel.

Zij worden nadien de eerste ambassadeurs van die verandering.

5. Data Initiatieven meten, er de nodige inzichten uithalen en daarop bijsturingen baseren voor nieuwe initiatieven is essentieel. Het nut van data en analytics gaat verder dan puur rapporteren: nagenoeg elke beslissing moet gebaseerd zijn op data. Dat stelt een organisatie in staat om van puur descriptieve analytics te evolueren naar predictieve en zelfs prescriptieve analytics. Op dit niveau van datamaturiteit wordt klantgedrag voorspeld op basis van historische data. Dat kan een sterk competitief voordeel opleveren. www.adddata.eu www.customercollective.eu

31

‘Consolidatie is slechts zinvol als het toelaat sneller te groeien of synergieën of andere schaalvoordelen te realiseren. Het is nooit een doel op zich.’

Frank Vlayen, Waterland

32

Ondernemers

BEDRIJF

‘Bedrijven tot marktleider helpen uitgroeien, is fijn’ Hun business situeert zich dan wel in totaal verschillende sectoren, maar toonaangevende Belgische bedrijven zoals huisdierenvoedingsproducent United Petfood, pannenfabrikant The Cookware Company of accountancygroep Moore hebben meer gemeen dan op het eerste gezicht lijkt. Elk zetten ze stevige stappen voorwaarts met de steun van Waterland, het private investeringsfonds dat als strategische partner opereert bij intussen een zestigtal bedrijven in Europa.

‘Samen zijn die goed voor meer dan 50.000 medewerkers en ongeveer tien miljard euro aan omzet’, schetst group managing partner Frank Vlayen. door Jan Van de Poel fotografie Wim Kempenaers

Een groeigerichte investeerder die bedrijven helpt versnellen, zodat ze kunnen uitgroeien tot een leider in hun markt in België, Europa of zelfs wereldwijd. Volgens Frank Vlayen is dat kort gezegd de corebusiness van Waterland. ‘We investeren in bedrijven die het al goed doen en een mooie rendabiliteit halen. Onze missie is die bedrijven te helpen versnellen in hun groei, om marktleiders te helpen creëren. Waar ze kunnen geraken, hangt steeds af van hun vertrekbasis en het potentieel van de markt’, legt hij uit. ‘Zelf in het management stappen, beschouwen we niet als onze rol. Wel gaan we samen met het management zoeken naar opportuniteiten

en dat actief ondersteunen om die doelen te realiseren. Dat kan door mee onderhandelingen te voeren, de financiering te structureren en mee de verdere ontwikkeling van de organisatie uit te stippelen.’

Waterland stelt zich op als een actieve partner voor groeibedrijven. Hoe vult het dit concreet in?

Frank Vlayen: ‘We brengen niet alleen het kapitaal in, maar ook de knowhow om een snel groeitraject te realiseren. Vanuit onze ervaring helpen we dat in goede banen te leiden. Vaak brengen we een ambitie en strategie aan om een welomschreven doel te bereiken. We doen dat met een internationale blik op de markt, steeds in samenspraak met de ondernemer.

Door ons trackrecord gebeurt het regelmatig dat die aanklopt met zijn plannen. Daarnaast zoeken we zelf proactief naar opportuniteiten.

Bij sommige bedrijven stappen we al enkele maanden na de eerste meeting in als aandeelhouder. Bij anderen neemt dat proces wat meer tijd in beslag. Veel hangt af van de personen, de situatie van het bedrijf en soms zelfs een opportuniteit die opduikt.

Ook familiale overwegingen kunnen daarbij meespelen. Als investeerder treden we toe tot de raad van bestuur. Naast die formele rol is er regelmatig contact met het managementteam.

Bij het opzetten en uitwerken van de groeistrategie werken we nauw samen. Daarbij gaat veel aandacht naar mensen, organisatie en structuur. Want het bedrijf moet de beoogde groei aankunnen. De integratie van overnames bereiden we eveneens mee voor.’

Waterland investeert in een ruim spectrum van sectoren, maar met vier domeinen als rode draad: vergrijzing, duurzaamheid, outsourcing & digitalisering en vrije tijd & luxe. Waarom ligt daarop de focus?

Frank Vlayen: ‘Het gaat om brede macrotrends met impact op lange termijn, waarvan we geloven dat bepaalde sectoren hierdoor bovengemiddeld zullen groeien.

Op deze vier trends focussen we al langer en vandaag zijn die nog steeds relevant.

Binnen die trends gaan we op zoek naar

specifieke markten en bedrijven die hierop inspelen. Vervolgens kijken we welke groeimogelijkheden die hebben. Idealiter kijken we naar sectoren waarin nog heel wat spelers zijn en waar het bedrijf kan groeien, zowel organisch als door overnames. Bedrijven helpen om via consolidatie een leidende speler in hun markt te worden, is een belangrijke pijler van onze investeringsstrategie. Als we een consolidatietraject opstarten, vertrekken we steeds vanuit een industriële logica.

Digitalisering kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een bedrijf schaalvergroting zoekt om die uitdaging beter aan te kunnen. Consolidatie is slechts zinvol als het toelaat sneller te groeien of synergieën of andere schaalvoordelen te realiseren. Het is nooit een doel op zich.’

Met recente kantooropeningen in Barcelona, Londen en Parijs bewandelt Waterland zelf internationale paden.

Waarom is een lokale basis zo belangrijk?

Frank Vlayen: ‘Het past in onze strategie om meer en meer internationale groei te zoeken met de bedrijven waarin we participeren.

Daarom breiden we de laatste jaren ons kantorennet versneld uit. Intussen tellen we al twaalf kantoren in tien landen. Naast de Benelux en Duitsland, als onze oorspronkelijke basis, hebben we momenteel ook eigen kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Denemarken, Zwitserland, Frankrijk, Polen en sinds kort ook Spanje. Door ons te vestigen in die landen, kunnen we de bedrijven in onze portfolio nog beter helpen en ondersteunen in hun groei. Ons doel is om te komen tot een kantorennetwerk met lokale investeerdersteams over heel WestEuropa. Met hun kennis van de lokale markt en hun eigen netwerk kunnen die lokale bedrijven bijstaan in hun groei, en ook bedrijven uit andere landen helpen actief te worden in hun regio. Lokale verankering vinden we belangrijk, omdat we vaak investeren in familiale bedrijven.

Dan is er best enige culturele affiniteit met dat bedrijf en spreek je liefst dezelfde taal.

Ondernemers vinden het belangrijk dat ze ook na onze intrede efficiënt beslissingen kunnen nemen. Het helpt dan dat je op nauwelijks één of hoogstens enkele uurtjes rijden zit. Daarom

33

WIJ ZIEN EEN ZEE VAN MOGELIJKHEDEN. LETTERLIJK.

Bij DEME zit duurzaamheid in ons DNA en in onze manier van werken, al decennialang.

Met die typerende pioniersgeest en een duidelijke visie werken we bij DEME aan een duurzame toekomst. We bieden oplossingen voor wereldwijde uitdagingen. Als koploper in innovatie en nieuwe technologieën willen we, samen met gelijkgestemde partners, één doel bereiken: een bloeiende, blauwe economie.

Want wij zien een zee van mogelijkheden.

Letterlijk.

www.deme-group.com

Ondernemers

BEDRIJF

hebben we bijvoorbeeld kantoren in zowel Londen als Manchester, en ook in Hamburg én München. En denken we aan een bijkomend kantoor in Oslo, om naast dat van Kopenhagen de Noord-Scandinavische landen te bedienen.’

Nabijheid is voor Waterland duidelijk van tel. Impliceert dit dat investeringen buiten Europa nooit aan de orde zijn?

Frank Vlayen: ‘Onze ambitie is zo breed mogelijk aanwezig zijn in West-Europa en bedrijven met hun beslissingscentrum in Europa te helpen in hun groei. Die groei situeert zich in Europa maar ook uiteraard

daarbuiten. In het mid-marketsegment dat ons terrein is, zijn we uniek met ons lokaal Europees kantorennetwerk. En Europa biedt nog voldoende groeipotentieel. In Spanje zijn we sinds kort actief, in andere zuiderse landen nog niet. Ook in België, Nederland en Duitsland zijn we trouwens nog aan het uitbreiden. In Europa is er een rijk weefsel aan familiebedrijven. Velen van hen staan op een kantelpunt, omdat hun sector consolideert, schaalvergroting belangrijk is, er belangrijke investeringen moeten gebeuren of het aan opvolging ontbreekt. Zulke factoren zorgen ervoor dat bedrijven een partner zoeken.

Momenteel zijn we aandeelhouder in dertien Belgische bedrijven. Samen zijn die goed voor twee miljard omzet en ongeveer achtduizend VTE’s op de payroll. In cijfers is België goed voor zo’n 20 tot 25% van de portfolio van Waterland, wat veel is in vergelijking met de negen andere landen waar we actief zijn.

Wellicht starten we ooit ook met kantoren buiten Europa. Een logische eerste stap zou Amerika zijn, want daar zijn al een heel aantal van onze Europese bedrijven actief. 40% van ons kapitaal komt trouwens uit dat continent.

Ook Europa is goed voor 40%. De overige 20% komt uit Azië en het Midden-Oosten.’

‘Veel familiebedrijven staan op een kantelpunt, omdat er belangrijke investeringen moeten gebeuren of het aan opvolging ontbreekt. Dat zorgt ervoor dat zij dan een partner zoeken.’

Tal van factoren, van corona en de brexit over allerlei handelsbeperkingen wereldwijd tot het wankelende Ever Grande, zorgen voor onzekerheid in financiële wereld. Hoe kijkt u hiernaar?

Frank Vlayen: ‘Onzekerheden in de economie zijn er altijd geweest. Corona kwam plots, maar bijna twee jaar later hebben bedrijven zich goed aangepast aan de situatie. Veel bedrijven hebben het moeilijk gehad, maar vele anderen hebben het dan weer erg goed gedaan door corona. In geen van beide gevallen is het als investeerder eenvoudig om door het corona-effect heen te kijken. Momenteel komt daar de inflatie nog eens bij. Dat maakt ons werk alleen boeiender. Investeren is een zaak van zowel onzekerheden als opportuniteiten kunnen inschatten. Tot nu toe hebben we dat vrij goed kunnen doen. In de jaren voor corona hebben we een voortdurende stijging van ons investeringsritme kunnen realiseren.

Tegen onze verwachtingen in heeft zich dat ook in 2020 doorgezet, ondanks een pauze tijdens de eerste lockdown. 2021 is zelfs een absoluut recordjaar. Tot dusver hebben we met Waterland dit jaar een 140-tal overnames gerealiseerd, tegenover 35

BOUWT AAN DE TOEKOMST Ook in 2022 wordt verder gebouwd aan SOUDAL PLANT 5 in Turnhout. Een nieuwe volautomatische fabriek waar energiezuiniger en met minder afval een hogere kwaliteit aan mastieken geproduceerd zal worden.

SOUDAL N.V. • EVERDONGENLAAN 18-20 • B-2300 TURNHOUT • BELGIË • TEL.: +32-(0)14 42 42 31 • WWW.SOUDAL.COM

000627-ADVERT

Onze beste wensen voor een gezond en voorspoedig nieuw jaar

Ondernemers

BEDRIJF

doen, zien we veel liever hen in de spotlights staan. Sommige investeerders waarderen ongetwijfeld dat we gedreven zijn, maar tegelijk beide voeten op de grond houden. We trachten ons steeds bescheiden op te stellen.

Ambitie is goed, maar daarmee zwaar in de media uitpakken is niet onze stijl.’

100 over heel 2020. Een twintigtal daarvan zijn bedrijven in voor ons nieuwe sectoren, de 120 andere zijn vervolgacquisities met de bestaande zestig bedrijven in onze portfolio. Die groei is mogelijk dankzij onze geografische expansie en de investeringen in onze teams. Telde Waterland vijf jaar geleden 40 investeringsmensen, dan gaan we nu richting honderd verspreid over twaalf kantoren. Hierdoor kunnen we uiteraard meer investeringen afronden en opvolgen.’

Waterlands achtste en laatste fonds klokte eind vorig jaar af op liefst 2,7 miljard euro, of een miljard meer dan het zesde fonds van 2015. Waaraan is dit succes te danken?

Frank Vlayen: ‘Gemiddeld elke drie à vier jaar halen we een nieuw fonds op, dat dan in de volgende tien à twaalf jaar investeringen doet. Omdat we van nature ambitieus zijn, willen we ook zelf groeien. Dat kan door bijkomend kapitaal aan te trekken. Tot nu toe hebben we dat steeds relatief makkelijk gevonden dankzij onze goede trackrecord.

‘We trachten ons steeds bescheiden op te stellen.

Ambitie is goed, maar daarmee zwaar in de media uitpakken is niet onze stijl.’

We zijn ons bewust van het belang om dat trackrecord goed te houden. We moeten gefocust blijven werken en zorgen dat we goede investeringen blijven doen. Uiteraard kunnen we veel ervaring meenemen uit eerdere investeringen. Het verleden leert ons

dat we ons snel vertrouwd weten te maken met nieuwe sectoren. Je moet voldoende tijd nemen om je goed in een markt in te werken en de risico’s en succesfactoren in te schatten. En je moet de juiste mensen aantrekken: verstandige mensen met een ondernemende instelling en een goede affiniteit met familiebedrijven. Gelukkig is Waterland een aantrekkelijke werkgever met een goede reputatie, die jonge talenten een interessant beroep biedt met veel afwisseling. In ons team krijg je als jonge professional de kans om actief bij te dragen aan groeitrajecten van bedrijven. Dat geeft veel voldoening. Ook ik vind het nog steeds heel fijn om een van onze bedrijven te zien uitgroeien tot een marktleider.’

Waterland haalt ook duurzaam investeren aan als een belangrijke investeringspijler.

Hoe weerspiegelt zich dat in de werking?

Frank Vlayen: ‘We investeren in heel wat bedrijven in de duurzaamheidseconomie, gaande van afvalbeheer, waterzuivering tot snelle oplaadsystemen voor elektrische bussen. In onze eigen werking kijken we naar mogelijkheden om onze ecologische voetafdruk te reduceren en te compenseren. Ook bij de bedrijven waarin we investeren, kijken we meer en meer naar hoe we hun ambitieniveau op dat vlak kunnen opschroeven. Als je weet dat we aandeelhouder zijn in ruim 60 bedrijven en in elk van die bedrijven samenwerken met andere aandeelhouders heeft, vraagt dat uiteraard wel wat overleg.’

Vergeleken met anderen opereert Waterland opvallend in de luwte.

Waarom?

Frank Vlayen: ‘We laten de resultaten van onze bedrijven liever voor zich spreken.

Onze focus ligt op hen en als zij het goed

Al belet dat niet dat Waterland soms toch plots de pers haalt, bijvoorbeeld met de opmerkelijke overname van een Britse keten van ontwenningsklinieken.

Frank Vlayen: ‘De ene investering springt nu eenmaal wat meer in het oog dan de andere.

Deze overname paste in de internationale groeistrategie van een Duits bedrijf in die sector dat in eigen land al marktleider was.

Maar persaandacht is steeds een gevolg van investeringen, nooit een doel an sich.’ www.waterland.be

Ook horeca-ondernemer met Familie-kroeg

Naast Waterland haalt Frank Vlayen sinds een tweetal jaar ook op heel andere wijze de krantenkoppen, onlangs nog als een van de drijvende krachten achter de Brughuis Barrel Aged. Dit is het jongste brouwsel van de Brughuis Brouwers, een microbrouwerij die hij samen met enkele andere stamgasten van Café Brughuis in de Mechelse deelgemeente Muizen heeft opgestart. ‘Dat was al mijn stamcafé, toen het in 2018 de deuren sloot bij het pensioen van de toenmalige uitbaatster.

Het was nog het enige café in het dorp en om het gemeenschapsleven nieuw leven in te blazen, hebben we dat met enkele stamgasten anderhalf jaar later zelf overgenomen. Maar zelf sta ik voor en niet achter de toog’, lacht hij. Vanuit de gedeelde passie voor speciaalbieren, rijpte bij de nieuwe eigenaars het idee om in die bruine kroeg waarvan de gevel dienst doet als café Jan & Alleman in de VTM-soap Familie – een microbrouwerij te starten. ‘In Amerika en het Verenigd Koninkrijk vind je wel meer gelijkaardige brouwcafés. In België zie je dat nog veel minder. Na in de zomer van 2020 eerst een tripel te hebben gelanceerd, zijn we intussen al aan ons vierde brouwsel toe.’

37

‘Naast de haven biedt België ook tal van interessante financiële handelstools, soms nog meer dan Genève of Londen.’

Ram Prajapati, Synergy Tradeco

38

Ondernemers

DE PITCH

In deze rubriek vertelt een bedrijfsleider in hapklare stukjes tekst meer over zijn bedrijf.

‘Vanuit Antwerpen leiden we afval wereldwijd naar een nieuw leven’ Het afval van de ene is een perfect bruikbare grondstof voor de andere, zo heeft Synergy Tradeco goed begrepen. En dus legt het bedrijf zich vanuit zijn hoofdkwartier in Zwijndrecht toe op de export van gerecycleerde materialen en ruwe mineralen, die elders ter wereld weer waarde krijgen. CEO Ram Prajapati licht zijn succesvolle aanpak toe. door Jan Van de Poel fotografie Stefaan Van Hul

ONTSTAAN?

UNIEK?

‘Synergy Tradeco is van start gegaan in mei 2019, toen we met drie partners de business hebben gestart door een eerste lading plasticafval naar India te verschepen. Ik kwam wel al in 1996 naar België voor mijn laatste werkgever, die ook actief was in de recyclagesector. Ik ben er begonnen als junior bediende en heb me er opgewerkt tot CFO en lid van de raad van bestuur. Dat bedrijf heb ik mee uitgebouwd van een speler met tien mensen en een jaaromzet van 5 miljoen dollar tot een onderneming met 250 mensen en een jaaromzet van 500 miljoen dollar. Met 22 jaar ervaring in de sector was het mijn ambitie om nog een volgende stap te zetten en een eigen bedrijf op te starten.’

‘Duurzaamheid staat niet alleen voorop in onze business, maar ook in de organisatie van het bedrijf. Om ervoor te zorgen dat Synergy Tradeco niet afhankelijk van één persoon of één product is en dus steeds kan blijven functioneren, heb ik een kernmanagement van jongere mensen rondom mij gebouwd. Elk van hen is partner in het bedrijf en zo ook verantwoordelijk voor een specifieke businessunit en het team ervan. Dat verklaart meteen het eerste deel van onze bedrijfsnaam. Hun autonome teams vullen hun werk ook helemaal zelf in naargelang de deadlines.’

WAT? ‘Synergy Tradeco is sinds 2019 een internationale speler in de recyclageindustrie, als specialist in de export van gerecycleerde materialen zoals papier, plastic en staal en ook ruwe mineralen.

Volledige scheiding van afvalstromen vraagt vaak manueel sorteerwerk. Door de lagere loonkosten gebeurt dat toch vooral in Azië. Om die reden exporteren we vooral naar dat continent, onder meer naar India. Daarnaast importeren we voornamelijk rollen staal.’

MISSIE? ‘Onze missie is simply synchronized energy. In een partnerschapsmodel willen we als brugfiguur synergieën creëren tussen onze leveranciers en onze klanten, die elk van hen toegevoegde waarde biedt.’

AMBITIES? ‘Sinds onze eerste zending in mei 2019 zijn we enorm gegroeid, van meer dan 500.000 ton aan verscheepte materialen en een omzet van 128 miljoen euro in 2020 naar een verwachte omzet van zo’n 230 miljoen euro voor 2021. Aan het huidige tempo zal onze omzet tegen 2025 al uitkomen boven het miljard dollar.

Belangrijker dan die groei in omzet is dat het bedrijf een alsmaar sterker eigen vermogen opbouwt. Van 6,2 miljoen euro eind 2021 moet dat eind dit jaar al de 10 miljoen overstijgen. Dat zal Synergy Tradeco helpen om een duurzame toekomst uit te bouwen en nog verder door te groeien met nieuwe productlijnen.

Door ons wereldwijd netwerk zullen we ook in staat zijn om afval vanuit andere continenten naar Europa te halen, wanneer hier fabrieken zijn gebouwd rond nieuwe verwerkingstechnologieën.

Ik denk dan bijvoorbeeld aan het winnen van edelmetalen uit oude gsm’s.’

INTERNATIONAAL? ‘Omdat België een te klein land is, moeten we wel internationaal werken. Intussen doen we zaken in 52 landen wereldwijd.

Naast ons hoofdkwartier in Zwijndrecht hebben we kantoren in zestien landen op zes continenten: het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Portugal, Italië, Roemenië, Polen, Turkije, Verenigde Staten, Brazilië, Mexico, de Verenigde Arabische Emiraten, China, India, Pakistan, Bangladesh en Australië.

Wereldwijd tellen we 108 medewerkers, waarvan er acht werken in België en tien elders in Europa. Onze backoffice werkt vanuit India. Ons hoofdkwartier houden we bewust in Antwerpen. Niet alleen is het de tweede grootste haven van Europa, met uitstekende verbindingen naar de rest van de wereld. Daarnaast biedt België tal van interessante handelstools op financieel vlak, soms nog meer dan Genève of Londen.’

www.synergy-tradeco.com 39

OUT NOW

Episode 3: Jonas Mallisse

VP Global Expansion at Too Good To Go

BOLD STORIES FOR BOLD ENTREPRENEURS FutureMakers, powered by De Cronos Groep, is een podcast waarin gasten interessante verhalen vertellen over ondernemerschap.

Want FutureMakers, dat is statements durven maken.

Dat is de ondernemers van morgen kansen geven.

Dat is durven uitdagen. En vooral: dat is leven in het nu en denken in de toekomst.

Na een succesvol eerste seizoen, volgt nu een tweede met opnieuw tal van boeiende persoonlijke ondernemersverhalen.

40 Beluister nu de tweede episode van seizoen 2

SEASON 2 LINE UP Episode 1: Jan Van Esbroeck Episode 2: Marie COsters Episode 4: Ellen Kegels Episode 5: Tibbe Verschaffel Episode 6: Mystery guest

Ondernemers

DE KIJK VAN DELOITTE

H ‘Om van een lagere roerende voorheffing te kunnen genieten, zijn er belangrijke nieuwe wettelijke voorwaarden.’

et VVPRbis-regime voorziet in een verlaging van roerende voorheffing ten aanzien van dividenden die kmovennootschappen uitkeren met betrekking tot nieuwe aandelen op naam, uitgereikt naar aanleiding van ‘nieuwe inbrengen in geld’ aan natuurlijke personen/aandeelhouders.

De verschuldigde roerende voorheffing kan worden verlaagd tot 20% of 15% voor dividenden verleend of toegekend vanaf respectievelijk het tweede of derde boekjaar na dat van de inbreng. Om van dit verlaagd tarief te kunnen genieten, zijn er nog enkele andere belangrijke wettelijke voorwaarden. Zo moet er een wachttermijn worden gerespecteerd en mogen de desbetreffende aandelen geen preferente aandelen zijn.

Aangekondigde wetswijzigingen 1. Volstorting Tot op vandaag is het noodzakelijk, maar voldoende dat de volstorting gebeurd is op het moment dat de dividenden worden uitgekeerd of toegekend. In het aangepaste regime moeten de sommen volledig volstort zijn op het ogenblik van de uitgifte van de aandelen.

De (recente) hervorming van het Belgische vennootschapsrecht indachtig, zal het in de nieuwe regeling sowieso van belang zijn dat de aandeelhouders hun initiële inbreng volledig volstorten. Is dit niet gebeurd, dan blijven de dividenden onderworpen aan een roerende voorheffing van 30%.

Philippe Van Krunkelsven Deloitte Belastingconsulenten

Strenger regime voor uitkeren dividenden

2. Wachttermijn In het huidige regime kan een verlaagde roerende voorheffing van 20% of 15% toegepast worden, afhankelijk van in welk boekjaar de dividenden werden uitgekeerd of toegekend en te rekenen vanaf het moment van de inbreng. In het aangepaste regime zal het moment van de volledige volstorting een belangrijk ijkpunt worden voor het bepalen van de startdatum van de wachttermijn.

3. Preferente aandelen Een andere belangrijke voorwaarde binnen het huidige regime is het verbod om bij een kapitaalsverhoging preferente aandelen te creëren. In het nieuwe regime zal de term preferente aandelen worden vervangen door de notie aandelen met een voorkeursrecht, en dit ‘ten aanzien van de deelname in het kapitaal of in de winst of ten aanzien van de verdeling van het maatschappelijk vermogen’.

Hieruit kan worden afgeleid dat het verbod niet van toepassing zal zijn op bijvoorbeeld aandelen die worden uitgegeven met een meervoudig stemrecht.

Bovendien geldt het verbod om preferente aandelen te creëren in het huidige regime enkel op het ogenblik van de kapitaalsverhoging. Bijgevolg is het onder het huidige VVPRbis-regime wel mogelijk om na de kapitaalverhoging toch nog preferente aandelen te creëren (weliswaar onder voorbehoud van de algemene antimisbruikbepaling). Ook op dit vlak grijpt het aangepaste regime in: er mogen voortaan geen aandelen met voorkeursrecht gecreëerd worden, noch op het moment van de uitgifte noch op enig ander moment.

Een kmo-vennootschap die voldoet aan alle voorwaarden van het zogenaamde VVPRbis-regime, kan dividenden uitkeren aan een verlaagd tarief op het vlak van roerende voorheffing.

De ministerraad heeft recent evenwel een voorontwerp van wet goedgekeurd dat dit regime fundamenteel zal wijzigen.

Die wijzigingen hebben effect op dividenden toegekend of betaalbaar gesteld vanaf 1 januari 2022.

41

‘Vrijheid komt met verantwoordelijkheid en het nemen van initiatief. Dus niet alleen taken uitvoeren, maar ook zelf met ideeën afkomen, die volledig uitwerken én opleveren.’

42

Bart Van Zele, Halito!

Ondernemers

WELT

‘Kleine IT-bedrijven moeten zich anders onderscheiden’ Het Antwerpse IT-bedrijf Halito! won onlangs de HR Explore-award van Voka Kamer Antwerpen-Waasland voor een opmerkelijk en innovatief initiatief: sporten voor vakantiedagen. Wie een uur sport, krijgt tien minuten betaalde vakantie en kan zo per jaar vier vakantiedagen winnen.

Het concept overtuigde onze expertenjury tijdens het HR Explore-congres, in het bijzijn van meer dan honderd hrprofessionals. Maar dit bedrijf heeft nog veel meer in zijn mars. door Saskia Castelyns fotografie Vincent Callot Halito!, een Antwerps softwarebedrijf voor eventregistratie, telt amper een tiental medewerkers. ‘Wij zitten in een nichemarkt’, steekt CEO Bart Van Zele van wal. ‘Wij ontwikkelen software voor eventcommunicatie.

Er zijn heel veel multinationals en bedrijven die evenementen organiseren. Dat gaat van opleidingen trainingen over personeelsfeesten tot klantenevenementen. Die zijn heel erg goed in het organiseren, maar niet zo goed in het communiceren.’

Wat doet Halito! concreet?

Bart Van Zele: ‘Onze software laat toe dat zij met hun gasten kunnen communiceren, zowel voor, tijdens als na het event. Onze software is gebaseerd op een vierstappenplan.

De eventmanagers kunnen een eventwebsite zelf opbouwen. Dat is heel gebruiksvriendelijk via onze software. Daarbij kunnen ze hun gasten informeren over het evenement, ze kunnen hun gasten uitnodigen en die kunnen

dan rechtstreeks registreren. De stap achteraf vind ik zelf heel belangrijk. Dan kunnen ze bijvoorbeeld hun gasten bedanken, foto’s en filmpjes delen of een enquête houden.

Alle persoonsgegevens kunnen zij integreren in hun eigen CRM-systeem of software.

Omdat we miljoenen persoonsgegevens per jaar verzamelen, zit veiligheid in ons DNA. De bedrijven schenken ons daar heel veel vertrouwen, omdat onze standaarden zo hoog liggen. Dat is ook nodig, want je wil niet dat zulke data op de straatstenen belanden.’

De gewonnen award is een bekroning van de genomen inspanningen op hr-vlak.

Welke opvallende initiatieven neemt Halito! zo nog?

Bart Van Zele: ‘Wij zetten al jaren in op zelfsturende teams. Zelfsturing hebben onze mensen echt nodig om te kunnen uitblinken in hun job. Ze krijgen heel veel vrijheid van mij. Ze kunnen tijds- en plaatsonafhankelijk werken. Ook de inhoud van hun job bepalen ze grotendeels zelf. Die vrijheid komt natuurlijk met verantwoordelijkheid en het nemen van initiatief. Dus niet alleen taken uitvoeren, maar ook zelf met ideeën afkomen, die volledig uitwerken én opleveren. Ook in teamverband kunnen werken is belangrijk. Mijn rol als CEO, die ik overigens opvat als ‘coach en ondernemer’, is om die jobs te begeleiden zonder ze over te nemen.’

Waarom doet u die inspanningen? En waar haalt u de inspiratie hiervoor?

Bart Van Zele: ‘Op deze manier krijg je een bedrijfscultuur waar er heel goed kan worden samengewerkt. En als een team goed werkt, dan volgen ook heel goede resultaten. Wat betreft die inspiratie: ik volg veel activiteiten van de Kamer en vertoef ook heel vaak op andere evenementen. Door met veel mensen te praten en in contact te komen, hoor je vaak de problemen waartegen zij aanlopen. Dat inspireert mij om oplossingen te zoeken die ook voor Halito! nuttig kunnen zijn.’

Wilt u ook werken aan het hr-beleid van uw bedrijf?

Scan onderstaande QR-code voor meer info

SCAN ME

43

Ondernemers

WELT

van zowel collega’s als ex-collega’s over hoe het er hier aan toe gaat. Als potentiële werknemers dat horen van wie hier werkt of heeft gewerkt, is dat veel authentieker dan wanneer de eigenaar van het bedrijf hen dat vertelt. Zo zullen mensen veel bewuster kiezen voor dit bedrijf. Als zaakvoerder neem ik ook al een tijdje niet meer de eindbeslissing over wie uiteindelijk wordt aangeworven. Dat doet het team zelf, al ben ik uiteraard wel op de hoogte van de shortlist.’

Heeft de coronacrisis die aandacht nog belangrijker gemaakt?

Bart Van Zele: ‘In een sector waar klanten voornamelijk events organiseren, was het voor ons een moeilijke tijd. Want als evenementen verboden worden, is ook de software die daarbij hoort veel minder relevant of zelf overbodig. Hieruit heb ik vooral geleerd dat heel transparante en consequente communicatie naar mijn personeel van belang

‘De eindbeslissing over nieuwe aanwervingen ligt bij het team, al ben ik uiteraard wel op de hoogte van de shortlist.’

is. Zo maak je je medewerkers duidelijk dat er nog steeds een plan en een visie is om erdoor te geraken. Er waren geen geheimen, alle bezorgdheden werden ook gedeeld. Zowel de mijne als die van het bedrijf. Dat geeft ook vertrouwen, zeker in de wetenschap dat ze

daar een belangrijk deel van uitmaken. De cijfers van het eerste kwartaal na het uitbreken van de crisis, waren slecht. Maar mijn team is volwassen genoeg om niet meteen in paniek te schieten en dan mee de handen uit de mouwen te steken.’

In de IT-wereld hebben werkgevers al langer oog voor een uitgekiend hr-beleid.

Waarom is dat in uw sector zo belangrijk?

Bart Van Zele: ‘Al jaren is er op de arbeidsmarkt een tekort aan IT-profielen.

Ondanks de zeer goede opleidingen op hogescholen en universiteiten is de uitstroom niet voldoende om al die vacatures in te vullen. De grote bedrijven gaan dan met die profielen lopen en dus moet een kleine kmo zoals Halito! zich op andere manieren onderscheiden. Het helpt niet om een job louter te koppelen aan een mooie bedrijfswagen, 10 tot 20% meer loon of een of andere bonus. in een kleinere kmo hebben nieuwe medewerkers onmiddellijk impact, wat anders is in grote bedrijven. Daar zitten ze vaak vast in een takenpakket. in een kleinere kmo kan je vaak alle kanten uit.’

Welke initiatieven op hr-vlak plant Halito! nog?

Bart Van Zele: ‘Zelfsturing en het sporten zijn nu wel de grote aandachtspunten. We willen nog inzetten op het inblikken van testimonials

Wat brengt de toekomst voor Halito!?

Bart Van Zele: ‘Ondanks het feit dat de eventsector momenteel weer op slot zit, blijven we geïnspireerd en kijken we heel positief naar de toekomst. Hybride en online events zullen blijven en met onze software zijn we daarvoor al helemaal klaar. We willen ook internationaal verder uitbreiden. Vandaag zijn we al de marktleider in België en de nummer twee in Nederland. Momenteel zijn we op zoek naar andere markten waarop we impact kunnen maken. Niet om de zevende of achtste speler in de rij te zijn, wel om een topdriespeler te worden. We denken dat we daarvoor in Europa nog wel wat mogelijkheden hebben. In 2022 hopen we daarvan werk te kunnen maken.’ www.halito.com

‘WELT DEED NIEUWE WERELD OPENGAAN’ Om voort te bouwen aan zijn duurzaam personeelsbeleid, vindt Halito! ook handvaten in het Welt-traject van Voka.

‘Dat deed voor mij een nieuwe wereld opengaan. Ik heb enorm veel bijgeleerd over inclusief ondernemen en hoe belangrijk dit ook voor een kmo is’, haalt Bart Van Zele aan. ‘Aan de hand van een scan op vier vlakken konden we bijvoorbeeld opmaken hoe ver we hierin stonden en waar we eventueel moesten bijsturen. Zo heeft dit traject ons echt wel erg geholpen en geïnspireerd.’

Meer info over Welt via welt.aw@voka.be

45

IS JE WERKVLOER ZO STILAAN EEN SLAGVELD?

Krijg extra versterking met IBO van VDAB! Daarmee zet je iemand met minder ervaring maar des te meer motivatie direct aan het werk.

Na maximaal 6 maanden opleiding óp je werkvloer heb je een ideale werkkracht om aan te werven. Kijk snel op vdab.be/ibo

vdab.be En iedereen beweegt

VDAB8044122_WERKGEVER_ONDERNEMERS_ANT_WA_190X135.indd 1

Slimme kantooroplossingen!

01/12/2021 18:06

ARCHIVERING DOCUMENTEN DIGITALISEREN / SCANNEN OERSTERKE ARCHIEFDOZEN

POSTKAMER SERVICE

PAPIER & DATA VERNIETIGEN

BOX STORAGE GOEDERENOPSLAG

BEWARING OFFLINE COMPUTERBACK-UPS

Ontdek meer diensten op: www.merak.be

© Merak nv | (0)15 28 40 60 | info@merak.be Steenhoevestraat 6, B-2800 Mechelen

Ondernemers

ONDERNEMINGSNIEUWS NIEUWE LEDEN NOVEMBER

Aanvaard door het bestuurscomité van 8 december 2021

@VICE Marijke ‘t Kindt, zaakvoerder Vilain XIIII-laan 65, 9150 Bazel Activiteiten: dienstverlening

ADBUDDY Jasper Bakker, director Bisschoppenhoflaan 400, 2100 Deurne www.adbuddy.be Activiteiten: bedenken, maken en promoten van websites, webshops, webapplicaties & mobile apps

AMS DIGITAL PRINTING Ary Maes, zaakvoerder Glasstraat 17, 2170 Merksem www.amsdigital.be Activiteiten: printen van in- en outdoor reclame

ARTO Rob Arnouts, zaakvoerder Ambachtsstraat 34, 2390 Westmalle www.arto-interieur.be Activiteiten: kwalitatief maatwerk en interieurrealisaties

BENELUX INDONESIA ASSOCIATION Johan Lubbe Bakker, voorzitter Leo Baekelandstraat 6 unit 2, 2950 Kapellen www.beneluxindonesia.eu Activiteiten: handel en investeringen faciliteren tussen Benelux en Indonesië

BLOOMUP Ellen Batens, medeoprichter Brusselstraat 51, 2018 Antwerpen www.bloomup.org Activiteiten: matching van jongvolwassenen met mentale zorgen met een erkend online therapeut

BROUWERIJ THE MUSKETEERS Stefaan Soetemans, zaakvoerder Reepstraat 208, 9170 Sint-Gillis-Waas https://themusketeers.be Activiteiten: bierbrouwerij

CALIBRATE Ludo Van Rompuy, digital client advisor Veldkant 33 A, 2550 Kontich www.calibrate.be Activiteiten: ontwikkelen van websites en web apps

DELTA PLUS SYSTEMS NEDERLAND Marco Nagels, accountmanager België Goudstraat 36, 2718 RC Zoetermeer www.vertic.nl Activiteiten: ontwikkelaar, producent en installateur van valbeveiligingssystemen

EWINGS Mike Boon, zaakvoerder Prins Boudewijnlaan 24, 2550 Kontich https://ewings.be Activiteiten: bouwen van e-commercekanalen voor kmo’s (b2b, b2c en marktplaatsen)

GS PROJET DESIGN Gianni Scoponi, CEO & oprichter Postbaan 72 bus J, 2910 Essen https://gs-technology.be Activiteiten: 3D-printingbedrijf

HET ATELIER Maarten Mareels, zaakvoerder Lange Rekstraat 14, 9100 Sint-Niklaas https://het-atelier.be Activiteiten: fitness

KASTEEL STARRENHOF Alexander Siera, zaakvoerder Hogeschootlaan 5, 2950 Kapellen www.kasteelstarrenhof.com Activiteiten: meeting- en eventlocatie

Oevertrans BV Oevertrans BV is een transportfirma gespecialiseerd in op- en overslag van ferro en non-ferro metaalafval, zowel in bulk als palletgoederen, en import en export van zeecontainers. Mede door de activiteiten van zusterfirma Hertsens Wegenwerken spitst Oevertrans zich daarnaast ook toe op kiepertransport verwant aan de wegenbouw, bijvoorbeeld voor grondverzet en bouwafval, en diepladertransport.

Waarom Voka?

‘Voka is het grootste ondernemersnetwerk in Vlaanderen dat de belangen van al zijn leden op het hoogste niveau verdedigd. Voka neemt zeer actuele onderwerpen onder de loep en weerspiegelt deze op de ondernemingen. Zo probeert het iedere onderneming dynamisch te houden en kunnen ondernemers onderling makkelijker contacten leggen, ook tussen verschillende sectoren. Hieruit kunnen dan gemakkelijk opportuniteiten voortvloeien’, merkt zaakvoerster Liesbeth Hertsens.

Oevertrans BV Oeverkant 38 2070 Burcht 03-253 40 43 www.oevertrans.be

47

Ondernemers

ONDERNEMINGSNIEUWS

LAMVIN Vincent Lamoen, financieel adviseur Kattendijkdok-Westkaai 81 bus 1304, 2000 Antwerpen www.skyfinance.be Activiteiten: onafhankelijke krediet- en verzekeringsmaatschappij

LIVE LIGHT Jef Van hoolst, customer relationship manager Scheldeweg 5, 2850 Boom www.live-light.com Activiteiten: verhuur van meubilair

MARKIES CONSULTING Kurt Ghijsbrecht, zaakvoerder Koning Albertstraat 59, 2610 Wilrijk www.markies.be Activiteiten: bedrijfsconsultancy rond business, digitale transformatie, marketing, sales en customer experience

MATSIE Jeroen Spruyt, zaakvoerder Frans De Cortlaan 18, 2610 Wilrijk Activiteiten: managementvennootschap

MONIKIDS Marieke Van den Poel, management Heidebaan 45, 9100 Sint-Niklaas www.krea.be Activiteiten: meubelwinkels Krea & Colifac

NEO2 Nick Paelinck, bestuurder Doorslaardam 17 bus D, 9160 Lokeren www.neo2-solutions.com Activiteiten: management à la carte

NOBI Sven De Proft, salesdirector Coebergerstraat 49 bus 4, 2018 Antwerpen https://nobi.life Activiteiten: ontwerpen van slimme lampen om alleenwonende ouderen te ondersteunen

48

ODYSSEY ANTWERPEN I Margo Peeters, sales- & marketingmanager Lange Nieuwstraat 20-24, 2000 Antwerpen www.mariott.com/anrak Activiteiten: luxury boutique hotel met vijf sterren

VAN DER VEKEN MAKELAARS Vincent Van der Veken, vastgoedmakelaarbemiddelaar Rijfstraat 2 bus 101, 2018 Antwerpen https://vandervekenmakelaars.be Activiteiten: vastgoedmakelaar WE LOVE LIFE Elke Peeters, designer Linnaeusstraat 34, 2140 Borgerhout www.elkepeeters.com Activiteiten: ontwerpen van kleding/juwelen

SMEULDERS HENRI Harry Smeulders, zaakvoerder Jeroom Beckerlaan 10, 2990 Wuustwezel Activiteiten: coaching horeca en verkoop luchtfilters

YES!TALENTS Katrien Geerts, zaakvoerder Veltwijcklaan 286, 2180 Ekeren www.yes-talents.be Activiteiten: interim + werving & selectie

SONO PROJECTS Jean-Pierre Van Buynder, bestuurder Plezantstraat 314, 9100 Sint-Niklaas Activiteiten: aankoop/verkoop vastgoedprojectontwerpen

TRISTEL Bart Leemans, general director Smallandlaan 14B, 2660 Hoboken www.tristel.com/be Activiteiten: desinfecterende producten voor de zorgsector op basis van ClO₂

V2.0 Vanessa Coppens, zaakvoerder Dennenlaan 54, 9120 Haasdonk www.bureaucoppens.be Activiteiten: strategisch en financieel bedrijfsadvies

VAN CROMBRUGGEN Patrick Verelst, directeur Nijverheidsstraat 100, 2160 Wommelgem www.vancrombruggen.be Activiteiten: leveren en fabriceren van voedingsproducten, voornamelijk bestemd voor horecagroothandelaars en cateringbedrijven

Bekijk de recentste oprichtingen en faillissementen via deze QR-code

SCAN ME

Ondernemers

DE SWITCH

Een overzicht van de nieuwe gezichten in directiekamers en raden van bestuur.

SVEN DE MEESTER NEEMT LEIDING BIJ NAXCO BELGIUM Het Antwerpse expeditiebedrijf Sotramar & De Keyser (SDK) heeft onlangs de krachten gebundeld met sectorgenoot DAS Logistics.

Binnen dit nieuwe bedrijf, dat zich als Naxco Belgium in de markt zet als een internationale end-to-end logistieke partner voor lucht- en zeevracht, neemt CEO Sven De Meester van SDK de rol van CEO op. De nieuwe onderneming is onderdeel van de Naxco Group, een mondiale logistieke dienstverlener met 24 filialen wereldwijd.

Naxco Belgium werkt met 42 medewerkers vanuit zijn vestigingen in Antwerpen en Brucargo-Zaventem. Naast Naxco Belgium blijven DKT (De Keyser Thornton) en Unamar wel bestaan als onafhankelijke scheepsagent onder de koepel van Naxco Group.

VIER NIEUWE ONAFHANKELIJKE BESTUURDERS BIJ VOETBALCLUB ANTWERP De raad van bestuur van Royal Antwerp FC wordt uitgebreid met vier nieuwe onafhankelijke bestuurders. Naast zijn vrouw en twee kinderen krijgt voorzitter Paul Gheysens - in het bedrijfsleven de CEO van vastgoedinvesteerder Ghelamco - nog vier opvallende namen naast zich.

Het gaat om politicus Philippe Muyters, serieondernemer Jürgen Ingels, Bart Van Camp (directeur Lantis) en Jacques Vandermeiren (CEO Havenbedrijf Antwerpen). Volgens de club past de uitbreiding van de raad van bestuur in de verdere professionalisering van haar structuren.

MANU DE VOS VERLAAT CORPACK NA OVERNAME Golfkartonproducent Corpack uit Beveren-Waas functioneert voortaan als zelfstandige entiteit binnen verpakkingsgroep Foresco. Die heeft alle aandelen overgenomen van oprichters Manu De Vos en Eric Geerts, die met de verkoop voor continuïteit op lange termijn willen zorgen. Terwijl Eric Geerts als algemeen directeur de leiding op zich neemt, verlaat Manu De Vos het bedrijf. Foresco Group heeft de laatste jaren actief geconsolideerd, waardoor zijn omzet in enkele jaren is gestegen van 30 naar 250 miljoen euro in 2021.

www.naxcobelgium.be

https://corpack.be

OOK BENOEMINGSNIEUWS? Is in uw bedrijf de raad van bestuur gewijzigd? Of zijn er nieuwe gezichten op sleutelposities? Na een seintje op communicatie.aw@voka.be delen we ook úw nieuws hier!

49

De schaduw van stikstof Kwetsbare natuurgebieden zo veel mogelijk behoeden voor de neerslag van stikstof: dat is het doel van een definitieve Programmatorische Aanpak van Stikstof (PAS) waaraan de Vlaamse overheid momenteel schrijft. Een oefening die voor zenuwachtigheid zorgt in politieke middens maar ook bij sectoren als chemie, haven en landbouw. Een overschrijding van de stikstofdrempel kan nieuwe investeringsprojecten op losse schroeven zetten. Een rationeel beoordelingskader zoals de PAS moet voor iedere betrokken sector duidelijkheid scheppen naar de toekomst. door Jan Van de Poel fotografie Koen Fasseur, Stefaan Van Hul

De problematiek beknopt • De Vlaamse regering is begin 2021 teruggefloten voor haar stikstofbeleid • De depositie (het neerslaan op de bodem, red.) van stikstof is een belangrijke parameter voor vergunningsaanvragen in industrie en landbouw en voor grote infrastructuurprojecten.

• De stikstofneerslag in Vlaanderen is voor 34,5% afkomstig van landbouwactiviteit, voor 3,4% van industrie en voor 6,9% van transport. 51,4% is afkomstig van buitenlandse emissiebronnen.

• De verschillende bronnen van stikstof vragen verschillende maatregelen.

• In afwachting van een nieuw stikstofkader dreigt een vergunningsstop voor tal van investeringen in haven en industrie.

50

Ondernemers

BELANGENBEHARTIGING

De aanleiding Arrest stuurt beleid terug naar af In heel wat Vlaamse natuurgebieden zijn de stikstofdrempels overschreden. De Raad voor Vergunningsbetwistingen beveelde de Vlaamse overheid daarom begin 2021 om werk te maken van een aangepast stikstofbeleid. Deze definitieve Programmatorische Aanpak van Stikstof moet tegelijk rechtszekerheid creëren voor nieuwe investeringen in onder andere industrie en landbouw.

NIET ELKE STIKSTOF IS HETZELFDE Welgeteld 78% van de lucht om ons heen bestaat uit het kleur- en reukloze stikstof. Op zichzelf is dit geen schadelijk gas voor mens noch milieu, tenzij het zich verbindt met waterstof of zuurstof. Dan krijg je respectievelijk ammoniak en stikstofoxiden, die wel ongewenste effecten hebben. In natuurgebieden zorgen ze voor een vorm van overbemesting, waardoor invasieve planten die beter gedijen bij hoge stikstofconcentraties zeldzame plantensoorten zoals heidebegroeiing verdringen. Naast vermesting zorgt stikstofdepositie ook voor verzuring, met een armere biodiversiteit tot gevolg.

Ammoniak komt vooral via veehouderij en andere landbouwactiviteiten in ons milieu terecht. Stikstofoxiden (NOx) ontstaan dan weer bij verbranding van stikstof op hoge temperatuur, als bijproduct van industrie, transport of energieopwekking.

Al deze stikstofverbindingen slaan uiteindelijk neer op de bodem, de zogenaamde depositie. Het grote verschil is dat ammoniak, dat voornamelijk door landbouwactiviteiten wordt gevormd, voor het belangrijkste deel binnen een straal van enkele kilometers neerslaat. Stikstofoxiden afkomstig van productieprocessen in de industrie kunnen honderden kilometers met de wind meegevoerd en breder verspreid worden, vooraleer ze neerslaan.

TERUG NAAR AF Daarom stelde de Vlaamse regering in 2014 significantiekaders vast voor stikstofoxiden en ammoniak waaraan vergunningsaanvragen werden getoetst. Deze kaders moesten stikstofreducties realiseren bij landbouw, industrie en verkeer. Maar op 25 februari 2021 velde de Raad voor Vergunningsbetwistingen haar stikstofarrest. Dat bestempelt de stikstofregelgeving voor landbouwbedrijven die willen uitbreiden als te laks en niet wetenschappelijk onderbouwd. Terug naar af dus met het Vlaamse stikstofbeleid. Voor huidig Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir was dat het sein om versneld werk te maken van een definitieve PAS (D-PAS). Al in 2018 was met het

oog hierop een milieueffectenonderzoek opgestart. Nog voor het stikstofarrest stelde de Vlaamse regering ook al een expertenpanel van academici aan om de minister te adviseren over hoe de bevindingen van het onderzoek kunnen worden omgezet in maatregelen.

INSTRUCTIE ALS TUSSENOPLOSSING In afwachting van een beslissing over het D-PAS, gaf minister Demir begin mei de verschillende adviesinstanties richtlijnen mee over hoe ze aanvragen voor omgevingsvergunningen kunnen beoordelen. Die ministeriële instructie moet een vergunningsstop voor Vlaanderen helpen voorkomen. De ministeriële instructie is gebouwd op de vaststelling dat de emissies van NOx uit onder meer industrie en transport de voorbije jaren aanhoudend zijn gedaald. Dat is te danken aan allerhande evoluties, zoals de vele inspanningen die de industrie leverde op vlak van proces- en productinnovatie, strengere energieprestatienormen, strengere euronormen voor transport en de vergroening van havenwerktuigen.

WANNEER MOGEN WE D-PAS VERWACHTEN? Het traject om tot een definitieve PAS te komen, verloopt over verschillende fasen. Het plan-MER dat verschillende reductiescenario’s onderzocht, zal binnenkort in openbaar onderzoek gaan. De kans is reëel dat bij dat plan-MER voorstellen van de Vlaamse regering worden gevoegd over welke brongerichte maatregelen het meest aangewezen aan. Die maatregelen zullen impact hebben op de verlening van vergunningen en ofwel voor heel Vlaanderen gelden, dan wel enkel in en rond een natuurgebied waar bijkomende inspanningen nodig zijn. Naast deze acties zal de D-PAS maatregelen bevatten om de natuur zelf te herstellen en robuuster te maken. Het voornoemde openbaar onderzoek duurt normaal 60 dagen. Deze inspraakronde moet worden verwerkt en nadien moeten onder meer lokale overheden advies verlenen. Zelfs als er hard wordt doorgewerkt, zullen we pas tegen de zomer 2022 een definitieve stikstofregeling hebben die voldoende juridisch robuust is en wetenschappelijk onderbouwd.

51

Het expertenpanel

‘Een afname van de stikstofneerslag moet de basis vormen’ De definitieve Programmatorische Aanpak van Stikstof (PAS) moet de stikstofproblematiek zo snel mogelijk onder controle krijgen en alle betrokkenen duidelijkheid en rechtszekerheid bieden. Om die oefening correct te kunnen maken, riep de Vlaamse overheid begin 2021 een expertenpanel van juristen 52

en academici te hulp. Met vicerector en professor in duurzame energie, lucht- en watertechnologie Silvia Lenaerts van de Universiteit Antwerpen als voorzitter, heeft dat panel afgelopen zomer zijn adviesrapport ingediend. ‘Ook wij wachten nu op de finale regeling’, zegt professor Lenaerts.

Ondernemers

BELANGENBEHARTIGING

Begin februari 2021 is het expertenpanel gestart met een dubbele opdracht. ‘Er werd ons gevraagd om enerzijds algemene inzichten en conclusies te formuleren bij de lopende beleidsscenario’s en verkenningen. Anderzijds wou de Vlaamse overheid ook van ons weten welke juridische instrumenten er bestaan om de huidige stikstofuitdagingen het hoofd te bieden. In dit panel zetelden specialisten, economen en juristen met expertise in de verschillende sectoren’, klinkt het.

Hoe hebben jullie die opdracht aangepakt?

Silvia Lenaerts: ‘We zijn nagegaan wat er vanuit technologisch oogpunt beter zou kunnen om de instandhoudingsdoelstellingen te bereiken.

Daarvoor hebben we dus gefocust op de te bereiken instandhoudingsdoelstellingen van de Europees beschermde speciale beschermingszones (gebieden in Vlaanderen aangeduid om bijkomende kansen te geven aan habitats en soorten die van belang zijn voor de Europese biodiversiteit, red.). We zijn nagegaan welke acties al zijn gebeurd en welke initiatieven nog kunnen volgen.

Van meet af aan hebben we besloten om niet te vertrekken vanuit de beschikbare modellen, want die stellen de werkelijkheid vereenvoudigd voor.’

Wat is de rode draad in het advies?

Silvia Lenaerts: ‘Volgens het expertenpanel moet een gemeten afname van stikstofdepositie voor een geheel van bedrijven en sectoren de basis van de aanpak vormen. Zo leg je bij hen de verantwoordelijkheid om al dan niet te kunnen voortwerken. We stellen ook de invoering van een minimumdrempel voor, waarbij er bij een lagere uitstoot dan sowieso geen aantoonbaar effect is van de activiteiten waarover het gaat. We pleiten ook voor mogelijkheden om te salderen.

Algemeen stellen we dat er nood is aan een missiegedreven beleid met bindende doelen voor zowel de reductie van de stikstofemissies, het juridische instrument als het al bestaande flexibliteitsinstrument voor de landbouwsector. Aan de hand hiervan kunnen landbouwers stikstofemissierechten (NER) verkrijgen bovenop hun vergunning, naargelang hun locatie en de technologie waarmee ze werken. Dit NER-systeem zou dan gebruikt kunnen worden om duidelijk te maken welke stikstofemissie er mag zijn en welke marge

ze binnen die rechten nog hebben voor eventuele andere activiteiten.’

Bij de beoordeling van stikstofemissie zijn tal van factoren belangrijk, onder andere de aanwezige vegetatie rondom. Hoe schat het expertenpanel dit in?

Silvia Lenaerts: ‘Via het Vlaams Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek en het Vlaams Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek beschikken we al over impactkaarten. Die geven heel specifiek aan wat waar nog kan. We vinden dat die kennis, net als de ecologische kennis over welke vegetatie wat verdraagt, beter moet worden gebruikt. Die werkwijze sluit trouwens aan op een benadering die ook al in Nederland is voorgesteld, om eerder heel gericht gebieds- en sectorspecifiek te kijken dan overal maar alles te verbieden.

‘In de industrie zijn alle mogelijke maatregelen om de stikstofemissie aan minder dan vijf euro per kilo uitstoot te reduceren, al genomen.’

Want het is heel duidelijk dat het vooral gaat om de depositie van ammoniak (NH3) (uit voornamelijk de landbouw, red.), wat heel verschillend is aan stikstofoxiden (NOx) (uit industrie en transport, red.). Niet alleen dat verschil in de relatie tussen emissie en depositie, maar ook naar chemische impact die NH3 of NOx heeft op het type vegetatie waarop het neervalt, moet je meenemen in dit verhaal. En op sommige locaties heeft het geen zin om zelf initiatieven te nemen, omdat het grootste deel van de depositie komt overwaaien uit het buitenland.’

In het advies kijkt het panel, ook dankzij data die al ter beschikking was, onder meer naar de transportsector?

Silvia Lenaerts: ‘Als panel zijn we zelf vertrokken vanuit het al bestaande Luchtbeleidsplan 2030. Alleen bevat dat doelen naar mobiliteit en transport, waarvan niet duidelijk is hoe die te behalen zijn. Dat gaat bijvoorbeeld over het afbouwen van het aantal afgelegde kilometers over de weg en het uitbouwen van de modal shift naar andere modi zoals spoor of binnenvaart.

Wat de industrie betreft, stellen we vast dat daar al zeer veel is gebeurd. Alle mogelijke maatregelen om de stikstofemissie aan minder dan vijf euro per kilo uitstoot te reduceren, zijn al genomen. Dan is het logischer om te focussen op transport. Daar hebben we ook concrete aanbevelingen gedaan. In de scheepvaart beweegt intussen al veel en daar is ook nog veel winst te boeken. Ik denk aan het gebruik van andere brandstoffen zoals CNG, LNG of waterstof.

Vergroening van de binnenvaart is ook heel interessant, al is het nog onduidelijk hoe dat kan gebeuren. Over de mogelijkheden van walstroom zijn we dan weer vrij kritisch. Niet alleen is dat heel duur, maar het ontbreekt ook aan een gestandaardiseerde aansluiting.

Zo riskeer je een competitief nadeel op te lopen tegenover andere Europese havens.’

Is de landbouw, met haar hoge ammoniakproductie, niet een beetje de olifant in de kamer?

Silvia Lenaerts: ‘Daar is alleszins nog zeer veel marge voor verbetering. Maar ik zie ook veel laaghangend fruit in technologie die al in de industrie is ingebed maar ook voor een aantal landbouwprocessen mogelijkheden biedt. Naar de landbouw gaan al veel middelen, al komen die wel versnipperd terecht. Er zou bijvoorbeeld nog innovatie gestimuleerd kunnen worden.

Gekoppeld aan een stikstoffonds zou de overheid landbouwers kunnen stimuleren om samen met industriële partners stikstof circulair te maken. Dat kan bijvoorbeeld door het te hergebruiken in meststoffen of via de productie van elektriciteit in biomassacentrales.’

De jongste weken is er veel te doen rond de SCR-techniek, die in uitstoot zorgt voor een reductie van stikstofoxiden maar wel tot een hogere ammoniakdepositie zou leiden. Hoe schat u dit in?

Silvia Lenaerts: ‘SCR (selectieve katalytische reductie, red.) is een techniek waarbij je ammoniak gebruikt om NOx te reduceren. Als je dat goed doseert, houd je enkel stikstof over en treedt er nauwelijks ammoniakemissie op.

Het is een best beschikbare technologie, die veel bedrijven al toepassen. Het is dus niet correct dat bedrijven voor het gebruik ervan worden afgestraft. Je kan dat goed doseren zodat de emissie van NOx en ammoniak minimaal zijn. Dat gaat heel beperkt zijn in verhouding tot andere bronnen.’

53

Draadloze dimschakelaars voor jouw slimme lampen Heb je slimme lampen in huis die werken met de standaarden van Hue®, Casambi®, Xicato®, KNX® of EnOcean®? Met de draadloze dimschakelaar van Niko stuur je die met gemak aan van waar je maar wil. Met één druk op de knop dompel je je huis onder in een gezellige lichtsfeer. De dimschakelaar is draadloos en werkt zonder batterijen. Kleef of bevestig hem waar je maar wilt: boven je bed, op je kookeiland, naast je zetel of in je bureau…

Kies een van de vele Niko afwerkingen en vind een design dat perfect in je interieur en bij je andere lichtschakelaars past.

www.niko.eu

PA-1117-01

54

Ondernemers

BELANGENBEHARTIGING

Uitzicht op drie procent groei in 2022 Na het eerste jaar van de coronapandemie heeft de economische activiteit zich in 2021 gestaag hersteld.

Al bracht de vierde coronagolf die groei wel weer tot stilstand in het laatste kwartaal. Voor 2022 blijven de vooruitzichten volgens de conjunctuurbarometer van de Kamer evenwel positief, met een toename van het bruto binnenlands product van zo’n 3%.

Op basis van een bevraging bij 3.000 ondernemers gaat de Nationale Bank van België maandelijks na wat de huidige situatie en de verwachtingen voor de komende drie maanden zijn. Die inschattingen hebben een aanzienlijke invloed op het werkelijke economische

gedrag. Uit die bevraging blijkt dat de economische inhaalbeweging sinds het midden van afgelopen zomer in kracht afneemt. Het merendeel van de ondernemers blijft wel positief over het huidige orderboek en de toekomstige vraag. Ook het vooruitzicht voor de aanwerving van personeel blijft hoog, al wordt dat grotendeels verklaard door de zeer krappe arbeidsmarkt.

Uit een soortgelijke bevraging bij consumenten blijkt een verschuiving van de vrees voor werkloosheid naar een vrees voor oplopende inflatie. De onzekerheid over de energieprijzen en aanvoerketens weegt op de uitgaven. Niettegenstaande dat 2022 zich aanbiedt met een reeks uitdagingen, blijven ondernemers en consumenten positief.

De jaargroei van het bruto binnenlands product wordt geraamd op zo’n 3%.

CONJUNCTUURBAROMETER ANTWERPEN-WAASLAND 120

Conjunctuurwaarde

100

80

60

40

20

0 2008

2010

2012

2014

NBB-indicator (verwerkende nijverheid Antwerpen-Waasland)

2016

2018

2020

2021

2022

Voorlopige NBB-indicator (verwerkende nijverheid Antwerpen-Waasland)

Dialoogsessie zet grote werven op een rijtje Op 9 december organiseerden Alfaport Voka in samenwerking met Port of Antwerp en onze Kamer de Dialoogsessie Haven Bereikbaar. De bijeenkomst stond in het teken van de mobiliteitsen veiligheidsinvesteringen die de verschillende infrastructuurbeheerders uitvoeren in 2022.

Aan ruim 70 deelnemende ondernemingen gaf Lantis een inzicht in de impact die de Oosterweelwerken op linker- en rechteroever hebben. Vooral de werken aan de Oosterweelknoop en de Royerssluis zullen ingrijpend zijn voor ondernemingen in het zuiden van de Antwerpse haven. Het

Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) kondigde diverse werken aan op de R2. Het Havenbedrijf Antwerpen rolt volgend jaar haar Masterplan Fietsinfrastructuur uit. De intense samenwerking met de ondernemingen in dit project werd toegelicht. Ook de samenwerking tussen AWV, de Scheepvaartpolitie, het Havenbedrijf Antwerpen en Voka AntwerpenWaasland in een project tegen roodlichtnegatie op de gewestwegen in havenomgeving kwam aan bod. Tenslotte bracht de stand van zaken van het Haventracé duidelijkheid in de vooruitzichten voor komende jaren in de ontwikkeling van tunnel- en weginfrastructuur.

Meer info via onze mobiliteitsmanager: steven.roeland@voka.be 55

Deelnemer Plato Next Generation

‘We zien het als een enorm compliment dat net de familiale sfeer onze kinderen overtuigd heeft.’

56 56

Ondernemers

NEXTGEN

‘Ingestapt door goede sfeer die ik merkte tijdens het telewerken’ Een rasecht familiebedrijf en dat al 80 jaar lang. Voor magazijntotaalpartner de Ronde & Drubbel is het sinds dag één een USP dat met zowel klanten, leveranciers als medewerkers een sterke vertrouwensband creëert. ‘Mijn moeder Martine, broer Gilles, nonkel John en neef Buddy zijn samen met mezelf de feitelijke familieleden. Maar met al onze medewerkers vormen we eigenlijk één grote familie.

Net dat is onze grootste kracht’, vertelt de 26-jarige Nicolas Baert die in september 2020 het bedrijf vervoegde. door Cedric Van Rompaey fotografie Koen Fasseur

Het verhaal van de Ronde & Drubbel begint bij twee vrienden: meneer de Ronde en meneer Drubbel. In 1941 trekken ze in oorlogstijd naar landbouwers om tractoren die niet meer werken op te kopen, te repareren en te verkopen in de haven. In de jaren 1960, met de intrede van de heftruck, wordt de focus verlegd en kent het bedrijf een flinke groei.

De nieuwe baseline Lift your warehouse omvat de huidige activiteiten zeer subtiel. Zo specialiseert de Ronde zich enerzijds in intern transport, waarbij het de verkoop en verhuur van heftrucks, pallettrucks en stapelaars – nieuw en tweedehands – op zich neemt. Ook onderhoud en herstellingen horen daar bij.

Anderzijds ligt de focus op magazijninrichting, van stellingen en voorraadbakken tot opslagsystemen en kantoorunits. Dat maakt het familiebedrijf een totaalpartner voor kmo’s over heel België, van Dovy Keukens tot BASF. TELEWERK ALS TRIGGER Met John en Martine de Ronde als broer en zus, leidt vandaag de derde generatie het

bedrijf. Maar ook de vierde generatie is intussen actief. Nicolas Baert, de zoon van Martine, kwam er in september 2020 bij. Intussen loopt ook zijn broer Gilles er stage. Op 1 augustus 2021 vervoegde Buddy, de zoon van John en genoemd naar de vader van John en Martine, het familieteam. Opvallend: Nicolas dacht er nooit aan om in de familiezaak te stappen. Maar telewerken deed hem van gedachten veranderen. ‘Hiervoor werkte ik in de e-commerce en de modesector. Een veel nieuwere business tegenover deze traditionele b2b-sector. Maar toen kwam corona. Tijdens het vele telewerken heb ik hier een kantoorplek kunnen innemen, samen met mijn neef Buddy.

De sfeer onder de medewerkers zat hier zo goed, dat het me prikkelde om mijn sales- en marketingkennis uit mijn vorige job hier uit te rollen’, vertelt Nicolas.

‘John en ik hebben onze kinderen nooit actief aangespoord om in de zaak te stappen’, vult Martine aan. ‘Ons standpunt was dat ze dat met hart en ziel moeten doen. Voor ons is het een enorm compliment dat net de familiale sfeer onze kinderen overtuigd heeft.’

DIGITALISERING De intrede van de nieuwe generatie gaat niet onopgemerkt voorbij, want Nicolas heeft al meteen een nieuwe wind doen waaien.

De branding werd volledig onder handen genomen en de weg naar digitalisering is helemaal ingezet, zowel qua marketing als operationele digitalisering. Ook de interne communicatie heeft Nicolas geoptimaliseerd.

‘In het verleden passeerden we elkaar vaak op de werkvloer en wisselden we op die manier informatie met elkaar uit. De nieuwe generatie plant nu consequent vergaderingen in om de interne communicatie te verbeteren’, aldus Martine. ‘Ik moet toegeven: het helpt ons stappen vooruit nemen.’

‘Aan het digitaliseringstraject kan je niet ontsnappen. Dat was in mijn ogen dus een must om aan te pakken’, vervolgt Nicolas.

‘Een andere uitdaging vond ik in de branding.

Ik kom uit een sector die internationaal sexy oogt. Dat ligt voor deze sector wel anders. Met de nieuwe branding heb ik ook die zo sexy mogelijk proberen maken.’

‘Als je ziet wat er op een jaar is gebeurd, dan stemt me dat zeer blij. John en ik zijn hier al zo’n 30 jaar aan de slag, maar we staan wel 100% achter die frisse ideeën’, verduidelijkt Martine.

HECHTE FAMILIE Met vijf familieleden in een bedrijf kan het niet anders dat het werk een hot topic is tijdens de familiefeesten. Maar bij familie de Ronde is dat niet het geval. De enige die zich er af en toe schuldig aan maakt, is de vader van John en Martine. Boudewijn – alias Buddy – de Ronde komt ook nog altijd naar de zaak, drie dagen per week en telkens twee uurtjes per dag. Om de krant te lezen, een babbeltje met de medewerkers te doen en zijn kleinkinderen te zien. ‘Het stimuleert me dat hij de modernisering mee aanmoedigt’, legt Nicolas uit. ‘Hij is ook ontzettend fier dat wij als vierde generatie er zijn bijgekomen. Voor hem is het een geruststelling dat de Ronde op deze manier nog een lange toekomst kan tegemoetgaan.’

‘We zien elkaar heel veel, elke dag. Maar voor mij is dat net een luxe om iedere dag met je familie te kunnen samenwerken. Samen successen delen en samen tegenslagen doorkomen. Dankzij de juiste afspraken is daar nog nooit ruzie aan te pas gekomen’, zegt Martine nog. ‘Ook omdat iedereen voor elkaar klaarstaat, ook de medewerkers. Velen zijn al sinds jaar en dag bij de Ronde aan de slag.

Dat straalt vertrouwen uit naar de klanten. Zij maken allemaal deel uit van deze familie.’ www.de-ronde.com

Meer weten over ons aanbod voor familiebedrijven? Ontdek het via deze QR-code.

SCAN ME

57

MAAKT DA MEE! Liefst 13.700 bedrijven die samen direct werk verschaffen aan ongeveer 312.000 mensen: daarvoor staat de industrie in Vlaanderen. Door de sterke verwevenheid met onze diensteneconomie creëert ze ook veel indirecte tewerkstelling in onder andere de logistiek, de juridische en de administratieve sector. Zonder deze motor van onze welvaart zou ons dagelijks leven er heel anders uitzien. Overtuigd van het belang van de industrie voor het Vlaamse economische DNA, ontrafelen we voor u elke maand een productieproces van Vlaamse bodem.

80% van keukens heeft lades van Van Hoecke Hebt u een keuken van Belgische makelij? Dan is er 80% kans dat uw laden of scharnieren bij Van Hoecke in Sint-Niklaas zijn geproduceerd. Sinds de opstart in 1967 als distributeur van meubelcomponenten, heeft dit familiebedrijf een hele weg afgelegd. Zo maakte huidig CEO Peter Van Hoecke 35 jaar geleden zijn intrede in het bedrijf als de elfde medewerker op de payroll. Vandaag telt Van Hoecke 330 medewerkers en is het geëvolueerd van toeleverancier naar een ware Factory of the Future. Hoe innovatief de productie van een ladesysteem voor uw keuken kan zijn, licht Peter Van Hoecke toe. door Valerie Van der Avert | fotografie Wim Kempenaers

58

Peter Van Hoecke

Ondernemers

MAAKT DA MEE! HOELANG DUURT HET? De productie gebeurt in een hoogtechnologisch machinepark.

‘De doorlooptijd van de productie komt uit op 48 uren. De levering vraagt één dag. Door de huidige schaarste aan materialen kan dit in de praktijk soms iets langer duren.’

VOOR WIE MAAKT U HET? ‘Momenteel ligt de focus op meubelfabrikanten in Benelux.’

OPMERKELIJK!

• Van Hoecke

WAT MAAKT U?

•

‘We produceren halffabricaat-ladesystemen voor keukens en badkamers.’

• HOE MOEILIJK IS HET? HOE MAAKT U HET? ‘Digitalisatie en automatisatie vormen de rode draad in het productieproces. Via een zelf ontwikkelde webshop kan de klant ontelbare configuraties voor onder andere ladesysteem, kleur en afmeting doorgeven. Die data worden omgezet naar productie-instructies.

Het ERP-systeem waakt over voldoende aanvoer van het nodige materiaal naar de machines; het MES-systeem zorgt ervoor dat de machines de workflow kunnen inplannen. Bij de eerste stap in het productieproces worden de bodem en rugwand van het ladesysteem op maat gezaagd. Nadien belanden de componenten op een band, volgt een inspectie, worden gaten geboord en worden losse componenten voor montage van de lade toegevoegd. Daarna wordt het hele pakket samengeperst tot een geheel. Tegelijkertijd is op een aanpalende lijn een speciaal karton gesneden, helemaal op maat van die specifieke lade.’

‘In de volautomatische productie van houten ladensystemen zijn de efficiëntie en effectiviteit van de machines de grootste uitdagingen. De machines moeten blijven draaien. Als één machine uitvalt, ligt de hele productielijn stil. Hier spelen we op in door artificiële intelligentie te gebruiken en aan predictief onderhoud te doen. Zo kunnen we inschatten wanneer motoren aan vervanging toe zijn. Nog een gigantische uitdaging is de instroom van goede mensen. Iemand kan over de technische juiste vaardigheden beschikken, maar kandidaat-medewerkers moeten vooral passen binnen onze waarden en cultuur. Want een Factory of the Future kan niet enkel functioneren op goede technologie.

De menselijke component is minstens even cruciaal. De diepgaande IT-integratie in zowel back- als frontend maakt ons speciaal. Om de gigantische variatie in componenten en producten te kunnen stroomlijnen én fouten te vermijden, beschikken we over een performante machine-to-machinetechnologie beschikken. We voeren ook zelf machineinnovaties uit en kijken voortdurend waar iets beter kan.’

•

produceert 750.000 lades per jaar, waarvan 70% afwijkend is.

Er bestaan maar liefst 48.000 miljard variaties op ladesystemen.

Van Hoecke is het eerste bedrijf in Sint-Niklaas én in de meubelindustrie in de Benelux dat volledig CO2-neutraal is.

Elke lade is getagd via de NFC-technologie.

Zo kan de lade tijdens distributie worden gevolgd. De eindgebruiker kan via zijn smartphone de lade scannen en zo inspiratie krijgen over mogelijke indelingssystemen, bijvoorbeeld om kruiden of verzorgingsproducten efficiënt op te bergen.

HOE ZIET DE TOEKOMST ERUIT? ‘De uitdaging voor de komende vijf jaar ligt in internationalisering. We willen de technologie van onze fabriek in Sint-Niklaas gebruiken voor nieuwe markten in West-Europa en zo verder uitbreiden. Die stap willen we zetten in nauwe samenwerking met sterke lokale partners voor de materialen.

Ook in Sint-Niklaas blijven we kijken naar nieuwe technologieën. We vinden het belangrijk om een meerwaarde te creëren rond onze producten. Zo denken we bijvoorbeeld aan elektrificatie van lades. Op die manier bied je naast verlichting ook de mogelijkheid aan om huishoudtoestellen op te laden. Ten slotte beseffen we dat inzetten op duurzaamheid cruciaal is voor de toekomst. We bekijken op welk vlak we daar onze bijdrage kunnen leveren.’

59

We take it personally.

Investing together

Mercier Vanderlinden biedt een doordachte en efficiënte aanpak naar vermogensbeheer toe. Door ons familiaal vermogen samen met het uwe te investeren, delen wij dezelfde belangen en worden wij uw partner.

www.merciervanderlinden.com

Ondernemers

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN

Kamer leidt vastgoedprofessionals langs blikvangers van Warschau Lees pag. 65

61

‘Veel goede zetters huiveren voor het doorgeven van hun kennis. Op die bottleneck voor onze sector biedt ons programma een antwoord.’

Alexander Sidorov, Alexandre School

62

Ondernemers

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN

‘Mijn zetting laat juwelen extra schitteren’ Antwerpen staat wereldwijd gekend als hét diamantcentrum en minstens een van de facetten daarvoor verantwoordelijk, is Alexandre School. Oprichter Alexander Sidorov leert zowel leken als ervaren edelsteenzetters in nauwelijks drie maanden zijn specifieke techniek voor het zetten van diamanten aan. door Jan Van de Poel fotografie Vincent Callot In de diamantwereld kan je Alexander Sidorov wel omschrijven als een selfmade man.

Gravurewerk tijdens zijn legerdienst bracht de in Oekraïne geboren vakman ertoe om eerst als goudsmid aan de slag te gaan. ‘Voor het zetten van edelstenen had hij de oude, gangbare technieken niet meegekregen. Vanuit zijn eerdere ervaring en door zelfstudie heeft hij een eigen techniek ontwikkeld. In 1994 heeft hij die meegenomen naar Antwerpen, waar hij dan in een juwelierswinkel is beginnen werken. Daar heeft hij de eerstvolgende jaren zijn techniek nog verfijnd, om dan in 1996 een eigen shop te openen’, vertelt marketingmanager Nathalie Dhont van Alexandre School.

Centraal in Alexanders werkwijze voor het zetten van edelstenen, staat het gebruik van de optische microscoop en pneumatisch bediend graveermateriaal. Aangezien die combinatie leidt tot een absolute precisie, bleef zijn techniek niet lang onopgemerkt. Door zijn

expertise gaf hij over de hele wereld les, van de Verenigde Staten over Istanboel tot Bangkok en Sydney. Daarnaast startte hij in Antwerpen met het geven van cursussen. In zijn shop waar hij nog steeds zelf edelstenen zet, biedt hij ook zelf ontwikkelde gereedschappen nodig voor zijn techniek aan.

KENNIS OVERLEVEREN ‘In de Antwerpse diamantsector is het vandaag ondenkbaar om edelstenen niet te zetten met behulp van een optische microscoop, wil je kwalitatief hoogstaand zetwerk afleveren. Voor juweliersscholen en -winkels is het dus belangrijk om edelsteenzetters die vaardigheden aan te leren. Alleen huiveren veel goede zetters voor het delen van hun kennis.

Aangezien velen van hen stilaan op leeftijd komen, kan dat een bottleneck voor onze sector vormen. Ons opleidingsprogramma biedt daar een antwoord op, met het fotoboek over Alexanders technieken als leidraad’, legt Nathalie Dhont uit. ‘In nauwelijks drie maanden helpen we onze studenten om mijn techniek helemaal in de vingers te krijgen.

Een zetting volgens mijn techniek laat juwelen extra schitteren’, laat Alexander Sidorov ook verstaan.

Zijn cursus staat niet alleen open voor gevormde edelsteenzetters, maar ook voor wie de minste ervaring in het vak heeft.

Nathalie Dhont: ‘Vooral handigheid en logischanalytisch denkvermogen zijn de belangrijkste vereisten voor deelname. Aan de hand van een testweek gaat Alexander eerst na wie het in zich heeft om te slagen. Kandidaten zonder ervaring krijgen zo meteen een beeld van hoe het voelt om acht uur achter de microscoop te zitten. Het programma houdt een intense, wekenlange begeleiding in.

Daarom staat het open voor slechts een achttal

studenten per keer. Aan juweliers die zich niet wekenlang kunnen vrijmaken, bieden we een praktijkgerichte workshop van vijf dagen aan. Daarbij speelt Alexander vooral in op hun concrete vragen.’

INVESTERING MET SNELLE RETURN Door de gehanteerde werkwijze en de duur is het uitgebreide programma van Alexandre School financieel niet echt laagdrempelig.

Desondanks lokt het studenten uit alle windstreken, van Britten en Duitsers over Amerikanen en Canadezen tot zelfs Australiërs.

‘Zij vinden ons vooral online, via onze website en sociale media zoals Instagram en Viadeo.

Onder andere door consequent filmpjes te posten, weet Alexanders zoon Maxim via die weg ons doelpubliek te bereiken. Bijna 90% van onze studenten komt uit het buitenland.

Covid-19 maakte het niet altijd even eenvoudig om hen te laten afreizen. Daarvoor hebben we wel alle moeite gedaan. Want net omdat een student zich voor langere tijd moet kunnen vrijmaken, valt moeilijk te schuiven met inschrijvingen. En op enkele plekken na, zitten de groepen voor 2022 ook al vol’, zegt Nathalie Dhont nog. ‘Het klopt dat een inschrijving voor een niet-gesubsidieerd programma zoals het onze niet goedkoop is. Maar daar staat wel een mooie return tegenover. Stenen zetten met de optische microscoop is veel minder vermoeiend dan werken met een loep.

Alexanders techniek laat bovendien toe om veel sneller edelstenen te zetten. Zo win je de investering snel terug. Bedrijven op zoek naar edelsteenzetters kloppen ook regelmatig bij ons aan. Oud-studenten die in onze sector geen werk vinden, ken ik alleszins niet.’ www.alexandreschool.com

63

Ondernemers

BLIK OP EUROPA

Platform gidst kmo’s naar overheidsopdrachten De Europese Commissie heeft afgelopen najaar het instrument Access2Procurement voorgesteld. Dit onlineplatform is specifiek ontwikkeld om kmo’s te helpen bij het vinden van internationale overheidsopdrachten die openstaan voor Europese ondernemingen.

Access2Procurement is een nieuw instrument dat ondernemingen informatie biedt over het land en de sector van aanbesteding.

Daarnaast bevat het informatie die gewoonlijk in een aanbestedingsbericht is opgenomen: de aanbestedende dienst, het onderwerp en de geraamde waarde van de aanbesteding.

Ondernemingen kunnen bovendien gebruikmaken van een hulpfunctie. Door het invullen van een vragenreeks, kunnen ondernemingen te weten komen of ze al dan 64

niet in aanmerking komen voor een specifieke overheidsopdracht.

Proeffase Het platform zit momenteel in een proeffase.

In deze eerste fase bevat het informatie over aanbestedingen van Canada waartoe EU-ondernemingen toegang hebben (door de bilaterale handelsovereenkomst tussen de EU en Canada en door de Overeenkomst inzake overheidsopdrachten van de Wereldhandelsorganisatie). In een later stadium worden nog andere landen opgenomen op het platform.

In navolging van Access2Markets Het initiatief voor het Access2Procurementplatform volgt op een eerder initiatief van de Europese Commissie. In oktober 2020 lanceerde ze al het Access2Markets-platform.

Ook dit instrument was bedoeld als specifieke hulp voor kmo’s bij het zakendoen buiten de grenzen van de Europese Unie.

Het Access2Markets-portaal biedt informatie over de inhoud van

vrijhandelsovereenkomsten die de EU heeft afgesloten met haar partners. Kmo’s kunnen hier informatie terugvinden over onder andere belastingen, oorsprongsregels, technische productvereisten, douaneprocedures, producten die profiteren van lagere uitvoer- en invoertarieven en handelsstroomstatistieken met betrekking tot specifieke producten die ze willen importeren of exporteren.

Het recente Access2Procurement-instrument vormt een aanvulling voor het reeds bestaande Access2Markets-instrument. Beide sluiten aan bij het doel van de Commissie om ondernemingen in de EU te helpen om het mogelijk te maken hun producten en diensten te verspreiden tot buiten de EU. Meer info?

Contacteer luc.vanlooveren@voka.be

Ondernemers

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN

Ruime delegatie uit vastgoedwereld verkent Warschau Ruim veertig vastgoedprofessionals namen op dinsdag 23 november de kans te baat om kennis te maken met de vastgoedtroeven van Warschau. In samenwerking met beroepsfederatie UPSI-BVS stippelde de Kamer een exclusieve eendaagse missie uit, die onder meer leidde naar een ontvangst op de Belgische ambassade, briefings over de lokale vastgoedmarkt en bezoeken aan onder andere de onlangs geopende wolkenkrabber Warsaw UNIT met het spectaculaire Skyfalluitkijkplatform en het lifestyleproject Koneser.

65

Douanecongres 2021 Dinsdag 23 november, Blue Point Antwerpen Zie pag. 70

66

Ondernemers

IN DE KAMER

67 67

Maritieme en logistieke wereld verzameld op Douanecongres Samen met onder andere federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem, mochten Alfaport Voka en het magazine Flows meer dan 160 professionals uit de maritieme en logistieke sector verwelkomen op het Douanecongres. Uiteenlopende gerenommeerde sprekers gingen tijdens de zevende editie van dit congres op dinsdag 23 november in op onder andere de modernisering van de douanewet, digitalisering van de douaneprocessen en de nieuwe btw-regels voor e-commerce.

68

Ondernemers

IN DE KAMER

Muzikaal en gastronomisch topmoment met Jong Voka Zestig jonge ondernemers proefden met Jong Voka AntwerpenWaasland op donderdag 18 november in de Koningin Elisabethzaal van klassieke muziek tijdens het clubconcert. Hiermee maakt het Antwerp Symphony Orchestra klassieke muziek toegankelijk voor een breed publiek. Op het programma stond muziek uit het magische Harpconcerto van de Belgische componist Joseph Jongen onder leiding van dirigente Elim Chan. Topmusicus Anneleen Lenaerts demonstreerde hoe virtuoos ze een harp kan bespelen.

Een week later, op vrijdag 26 november, was Jong Voka AntwerpenWaasland dan weer te gast in Botanic Sanctuary Antwerp. Na een kennismaking met rondleiding door het gloednieuwe vijfsterrenhotel volgde een namiddag met boeiende gesprekken, tijdens een betoverende lunch in Restaurant 1238 van topchef Wouter van Tichelen.

Meer weten over Jong Voka? Contacteer maarten.cosijn@voka.be

69

Het grootste bereik voor de laagste prijs Het meest gelezen zakenblad*

Zet jouw bedrijf in de kijker in Ondernemers!

34%

van de kaderleden in de regio leest ONDERNEMERS

7 op 10 van onze lezers behoort tot het topmanagement

min. 5.500 = oplage per editie

11

Laat je adviseren voor een combinatie van al onze verschillende mogelijkheden. Maak een afspraak via pub.aw@voka.be of bel ons op 03-232 22 19.

edities + extra themanummers

Competitieve tarieven:

30 % goedkoper per lezer dan bij vergelijkbare magazines

*gebaseerd op de TNS Kaderledenstudie

Ondernemers

IN DE KAMER

Familiebedrijven werken aan toekomst tijdens tweedaagse Familiecharter Hoe zien we de toekomst van ons familiebedrijf? Rond die vraag gingen de deelnemers aan het traject Familiecharter op 18 en 19 november aan de slag tijdens een tweedaagse bij Priorij Corsendonk. Die bood hen de tijd na te denken over onder andere familiale waarden, leidende principes en eigenaarschap binnen

de familie. In het traject Familiecharter vinden de deelnemers een gevarieerd aanbod van infosessies, labs, intensieve trajecten en netwerkmomenten die hen op weg helpen voor de volgende jaren.

Meer info bij florence.verschueren@voka.be

Vijftigtal ondernemers zoomt Kamer sluit samenwerking met Kazachstan in op Zuidoost-Azië Tijdens de Week Internationaal Ondernemen hield de Kamer op 26 november een seminarie over de ASEAN-regio, die tien landen in Zuidoost-Azië samen vormen. In aanwezigheid van tien ambassadeurs uit deze regio, stelden Marc Devriendt (Flanders Investment & Trade) en Wim Bosman (Credendo) de regio en haar opportuniteiten voor. Novosanis en Gommaire brachten daarna praktijkgetuigenissen. Het vijftigtal deelnemers aan de sessie kon zijn vragen ook digitaal stellen aan de Vlaamse economische vertegenwoordigers in de regio en de douaneattaché uit Jakarta.

Meer weten over ons internationaal programma?

Contacteer jill.suetens@voka.be

Na een rondetafelgesprek over het belang van Kazachstan in Centraal-Azië, heeft de Kamer eind november een nieuw samenwerkingsakkoord gesloten met de Internationale Kamer van Koophandel in Kazachstan. Dit akkoord is ondertekend in aanwezigheid van de Kazachse president Kassym-Jomart Tokajev.

Al in 2002 werd in samenwerking met Flanders Investment & Trade een project Zijderoute opgestart, met een wederzijds studieprogramma waarna al verschillende missies volgden.

71

Ondernemers

LEDENNIEUWS

DE CRONOS GROEP

JUMBO BELGIË Op de Teniersplaats in Antwerpen heeft Jumbo België begin december zijn eerste winkelpunt volgens zijn concept van een stadssupermarkt geopend. De vijfde Jumbosupermarkt in de provincie Antwerpen speelt gericht in op de behoeften van de klant in de binnenstad. Zo vinden klanten er verschillende verse producten voor onmiddellijke consumptie, zowel thuis als onderweg. De verse maaltijden, to-go-producten en het aanbod van de bakkerij zijn afgestemd op verschillende eetmomenten tijdens de dag. Klanten kunnen een verkorte route door de winkel nemen en afrekenen bij zelfscankassa’s. De Jumbo Citywinkels hanteren ook ruime openingstijden, van maandag tot en met zondag steeds van 8 tot 20 uur. De nieuwe stadswinkel heeft een oppervlakte van bijna 600 vierkante meter en stelt een vijftigtal mensen uit de regio te werk. Deze supermarkt is al de zestiende Jumbo-winkel in België, nadat het Nederlandse concern eind 2019 zijn eerste Belgische winkel heeft geopend. www.jumbo.com

BOORTMALT / FLUVIUS Vanaf het derde kwartaal van 2023 kan Boortmalt, samen met ongeveer 3.200 woningen in de Antwerpse wijken Luchtbal en Rozemaai, warmte afnemen van het Warmtenetwerk Antwerpen Noord. Daarvoor heeft de moutgroep begin december een langetermijnovereenkomst voor warmtelevering afgesloten met Indaver en Port of Antwerp. En Fluvius sloot daarover een contract af met de sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven.

Het Warmtenetwerk Antwerpen Noord omvat een gepland leidingnet om warmte afkomstig van de verwerkingsprocessen bij Indaver te vervoeren naar de mouterij van Boortmalt, zo’n acht kilometer verder. De nodige warmte voor zijn processen haalt Boortmalt momenteel uit warmtekrachtkoppelingen en gasbranders. Uit het warmtenet zou de site de hoeveelheid aardgas halen die overeenkomt met de jaarlijkse consumptie van zo’n tienduizend gezinnen.

Wanneer het leidingnet volledig is aangelegd, zal het goed zijn voor een jaarlijkse CO2besparing van 80.000 ton. Dat is evenveel CO2 als 25.000 Antwerpse gezinnen op één jaar uitstoten. Bijzonder aan het netwerk is het open access-principe, waardoor later nog warmteleveranciers en -afnemers kunnen aansluiten.

72

Het Antwerpse ecosysteem van start-ups en scale-ups heeft er sinds begin december een aantrekkelijke uitvalsbasis bij. De locatie van het vroegere StartupVillage in de Lange Gasthuisstraat is omgevormd tot Dunden, een hub voor start-ups en scale-ups in de domeinen gezondheidszorg, fondsenwerving, corporate innovatie en social impact. Daar kunnen ze werken aan hun verdere groei en internationalisering. Als beheerder van het gebouw kreeg Venture Studios van De Cronos Groep van de stad Antwerpen een toelage van 100.000 euro om onder meer een verouderd sanitair blok te renoveren en een ruimte voor workshops in te richten.

De eventlounge wordt voortaan nog meer ingezet voor communitywerking. De locatie blijft ook de zetel van het BlueHealth Innovation Center, waarin de stad mee participeert om start-ups en scale-ups rond digitale gezondheidszorg te laten groeien. https://cronos-groep.be

AQUAFIN Aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin aan het Kielsbroek in AntwerpenZuid is op donderdag 9 december een nieuwe installatie ingehuldigd die groen gas opwekt uit restproducten van het zuiveringsproces. De nieuwe behandelunit van het Nederlandse Bright Biomethane waardeert het biogas op dat ontstaat door de vergisting van slib.

Zo komt het tot groen gas met eenzelfde kwaliteit als aardgas, waardoor het ook op het aardgasnet kan worden gezet. Slib uit zuiveringsprocessen wordt al langer omgezet in stroom, door het te verbranden in een warmtekrachtkoppeling. Dat het biomethaan nu rechtstreeks tot gas wordt omgezet, is een primeur in België. ‘Bovendien is dit energieefficiënter’, zegt projectmanager Innovatie Christel Van Moer. ‘Bij het omzetten naar elektriciteit is er ook veel restwarmte, die we niet altijd optimaal kunnen inzetten. Daarom gaan we nu het gas zelf valoriseren, zodat er geen energie verloren gaat.’ www.aquafin.be

Ondernemers

COLOFON

GEODIS GEODIS heeft eind november een nieuw sorteercentrum in Schoten geopend.

Het nieuwe sorteercentrum ter grootte van 6.300 vierkante meter aan de Industrielaan, in de buurt van het Albertkanaal, ontvangt dagelijks tussen de 100 en 150 vrachtwagens ontvangen. Dagelijks moet het de klok rond zowat 20.000 pakjes kunnen verwerken. Tegelijkertijd heeft deze Franse logistieke dienstverlener ook bij de luchthaven van Luik een nieuw kantoor geopend.

Hiermee speelt GEODIS in op de toenemende e-commerce. GEODIS is een wereldspeler in logistieke dienstverlening, met ruim 41.000 medewerkers in meer dan 67 landen. In België heeft GEODIS zijn hoofdzetel in Deurne en telt het een 150-tal werknemers, verspreid over verschillende locaties. www.geodis.com

ONDERNEMERS. is het blad van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland zetel Antwerpen: Markgravestraat 12, 2000 Antwerpen, tel 03 232 22 19 zetel Waasland: Kleine Laan 28, 9100 Sint-Niklaas, tel 03 776 34 64 info.aw@voka.be www.voka.be btw: BE 0406.696.056 RPR Antwerpen Redactiecomité Lauren Cools, Maarten Cosijn, Katrijn De Lie, Sarah Hanegraef, Philippe Heyvaert, Pieter Leuridan, Thierry Lepoutre, Jill Suetens, Jan Van de Poel, Valerie Van der Avert.

Reclameregie Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland Markgravestraat 12, 2000 Antwerpen Abonnement per jaar (11 nummers): 85 euro (exclusief 6% btw) Kosteloos voor de leden van de Kamer.

Prijs per nummer: 6 euro Verantwoordelijke uitgever Luc Luwel, Markgravestraat 12, 2000 Antwerpen Hoofdredacteur Pieter Leuridan Medewerkers TEKSTEN Christophe Bellens, Emma Cottenie, Saskia Castelyns, Nadia Dala, Pieter Leuridan, Steven Roeland, Jan Van de Poel, Valerie Van der Avert, Cedric Van Rompaey, Katrien Verreyken BEELDEN Vincent Callot, Koen Fasseur, Stephanie Fraikin, Wim Kempenaers, Stefaan Van Hul, Shutterstock LAY-OUT Pieter Geerts DRUK Drukkerij VD, Temse Dit nummer werd redactioneel afgesloten op 12 december 2021

THE MUSKETEERS Ondanks de coronacrisis en de impact ervan op de horeca investeert brouwerij The Musketeers in haar toekomst. Amper negen maanden na de opening van de gloednieuwe brouwerij in Sint-Gillis-Waas heeft ze in november twee bijkomende fermentatietanks laten plaatsen. Die laten de brouwerij toe om haar capaciteit met 40% op te trekken. Elke tank heeft een inhoud van 230 hectoliter en is zo goed voor ruim 92.000 glazen Troubadour Magma of Jack’s Precious IPA. Brouwerij The Musketeers werd opgericht in 1999 door vier kameraden met een passie voor bier brouwen. Twintig jaar later staan met Stefaan Soetemans en Kristof De Roo nog steeds twee van de oprichters aan het roer van deze onafhankelijke brouwerij. Brouwerij The Musketeers ontwikkelt speciaalbieren voor de nationale en internationale markt. De brouwerij staat vooral bekend om zijn Troubadourbieren en de bieren uit de Belgian Legends Series.

Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland is uw partner in succesvol ondernemen. Als onafhankelijke spreekbuis wil de Antwerps-Wase Kamer het bedrijfsleven in de arrondissementen Antwerpen-Waasland stimuleren en aldus bijdragen tot meer welvaart en welzijn in die regio.

De Kamer ontplooit hiertoe tal van diensten en activiteiten die het ondernemerschap ondersteunen en een vernieuwde dynamiek geven. Volledig overtuigd van deze missie hebben onderstaande toonaangevende en vooraanstaande bedrijven een structurele samenwerking gesloten met de Kamer.

Samen springen we in de bres om het ondernemersklimaat in Antwerpen-Waasland de nodige vruchtbare injecties te geven.

JAGUAR LAND ROVER DE RIDDER

www.themusketeers.be 73

ondernemers

AGENDA

Januari

12

Kick-off Bryo StandUp Zetel Antwerpen

18.00

jolein.vaneyck@voka.be

18

GRA TIS

Global Gateway Marokko Online

14.00

jill.suetens@voka.be

Februari

07

Debiteurenbeheer: sessie 1

09.30

Zetel Antwerpen

07 13.00

GRA TIS

Infosessie: de juiste IT-partner vinden doe je zo Online

victor.debeukelaar@voka.be

10

10

09.30

Zetel Antwerpen

Jong Voka Hiver d’Anvers

maarten.cosijn@voka.be

15

16

14.00

Zetel Antwerpen

jolein.vaneyck@voka.be

22 07.30

Jong Voka: alles over investeren in de eerste helft van je leven

Zetel Antwerpen maarten.cosijn@voka.be

Zetel Antwerpen

pr.aw@voka.be

18.00

15

09.30

Offline netwerken werkt!

Zetel Antwerpen

ina.veeckman@voka.be

Atelier carbon footprint

09:00

Zetel Antwerpen

Schrijf meteen in via deze QR-code

Weet u hoeveel CO2 uw bedrijf uitstoot? Het kan nochtans helpen om efficiënter aan de slag te gaan én financieel te besparen.

Maar hoe pakt u dat aan? Dit atelier helpt u om zelf uw ecologische voetafdruk te leren berekenen en een actieplan op te stellen voor de reductie ervan.

Meer info: helen.jacobs@voka.be

Creëer je eigen ambassadeurs

09.30

22

Online

08.00

26

Aspen, Wilrijk

18.00

margo.mathys@voka.be

Kick-off: Ga aan de slag met video voor je bedrijf!

Wakker Waasland gaat online

pr.aw@voka.be

margo.mathys@voka.be

Leren netwerken voor advocaten

25

GRA TIS

GRA TIS

Verwelkoming nieuwe leden Zetel Antwerpen

16 14.00

Global Gateway Roemenië en Bulgarije Online

17 09.00

Kick-off: Plato Sales Strategie Aspen, Wilrijk

jill.suetens@voka.be

an.spooren@voka.be

23

24

18.00

Pitchavond voor starters op zoek naar financiering Zetel Antwerpen

09.30

Financiële strategie postcorona Zetel Antwerpen

pr.aw@voka.be

guido.frederiks@voka.be

margo.mathys@voka.be

08

08

09

victor.debeukelaar@voka.be

Van der Valk, Beveren evy.gordts@voka.be

Capital at Work, Antwerpen margo.mathys@voka.be

09

09

10

Maart

07 14.00

09.00

Kick-off: de juiste IT-partner vinden doe je zo Zetel Antwerpen

Kick-off: kortlopend traject growthmarketing Zetel Antwerpen

mathieu.vossen@voka.be

Startdag Plato Branding & Online Marketing 09.00 Waasland

09.30

Elevator pitch voor bedrijven Zetel Antwerpen

margo.mathys@voka.be

18.30

Kick-off: vermogensopbouw ‘De beurs’

09.00

Kick-off: Digilab - cybersecurity voor de IT-verantwoordelijke

Zetel Antwerpen victor.debeukelaar@voka.be

GRA TIS

Wakker Waasland

TBA

07.45

ina.veeckman@voka.be

Deze activiteiten worden georganiseerd met respect voor de veiligheidsmaatregelen die op dat moment gelden. We houden ingeschreven deelnemers een week vooraf op de hoogte over eventuele extra maatregelen of wijzigingen. Uiteraard vragen we u nog steeds de standaardhygiënemaatregelen te volgen en niet te komen als u Covid-symptomen hebt of u zich ziek voelt.

74

D R U K K E R I J

Walgoedstraat 1 • 9140 Temse Tel. 03 760 10 10 Fax 03 760 10 11 e-mail: info@drukkerijvd.be www.drukkerijvd.be

Verover het hart van uw doelgroep met video!

Verover het hart van uw doelgroep met video!

De Zidis Studios zijn flexibel ingericht en zorgen ervoor we Studios uw online event/video/livestream en efficiënt Dedat Zidis zijn flexibel ingericht ensnel zorgen ervoor de wereld kunnen insturen.

Zidis heeft 10 state-of-the-art dat we uw online event/video/livestream snel en efficiënt settings in Antwerpen en inheeft Lint (AED Studios). Zidis destudio wereld kunnen insturen. Zidis 10 state-of-the-art beschikt ook over een mobiele studio zodat we ook in uw studio settings in Antwerpen en in Lint (AED Studios). Zidis bedrijf professionele video content kunnen inblikken. beschikt ook over een mobiele studio zodat we ook in uw

bedrijf professionele video content kunnen inblikken.

Zidis Studios Antwerpen - Genuastraat 7 Zidis Studios Lint - Fabriekstraat 38 Zidis Studios Antwerpen - Genuastraat 7

Zidis Studios Lint - Fabriekstraat 38

Boek nu de Zidis Studios mét crew vanaf Boek 1500 nu deeuro.

Zidis Studios mét crew

vanaf 1500 euro.

Meer weten?

Bel Yannick op 0478 24 90 79 Meer weten?

Bel Yannick op 0478 24 90 79

www.zidis.be

www.zidis.be